If you have issues viewing or accessing this file contact us at NCJRS.gov.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "If you have issues viewing or accessing this file contact us at NCJRS.gov."

Transcriptie

1 :_. \, \ -.:.-----'<:.-.-"--/; :.J / \' l"'?';"0----;::,)--'------,---, ' l ds. A; C. Beghus lj' m \< ' './ 'Jo...?' l Q f you have ssues vewng o accessng ths fle contact us at NCJRS.gov. c) a o ' wetenschappelk " f..., ondezoek-en ).ocum",atle C". centum,d2 " ( <:;J De Spang 0 " o-\ Ev,aluafle van een bzondeegem neen :' eugdhusvan bewang" " b " o c ) o o o o 0 o \ ",.\ \...,-.., s-gavenhage. ::: ' o o G))( (/ l\ -, [,

2 "( :.J, ) ds. A. e. Beghus Deze eeks omvat de appoten van doo het WODe vecht ondezoek. Opname n de eeks betekent net dat de nhoud van de appoten het standpunt van de Mnste van Justte weegeeft. wetenschappelk U.S. Depatment of Justce Natonal nsttute of Justce Ths document has been epoduced exactly s ecee? fom the peson o oganzaton ognatng t. Ponts of vew o opnons stat n ths document ae those of the authos and do. not necssa epesent the offcal poston o polces of the Natonal nsttute of Justce. Pemsson to epoduce ths COP)lgbted mateal has been g a B.fstee Van Just te to the Natonal Cmnal Justce Refeence Sevce (NCJRS). Futhe epoducton outsde of the NCJRS system eques pemsson of the cowne. l c: documentate centum De Spang Evaluate van een bzonde egem n een eugdhus van bewang // (/ Mnstee van Justte 98 ; () Staatsu tgeve 's-gavenhage

3 VOORWOORD NHOUDSOPGAVE,> Een omvang k ondezoek als het ondehav ge zou n et mogelk geweest zn zonde de bdage van velen. n de eeste plaats s dank veschuld gd voo de du del ke beedhed medewekng te velenen vanut de dvese n het ondezoek betokken pententae nchtngen. n het bzonde vedent heb het pesoneel, de staf en de decte van De Spang vemeldng. Ook de utvoeng van het ondezoek s net een actvtet geweest van de veantwoodelke ondezoeke aleen. H s b gestaan doo een ondezoekteam, dat t dens het ondezoek qua omvang en samenstell ng aan wsselngen ondehevg was. Een substantele b'dage s, zonde hen utputtend te wllen zn, geleved doo M.E. Sampemon, J.J.A. Esses (WODC), J. Mee, H. Ovesloot (stg a es vakgoep ogan sat ekunde, R. U. leden) en J. Peot (stagae vakgoep socale en 0" gansatepsychologe, R.U. leden). Vanwege de leesbaahed s het aantal n de tekst opgenomen tabellen bepekt gehouden. Een goot aantal cfematge ggevens s te vnden n een apata tabellenblage, waab ook de gehanteede vagen-, lsten ZlJn weegegeven. Deze blage. s voo belangstellenden apat aan te vagen b het WODC. n dt vesla wodt ook ngegaan op de doelstellngen van en wekw zen b nnen De Spang. Onlangs s n De Spang ove deze ondewepen een utgebede notte geeedgekomen, waan ook dvese ogansatosche kwestes aan bod komen. Genteesseeden kunnen zch hevoo wenden tot de Decte Gevangenswezen van het Mnstee van Justte, Stafbueau Wetenschappelke Advezen. ; 0 l Het evaluateondezoek De Spang. De Spang..... En ge bevolk ngskenmeken..2 Doelstellngen van Huzen van Bewang..3 Regemdoelstellngen van De Spang..4 Concetseng van de esocalsatedoelstellng n De Spang Opvattngen ove de egemdoelstellngen b nnen De Spang Samenvatt ng....2 Het evaluateondezoek.2. Ondezoekstatege.2.2 Ondezoektactek 2 Reg em Kenmeken van het egem 2.. Opeatonalseng van de egemdoelstellngen Pecedng page blank Regemstuctuu Pogamma's ndvduele hulpvelenng Socale vehoudngen Decte egemeffecten Regembelevng... Nuttge bestedng van de detente Goepswek.. Voolchtng.. ndvduele hulpvelenng ntene contacten.... Extene contacten... ConclU5e... Effecten De ovegang naa de eugdgevangens Het ondezoek Selecte en ovegang Het eg em Concluse..... De ovegang naa de vhed Het ondezoek ,

4 --, De ovegang Veandengen n socale en pesoonlke omstandgheden Waagenomen nvloeden van de detente Concluse Recdve 3.3. Het ondezoek Algemene analyse op ecdve Specfeke analyse op ecdve Concluse Slotbeschouw ng 4. De ealseng van de egedoelstellngen 4.2 Ht egem en de ecdve Geaadpleegde lteatuu... Blagen... Blage : Samenstellng van de begeledngscommsse Blage 2: Ondezoek op een goepswekafdelng n HET EVALUATEONDERZOEK DE SPRANG n de aen s een ondezoek vecht naa het b zondee eg; em van het Jeugdhu s van Bewa ng De Spang n Schevenngen. Het ntatef tot het nstellen van deze stude s afkomstg ut De Spang; waa de behoefte bestond aan een evaluat e van de daa gvolgde wekwzen, de vootkwamen ut het n het begnan de zeventge aen ngestelde expementele egem. Op 2 novembe 977 wed de begele d ngscomm ss e voo het ondezoek, waavan de samenstellng n blage s te vnden, doo de Mnste van Justte ngesteld. Het doel van het ondezoek s meevoudg. De esultaten kunnen le den tot een beznnng ove de egemdoelstellngen en hun concetseng bnnen De Spang. Voots kunnen de bevndngen omtent een egem, dat zo veel aen voowep van ovedenkng en expement s geweest, wdee mplcates hebben. Zo kunnen de voo het pententae beled veantwoodelke oganen ovewegen n hoevee het wenselk en mogelk s Caspecten van) het egem n De Spang ook eldes ngang te do en vnden. Net n de laatste plaats kunnen de esultaten een bon van nspate vomen voo e beledsvoeng n andee nchtngen. n de eeste paagaaf van d t nle dende hoofdstuk woden de doelstellngen en wekwzen van De Spang bespoken. Daana zal de opzet van het evaluateondezoek woden gepesenteed.. De Spang Voodat we ngaan op de kenmeken van het n De Spang gevoede egem wllen we een schets geven van de pesonen de n deze nchtng woden ngesloten Enge bevolkngskenmeken De Spang s een Hus van Bewang dat bestemd s voo eugd gen. n HvB' s woden pesonen op u teenlopende ttel ngesloten. De meesten, ongevee 80% van hat totaal vomend, woden n hat Hus van Bewang op gond van een bevel tot voolopge hechtens achta de tales gezet. Ze blven daa totdat hun voolopge hechtens

5 $ C all 6 geschocst of beendgd wocdt. Soms gebeuct dt vooc de teechtzttng, -n De Spang b zo'n 50X-; de andeen blven totdat de echte een utspaak te zttng heeft gedaan. nden het stafestant -dat s de opgelegde onvoowaadelke vhedsstaf mn de duu van de eeds ondegane voolop ge pevent eve hechten s mnde s. dan andehalve maand, blft de gedetneede dt doogaans n het HvB utztten. Dt vndt b ongevee 25X van de gedetneeden n De Spang plaats. De esteende 25X wodt naa een gevangens ovegeplaatst. De categoeen gedetneeden de op andee veblfsttel n een HvB veblven -hechtensstaf, passant, utleveng en utwzng- blven n deze stude buten beschouwng. De Spang s bestemd voo eugdgen. Daamee woden pesonen bedoeld n de leeftdscategoe van 8 tot 23 aa. Het s echte opvallend dat ook veel stafechtelk mndeagen -de dus onge zn dan 8 aa- n De Spang woden geplaatst. Deze goep vomt zelfs een kwat van het aantal ngeslotenen. Dt s net ets utzondelks van De Spang: ook landelk blkt dat zee veel voolop ge hechten ssen b stafechtel k mndeagen althans ten dele n het Hus van Bewang ten utvoe woden gelegd (Junge-Tas; 980). Het ovegote deel van de voolopge hechtenssen (75X) b stafechtelk mndeagen n De Spang wodt bnnen enkele weke geschost. Gezen deze kote veblfsduu en gez en de voowaaden d e doogaans aan zulk elen schosng vebonden woden (Beghus en Tgges; 98) s het net onaannemelk dat met zulk een kote vhedsbenemng een schokeffect beoogd wodt, met als doel de vedachte.van vedee delcten af te bengen. Met de voogaande nottes s eeds dudelk gewoden dat de bevolkng van het HvB nogal heteogeen s. Dlt ut zch ook n de veblfsduu van de gedetneeden. De veblfsduu n De Spang vaeet van enkele dagen tot mee dan de maanden. De gemddelde veblfsduu bedaagt 2 maanden. De Spang s n de eeste plaats bedoeld voo de n slutng van eugdgen we zaak n het aondssement Den Haag dent. Het pecentage gedetneeden ut andee aond ssementen s echte hoog -b na 40X-, hetgeen net los gezen kan woden van de plaatsngs- en capactetspoblematek van het gevangenswezen. Het zal echte dudelk zn dat hedoo belemmengen ontstaan, net aleen voo het geechtelk ondezoek, maa ook voo de hulpvelen ng doo b voobeeld de eclasseng. De n De Spang gevolgde ntake-pocedue, alsmede de n het kade van dt ondezoek vechte ntevews leveen gegevens op ove de socale achtegond van de gedetneeden. We wllen daa op deze plaats net utgebed op n gaan. Het beeld zal voo de meeste lezes al bekend / J J Zl J n: veel school velates, nstab el abe dsveleden, veel weklooshed; aanzenlke goepen de veel alcohol of dugs gebuken, de een kndebeschemngsveleden hebben, de een ongunstge opvoedngsgeschedens aehte de ug hebben, etcetea. Voo utvoege nfomate mogen we vewzen naa de tabellenblage. Ut de analyse op de samenhang tussen de dvese socale kenmeken bl kt dat een goep gedet needen e utspngt, de gebukes van haddugs. B hen komt vehoudngsgews veel weklooshed voo, z do en weng aan spot en hebben geen hobby; vooal onde de ngesloten Sunames ztten veel hadduggebukes; de vehoud ng tot de patne -zo aanwez g- wodt doo haddusgebukes vake dan doo andeen als matg of slecht aangemekt. Wat beteft het stafechtelk ve eden vallen de voolopg gehechten van De Spang globaal n twee, ongevae even gote, goepen uteen. De ene goep bevat degenen de net eede veoodeeld noch gedetneed waen, de andee degenen d e we eede veoodeeld en eede gedetneed weden. Dat e zulk een omvangke goep gedetneeden s met een betekkelk lcht stafechtelk veleden zal mede bepaald zn doodat zoveel stafechtel k m ndea gen voo een kote pe ode woden ngesloten. De meeste voolopg gehechten -zo'n 75X- woden e van vedacht een msdf te hebben begaan dat n de vemogenssfee lgt; veelal beteft dt gekwalfceede defstal (at. 3 S). Het aandeel van andee msdven s veel genge: doodslag, mood en mshandelng vomen 5 a lox, vekachtng 2X, msdven van de opumwet 3X, etcetea. Om een nduk te k gen van de achtegond waaut het delct s gepleegd, s n het kade van deze stude gehouden ntevews aan de gedetneeden gevaagd wat de eden van het plegen vn het delct s geweest. Het meest wodt genoemd dat men geld nodg had om dugs te kunnen kopen (32X). Deana komt als tweede dat men om andee edenen geld nodg had: om "goed te kunnen leven" (9X) of om schulden af te kunnen betalen (5X). Vede voeen de gedetneeden aan dat het delct vootkwam ut vevelng of veband held met het afeageen van spannngen (8X). Tenslotte s e een estcategoe: het del ct houdt veband met waak, d ft, uz e, efde; men s meegesleept doo andeen, doo de alcohol; het delct s gepleegd ut deologsche moteven. Tot dusve z n een aantal bevolk ngskenmeken van De Spang weegegeven. Heeft De Spang nu een bevolkng de afwkt van de n andee Jeugdhuzen van Bewang? Het voo dt ondezoek vezamelde mateaal maakt het n bepekte mate mogel k h e een antwood op te geven, namelk aleen voo de goep gedetneeden de lange dan twee maanden n het HvB veblft, en aleen een vegelkng met het Jeugdhus van Bewang Haalem. Het 7

6 ..2 blkt dan dat n De Spang wat mee gedetneeden met een elatef lcht stafechtelk veleden veblven dan n Haalem. Wat beteft de socale achtegond van de gedetneeden ZlJn e nauwelks vesehllen aanwzg. Aleen het pecentage zelfstandg wonenden en het pecentage gedet needen dat samenwoont of s getouwd lgt n De Spang wat hoge. De vesehllen n bevolkng tussen De Spang en Haalem zn betekkelk geng, zodat net kan woden gespoken van een dudelke, specfeke seleete voo De Spang. Doelstellngen van Huzen van Bang Huzen van Bewang nemen n het gheel de pententae nchtngen een bzondee poste n, omdat ze n de eeste plaats zn bestemd voo de nslutng van pesonen de (nog) net veoodeeld zn. Atkel 26bs van de Begnselenwet Gevangenswezen (BG) stel t: "De onveoodeelden woden aan geen andee bepekngen ondewopen dan de voo het doel hunne opslutng of n het be lang de ode volstekt noodzakelk zn". Hemee woden, althans voo wat beteft de pevent ef gedet needen n het HvB, vesch llende doelstell ngen aangedu d. Het doel van de opslu t ng van onveoodeelden kan woden gevonden n atkel 67a Sv: vhedsbenemng kan gescheden omdat de echtsode enstg geschokt s, om te vookomen dat de vedachte zal vluchten, (opneuw) een msdf zal begaan of de waahedsvndng zal belemmeen. B de eeste de hechtensgonden s het aleen noodzakelk dat de vedachte van ZlJn bewegngsvhed wodt beoofd. Al s de vedachte wodt ngesloten omdat geveesd wodt dat h de waahedsvndng zal belemmeen, kunnen aanvullende bepekngen doo de echte-commssa s woden opgelegd ten aanz en van het contact met medegedetneeden of met pesonen buten de nchtng. Voo het ovege est de wet een beled waan zo weng mogelk wodt getond aan de vhed van de vedachte. Vedee estctes, naast het benemen van de bewegngsvhed en het ealseen van de doo de echte-commssas opgelegde bepekl.gen, zn aleen toegestaan vanut het oogpunt van de odehandhavng n de nchtng. De wooden "volstekt noodzakelk" n dlt veband duden eop dat vedee vhedsbepekngen geen egel maa utzondeng behoen te zn. De gestchtsdecte moet voots, volgens atkel 4 BG, "de gedetneeden.. helpen b het zoeken naa een oplossng van de maatschappelke moelkheden, welke met het fet hunne detente of met de omstandgheden, de tot het plegen van het stafbae fet hebben geled, n veband staan". Deze hulpvelen ngstaak geldt n z n volle omvang voo veoodeelde gedet needen (dus ook voo de veoodeelden de n het HvB veblven). Voo \ \ deze categoe s atkel 26 BG bedoeld; waan wodt gesteld dat de tenutvoeleggng van de staf mede denstbaa gemaakt moet woden aan de voobeedng op de teugkee van de gedetneede n het maatschappelk leven. Het s dscutabel n hoevee de met atkel 26 en 4 BG gegeven opdacht ook geldt voo onveoodeelden. B hen s e fomeel geen spake van staf, de echte heeft zel fs nog n et vastgesteld dat de ve.dachte ndedaad een stafbaa fet heeft gepleegd. Dt neemt net weg, om n de temen van Jonkes (975) te speken, dat het ondegaan van de detente net aleen als een enstlg leed, maa ook als een eeel stafleed wodt: evaen. Jonkes vevolgt met de opmekng dat de wetgeve deze evang heeft gehonoeed doo achteaf de voolopge hechtenspeode als "echte" stafpeode aan te meken, doo de veplchte aftek van het vooaest. De gens tussen de voolopge hechtens als pocessueel dwangmddel en de voolopge hechtens als onegenlke stafsancte s dus net zonde mee schep te tekken. De stellng dat de taak tot esocalsate net voo onveoodeelden geldt, s dan ook evenzee vededgbaa als het tegendeel. Deze opdacht blft echte ondegeschkt aan de e s dat de vedachten aan zo m n mogel k bepekngen mogen woden ondewopen: actvteten n het kade van de esoclalsate mogen dus n geen geval een veplchtend kaakte hebben. Tot zove de wettel ke bepal ngen omtent het bele d ten aanzen van gedetneeden n het HvB. Het meest ecente bele dsvoobee den de document dat ngaat op de doelstellngen van het HvB s het appot van de Commsse Doelstellng en Functe HvB. Aangaande de vaag of de esocalsatetaak ook voo onveoodeelden geldt, stelt de commsse dat "het onlogsch (zou) zn en de n at. 26 gegeven opdacht aleen maa vezwaen, wannee de cvehed de n dt atkel voogescheven welznsbehatgng pas gaat aanvangen b execute van de staf. De daaaan vooafgaande td waan de vedachte peventef s gedet need, moet me de aan d e welz nsbehat g ng denstbaa kunnen woden gemaakt" (p. 23, 24). Daab s de commsse van oodeel dat, vanwege atkel 26bs B, actvteten de zn gecht op welznsbehatgng nlet opgedagen of afgedwongen kunnen woden (p. 24). Op gond van een bespek ng van de wettel ke bepal ngen fomuleet de comm ss e d e opdachten voo het HvB: het gaandeen van een velge bewang, het bevodeen van een goede echtsgang en het zo mn mogelk schade toebengen aan gedetneeden. Het laatste s een voozchtge en bepekte fomuleng van de taak tot esocalsate, omdat men gezen de hudge mogelkheden van HvB's net teveel vewachtngen wl wekken, en om te benadukken dat het HvB geen thepeutsche nstellng s (P. 24). 9

