Het verzekeringsproces

Transcriptie

1 I n d i t o n d e r d e e l w o r d t d e l e z e r i n z i c h t v e r s c h a f t i n h e t o n d e r w e r p h e t v e r z e k e r i n g s p r o c e s. De volgende onderwerpen komen hierbij aan de orde: d e p a r t i j e n d i e b e t r o k k e n z i j n b i j e e n v e r z e k e r i n g s o v e r e e n k o m s t h e t a f s l u i t e n v a n e e n v e r z e k e r i n g de prijs van een verzekering co-assurantie / verzekeren op de b e u r s de toegevoegde waarde van de verzekeringsadviseur de hoofdlijnen van het verzekeringsrecht 224

2 Inleiding Joop en Valerie gaan volgende maand trouwen. Zij b e t r e k k e n d a n o o k h u n n i e u w e k o o p w o n i n g m e t e e n r i e t e n d a k. Z e v r a g e n z i c h a f w e l k e v e r z e k e r i n g e n z i j a l l e m a a l n o d i g h e b b e n. Vo o r h e t h u i s e e n w o o n h u i s v e r z e k e r i n g, v o o r h u n i n b o e d e l e e n i n b o e d e l v e r z e k e r i n g? Z i j r o e p e n d e h u l p i n van Egbert Maaskamp; verzekeringsadviseur. Hij neemt alle risico s met hen door, en kiest uit het aanbod van een groot aantal verzekeraars de producten die het b e s t e p a s s e n b i j d e s i t u a t i e v a n J o o p e n Va l e r i e. Z o b r e n g t h i j h e t w o o n h u i s o n d e r b i j e e n w o o n h u i s v e r z e k e r a a r d i e g e s p e c i a l i s e e r d i s i n rieten daken. Egbert begeleidt Joop en Valerie bij het aanvragen van de diverse verz e k e r i n g e n. H i j c o n t r o l e e r t d e p o l i s s e n n a b i n n e n k o m s t. A l s n a e e n j a a r h e t h u i s v a n J o o p e n Va l e r i e h e l e m a a l a f b r a n d t, b e g e l e i d t E g b e r t d e s c h a d e - a f h a n d e l i n g. W a n n e e r is het werk van Egbert klaar? De betrokken partijen Er zijn diverse partijen betrokken bij het tot stand komen van een verzekering: de verzekeringnemer i s d e g e n e d i e e e n v e r z e k e r i n g s c o n t r a c t a f s l u i t b i j e e n v e r z e k e r a a r. D e v e r z e k e r i n g n e m e r b e t a a l t i n d e m e e s t e g e v a l l e n d e p r e m i e (bij l e v e n s v e r z e k e r i n g e n i s h e t m o g e l i j k d a t e e n a n d e r e p a r t i j d e p r e m i e b e t a a l t ) en heeft de rechten die bij de verzekeringsovereenkomst horen. De verzekeringnemer kan overigens ook een bedrijf zijn. de verzekerde i s d e g e n e v a n w i e d e g e z o n d h e i d, h e t b e z i t o f a n d e r e b e l a n g e n z i j n v e r z e k e r d. I n v e e l g e v a l l e n i s d i t d e v e r z e k e r i n g n e m e r z e l f. Bij l e v e n s v e r z e k e r i n g e n k a n d e v e r z e k e r i n g n e m e r d e v e r z e k e r i n g a f s l u i t e n o p h e t l e v e n v a n i e m a n d a n d e r s, w a a r d o o r d e v e r z e k e r d e e e n a n d e r i s (dit kan bijvoorbeeld de partner van de verzekeringnemer zijn). de begunstigde heeft recht op de uitkering van de verzekering. Bij l e v e n s v e r z e k e r i n g e n k a n d e v e r z e k e r d e z e l f d e b e g u n s t i g d e z i j n, m a a r h e t kan ook een ander zijn (bij een overlijdensverzekering bijvoorbeeld de partner of kinderen). Bij s c h a d e v e r z e k e r i n g e n z i j n v e r z e k e r i n g n e m e r, v e r z e k e r d e e n begunstigde bijna altijd dezelfde persoon. 225

3 Voorbeeld verzekeringnemer en verzekerden P a u l S a n d e r s e n z i j n v r o u w S a s k i a h e b b e n d r i e k i n d e r e n. Paul sluit een inboedelverzekering af voor alle spulletjes d i e b i j h e n i n h u i s s t a a n. O p e e n d a g w o r d t e r i n g e b r o k e n e n d e i n b r e k e r s g a a n e r m e t d e s t e r e o v a n A n j a ( d e o u d s t e d o c h t e r v a n P a u l e n S a s k i a ) v a n d o o r. K o s t e n v a n e e n n i e u w e s t e r e o : D e i n b o e d e l v e r z e k e r a a r v e r g o e d t d e s c h a d e a a n P a u l. D e s t e r e o i s h e t e i g e n d o m ( b e z i t s r i s i c o ) v a n z i j n d o c h t e r. A n j a l i j d t d e ( f i n a n c i ë l e g e v o l g e n v a n ) d e z e s c h a d e - o o r z a a k ( i n b r a a k ). A n j a i s v e r z e k e r d e o p d e inboedelpolis die haar vader (verzekeringnemer) heeft afgesloten. Voorbeeld verzekeringnemer, verzekerde en begunstigde Theo van Meerwijk sluit een l e v e n s v e r z e k e r i n g a f m e t a l s d o e l z i j n v r o u w ( Te s s a ) e n h u n t w e e k i n d e r e n n i e t o n v e r z o r g d a c h t e r t e l a t e n a l s h i j o n v e r h o o p t v r o e g o v e r l i j d t. H i j i s v e r z e k e r i n g n e m e r. Te s s a i s b e g u n s t i g d e. Z i j k r i j g t a l s T h e o o v e r l i j d t. De uitkering is afhankelijk van het leven van Theo. Theo is dus naast verzekeringnemer ook verzekerde. Een verzekering afsluiten Het totstandkomen van een verzekering verloopt globaal in de volgende stappen: 1. a a n v r a a g v a n e e n v e r z e k e r i n g 2. voorlopige dekking 3. acceptatie 4. wilsovereenstemming 5. dekkingsbevestiging (dit komt niet vaak voor) 6. polisopmaak 7. financiële afwikkeling Hieronder worden deze verder uitgewerkt. 1. Aanvraag van een verzekering De aspirant-verzekerde vult een aanvraagformulier i n. H e t i s d e k l a n t d i e b e p a a l t o f hij een financieel risico (of groep financiële risico s) wil overdragen aan een verzekeraar. De verzekeraar bepaalt of hij het aangeboden financiële risico wil overnemen. H i j m a a k t d a a r b i j d e a f w e g i n g o f e e n a a n g e b o d e n r i s i c o w e l b e h o o r t t o t d e g r o e p g e m i d d e l d e r i s i c o s w a a r d e p r e m i e s t e l l i n g o p g e b a s e e r d i s. D e a s p i r a n t v e r z e k e r d e vult daartoe een aanvraagformulier in waarop allerlei concrete vragen staan. 226

