11/12/2014 FLOOR HURKENS & JANNEKE HILLENAAR CEUCLUM ETERNUM. Profielwerkstuk voor het vak Latijn Mevrouw Klein overmeen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "11/12/2014 FLOOR HURKENS & JANNEKE HILLENAAR CEUCLUM ETERNUM. Profielwerkstuk voor het vak Latijn Mevrouw Klein overmeen"

Transcriptie

1 11/12/2014 FLOOR HURKENS & JANNEKE HILLENAAR CEUCLUM ETERNUM Prfielwerkstuk vr het vak Latijn Mevruw Klein vermeen

2 Inhud Inleiding... 3 Deelvragen Welke instanties huden zich bezig met Cuijks Rmeinse verleden? Wat gebeurt er in Cuijk m het Rmeinse verleden levend te huden? Hebben de leerlingen van het Merletcllege (Cuijk, Grtestraat) interesse in de Rmeinen? Wat vinden basisschlleerlingen van grep 8 van De Waai in Cuijk de leukste manier m infrmatie tt zich te nemen? He wrdt (een bezek aan) Museum Ceuclum ervaren? Wat weten de mensen p straat ver de Rmeinen in Cuijk? In welke pzichten lpt het Valkhfmuseum vr p Ceuclum qua aantrekkingskracht vr verschillende delgrepen? Onze eigen bijdrage aan de bekendheid rndm dit nderwerp: Cnclusie Ons nderzek leidt tt de vlgende aanbevelingen De-dingen Beleving Delgrepgerichte cmmunicatie Slt Brnnenlijst Lgbek Bijlagen Enquête leerlingen Merletcllege (Cuijk, grtestraat) - Rmeins Cuijk weer terug p de kaart Enquête Basisschl De Waai (grep 8) Rmeinse puzzel (basisschl) Het verhaal ver Lucius (basisschl) Enquête medewerkers Museum Ceuclum Rmeins Cuijk weer terug p de kaart Enquête bezekers Museum Ceuclum Rmeins Cuijk weer terug p de kaart Enquête mensen p straat

3 Inleiding Als je in Cuijk wnt en een prfielwerkstuk vr het vak Latijn gaat maken, is er natuurlijk maar één nderwerp waar dit ver kan gaan: de Rmeinen. In de Rmeinse tijd, vral in de vierde eeuw na Christus, was Ceuclum een belangrijke vesting aan de buitengrens van het Rmeinse Rijk. Ceuclum bd met haar frt een bescherming tegen indringers. Castellum Ceuclum is zelfs heel duidelijk terug te vinden p de Peutingerkaart, de landkaart van het Rmeinse Rijk. Ceulcum betekent letterlijk bcht in de Maas en dit verwijst naar plaats waar Ceuclum lag en waar het huidige Cuijk ligt. Tch duiken wij met ns werkstuk en nderzek niet helemaal de geschiedenis in. We hebben er vr gekzen m ns werkstuk te te spitsen p de publiciteit rndm de Rmeinen in Cuijk. Dit is een belangrijk aspect in de archelgie. Er wrdt namelijk niet alleen geld gestken in het daadwerkelijke archelgische nderzek, k is er veel aandacht vr het behud en beheer van de vndsten die bij pgravingen wrden gedaan. Het is duidelijk dat er ng een nderdeel ntbreekt: het gebruik van deze verwrven kennis. Hiermee wrdt het publiceren en delen ervan bedeld. Dit is een vraagstuk waar veel bedrijven en gemeenten een plssing vr prberen te vinden. In ns werkstuk gaan we nderzeken wat Cuijk det m het ude Ceuclum nder de aandacht te brengen en we nderzeken wat er vr ndig is m hier de interesse van mensen van verschillende leeftijdscategrieën vr p te wekken. Als we het hebben ver Cuijk, bedelen we de gemeente, maar k verschillende andere instanties. Hier kmen we in de eerste deelvraag p terug. Onze hfdvraag luidt: He zet Cuijk Ceuclum weer p de kaart? Om tt een antwrd te kmen zullen we een aantal deelvragen behandelen en beantwrden. We hpen p deze manier tt een reeks van aanbevelingen te kmen vr de gemeente, de Werkgrep en het Museum Ceuclum, m p vernieuwende wijze het ude Ceuclum nder de aandacht te brengen. 3

4 Deelvragen 1. Welke instanties huden zich bezig met Cuijks Rmeinse verleden? Om een ged beeld te krijgen van de manier waarp in Cuijk het Rmeinse verleden levend wrdt gehuden, hebben we verschillende instanties bezcht die zich hiermee bezig huden, namelijk de Werkgrep Archelgie Cuijk, het Museum Ceuclum, de gemeente en het bureau The Missing Link. Gezamenlijk, met ng andere instellingen, zals htel Van der Valk, werken zij eraan m het Rmeinse verleden van Cuijk zichtbaar en bereikbaar te maken vr iedereen. Plaatselijke instanties De Werkgrep Archelgie Cuijk bestaat uit amateur-archelgen. Zij huden zich hfdzakelijk bezig met het nderzek naar de bewningsspren en archelgie uit het verleden. Veel van deze spren betreffen de Rmeinse tijd. De Werkgrep werd in 1989 pgericht en is verbnden met het Museum Ceuclum, dat in 1990 werd ingericht. De Werkgrep is gevestigd in de Maasstraat in Cuijk bven de VVV. Behalve met nderzek is de Werkgrep k druk bezig met het geven van advies en het uitgeven van publicaties. Dr de grte heveelheid kennis ver de Cuijkse Rmeinen die zij bezit, kan ze erg ged helpen bij verschillende prjecten ver dit nderwerp van bijvrbeeld de gemeente. Ok ndersteunt ze het museum. Dit gebeurt dr de tever van kennis, maar daarnaast bemeit ze zich sterk met de inrichting en de manier waarp de kennis tegankelijk wrdt vr het publiek. Ok zitten de leden van de Werkgrep vaak als vrijwilliger achter de balie bij het museum. Met de Werkgrep hebben wij, in de tijd dat we met het werkstuk bezig zijn geweest, erg intensief cntact gehad. Ze hebben ns van infrmatie vrzien, ze hebben ns veel laten zien en we zijn p verschillende plekken dr hen rndgeleid. Ok hebben ze ns gehlpen bij de inrichting van de tentnstelling in de vitrine p schl. Het Museum Ceuclum is een histrisch museum dat vral de aandacht wil vragen vr de eigen geschiedenis van Cuijk en mgeving. De geschiedenis wrdt zichtbaar gemaakt dr een expsitie van archelgische vndsten, infrmatiepanelen, ft s en tekeningen. Hierbij is veel aandacht vr de Rmeinse tijd. Het museum is gehuisvest in de ruim 500 jaar ude kerktren, die zich bevindt p de plek waar het castellum stnd. Wanneer je de tren beklimt, bevind je je p een hgte van ngeveer 35 meter en heb je een verreikend uitzicht ver de rivier. Het museum biedt gratis tegang vr iedereen en wrdt hfdzakelijk draaiend gehuden dr vrijwilligers. Het museum wrdt nder andere gefinancierd dr subsidies van de gemeente. Ok de ftarchiefdienst en de ndernemers in Cuijk zijn betrkken bij allerlei prjecten rnd dit nderwerp. Het feit dat de ndernemers hier belang bij hebben, heeft te maken met het uiteindelijke del dat de gemeente heeft bij de ntwikkelingen in de publicatie ver het Rmeinse verleden van Cuijk. Hier kmen we later, p de vlgende pagina, p terug. De gemeente Behalve het subsidiëren van het museum, det de gemeente ng meer m het Rmeinse verleden van Cuijk nder de aandacht te brengen. Z zrgt ze vr de huisvesting van nder andere de Werkgrep Archelgie Cuijk en nderneemt ze verschillende prjecten, meestal in samenwerking met andere partijen. 4

5 Op 15 ktber hebben we met Fra Jurgens, ambtenaar Cultureel Erfged, van de gemeente gepraat. Zij heeft ns de rl van de gemeente in het geheel uitgelegd, ze vertelde welke partijen zich er ng meer mee bezig huden en p welke manier ieder zijn steentje bijdraagt. Ok lichtte ze te wat de mtieven zijn van Cuijk m z bezig te zijn met het verleden. De uiteindelijke delstelling van de gemeente bij deze prjecten en bij het trekken van publiciteit is het geven van een impuls aan de plaatselijke ecnmie. Teristen, maar k mensen uit de mgeving, wrden aangetrkken en verleid m langer in Cuijk te blijven en dus k meer te besteden. Als het gaat m terisme wrdt het Land van Cuijk, met de vijf verschillende gemeenten, beschuwd als een geheel. Dit heeft vrdelen, maar k nadelen. Z is er een beleid pgesteld waar iedere gemeente zich aan met huden. Gemeenten meten zich er bewust van zijn dat ze tt een grter geheel behren en alle ntwikkelingen wrden bestempeld als van de gehele rganisatie. Dit kan leiden tt beperkingen van de vrijheid van Cuijk m zich als bijznder drp, namelijk als een specifieke Rmeinse vesting, te prmten. Buiten het feit dat de gemeente er belang bij heeft m aandacht te besteden aan het nderzek naar de Rmeinen en belang heeft bij bepaalde vrmen van publiciteit, heeft ze k haar verplichtingen. Z is in 2009 het beleidsplan Archelgie pgesteld. Dit is gedaan naar aanleiding van een nieuwe wetgeving die gemeenten verantwrdelijk heeft gemaakt vr het beheer en behud van het archelgisch erfged. Met dit beleidsplan hudt de gemeente zich aan de regels die zijn pgesteld vr het cultureel erfged, maar belast ze de vergunningaanvragers k z min mgelijk. Z is er een nderverdeling gemaakt tussen gebieden met een hge en gebieden met een lage archelgische verwachting. De financiering van een archelgisch nderzek is vaak de verantwrdelijkheid van de verstrder van het bdemarchief. Vaak is dit de vergunningaanvrager. Dit kan k een particulier zijn, maar die zal dan meestal afzien van zijn buwplannen. Een duidelijk vrbeeld van een prject, waarbij het Rmeinse verleden zichtbaar wrdt gemaakt vr iedereen, is het p een speciale manier pknappen van de Maaskade. Z zijn, dr middel van lijnen, de elementen van het Castellum aangegeven in de bestrating. De dubbele gracht, de plek waar de brug heeft gelegen én twee tempels hebben hier hun spren na gelaten. Deze tempels hebben echt iets vrgesteld. De tempel die p de plek van de Maaskade heeft gestaan, is zelfs helemaal nagebuwd in het Archen (het histrische penlucht museum te Alphen aan de Rijn). Maar dit terzijde. 5

6 De prvincie Het prject (dit wrdt p pagina 8 verder tegelicht) waar de gemeente nu intensief mee bezig is, is een samenwerkingsverband met Bxmeer. Beide gemeenten hebben subsidie gekregen van de prvincie met het specifieke del dat de (archelgische) kennis ver het verleden tt uiting kmt en zichtbaar wrdt in het drp. Dit heeft te maken met de subsidieregeling cultureel erfged Nrd-Brabant, Erfged in cntext. Dit is een subsidie vr prjecten die het erfged tt leven brengen. Om hiervr in aanmerking te kmen, met een gemeente aan een aantal vrwaarden vlden. Z meten minstens twee gemeenten aan het prject deelnemen. Dit is dan k de reden van het samenwerkingsverband tussen Cuijk en Bxmeer. Ok met het prject betrekking hebben p een reginaal verhaal. Het del van de prvincie met deze subsidie is een tename van de kwaliteit van de wn- en leefmgeving. Naast de prvincie legt de gemeente zelf k geld in vr de financiering van de prjecten. De prvincie speelt dus een rl in het geheel dr de verlening van een subsidie. In de archelgie heeft de prvincie k een taak. De prvincie is namelijk niet de instantie die gaat ver de pgravingen zelf en vert deze dan k niet uit, maar zij heeft de rl van schatbewaarder. Alle archelgische vndsten die bij pgravingen wrden gedaan zijn, behalve bij grte steden, eigendm van de prvincie. Dit heeft als hfddel dat er wrdt gezrgd vr duurzaam behud en beheer van het archelgisch erfged, zwel in situ (p de plek zelf) als ex situ (in een dept). Het cnserveren van het erfged is dus een taak vr de prvincie. Het PDB, het Prvinciaal Dept Bdemvndsten, van Nrd-Brabant is gevestigd in s Hertgenbsch. The Missing Link The Missing Link is het erfged adviesbureau dat in Cuijk werkzaam is en met een prfessinele blik kijkt naar de ntwikkelingen die gaande zijn. Het bureau helpt erfged beter te benutten vr ruimtelijke ntwikkelingen. Hun mtt luidt: Wij brengen identiteit tt leven. Het bedrijf is ingehuurd dr de beide gemeentes en wrdt k dr hen gefinancierd. Deels wrdt het k gefinancierd dr de prvincie dr het verlenen van de subsidie. De directeur, Budewijn Gudswaard, is een inheems-rmeinsarchelg en kenner van het Rmeinse verleden van Cuijk. Lange tijd heeft hij kennis verzameld en nderzek gedaan naar nder andere de Rmeinse brug. Nu det hij dat in Cuijk niet meer en daar is een reden vr: het bedrijf wil geen kennis meer verzamelen, vrdat het weet wat het er mee det in de publiciteit. Dit is dan k de reden dat dit nu een actueel vraagstuk is. Samen met de gemeente en andere instanties heeft The Missing Link een aantal prjecten pgezet. Op de verschillende prjecten gaan we in de vlgende deelvraag verder in. Op 15 ktber hebben we Budewijn Gudswaard geïnterviewd m er achter te kmen wat de nieuwste ntwikkelingen zijn in Cuijk, maar k zijn we meer te weten gekmen ver de verschillende prcessen in de archelgie. Later, p 12 nvember, zijn we naar een lezing van hem geweest ver de Rmeinse brug die tientallen jaren geleden, nder andere dr hem, in de Maas is gevnden. Ok heeft hij ten erg gedetailleerd verteld ver de prjecten in Cuijk en Bxmeer. Zals de heer Gudswaard zelf zegt: Mensen meten zich van hun eigen geschiedenis bewust wrden. Z anders was het ten niet. Mensen blijven mensen die in de geschiedenis steeds weer met dezelfde dingen bezig zijn. Wij willen het verhaal van een bepaalde plek graag p die plek vertellen. Hierbij willen we de middelen aanreiken m je eigen identiteit te beleven p de plek zelf: bereikbaar 6