7 :'", Regemdoelstellngen van De Spang Aan het egem n De Spang zn twee hoofddoelstellngen vebonden: het bepeken van de schade de de detent e met z ch mee kan bengen en het steven naa ontploong en ontwkkelng van de gedetneeden. n de begnfase van de expementele egemopzet, n de peode van 970 tot 973, wed het accent gelegd op het bepeken van de detent eschade. B de eg emopzet, zo blkt ut het n 972 veschenen Wtboek De Spang, "moet (gesteefd) woden naa de utbouw van een tot nu toe n hoofdzaak cellula stelsel naa een stelsel, dat de bepekte gemeenschap als egel he eft en de afzondeng als utzondeng" (p. ). Voots moet het egem z n ngesteld op het vookomen van schadel ke effecten, omdat "ht vlj langdug onde een dak b eenbengen van... wetsovetedes... een komplex van poblemen (opoept)" (p. ). Zoals gezegd staat centaal het bepeken van de detenteschade. n het Wtboek woden de volgende schadelke effect en ondescheden: de negateve consequentes van een veblf n een 24-uus nchtng: het vedwnen van het ndvdu n de massa, onpesoonlke elates, vemndeng van het gevoel van e genwaade, afname van de beedhed tot ktsch en zelfstandg nadenken; cmnalseng, hetgeen nhoudt dat de gedetneeden steke dan vooheen n een cmnele ol woden gedukt, doo a) de nvloed van cmneel genomeede nfomele ledes, en b) een beegenng waab de tadtonele gedetneedenol wodt vestekt; veveemdng van de maatschapp, vanwege het afgesloten kaakte van de detentestuate; de bedegng en net veloen gaan van de elates van de gedetneeden met hun socale omgevng buten de nchtng (wek, elates met oudes, patne, v;enden). Een voostel tot een vedegaande egemopzet wodt gedaan n 973, n utgebede schvens aan de Decte Gevangenswezen. Daan wodt aangetpt dat e n pncpe ethsche en udsche bezwaen bestaan tegen de temen esocalsate en hulpvelenng als utgangspunten van het beled tegenove gedetneeden n het HvB. Maa omdat De Spang op de ondescheden afdelngen van de nchtng uteenlopende egems kan voeen, zou het mogelk zn een um aanbod van mogelkheden aan de gedet needen te geven. Deze kunnen dan op bas s van vwllghed gebuk maken van de geboden mogelkheden. Voogesteld wodt dat net aleen het steven t naa mnmalseng van de detenteschade als hoofddoelstellng van het beled zal gelden, maa ook het steven naa een posteve nvloed van de detente doo een toekomstgecht hulpaanbod. Daamee s de doelstellng tot esocalsate explcet gesteld. Vanaf dat moment neemt deze doel stell ng een vooaanstaande plaats n. Zee cfu; del k bl kt dat u t de beschouw ngen ove het te voeen egem, de n de aaveslagen van De Spang ove 975 en 977 zn opgenomen. Daan zn vele pagna's besteed aan de achtegonden en de nhoud van ust deze doelstellng. Utgaande van het fet dat de gedetneede, ook als h nog net s veoodeeld, de detente als een staf evaat, wodt gesteld dat "van de staf. naa het ndvdu toe een opvoedende, vomende en hulpvelenende lojekng (zal) moeten utgaan... Dt utgangspunt mplceet dat de nchtng de met de nslutng van mensen s belast, een zodang mleu zal denen te ceeen, waa;n plaats s voo een agogscne (opvoedende, vomende en hulpvelenende) benadeng van gedetneeden en waabnnen de met de tenutvoeleggng van de vhedsbenemng belaste pesonen het agogsch handelen centaal stellen" (Jaaveslag 977, p. 6). B dt steven naa ontploong en ontwkkelng van gedetneeden wodt geen tegenstellng waagenomen tussen de veschllende opdachten van het HvB. Zo s de gedetneede net veplcht op het hulpaanbod n te gaan. Dat s te begpen vanut atkel 26bs BG, waan wodt gesteld dat aan veoodeelden zo we n 9 mogel k bepekngen mogen woden gesteld. Maa ook wodt het belangk geacht "n een agogsch systeem.. de mens bnnen de stuate waan h vekeet, zn egen keuze te laten bepalen en hem voo de keuze nadukkelk veantwoodelk te stellen (opvoedend en vomend aspect)" (P. 6, 7). Ook de mogelke tegenstdghed tussen de bevelgngs- en esocalsateopdacht wodt geelatveed: "de stuate waan de opgeslotene vekeet bengt met zch mede, dat n de systematsche benadeng (van de gedetneede) bepekngen... lggen opgesloten. Dt s net n std met het agogsch handelen, omdat het samenzn en samenleven met andeen, ook of vooal n de maatschapp, altd bepekngen nhouden en het vomend s, de opgeslotenen met de bepekngen van dat moment te leen leven" (p. 7). De Spang neemt, zoals we hebben kunnen zen, met name een apate poste n doodat zoveel aandacht wodt gegeyen aan de esocalsatedoelstellng van ontploong en ontwkkelng van gedetneeden. Op deze plaats een opmekng ove het begp "esocalsate". Dt begp s zee ambgu qua betekens en ook zwaabeladen. Voo De Spang s toch dt begp Van toepassng, omdat deze nchtng zo dudelk een hulpaanbod wl vestekken dat

8 '"":_-:o_-' " , " 2 OP de toekomst na de detente s gecht. nt past b l \ het "esocallsate-atkel" n de BG, waa;n ook de voobeedng van de gedetneede op de teugkee n de maatschapp centaal wodt gesteld. Ten aanzen van de andee opdachten van het HvB S mn- '\ de een vesghl aanwezg met andee HvB's. Zeke geldt d t voo de taak om voo een ve ge bewa ng te zogen. Aangaande de opdacht om een goede echtsgang te bevo-. deen wodt n De Spang ook als doel gesteld dat "met name de poste van de gedetneede n de stafechtspleg;ng aandacht zal kgen" n het voolchtngs- en vomngspogamma (Wtboek, p.3)...4 Concetseng van de esocalsatedoelstellng n De Spang De detente dent, zo blkt ut de aaveslagen, een opvoedende, vomende en hulpvelenende wek ng te hebben. Dt wodt de agogsche benadeng van de gedetneeden genoemd. Waaut bestaat nu deze benadeng? De gedetneede kan ten eeste kezen of h gebuk wl maken van het doo de nchtng gedane hulpaanbod. nden h daa ndedaad op n w gaan, staan n p nc pe twee " mogelkheden voo hem open. H an de mogelkhed tot ndvduele hulpvelenng benutten, waab -ntene en/of ex't:ene- deskund gen betokken z n, of h kan pat c peen n het method sche goepswek. Omdat de agogsche benadeng met name n het methodsche goepswek gestalte kgt, gaan we nade n op de mee specfeke doelstellngen van dat goepswek. De doelstellngen van het methodsche goepswek van De Spang hebben n de ontstaansgeschedens van hat egem een evolute doogemaakt. n het eedegenoemde Wtboek wodt het ondesched gemaakt tussen zaakgecht en pesoonsgecht goepswek. Het pesoonsgechte goepswek wl "doelgecht ngaan op de dynamek bnnen de goep, waadoo een vomende nvloed op de enkelng kan woden utgeoefend... met als doel.. een zodang zelfnzcht, dat daadoo een veandede houdng ten aanzen van zchzelf en de andeen ontstaat, waamee n het maatschappelke vekee n eeste nstante moet woden omgegaan" (blage ). Daaentegen gaat het b zaakgecht goepswek mnde vea Men cht zch op de b de gedetneeden betaande nteesse voo bepaalde actvteten en ondewepen. "E wodt net gepobeed een veandede houdng tot stand te bengen b de goepsleden ten aanzen van zchzelf en andeen... veel mee wodt gepobeed een zodange nstellng b de goepsleden te ontwkkelen, dat z de doo hen gekozen taken of pogamma's. vlot afwkkelen. Dat betekent n de paktk, dat de goepsleden moeten leen zch zo goed mogel k te houden aan de spel egel s van het goepspoces Deze vom van aanpassng vegt geen pe- t, t ) t -,. (. soonlkhedsveandeng, doch n de eeste plaats een utelke aanpassng" (blage ). Naa aanledng van de paktkevangen tot dan toe wodt n het Wtboek net zozee ut pncpele als we ut paktsche ovewegngen gesteld "dat het zaakgecht weken n de stuate van De Spang momenteel het meest haalbaa s" (p.6). Nadehand s aan de pesoonsgechte aanpak steke de naduk gegeven, hetgeen moge blken ut de pncpes de zn opgesteld voo de egemvoeng op de goepswekafdelngen (Jaaveslag 977, p. 9): "besluten en beslssngen voo de bnnen de ogansate van de nchtng ovegedagen veantwoodelkheden zullen woden genomen op bass van het democatsche pncpe, waadoo voo het nd-. vdu gedagsegulate zal opteden; getacht wodt de gedetneeden op te heffen ut de "0 van het gedetneed zn, doo hem zelf doo mddel van de non-decteve methode de depee achtegonden van het net bewuste egen gedag te laten ontdekken op bass van hat eenvomghedspncpe op de goepswekafdelngen zullen goepsleden woden samengebacht, de OP dezelfde wze n de pe soonlke goemogelkheden wllen woden onde- steund G de actualseng van het nchtngsgebeuen dent bnnen de bepekngen van de "he en nu"-stuate van de detent;e te woden geealseed (ealtetspncpe); aan een toekomstplan zal woden gewekt te ondesteunng van de ndvduele pesoonlke goemogelkheden (pospecteve pncpe)". Dudelk komt naa voen dat de pesoonsgechte benadeng n het goepswek een gote accent heeft gekegen. Daab veschllen de goepswekafdelngen n de specfeke punten waan de gedetneeden woden ondesteund (eenvomghedspncpe). Aanvankelk was hat de bedoelng (beven 973) dat de goepswekafdelngen dudelk uteenlopende opzetten zouden kennen: een goep met als thema elates en emotes, een studegoep (n veband met taalangstpoblemen), en doelgoepen (n veband met cognteve en mateele tekoten>. Ten eeste s zulk een schepe dffeentate losgelaten omdat de gedetneeden net zo schep te scheden zn naa poblematek en ten tweede om te vemden dat de actvteten te zee een theapeutsch kaakte zouden kgen. Heb speelt ook de opvattng van het depa- 3

9 " tement een ol, dat de goepswekafdelngen n pncpe hetzelfde egem moeten hebben, en aleen op accenten mogen veschllen (bef d.d. 2 me; 976>. n de hudge stuate bestaan e dan ook geen uteenlopende doelstellngen voo de veschllende goepswekafdelngen...5 Opvattngen ove de egemdoelstellngen bnnen De Spang B het analyseen van de nchtngdoelstellngen s het net voldoende stl te blven staan b de offcele, fomele doelstellngen, zoals de n de voge paagafen zn weegegeven. Ook s het van belang na te gaan welke opvattngen heomtent bestaan b degenen de n de paktk van alledag b de vomgevng van het egem zn betokken: het pesoneel, de staf en de dect e. Om een nduk van deze opvatt ngen te kgen, wed een aantal goepsgespekken gehouden. Ale teams weden bezocht, waana een samenvattng van het bespokene aan ale teamleden wed gezonden, met het vezoek coect es en aanvull ngen te geven. n de goepsgespekken stonden twee vagen centaal: wat men zag als de voonaamste egemdoelstellngen, en n hoevee men de egemdoelstellngen zag vewezenlkt. U t de gehouden goepsgespekken komt naa voen dat vwel edeeen ondeschft dat moet woden getacht de schade de de detente b de gedetneeden kan veoozaken zo geng mogelk te houden. De naduk wodt daab gelegd op de wenselkhed van het voeen van een humaan bele d, waa n een goede, op vetouwen gebaseede vehoudng bestaat tussen de gedetneeden en he pesoneel, en waan de gedetneeden zo mn mogelk ' hun v he d en keuzemogel kheden woden beknot, Op d&';;ll. vaag of zulk een bele d ndedaad wodt gevoed, (.l, s doo l' vwel edeeen een bevestgend antwood gegevn. Vooal als wodt vegeleken met de toestand van voege, of als wodt gekeken naa de omstandgheden n andee HvB's, kan men ove de humantet van het egem n De Spang zeke net onteveden zn: de gedetneeden woden net ovematg beknot n hun doen en laten bnnen de nchtng en het contact tussen gedetneeden en pesoneel s goed en pesoonlk. Eveneens blkt e oveeenstemmng ove het pncpe dat de nchtng een taak heeft ten aanen van de esoc al sat; e van de gedet needen. Voo"al onde de pesoneelsleden de net dect b de nvullng van het goepswek ZlJn betokken (bewaades, wekmeestes> zn e echte velen de zch daab net veel kunnen voostellen, met name vanut de ovewegng dat de mogelkheden daatoe n het HvB te bepekt zn. Daaentegen wodt de genoemde doelstellng dudelk benadukt doo " - \ \ \" - -- de goepsledes, de de goepswekafdelngen bemannen. Omtent de nvullng van deze esocalsatedoelstellng zn, gelet op hetgeen doo de pesoneelsleden naa voen s gebacht, een tweetal opstellngen te ondescheden: n een mee teughoudende opstellng wodt de naduk gelegd op de aanpassnq van gedetneeden aan egels en nomen. Het leen z ch te houden aan egels en nomen bnnen het HvB zou ook een educateve functe kunnen vevullen voo late, b het naleven van maatschappelke egels en nomen. n de andee opstell ng cht men z ch op de pesoonlke goe van de gedetneeden. B de gedetneeden zn leemtes te ontdekken n hun kenns en/of vaadgheden, zodat een bdage geleved zou kunnen woden te aanvullng van de tekoten. Waaut de tekoten bestaan, en op welke teenen dehalve de pesoonlke goe zch af zou moeten spelen, s net v edeeen hetzelfde. E woden dvese aspecten genoemd, de n de goepen zn n te delen: pesoonlke vaadgheden: abedsegelmaat, lezen en schven, afleen faalangst, leen paten, bete omgaan met egen functoneen, omgaan met egen gevoelens, zelfhekennng; socale vaadgheden: bete omgaan met andeen, d ngen leen u tpaten, m nde agess ef eageen, veantwoodelkhed voo andeen dagen; maatschappelke kenns en vaadgheden: weebaade woden, mee weten van het functoneen van de samenlevng. Komt de doelstellng van het leen aanpassen van gedetneeden aan egels en nomen bnnen edee pesoneelscategoe we naa voen, het naduk leggen op pesoonlke goe wodt vooal gedaan doo de goepsledes. Deze categoe s dudelk vedeeld: een aantal stelt zch vooal egelaanpassng ten doel, waab de geldende nchtngsegels als utgangspunt woden genomen, andeen chten zch stek op de pesoonlke goegedachte en evaen de nchtngsegels daab we eens als te sta en bepekend. Deze tegenstellng lkt aadg samen te vallen met het eede gemaakte ondesched tussen zaakgecht en pesoonsgecht goepswek (ze..4>. Deze bevndngen wzen e dus op dat e enezds goepsledes zn de, ut pncpele of ut haalbaahedsovewegngen opteen voo een zaakgechte aanpak zonde wezenlke pesoonlkheds- of gedagsveandengen na te steven; andezds zn e goepsledes