4 Het aanvraagformulier vervult drie functies: A. D o o r o n d e r t e k e n i n g e r v a n g e e f t d e a s p i r a n t - v e r z e k e r d e t e k e n n e n d a t h i j d e betreffende verzekering wil afsluiten (wilsuiting); B. H e t d i e n t a l s g e g e v e n s b r o n v o o r d e v e r z e k e r a a r o p b a s i s w a a r v a n h i j d e aspirant-verzekerde beoordeelt; C. Door ondertekening ervan verklaart de aspirant-verzekerde dat hij de verplichtingen die voortvloeien uit de verzekeringsovereenkomst zal nakomen. 2. Voorlopige dekking De verzekeraar en een verzekeringsadviseur kunnen zogenaamde voorlopige dekking verlenen. Na het invullen van het a a n v r a a g f o r m u l i e r e n v ó ó r h e t a c c e p t e r e n v a n d e aanvraag door de verzekeraar kan er schade ontstaan. De verzekeraar of verzekeringsadviseur kan voor deze periode voorlopige dekking geven. 3. Acceptatie De verzekeraar accepteert de aanvraag wel of niet. Een acceptant is iemand die bij een verzekeraar beoordeelt of een aanvraag voor een verzekering al dan niet geaccepteerd wordt. Als het aangeboden risico naar het oordeel van de a c c e p t a n t b e h o o r t tot een groep gemiddelde risico s dan besluit hij over het algemeen dat de aanvraag akkoord is. Daarna kan de polis opgemaakt worden en de premie bij de klant in reken i n g w o r d e n g e b r a c h t. A l s d e a a n v r a a g t o t s t a n d k o m t v i a d e b e m i d d e l i n g v a n e e n verzekeringsadviseur, dan verloopt de gehele of gedeeltelijke communicatie en papierstroom via deze adviseur. A l s e e n a a n g e b o d e n r i s i c o a f w i j k t v a n d e g r o e p g e m i d d e l d e r i s i c o s w a a r d e p r e m i e o p gebaseerd is, dan heeft de acceptant een paar mogelijkheden: hij stelt een hogere premie voor; en/of hij schrapt een of meer elementen uit de dekking; en/of hij scherpt op een andere wijze de algemene voorwaarden aan door een afwijking daarop voor te stellen. Dat kan door het opnemen van een of meer clausules; of h i j w i j s t d e a a n v r a a g a f e n s t u u r t d e a s p i r a n t - v e r z e k e r i n g n e m e r e e n b r i e f m e t argumentatie waarom de verzekering is afgewezen. Voordat de acceptant tot zijn oordeel komt kan hij het volgende ondernemen: h i j s t e l t d e a s p i r a n t - v e r z e k e r i n g n e m e r e e n a a n t a l n a d e r e, s p e c i f i e k e v r a g e n ; en/of h i j v r a a g t a a n e e n c o l l e g a i n d e t e c h n i s c h e b u i t e n d i e n s t o m h e t a a n g e b o d e n risico te inspecteren. Als de verzekering niet zonder meer geaccepteerd wordt dan kan de aspirant-verzekeringnemer op zijn beurt kiezen of hij akkoord gaat met de nieuwe premie en/of voorwaarden. Hij kan er ook voor kiezen om het risico tegen gunstiger voorwaarden onder t e b r e n g e n b i j e e n a n d e r e v e r z e k e r a a r. 227