7 en niet alleen vr de elite. Ok stelden we hem de vraag f hij het idee heeft dat de interesse van alle delgrepen kan wrden pgewekt vr dit nderwerp. Wanneer infrmatie p een heel simpele en laagdrempelige manier wrdt aangebden, staat het dichter bij de mensen. Dr interactie en dr verschillende niveaus van infrmatie hpen we meerdere delgrepen te bereiken. De ksten die de ntwikkelingen dr dit bureau met zich mee brengen kunnen in grte steden wrden gedragen dr de cnsument (bijvrbeeld de gebruiker van een betaalde applicatie), maar in een drp als Cuijk zijn het tch vral de gemeente, de prvincie en de ndernemers die hiervr in de buidel tasten, mdat het publiek dat bereikt wrdt met de beleving van het Rmeinse verleden in verhuding erg klein is. 7

8 2. Wat gebeurt er in Cuijk m het Rmeinse verleden levend te huden? In de vrige deelvraag zijn de verschillende rganisaties en instanties bespreken die zich bezig huden met het Rmeinse verleden van Cuijk. Er is al een aantal dingen genemd waar deze zich mee bezig huden en daar gaan we nu ng verder p in. Fietsrute tussen Cuijk en Bxmeer De gemeente Cuijk heeft samen met de gemeente Bxmeer en het bedrijf The Missing-Link een fietsrute gemaakt dr beide gemeentes. Je kmt langs allerlei plekken die p dit mment leuk zijn m te bezeken, zals de Maashegge, maar je krijgt vral veel infrmatie ver he die plekken er vreger uitzagen. Terwijl je aan het fietsen bent, km je langs allerlei punten waar iets ver de geschiedenis van de plek te vertellen is en waardr je k dichter bij je eigen geschiedenis kmt. In Cuijk gaat de meeste geschiedenis ver de Rmeinen, mdat de meeste vndsten uit de Rmeinse tijd zijn. In Bxmeer is er vral veel gevnden uit de Middeleeuwen en daar ligt dan k de nadruk p. Het del is m mensen zich bewuster te maken van wat er allemaal gebeurd is in de geschiedenis en men hpt dat mensen zien he de drpen zich hebben ntwikkeld dr de eeuwen heen. De rute heet Langs de Bataafse rivier Park bij Van der Valk Van Fra Jurgens, de ambtenaar die ver het cultureel erfged in de gemeente Cuijk gaat, hebben we gehrd dat er k plannen zijn m een park te buwen bij Htel Cuijk (Van der Valk). De bedeling van het park is m een penbaar tegankelijk landged te creëren waar men kan sprten, wandelen, btje varen, spelen, lekker eten en genieten van cultuur in de vrm van kunst, architectuur en bijvrbeeld penluchttheater. De basisgedachte is dat Cuijk met de Kraaijenbergse Plassen en mgeving een enrm recreatiegebied aan het ntwikkelen is, uniek in Nederland. Het karakter van dit recreatiegebied is vral gericht p waterrecreatie en natuur. Er is een enrme lengte aan recreatieranden en wandel- en fietspaden met vergezichten ver het water. Het landged biedt, in cntrast met de plassen, beslten intieme plekken waar cultuur en natuur elkaar de hand reiken. Dit park is dus prima geschikt m Rmeinse stukken tentn te stellen. Het met een park wrden dat veel teristen trekt p heel veel verschillende manieren en gehpt wrdt dat deze dan k stil staan bij de rijke geschiedenis die Cuijk heeft. Het is in het algemeen ged vr Cuijk dat er meer teristen kmen. Bedrijven, hrecagelegenheden en dergelijke instanties hebben hier veel prfijt van. Cuijk heeft al veel te bieden, maar met dit park kmt er vr ieder wat wils en kan het terisme tenemen. Er is vr deze plek gekzen, mdat het erg pen is en het weinig pvallende infrastructuurelementen kent. Het enige dat veel aandacht trekt, zijn de wningen aan het water in de Heeswijkse Kampen en de kerken van Beers, Linden, Katwijk en Cuijk. Het park kmt te liggen tussen de Raamweg/A73 en de Heeswijkse kampen. 8

9 Op 1 december hebben we een gesprek gehad met Fred van der Valk, de baas van Htel Cuijk. Hij vertelde ns dat hij dit plan twee jaar geleden heeft bedacht. Hij wil een park vr iedereen creëren dat te vergelijken is met Central Park in New Yrk. Meneer van der Valk wil het simpel huden en ndanks dat er Rmeinse restanten zullen zijn ter educatie wil hij het park niet veranderen in een museum. Hij vindt dat er te veel spullen in het dept in Den Bsch liggen waar mensen niks van te zien krijgen. Op deze manier wil hij mensen iets meegeven van de geschiedenis, maar hij wil ze vral bewust maken van de mgeving en de natuur. Hij is namelijk erg vrstander van het zuinig mgaan van de aarde. En wil dr middel van dit park de aarde maken zals het hrt te zijn. Dit det hij niet alleen. Het bureau The Missing Link van Budewijn Gudswaard helpt daar bij mee. Ze wilden in aanmerking kmen vr het Eurpees Label. Dit label wrdt tegekend aan prjecten die eclgisch verantwrd zijn. Ze hebben dit echter niet gehaald. Als het gaat m de PR meent meneer van der Valk dat hij hier niet heel veel energie in heft te steken. Zals hij zelf zegt is het belangrijk dat er iets pmerkelijks in het park aanwezig is. Mensen zullen er ver praten en wrden nieuwsgierig. Een spectaculaire pening zal geneg zijn m bekendheid vr het park te creëren en z zullen steeds meer mensen er van weten. Het idee is dat er een kffiehuis en een feestzaal in het park aanwezig zullen zijn en hiermee wrdt dan k de financiering geregeld, dit in samenwerking met Htel Cuijk (Van der Valk). De duur van de buw van het park zal ngeveer drie jaar zijn, dit heeft te maken met het verlp van de seizenen. Meneer van der valk hpt z snel mgelijk te beginnen, maar dit betekent wel dat het ng een tijd zal duren vrdat het helemaal klaar is. Alle bmen en struiken zijn dan ng pril dus dr de jaren heen wrdt het park alleen maar mier. Z draagt iedereen in Cuijk zijn steentje bij m Cuijk vr teristen aantrekkelijker te maken, maar k m mensen bewuster te maken van hun eigen geschiedenis, namelijk die van de Rmeinen. Deel van de tuin bij de huidige beeldentuin In Cuijk is naast en rndm de St. Martinuskerk een beeldentuin. Er staat een twintigtal beelden van steeds wisselende kunstenaars. De tuin staat niet heel erg vl, maar dat is gedaan m ieder beeld de aandacht te geven die het verdient. Het plan is m een deel van de tuin te gebruiken m Rmeinse restanten tentn te stellen. Het museum Ceuclum en de Werkgrep Archelgie hebben ng heel veel stukken waar ze niet van weten wat ze er mee willen, kunnen en meten den. In de beeldentuin is ng een mi hekje dat daarvr gebruikt kan wrden. Op deze manier kan de Rmeinse geschiedenis van Cuijk ng meer bekendheid krijgen en kmt er k weer wat extra aandacht vr de beeldentuin, die dient als kleine, natuurlijke en inspirerende ase in het drp. Buitenmuseum Cuijk met de bijbehrende app Het Buitenmuseum is een grt prject dat vral wrdt uitgeverd dr het Team Rmeinen. Dit team bestaat uit Budewijn Gudswaard, de Werkgrep Archelgie, een aantal andere geïnteresseerden en plaatselijke ndernemers. Samen hebben ze veel kennis van het verleden van dit gebied. De deelname van de ndernemers heeft te maken met het andere del dat met dit prject wrdt nagestreefd: een ecnmisch impuls vr het drp. Dr het Buitenmuseum meten er meer teristen naar Cuijk kmen, die dan k gebruik gaan maken van hrecagelegenheden, waardr deze meer mzet maken. Het Buitenmuseum is een rute dr het centrum van Cuijk met 9

10 verschillende htspts, waar panelen zullen staan met infrmatie ver die plek en p diezelfde plek zal een speciale app een recnstructie geven van het gebied waar je je p dat mment bevindt. Z waan je je in de Cuijkse Rmeinse wereld van de 4 e eeuw na Christus. Dr rnd te lpen in deze virtuele Rmeinse wereld en dr de teksten en filmpjes in de app wrdt men zich bewust van de geschiedenis van zijn f haar eigen drp. Daarnaast zijn er plannen m p de verschillende plaatsen in deze virtuele, Rmeinse wereld spelletjes te den, m z punten te kunnen behalen die je dan weer zu kunnen inwisselen tegen bijvrbeeld een gratis drankje in een restaurant f krting in een winkel. Dit is een gede reclame m het uiteindelijke del te behalen, namelijk de mzet van de ndernemers in het drp vergrten. Rmeinse Museumtuin De Werkgrep Archelgie en de vrijwilligers van het Museum Ceuclum werken hard aan een Rmeinse Museumtuin. Deze kmt tussen het VVV gebuw en het museum. De tuin is niet z grt: ngeveer 4 bij 7 meter. De tuin is ntwikkeld m de wat grtere stukken, die het museum in zijn bezit heeft, k tentn te kunnen stellen. Hier zal nder andere een grt brkstuk kmen van de tempel die hier vreger heeft gestaan. He deze tuin verder precies ingericht zal wrden, is ng niet bekend. Wij hpen met ns nderzek de Werkgrep te kunnen helpen en hen aanbevelingen te den, waardr zij de tuin z leuk en tegankelijk mgelijk kunnen maken vr meerdere delgrepen. Publieke lezingen in Cuijk Op wensdag 12 nvember zijn wij naar een lezing geweest in de Café De Bnd in Cuijk. Daar hield Budewijn Gudswaard een lezing ver de Rmeinse brug, die Cuijk in de Rmeinse tijd met de verkant van de Maas verbnd. Ok vertelde hij ver de prjecten waar zijn bedrijf, in samenwerking met de eerder genemde lkale instanties, nu mee bezig is. Er waren ngeveer 100 aanwezigen, die allen geïnteresseerd waren in dit verhaal. Van iedere betrkken rganisatie uit Cuijk waren er mensen aanwezig, van wie er k veel hebben gehlpen met de pgraving van de brug ruim twintig jaar geleden (in 1992). Vrijdag 28 nvember is er in Cultuur Café Cuijk, dat gehuden werd in Café Tapperij Kansas in Cuijk, aandacht besteed aan het Rmeinse verleden. Ok hier heeft Budewijn Gudswaard een verhaal gehuden ver het terisme in en de identiteit van Cuijk. 10