10 ..6 de zch we mee depgaande veandengsdoelen stellen n eeh pesoonsgechte aanpak.. Ook ten aanzen van de esocalsatedoelstellng s n de goepsgespekken gevaagd n hoevee men deze geealseed zag. E blkt heomtent n het algemeen gote twfel te bestaan. De opnes vaeen van "ze leen nets" tot "ze leen onvoldoende". Daab wodt ook nog- 'll al eens gewezen op het gebek aan aanslutngsmogelkheden op hetgeen n De Spang s begonnen. E bestaat dus fj een aanz enl ke d scepant e tussen gewenste en vewachte effecten van de esocalsatepogngen. Gevaagd,.' s naa de factoen de hevoo veantwoodelk zn. E s een gote dvestet genoemd: pesonele factoen (te weng pesoneel, hoog zekte- en studevezum, te- veel ovewek, gebek aan (b)scholng, geen eendudge taakopvattng), fctoen beteffende de ogansatestuctuu (t.a.v. selecte en begeledng van,.hw e-de-t-nee-cen, wze van oveleg), en factoen beteffende de gedetneeden (veblfsduu, beedhed tot leen, negateve nvloed cmneel "doogewntede" gedetneeden>. E wodt bnnen de nchtng geen een- dudge dagnose gesteld t.a.v. debepekte effecten'van J de pogngen tot esocalsate van gedetneeden. ' Samenvattng De Spang neemt een bzondee poste n, omdat zo utdukkelk wodt gesteefd naa een humane egemvoeng en vooal doo het steven naa de esocalsate van gedetneeden. E zn n totaal acht doelstellngen te o- descheden de specfek zn voo het n 'De Spang ' gevoede egem:,'\ beteffende de bepek ng van de detent esch'.lde: het doobeken van het totaalkaakte'van de n\ chtng; het tegengaan van cmnalseng; hulpvelenng b poblemen bnnen de ndchtng; het tegengaan van veveemdng van de samenlevng;,', het aanbeden van een op de toekomst gechte begeledng doo deskundgen mddels ndvduele hulpvelenng; beteffende de bevodeng van een goede echtsgang: het aandacht geven aan de poste van de gedetneede n de stafechtsplegng. Omtent de concetseng van de bestaat bnnen de nchtng geen dudelke en eensludende opvattng, ook net b de goepsledes, de een vooname taak hebben b de ealsate van deze doelstellng n het methodsch goepswek. Vede blkt men n de nchtng geen hoge vewachtngen te hebben van de mate waan de gedetneeden ndedaad een pos t eve nvloed van de detent e ondegaan, de ook doowekt n de pe ode,na de cetente. Het ontbeken van een dudelke en gemeenschappelke opvatt ng ove de w ze waaop de esoc al satedoelstellng moet woden geconcetseed heeft enge gewchtge consequentes. Ten eeste wodt van de pesoneelsleden gevegd dat z de globaal gegeven doelstellngen n de dagelkse gang van zaken zelf concetseen. Ten tweede wodt een evaluate van het egem ten zeeste bemoelkt, omdat net peces dudelk s wat e moet woden geevalueed. Wl nl. een evaluate kunnen plaatsvnden, dan s het nodg dat e dudelke en specfeke doelstellngen bestaan, de het mogelk maken dat ondubbelznng kan woden nagegaan n hoevee ze woden vewezenlkt.. 2 Bet evaluat eondezoek n het vechte ondezoek hebben de volgende vagen centaal gestaan: welk egem wodt e n De Spang gevoed, en welke decte effecten heeft dt op de gedetneeden? welke effect en heeft een veb f n De Spang op langee temn? Deze vaag laat zch n tweeen utspltsen: hulpvelenng b poblemen met buten, ten aanzen van wek, elates, etc.; beteffende de esocalsate van gedetneeden: hoe s de aanslutng van het egem n de eugdgevangenssen op dat van De Spang? zn e specale effecten van een detente n De Spang op de peode na de detente? n de Volgende paagaaf geven we aan welke statege s gevolgd b de beantwoodng van deze v,agen. 6 7

11 8. 2. Ondezoekstatege Vooal n de Veengde Staten ZlJn veel studes vecht naa de effecten van pententae expementen. Dvese auteus hebben echte ktek geut op de kwaltet van het meeste vechte ondezoek (Logan 972; Baley, 966; Slakau, 973), Zo wed nogal eens nagelaten te ondezoeken n hoevee e ndedaad spake s van een expe mentele eg emvoe ng; vaak ontbaken contolegoepen, n et ondezocht wed of het eg em m ssch en uteenlopende effecten poduceede op veschllende sooten gedet needen, effectmet ngen bleken vaak gebekkg. n het ondehavge ondezoek hebben we getacht tot een statege te komen de de genoemde manco's mst: net aleen wodt bekeken of e effect en op langee temn bestaan, ook het egem als zodang wodt geanalyseed, d.w.z. de decte effect en daavan; een contolegoep s ngevoed, te weten gedetneeden ut het Jeugdhus van Bewang Haalem. Deze nchtng s gekozen omdat ze bestemd s voo dezelfde categoeen gedetneeden als De Spang, ook n het westen van het land lgt en ook haa gedetneeden voonamelk ut gote steden betekt, omdat de nchtngscapactet ongevee even goot s als de van De Spang, en, uteaad, omdat e geen expementeel egem wodt gevoed ook zn aspecten van de socale en stafechtelke achtegond van de gedet needen n het ondezoek betokken, om eventuele d ffeent ele effecte,n op te -'", kunnen spoen;,,: b de effectmetng gebukt, ook wodt de pesoonl ke en ex-gedetneeden. \:,:(,) ' l;, zn net aleen ecdv2maten' " ' nagegaan of e effecten z, n opl: /.' soc ale omstand gheden van de ' de ecdvematen zn op een genuanceede wze geconstueed, zodat enkele valkulen vemeden woden. Met behulp van een schema s de ondezoekstateg e n kaat te bengen. l \--,"",'' ) ,- Schema : ondezoekstatege het leven voo de detente n het hvb () (2) detente n het hvb J detente n de gevangens -De-s-p--a-n-g--L""'(J eugdg;.ge., \ -'------L.,/ \ d'" '.el.ge. Haalem (2) f'. ' "-T ,...J '\t het leven na de detente """'n-a-d=-e-g-ev-a-n--...l..., l gens (4) na het hvb (4) Het evaluateondezoek valt uteen n ve deelondezoeken, de n het schema met de cfes t/m 4 zn aangedud.. Gegevens Zl n vezameld ove de soc ale en stafechtelke achtegond van de gedetneeden. 2. Dt s het egemondezoek, waab de aandacht vooal utgaat naa de aspecten waan De Spang zch ondeschedt van de nchtng van vqgelkng, Haalem. De esultaten van deze stude woden gepesenteed n hoofdstuk Dt deelondezoek houdt zch bezg met de afstemmng van het egem n De Spang op dat van de eugdgevangenssen. De esultaten hevan staan n hoofdstuk Het laatste deelondezoek cht zch op de effecten van een detente n De Spang op het leven na de detente. De bevndngen zn ook vemeld n hoofdstuk 3. Ondezoektactek Bnnen het aam van de ondezoekstatege ZlJn nadee beslssngen genomen OVQ de methode van ondezoek en de ondezoekgoep. E zn de methoden van ondezoek gebukt: ondezoek op geegsteede gegevens, ntevews en obsevate. B hat vezamelen van gegevens ove het stafechtelk velede en de ecdve s gebuk gemaakt van gegevens ut hat Algemeen Documentateegste. EQn aantal gegevens ove de achtegond van de gedetneeden zn vezameld n enkele vooondezoeken

12 '.'':' - op mateaal van de n De Spang gevolgde ntake-poce- './ due en op de bevolkngsadmnstate aldaa. De voonaamste methode van ondezoek s ntevews met gedetneeden en ex-gedetneeden. E ZlJn de hal f-gestuctueede vagenl sten gebu kt. De eeste s afgenomen b gedet needen d e n het HvB vebleven, l' met vagen ove hun achtegond en ove het egem. De tweede s afgenomen b gedetneeden de waen ovege- plaatst naa een van de eugdgevangenssen. De laatste s afgenomen b ex-gedet needen. Zoals gezegd waen de vagenlsten h.lf-gestuctueed, dat wl zeggen dat ze :..,l bestonden ut eeh combnate van open en gesloten vayen. Doo het nvoeen van open vagen -dat wl zeggen dat de gegeven antwooden lettelk genoteed moesten woden- ( keeg het ntevew dudelk het kaakte van een ge- spek. \ Het mddel van de obsevate s gebukt om nzcht te kgen n de pocessen de zch voodoen n het goeps-, wek. Enezds wed pe bgewoonde beenkomst aan de hand van een van tevoen opgesteld schema een aantal po- cesmat ge aspecten genoteed, andez ds wed voo e- :. { dee beenkomst een mee nhoudelk veslag gesche-. ven. Tenslotte zn een aantal goepsgespekken met het nchtngspesoneel, de staf en de decte van De ' Spang gehouden. De esultaten daavan zn eeds n pa- agaaf..5. aan de ode gekomen. Besloten s net ale gedetneeden de n de ondezoekpe ode De Spang en Haalem bnnenkwamen n aanmekng te laten komen voo deelname aan de ntevews en de e- cdvestude. Om t begnnen zn de gedetneeden ut- \ gesloten, de mnde dan 8 weken n het HvB gedetnee\ weden. D t komt voot u t de gedachte, dat me" en gj td n de nchtng vebleven moet hebben om o\:e all' egemaspecten te kunnen paten. Maa belangke nog s de ovewegng dat effecten op langee temh pas te ' vewachten zn als de detente enge td duude. De he gekozen gens van 8 weken s abta. Ze s gekozen omdat de gedetneeden n De Spang, 'na een veblf op de nkomstafdelng van enkele weken, dan n ede geval mee dan een maand op een goepswekafdelng of een de andee afdelngen zn geplaatst. Voots zn de gedet needen u tgesloten van het ondezoek, d e net de Nedelandse natonaltet beztten. Net aleen taalpoblemen b de te houden ntevews spelen een ol, maa ook de ovewegng dat de effecten op langee temn wegens mogelke utzettng net te ondezoeken zn b deze categoe gedetneeden. n : =-2 REGEH :. " ). : l ' n het voogaande hoofdstuk s bescheven welke doelstellngen aan het egem n De Spang vebonden zn. H e komt aan de ode hoe deze doelstell ngen woden geopeat onal seed, en welke d ecte effect en van de egemvoeng te ondekennen zn. Daab wodt voonamelkgebuk gemaakt van de gegevens ut de ntevews met de gedetneeden n De Spang, de woden vegeleken met de nfomate de wed vekegen van gedetneeden ut het vegelkngshus van bewang Haalem. n het tweede gedeel te van d t hoofdstuk woden enkele ogan sato sche aspecten van De Spang bespoken. 2. Kenmeken van het eg em 2.. Opeatonalseng van de egemdoelstellngen Op welke wze wodt n De Spang gepoogd de bzondee doelstellngen omtent de egemvoeng te ealseen? Ten eeste wodt aan de gedetneeden de mogelkhed geboden n pogamma's te patcpeen, ten tweede kunnen de gedetneeden gebuk maken van het aanbod tot ndvduele hulpvelenng, ten laatste wodt gepobeed gunstge soclale vehoudngen te scheppen. Deze de opeatonalsengen woden kot omscheven. De pogamma's waaaan gedetneede.n n De Spang kunnen meedoen zn ten dele gebonden aan het goepswek dat n De Spang wodt vecht. n dt goepswek staan de vomngspogamma's centaal. Naast het goepswek bestaan e zogenaamde nteessepogamma' s, op het geb ed van ceatvtet, ondews, dugs etc. Zowel de actvteten bnnen het goepswek als de nteessepogamma's hebben de ontwkkelng en ontploong van gedetneeden tot doel, en maken dan ook deel ut van het steven naa esocalsate. Henaast zn e voolchtngsbeenkomsten, d e betekk ng hebben op het bevo.deen van nzcht n het stafpoces, hetgeen deel utmaakt van het bevodeen van een goede echtsgang. De ndvduele hulpvelenng houdt zeh, zoals de naam al zegt, bezg met de poblemen van afzondelk gedetl J

13 2.. 2 needen. Het hangt van de SDDt pdblemen af walke f egemdoelstellng n het gedng s. As het gaat om poblemen de doo of tdens de detente zn ontstaan, s de hulpvelenng gecht op het bepeken van de detenteschade. nden het daaentegen gaat om poblemen de al aanwezg waen voo de detente, en waaaan wat wodt gedaan met het oog op de peode na de detente, dan staat de hulpvelen ng n het teken van het steven naa esocalsate. Het zal dudelk zn dat de gens tussen de ondescheden sooten poblemen net altd even d schep te tekken s. Het scheppen van gunstge socale vehoudngen staat n het teken van het bepeken van de schade de de detente met zch mee kan bengen. Daab kan woden gelet op de vehoudngen bnnen de nchtng (ntene contacten) en op de vehoud ngen van de gedet neede met de weeld buten de nchtng (extene contacten). Ten aanzen van de ntene contacten gaat het om twee zaken. Enezds bepaalt de aad van de ntene contacten n belangke mate n hoevee e spakes van een totaalnchtng (anonmtet, onpesoonlkhed), andezds zn deze contacten elevant voo de mate waan de detente cmnalseend wekt. B de extene contacten den ken we n de eeste plaats aan de contacten met de betekkngspesonen van de gedetneede -vouw, vendn, oudes, venden-, n de tweede plaats aan de mate waan e veveemdng van de samenlevng als geheel opteedt. n dt hoofdstuk wodt nade ngegaan op de genoemde aspecten. Daavoo zal aandacht gegeven woden aan de stuctuu waa n doe d vese opeat onal se ngen z n ngebed. Regemstuctuu De pogamma's waan men als gedetneede n De Spang patcpeet en de mate wean men met ande gedetneeden contact kan ondehouden, s voo een belangk deel gebonden aan de afdelng waaop men veblft. De Spang kent n totaal acht afdelngen, de net allemaal hetzelfde egem kennen. Het veschnsel dat e afdelngen met u h"enlopende eg emsz n, wodt ntene d ffeentate genoemd. Het eeste aspct waaop de afdelngen n De Spang van elkaa veschllen s de mate waan de gedetneeden mogelkheden tot ondelng contact en tot eceat e hebben. E z n afdel ngen met bgpekte gemeenschap, hetgeen nhoudt dat de gedetneede veel op ZlJn cel veblft en daa desgewenst ook abed vecht. Men heeft dan ook elatef weng gelegenhed met andee gedetneeden n contact te staan; ook zn de eceateve mogelkheden bepekt. Daanaast zn e afdelngen met een gemeenschapsegem, waa gedetneeden wel nl 9 op hun eel ztten. Zowel ovedag als 's avonds bengt men de meeste td buten de cel doo. l ' Het tweede aspect waaop de afdelngen veschllen s of e al dan net goepswek wodt vecht. Een aantal aspecten van de afdelngen bnnen De Spang zn weegegeven n het volgende schema. Schema 2: kenmeken van afdelngen bnnen De Spang bepekte gemeenschap gemeenschap geen goepswek -bepekt contact met medegedetneeden -bepekte eceate -desgewenst abed op cel -veel contact met medegedetneeden -ume eceate -veplcht hele dag abed op wekzaal wel goepswek -veel contact met medegedetneeden -umte eceacte -veplcht halve dag abed op wekzaal -vepcht halve dag goepswek E bestaan. zoals we zen, de sooten van afdelngen: afdelngen met bepekte gemeenschap. gemeenschapsafdelngen en goepswkafdelngen. E zn twee afdelngen met bepekte gemeenschap. De nkomstafdel ng, waa de gedet needen. de eeste 2 a 3 weken van hun detent e n De Spang vebl ven, kent zulk een egem. n deze pe ode wodt bepaald naa welke andee afdelng de gedetneede zal gaan (ze 2.3.). Ook de zogenaamde E/F-vleugel heeft een egem va bepekte gemeenschap. Deze afdelng s bestemd voo degenen de zelf zulk een egem vekezen, voo de gedetneeden de op de andee afdelngen net te handhaven zn, en voo hen aan we bepekngen doo de echtelke macht zn opgelegd. E zn ook twee afdelngen met een gemeenschapsegem. Een daavan s bestemd voo gedetneeden met een -kotepncpale of subsdae hechtensstaf. De hoofdmoot wodt gevomd doo de v e goepswekafdelngen. Een daavan ondeschedt zch doodat de bestemd s voo gedetneeden de voo de eeste kee zn ngesloten, de zgn. "fst-offende"-goep. Hoeveel gedetneeden op de dvese afdelngen veblven toont de volgende opsommng: de capactet van de nkomstafdelng s 22; van de twee gemeenschapsafdelngen n totaal 26; van de ve goepswakafdelngen n totaal 48; van de E/F-vleugel