5 Acceptatiecriteria en acceptatiefactoren De acceptant bij een verzekeraar heeft kennis en ervaring nodig om een verzekeringsaanvraag adequaat te beoordelen. Daarnaast moet hij gebruik maken van interne richtlijnen die gelden voor het acceptatiebeleid. Drie voorbeelden van dergelijke acceptatierichtlijnen zijn: bij auto s met een cataloguswaarde boven is een beveiligingssysteem dat voldoet aan klasse 2 verplicht; bij woonhuizen met een rieten dak met een h e r b o u w w a a r d e b o v e n is inspectie verplicht; bij l e v e n s v e r z e k e r i n g e n m e t e e n u i t k e r i n g b i j o v e r l i j d e n v a n m e e r d a n is een medische keuring verplicht. Ve e l v e r z e k e r a a r s h e b b e n d e z e r i c h t l i j n e n g e b u n d e l d i n e e n a c c e p t a t i e p r o t o c o l. D i t document is bedoeld voor alle acceptanten die zich bezighouden met de verzekeringsv o r m e n w a a r v o o r r i c h t l i j n e n s t a a n i n h e t p r o t o c o l. H e t p r o t o c o l w i j z i g t r e g e l m a t i g. U i t b i j v o o r b e e l d s c h a d e s t a t i s t i e k e n k a n b l i j k e n d a t b e p a a l d e r i s i c o s z i c h o n g u n s t i g o f j u i s t g u n s t i g o n t w i k k e l e n. D a n i s h e t n o d i g d a t d e p r e m i e s t e l l i n g e n d e a c c e p t a t i e r i c h t l i j n e n w o r d e n b i j g e s t e l d. Va a k i s d a a r e e n a c t u a r i s ( o f h e t a c t u a r i a a t ) v a n d e v e r z e k e r a a r b i j b e t r o k k e n. Risicofactoren De acceptatiecriteria zijn allemaal terug te voeren tot twee categorieën risicofactoren: morele risicofactoren deze hangen samen met het karakter en het gedrag van d e p e r s o o n v a n d e v e r z e k e r d e ( v o o r b e e l d e n v a n e e n o n g u n s t i g m o r e e l r i s i c o : a a n v r a a g b r a n d v e r z e k e r i n g d o o r p y r o m a a n, a a n v r a a g a u t o v e r z e k e r i n g d o o r alcoholist); materiële risicofactoren ( f a c t o r e n d i e t e m a k e n m e t h e t v e r z e k e r d o b j e c t ), d e z e l e i d e n t o t e e n h o g e r e k a n s o p s c h a d e a a n v e r z e k e r d o b j e c t ( v o o r b e e l d e n : huis met een rieten dak, houtbouw, benzinestation). Voorbeelden acceptatie R i c h a r d K o n i n g s i s 2 8 j a a r. H i j k o o p t e e n n i e u w e O p e l A s t r a e n h i j w i l d e z e v e r z e k e r e n v i a z i j n v e r z e k e r i n g s a d v i s e u r H e l m a v a n S t r a t e n. H e l m a z o e k t m e t e e n g e a v a n c e e r d softwareprogramma uit welke autoverzekering het beste past b i j R i c h a r d q u a p r e m i e e n v o o r w a a r d e n. D e k e u z e v a l t o p a u t o v e r z e k e r a a r Tr e n d P l a n v o o r e e n WA + c a s c o v e r z e k e r i n g. R i c h a r d g a a t i n o p h e t a d v i e s v a n H e l m a e n w i l d e v e r z e k e r i n g s l u i t e n. H e l m a h e l p t R i c h a r d b i j h e t i n v u l l e n v a n het a a n v r a a g f o r m u l i e r e n s t u u r t d i t d o o r n a a r Tr e n d P l a n. D e acceptant bij TrendPlan, Ferry Lagendijk, ziet geen enkele r e d e n o m d e z e v e r z e k e r i n g s a a n v r a a g t e w e i g e r e n o f o m e e n h o g e r e p r e m i e e n / o f a n d e r e v o o r w a a r d e n v o o r t e s t e l l e n. Beide partijen gaan akkoord: de verzekering is formeel tot stand gekomen. 228

6 M a a r s t e l n u d a t R i c h a r d g e e n 2 8 j a a r i s, m a a r 1 8 j a a r e n n e t z i j n r i j b e w i j s h e e f t g e h a a l d. I n p l a a t s v a n e e n O p e l A s t r a, k o o p t h i j e e n z e e r s n e l l e O p e l C a l i b r a. D i t z i e t F e r r y n i e t z o z i t t e n. D e s c h a d e s t a t i s t i e k e n w i j z e n n a m e l i j k u i t d a t j o n g e r e n v e e l a u t o s c h a d e v e r o o r z a k e n. D e p r e m i e v o o r j o n g e r e n o n d e r d e 2 4 j a a r i s d a a r d o o r v e e l h o g e r. M a a r a l s d e a u t o d a n o o k n o g e e n s e e n h e l e s n e l l e a u t o i s, d a n i s d a t v o o r F e r r y r e d e n o m d e z e v e r z e k e r i n g s a a n v r a a g z e l f s a f t e w i j z e n. R i c h a r d o n t v a n g t v i a Helma een brief van TrendPlan dat de aanvraag is afgewezen met daarbij de argumentatie. 4. Wilsovereenstemming D e v e r z e k e r i n g s o v e r e e n k o m s t i s t o t s t a n d g e k o m e n a l s d e v e r z e k e r a a r d e a a n v r a a g heeft geaccepteerd. Er is dan sprake van wilsovereenstemming. Dit betekent dat v e r z e k e r a a r e n c l i ë n t a a n d e o v e r e e n k o m s t g e b o n d e n z i j n. W i l s o v e r e e n k o m s t k a n o o k bereikt zijn na een mondelinge overeenkomst. De rechten en plichten van beide partije n g e l d e n v a n a f h e t m o m e n t v a n w i l s o v e r e e n k o m s t e n d i t k a n d u s z i j n v o o r d a t d e p o l i s w o r d t a f g e g e v e n. 5. Dekkingsbevestiging Soms ontvangt de verzekeringnemer van de verzekeraar een schriftelijke dekkingsbevestiging, in afwachting van de polis (in de praktijk komt dit niet vaak meer voor). 6. Polisopmaak Als de acceptant de verzekeringsaanvraag heeft geaccepteerd dan volgt de polisopmaak. Deze is bij veel verzekeraars in vergaande mate geautomatiseerd. De polis bestaat uit een polisblad en polisvoorwaarden en soms zijn clausules t o e g e v o e g d (dit zijn bepalingen voor wat precies wel en niet onder de verzekering valt, de zogenoemde in- en uitsluitingen). Algemene u i t s l u i t i n g e n z i j n s c h a d e d o o r a t o o m k e r n r e a c t i e o f d o o r m o l e s t ( b i j v o o r b e e l d oorlogshandelingen). Verder geldt voor de meeste verzekeringen dat schade door aardbeving is uitgesloten. Schade door overstroming is niet gedekt op een inboedelverzekering, maar wel op een m o t o r r i j t u i g e n -, l e v e n s - e n z o r g v e r z e k e r i n g. S c h a d e d o o r terrorisme is (beperkt) gedekt tot een maximum bedrag per jaar voor alle verzekerden. In het huidige digitale tijdperk is het steeds gebruikelijker om verzekeringen af te sluit e n v i a i n t e r n e t. D a a r b i j w e r d d e f y s i e k e p a p i e r s t r o o m d i e v e r v o l g e n s v e r e i s t w a s, d o o r v e l e n a l s o v e r b o d i g b e s c h o u w d. D o o r e e n w e t s w i j z i g i n g m a g d e c o r r e s p o n d e n t i e ( p o l i s, polisvoorwaarden en overige berichten) sinds 1 juli 2010 digitaal verzonden worden, als de verzekering via internet wordt afgesloten. De correspondentie moet wel teruggelezen kunnen worden, dus als digitaal document worden aangeleverd dat door de klant kan worden opgeslagen. Voor de digitale polis is wel een streng beveiligde elektronis c h e h a n d t e k e n i n g v e r p l i c h t, e n o p h e t a a n v r a a g f o r m u l i e r m o e t d e k l a n t u i t d r u k k e l i j k akkoord zijn gegaan met een digitale polis. 229