11 Ok p deze manier is er dus behrlijk wat aandacht vr dit nderwerp. Z kan iedereen uit Cuijk en mstreken p de hgte zijn van de ntwikkelingen die gaande zijn. Natuurlijk is het wel z dat de mensen die hier p af kmen al geïnteresseerd zijn in de Rmeinen. De ntwikkelingen wrden juist gedaan m k de (ng) wat minder geïnteresseerden in aanraking te laten kmen met hun eigen drpsgeschiedenis. De eerste steen van de schuwburg Tijdens de buw van de nieuwe schuwburg in Cuijk is p 1 december 2014 de fficiële eerste steen gelegd dr de burgemeester van Cuijk, Wim Hillenaar, en dr de directeur van de schuwburg, Peter Smit. Het bijzndere hieraan is dat er een Latijnse tekst is gegraveerd in de steen, namelijk: CEUCLUM ETERNUM // PRIMUS LAPIS POSITUS EST // A WIM HILLENAAR MAGISTRO CIVIUM ET PETER SMIT PRAESIDE THEATRI // A.D. I DECEMBER MMXIV De vertaling hiervan is: Cuijk vr eeuwig // de eerste steen is gelegd // dr Wim Hillenaar, burgemeester, en Peter Smit, directeur van het theater // p de datum 1 december 2014 Deze tekst is geschreven met de hulp van Anja Klein Overmeen, nze dcente klassieke talen van het Merletcllege in Cuijk. verwijst, net als de titel van ns werkstuk, naar Cuijk vr eeuwig. Z blijft het ude Cuijk van de Rmeinen altijd levend. Dat is k wat wij met ns nderzek willen bereiken, want dr alle verschillende ntwikkelingen greit het bewustzijn en blijft het behuden, z blijft Ceuclum vr eeuwig. 11

12 3. Hebben de leerlingen van het Merletcllege (Cuijk, Grtestraat) interesse in de Rmeinen? Om te nderzeken f en in welke mate er interesse is vr de ude Rmeinen in ns eigen drp Cuijk, hebben we p nze eigen schl een enquête gehuden nder de leerlingen van verschillende jaren p verschillende niveaus. De enquête is te vinden in de bijlage en de resultaten per vraag zijn te vinden in de nderstaande grafieken. Duidelijk te zien is het verschil in interesse en kennis ver dit nderwerp tussen de vijf niveaus. In het ttaal hebben we 180 leerlingen ndervraagd. Allereerst de gegevens per niveau wat betreft verdeling jngens/meisjes en klas: Niveau Ttaal Jngens Meisjes Klas Mav en TA en 3TB hav-excel Hav Hav-VWO B en 1C Atheneum A, 4, 5 en 6 Gymnasium A, In de enquête hebben we zeven inhudelijke meerkeuzevragen gesteld. Ok hebben we één speciale meerkeuzevraag gesteld waarin verschillende suggesties wrden gedaan. Bij deze vraag zijn meerdere antwrden mgelijk. We lichten deze p een uitgebreide en verzichtelijke manier aan het eind van dit hfdstuk te. 70 Wist je dat Cuijk een belangrijke stad was in de Rmeinse Tijd? Mav en Hav-eXceL Hav Hav-VWO Atheneum Gymnasium 0 Ja, zeker Ja, wel eens van gehrd Nee, niet echt Nee, heb ik nit iets ver gehrd Er is geen pvallende trend te ntdekken in de antwrden p deze vraag. Wel is duidelijk te zien dat de meesten er wel eens van gehrd hebben. Ok is het fijn m te merken dat geen enkele gymnasiast ng nit van Ceuclum heeft gehrd. 12

13 Vind je dat je nu ng iets van de Rmeinen terug kan zien? Ja Nee, ik let daar niet p Nee, ik zie er niks van terug Mav en Hav-eXceL Hav Hav-VWO Atheneum Gymnasium Uit deze grafiek kunnen we afleiden dat een grte meerderheid niet let p de Rmeinse elementen die terug kmen in het huidige Cuijk. Dat geeft aan dat mensen, in dit geval leerlingen, er mee gecnfrnteerd meten wrden en het niet zelf meten heven pzeken Zu je het interessant vinden als hier meer van te zien is in het drp? Ja, dat lijkt me leuk Maakt me niet zveel uit Nee, het heeft vr mij geen meerwaarde Nee, ik vind dat nzin Mav en Hav-eXceL Hav Hav-VWO Atheneum Gymnasium Ondanks het feit dat niet erg veel leerlingen geïnteresseerd zijn in extra Rmeinse bezienswaardigheden, zijn er k maar erg weinig die dit niet ndig vinden. De meesten zullen het niet missen als het er niet is, maar wie weet zuden ze er tch bij stil staan als ze het dagelijks tegen zullen kmen in het drp. Op deze manier is de kans k grter m interesse te wekken. 13

14 70 Ben je it in het museum Ceuclum geweest? Mav en Hav-eXceL Hav Hav-VWO Atheneum Gymnasium 0 Ja, zelfs al een aantal keer Ja, ik ben er een keertje geweest Nee, ik ben er ng nit geweest Heel ged is te zien dat het ver grte deel van de Hav-VWO-leerlingen ng nit in het museum is geweest. Dit kan samenhangen met het feit dat we bij deze leerlingen alleen hebben gekeken naar de brugklas. Tch is het, gezien het relatief hge aantal dat nee heeft geantwrd, een ged idee m een verplicht bezek vanuit schl aan het Museum Ceuclum in nze aanbevelingenlijst te zetten (zie cnclusie) Als ik naar een museum f andere bezienswaardigheid zu gaan, zu ik dit de meest interessante dingen vinden: (meerdere antwrden mgelijk) Mav en Hav-eXceL Hav Hav-VWO Atheneum Gymnasium 14

15 De antwrden p deze vraag kmen vereen met nze verwachting. Leerlingen zijn eerder enthusiast te maken m dingen te den f te kijken naar bijvrbeeld filmpjes, dan wanneer ze, sms met meite, hun aandacht en cncentratie meten huden bij iets wat niet iedereen evenveel interesseert. Het is dus belangrijk m ze lichtelijk uit te dagen (de-dingen), maar tch met het niet te hgdrempelig zijn, mdat de kans dat leerlingen met minder interesse dan afhaken grter is. Zie bijvrbeeld pagina 28 met de sleutelkast in het Valkhfmuseum. Een pvallend puntje is dat de gymnasiasten vaker vr nadenk-dingen kiezen en dus net een stapje verder willen gaan met een nderwerp. Dit betreft dus niet alleen de Rmeinen. Hier gaan we ng specifieker p in bij de laatste vraag die we de leerlingen hebben gesteld Ja, absluut! Als er een museumtuin zu kmen met resten van Rmeinse gebuwen hier uit Cuijk, zu ik die tuin bezeken! Ja, ik zu er wel een keer gaan kijken Nee, ik denk niet dat ik er naarte zu gaan Nee, daar ga ik absluut niet naarte Mav en Hav-eXceL Hav Hav-VWO Atheneum Gymnasium Uit de bvenstaande grafiek kunnen we cncluderen dat de meeste leerlingen de tuin wel eens zuden bezeken. Tch spat het enthusiasme er niet vanaf. Natuurlijk is het k lgisch dat een deel van de leerlingen geen behefte heeft m deze museumtuin te gaan bezeken. De uitdaging is dan k m hen, wanneer ze er tch kmen (al dan niet verplicht ), te verrassen en hun aandacht te trekken. Het is dus zaak m, wanneer de tuin klaar is, bekendheid hierm heen te creëren m z mensen te prikkelen een kijkje te kmen nemen bij iets waarvan ze in eerste instantie niet hadden verwacht dat het ze misschien zu aanspreken. Het is duidelijk dat de interesse hierin niet samenhangt met het niveau van de verschillende leerlingen. 15

16 Heeft de enquête juw interesse gewekt vr het Rmeinse verleden van Cuijk? Ja, ik wil er graag meer ver weten Ik was al geïnteresseerd Nee, het is gelijk gebleven Nee, ik ben ng minder geïnteresseerd Mav en Hav-eXceL Hav Hav-VWO Atheneum Gymnasium Dr de grte meerderheid van leerlingen die het antwrd nee, het is gelijk gebleven hebben gekzen, hebben we gemerkt dat we met nze enquête niet veel hebben bereikt als het gaat m de interesse van de leerlingen vr dit nderwerp. Tch hebben we het even nder de aandacht gebracht en zij die er ng nit wat ver hebben gehrd, zijn hierdr tch te weten gekmen dat Cuijk echt iets vrstelde in de Rmeinse tijd. Ze weten nu waar Ceuclum vr staat én ze hebben gemerkt dat Cuijk er van alles aan det m dit zichtbaar te maken, bijvrbeeld in het museum. 16

17 In een van de vragen hebben we verschillende suggesties gedaan. Hieruit mchten de leerlingen een f meer dingen kiezen die hen aanspraken en/f uitndigden m in de museumtuin (f in het museum) een kijkje te kmen nemen. Met deze vraag wilden we peilen welke manier van infrmatieverdracht leerlingen van de middelbare schl het meest aanspreekt. We hebben bij het verwerken van deze resultaten geen rekening gehuden met de verschillende leeftijden van de leerlingen, mdat we stellen dat z n suggestie f wel f niet wrdt gerealiseerd en het daarbij niet van belang is m te weten welke leeftijdscategrie daarmee wrdt aangetrkken. De exacte resultatentabel: Suggestie Aantal keer gekzen Rndleiding 54 Infrmatie hren 37 Infrmatie lezen 33 Infrmatie zien 67 Speurtcht/puzzel/quiz 76 Je wanen in een Rmeinse wereld 64 Interactie (vragen stellen, discussie) 29 Verkleden als een Rmein/gladiatr 30 Audi-guide 30 Uitdaging 50 Rmeinse brug buwen 55 Zelf rndkijken 123 Recnstructies bij ude stenen 33 Bdschap schrijven naar de Rmeinen 10 Ptten bakken 78 Zelf pgravingen den 52 Vergelijking tussen ten en nu 34 Verhalen hren 56 Gladiatren gevecht naspelen 42 Filmpjes 81 Geen uitdaging 2 Ft van ju in de Rmeinse tijd 27 Twee leerlingen hebben bij de bijgevegde pen vraag ng een eigen idee ingebracht ( Ik heb ng een ander idee, namelijk: ) 1. Racen met paard en wagen 2. Vechtgames spelen in Rmeinse tijd 17

18 Als dit er is, vind ik het leuk m de Rmeinse museumtuin te bezeken: (meerdere antwrden mgelijk) Ft van ju in de Rmeinse tijd Geen uitdaging Filmpjes Gladiatrengevecht naspelen Verhalen hren Vergelijking tussen ten en nu Zelf 'pgravingen' den Ptten bakken Bdschap schrijven naar de Rmeinen Recnstructies bij ude stenen Zelf rndkijken Rmeinse brug buwen Uitdaging Audi-guide Verkleden als een Rmein/gladiatr Interactie (vragen stellen, discussie) Je wanen in een Rmeinse wereld Speurtcht/puzzel/quiz Infrmatie zien Infrmatie lezen Infrmatie hren Rndleiding

19 4. Wat vinden basisschlleerlingen van grep 8 van De Waai in Cuijk de leukste manier m infrmatie tt zich te nemen? Maandag 1 december zijn we naar basisschl de Waai in Cuijk geweest m twee keer een les van 45 minuten ver de Rmeinen te geven aan grep 8. In deze les hebben we met behulp van een PwerPintpresentatie p verschillende manieren geprbeerd m infrmatie ver te brengen p de leerlingen, namelijk: Op deze manier wilden we er achter kmen wat de grep 8-ers de leukste manier vinden m meer te weten te kmen ver dit nderwerp. Deze resultaten zu het museum f de tekmstige museumtuin, net als de resultaten van de enquête aan de leerlingen p de middelbare schl, kunnen gebruiken m deze z in te richten dat de interesse van verschillende delgrepen kan wrden getrkken. In ttaal hebben we 53 leerlingen les gegeven en achteraf ndervraagd dr middel van een enquête. Dit waren 26 jngens en 27 meisjes, maar hiermee hebben we geen rekening gehuden bij het verwerken van de resultaten, mdat er geen pvallende verschillen waren te vinden tussen deze twee grepen. Wij vnden het erg leuk m deze lessen te geven p de basisschl. Je merkte ged dat de kinderen enthusiast waren en eigenlijk k allemaal heel ged meededen. De aandacht dwaalde haast niet af en dat had vlgens ns k te maken met het feit dat we veel verschillende elementen in de les hadden verwerkt en het allemaal niet te lang duurde. Opmerking bij grafiek 1 (Ik vnd deze les ver de Rmeinen:) Eén leerling antwrdde anders, namelijk:. Deze leerling was duidelijk al erg geïnteresseerd en schreef grt p zijn blaadje: GEWELDIG! Ja, k deze leerlingen zitten er tussen. Opmerking bij grafiek 2 (Het leukste van deze les vnd ik:) Bij deze vraag waren meerdere antwrden mgelijk. Ok hebben we aan het eind een Rmeinse wrdzeker meegegeven, waarmee de meesten al enthusiast begnnen. Deze hebben we niet mee kunnen nemen in de enquête in verband met de vlgrde van de les, verrzaakt dr het gebrek aan tijd. 19