14 : 2..3 Bna de helft van het aantal ngesloten gedetneeden veblft op een goepswekafdelng. Het egem n De Spang wkt op meedee punten af van het egem n andee HvB's. Net aleen vndt eldes geen goepswek p.aats, ook de mogel kheden ':,ot abe d op [' zaal en eceat e z n dgogaans ge nge. D t moge blken ut het ege n Haalem, waavan een dagoos- t. te n de blagen s opgenomen.. Het gevoede eg em, en het voeen van een d ves te t aan egems, s net los te zen van d mogelkheden de U het gebouw bedt. De Spang s zo ngadeeld, dat de afdelngen umtelk ondescheden afgfslohm eenheden vomen, waab edee afdelng een egen huskame of gemeenschapsumte heeft. Daaentegen kent Haalem een open ngstuctuu, met op elka ng enkele eceateumten. Pogamma's n De Spang bestaan de sooten pogamma's waaaan gedetneeden kunnen deelnemen: goepswek, nteessepogamma's en voolchtngsbeenkomsten. Het goepswek wodt vecht op de ve goepswekafdelngen. Deze afdelngen hebben uteaad net ale dezelfde populate. Een afdelng s bestemd vo degenen d e voo hat eest z n ngesloten, en een s bedoeld voo gedetneeden de tdens hun detente exta aandacht aan stud e w len besteden. Het pogamma op de ve goepswekafdelngen s globaal echte hetzelfde. De gedetneeden wken halve dagen, n de oveblvende td woden goepsbeenkomsten gehouden. E zn de sooten van zulke beenkomsten: vomngen, evaluates en pogammabespekngen. Het kaakte van het goepswek en de veschllende sooten goepsbeenkomsten s aan te geven met behulp van het specaal naa het functoneen van een goepswekafdelng ngestelde obsevateondezoek. Tdens de vomngen wodt net een vaststaand pogamma u tg,;;voed. Kot van tevoen, of aan het beg n van de beenkomst zelf, wodt doo de goepsledes met de gedetneeden afgespoken wat e zal gebeuen. De nhoud van de vomngen kan dus van pe ode tot pe ode uteeo- open. Om een nduk te geven van wat e zoa n de vomngen gebeut, vogt een opsommng van hetgeen op de ondezochte goepswekafdelng n een pe ode van twee maanden wed gedaan: kensmakngsgespekken, waab gedetneeden, goepsledes en stagaes ede wat ove zchzelf vetellen; \ fl b '/ l ' l U,. f ] f, " f., een see beenkomsten ove huwelk en elates (paten n subgoepen, evangen utwsselen); goeps(ollen)spelen, te bevodeng van de ondelnge communcate, beslutvomng en samenwkng; eugdcmnaltet, gespek naa aanledng van vdeoband van een TV-pogamma daaove; het maken van een egen kant; eclassengspoect, een ontmoetng tussen de gedetneeden en medewekes van eclasseng en kndebeschemng ove mogelkheden en vewachtngen. Ut het laatste punt van de opsommng blkt dat ook nstantes van buten de nchtng n het goepswek patcpeen. Dat blft net bepekt tot de egelmatg teugkeende bespek ngen met medewekes van de eclasseng en de kndebeschemng. Zo houdt de ntekekel ke St cht ng voo Geestel ke Gezondhe dszog vomngen ove sex en elaes; studenten van de Socale Academe en de Rksunvestet van Leden nemen geegeld deel aan gespeksbeenkomsten. De evaluates staan n het teken van de wze waaop de goep funct oneet. Globaal komen. twee ondewepen aan de ode: vaagstukken ond de toelatng van gedetneeden n en het wegzenden ut de goep, en ondelnge fctes. De ntoducte van neuwe goepsleden gebeut op een evaluat eb eenkomst: doo andee gedet needen wodt de neuwelng veteld welke egels en'afspaken e gelden. Vede wodt ook bespoken wat te doen met gedetneeden de op dscplnae gonden van de afdelng zn gezet. Zoda deze te kennen geven teug te wllen komen, wodt b de beslutvomng daaomtent ook de menng van de zttende goepsleden meegewogen. Het gootste deel van de evaluates wodt echte besteed aan ondelnge wljvlngen. E vnden voovallen plaats, de of doo de gedet needen u t e gen beweg ng of doo de goepsledng aan de ode woden gesteld. Voobeelden hevan zn het vootduende agesseve gedag van een gedetneede, het slecht velopen van een eedee beenkomst, ontevedenhed van de goepsldng ove het gebek aan ondelng vetouwen, het zch net houden aan egels en afspaken. Op de wekelkse pogammabeenkomst komt de plannng van de komende week aan bod. Hoewel het de bedoelng s dat de plannng van dvese actvteten -vomng, spot- wodt bespoken, bepekt men zch nog al eens tot het bepalen naa welke TV-pogamma's zal woden gekeken

15 26 '" : Een essenteel kenmek van het goepswek n De Spang s dat e met "open" goepen gewekt wodt, dat wl zeggen / dat e geegeld neuwe gedetneeden bkomen en andee weggaan. n de ondezochte afdelng deden zch pe week gemddeld a 2 mutates v. Dt betekent dat de samenstellng van de goep vaak aan wzgng ondehevg s. '', Enez ds gt h eaan het kaakte van een HvB ten gondslag, met name de onzekee veblfsduu van de pevent ef gedet needen en de duk op de capac te t van deze nchtngen, andezds komt het ook oveeen met de.\ vookeu van de beledsvoedes n De Spang. Men meent dat het weken met open goepen enge noodzakelke levendghed met zch meebengt toen n De Spang n het ve eden enge td met gesloten goepen wed gewekt, bleek n de goepen, de dus net veandeden qua samenstellng, apathe te ontstaan. Het fet dat De Spang een HvB s, he eft ook op een andee mane nvloed op de samenstellng van de goep. Pe beenkomst zn gemddeld ook a 2 gedetneeden voo kote of langee td afwezg,. doodat polte, eclasseng, aadsman, maatschappelk wek of decte hen moet speken. Naast het goepswek bestaan n De Spang nteessepogamma's waaaan gedetneeden van ale afdelngen mee kunnen doen. We gebuken he de tem nteessepogamma's n wat umee zn dan n De Spahg gebukelk s, nl. v ale pogamma's de het kenmek hebben dat gedetneeden van dvese afdelngen en kunnen patcpeen. De nteessepogamma's hebben voo het gootste deel een contnu kaakte sommge woden aleen nu en dan gehouden, afhankelk van oansatosche mogelkheden en bestaande nteesse b de gedetneeden. Heonde vogt een opsommng van de pogamma's de contnu of mn of mee egelmatg gehouden woden. Gedetneeden kunnen ondews volgen, hetgeen vezogd wod't doo de ondew ze d e De Spang n d enst heeft. Een v goot aantal gedet needen neemt aan het ondews deel. n 977 waen dat e 63, hetgeen um 207. vomt van ale gedetneeden de n dat aa De Spang aanwezg waen (waavan een deel zo kot zt dat ondews volgen geheel net te spake komt). Het ondews beeft veelal een algemene ontwkkelng op het nveau van het bassondews (lezen, schven, ekenen) (60X n 977). Andeen volgen een cusus b het LO of het PBNA (227.), een nle dende cusus van een taal of ets degelks (lox), of een andee (beoeps)cusus (8X). Vanwege het gote aantal gedet needen dat ondews vogt en het bepekte aantal lesuen van de ondewze daagt de begeledng een bepekt kaakte. [ J,l f, J, ';' t. -, --- [ 2..4 De geestelke vezoges -humanst, pastoo en De ceateve expessegoep wodt op edee zatedagochtend gehouden, begeled doo de Nutsschool te Den Haag. De kosten hevan woden gedagen doo de aan het Mnstee van Justte beschkbaa gestelde gelden van het Pns Benhadfonds. n totaal kunnen 20 gedet needen meedoen, hetgeen nhoudt dat e steeds mensen op de wachtlst staan. domnee- houden edee week goepsbeenkomsten. De ovegote meedehed van de gedetneeden maakt gebuk van deze mogelkhed. Het Haags Dugve Pogamma -Emlehoeve en Wtte Hus- vezogt een nteessepogamma dat n 8 weken wodt afgeond. De bedoel ng h evan s het laten zen hoe het toegaat n een theapeutsche gemeenschap met een dugv pogamma. Omdat deze pogamma' 5 opn euw n gang gezet weden net na de ondezoekpeode, 5 het net bekend hoe goot de belangstell ng s. Naast deze genoemde nteessepogamma's bestaat e een muzekgoep vezogd doo het plaatselk muzeklyceum, gesubsdeed doo de gemeente Den Haag; en zn e spotgoepen. De dede soot van pogamma's bnnen De Spang wodt gevomd doo de voolchtngsbeenkomsten ove de stafechtsplegng. n de peode dat het ondezoek lep, weden deze beenkomsten veogd doo een extene deskundge, nadehand doo het Bueau v Rechtshulp. Dt bueau vezogt daanaast nu ook een speekuu voo ndvduele echtshulp. ndvduele hulpvelenng Onde nd v duele hulpvelen ng vestaan we het geven van bstand aan gedetneeden afzondelk, op lchamelk, psychsch en socaal gebed. DezE hulpvelenng wodt n De Spang n eeste nstante veleend doo de med sche d enst, de psycholoog en de maatschappel k wekes n algemene denst. Deze kunnen zelf hulp ve- lenen, maa ook kan een beoep woden gedaan op nstantes buten de nchtng. Vooal het tot stand bengen van contact tussen de gedetneede en extene nstantes kan van belang zn voo de peode na de detente, gezen de contnutet de hulpvelenng. E bestaan mn of mee egulee contacten van de staf met de volgende extene hulpvelenende nstantes: het Gewestelk Abedsbueau. een functonas van deze denst houdt edee week speekuu n De Spang l

16 n veband met eventuee paats ng n een abe ds-,' poect of abedsbemddeng; een eugdconsuent s egematg op de goepswekafdengen; Emehoeve en Wtte Hus: n veband met eventuele plaatsng aldaa na de detente; St cht ng Bu ten landes : n veband met opvang van butenlandse gedetneeden; Ope d ngscentum voo Su names en Ant ll anen; Recassengsveengngen, Consutatebueau voo Alcohol en Dugs, voogdnstelngen. A Soc; a e v'ehoud ngen n het kade van de bepekng van de detenteschade wodt n De Spang getacht gunstge ondtes te scheppen voo de ntene socale vehoudngen en voo de vehoudngen van de gedetneede met de butenweeld. Op deze plaats t wllen we lets zeggen ove het kade waabnnen de ntene en extene vehoudngen zch afspelen. De meeste gedet needen n De Spang even onde een gemeenschapsegem. Men heeft veel contact met medegedetneeden, zowel op de veschllende afdelngen als op de wekzalen. De afdengen staan onde ledng van een vast team van bewaades of goepsledes, de wekzalen onde een vast team van wekmeestes. Essenteel voo het kade de socale vehoudngen s dat een betkkelk vaste goep van zo'n 2 gedetneeden voonamek te ma ken hlaeft met een bepekte, constante goep val pesoneelsleden.,, Y De contacten van gedet needen met betekk ngsp/esonen -vouw, fam le etc. - Zl J n gebonden aan de algemene chtlnen heomtent. n de ondezoekpeode kon men een half uu pe week bezoek ontvangen, la:e s d t vedubbeld. Daanaast s e de mogel khe; d tot [ schven, waab de beven woden opengemaakt en ge- h lezen doo pesoneel van de n cht ng, en tot 'f telefoneen. Het telefoneen moet altd va het peso-,\ neel, de staf of de decte gebeuen. n De Spang bestaat voots gelegenhed tot contact met f peson en van buten de nchtng, doodat b de spot, het goepswek en andee pogamma's allele n- ' stellngen patcpeen.., n f \ Y ondegaan z hun detente? Om dt ut te zoeken zn ntevews gehoudn met gedetneeden n De Spang. De esutaten daavan woden afgezet tegen de van ntevews met gedetneeden n het vegelkngshus van bewang Haalem. Ook zullen de esutaten van hat obsevateondezoek naa het goepswek aan bod komen Regembelevng n de ntevews s de vaag gested wat de gedetneeden van het eg em n De Spang espect evel k Haalem vnden: s het slecht, goed, of neemt men een neutaal standpunt n? Tabel : de algemene nduk van het egem Spang H<lalem n=0 n=60 het egem s slecht 4Y. 75Y. het egem "gaat we" 22Y. 23Y. het egem s goed 74Y. 2Y. 00Y. 00Y. E bkt een zee schep veschl te bestaan tussen de twee nchtngen (p =.000). n De Spang staan de gedetneeden ovewegend postef tegenove het egem, tew men n Haaem hat egem agemeen als negatef evaat. Vevolgens s genfomeed naa de aspecten de men as postef espectevelk als negataf zet. Noemen de gedetneeden n De Spang telkens 2 a 3 postave kanten en evenveel negateve kanten (gemddeld espectevelk 2,3 an 2,4), n Hale," woden vooal negateve kanten genoemd (gemddeld 0,6 posteve en 3,0 negateve kanten) De volgenda tabel geeft wee wat men b deze vaag noemde. 2.2 Decte egemeffecten De kenmeken van het egem n De Spang ZlJn geschetst. ',. Welke effect en heeft dt egem op de gedetneeden? Hoe ' \.,;" 28 29