7 Gegevens op het polisblad: - de verzekeringnemer en eventueel verzekerde(n) - de omschrijving van het risico - ingangsdatum en verzekeringsduur - de te betalen premie - het verzekerde bedrag - het eigen risico (indien van toepassing) - welke algemene voorwaarden (en eventuele clausules) van toepassing zijn Gegevens in de polisvoorwaarden: - omschrijving van de begrippen - omschrijving van de dekking en uitsluitingen - rechten en plichten verzekeringnemer Voorbeeld polis Verzekeraar Optimum is gespecialiseerd in het verzekeren van zeer dure kostbaarheden, zoals exclusieve verzamelingen, antiek, juwelen. Arjan van Hees wil zijn collectie bijzondere juwelen bij Optimum verzekeren. Hij laat zich adviseren door Jaap v a n D o n g e n ; z i j n v e r z e k e r i n g s a d v i s e u r. V i a J a a p i s A r j a n o o k a a n O p t i m u m g e k o m e n. J a a p k e n t, a l s d e s k u n d i g e, d e v e r z e k e r i n g s m a r k t. O p t i m u m i s p r e c i e s d e v e r z e k e r a a r d i e p a s t b i j d e v i s i e v a n A r j a n e n z i j n k o s t b a r e v e r z a m e l i n g. E e n g e s p e c i a l i s e e r d e medewerker van Optimum bezoekt de woning van Arjan en s t e l t e e n a a n t a l v e r g a a n d e b e v e i l i g i n g s m a a t r e g e l e n v o o r. D e z e m a a t r e g e l e n z i j n v o o r O p t i m u m e e n v o o r w a a r d e v o o r h e t a c c e p t e r e n v a n d e v e r z e k e r i n g. D e m a a t r e g e l e n z i j n, o n d e r a n d e r e : e l e k t r o n i s c h e b e v e i l i g i n g m e t d o o r m e l d i n g n a a r d e m e l d k a m e r v a n e e n b e w a k i n g s d i e n s t e n a l l e r l e i t e c h n i s c h e e n b o u w k u n d i g e m a a t r e g e l e n ( z o m o e t e e n t u i n d e u r w o r d e n vervangen voor een veel zwaarder exemplaar). Het zijn a l l e m a a l m a a t r e g e l e n t e r v o o r k o m i n g v a n i n b r a a k e n d i e f s t a l. D e m a a t r e g e l e n k o s t e n e e n p a a r c e n t e n, m a a r d a t i s g e e n p r o b l e e m v o o r A r j a n. H i j v o e l t z i c h e e n s t u k v e i l i g e r n a h e t d o o r v o e r e n v a n d e m a a t r e g e l e n e n h i j i s c o n t e n t m e t h e t advies van de deskundige van Optimum. Bovendien is er nu geen belemmering meer om zijn kostbare juwelen goed verzekerd te hebben. Een hele opluchting voor Arjan. Optimum maakt de polis op welke bestaat uit een p o l i s b l a d, a l g e m e n e v o o r w a a r d e n en een clausuleblad. De tekst van het clausuleblad is speciaal vervaardigd door een verzekeringstechnische medewerker van Optimum. In het clausuleblad staat onder andere aan welke technische specifieke eisen de elektronische beveiligingsinstall a t i e m o e t v o l d o e n. E n w a t e r g e b e u r t a l s A r j a n e e n k e e r v e r g e e t d e i n s t a l l a t i e a a n t e zetten bij het verlaten van de woning? Als er dan wordt ingebroken, wordt de uitkering verminderd met 30%. Optimum wilde een vermindering in de clausule opnemen van 50%, maar dat heeft Jaap voor Arjan uitonderhandeld tot 30%. 230

8 Het polisblad vermeldt de specifieke gegevens, zoals de naam van Arjan, zijn woonadres, welke algemene voorwaarden van toepassing zijn en dergelijke. Bovendien verwijst het p o l i s b l a d n a a r h e t c l a u s u l e b l a d w a a r a l l e b o v e n g e n o e m d e b e p a l i n g e n i n staan. Daarnaast verwijst het p o l i s b l a d n a a r h e t w a a r d e r a p p o r t v a n e e n j u w e l i e r w a a r alle juwelen in beschreven staan inclusief een taxatie van de waarde. Op het polisblad staat de volgende tekst: alle stukken waar dit p o l i s b l a d n a a r v e r w i j s t w o r d e n geacht deel uit te maken van deze verzekeringsovereenkomst. 7. Financiële afwikkeling De financiële afwikkeling bestaat uit het berekenen en incasseren van de premie. De premie wordt ofwel rechtstreeks door de verzekeraar bij de verzekeringnemer geïncasseerd (bij direct writing is dit de enige mogelijkheid) ofwel door de verzekeringsadvis e u r. In dit laatste geval brengt de verzekeraar de premie in rekening bij de verzekeringsadviseur. Daarbij wordt ook de provisie voor de verzekeringsadviseur verrekend. Dit alles wordt verantwoord in een rekening courant die de verzekeraar met de verzekeringsadviseur aanhoudt. De prijs van een verzekering De prijs van een verzekering bestaat uit drie elementen: de premie of het tarief: de verzekeraar stelt de premie vast en voor de s t a n d a a r d v e r z e k e r i n g e n s t a a n d e p r e m i e s v e r m e l d i n t a r i e v e n b o e k j e s. D e p r e m i e k a n w o r d e n u i t g e d r u k t i n e e n p e r c e n t a g e v a n h e t v e r z e k e r d e b e d r a g of een vast bedrag in euro's. de polis- en incassokosten: de p o l i s k o s t e n z i j n d e a d m i n i s t r a t i e k o s t e n v o o r d e opmaak van de polis of het aanbrengen van veranderingen in de polis (verzekeringen veranderen door: verhoging of verlaging van het verzekerde bedrag, verandering van de dekking (uitgebreider of beperkter), verandering van het verzekerde object). Veranderingen van de polis leiden tot een nieuw p o l i s b l a d, d a t aanhangsel wordt genoemd. De i n c a s s o k o s t e n z i j n d e a d m i n i s t r a t i e k o s t e n v o o r h e t i n c a s s e r e n v a n d e p r e m i e ( a a n m a k e n e n v e r s t u r e n v a n a c c e p t g i r o ' s ). A l l e e n verzekeraars brengen polis- en incassokosten in rekening. de assurantiebelasting: verzekeraars moeten sinds 1 maart ,7% (daarvoor was het 7,5% - vanaf 2015 wordt het 9,5%) assurantiebelasting aan de overheid betalen. De verzekeraars berekenen a s s u r a n t i e b e l a s t i n g o v e r d e premie en de polis- en incassokosten die aan de verzekeringnemer in rekening w o r d e n g e b r a c h t. 231