20 Ik vnd deze les ver de Rmeinen: Saai Mwa Oké, vr een keertje Wel leuk Interessant Heel leuk Anders, namelijk: Het leukste van deze les vnd ik: Het filmpje De weetjes De plaatjes van vreger en nu (recnstructies) De quiz: waar f niet waar? Het verhaal ver Lucius Het bericht schrijven aan Lucius Wist je al dat Cuijk een belangrijke stad was in de Rmeinse tijd? Nee Nu wel, na deze les Ja 20

21 Ben je wel eens in Museum Ceuclum geweest? Nee Ja, één keer Ja, wel vaker Ben je geïnteresseerd in de Rmeinen? Nee Een klein beetje Ja Ben je nieuwsgieriger gewrden naar de Rmeinen dr deze les? Nee Ik was al nieuwsgierig Ja Duidelijk zichtbaar in deze grafiek is dat we veel leerlingen hebben kunnen interesseren met deze les. Z zijn ze p een speelse manier meer te weten gekmen ver dit nderwerp. Dit zullen we dan k zeker vernemen bij nze aanbevelingen (zie cnclusie), want er zijn ng heel wat klassen en schlen die we niet hebben bezcht. 21

22 5. He wrdt (een bezek aan) Museum Ceuclum ervaren? Om een beeld te krijgen van de algemene interesse vr de ude Rmeinen in Cuijk hebben we een enquête gehuden in het museum. We hebben de medewerkers gevraagd he de zaken ervr staan en de bezekers gevraagd wat er beter kan. De resultaten van de enquête aan de medewerkers: De bezekers van het Museum Ceuclum zijn mensen van de lkale bevlking, maar k fietsers uit mliggende drpen en teristen van verder weg. De meest geziene delgrepen in het museum zijn vlgens de medewerkers leerlingen van basisschlen, jnge gezinnen en gepensineerden. Het aantal bezekers verschilt enrm, maar tch vinden we een duidelijk gemiddelde van vijftien bezekers per dag naar aanleiding van de dr de medewerkers ingevulde enquêtes. Natuurlijk is dit aantal erg afhankelijk van de tijd van het jaar, maar tch wrdt aangegeven dat het minimum aantal bezekers ligt bij z n vier per dag (het maximum is daarentegen k niet pzienbarend hg, namelijk z n vijfentwintig per dag). Veertien van de zestien medewerkers antwrdde dan k Kan beter p de vraag: Trekt het museum vlgens u geneg bezekers? Tch zegt veertien van de zestien medewerkers dat hij f zij de indruk krijgt dat de bezekers enthusiast en/f geïnteresseerd zijn. Een enkeling vindt dat dit beter kan en ng een ander zegt dat dit vaak afhangt van de bezekers. Op de vraag Bij welke leeftijdscategrie merkt u dat de bezekers eerder hun interesse verliezen? antwrdt een duidelijke meerderheid dat kinderen tt 10 jaar, maar k tt 20 jaar al vrij snel afhaken. Tch wrden k de leeftijdscategrieën en zelfs dr een aantal genemd. Net als in de enquête aan de leerlingen van het Merletcllege, stelden we aan de medewerkers de vraag: In welk(e) nderdeel/nderdelen van het museum zijn de bezekers ver het algemeen het meest geïnteresseerd? (Evt. de-, kijk-, nadenk-, luister-, lees-dingen?) Bij de leerlingen wnnen de de- en kijk-dingen en deze lieten de andere pties ver achter zich. In het museum werd deze vraag ver het algemeen p dezelfde manier beantwrd. De-dingen, zals de tren beklimmen zijn duidelijk erg ppulair bij de bezekers. Verder kijken de bezekers graag zelf rnd. Dit kmt sterk vereen met de resultaten van de laatste vraag die we de leerlingen hebben gesteld. Tt slt wrdt vermeld dat de interesse vral uitgaat naar de Rmeinen en de middeleeuwen. Ondanks het feit dat bijna iedereen aangeeft dat het bezekersaantal tch echt beter kan, zijn er maar zeer weinig medewerkers die een idee hebben m dit te kunnen verbeteren. Een paar praktische zaken wrden gemeld, zals dat de tren beter beklimbaar met zijn vr iedereen en dat het museum wat minder vl mag wrden. Ok wrden verschillende dingen genemd, die al in ntwikkeling zijn. Wel wrdt het idee van een speurtcht gepperd en het intrduceren van een suvenirwinkeltje. Tt slt stelden we de medewerkers de vraag: Vindt u dat er geneg reclame wrdt gemaakt vr het museum/dat het museum ged geneg prmt wrdt? Hierver waren de meningen enigszins verdeeld: één iemand reageerde hier nee p, drie ja en twaalf vinden dat dit beter kan. Duidelijk is dus wel dat hieraan iets zu meten veranderen. Daar hebben de medewerkers wel ideeën ver. 22

23 Suggesties van hen zijn: Kraam bij culturele dagen Plaatselijke krant (bij bijzndere nderwerpen f vrwerpen) Meer gebruik van mderne media Actualiteiten verspreiden Nieuwsbrieven via de Duidelijk maken dat het een museum is: Museum Ceuclum i.p.v. De nderkant van Cuijk Wekelijks stukje in weekbladen (inclusief ft) Benutten van de prvinciale en Nederlandse museasites Ok de bezekers van het Museum Ceuclum hebben we een enquête vrgelegd. Uiteraard week deze af van de enquête van de medewerkers. Omdat we in ktber zijn begnnen met deze enquête hebben we helaas het hgseizen gemist. Hierdr hebben we maar een relatief klein aantal ingevulde enquêtes en dus zijn de resultaten wat uit verhuding en daardr geen erg realistische weergave van de werkelijk. In het ttaal hebben we 24 enquêtes uit kunnen werken. De resultaten vlgen hiernder. We willen namelijk tch een indruk geven van he de bezekers een bezek aan het museum ervaren en he dit misschien ng verbeterd zu kunnen wrden. Als eerst nderzchten we de leeftijdscategrie van de delgrepen die het museum bezeken. De leeftijden liepen erg uiteen, maar tch kunnen we stellen dat van de leeftijdscategrie van 51 t/m 60 jaar de meeste mensen het museum hebben bezcht. Ok de redenen vr een bezek waren erg verschillend. Z kwamen veel mensen uit interesse vr dit nderwerp, dit was de een duidelijke meerderheid, veel van hen zijn via internet p het idee gekmen vr dit museum, smmige mensen kwamen p aanraden van anderen, anderen liepen f fietsten tevallig langs en wilden wel een kijkje nemen (dit werd k gestimuleerd dr het brd met daarp gratis tegang ) en weer anderen zijn p de hgte gesteld bij Van der Valk. Ten vregen we de bezekers he ver ze hebben gereisd m hier te kmen. Een grte meerderheid hefde hiervr niet van ver te kmen, namelijk minder dan vijf kilmeter, 5 tt 10 kilmeter en enkelen 10 tt 20 kilmeter. Tch waren er k ng twee die meer dan 100 kilmeter hebben gereisd. Weekendje weg schreven ze erbij. Jawel, k dat is mgelijk in dit pittreske drp! Op de vraag Vindt u dat er geneg reclame wrdt gemaakt vr het museum/dat het museum ged geneg prmt wrdt? antwrdden de meeste mensen ja f kan beter. Enkelen hadden hier geen idee van, maar duidelijk is wel dat nee niet in de mensen p kmt. Er wrdt dus wel degelijk iets aandacht p gevestigd. Dit kmt vereen met de blik die de medewerkers hierp hebben. Net aan de medewerkers vregen we aan de bezekers wát er dan beter zu kunnen vr de PR. 23

24 Suggesties van hen zijn: Website Met meerdere instellingen samen terisme prmten Flyers in Nijmegen Media-activiteiten Duidelijk maken welke delgrep je wil bereiken, daarp PR baseren Reclamebrden Advertenties Gemeentebekje van Cuijk Aan de bereikbaarheid van het museum heft niks te veranderen, want alle ndervraagden hebben psitief geantwrd p de vraag f het museum ged te bereiken is, zwel met de aut, fietsend als met het penbaar verver. Op de vraag: In welk(e) nderdeel/nderdelen van het museum was u het meest geïnteresseerd? werden diverse antwrden genemd. Tch was er een duidelijke trend in te vinden en valt de tren met het mie uitzicht ver het drp en de Maas ged in de smaak. Vral kijk-, de-, maar k lees- als luisterdingen werden gewaardeerd en een aantal bezekers was vral erg te spreken ver de Rmeinse elementen, zals de brug, in het museum. Mensen vnden het infrmatief, ze werden ged gehlpen en waren geïnteresseerd in de vrwerpen die te bezichtigen zijn. Ok aan de bezekers hebben we de vraag gesteld he het museum ng leuker en/f interessanter kan wrden gemaakt. Vral recnstructies en spelvrmen vr de jeugd kwamen als ideeën aan bd. Dr meer interactie en bijvrbeeld geluiden kan het ng spannender wrden m alles te ntdekken. En f ze ng een keertje terug kmen? Misschien, Ja, denk het wel en Ja, absluut! 24

25 6. Wat weten de mensen p straat ver de Rmeinen in Cuijk? Om een algemeen beeld te krijgen van de kennis van mensen ver de Rmeinen in Cuijk zijn we de straat p gegaan. Z hebben we, na enige afwijzingen, eindelijk 40 willekeurige mensen kunnen interviewen. Hiervan kwamen er 13 niet uit Cuijk en 27 wel. Het viel ns erg p dat veel mensen in alle haast die ze p dat mment hadden, géén tijd hadden m antwrd te geven p nze vijf krte ja-nee-vragen. Tch is het ns gelukt, en hiernder vlgen de resultaten. Bij het verwerken letten we erp f mensen wel f niet uit Cuijk kmen m z te kijken f mensen in de brede mgeving ver dit nderwerp hebben gehrd. Onderscheid in mannen en vruwen hebben we niet gemaakt, mdat we verwachtten dat dit minder verschillen zu pleveren dan wanneer we p leeftijd selecteerden. Leeftijdscategrie Mannen (18) Vruwen (22) Dr dat we het al vrij kleine aantal mensen ver acht verschillende categrieën hebben verdeeld, is het uiteraard geen representatief nderzek. Uit de leeftijdscategrie jaar ud hebben we niet één persn buiten Cuijk benaderd. Dat verklaart het percentage van 0% Wist u dat Cuijk in de Rmeinse tijd een belangrijke stad was? Ja Nee 0-20 (uit Cuijk) 0-20 (niet uit Cuijk) (uit Cuijk) (niet uit Cuijk) (uit Cuijk) (niet uit Cuijk) 65+ (uit Cuijk) 65+ (niet uit Cuijk) Duidelijk is te zien dat de mensen buiten Cuijk een stuk vaker nee hebben geantwrd p deze vraag, met als uitzndering de 65+-ers (dit was dan k maar een héél klein aantal mensen, dus dit gaat ver het algemeen niet p). Cuijk kent haar geschiedenis, maar tch ng niet erg vertuigend. Z wist de meerderheid van de jngeren, k uit Cuijk, dit niet. 25

26 Vindt u dat daar ng iets van terug te zien is in het drp? Ja Nee 0-20 (uit Cuijk) 0-20 (niet uit Cuijk) (uit Cuijk) (niet uit Cuijk) (uit Cuijk) (niet uit Cuijk) 65+ (uit Cuijk) 65+ (niet uit Cuijk) Over het algemeen is een trend te herkennen die erp wijst dat een meerderheid tch vindt dat je niet veel terug kan zien van de Rmeinen in het drp Cuijk Bent u wel eens in het Museum Ceuclum geweest? Ja Nee 0-20 (uit Cuijk) 0-20 (niet uit Cuijk) (uit Cuijk) (niet uit Cuijk) (uit Cuijk) (niet uit Cuijk) 65+ (uit Cuijk) 65+ (niet uit Cuijk) Ok hier is duidelijk is te zien dat de mensen buiten Cuijk vaker aangeven ng nit in het Museum Ceuclum te zijn geweest. Dat is niet erg raar, maar wat wel pvalt is dat tch ng een heel aantal mensen dat wel in Cuijk wnt ng nit in het museum is geweest. Dat is dus zeker ng een verbeterpuntje. 26

27 Zu u meer van de Rmeinen terug willen zien in Cuijk? Ja Nee 0-20 (uit Cuijk) 0-20 (niet uit Cuijk) (uit Cuijk) (niet uit Cuijk) (uit Cuijk) (niet uit Cuijk) 65+ (uit Cuijk) 65+ (niet uit Cuijk) De antwrden p deze vraag lpen erg uiteen. Maar ndanks het feit dat het natuurlijk niet kwaad kan als er meer aandacht is vr de ude Rmeinse tijd in Cuijk, vinden veel mensen het tch niet ndig. Vral de jngeren uit Cuijk zijn niet erg geïnteresseerd. Vr hen zal het geen meerwaarde hebben wanneer ze meer mee krijgen van de geschiedenis. Maar aan de andere kant: ze weten k niet wat ze missen. Opvallend is het verschil in resultaat van de jngeren uit Cuijk in vergelijking met de jngeren van buiten Cuijk. De jngeren die niet uit Cuijk kmen lijken meer terug te willen zien van de Rmeinen dan de jngeren die wel uit Cuijk kmen. 27