17 'l P, J / Tabel 2: waadeng van veschllende aspecten van het egem - pecen- \/ tage gedetneeden dat het aspect noemt S... H..... S... H p-o-st7evew:a:a:de:n:g-negatev;ewaad;el ng de vhed en de keuzemogelkheden n de nchtng 47 O 7 62 de contacten met pesoneel en medegedetneeden 57" 25" 5 53" de contacten met staf en decte 6? 2" 4" 5" de goep en het goepswek 38? 2? 8? 2" eceate en spot 4" 5? 3?' 78? bezoekmogelkheden 6" 2? 36" 33" Cbepaalde) husegels 7Y. 2? 37? 23Y. het eten/de kantne 3, 5" 42? 27Y. andee voozenngenccel/ ventlate> 3? 5? 3Y. 22? dvesen loy. 3? 36? 35Y. Zowel b de posteve kanten de ZlJn genoemd als e negateve, blken gote veschllen tussen d gedetlneden n De Spang en de n Haalem (p -.000>. De mogelkheden en de vhed bnnen de nchtng,. alsmde de contacten b nnen de n cht ng wod"en n e Spang ovewegend POSt t ef beoodeeld, tewl J dat n Haalem als slechte aspecten van het egem woden aangemekt. n bede nchtngen wodt de bezoekegelng slecht enoemd. Hetzelfde geldt voo dvese egels en voozlenngen. Eenzelfde beeld als ut deze tabel komt naa voen ut de, antwoodpatonen b de vaag welke aspecten vlan het } eg em men vooal veo vebete ng vatbaa achtte. De: ovegote meedehe d van de gedt needen n Hlem f.&/. zou een vebete ng en u tbe d n9 van de mog J;',/heden ' wen se "'k J vl"nden, zoals ten aanzen van eceatle. e, stu- d; " dl e (80"). D t aspect wodt doo een m ndehel d van e gedetneeden n De Spang naa voen gbaht. (40). Haast de vagen ond de egemwaadelng ls lnggaan op de wze waaop de gedetneeden de detente gvoelsmtg ondegaan. Van een zestal aspecten s gevaagd of de b de gedetneede n mndee of meedee mate aanwezlg zn. De volgende tabel geeft wee welk pecentage van de gedetneeden aangeeft dat het genoemde aspect stek of zee sek van toepassng s. '\ o,. J l Tabel 3: de gevoelsmatge belevng van de detente zch stek gesoleed voelen van de samenlevng zch stek machteloos en afhankelk voeen zch stek vevelen z ch zen sombe vueletl... " stek onveschllg staan tegenove het gebeuen n de nchtng Spang n=0 Haalem n=60 Ten aanzen van ale vf aspecten blkt dat mee gedetneeden n Haalem dan n De Spang een dudelk negateve belevng appoteen. Vooal s dat stek b de mate waan men zch veveelt. Ut de antwooden op de heboven behandelde vagen komt zee schep naa voen, dat e een veschl bestaat n de wze waaop de gedetneeden n de ondezochte nchtngen tegenove het egem en de detente staan. n De Spang bestaat elatef vee vhed, veel eceateve mogelkheden, de contacten bnnen de nchtng zn postef; vahoudngsgews s de gevoelsmatge detentebelevng net eg ongunstg. n de ntevews zn vele vagen gesteld ove het egem en de detente. Ondezocht s of e een geheel van vagen samen s te vatten met enkele ondelggende dmenses. Hetoe s een analyse vecht op de samenhang tussen de d vese vagen, doo m ddel van een zogenaamde HOMAlS-analyse (dat s een analyse op de vebanden tussen een aantal vagn waavan de antwooden op enkele categoeen zn ngedeeld). Het geheel aan vagen kan woden samengevat met behulp van twee dmenses, de we espectevelk de "egemwaadeng" en de "toekomstgechthed" hebben genoemd. De eeste d mens e, de eg emwaade ng, geeft aan n hoevee het egem als geheel goed wodt beoodeeld, n hoevee de detentepeode ook nuttg te maken s, of e voldoende mogelkheden n de nchtng aanwezgn, of de contacten met het peson eel en de contacten met medegedetneeden goed zn, n hoevee men zch veveel t en onvesch gs, en n hoevee men contact heeft met het maatschappelk wek. E zn wat deze aspecten beteft dudelke veschllen tussen de gedetneeden. Degenen met een posteve egemwaadeng geven op de genoemde aspecten een gunstg oodeel ove het egem, de met een negatef oodeel een ongunst 9 oodeel. n de ondestaande tabel s weegegeven hoeveel gedetneeden n De Spang en Haalem een posteve, neutale of negateve egemwaadeng hebben laten blkn. B De Spang-gedetneeden s daab een ondesched gemaakt naa de gedet needen d e op een goepswekaf- 57? 72Y. 60? 45% 57?

18 -- ' ("' 32 delng z;tten en z de op een andee afdelng veblven. _ Ta_b_e_l 4_:. e_g e_m_w_a_a_d_e n_g ::---ltl Spang Haalem _ afd. goepsw.afd opgoe-p-s-w-.-n-e-top n=s9 n=42 n=60 Postevo elzlmwaauehg"'-'-". -""6"37. 3: " neutale egemwaadeng ' X negateve egemwaadeng 37. 7' X n Haalem oveheest zee dudelk aen negateve egemwaadeng. n De Spang vaeet dat naa de afdelng waaop men veblft. B de gedetneeden op een goepswekafdelng bestaat n meedehed een posteve egemwaadeng, tewl gedetneeden op de ande e)af- l delng vaak een neutaal standpunt nnemen (p =.00 O. De bescheven veschllen zouden me de veoozaakt kunnen zn doodat n de twee nchtngen en op de ondeschef den afdelngen andessootge gedetneeden ZlJn geplaatst. We hebben daaom bekeken of de egemwaade;g veband houdt met achtegondkenmeken van de gedet - needen zoals weklooshed, veslavng, elates, etc. Degel ke vebanden bleken n et te bestaan, zodat de concluse gewettgd s dat de veschllen n egemwaadeng ndedaad samenhangen met uteenlopende egemkenmeken. De tweede dmens;e waaop de gedetneeden veschll s de mate waan ze op de toekomst na de d e t en t :,e ZlJ. ;gt ge cht. De vagen d e ondel ng samenhangen b;tef:e de mate waa n men n gedachte met de toekomst b'llzl 9 5".\ n hoevee men zch voo de pe ode na de detente voonemens maakt, en n hoevee men zch betee vooz;enn- gen en mogelkheden n de nchtng wenst met het oog op de toekomst. Enez;ds zn gedetneeden et een dudelke toekomstgechthed, de op de genoemde as pecten een bevestgend antwood gaven, andezds zn e met een net zo'n steke toekomstgechthed. Tabel 5: de toekomstgechthed van gedetneeden nlet stek toekomstgecht stek toekomstgecht Spang Haalem op goepsw. net op afd. goepsw.afd. n=59 n=42 n= " Te zen valt, dat het pecentage stek toekomstgechte gedet needen n Haalem en bu ten de goepswekafdel ngen n De Spang pakt sch aan elkaa gel k s. Daaentegen s het pecentage gedetneeden met een steke toekomstgechthed op de goepswekafdelngen n De Spang elatef hoog (p =.0). Deze bevndngen maken het net zo zee aannemelk dat vooal de toekomstge chte gedet needen op een go.pswe'3..tpel ng. eecht lj e {, l ; ) l l, " \., f J l \,.'-('omeh'-dan 'zou het pecetage bu ten de goepswekafdel ngen lage l ggen. dan n Haalem -, maa dat het den ken ove de toekomst wodt bevoded tdens een veblf op een goepswekafdelng n De Spang. Tenende na te gaan of e wellcht toch een selectemechansme een ol speelt, s ondezocht of de toekomstgechthed, n het bzonde de mate waan men zch voonemens maakt voo de pe ode na do detent e, veband houdt met de. achtegondkenmeken van de gedet needen. Het bl kt dat vooal veslaafden aan haddugs zch voonemens maken voo de toekomst. Dat s n et zo vewondel k, gezen de bevndng -de vedeop nog aan de ode zal komen- dat deze gedet needen ten aanz en van meedee aspecten poblemen ondevnden. Maa de veschllen n toekomstgechthed zoals de n de bovenstaande tabel zn weegegeven, zn net te veklaen doodat vehoud ngsgew 5 veel veslaafden op de goepswekafdelngen zouden teechtkomen; het tegendeel s eede waa. De concluses van deze paagaaf zn dudelk. Het egem van De Spang, n het bzonde dat op de goepswekafdel ngen, wodt -vegeleken met Haalem - doo velen pos; t ef gewaadeed, vanwege de geboden mogelkheden. Hemee hangt samen dat ook het welbevnden elatef mnde ongunstg s dan n Haalem. Bovenden blkt het den ken ove de toekomst te woden gestmuleed tdens het veblf op een goepswekafdelng Nuttge bestedng van de detente De gedetneeden s n de ntevews gevaagd of z hun td ook nuttg kunnen besteden. n Haalem antwooden b na ale gedet needen h e ontkennend op (87), waab veelal gewezen wodt op het ontbeken van mogelkheden om een znnge tdpasseng te ealseen. Daaentegen meent een meedehed van de gedetneeden n De Spang (59), n het bzonde z de op een goepswekafdelng veblven (70; p =.0), dat de detentepeode we nuttg aan te wenden s. De gedetneeden de e geen nut n zen, maken daab vealal op "dat het een gedwongen systeem s, waa e gewoon e td utzt". We gaan vede met degenen n De Spang de we nuttge aspecten waanemen. Deze gedet needen noemen daab uteenlopende leeffecten, de zn opgesomd n de vol-

19 ., gende tabel. Daab; meken... op dat men gem; ddeld a 2./ aspecten noemde., Tabel 6: nuttge aspecten van een veblf n De Spang; n=60 A5pecten van socale'ontwkkelng: -andes leen omgaan met andeen, dngen mee utpaten -leen omgaan met andeen, contact leen maken Aspecten van pesoonlke ontwkkelng: -ontwkkelen van ceatvtot -algemene ontwkkelng (bv. boeken lezen, moelke wooden leen) -ontwkkelen pesoonlke vaadgheden (bv. ezelf leen kennen, voo ezelf opkomen, zelfvetouwen, leen oganseen, leen aleen te zn) -bezg zn met spot Kennsvemeedeng: -volgen opledng of cusus -leen lezen, schven, taal OVeg (bv. andeen bewust maken, stuate n HvB veandeen) lo. loy t \- l) veblf n DeSang waaneemt en de sooten endement d e men daavan vewacht voo late s n et ev dent. Daaom ondezoeken we, n da volgende tabel, het veband hetussen. Tabel 7: het veband tussen de nuttg geachte aspecten van het veblf n De Spang en het daavan vewachte endement voo de peode na de detente (n=53) aad endement vo(:peode na detente -op elntoneel gebed -ten annzen van wek -algemene ontwkkelng "weebnahe d nuttge aspecten van veblf n Spang socala ontwkl<elng Y. 00. pesoonlke ontt kl<el ng 7" kenns veneedang Vooal dvese pesoonlke vaadgheden woden genoemd, maa ook het aantal gedetneeden dat aspecten van 50- cale ontwkkelng en kannsvemaedeng noemt, s v goot. Nu kan het begp "nut" op twee maneen woden opgevat. De gedetneeden kunnen van menng zn dat n De Spang een nu-tlge tdpasseng mogelk s, maa ook zou het kunnen zn dat men nut vewacht voo de td Qa de detente. Op de vaag of men ook aan nuttg endemant va; wacht voo de pe ode na de detente, geeft 2 aan d dat net het geval s: "e kunt e toch nets mle",,, doet het aleen voo de afledng". De meesten () ve-' wachten echte we een endement voo la-te. De antwooden op de vaag waau t dat endement.bestaat, zn n ve categoeen onde te bangen (n =,5): nut op elatoneel gebed: n de omgang met andeen (29); nut op het teen van wek: bete kunnen 50lcteen, opledng kunnen gaan volgen, wak vnden, ande of bete wek vnden (3); algemene ontwkkelng: kunnen schven, taal geleed (20); weebaahed: bete toegeust voo de maatschapp (20). Ook he woden zee uteenlopanda aspectan genoemd. Hat veband tussen hetgeen men als een nuttg aspect van het, :. \' ; De gedatneeden de zeggen zch tdens de detente op socaal teen te kunnen ontwkkelen, vewachten daavan dat ze na de detente bete kunnen functoneen op elatoneel gebed (logsch), en dat men weebaade staat n de samenlevng. Dagenen de zeggen zch pesoonlk te kunnen ontwkkelen, lopen uteen n de sooten van effect en de men daavan vewacht. Dat hoeft geen vewondeng te wekken, daa de aspecten van pesoonlke ontwkkelng de men noemt zee heteogeen van ad zn. Tenslotte, de gedetneeden de hun kenns tdens de detente zeggen te veken, hebben daa met name op het teen van wek yewachtngen van. Aan het ende van deze paagaaf wllen we nagaan wat het veband s tussen hetgeen men aan endement van de detente n De Spang voo late vewacht en de plannen de de gedetneeden hebben. Vooafgaande aan de vagen ove het nut van de detente Zl n vagen gesteld ove de deeen ten aanz en van de toekomst, n de eeste plaats of men zch met de toekomst bezghoudt. Zowel n De Spang als n Haalem zeggen de meeste gedetneeden (zo'n 80) n mndee of meedee mate met de toekomst bezg te zn. Ut de antwooden op de vaag naa de aspecten d e daab een gote ol spelen, blkt dat een v gote goep (37Y.) van degenen de zch met de toekomst bezghouden daab geen utgespoken plannen heeft: men voel t z ch onzeke ove de toekomst (bv. "wat zal e gaan gebeuen?") of men heeft aleen vae voonemens (bv. "het bete aanpakken"). De ovegen (63) hebben op een of enkele teenen een plan voo de toekomst, waab de gedet needen n De Spang noch n de mate waan de plannen bestaan, noch

20 n de aad van de plannen zch ondescheden van de gedetneeden n Haalem : 6SY. heeft plannen ten aanzen van wek en opledng: gaan weken, ople d ng gaan volgen; l 39Y. wl de elate met de patne vebeteen, eventueel eldes gaan wonen; 20Y. maakt voonemens geen haddugs mee gaan. ten aanzen van duggebuk: gaan gebu ken, n theap e De geb eden waaop de gedet needen voonemens maken, lken n edelke mate aan te sluten op de teenen waaop men endement van het veblf n De Spang vewacht. Met name geldt dt voo de gebeden "wek" en "elates". Ten aanzen van het net mee gebuken van haddugs s e geen decte elate met de sooten endement de van het veblf n De Spang vewacht woden (m ssch en, maa dat s wat speculat ef, s e we een ndect veband met de vewachtng dat men "weebaade n de samenlevng komt te staan"). n deze paagaaf s gepaat ove de nuttge aspecten van een veblf n het HvB en wat men daavan vewacht voo late. n totaal vewacht de helft van het aantal gedetneeden n De Spang een postef effect voo de peode na de detente. n Haalem lgt dt bedudend lage: daa vewacht een op de ten gedetneeden zulk een effect. J.'t G oepswe k " ''';-.;' n het geheel aan pogamma' 5' dat w b dagen'l aan de \ '. ontploo ng en ontw kkel ng van gedet needen n'emt het: goepswek een vooname plaats n. Daaom s henaa een specaal obsevateondezoek ngesteld. Het doel daab was net om een utputtende analyse en evaluate van het goepswek te vekgen, maa om een nduk te vomen van hetgeen op een goepswekafdelng gebeut. Het gebeuen op en van de ve goepswekafdelngen s geduende twee maanden ntensef gevolgd: de goepsbeenkomsten ZlJn geobseveed, e weden gespekken gevoed met de gedetneeden, teamvegadengen zn onde de loep genomen. Het s, mede gez en aclnwez ge vesch len tussen de populates van de goepswekafdelngen en uteenlopende opvatt ngen van goepsle des,,zeke de vaag n hoevee de bevndngen ook geldg zn voo andee dan de ondezochte afdel,'\ Om toch te vem den dat een al te uneke beschvn;an de ene afdelng wodt gegeven, s de aandacht vooal utgegaan naa de pocesmatge kant '.,, /l ' : t : h f ' J J,.. 4 \ J ; van het gebeuen op de ondezochte afdelngen naa stuctuele kenmeken de dt benvloeden. De esultaten van het ondezoek beteffen de opstellng van de gedetneeden bnnen het goepswek en het zch afspelende goepspoces. Omdat dt obsevateondezoek een wat apate plaats nneemt, woden de esultaten n de blage achte n dt appot weegegeven. Haa aanledng van de bevndngen wllen we he enkele kanttekenngen maken. Het weken met open goepen, dat wl zeggen dat e geegeld gedetneeden ut de goep vedwnen en andeen en komen, bengt met zeh mee dat men n het goepswek vootduend bezg s met het aftasten van de ondelnge postes en het egelen van de ondelnge vehoudngen. Zolang e onzekehe d be staat ove thema' s als (on)afhankelkhed, ledeschap, ondelnge std of samenwek ng, geldende nomen etc., wodt de aandacht stek gecht op de pocessen de zch b de egelng van deze zaken afspelen, en doo de ol de men als gedetneede zelf speelt en moet spelen. Omdat het poces heomtent telkens opneuw wodt vestood, blft men bez 9 met het tastendew s egelen van de ondel nge vehoudngen. Het lkt aannemlk dat eventuele leeevangen aleen op dt teen lggen. Andee, vedegaande aspecten kunnen, doodat men als het wae n de eeste fase van de goepsontwkkelng blft steken, net aan bod komen (Tuckman, 965). Wat s nu vede het kaakte van het goepswek? Dat het goepswek zch afspeelt n een gedwongen stuate wodt gellusteed met de bevndng dat de keuze om aan het goepswek mee te doen veelal ut negateve ovewegngen geschedt: de altenateven zn -nog- mnde gunstg. Heb geldt als u tgangspunt dat men de detent e zo goed mogel k w dookomen. E zn echte ook gedetneeden de -daanaast- zeggen ets te leen van het goepswek. Dat het goepswek geen nd ngend kaakte bez t ten aanz en van het stmuleen van leeeva ngen, wodt ge llusteed met de bevndng dat de gedetneeden ale mogelkhed hebben zch "gedesd" te houden en ook doodat de goepsledng zch met name bezghoudt met odehandhavng (zo cht men zch vooal op gedetneeden de poblemen of last veoozaken). Het goepswek heeft net aleen een weng ndngend kaakte, hetgeen touwens past n de flosofe van De Spang dat men geen theapeutsch wek moet vechten, ook kan e net woden gespoken van een dudelk systematsche aanpak. De nhoud van de vomngen zowel als de pocesmatge begeledng heeft een ad hoc kaakte. Dt lkt te woden veoozaakt doo twee factoen. Ten eeste ontbeekt een u tgewekte, gemeenschappel ke f 0sof e ove het goepswek, ten tweede functoneet het teamoveleg gebekkg. Veel teamvegadengen vevallen, en op de we 37

If you have issues viewing or accessing this file contact us at NCJRS.gov.