9 Een aantal verzekeringen is vrijgesteld van assurantiebelasting: levensverzekeringen, ongevallen-, invaliditeits- en arbeidsongeschiktheidsverzekeringen; ziekte- en ziektekostenverzekeringen, werkloosheidsverzekeringen; t r a n s p o r t v e r z e k e r i n g e n, o m d a t d i t l e i d t t o t c o n c u r r e n t i e v e r v a l s i n g i n d i e n i n h e t ene land wel en in het andere land geen a s s u r a n t i e b e l a s t i n g w o r d t g e h e v e n o f het tarief verschilt; h e r v e r z e k e r i n g e n ( v e r z e k e r i n g e n w a a r b i j e e n d e e l v a n d e d o o r e e n v e r z e k e r a a r a a n v a a r d e r i s i c o s w o r d t o v e r g e d r a g e n a a n e e n a n d e r e v e r z e k e r a a r ), o m d a t e r bij de oorspronkelijke verzekering al a s s u r a n t i e b e l a s t i n g w o r d t g e h e v e n e n e r bij herverzekering dan dubbel belasting zou worden geheven; verzekeringen van zeeschepen en luchtvaartuigen en exportkredietverzekeringen Voorbeeld premieberekening Verzekeraar AlphaRisk brengt in rekening a a n A l f o n s v a n B e u r d e n v o o r d e p r e m i e v o o r e e n nieuwe autoverzekering. Bovenop de premie brengt AlphaRisk 12 aan poliskosten in rekening. De premie, inclusief p o l i s k o s t e n b e d r a a g t d a n Hierover moet Alfons 9,7% assurantiebelasting b e t a l e n. H e t u i t e i n d e l i j k e b e d r a g d a t A l f o n s m o e t b e t a l e n i s : * = , 1 6. D i t l a a t s t e bedrag wordt ook wel het kwitantiebedrag genoemd. H e t j a a r d a a r o p b e t a a l t A l f o n s o p n i e u w p r e m i e v o o r z i j n a u t o v e r z e k e r i n g. A l f o n s h e e f t een jaar zonder schade achter de rug en dat betekent bij autoverzekeringen: korting op de premie. Bovendien is hij geen poliskosten meer verschuldigd, alleen incassokosten. Die bedragen 1,20. De nieuwe jaarpremie is 900 plus 1,20 incassokosten * 1,097 = 988,62 (kwitantiebedrag). 232

10 Co-assurantie / verzekeren op de beurs Als een risico (qua bedrag) heel groot is kan een verzekeraar er ook voor kiezen om e e n o f m e e r c o l l e g a - v e r z e k e r a a r s t e z o e k e n d i e w i l l e n m e e t e k e n e n o p d e p o l i s. M e n noemt dit co-assurantie. Voorbeeld co-assurantie B u s r a T D K w i l a l s v e r z e k e r a a r e e n g r o o t w i n k e l p a n d v e r z e k e r e n. H e t v e r z e k e r d b e d r a g i s D i t i s e e n t e g r o o t b e d r a g v o o r B u s r a T D K a l l e e n. B u s r a T D K z o e k t v i e r c o l l e g a - v e r z e k e r a a r s d i e w i l l e n m e e t e k e n e n o p d e p o l i s. D e p o l i s w o r d t o p g e m a a k t e n i e d e r e v e r z e k e r a a r t e k e n t m e e o p d e p o l i s v o o r B i j s c h a d e b e t a a l t i e d e r e v e r z e k e r a a r e e n v i j f d e d e e l d a a r v a n. I e d e r k r i j g t o o k e e n v i j f d e v a n d e premie. De Vereniging van Nederlandse Assurantie Beurs (VNAB) heeft de vroegere verzeker i n g s b e u r z e n d i e i n A m s t e r d a m e n R o t t e r d a m g e h u i s v e s t w a r e n, v e r v a n g e n d o o r e e n elektronische beurs, het E-ABS (Elektronisch Assurantie Beurs Systeem). Het E - A B S i s e e n s o o r t m a r k t w a a r m a k e l a a r s i n v e r z e k e r i n g e n e e n v e r z e k e r i n g b i j v e r s c h i l l e n d e verzekeraars proberen onder te brengen. Op de b e u r s g a a t h e t v e e l a l o m r i s i c o s d i e t e g r o o t z i j n v o o r é é n v e r z e k e r a a r o m t e d r a g e n. H e t b e t r e f t g r o t e b e d r a g e n ( b i j v o o r b e e l d het verzekeren van een groot tankerschip met een waarde van 30 miljoen) of verzekeringen waarbij het risico hoger is dan normaal. Op de b e u r s w o r d t h e t r i s i c o g e d e e l d d o o r m e e r d e r e v e r z e k e r a a r s. Z o k a n e e n v e r z e k e r a a r b i j v o o r b e e l d i n t e k e n e n v o o r e e n b e p a a l d p e r c e n t a g e o p e e n v e r z e k e r i n g. Een verzekering die gesloten wordt op de verzekeringsbeurs wordt een beurspolis genoemd. Een b e u r s p o l i s h e e f t s t a n d a a r d v o o r w a a r d e n e n h e t k o m t o o k w e l v o o r d a t deze polis waar meerdere verzekeraars op intekenen buiten de b e u r s o m w o r d t gesloten. Als de polis bij één verzekeringsmaatschappij is afgesloten, dan wordt het een maatschappijpolis genoemd. Op de verzekeringsbeurs wordt een verzekering als volgt afgesloten: 1. De tussenpersoon biedt alle belangrijke gegevens van de betreffende verzekering via het E-ABS aan, aan de verzekeraar(s) van zijn keuze. 2. De verzekeraar geeft aan voor welk percentage hij het risico accepteert (of hij accepteert niet). 3. Als de eerste verzekeraar niet voor 100% heeft ingetekend, moet de tussenpersoon op zoek naar andere verzekeraars die ook voor een bepaald percentage willen meedoen, totdat de verzekering voor 100% is ondergebracht. 4. Als de verzekering is ondergebracht meldt de tussenpersoon dit aan de betrokken partijen via het systeem. 233