28 7. In welke pzichten lpt het Valkhfmuseum vr p Ceuclum qua aantrekkingskracht vr verschillende delgrepen? Zaterdag 6 december hebben wij museum het Valkhf (in Nijmegen) bezcht. Hier hebben wij rndgelpen met in ns hfd de vraag In welke pzichten lpt het Valkhfmuseum vr p Ceuclum qua aantrekkingskracht vr verschillende delgrepen?. Ons is pgevallen dat het museum erg gericht is p rndleidingen vr de verschillende klassen van zwel de basisschlen als het middelbaar nderwijs. Z zijn er wel 11 verschillende rndleidingen en activiteiten bij de verschillende histrische tijden vr leerlingen van de basisschl. Hierbij kmt ng de mgelijkheid tt vrbereiden van het thema in de klas. Ok vr de middelbare schl heeft het museum een breed assrtiment. Er zijn 11 rndleidingen speciaal gerganiseerd vr middelbare schlieren. De rndleidingen betreffen k de mderne kunst en andere expsities, het gaat dus niet alleen m de Rmeinen. Ok biedt het Valkhf een kleurrijke Rmeinse werkplaats aan waar kinderen van 7 tt 12 aan de slag kunnen gaan met echte museumbjecten. Hier ntdekken ze de Peutingerkaart, een skelet van een Rmeins paard en kunnen ze meewerken aan het ntwerpen van een Rmeinse muurschildering. Dit is een erg gede manier m k de jngere delgrep kennis te laten maken met het museum en de Rmeinen. Een andere vrm van interactie dat het Valkhfmuseum aantrekkelijk maakt is de digitale highlight tur die je kan maken met behulp van de app TurTd. Hiermee wrdt je snel p alle bezienswaardigheden in het museum gewezen en km je veral net iets meer van te weten dan wanneer je p eigen hutje dr het museum wandelt. Een nadeel van deze app is dat de infrmatie alleen dr een kleine lap tekst wrdt vergebracht en je dus wel net wat meer meite met den m achter het verhaal te kmen. Leuker zu het zijn m dr middel van filmpjes f geluidspnames in cmbinatie met plaatsjes en/f recnstructies dr het museum te wrden geleid. Als we kijken naar de jaarverslagen van 2008 tt en met 2013 van het museum kmen we een pvallend verlp van het aantal bezekers tegen. Jaar Aantal bezekers

29 Te zien is dat het verschil tussen het hgte- en het dieptepunt erg grt is, dit scheelt namelijk z n 80 bezekers per dag. Zu de enrme teruglp in de lp van de rzaak zijn van de crisis f heeft dit andere redenen gehad? De plannen vr een verbuwing zijn paraat, misschien lukt het na deze herinrichting m het gemiddelde van bezekers per jaar frs kunnen vertreffen. De financiering van het museum kmt vanuit verschillende instanties: Structurele subsidie Gemeente Nijmegen Prvincie Gelderland Prjectsubsidie en spnsring BankGir Lterij Stichting MuseumJaarkaart Stichting PRA Stichting Casterensheve Stichting Bylandt Prins Bernhard Cultuurfnds Stichting Gelders Erfged Prvincie Gelderland Labrys Reizen In het museum hebben wij verschillende ideeën pgedaan die k in Ceuclum echt iets te zullen vegen. Z vnden wij de werkplaats vr kinderen ntzettend leuk, maar k bijvrbeeld het vlgende: een kluis met een sleutel die ze in de Rmeinse tijd gebruikten. Z km je p een speelse manier achter de werking van het slt. Prbeer die kluis maar eens pen te krijgen, dan is pgeven er niet bij, het slt met en zal pen gaan. Ok wrdt je nieuwsgierig gemaakt, want wat zal er in de kluis zitten? De hele Peutingerkaart p de muur. Z kun je er zelf achter kmen waar Ceuclum eigenlijk lag in het Rmeinse Rijk. En he wisten die Rmeinen veral de weg? Vr ng meer ideeën, zie de cnclusie! 29

30 8. Onze eigen bijdrage aan de bekendheid rndm dit nderwerp: Tentnstelling in de schl Van 29 ktber tt en met 14 nvember hebben we in de vitrine van de kleine aula in nze schl een kleine tentnstelling gehad ver de Rmeinen in Cuijk. Ok hierbij zijn we vral ingegaan p de vraag he dit nu ng zichtbaar is in het drp. Op twee psters werd uitgelegd wat je p de Maaskade terug kan vinden van de Rmeinse brug en tempels. Ok expseerden we verschillende museumstukken, waarnder een lielampje, een schaal met twee bakjes, twee vazen, een stuk van de Rmeinse weg en buwmaterialen. Het Museum Ceuclum heeft ns deze stukken in bruikleen gegeven en heeft het prject ndersteund. Op de achtergrnd was een PwerPintpresentatie te zien met daarin verschillende beelden uit de applicatie van het Buitenmuseum Cuijk, ntwikkeld dr The Missing Link. Z werd vr iedereen duidelijk he bijvrbeeld de Maaskade, de HEMA, de Grtestraat en de plaats van de kerk er in de tijd van de Rmeinen uitzagen. In de tijd dat de tentnstelling te zien was, hebben we vanuit verschillende heken reacties gehad: cmplimenten van leraren en vragen van leerlingen. Natuurlijk weten we dat lang niet alle leerlingen er bij hebben gestaan m eens precies te kijken wat er allemaal te zien was, maar tch hebben we gemerkt dat men er wel wat van heeft meegekregen. 30

31 Cnclusie Dr middel van de verschillende deelvragen die aan bd zijn geweest en dr nze eigen ervaringen die we hebben pgedaan in de tijd dat we bezig zijn geweest met het nderzek, kunnen we een antwrd frmuleren p nze hfdvraag: He zet Cuijk Ceuclum weer p de kaart? Zals aangekndigd den we dat in de vrm van een lijst met aanbevelingen. Deze zijn bedeld vr alle rganisaties die hier iets aan kunnen hebben en in het bijznder vr de Werkgrep Archelgie en vr het Museum Ceuclum, die bezig zijn met het ntwerpen van een Rmeinse Museumtuin. Om de aanbevelingen p een verzichtelijke manier te presenteren, verdelen we ze in drie categrieën: De-dingen: dit zijn vrnamelijk activiteiten en kleine uitdagingen die bezekers zelf kunnen den, wanneer ze een bezek brengen aan een Rmeinse bezienswaardigheid in Cuijk. Z wrden mensen een klein beetje uitgedaagd m net iets meer te weten te kmen van het nderwerp, dan wanneer ze alleen kunnen rndkijken. Uit zwel de enquêtes die we hebben gehuden p de middelbare schl als uit de enquêtes in het museum, is gebleken dat mensen erg graag dingen zelf den m p deze manier de Rmeinse tijd te ntdekken. Beleving: nder de categrie beleving vallen verschillende dingen die er vr zrgen dat mensen zich beter kunnen verplaatsen in de Rmeinen en die maken dat mensen de Rmeinse tijd beleven. Uit de enquêtes is gebleken dat mensen graag naar dingen kijken en dat het hren van verhalen k erg in de smaak valt. Van de middelbare schlieren hebben velen aangegeven dat het zich wanen in een Rmeinse wereld vr hen iets te zu vegen wanneer ze zich bijvrbeeld in het museum f in de museumtuin bevinden. Delgrepgerichte cmmunicatie: hiermee wrden alle zaken bedeld die in de PR vr de Rmeinse bezienswaardigheden kunnen wrden verbeterd. Het is belangrijk m de delgrepen die je wil bereiken p een gerichte en geschikte manier te benaderen. De manier waarp dit gebeurt, is dus erg verschillend vr alle delgrepen. Ons nderzek leidt tt de vlgende aanbevelingen De-dingen Bij ns bezek aan het Valkhfmuseum hebben we gelet p kleine, maar wel uitdagende, de-dingen. Z zijn we een Rmeinse kluis tegen gekmen, waarbij het slt precies z werkt als de slten in die tijd. Uit nieuwsgierigheid prbeer je dit kastje pen te krijgen en wanneer dit gelukt is, heb je er meteen iets van p gestken. In de kluis zie je verschillende, pgegraven delen van dit slt. Het heeft dus echt bestaan en mensen gebruikten het ten net zals wij nu sleutels vr slten gebruiken. Dit is een vrbeeld van een heel simpele manier waarp je wrdt uitgedaagd en k leert he iets, wat in het leven van alledag vr ns vanzelfsprekend is, in de Rmeinse tijd functineerde. Vlgens ns is dit erg leuk vr in de tekmstige museumtuin f in het museum. 31

Evaluatierapport Scalda - Groep 3 29 januari 26 maart 2014

Evaluatierapport Scalda - Groep 3 29 januari 26 maart 2014 Evaluatierapprt Scalda - Grep 3 29 januari 26 maart 2014 1. Inleiding, deelnemers en activiteiten In dit dcument wrden de bevindingen weergegeven van begeleiders en deelnemers die betrkken waren bij de

Nadere informatie

Presentatie eisen reisweek

Presentatie eisen reisweek Presentatie eisen reisweek Beste reisadviseurs, De aftrap is genmen. We zijn begnnen aan een spannende strijd m te bepalen he nze werkweek er in juni 2013 uit zal zien. Natuurlijk lijkt het een beetje

Nadere informatie

PROJECTBESCHRIJVING HISTORISCHE PLEKKEN

PROJECTBESCHRIJVING HISTORISCHE PLEKKEN PROJECTBESCHRIJVING HISTORISCHE PLEKKEN Leerlijn Cultureel Erfged Thema Identiteit Grep 5 en 6 Maart 2016 Cultuurnderwijs p zijn Haags Leerlijn Cultureel Erfged Thema Identiteit Grep 5 en 6 Maart 2016

Nadere informatie

Gespreksleidraad WOII geïnteresseerden

Gespreksleidraad WOII geïnteresseerden Gespreksleidraad WOII geïnteresseerden Delstellingen Diepgaand inzicht krijgen in infrmatiebehefte m.b.t. WOII persnlijke betekenis WOII ntstaan interesse in WOII beiende/interessante thema s gebruik en

Nadere informatie

LOGBOEK van: klas: 1

LOGBOEK van: klas: 1 LOGBOEK van: klas: 1 Inhudspgave Inleiding en inhud van het lgbek Wat is de maatschappelijke stage? Delen van de maatschappelijke stage Waar de je maatschappelijke stage? Kaders waarbinnen de maatschappelijke

Nadere informatie

Rollenspel Jezus redt

Rollenspel Jezus redt Rllenspel Jezus redt Krte mschrijving prgrammanderdeel De leerlingen spelen samen een bestuursrechtzaak bij de Raad van State na. De Raad van State is de hgste bestuursrechter van Nederland. In deze rechtszaak

Nadere informatie

Presenteren met Impact:

Presenteren met Impact: Presenteren met Impact: Gelven Presenteren is geweldig! Ik geef te, de eerste keer dat ik vr een grep stnd had ik zweethanden en een rd hfd, maar de afgelpen jaren heb ik tientallen keren vr grepen gestaan

Nadere informatie

Maatschappelijke Stage

Maatschappelijke Stage Maatschappelijke Stage 2 Inhud 1. Wat is MAS? 1.1 MAS algemeen. 1.2 MAS p het Gren van Prinstererlyceum 1.3 Deadlines 2. Stage zeken 2.1 De stage cördinatr p schl. 2.2 Masactief 3. De frmulieren 3.1 Aanvraagfrmulier

Nadere informatie

Kindercoach. Jasmijn Kromhout Groep 8b

Kindercoach. Jasmijn Kromhout Groep 8b Kindercach Jasmijn Krmhut Grep 8b Inhud Vrwrd 1 Hfdstuk 1 Wat is een kindercach? 2 Hfdstuk 2 Geschiedenis 3 Hfdstuk 3 De pleiding 4 Hfdstuk 4 De prblemen 5 Hfdstuk 5 Srten kindercaches 6 Interview 7 Nawrd

Nadere informatie

Het Grote Geldonderzoek: hoe ga je met je geld om?