If you have issues viewing or accessing this file contact us at NCJRS.gov. ,--------- f you have ssues vewng o accessng ths fle contact us at NCJRS.gov..------------------'---- - -----------.------- ds. L. C. M. Tgges t, wetenschappel jk ondezoek-en ) c: documentate centum "

Nadere informatie

If you have issues viewing or accessing this file contact us at NCJRS.gov.

If you have issues viewing or accessing this file contact us at NCJRS.gov. ... 4Q. +4f C - ------ f you have ssues vewng o accessng ths fle contact us at NCJRS.gov. --\ -. _. _....,--._---

Nadere informatie

Bijlage 3: Budgetbrief. Bureau Jeugdzorg Noord-Brabant. Postbus 891. 5600 AW Eindhoven. t.a.v. mevrouw H.F. van Breugel. Bergen op Zoom, 25 juni 2014

Bijlage 3: Budgetbrief. Bureau Jeugdzorg Noord-Brabant. Postbus 891. 5600 AW Eindhoven. t.a.v. mevrouw H.F. van Breugel. Bergen op Zoom, 25 juni 2014 -CONCEPT Bijlage 3: Budgetbief Bueau Jeugdzog Nood-Babant Postbus 891 5600 AW Eindhoven t.a.v. mevouw H.F. van Beugel Begen op Zoom, 25 juni 2014 Geachte mevouw van Beugel, Confom de afspaken in de "Babantbede

Nadere informatie

SCHOOLGIDS 2011-2015 ALGEMENE GEGEVENS

SCHOOLGIDS 2011-2015 ALGEMENE GEGEVENS SCHOOLGIDS 2011-2015 ALGEMENE GEGEVENS R.K. bassschoo De V Hetstaat 4 5408 XL Voke Teefoon: 0413-335363 E-ma: nfo@devvoke.n Webste: www.devvoke.n Dependance De V Reestaat 47 5408 XA Voke Kndcentum Kdon

Nadere informatie

EXTRA STOF BIJ PULSAR-CHEMIE, VWO, HOOFDSTUK 10

EXTRA STOF BIJ PULSAR-CHEMIE, VWO, HOOFDSTUK 10 exta of hemshe themodynama en hemsh evenwht VWO, shekunde 2, Huenkamp, v1b EXR SOF IJ PULSR-CHEMIE, VWO, HOOFDSUK 10 Enege en enege-effeten hebben te maken met het ontaan en de lggng van het evenwht bj

Nadere informatie

Duurzaam ombuigen binnen het waterschap

Duurzaam ombuigen binnen het waterschap Bj.102354 : : ; l 60273117-11878 Ê ERNST &YONG Qaltln Evethng We Do Dzaam ombgen bnnen het wateschap Een vekennng van bezngngsmogeljkheden voo Wateschap Roe en Ovemaas = ERNST &YONG * e : : : : : [ : Ï:

Nadere informatie

niet uitleenbaar 2007 (4592) BDK ... ARW Technische Universiteit Eindhoven Technologie management

niet uitleenbaar 2007 (4592) BDK ... ARW Technische Universiteit Eindhoven Technologie management . ARW 27 (452) BDK Meten van kteke succesfactoen bj mplementate van ERP systemen Wegwjze voo succesvol mplementeen van het ERP pakket bj RIS................... me 27 l /,V4, Technsche Unvestet Endhoven

Nadere informatie

ANALYTISCHE MODELLERING VERVORMINGSGEDRAG EN KRACHTSWERKING TUNNELLINING VAN DE GROENE HART TUNNEL

ANALYTISCHE MODELLERING VERVORMINGSGEDRAG EN KRACHTSWERKING TUNNELLINING VAN DE GROENE HART TUNNEL ANALYTISCHE MODELLERING VERVORMINGSGEDRAG EN KRACHTSWERKING TUNNELLINING VAN DE GROENE HART TUNNEL langsvoeg ng ng langsvoeg ngvoegkoppelng COLOFON ANALYTISCHE MODELLERING VERVORMINGSGEDRAG EN KRACHTSWERKING

Nadere informatie

Standaarden Verpleeghuiszorg

Standaarden Verpleeghuiszorg Standaaden Vepleeghuiszog Vesie septembe 2010 Mw. E. Cox, MA, NVLF Mw. ds. C. Koolhaas, NVLF Mw. A. van Hemet, MA, NVLF 1 Inhoud 1..Inleiding...3 1.1 Doel standaaden en checklisten...3 1.2 De logopedist

Nadere informatie

SCHUITEMAN ACCOUNTANTS & ADVISEURS

SCHUITEMAN ACCOUNTANTS & ADVISEURS SCHUITEMAN ACCOUNTANTS & ADVISEURS Stichting AIM gevestigd te Eist Rappot inzake de jaastukken 2014 Vendelie4 Postbus 622 3900 AP Veenendaal T: (0318) 618666 veenendaal@schuiteman.com Schuiteman Accountants

Nadere informatie

nr. 37 van JOS DE MEYER datum: 20 oktober 2015 aan HILDE CREVITS Onderwijspersoneel - Afwezigheden wegens ziekte

nr. 37 van JOS DE MEYER datum: 20 oktober 2015 aan HILDE CREVITS Onderwijspersoneel - Afwezigheden wegens ziekte SCHRIFTELIJKE VRAAG n. 37 van JOS DE MEYER datum: 20 oktobe 2015 aan HILDE CREVITS VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS Ondewijspesoneel - Afwezigheden wegens ziekte

Nadere informatie

. ; niet uitleenbaar. Tmoffshore by Ordina Application Management RDINA , ~ ARW * 2007 BDK. + AfstudeeronderzoeK. Tom Brandsma Juni 2007

. ; niet uitleenbaar. Tmoffshore by Ordina Application Management RDINA , ~ ARW * 2007 BDK. + AfstudeeronderzoeK. Tom Brandsma Juni 2007 , ARW * 27 BDK + AfstudeeondezoeK ID 4565... Tmoffshoe by Odna Applcaton Management. ; net utleenbaa Tom Bandsma Jun 27 technsche unvestet endhoven RDINA TBM s. a 4 ... Afstudeeondezoek...... IT -offshoe

Nadere informatie

SCHUITEMAN ACCOUNTANTS & ADVISEURS

SCHUITEMAN ACCOUNTANTS & ADVISEURS SCHUITEMAN ACCOUNTANTS & ADVISEURS Stichting Feedom in Chist Ministies Nedeland gevestigd te Dachten Rappot inzake de jaastukken 2014 Vendelie4 Postbus 622 3900 AP Veenendaal T: (0318) 618666 veenendaal@schuiteman.com

Nadere informatie

Visualisatie van het Objectgeoriënteerde Paradigma. Arend Rensink Faculteit der Informatica, Universiteit Twente e-mail: rensink@cs.utwente.

Visualisatie van het Objectgeoriënteerde Paradigma. Arend Rensink Faculteit der Informatica, Universiteit Twente e-mail: rensink@cs.utwente. Visualisatie van het Objectgeoiënteede Paadigma. Aend Rensink Faculteit de Infomatica, Univesiteit Twente e-mail: ensink@cs.utwente.nl Samenvatting Pogammeeondewijs maakt een wezenlijk deel uit van elke

Nadere informatie

Gemeenteraad gemeente Hardenberg Commissie Ruimte Gemeenteraad Hardenberg Gemeenteraad gemeente Ommen Commissie Ruimte Gemeenteraad Ommen

Gemeenteraad gemeente Hardenberg Commissie Ruimte Gemeenteraad Hardenberg Gemeenteraad gemeente Ommen Commissie Ruimte Gemeenteraad Ommen Aan: College van Bugemeeste & Wethoudes gemeente College van Bugemeeste & Wethoudes gemeente Gemeenteaad gemeente Hadenbeg Commissie Ruimte Gemeenteaad Hadenbeg Gemeenteaad gemeente Ommen Commissie Ruimte

Nadere informatie

- 1 - UITVOERINGSPLAN WMO BELEIDSPLAN RONDOM BURGERS 2012 2015

- 1 - UITVOERINGSPLAN WMO BELEIDSPLAN RONDOM BURGERS 2012 2015 UITVOERINGSPLAN WMO BELEIDSPLAN RONDOM BURGERS 2012 2015 De gemeente Womeland heeft een duidelijke visie op maatschappelijke ondesteuning: elke Womelande telt mee en doet mee, ongeacht leeftijd, bepekingen

Nadere informatie

v v I I I 10 P I 316, 10

v v I I I 10 P I 316, 10 GELUDSSNELHED Het bijkt dat de gemiddede kinetische enegie van de moecuen evenedig is met de absoute tempeatuu. De sneheid van de moecuen van een gas is evenedig met de vootpantingssneheid van geuid. eeken

Nadere informatie

Uitgeest 28 Mei 2013. Geachte Voorzitter en Commissieleden

Uitgeest 28 Mei 2013. Geachte Voorzitter en Commissieleden Utgeest 28 Me 203 Geachte Voorztter en Commsseleden Vanwege neuwe ontwkkelngen n verband met het verwjderen van de scootmobelen ut het atrum van De Slmp wl k dt n de GGZ-vergaderng nogmaals onder uw aandacht

Nadere informatie

TECHNISCHE VRAGEN RAAD bij JAARVERSLAG EN JAARREKENING 2015

TECHNISCHE VRAGEN RAAD bij JAARVERSLAG EN JAARREKENING 2015 TECHNISCHE VRAGEN RAAD bij JAARVERSLAG EN JAARREKENING 2015 Indienen uitelijk dinsdag 14 juni 2016 bij giffie@eindhoven.nl n Patij Blz Beleidsveld Secto Wethoude Vaag Antwood 50 PvdA 10 Sociale Ondesteuni

Nadere informatie

H O E D U U R I S L I M B U R G?

H O E D U U R I S L I M B U R G? H O E D U U R I S L I M B U R G? N AD E R E I N F O R M A T I E S T A T E N C O M M I S S I E S OV E R O N D E R AN D E R E A F V A L S T O F F E N H E F F I N G E N I N L I M B U R G 1 6 a u g u s t u

Nadere informatie

Psychometrische kwaliteiten van de Recidive Inschattingsschalen (RISc)

Psychometrische kwaliteiten van de Recidive Inschattingsschalen (RISc) Cahie 2007-5 Psychometische kwaliteiten van de Recidive Inschattingsschalen (RISc) Intebeoodelaasbetouwbaaheid, intene consistentie en conguente validiteit L. M. van de Knaap L. E. W. Leenats L. T. J.

Nadere informatie

Schooljaarplan (SJP) 2015-2016

Schooljaarplan (SJP) 2015-2016 Schooljaaplan (SJP) 05-06 aam school RKBS Willibod Ades Espeantolaan Postcode en plaats 950 CZ Stadskanaal Telefoon 0599-657 Binnumme E-mail Website Diecteu Bevoegd Gezag 03RX kbs-willibod@fidadanl wwwkbs-willibodnl

Nadere informatie

T I P S I N V U L L I N G E N H O O G T E T E G E N P R E S T A T I E S B O M +

T I P S I N V U L L I N G E N H O O G T E T E G E N P R E S T A T I E S B O M + T I P S I N V U L L I N G E N H O O G T E T E G E N P R E S T A T I E S B O M + A a n l e i d i n g I n d e St a t e nc o m m i s si e v o or R ui m t e e n G r o e n ( n u g e n o em d d e St at e n c

Nadere informatie

Een nieuw model voor de CBS huishoudensprognose

Een nieuw model voor de CBS huishoudensprognose Een nieuw model voo de CBS huishoudenspognose Coen van Duin en Cael Hamsen Het model waamee het CBS zijn huishoudenspognose maakt, is aangepast. De nieuwe pognose wodt beekend met een macosimulatiemodel

Nadere informatie

Tilburg University. Reclame-uitgaven in Nederland de Blok, J. Document version: Publisher final version (usually the publisher pdf)

Tilburg University. Reclame-uitgaven in Nederland de Blok, J. Document version: Publisher final version (usually the publisher pdf) Tilbug Univesity Reclame-uitgaven in edeland de Blok, J Document vesion: Publishe final vesion (usually the publishe pdf) Publication date: 1970 Link to publication Citation fo published vesion (APA):

Nadere informatie

Eenparige cirkelbeweging

Eenparige cirkelbeweging Inhoud Eenpaige cikelbeweging...2 Middelpuntzoekende kacht...4 Opgave: Looping...5 Opgave: McLaen MP4-22...6 Opgave: Baanwielennen (tack acing)...8 Gavitatie...8 Zwaate-enegie...9 Opgave: Satellietbanen...10

Nadere informatie

Het is voorjaar en nieuwe samenwerkingen bloeien op. Het samenwerken met

Het is voorjaar en nieuwe samenwerkingen bloeien op. Het samenwerken met Zog dieen aansluit Aansluitende zog Het is voojaa en nieuwe samenwekingen bloeien op. Het samenweken met Jaagang 5 1 Lente 2014 De MediantKant is een uitgave van Mediant Geestelijke Gezondheidszog en geeft

Nadere informatie

- gezonde dieren, gezonde mensen

- gezonde dieren, gezonde mensen pagina 1 van 8 Jaaveslag 2000 Wood van de voozitte Afgelopen jaa is voedselveiligheid een belangijk item in Euopa geweest, denk alleen maa aan de BSE-cisis. Het is dan ook niet moeilijk voo te stellen

Nadere informatie

Onderzoek naar het effect van actief randenbeheer op akker- en weidevogels in West-Brabant

Onderzoek naar het effect van actief randenbeheer op akker- en weidevogels in West-Brabant Ondezoek naa het effect van actief andenbehee op akke- en weidevogels in West-Babant Opdachtgeve: povincie Nood-Babant Novembe 2007 Antonie van Diemenstaat 20 5018 CW Tilbug 013-5802237 Eac@home.nl Pagina

Nadere informatie

H a n d l e i d i n g d o e l m a t i g h e i d s t o e t s M W W +

H a n d l e i d i n g d o e l m a t i g h e i d s t o e t s M W W + H a n d l e i d i n g d o e l m a t i g h e i d s t o e t s M W W + D o e l m a t i g h e i d s t o e t s v o o r g e b i e d e n w a a r v o o r g e e n b o d e m b e h e e r p l a n i s v a s t g e s

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek

Centraal Bureau voor de Statistiek Methodebeschijving Outputpijsindexcijfe van nieuwbouwwoningen 1. Inleiding Dit is een methodebeschijving van de statistiek Outputpijsindexcijfe van nieuwbouwwoningen (O-PINW). De beschijving heeft alleen

Nadere informatie

Heerhugowaard Stad van kansen

Heerhugowaard Stad van kansen Heerhugowaard Stad van kansen Bestuursdenst I adves aan Burgemeester en Wethouders Reg.nr: BW 13-0415 Sector/afd.: SO/OV Portefeullehouder: S. Bnnendjk Casenr.: Cbb130383 Steller/tst.: E. Brujns Agenda:

Nadere informatie

Westergracht 71 - Haarlem

Westergracht 71 - Haarlem Westegacht 71 - Haalem Vaagpijs! 349.000,-- k.k. Makelaaskantoo IDELER Oude Zijlvest 37 in Haalem Website: www.makelaaskantooideler.nl Omschijving Westegacht 71 - Haalem Op loopafstand van centum, uitgebouwde

Nadere informatie

9. Matrices en vectoren

9. Matrices en vectoren Computealgeba met Maxima 9. Matices en vectoen 9.1. Vectoen In Maxima is een vecto een datatype bestaande uit een geodende lijst (ij) van gelijksootige elementen welke via een index kunnen woden geselecteed.