11 Voorbeeld assurantiebeurs Zeerederij Atlanta heeft een zeeschip laten bouwen met een waarde van 65 miljoen euro. Zij vraagt aan haar verzekeringsadviseur (assurantiemakelaardij Offshore B V ) o m d i t s c h i p t e v e r z e k e r e n v o o r s c h a d e a a n h e t s c h i p z e l f ( c a s c o ) e n s c h a d e a a n d e r d e n ( a a n s p r a k e l i j k h e i d ). E e n m e d e w e r k e r v a n O f f s h o r e B V, E v e r t - J a n v a n Tellingen, zet alle relevante gegevens van het schip in het systeem, zoals de naam, h e t t y p e e n d e w a a r d e v a n h e t s c h i p, w e l k e d e k k i n g v a n t o e p a s s i n g m o e t z i j n e n d e g e g e v e n s v a n d e v e r z e k e r i n g n e m e r : z e e r e d e r i j A t l a n t a. O o k w o r d t v e r m e l d w e l k e algemene voorwaarden van toepassing zijn. Deze voorwaarden zijn in het beurscircuit algemeen bekend (en formeel gedeponeerd bij een notaris). Elke partij op de b e u r s, verzekeraars en verzekeringsadviseurs (vaak makelaars in assurantiën), zijn er goed mee bekend. Joris Zwart, acceptant van verzekeraar Nedfork, bekijkt het aanbod op E - A B S. D e b e u r s v e r z e k e r a a r N e d f o r k i s g e s p e c i a l i s e e r d i n h e t v e r z e k e r e n v a n z e e s c h e p e n. E v e r t J a n o n d e r h a n d e l t m e t J o r i s o v e r d e p r e m i e e n d e s p e c i f i e k e v o o r w a a r d e n ( h o e v e e l e i g e n r i s i c o, i n w e l k e g e v a l l e n d e k k i n g e. d. ). S a m e n k o m e n z e e r uiteinde-lijk uit en ze spreken een premie af van 0, 8 % o v e r h e t v e r z e k e r d b e d r a g ( 6 5 m i l j o e n e u r o ). N a m e n s N e d f o r k t e k e n t J o r i s v o o r 8 % i n o p d e v e r z e k e r i n g. D a t b e t e k e n t d a t N e d f o r k voor 8% deelneemt in het totale risico. Nedfork krijgt 8% van de premie en moet bij s c h a d e o o k 8 % b i j d r a g e n. Ve r v o l g e n s t e k e n e n Te n F o r a s s u r a d e u r e n v o o r 4 %. Vr i j v l o t j e s o v e r i g e n s, w a n t J o r i s h e e f t v o o r 8 % g e t e k e n d e n d a t w e k t v e r t r o u w e n. N u moet Evert-Jan nog voor 88% dekking zien te krijgen. Als dit is gelukt is het schip verzekerd! En dat kan Evert Jan melden aan zijn klant Atlanta. De VNAB verzorgt ook de administratie en de clearing omtrent de beurspolissen. Als d e v e r z e k e r i n g i s v o l g e t e k e n d, w o r d t d e p o l i s o p g e m a a k t. A l l e v e r z e k e r a a r s d i e h e b b e n m e e g e t e k e n d k r i j g e n, n a a r r a t o v a n h e t p e r c e n t a g e w a a r v o o r z e h e b b e n m e e g e t e k e n d, de premie in hun rekening courant bijgeschreven. Bij schade werkt het precies anderso m. B i j e e n s c h a d e - u i t k e r i n g w o r d e n ( a l s d e s c h a d e a k k o o r d i s ) a l l e v e r z e k e r a a r s v o o r h e t p e r c e n t a g e w a a r v o o r z e h e b b e n m e e g e t e k e n d b e l a s t i n h u n r e k e n i n g c o u r a n t. H e t t o t a l e s c h a d e b e d r a g w o r d t g e c r e d i t e e r d i n d e r e k e n i n g c o u r a n t v a n O f f s h o r e B V d i e h e t schadebedrag vervolgens uitbetaalt aan Atlanta. Einde van de verzekering Op een p o l i s b l a d s t a a t d e v e r z e k e r i n g s d u u r v e r m e l d. E r w o r d e n d i v e r s e b e g r i p p e n gebruikt voor de datum waarop de verzekering eindigt of wordt verlengd: expiratiedat u m, p r o l o n g a t i e d a t u m o f c o n t r a c t s v e r v a l d a t u m. 234