Het Grote Geldonderzoek: hoe ga je met je geld om? Het Grte Geldnderzek: he ga je met je geld m? Natinaal Instituut vr Budgetvrlichting (Nibud) Tijdsduur: één les Werkvrm: individueel met een discussie in de klas Niveau: bedeld vr alle leerlingen van klas

Nadere informatie

Presenteren met Impact:

Presenteren met Impact: Presenteren met Impact: Gelven Presenteren is geweldig! Ik geef te, de eerste keer dat ik vr een grep stnd had ik zweethanden en een rd hfd, maar de afgelpen jaren heb ik tientallen keren vr grepen gestaan

Nadere informatie

Veel gestelde vragen huurbeleid 18 oktober 2012

Veel gestelde vragen huurbeleid 18 oktober 2012 Veel gestelde vragen huurbeleid 18 ktber 2012 Algemeen: 1. Waarm kmt er een nieuw huurbeleid? Een aantal ntwikkelingen heeft ervr gezrgd dat wij ns huurbeleid hebben aangepast. Deze ntwikkelingen zijn:

Nadere informatie

Grote practische opdracht klas 3 1

Grote practische opdracht klas 3 1 1 Aardrijkskunde Praktische pdracht Aardrijkskunde. Dit schljaar met je een praktische pdracht maken vr het vak aardrijkskunde. Hiermee met je tenminste 10 klkuren bezig zijn geweest, ftewel 14 lesuren.

Nadere informatie

Nieuwsbrief 2 31 augustus 2015

Nieuwsbrief 2 31 augustus 2015 Nieuwsbrief 2 31 augustus 2015 Inhud Schlftgraaf Graag uw hulp bij schlactiviteiten Burendag Infrmatieavnd Film Agenda Open mnumentendag Vacature: vrijwilliger in de schlbiblitheek Znneblemwedstrijd Tuinuders

Nadere informatie

Saxionstudent.nl CE 1

Saxionstudent.nl CE 1 Thema: Marktanalyse (semester 1) Prject: Desk en Fieldresearch 56357 Vrwrd Vr u ligt het plan van aanpak vr het prject Desk en Fieldresearch, vr het thema marktanalyse van semester 1. Het is de bedeling

Nadere informatie

Samenvatting Deelprojecten Ouderen Samen

Samenvatting Deelprojecten Ouderen Samen Samenvatting Deelprjecten Ouderen Samen Vughtse Ouderen aan het Wrd In januari 2007 zijn dr het Prject Ouderen Samen vier bijeenkmsten gerganiseerd waarvr alle Vughtse inwners van 55 jaar en uder waren

Nadere informatie

CMD EVALUATIE STAGEBEDRIJVEN 2014

CMD EVALUATIE STAGEBEDRIJVEN 2014 CMD EVALUATIE STAGEBEDRIJVEN 2014 Inhud Respns... 1 Samenvatting van de resultaten... 1 Vragen ver de pleiding... 2 Vragen ver de stagiair... 3 Wat ziet u als sterke punten van de pleiding CMD?... 4 Wat

Nadere informatie

Beleidsplan 2014 tot en met 2016

Beleidsplan 2014 tot en met 2016 Blessed Generatin Nederland Falkejacht 25 9254 EJ Hurdegaryp Beleidsplan 2014 tt en met 2016 Blessed Generatin Nederland (0511) 47 21 37 - www.blessedgeneratin.nl - inf@blessedgeneratin.nl KvK 01100560

Nadere informatie

Wegwijzer. Dagbehandeling in Behandelcentrum Heideheuvel Informatie voor kinderen en ouders

Wegwijzer. Dagbehandeling in Behandelcentrum Heideheuvel Informatie voor kinderen en ouders Wegwijzer Dagbehandeling in Behandelcentrum Heideheuvel Infrmatie vr kinderen en uders WELKOM! De kmende tijd kmen jij en je uders een dagbehandeling vlgen in Heideheuvel. In Heideheuvel werken we in een

Nadere informatie

Doelgroepen Dit educatieve lespakket is bedoeld voor de groepen 5,6 en de groepen 7,8.

Doelgroepen Dit educatieve lespakket is bedoeld voor de groepen 5,6 en de groepen 7,8. Dcentenhandleiding Beleef Het Verleden met Ltte Delgrepen Dit educatieve lespakket is bedeld vr de grepen 5,6 en de grepen 7,8. Middelen Data-DVD: Inzet van filmmateriaal via digibrd. 4 afleveringen met

Nadere informatie

Maak van 2015 jouw persoonlijk professionaliseringsjaar

Maak van 2015 jouw persoonlijk professionaliseringsjaar Maak van 2015 juw persnlijk prfessinaliseringsjaar en wrd Nlc erkend Register Lpbaanprfessinal (RL) Nlc erkend Register Lpbaanprfessinal (RL) Deze status wrdt bereikt na certificering dr het nafhankelijke

Nadere informatie

EVALUATIE TER STATE. Marion Matthijssen, Marn van Rhee. Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) juli 2005. In opdracht van Raad van State

EVALUATIE TER STATE. Marion Matthijssen, Marn van Rhee. Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) juli 2005. In opdracht van Raad van State EVALUATIE TER STATE Marin Matthijssen, Marn van Rhee Centrum vr Onderzek en Statistiek (COS) juli 2005 In pdracht van Raad van State Centrum vr Onderzek en Statistiek (COS) Auteur: Marin Matthijssen en

Nadere informatie

Aan de hand van deze 3 lessen ontdekken de leerlingen dat er techniek in en om de Schelde, dus in onze regio, een erg belangrijke rol speelt.

Aan de hand van deze 3 lessen ontdekken de leerlingen dat er techniek in en om de Schelde, dus in onze regio, een erg belangrijke rol speelt. Techniek & de Schelde Aan de hand van deze 3 lessen ntdekken de leerlingen dat er techniek in en m de Schelde, dus in nze regi, een erg belangrijke rl speelt. Gerelateerde kerndelen Vlaanderen, Primair

Nadere informatie

Simulatie werkgroepbijeenkomst

Simulatie werkgroepbijeenkomst Simulatie werkgrepbijeenkmst www.cnnectbegeleiding.nl 2011 1 Infrmatie vr de vrzitter (enkele dagen vraf) Je hebt de grepsleden het vlgende mailtje gestuurd: Hans (de directeur) heeft mij gevraagd m een

Nadere informatie

Kwartaalrapportage. Stichting Nieuwe Generatie Brasil. Eerste Kwartaal 2015

Kwartaalrapportage. Stichting Nieuwe Generatie Brasil. Eerste Kwartaal 2015 Kwartaalrapprtage Stichting Nieuwe Generatie Brasil Eerste Kwartaal 2015 Want ik had hnger en jullie gaven mij te eten, ik had drst en jullie gaven mij te drinken. Ik was een vreemdeling, en jullie namen

Nadere informatie

Lokale subsidies voor energiebesparing en duurzame energie

Lokale subsidies voor energiebesparing en duurzame energie RETS RESpedia Lkale subsidie vr energieprjecten Ec Centre Wales Jake Hllyfield Lkale subsidies vr energiebesparing en duurzame energie Diverse lkale verheden in Wales hebben uiteenlpende maatregelen genmen

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inleiding 2. Leerdoelen 3. Samenwerken, hypotheses & onderzoeksonderwerpen 5. Wat wordt ervan jullie verwacht? 6.

Inhoudsopgave. Inleiding 2. Leerdoelen 3. Samenwerken, hypotheses & onderzoeksonderwerpen 5. Wat wordt ervan jullie verwacht? 6. Inhudspgave Pagina Inleiding 2 Leerdelen 3 Samenwerken, hyptheses & nderzeksnderwerpen 5 Wat wrdt ervan jullie verwacht? 6 Berdeling 8 Prjectrster 2012 11 Afspraken 13 Werkgrepen 2012 14 Onderzeksplan

Nadere informatie

SPREEKBEURT KALKOEN VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n

SPREEKBEURT KALKOEN VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n l a n d e l i j k i n f r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT KALKOEN VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE KALKOEN BIJ ELKAAR

Nadere informatie

Oevers bij Cruquius mooi verbonden

Oevers bij Cruquius mooi verbonden Oevers bij Cruquius mi verbnden Opdracht O&O Blk 4 klas 2B1 Inhud 1. Prjectinfrmatie 2. Uitwerking pdracht 3. Vaktaalveld 4. Berep en pleiding 5. Organisatie 6. Afrnding prject 1 PROJECTINFORMATIE Waar

Nadere informatie

Les 2. Een open gesprek over psychische gezondheid. Groepsvormingsopdrachten. is een project van Diversion en MIND

Les 2. Een open gesprek over psychische gezondheid. Groepsvormingsopdrachten. is een project van Diversion en MIND Les 2 Een pen gesprek ver psychische gezndheid Grepsvrmingspdrachten is een prject van Diversin en MIND VOOR DE DOCENT Deze les kan als lsstaande pdracht gegeven wrden, maar k als vervlg p de MIND Yung

Nadere informatie

VAN OUDERCOMITÉ NAAR OUDERRAAD

VAN OUDERCOMITÉ NAAR OUDERRAAD VAN OUDERCOMITÉ NAAR OUDERRAAD Sinds 1 september 2004 kan elke schl een uderraad prichten vlgens het participatiedecreet. Het schlbestuur is verplicht m een uderraad p te richten als 10% van de uders er

Nadere informatie

Huiswerk Informatie voor alle ouders

Huiswerk Informatie voor alle ouders Nummer 6 mei 2010 Huiswerk Infrmatie vr alle uders Huiswerk en efening Ged leren lezen en rekenen is belangrijk, want je hebt deze vaardigheden in het dagelijks leven veral ndig. Kinderen ged leren lezen

Nadere informatie

Bij leefbaarheid gaat het er om hoe mensen hun omgeving ervaren en beoordelen.

Bij leefbaarheid gaat het er om hoe mensen hun omgeving ervaren en beoordelen. 1 Leefbaarheid is een belangrijk, z niet hét thema van de laatste jaren. De wnmgeving wrdt vr mensen steeds belangrijker vr de ervaren wn. Ok vanuit het perspectief van sciale chesie, veiligheid en sciaal-ecnmische

Nadere informatie

Het Nieuwe Werken: hieperdepiep hoera? De rol van de OR bij de invoering van Het Nieuwe Werken

Het Nieuwe Werken: hieperdepiep hoera? De rol van de OR bij de invoering van Het Nieuwe Werken Het Nieuwe Werken: hieperdepiep hera? De rl van de OR bij de invering van Het Nieuwe Werken De kans is grt dat er in uw rganisatie al wrdt gesprken ver de invering van Het Nieuwe Werken. En z niet, dan

Nadere informatie

Beleidsplan 2014 Versie Zomer 2014

Beleidsplan 2014 Versie Zomer 2014 Beleidsplan 2014 Versie Zmer 2014 Pagina 1 van 6 Beleidsplan 2014 Supprt t Cnnect Vraf Vr u ligt het beleidsplan van de Stichting SUPPORT TO CONNECT. Het plan mvat een verzicht van de delstellingen, activiteiten

Nadere informatie

20 jaar kinderrechten!

20 jaar kinderrechten! Er is er een jarig, hera hera! Rechten? Plichten? Wensen? Ken je iemand die jarig is? Je buurjngen f je beste vriend? Jarig zijn is leuk. Vr de jarige zelf, maar k vr de anderen. Er is een feestje. We

Nadere informatie

Training Effectief Monumentenbeheer

Training Effectief Monumentenbeheer Training Effectief Mnumentenbeheer Naast kennis is een gevel van ged vakmanschap ndig. He km je tt een effectief en kwalitatief hgwaardig beheer van mnumenten? TEM 2019 Training Effectief Mnumentenbeheer

Nadere informatie

MedewerkerMonitor Benchmark in de Zorg

MedewerkerMonitor Benchmark in de Zorg MedewerkerMnitr Benchmark in de Zrg Telichting pzet vragenlijst en invulinstructies U heeft een inlgcde ntvangen per brief f per e-mail. Mcht u geen inlgcde ntvangen hebben, dan kunt u terecht bij de benchmarkcördinatr

Nadere informatie

KOOPZONDAGEN DE WINKELIER AAN HET WOORD

KOOPZONDAGEN DE WINKELIER AAN HET WOORD KOOPZONDAGEN DE WINKELIER AAN HET WOORD Onderzek van de SP Breda Oktber 2010 VOORWOORD De SP heeft nderzek gedaan nder de winkeliers in de binnenstad van Breda ver de kpzndagen. Het RetailPlatfrm Breda

Nadere informatie

OVERAL TAAL EDUCATIEF NT2-PAKKET DOOR KIRSTEN DE MAESSCHALCK JO DE RAEDEMAECKER - JOHAN DONCKERS

OVERAL TAAL EDUCATIEF NT2-PAKKET DOOR KIRSTEN DE MAESSCHALCK JO DE RAEDEMAECKER - JOHAN DONCKERS OVERAL TAAL EDUCATIEF NT2-PAKKET DOOR KIRSTEN DE MAESSCHALCK JO DE RAEDEMAECKER - JOHAN DONCKERS In 2013 viert het Huis van het Nederlands in Antwerpen zijn 10-jarig bestaan. Om deze feestelijke gebeurtenis

Nadere informatie

9. Wat was het oorspronkelijke beroep van Domela?

9. Wat was het oorspronkelijke beroep van Domela? Na de maquettezaal km je in het Ferdinand Dmela Nieuwenhuis Museum. Dit museum bestaat uit drie verschillende ruimten: de infrmatie zaal, de studeerkamer en de gang waarin zijn verlijden centraal staat.