Nadere informatie

L i mb u r g s e L a n d m a r k s

L i mb u r g s e L a n d m a r k s L i mb u r g s e L a n d m a r k s P r o g r a m m a I n v e s t e r e n i n S t ed e n e n D o r p e n, l i j n 2 ; D e L i m b u r g s e I d e n t i t e i t v e r s i e 1. 0 D o c u m e n t h i s t o

Nadere informatie

VR DOC.1538/1BIS

VR DOC.1538/1BIS VR 2016 2312 DOC.1538/1BIS DE VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING EN VLAAMS MINISTER VAN BINNENLANDS BESTUUR, INBURGERING, WONEN, GELIJKE KANSEN EN ARMOEDEBESTRIJDING NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

Nadere informatie

Damoclesbeleid gemeente Texel 2018

Damoclesbeleid gemeente Texel 2018 Gemeente Texel Damoclesbeleid gemeente Texel 2018 Beleidsegel op gond van atikel 13b Opiumwet Diectie maat 2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Juidisch kade 5 3. Doel 7 4. Algemene uitgangspunten... 9

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Bouwkundige informatie _vvem_nbi_ _Rapportage herstel dak lekkkage Boko_epa-aanvrg_ Pro VVE Beheer B.V.

Inhoudsopgave. Bouwkundige informatie _vvem_nbi_ _Rapportage herstel dak lekkkage Boko_epa-aanvrg_ Pro VVE Beheer B.V. Inhoudsopgave Bouwkundge nfomate 9760vvemnb909207Rappotage hestel dak lekkkage Bokoepaaanvg335383 2 Po VVE Behee BV Bezoekades: Bjlmedeef 69 T 020 398 77 77 wwwpovvebeheenl Postades: Postbus 2636 F 020

Nadere informatie

Advies: Het college gaat akkoord met verzending van bijgaande RIB naar de gemeenteraad.

Advies: Het college gaat akkoord met verzending van bijgaande RIB naar de gemeenteraad. VOORSTEL AAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS & RAADSINFORMATIEBRIEF Van: C.P.G. Kaan Tel n: 06 8333 8358 Numme: 15A.01184 Datum: 10 novembe 2015 Team: Ondewijs, Welzijn en Zog Tekenstukken: Ja Bijlagen: 2 Afschift

Nadere informatie

Dit is geen toeval 6 Over waarom je dit boek leest en hoe je ermee aan de slag kunt gaan. Lees dit eerst. 9 Stap 1: Vind je passie 96

Dit is geen toeval 6 Over waarom je dit boek leest en hoe je ermee aan de slag kunt gaan. Lees dit eerst. 9 Stap 1: Vind je passie 96 Dit is geen toeval 6 Ove waaom je dit boek leest en hoe je emee aan de slag kunt gaan. Lees dit eest. Inleiding 10 1 Waaom goeien we? 18 Ove de uitdaging van het goeien en ove wat passie is 2 Willen en

Nadere informatie

Ingesloten gelieve u de terugblik aan te treffen van ons bestuur op de activiteiten van de stichting, zoals die vorm hebben gekregen in 2005.

Ingesloten gelieve u de terugblik aan te treffen van ons bestuur op de activiteiten van de stichting, zoals die vorm hebben gekregen in 2005. Net op bacode schjven!! Gemeente Begen op Zoom Aan 06-09254 Reg. Datum: 7/07/2006 Eenhed: GRIFF.58 De Raadsgffe, dectes van de coega nstengen en de bestuen van de beangenogansates, Begen op Zoom, 7 ju

Nadere informatie

Multiplicatieve functies

Multiplicatieve functies Multplcateve functes 1 Defnte Een ekenkundge functe s een functe f :: N C. Een ekenkundge functe dukt een zekee egenschap van de natuuljke getallen ut. Defnte 1.1. Een ekenkundge functe f s multplcatef

Nadere informatie

Inclusie en Exclusie groep 2

Inclusie en Exclusie groep 2 Inclusie en Exclusie goep Tainingsweek 8 3 juni 009 Venndiagammen Als voo elementen in een vezameling twee veschillende eigenschappen een ol spelen, dan kun je voo deze vezameling een Venndiagam tekenen.

Nadere informatie

ALCOHOLKENNIS DOORGESPEELD

ALCOHOLKENNIS DOORGESPEELD Al cohol kenn s door gespeel d Eval uat eal cohol voor l cht ng doorpeer sopf est val s ALCOHOLKENNIS DOORGESPEELD Evaluate alcoholvoorlchtng door peers op festvals December 2005 INTRAVAL Gronngen-Rotterdam

Nadere informatie

Inclusie en Exclusie groep 1

Inclusie en Exclusie groep 1 Inclusie en Exclusie goep 1 Tainingsweek 8 13 juni 2009 Venndiagammen Als voo elementen in een vezameling twee veschillende eigenschappen een ol spelen, dan kun je voo deze vezameling een Venndiagam tekenen.

Nadere informatie

Handleiding leginstructies

Handleiding leginstructies www.alityfloos.nl Handleiding leginstcties Gaat binnenkot een hoten vloe leggen? Met de leginstcties van Qalityfloos E.W.F. heeft de jiste kennis binnen handbeeik. Is deze kls toch niet aan besteedt, of

Nadere informatie

Veiligheidsman van de week bij GiesbersWijchen. Wat houdt Veiligheidsman van de week in?

Veiligheidsman van de week bij GiesbersWijchen. Wat houdt Veiligheidsman van de week in? Veghedsman van de week b GesbesWchen In 2010 heef GesbesWchen de ovesap gemaak van VCA naa OHSAS 18001 en da beva o op heden zee goed. Vooa omda OHSAS 18001 aagdempeg en pakkgech s en zogvudg vanaf de

Nadere informatie

//i/lt. /gig? Z. fßre*zal. Wij verzoeken u de begrotin g, na behandeling in uw college, voor te leggen aan de gemeenteraad

//i/lt. /gig? Z. fßre*zal. Wij verzoeken u de begrotin g, na behandeling in uw college, voor te leggen aan de gemeenteraad IN6-08260 Z. fße*za ///t /gg? ï Bef aan de coeges van B&W Doetnchem :dondedag 0 maat 208 Ons kenmek : 206-U-0042/PS/HV Ondewep : aanbedng concept begotng 207 Bjage : -- Geacht coege, Hebj ontvangt u de

Nadere informatie

Het Informatieportaal voor Financiële Veiligheid. De 4 bedreigingen voor je spaargeld vandaag

Het Informatieportaal voor Financiële Veiligheid. De 4 bedreigingen voor je spaargeld vandaag Het Infomatiepotaal voo Financiële Veiligheid De 4 bedeigingen voo je spaageld vandaag Veval van de systeembanken Veval van de systeembanken De Vie gote Bedeigingen 1. Veval van de systeembanken 2. 3.

Nadere informatie

ZA5881. Flash Eurobarometer 369 (Investing in Intangibles: Economic Assets and Innovation Drivers for Growth) Country Questionnaire Belgium (Flemish)

ZA5881. Flash Eurobarometer 369 (Investing in Intangibles: Economic Assets and Innovation Drivers for Growth) Country Questionnaire Belgium (Flemish) ZA88 Flash Euobaomete 69 (Investing in Intangibles: Economic Assets and Innovation Dives fo Gowth) County Questionnaie Belgium (Flemish) A Flashnumme FL9A B land FL9B C Numme van het inteview FL9C NACE

Nadere informatie

Westergracht 71 - Haarlem

Westergracht 71 - Haarlem Westegacht 71 - Haalem Vaagpijs! 349.000,-- k.k. Makelaaskantoo IDELER Omschijving Westegacht 71 - Haalem Op loopafstand van centum, uitgebouwde uime TRAPGEVELwoning met zonnige vezogde tuin, voozien van

Nadere informatie

Bepaling toezichtvorm gemeente Stein

Bepaling toezichtvorm gemeente Stein Bepaling toezichtvorm 2008-2011 gemeente Stein F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k P r o v i n c i e L i m b u r g, juni 2 0 0 8 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k S t e i

Nadere informatie

Uitvoeringsprogramma IHP

Uitvoeringsprogramma IHP Uitvoeingspogamma IHP -2020 Het IHP leidt tot veschillende acties voo zowel de benoemde maategelen als de vookeusscenaio s. Deze acties zijn vespeid ove IJsselstein, hebben een veschillend tijdspad en

Nadere informatie

Een eenparige cirkelbeweging is een cirkelbeweging, waarbij de grootte van de snelheid niet verandert.

Een eenparige cirkelbeweging is een cirkelbeweging, waarbij de grootte van de snelheid niet verandert. Cikelbewegingen Gaden adialen Zie bladzijde 135 t/m 137 Baiboek wikunde van de Caat en Boch ISBN 90-430-1156-8 Een aanade voo Sinteklaa! http://taff.cience.uva.nl/~caat/functiene.pdf Eenpaige cikelbeweging

Nadere informatie

Voor een stad om van te houden. Amsterdam Nieuw-West Osdorpplein 54. 3-kamer appartement op de eerste verdieping. Netto huurprijs 819 Per maand

Voor een stad om van te houden. Amsterdam Nieuw-West Osdorpplein 54. 3-kamer appartement op de eerste verdieping. Netto huurprijs 819 Per maand Amstedam Nieuw-West Osdopplein 54 3-kame appatement op de eeste vedieping Netto huupijs 819 Pe maand Wonen in het goenste stadsdeel van Amstedam Voo een stad om van te houden 2 In deze bochue Objectinfomatie

Nadere informatie

B en W - advies. nr. \j nr. J / Openbaar. Onderwerp: Aanbesteding inkoop electriciteit en aardgas (6RNV gemeenten en 4 'aanhakers') 2010-2013

B en W - advies. nr. \j nr. J / Openbaar. Onderwerp: Aanbesteding inkoop electriciteit en aardgas (6RNV gemeenten en 4 'aanhakers') 2010-2013 B en W - advies Potefeuillehoude Afdeling Advies van Datum advies Bestandsnaam Advies O.R. In oveleg met afdeling(en) Actief infomeen aad Actief infomeen wijkcontactambtenaa Advies: Aangehouden d.d. Beslissing

Nadere informatie

'2o. Cofl ,... ~... EK/2010.002345.01

'2o. Cofl ,... ~... EK/2010.002345.01 ,..... ~... )ç_ -1- Cofl '2o EK/2010.002345.01 DOORLOPENDE tekst van de statuten van de veeniging: Cuvo Coöpeatieve Uitvaatveeniging "De Volhading" U.A., gevestigd te 's-gavenhage, zoals deze luiden na

Nadere informatie

Afleiding Kepler s eerste wet, op basis van Newton s wetten

Afleiding Kepler s eerste wet, op basis van Newton s wetten Keple s eeste wet Afleiding Keple s eeste wet, op basis van Newton s wetten 1 Inleiding Johannes Keple leefde van 1571 tot 1630 en was een Duitse wiskundige. Afwijkend van wat tot die tijd gedacht wed,

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek

Centraal Bureau voor de Statistiek Centaal Bueau voo de Statitiek Economie, Bedijven en NR Oveheidfinanciën en Conumentenpijzen Potbu 24500 2490 HA Den Haag PRJSNDEXCJFER COMMERCËLE DENSTVERLENNG 1. nleiding Dit document bechijft de methoden

Nadere informatie

MEDISCH TOEZICHT EN MEDISCHE GESCHIKTHEIDSCRITERIA VOOR BRANDWEERMANNEN

MEDISCH TOEZICHT EN MEDISCHE GESCHIKTHEIDSCRITERIA VOOR BRANDWEERMANNEN MEDISCH TOEZICHT EN MEDISCHE GESCHIKTHEIDSCRITERI VOOR BRNDWEERMNNEN Consensus Extene Diensten voo Peventie en Bescheming op het Wek Einddocument van de CoPev wekgoep Medische Citeia Bandweemannen Febuai

Nadere informatie

Werkcollege 5 - Boutverbindingen

Werkcollege 5 - Boutverbindingen Wekcollege 5 - Boutvebndngen Ogave : Kolaatvebndng met gewone bouten Een staaf s doo mddel van een kolaat (t = 5 mm, S75) en gewone bouten M0, klasse 0.9 vebonden met een onvevombaa geachte constucte.

Nadere informatie

L0000512. Garantievoorwaarden/Gebruikershandleiding DUCOTWIN/ DUCOSCREEN

L0000512. Garantievoorwaarden/Gebruikershandleiding DUCOTWIN/ DUCOSCREEN L0000512 Gaantievoowaaden/Gebuikeshandleiding DUCOTWIN/ DUCOSCREEN I. INHOUD I. INHOUD p 1 II. ALGEMEEN p 2-6 III. INSTALLATIE p 7-8 IV. GEBRUIK EN ONDERHOUD p 9-12 V. CE-ATTEST p 13 VI. BIJLAGEN p 14

Nadere informatie

SCHUITEMAN. Stichting JMetgezel. gevestigd te Voorthuizen. Accountantsrapport Voorthuizen, 15 juni 2018 INAA ACCOUNTANTS & ADVISEURS

SCHUITEMAN. Stichting JMetgezel. gevestigd te Voorthuizen. Accountantsrapport Voorthuizen, 15 juni 2018 INAA ACCOUNTANTS & ADVISEURS SCHUITEMAN ACCOUNTANTS & ADVISEURS Stichting JMetgezel gevestigd te Voothuizen Accountantsappot 2017 Voothuizen, 15 juni 2018 Schuiteman Accountants & Adviseus B.V. KvK-n: 32074583, BTW-n:NL807922924B01,

Nadere informatie

Ter info. a m/s² a = Δv/Δt Toetsvraag 1. v m/s v = 2πr/T Toetsvraag 4

Ter info. a m/s² a = Δv/Δt Toetsvraag 1. v m/s v = 2πr/T Toetsvraag 4 Te info Deze toets geeft je een idee van je kennis ove de begippen uit de tabel hieonde. Dit zijn de voonaamste begippen die in de leeplannen van het middelbaa ondewijs aan bod komen. Je mag de vagen oplossen

Nadere informatie

Bepaling toezichtvorm gemeente Venray

Bepaling toezichtvorm gemeente Venray Bepaling toezichtvorm 2007-2010 gemeente Venray F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k P r o v i n c i e L i m b u r g, april 2 0 0 7 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k V e n

Nadere informatie

Franchisebriefing. Intakeformulier. Stuur het ingevulde intakeformulier met een recente CV per naar.

Franchisebriefing. Intakeformulier. Stuur het ingevulde intakeformulier met een recente CV per  naar. Fanchisebiefing Stuu het ingevulde intakefomulie met een ecente CV pe email naa info@thextonamstong.nl Inleiding Het selectie poces is geen eenzijdig poces net zo zee als jij ons aan de hand van bepaalde

Nadere informatie

Bepaling toezichtvorm gemeente Simpelveld

Bepaling toezichtvorm gemeente Simpelveld Bepaling toezichtvorm 2008-2011 gemeente Simpelveld F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k P r o v i n c i e L i m b u r g, j u n i 2 0 0 8 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k

Nadere informatie

In hoofdstuk 1 zijn algemene beschouwingen en de visie van ENECO Net- Beheer op de verdere ontwikkeling van het beheerde net opgenomen.

In hoofdstuk 1 zijn algemene beschouwingen en de visie van ENECO Net- Beheer op de verdere ontwikkeling van het beheerde net opgenomen. . INLEIDING Dit document omvat het Capaciteitsplan 2 van ENECO NetBehee zoals veeist in de Elekticiteitswet 1998 en het hieop aansluitend besluit "Regeling capaciteitsplannen Elekticiteitswet 1998" van

Nadere informatie

De raadsfracties zijn zodanig geïnformeerd dat zij goed toegerust hun standpunt kunnen bepalen bij de besluitvorming

De raadsfracties zijn zodanig geïnformeerd dat zij goed toegerust hun standpunt kunnen bepalen bij de besluitvorming BEHANDELMEMO Van: Aan: agendacommissie aadsleden en steunfactieleden Nieuw taievenbeleid Spotvoozieningen Status: Deelnemes: Debat te voobeeiding op de besluitvoming Raadsleden Potefeuillehoude: W.J. Stegeman

Nadere informatie

collectieformules zorgt ervoor

collectieformules zorgt ervoor collectiefomules zogt evoo 2015 De Collectie-fomules bpost biedt u meedee Collectie-fomules aan. Elk van deze fomules geeft u de zekeheid om die postzegels te ontvangen die het best passen in uw vezameling.