12 E e n n i e u w c o n t r a c t v o o r e e n s c h a d e v e r z e k e r i n g d u u r t i n b e g i n s e l n i e t l a n g e r d a n één jaar. Meerjarige contracten zijn wel mogelijk, maar daar moet de klant dan heel d u i d e l i j k v o o r t e k e n e n - h e t m a g d u s n i e t i n d e z o g e n a a m d e k l e i n e l e t t e r t j e s s t a a n. Na afloop van de contractstermijn mag een verzekeringscontract niet meer s t i l z w i j g e n d v e r l e n g d w o r d e n. D i t i s v a s t g e l e g d i n d e G e d r a g s c o d e g e ï n f o r m e e r d e v e r l e n g i n g e n contractstermijnen, die per 1 januari 2010 is ingegaan. In eerste instantie alleen voor p a r t i c u l i e r e s c h a d e v e r z e k e r i n g e n, w a a r b i j z o r g -, o n g e v a l l e n -, a r b e i d s o n g e s c h i k t h e i d s - en uitvaartverzekeringen nadrukkelijk waren uitgesloten. Per 1 juli 2010 zijn de individuele inkomensverzekeringen (arbeidsongeschiktheid, betalingsbeschermers, ongevallen, werkloosheid) ook onder de Gedragscode komen te vallen. Alleen de zorgverzeker i n g e n d e n a t u r a - u i t v a a r t v e r z e k e r i n g z i j n s i n d s d i e n n o g u i t g e s l o t e n. D e v e r z e k e r a a r m o e t d e k l a n t t i j d i g i n f o r m e r e n o v e r h e t a f l o p e n v a n h e t c o n t r a c t. N a d e v e r l e n g i n g v a n h e t c o n t r a c t i s d e v e r z e k e r i n g d a g e l i j k s o p z e g b a a r. W e l g e l d t h i e r b i j e e n o p z e g t e r m i j n v a n e e n m a a n d. Per 1 juli 2011 is een soortgelijke Gedragscode voor zakelijke verzekeringen (stand a a r d r i s i c o s e n i n k o m e n s v e r z e k e r i n g e n ) i n w e r k i n g g e t r e d e n. U i t g a n g s p u n t i n d e z e code is een maximale contractstermijn voor zakelijke schade- en inkomensverzekeringen van drie jaar, tenzij verzekeraar en verzekerde expliciet een langere termijn overe e n k o m e n. N a d r i e j a a r k u n n e n v e r z e k e r d e n d i r e c t o p z e g g e n m e t e e n o p z e g t e r m i j n v a n een maand. De verzekering kan worden opgezegd door: de verzekeringnemer: p e r c o n t r a c t s v e r v a l d a t u m o f t u s s e n t i j d s a l s e r s p r a k e i s v a n e e n z o g e n a a m d e aanpassingsclausule, ook wel en-blocbepaling g e n o e m d. I n d a t g e v a l p a s t de verzekeraar de premies of voorwaarden aan tijdens de duur van de verzek e r i n g s o v e r e e n k o m s t m e t d e v e r z e k e r i n g n e m e r. H e t b e t r e f t e e n g e l i j k t i j d i g e aanpassing van gelijksoortige verzekeringen van een bepaalde verzekeraar. Bijvoorbeeld alle arbeidsongeschiktheidsverzekeringen van een bepaalde verz e k e r a a r. D e v e r z e k e r i n g n e m e r h e e f t a l s g e v o l g h i e r v a n h e t r e c h t o m d e v e r z e k e r i n g t u s s e n t i j d s o p t e z e g g e n ( n a a f l o o p v a n d e c o n t r a c t s t e r m i j n i s d e v e r z e k e r i n g d a g e l i j k s o p z e g b a a r ). d e v e r z e k e r a a r : per contractsvervaldatum en in sommige gevallen per premievervaldatum ( d e d a t u m w a a r o p d e p r e m i e v e r s c h u l d i g d i s ). D e v e r z e k e r a a r k a n d e p o l i s o o k t u s s e n t i j d s o p z e g g e n n a e e n g r o t e s c h a d e. D i t m o e t w e l b i n n e n e e n b e p a a l d e t e r m i j n n a d e m e l d i n g v a n d e s c h a d e g e b e u r e n. D e v e r z e k e r i n g n e m e r h e e f t d a n recht op premierestitutie ( t e r u g g a v e v a n d e p r e m i e ) v o o r d e p e r i o d e d a t d e v e r z e k e r i n g n i e t m e e r v a n k r a c h t i s. S t e l d a t d e v e r z e k e r i n g n e m e r p r e m i e h e e f t b e t a a l d v o o r h e t h e l e j a a r. A l s d e v e r z e k e r a a r d e v e r z e k e r i n g d a n t u s s e n t i j d s, b i j v o o r b e e l d h a l v e r w e g e h e t j a a r opzegt, dan krijgt de verzekeringnemer de premie van een half jaar terug. 235

13 Vo o r b e i d e p a r t i j e n g e l d t d a t d e o p z e g g i n g s c h r i f t e l i j k m o e t g e b e u r e n e n m e e s t a l m e t een opzegtermijn van een aantal maanden. Verder zijn er nog de zogenaamde onopzegbare polissen (polissen met een onopzegbaarheidsclausule). Deze verzekeringen kunnen alleen door de verzekeringnemer worden opgezegd en niet door de verzekeraar (tenzij er sprake is van bijvoorbeeld wanbetaling door de verzekeringnemer). Onopzegbare polissen zijn meestal levensverzekeringen en medische variaverzekeringen. 236