Nadere informatie

Stap 1. Wat wil jij?

Stap 1. Wat wil jij? Stap 1. Hi Iemand heeft het idee dat jij wel wat supprt kunt gebruiken. Dat kunnen je uders zijn, een vriend/vriendin een therapeut f iemand anders die ju ged kent. Die iemand wil graag dat jij hulp krijgt

Nadere informatie

Ekelmans & Meijer Advocaten (Rechten)

Ekelmans & Meijer Advocaten (Rechten) Evaluatie-rapprt STEP In-husedag bij Ekelmans & Meijer Advcaten (Rechten) -- INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE. WOORD VOORAF. RESULTATEN VAN DE ATTITUDE-METING VÓÓR DE IN-HOUSEDAG. RESULTATEN VAN DE ATTITUDE-METING

Nadere informatie

Cursussen CJG. (samenwerking tussen De Meerpaal en het onderwijs in Dronten) Voortgezet Onderwijs

Cursussen CJG. (samenwerking tussen De Meerpaal en het onderwijs in Dronten) Voortgezet Onderwijs Cursussen CJG (samenwerking tussen De Meerpaal en het nderwijs in Drnten) Vrtgezet Onderwijs 1 Faalangst (vrtgezet nderwijs) Faalangsttraining is vr jngeren die gespannen zijn en (te) veel nadenken ver

Nadere informatie

Huurdersvereniging In De Goede Woning ACTIVITEITENPLAN

Huurdersvereniging In De Goede Woning ACTIVITEITENPLAN ACTIVITEITENPLAN 2014 Activiteitenplan 2014 : INLEIDING In 1997 werd de in Zetermeer pgericht met als del het behartigen van de belangen van huurders van de cmplexen van R.K. Wningbuwstichting De Gede

Nadere informatie

Eindvaluatierapport Scalda - Groep 2 23 oktober januari 2014

Eindvaluatierapport Scalda - Groep 2 23 oktober januari 2014 Eindvaluatierapprt Scalda - Grep 2 23 ktber 2013 8 januari 2014 1. Inleiding, deelnemers en activiteiten In dit dcument wrden de bevindingen weergegeven van begeleiders en deelnemers die betrkken waren

Nadere informatie

Beschermd Wonen met een pgb onder verantwoordelijkheid van gemeenten

Beschermd Wonen met een pgb onder verantwoordelijkheid van gemeenten Beschermd Wnen met een pgb nder verantwrdelijkheid van gemeenten Een factsheet vr cliënten, cliëntvertegenwrdigers en familievertegenwrdigers 1 februari 2016 Sinds 1 januari 2015 valt Beschermd Wnen (vrheen

Nadere informatie

Planning. Week Les Thuis Af. Uitleg nieuwe opdracht Reclame en Campagnes Onderzoek Orange Baby s - NEE - -

Planning. Week Les Thuis Af. Uitleg nieuwe opdracht Reclame en Campagnes Onderzoek Orange Baby s - NEE - - Planning Week Les Thuis Af 4 Uitleg nieuwe pdracht Reclame en Campagnes Onderzek Orange Baby s - - - NEE 5 Afmaken nderzek Orange Babys Beginnen nderzek Plus supermarkten Afmaken nderzek Plus supermarkten

Nadere informatie

Onderzoeksrapport Bedrijvenkring Oldebroek

Onderzoeksrapport Bedrijvenkring Oldebroek Onderzeksrapprt Bedrijvenkring Oldebrek AIDA Cmmunicatie 6 juni 2014 Inhudspgave Samenvatting 4 1. Inleiding 5 2. Prbleemanalyse 6 2.1 Aanleiding van het prbleem 6 2.2 Het krachtenveld 6 2.3 Wat mest nderzcht

Nadere informatie

Samenvatting. Evaluatierapport Buurt in Actie December 2006 2

Samenvatting. Evaluatierapport Buurt in Actie December 2006 2 Evaluatierapprt Samenvatting Dit rapprt bevat de resultaten van de evaluatie van Buurt in Actie (BIA). Deze evaluatie is uitgeverd m inzicht te krijgen in het functineren van het prject en aanbevelingen

Nadere informatie

Tips Digiduif. 1. U logt in op digiduif met uw e-mail adres en wachtwoord.

Tips Digiduif. 1. U logt in op digiduif met uw e-mail adres en wachtwoord. Tips Digiduif 1. U lgt in p digiduif met uw e-mail adres en wachtwrd. 2. U kiest de knp instellingen. Op de vlgende pagina s kunt u allerlei zaken invullen en aanpassen die bij uw accunt hren. Tevens zit

Nadere informatie

Kwaliteitsaspecten van onderwijs. Wat vinden pedicures belangrijk aan kwaliteit van opleiders

Kwaliteitsaspecten van onderwijs. Wat vinden pedicures belangrijk aan kwaliteit van opleiders Kwaliteitsaspecten van nderwijs Wat vinden pedicures belangrijk aan kwaliteit van pleiders Clfn Titel Kwaliteitsaspecten van nderwijs. Wat vinden pedicures belangrijk aan kwaliteit van pleiders. Auteur

Nadere informatie

Wie verkoopt uw huis?

Wie verkoopt uw huis? Wie verkpt uw huis? Accuntnet Verkp Vertruwens Persn Service Accuntnet V V P Service Wie verkpt uw huis? Als u uw huis wilt verkpen, schakelt u k in Spanje een makelaar in. Echter in Spanje geeft men nrmaal

Nadere informatie

De Wet maatschappelijke ondersteuning eenvoudig verteld

De Wet maatschappelijke ondersteuning eenvoudig verteld De Wet maatschappelijke ndersteuning eenvudig verteld Met de Wm det iedereen gewn mee VCP Zichtbare invled van mensen met een beperking p lkaal beleid Inleiding Dit bekje met infrmatie ver de Wet maatschappelijke

Nadere informatie

Resultaten openbare marktconsultatie. Verkoop klooster Groot Bijstervelt Gemeente Oirschot. BIZOB-2011-SK-OIR-010 CONCEPT 19 april 2012

Resultaten openbare marktconsultatie. Verkoop klooster Groot Bijstervelt Gemeente Oirschot. BIZOB-2011-SK-OIR-010 CONCEPT 19 april 2012 Resultaten penbare marktcnsultatie Verkp klster Grt Bijstervelt Gemeente Oirscht BIZOB-2011-SK-OIR-010 CONCEPT 19 april 2012 1. Inleiding 1.1 Aanleiding De gemeente Oirscht is sinds nvember 2009 eigenaar

Nadere informatie

Ter voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties en seksualiteit.

Ter voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties en seksualiteit. Criteria en vragenlijst themacertificaat Relaties en seksualiteit Primair nderwijs Ter vrbereiding p uw aanvraag vindt u in dit dcument de criteria en vragenlijst vr het themacertificaat Relaties en seksualiteit.

Nadere informatie

bal Waterpolo competitie

bal Waterpolo competitie Stappenplan spreekbeurt grep 6 Je gaat een spreekbeurt huden. Een gede vrbereiding is heel belangrijk. Neem daar de tijd vr. Dit kst meestal weken vrbereiding, wacht dus niet tt p het allerlaatste mment.

Nadere informatie

Kwartaalrapportage. Stichting Nieuwe Generatie Brasil. Tweede Kwartaal 2014

Kwartaalrapportage. Stichting Nieuwe Generatie Brasil. Tweede Kwartaal 2014 Kwartaalrapprtage Stichting Nieuwe Generatie Brasil Tweede Kwartaal 2014 Want ik had hnger en jullie gaven mij te eten, ik had drst en jullie gaven mij te drinken. Ik was een vreemdeling, en jullie namen

Nadere informatie

OVER-gemeenten Afdeling Beleid en regie M. ten Brink Juni 2012 CULTUURNOTA GEMEENTE WORMERLAND 2013-2016

OVER-gemeenten Afdeling Beleid en regie M. ten Brink Juni 2012 CULTUURNOTA GEMEENTE WORMERLAND 2013-2016 OVER-gemeenten Afdeling Beleid en regie M. ten Brink Juni 2012 CULTUURNOTA GEMEENTE WORMERLAND 2013-2016 INHOUDSOPGAVE Inhudspgave...pag. 1 1. Inleiding...pag. 2 1.1 Kernachtig cultuurbeleid.pag. 2 1.2

Nadere informatie

Aanvraag verlening eenmalige subsidie gemeente Wageningen

Aanvraag verlening eenmalige subsidie gemeente Wageningen Aanvraag verlening eenmalige subsidie gemeente Wageningen Dit aanvraagfrmulier is bedeld vr een eenmalige subsidie. Een eenmalige subsidie wrdt verleend vr een eenmalige activiteit f ander incidenteel

Nadere informatie

PESTEN. Deze folder is een hulpmiddel voor jou en je kind om samen te leren over pesten en hoe je dit kan stoppen.

PESTEN. Deze folder is een hulpmiddel voor jou en je kind om samen te leren over pesten en hoe je dit kan stoppen. PESTEN Deze flder is een hulpmiddel vr ju en je kind m samen te leren ver pesten en he je dit kan stppen. WAT IS PESTEN? Pesten is iemand anders bewust bedreigen, bang maken, uitdagen, uitschelden f pijn

Nadere informatie

Protocol bij het overlijden van een gezinslid van een leerling

Protocol bij het overlijden van een gezinslid van een leerling Prtcl bij het verlijden van een gezinslid van een leerling Algemeen: Er wrden geen mededelingen aan de pers gedaan. Het lcatie aanspreekpunt f de directeur meldt alleen dat nze 1 ste zrg de nabestaanden

Nadere informatie

Onze eigen boontjes doppen in Kenia

Onze eigen boontjes doppen in Kenia Hnger graad 2 Lesvrbereiding Onze eigen bntjes dppen in Kenia Bij lesmateriaal, bij deze les p de site, vind je het ndige lesmateriaal vr deze les Print het werkblad 'Zek de 5 verschillen' vr elke leerling

Nadere informatie

ENQUÊTE LEVEN IN HEILIG LANDSTICHTING

ENQUÊTE LEVEN IN HEILIG LANDSTICHTING ENQUÊTE LEVEN IN HEILIG LANDSTICHTING Beste drpsgent, Vr u ligt een enquête ver de ntwikkeling van ns drp in de kmende jaren. Deze enquête is een initiatief van de Drpsvereniging Heilig Landstichting,

Nadere informatie

LOOPBAANORIËNTATIE VMBO-4 Periode 1 t/m periode 3

LOOPBAANORIËNTATIE VMBO-4 Periode 1 t/m periode 3 LOOPBAANORIËNTATIE VMBO-4 Peride 1 t/m peride 3 In leerjaar 4 met je de keus gaan maken; wat wil jij gaan den wanneer je het vmbdiplma hebt? Om te laten zien dat je uiteindelijk een studie, die bij je

Nadere informatie

Vier beproefde manieren om de pot met goud, leren van elkaars ervaringen, open te maken

Vier beproefde manieren om de pot met goud, leren van elkaars ervaringen, open te maken Vier beprefde manieren m de pt met gud, leren van elkaars ervaringen, pen te maken Het leren van ervaringen vraagt m het nderzeken van die ervaringen, het liefst in een grep samen met anderen. Dit kan

Nadere informatie

Het Muiswerkprogramma Basisgrammatica bestrijkt de grammatica die nodig is voor het leren van de Nederlandse spelling en zinsbouw.

Het Muiswerkprogramma Basisgrammatica bestrijkt de grammatica die nodig is voor het leren van de Nederlandse spelling en zinsbouw. BASISGRAMMATICA Het Muiswerkprgramma Basisgrammatica bestrijkt de grammatica die ndig is vr het leren van de Nederlandse spelling en zinsbuw. Delgrepen Basisgrammatica Het cmputerprgramma Basisgrammatica

Nadere informatie

M200403. Het MKB en de BV. Achtergronden van de keuze van ondernemers. Ro Braaksma. Klaas Bangma

M200403. Het MKB en de BV. Achtergronden van de keuze van ondernemers. Ro Braaksma. Klaas Bangma M200403 Het MKB en de BV Achtergrnden van de keuze van ndernemers R Braaksma Klaas Bangma Zetermeer, 24 maart 2004 Het MKB en de BV Waarm kiezen ndernemers vr een bepaalde rechtsvrm? En in het bijznder:

Nadere informatie

Lesbeschrijving. Historische bronnen - beeldmateriaal

Lesbeschrijving. Historische bronnen - beeldmateriaal Lesbeschrijving Histrische brnnen - beeldmateriaal Aan de hand van deze les ntdekken de leerlingen dat de Schelde niet alleen nu, maar k vreger al veelvuldig als nderwerp p ft s werd gezet en vrkwam p

Nadere informatie

Handleiding Handleiding Communicatie voor. Promotoren. Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling VLAANDEREN 2014-2020.