Nadere informatie

R e s u l t a a t g e r i c h t h e i d e n c o m p e t e n t i e m a n a g e m e n t b i j d r i e o v e r h e i d s o r g a n i s a t i e s

R e s u l t a a t g e r i c h t h e i d e n c o m p e t e n t i e m a n a g e m e n t b i j d r i e o v e r h e i d s o r g a n i s a t i e s R e s u l t a a t g e r i c h t h e i d e n c o m p e t e n t i e m a n a g e m e n t b i j d r i e o v e r h e i d s o r g a n i s a t i e s O p le i d i n g: M a s t e r P u b l i c M a n a g e m e n

Nadere informatie

- 1. ļ,çpemeeníe Blade y ;, - Brief nr.: i c ; 3. ļ K L ñt~ Ingek. d.d.: - \ DE C, 2015 Beh. afd.: consulting à projectmanageme. Ontv.bev. Afged.

- 1. ļ,çpemeeníe Blade y ;, - Brief nr.: i c ; 3. ļ K L ñt~ Ingek. d.d.: - \ DE C, 2015 Beh. afd.: consulting à projectmanageme. Ontv.bev. Afged. 5ik.866 nsulting à pojectmanageme ļ,çpemeeníe Blade y ;, - Bief n.: i c ; 3 ļ K L ñt~ ngek. d.d.: - DE C, 25 Beh. afd.: - *-vy* X Ontv.bev. Afged. Aan het College van bugemeeste en wethoudes van Bladel,

Nadere informatie

Kids-Gea! Maak een beverburcht kijk op pagina 4. Alles over bevers op pagina 2. Kijk op pagina 6 en 7 voor leuke activiteiten

Kids-Gea! Maak een beverburcht kijk op pagina 4. Alles over bevers op pagina 2. Kijk op pagina 6 en 7 voor leuke activiteiten Kids-Gea! Alles ove beves op pagina 2 Maak een bevebucht kijk op pagina 4 Kijk op pagina 6 en 7 voo leuke activiteiten Gatis jeugdbijlage bij het ledenblad van It Fyske Gea Winte 2015/2016 Beve: De nieuwe

Nadere informatie

Bepaling toezichtvorm gemeente Meerlo-Wanssum

Bepaling toezichtvorm gemeente Meerlo-Wanssum Bepaling toezichtvorm 2007-2010 gemeente Meerlo-Wanssum F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k Provincie L i m b u r g, april 2 0 0 7 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k M e e

Nadere informatie

P&O ISD. ssc. Hieronder vindt u kort de conclusies en resterende vragen weergegeven. In de bijlage vindt u een toelichting hierop.

P&O ISD. ssc. Hieronder vindt u kort de conclusies en resterende vragen weergegeven. In de bijlage vindt u een toelichting hierop. Á W/P. min HUI 0 0 0 2 8 9 1 Ē Bueau Gezondheid, Milieu 8t Veiligheid RAAD GRIF B&W Gemeente Oischol ISD P&O BURG SECR INGEKOMEN 1 7 NOV 2014 ssc Gemeente Oischot t.a.v dh. Giesen Postbus 11 AFD. DV AFD.

Nadere informatie

ÏÏaÈÉ. J.H. de Wilde Kattensingel CE Gouda Tel AU BAC -/ATJJ-l Nr. DSP. Gouda, 25 augustus 2010

ÏÏaÈÉ. J.H. de Wilde Kattensingel CE Gouda Tel AU BAC -/ATJJ-l Nr. DSP. Gouda, 25 augustus 2010 Kattensngel 82 2801 CE Gouda Tel. 0182 513357 00004444 geeente gouda Ingekoen Afdelng BAC -/ATJJ-l. DSP Afdoen voo: aa aa 31 AU6 2010 Ovb a ÏÏaÈÉ Achef dd. Paaaf Gouda, 25 augustus 2010 Aan de geeenteaad

Nadere informatie

pietersma & spoelstra ruimtelijke ordening en milieu pbovinsje fryslan Doe. nr : Class, nr. Ingek.; 2 2 DEC 2015 Afde' I Cell. door. i Afd.

pietersma & spoelstra ruimtelijke ordening en milieu pbovinsje fryslan Doe. nr : Class, nr. Ingek.; 2 2 DEC 2015 Afde' I Cell. door. i Afd. Povincie Fyslan Afdeling Stêd en Plattelan t.a.v. mevouw B. Tymsta Postbus 20120 8900 HM LEEUWARDEN Dogeham, 21 decembe 2015 Uw kenmek Ons kenmek Ondewep pietesma & spoelsta uimtelijke odening en milieu

Nadere informatie

Voorwoord. B e s t e le e r l i n g e n o u de r s / v e r z o r g e r s,

Voorwoord. B e s t e le e r l i n g e n o u de r s / v e r z o r g e r s, Voorwoord B e s t e le e r l i n g e n o u de r s / v e r z o r g e r s, V o o r j e l i gt het prog r amma van toe t s i ng en a f s l u i t i n g ( P TA ) v a n Be u k en r o d e Ond e r w i j s. B e

Nadere informatie

Toelichting advies gemeenteraad bij aanvraag aanwijzing als lokale publieke media-instelling

Toelichting advies gemeenteraad bij aanvraag aanwijzing als lokale publieke media-instelling B000012403 25 ĩ O Toelchtng adves gemeenteraad bj aanvraag aanwjzng als lokale publeke meda-nstellng Ì...Ï 1. Algemeen De wetgever heeft gekozen voor een s ys teem waarbj per gemeente, voor de termjn van

Nadere informatie

--. Lansingerland. Bestemmingsplan "De Tuinen" Uitwerkingsplan De Tuinen-Oost, Fase B BP0019U05. CEMEENTE. ~.or... 29-03-2012 [Vastgesteld]

--. Lansingerland. Bestemmingsplan De Tuinen Uitwerkingsplan De Tuinen-Oost, Fase B BP0019U05. CEMEENTE. ~.or... 29-03-2012 [Vastgesteld] " CEMEENTE ~o -- Lansngeand Bestemmngspan "De Tunen" Utwekngspan De Tunen-Oost, Fase B BPU -- [Vastgested] ehoot bj coegebesut T W) dd ap Gemeente Lansngeand Bestemmngspan De Tunen Utwekngspan De Tunen-Oost,

Nadere informatie

B e l e i d s k a d e r K e r k e n, K l o o s t e r s e n a n d e r e r e l i g i e u z e g e b o u w e n

B e l e i d s k a d e r K e r k e n, K l o o s t e r s e n a n d e r e r e l i g i e u z e g e b o u w e n B e l e i d s k a d e r K e r k e n, K l o o s t e r s e n a n d e r e r e l i g i e u z e g e b o u w e n I n é é n d a g k a n r e l i g i e u s e r f g o e d v a n m e e r d e r e g e n e r a t i e

Nadere informatie

Hardmetalen stiftfrezen voor ruw gebruik speciaal in gieterijen, werven en in de staalbouw

Hardmetalen stiftfrezen voor ruw gebruik speciaal in gieterijen, werven en in de staalbouw Hadmetalen stiftfezen voo uw gebuik speciaal in gieteijen, weven en in de staalbouw Hoogendementsvetandingen, -S Innovatieve hoogendementsvetandingen met exteme schokbestendigheid Zee obuuste, kachtige

Nadere informatie

1. Procedure. Tabel 1: vergunde situatie. Ammoniakemissie Geuremissie Fijn stofemissie Ammoniakemissiefactor. Geur- Emissiefacto r OU/sec/dier

1. Procedure. Tabel 1: vergunde situatie. Ammoniakemissie Geuremissie Fijn stofemissie Ammoniakemissiefactor. Geur- Emissiefacto r OU/sec/dier Zaaknumme : 1162768 Vegunninghoude : L.J.J. Hatzmann Pojectomschijving : het doen van een bepekte milieutoets t.b.v. het bouwen van een kapschuu 1. Pocedue 1.1 Pojectbeschijving De voogenomen veandeing

Nadere informatie

KWARTAALBERICHT NIEUW BW 1987/4

KWARTAALBERICHT NIEUW BW 1987/4 Wannee de veoozake vezeked s tegen wettelke aan- theoetsche achtegond van het veschnsel goepsaanspakelkhed doet zeh b de goepsaanspakelkhed het spakelkhed Andezds wodt een aantal concete pobleem voo -

Nadere informatie

B1400914. Datum: 22 mei 2014 Agendapunt nr: 7. Aan de Verenigde Vergadering. Vrijmaken krediet grondverwerving ABH Cromstrijen

B1400914. Datum: 22 mei 2014 Agendapunt nr: 7. Aan de Verenigde Vergadering. Vrijmaken krediet grondverwerving ABH Cromstrijen Datum: 22 me 214 Agendapunt nr: 7. B14914 Aan de Verengde Vergaderng Vrjmaken kredet grondverwervng ABH Cromstrjen Aard voorstel Beslutvormend voorstel met nvesterng Aantal Bjlagen 4 Voorstel behandeld

Nadere informatie

Gemeente Delft 0 8 DEC Doc./bijlage

Gemeente Delft 0 8 DEC Doc./bijlage HOLLAND Gemeenteaad van Delft Postbus 78 2600 ME DELFT Gemeente Delft Doc./bijlage 0 8 DEC 2015 Gedeputeede Staten Diectie Leefomgeving en Bestuu Afdeling Bestuu Contact C.M.A. van de Kleijn-Goos T 070-441

Nadere informatie

Hoorn. Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Hoorn maakt bekend dat:

Hoorn. Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Hoorn maakt bekend dat: W- -r GEMEENTE Hrn A. Vaststellen functewaarderng functeprfelen Brandweer. Het cllege van burgeeester en wethuders van de geeente Hrn aakt bekend dat: A. het p 17 augustus 20 het vlgende algeeen verbndend

Nadere informatie

Beantwoord de vragen bij Verkennen. Denk aan de goniometrische verhoudingen sinus en cosinus!

Beantwoord de vragen bij Verkennen. Denk aan de goniometrische verhoudingen sinus en cosinus! 1 Vectoen in 2D Vekennen www.math4all.nl MAThADORE-basic HAVO/VWO 4/5/6 VWO wi-d Vectomeetkunde Vectoen in 2D Inleiding Vekennen Beantwood de vagen bij Vekennen. Denk aan de goniometische vehoudingen sinus

Nadere informatie

(wi s ) Uitdagend teken-, kleur- en doeboek. Anna Weltman

(wi s ) Uitdagend teken-, kleur- en doeboek. Anna Weltman A Wetm R U L K D N U K ) (w KLUR(w )KUND o e, y mm et e O td ek ee we e d v p t td g e de te ke g e. e ve e d e vo m e u j ke d e ho ek e e ge mo o, e k c e g d e o M et t d t bo ek je e b jo de e k eu

Nadere informatie

Eerste herziening 2009 BEELDKWALITEITPLAN VROUWENHOF

Eerste herziening 2009 BEELDKWALITEITPLAN VROUWENHOF Eerste herzenng 2009 BEELDKWALITEITPLAN VROUWENHOF Eerste herzenng 2009 BEELDKWALITEITPLAN VROUWENHOF, WEERT GEMEENTE WEERT Datum: 1 december 2009 Dhondt/S05001-RP05/01-12-09 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING

Nadere informatie

Examen VWO. wiskunde B (pilot) tijdvak 1 maandag 15 mei uur

Examen VWO. wiskunde B (pilot) tijdvak 1 maandag 15 mei uur Eamen VW 07 tijdvak maandag 5 mei.0-6.0 uu wiskunde B (pilot) Dit eamen bestaat uit 5 vagen. Voo dit eamen zijn maimaal 7 punten te behalen. Voo elk vaagnumme staat hoeveel punten met een goed antwood

Nadere informatie

35% 46% 35% Benut alle mogelijkheden voor uw werknemers. Aanbieding voor extra gebruikerslicenties. Kerstaanbieding voor Mamut klanten

35% 46% 35% Benut alle mogelijkheden voor uw werknemers. Aanbieding voor extra gebruikerslicenties. Kerstaanbieding voor Mamut klanten Kestaanbieding voo Mamut klanten Optimalisee uw winstgevendheid in deze spannende tijden! Kennis een veilige investeing tot 46% Bestel nu en bespaa tot 46% op cusussen voo 2009 Lees mee op pagina 4 Gebuik

Nadere informatie

Eisenhowerlaan 112, Postbus 82223 NL-2508 EE Den Haag T +31 (0)70 350 39 99 F +31 (0)70 358 47 52

Eisenhowerlaan 112, Postbus 82223 NL-2508 EE Den Haag T +31 (0)70 350 39 99 F +31 (0)70 358 47 52 Rappot I.00..00.R00 SAB/ao basisschool Nieuwstaat Deumel Aoestisch ondezoe Status: CONCEPT Adviseus voo bouw, industie, veee, milieu en softwae info@dgm.nl www.dgm.nl Van Pallandtstaat -, Postbus NL-00

Nadere informatie

Traditionele (dans)liedjes in het Utrechtse Lombok

Traditionele (dans)liedjes in het Utrechtse Lombok Taditionele (dans)liedes in het Utechtse Lombok Maie van Dik In de voige Respons (n. 4, 2000) heeft Willy Jongenbuge de eeste bevindingen weegegeven uit het TCULT-ondezoek, het ondezoek naa talen en cultuen

Nadere informatie

AUDIT FACILITY MANAGEMENT

AUDIT FACILITY MANAGEMENT Mnstere van Verkeer en Waterstaat. Rjkswaterstaat, stafdenst Audt RWS AUDT FACLTY MANAGEMENT drs. P. Kool drs..e. Leene Stafdenst Audt RWS 's-gravenhage, jun 999 waterstaat nent&te! /Fex. 070-3513003 Audt

Nadere informatie

Q u i c k -s c a n W M O i n L i m b u r g De e e r s t e e r v a r i n g e n v a n g e m e e n t e n e n c l i ë n t e n

Q u i c k -s c a n W M O i n L i m b u r g De e e r s t e e r v a r i n g e n v a n g e m e e n t e n e n c l i ë n t e n Q u i c k -s c a n W M O i n L i m b u r g De e e r s t e e r v a r i n g e n v a n g e m e e n t e n e n c l i ë n t e n M w. d r s. E. L. J. E n g e l s ( P r o v i n c i e L i m b u r g ) M w. d r s.

Nadere informatie

plannen HUISWERKTOOLS 5 TOOLS direct aan de slag! Your future is created by what you do today not tomorrow! SKUR Angelique Gerretsen & Petra Daemen

plannen HUISWERKTOOLS 5 TOOLS direct aan de slag! Your future is created by what you do today not tomorrow! SKUR Angelique Gerretsen & Petra Daemen impel amen plannen ovelee de bugkla HUISWERKTOOLS You utue i 5 TOOLS diect aan de lag! ceated by what you do today not tomoow! Angelique Geeten & Peta Daemen SKUR SET HUISWERKTOOLS Deze et bevat 5 handige

Nadere informatie

- 2 - Datum vergadenn Nota openbaar: ľľo 9. Verzoek toepassing regeling Rood voor Rood met gesloten beurs op de locatie Scharlebeltweg 1 te Nijverdal

- 2 - Datum vergadenn Nota openbaar: ľľo 9. Verzoek toepassing regeling Rood voor Rood met gesloten beurs op de locatie Scharlebeltweg 1 te Nijverdal - 2 - Nota Voor burgemeester en wethouders Nummer: 4INT05600 IIIIIIlllllllllIIIIIIIIIIIlllllllllllllllll Onderwerp: Datum vergadenn Nota openbaar: ľľo 9 Gemeente Hellendoorn DEC. 20W Verzoek toepassng

Nadere informatie

Optimale strategieën voor gunstige binomiale spellen (Engelse titel: Optimal control of favourable binomial games)

Optimale strategieën voor gunstige binomiale spellen (Engelse titel: Optimal control of favourable binomial games) Technische Univesiei Delf Faculei Elekoechniek, Wiskunde en Infomaica Delf Insiue of Applied Mahemaics Opimale saegieën voo gunsige binomiale spellen (Engelse iel: Opimal conol of favouable binomial games)

Nadere informatie