Handleiding Handleiding Communicatie voor. Promotoren. Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling VLAANDEREN 2014-2020. Handleiding Handleiding Cmmunicatie vr Prmtren Eurpees Fnds vr Reginale Ontwikkeling VLAANDEREN 2014-2020 1 Eurpese Unie Inhud 1 Inleiding... 1 2 De minimale cmmunicatieverplichtingen... 1 a) Weergave

Nadere informatie

Lesbeschrijving. Historische bronnen - beeldmateriaal

Lesbeschrijving. Historische bronnen - beeldmateriaal Lesbeschrijving Histrische brnnen - beeldmateriaal Aan de hand van deze les ntdekken de leerlingen dat de Schelde niet alleen nu, maar k vreger al veelvuldig als nderwerp p ft s werd gezet en vrkwam p

Nadere informatie

Duurzaam inzetbaar in een vitale organisatie

Duurzaam inzetbaar in een vitale organisatie Duurzaam inzetbaar in een vitale rganisatie Vitaliteit en bevlgenheid vrmen sleutelbegrippen vr het ptimaal en duurzaam inzetten van medewerkers. Vitale medewerkers bruisen van energie, velen zich fit

Nadere informatie

Pestprotocol. 1 Achtergrond. 1.1 Uitgangspunt. 1.2 Pesten in het cluster-4-onderwijs. Onderwijs. Pestprotocol Versie: 1.0 Datum: 20 mei 2014

Pestprotocol. 1 Achtergrond. 1.1 Uitgangspunt. 1.2 Pesten in het cluster-4-onderwijs. Onderwijs. Pestprotocol Versie: 1.0 Datum: 20 mei 2014 Pestprtcl Onderwijs Pestprtcl Versie: 1.0 Datum: 20 mei 2014 1 Achtergrnd 1.1 Uitgangspunt Beleid tegen pesten valt binnen het veiligheidsbeleid van Yulius Onderwijs. Ons uitgangspunt is dat nze schl een

Nadere informatie

Producten en prijzen 2012

Producten en prijzen 2012 TypeWrld Pstbus 38 2410 AA Bdegraven Nederland Tel. 0172-65 09 83 Fax 0172-61 83 15 www.instruct.nl instruct@instruct.nl België www.instruct.be instruct@instruct.be Prducten en prijzen 2012 TypeWrld Leren

Nadere informatie

Sponsorplan. Stichting ATB Zevenhuizen

Sponsorplan. Stichting ATB Zevenhuizen www.atbzevenhuizen.nl 1-1-2013 Spnsrplan Inleiding Vr u ligt het spnsrplan van de stichting ATB Zevenhuizen. In dit schrijven leggen wij enthusiast uit wie wij zijn en waar wij binnen de fietssprt vr gaan.

Nadere informatie

IKZ DEEL II : De informatieronde

IKZ DEEL II : De informatieronde Vanuit het standpunt van de zn is de schaduw nzichtbaar (Gethe) IKZ DEEL II : De infrmatiernde Het is méér dan een cliché f butade: m aan een breed kwaliteitsbeleid te werken, heb je écht steun, inbreng

Nadere informatie

WERKBLAD FUNDA.NL. Je kan met funda heel veel gegevens over je woonbuurt te weten komen!

WERKBLAD FUNDA.NL. Je kan met funda heel veel gegevens over je woonbuurt te weten komen! WERKBLAD FUNDA.NL Inleiding De mdule leefbaar Nederland gaat ver de verschillen in sciale mstandigheden tussen mensen. Het gaat ver verschillen in gezndheid, verschillen tussen stad en platteland en ver

Nadere informatie

Teamtrainingen en teamdagen

Teamtrainingen en teamdagen Het Sandelhut Meditatietechnieken, Caching en Training Teamtrainingen en teamdagen Lcatie: Het Beekse Bshuis Girlesedijk ngenummerd Hilvarenbeek Pst: Gildelaan 41 5081 PJ Hilvarenbeek Cntact: 06 155 77

Nadere informatie

Pestprotocol basisschool Pieter Wijten

Pestprotocol basisschool Pieter Wijten Pestprtcl basisschl Pieter Wijten Basisschl Pieter Wijten werkt aan een veilig schlklimaat waarin kinderen respectvl met elkaar mgaan. Ze hanteert drie principes: Ik zrg ged vr mezelf Ik zrg ged vr de

Nadere informatie

Ruimtelijke toekomstvisie dorp (discussiestuk)

Ruimtelijke toekomstvisie dorp (discussiestuk) Ruimtelijke tekmstvisie drp (discussiestuk) Waarm dit vrstel De behefte aan een tekmstvisie vr de verdere ruimtelijke ntwikkeling van ns drp is ntstaan naar aanleiding van de bijeenkmsten met bewners ver

Nadere informatie

Hoe kan uw overheidsorganisatie professionalisering en verduurzaming van het inkoopproces bewerkstelligen

Hoe kan uw overheidsorganisatie professionalisering en verduurzaming van het inkoopproces bewerkstelligen He kan uw verheidsrganisatie prfessinalisering en verduurzaming van het inkpprces bewerkstelligen He kan uw verheidsrganisatie prfessinalisering en verduurzaming van het inkpprces bewerkstelligen UITWERKING

Nadere informatie

Beleidsplan 2012 Versie Februari 2012

Beleidsplan 2012 Versie Februari 2012 Beleidsplan 2012 Versie Februari 2012 Pagina 1 van 5 Beleidsplan 2012 Supprt t Cnnect Vraf Vr u ligt het beleidsplan van de Stichting SUPPORT TO CONNECT. Het plan mvat een verzicht van de delstellingen,

Nadere informatie

1 november 2005 Nr. 2005-19.670, FZ Nummer 31/2005

1 november 2005 Nr. 2005-19.670, FZ Nummer 31/2005 1 nvember 2005 Nr. 2005-19.670, FZ Nummer 31/2005 Vrdracht van Gedeputeerde Staten aan Prvinciale Staten van Grningen inzake een vrstel m het dak van het St. Jansstraat cmplex van znnepanelen te vrzien

Nadere informatie

Communicatie voor beleid Interactie (raadplegen, dialoog, participatie) en procescommunicatie; betrokkenheid, betere besluiten en beleid

Communicatie voor beleid Interactie (raadplegen, dialoog, participatie) en procescommunicatie; betrokkenheid, betere besluiten en beleid Samenvatting BEELDEN OVER COMMUNICATIE TEYLINGEN Bevindingen gesprekken ver Cmmunicatie, raad- en cllegeleden, rganisatie en samenleving In deze ntitie zijn de resultaten van zwel de gesprekken van 9 ktber

Nadere informatie

Stappenplan beleidsplan. Sportvereniging

Stappenplan beleidsplan. Sportvereniging Stappenplan beleidsplan Sprtvereniging 2012 Vrwrd Een beleidsplan is een plan dat de kers aangeeft die een vereniging in een bepaalde peride (meestal 3 tt 5 jaren) wil varen. Elke vereniging hrt een beleidsplan

Nadere informatie

Enquête dienstverlening en kosten accountant in primair en voortgezet onderwijs

Enquête dienstverlening en kosten accountant in primair en voortgezet onderwijs Enquête dienstverlening en ksten accuntant in primair en vrtgezet nderwijs Dit nderzek heeft betrekking p de dienstverlening dr uw accuntant in 2010, ver de jaarstukken 2009. 1. In welke categrie valt

Nadere informatie

Jaarverslag Cliëntenraad. Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening

Jaarverslag Cliëntenraad. Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Jaarverslag 2016 Cliëntenraad Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Vrwrd Gewaardeerde lezer, Graag bieden we u hierbij ns jaarverslag 2016 aan zdat u geïnfrmeerd bent ver nze inbreng in het beleid

Nadere informatie

Jaarverslag Stichting Boys Industrial Home

Jaarverslag Stichting Boys Industrial Home Jaarverslag Stichting Bys Industrial Hme 2013 Barneveld, februari 2014 1. Verslag van het bestuur Terugblik Heeft 2013 datgene pgeleverd wat we ervan verwacht hadden? Niets menselijks is ns vreemd, dus

Nadere informatie

Indien jij na het lezen van dit privacy statement vragen hebt, kun je contact met ons opnemen per e- mail:

Indien jij na het lezen van dit privacy statement vragen hebt, kun je contact met ons opnemen per e- mail: Privacy Statement Wij respecteren je privacy en verwerken je persnsgegevens altijd in vereenstemming met de tepasselijke regelgeving zals de Algemene verrdening gegevensbescherming (AVG). In dit privacy

Nadere informatie

Handleiding bij het voorbereiden van een activiteit met of bij een partner

Handleiding bij het voorbereiden van een activiteit met of bij een partner Handleiding bij het vrbereiden van een activiteit met f bij een partner Deze handleiding is.a. ndzakelijk mdat wij (het regiteam) geen rechtspersn zijn en derhalve niet namens De Hart&Vaatgrep kunnen pereren

Nadere informatie

Toneelspelen. taaltegebruiken. teontwikkelen, terwijlzehunwoordenschat. uitbreiden. enontdekken

Toneelspelen. taaltegebruiken. teontwikkelen, terwijlzehunwoordenschat. uitbreiden. enontdekken Tneelspelen ucievisch Kinderen verleiden 0mr taaltegebruiken enhunsciale vaardigheden tentwikkelen, terwijlehunwrdenschat uitbreiden enntdekken wateenkunstwerk bij henkanprepen. Datkandrein delestneelte

Nadere informatie

Stap 1 : Oriënteren op jongerenparticipatie en maatschappelijke stage

Stap 1 : Oriënteren op jongerenparticipatie en maatschappelijke stage >> Stappenplan vr stagebieders Wilt u als rganisatie aan de slag met MaS? Neem dan het stappenplan stapsgewijs dr, zdat u weet f u er echt klaar vr bent m met jngeren te werken en maatschappelijke stage

Nadere informatie

OPLEIDING tot Verzorgende-IG. Ondersteuningsmagazijn Praktijk Beroepstaak E Startbekaam

OPLEIDING tot Verzorgende-IG. Ondersteuningsmagazijn Praktijk Beroepstaak E Startbekaam OPLEIDING tt Verzrgende-IG Ondersteuningsmagazijn Berepstaak E Startbekaam Albeda cllege Branche gezndheidszrg Kwalificatieniveau 4 Chrt: 2010-2011 Fase: Startbekaam Naam student:. P.E1-3.start.gesprek

Nadere informatie

Intervisiemethodes. In andermans schoenen methode. Incidentenmethode. Kernmodel intervisiemethode. Roddelmethode. Leren van elkaars succes methode

Intervisiemethodes. In andermans schoenen methode. Incidentenmethode. Kernmodel intervisiemethode. Roddelmethode. Leren van elkaars succes methode Intervisiemethdes In andermans schenen methde Incidentenmethde Kernmdel intervisiemethde Rddelmethde Leren van elkaars succes methde Vijf stappen methde In andermans schenen methde Vrwaarden: Vrdelen:

Nadere informatie

GS brief aan Provinciale Staten

GS brief aan Provinciale Staten GS brief aan Prvinciale Staten Pstadres Prvinciehuis Pstbus 90602 2509 LP Den Haag T 070-441 66 11 www.zuid-hlland.nl Datum zie verzenddatum Aan Prvinciale Staten Bijlagen 2 Onderwerp Infrmatie ver het

Nadere informatie

Waterbeheer, kan jij het aan?

Waterbeheer, kan jij het aan? Waterbeheer, kan jij het aan? Een rllenspel ver waterbeheer in het beheergebied van een waterschap Vakgebied: Aardrijkskunde, Bilgie, Maatschappijleer Niveau: klas 3 HAVO en VWO Tijdsduur: 60 minuten Waterbeheer

Nadere informatie

De zuivel terug in Heeg?

De zuivel terug in Heeg? De zuivel terug in Heeg? RAPPORTAGE Piltprject binnen Prject Drpslandbuw Zuidwest Friesland Drine van den Beukel, Lucie Gelderblm, Freya Zandstra MAART 2015 PRINTVERSIE Van deze rapprtage bestaan twee

Nadere informatie

FROM SPAIN WITH LOVE 2008" PR AKTIVITEIT ICEX/VINOS DE ESPAÑA

FROM SPAIN WITH LOVE 2008 PR AKTIVITEIT ICEX/VINOS DE ESPAÑA FROM SPAIN WITH LOVE 2008" PR AKTIVITEIT ICEX/VINOS DE ESPAÑA PR aktiviteit gericht p Nederlandse pinieleiders p wijngebied 1. MOTIVERING Frm Spain with Lve is een p.r. activiteit, die bestaat uit het

Nadere informatie

E-pupillen. Leeftijdskenmerken

E-pupillen. Leeftijdskenmerken E-pupillen Leeftijdskenmerken De kinderen hebben een grte speldrang. Ze den dingen vanwege het plezier van-hetden. De kinderen meten de kans krijgen allerlei vaardigheden en plssingen in spelsituaties

Nadere informatie