14 De toegevoegde waarde van de verzekeringsadviseur I n h e t o n d e r d e e l o v e r d e d i s t r i b u t i e v a n f i n a n c i ë l e p r o d u c t e n k w a m d e t o e g e v o e g d e waarde van de f i n a n c i e e l a d v i s e u r a l a a n d e o r d e. H i e r o n d e r w o r d t n a d e r i n g e g a a n o p d e t a k e n v a n d e v e r z e k e r i n g s a d v i s e u r e n o p h e t s c h a d e - u i t k e r i n g s p r o c e s. I n v e n ta r i s at i e e n a n a ly s e Iedere Nederlander loopt financiële risico s. Maar welke en in welke mate, daarover kan de verzekeringsadviseur zijn klanten goed informeren. Zo heeft de ene klant een b e t e r e p e n s i o e n o p b o u w d a n d e a n d e r. M a a r h o e v e e l i n k o m e n i s e r g e w e n s t i n b e p a a l d e s i t u a t i e s, b i j v o o r b e e l d a l s d e k i n d e r e n g a a n s t u d e r e n o f a l s e e n k l a n t w i l s t o p p e n m e t werken? De verzekeringsadviseur kan tegenwoordig gebruik maken van allerlei geavanc e e r d e f i n a n c i ë l e s o f t w a r e o m i n k o m e n s t e k o r t e n v o o r k l a n t e n i n z i c h t e l i j k t e m a k e n. D a a r n a a s t h e e f t d e e n e k l a n t m e e r b e h o e f t e a a n z e k e r h e i d d a n d e a n d e r e. O o k d a t i s waar de verzekeringsadviseur een beeld van moet proberen te krijgen. Productinkoop en -advies De onafhankelijke verzekeringsadviseur kan bemiddelen voor tientallen levensverzekeraars en meer dan honderd schadeverzekeraars. Het is ondoenlijk voor een verz e k e r i n g s a d v i s e u r o m c o n t a c t t e h e b b e n m e t a l l e v e r z e k e r a a r s d i e o p e r e r e n o p d e N e d e r l a n d s e m a r k t. H e t h a n g t v a n d e v e r z e k e r i n g s a d v i s e u r z e l f a f, m a a r m e e s t a l d o e t h i j z a k e n m e t m e e r d a n t i e n a a n b i e d e r s v a n f i n a n c i ë l e p r o d u c t e n. Het is de taak van de verzekeringsadviseur die producten aan zijn klanten aan te bied e n d i e h e t b e s t e p a s s e n b i j d i e n s b e h o e f t e, p e r s o o n l i j k e v o o r k e u r e n b u d g e t. O o k b i j d e z e t a a k k a n d e v e r z e k e r i n g s a d v i s e u r g e b r u i k m a k e n v a n g e a v a n c e e r d e s o f t w a r e w a a r b i j d e p r o d u c t e n v a n v e l e a a n b i e d e r s m e t e l k a a r v e r g e l e k e n w o r d e n q u a p r i j s e n k w a l i t e i t. D e v e r z e k e r i n g s a d v i s e u r w e e t u i t e r v a r i n g d a t p r i j s e n k w a l i t e i t n i e t d e e n i g e factoren zijn waarop zijn oordeel gebaseerd moet zijn. Hij weet welke aanbieders soep e l z i j n b i j h e t a c c e p t e r e n e n d e s c h a d e r e g e l i n g e n h i j w e e t o f d e a a n b i e d e r p a s t b i j w a t z i j n k l a n t w i l. E e n k l a n t d i e b i j v o o r b e e l d a b s o l u u t g e e n r i s i c o w i l l o p e n b i j h e t sparen voor de oude dag, zal hij niet snel een levensverzekering adviseren waarbij de ingelegde premie geïnvesteerd wordt in risicovolle aandelenfondsen. Een ander voorbeeld: bij het selecteren van de juiste autoverzekering geeft een klant aan dat hij niet p e r s e d e g o e d k o o p s t e a u t o v e r z e k e r i n g w i l, m a a r d a t h i j k w a l i t e i t h e e l b e l a n g r i j k v i n d t. M e t g e a v a n c e e r d e v e r g e l i j k i n g s s o f t w a r e k a n d e v e r z e k e r i n g s a d v i s e u r z o e k e n n a a r d e v i j f a u t o v e r z e k e r a a r s m e t e e n u i t m u n t e n d e k w a l i t e i t. D a a r n a b e o o r d e e l t h i j w e l k e v a n de vijf de beste prijs kwaliteit-verhouding heeft. 237

15 Begeleiding en onderhoud Er verandert veel in een mensenleven, zoals al werd besproken in het hoofdstuk consumenten. Mensen krijgen een andere baan, gaan wel eens verhuizen of krijgen kinderen. Door dit soort veranderingen is vaak een aanpassing van het verzekeringspakk e t n o d i g. O p g r o n d v a n d i e v e r a n d e r i n g e n b r e n g t d e v e r z e k e r i n g s a d v i s e u r a d v i e s u i t. Bijvoorbeeld het afsluiten van een woonhuisverzekering als iemand van een huurwon i n g n a a r e e n k o o p w o n i n g v e r h u i s t, o f e e n a a n p a s s i n g v a n d e i n k o m e n s v e r z e k e r i n g e n als iemand van werkkring verandert. De regelingen voor inkomensvoorzieningen bij de nieuwe werkgever kunnen veel soberder zijn dan bij de oude werkgever. Of omgekeerd. In beide gevallen zal aanpassing van het pakket aan inkomensverzekeringen wenselijk zijn. Daarnaast wordt van de verzekeringsadviseur een pro-actieve houding verwacht als er algemene ontwikkelingen zijn die ingrijpen op de financiële zekerheidssituatie van de klant. Bijvoorbeeld als de overheid sociale verzekeringen versobert. Een voorbeeld daarvan was de plotselinge invoering van de nieuwe, sobere Algemene Nabestaandenw e t. G a t e n i n d e i n k o m e n s v o o r z i e n i n g e n v o o r n a b e s t a a n d e n w e r d e n t o e n v a a k o p g e l o s t i n d e w e r k g e v e r s / w e r k n e m e r s s f e e r ( b i j v o o r b e e l d i n p e n s i o e n r e g e l i n g e n ), m a a r d i t g o l d n i e t v o o r i e d e r e e n. Vo o r h e n k o n d e v e r z e k e r i n g s a d v i s e u r e e n i n d i v i d u e l e o p l o s s i n g r e g e l e n. I n z o n s i t u a t i e b e h o o r t h e t t o t d e t a a k v a n d e v e r z e k e r i n g s a d v i s e u r o m a l l e k l a n t e n t e b e n a d e r e n v o o r w i e z o n w e t s w i j z i g i n g i n k o m e n s g e v o l g e n k a n h e b b e n. O m hen vervolgens aan te bieden de inkomenssituatie op dit punt opnieuw te analyseren. Hulp bij schade en Uitkering O p h e t m o m e n t d a t e r s c h a d e w o r d t g e l e d e n w o r d t h e t v o o r d e e l v a n e e n v e r z e k e r i n g duidelijk. Ook kan in dit stadium de verzekeringsadviseur het voordeel van zijn dienstverlening benadrukken. Bijvoorbeeld als je partner is overleden en je een uitkering gaat ontvangen uit een overlijdensrisicoverzekering. Of als je op reis in het buitenland beroofd bent en cont a c t z o e k t m e t d e a l a r m c e n t r a l e. D a n w i l j e n i e t a l l e e n d a t j e s c h a d e s n e l b e t a a l d wordt, maar ook dat je uit de problemen geholpen wordt. Als de verzekering is afgesloten via een verzekeringsadviseur, dan heeft hij een belangrijke taak bij het schaderegelingproces. Als de verzekeringnemer schade of verlies heeft geleden, worden globaal de volgende acties ondernomen door alle bij de verzekering betrokken partijen: 1. D e v e r z e k e r i n g n e m e r m e l d t d e s c h a d e z o s n e l m o g e l i j k a a n d e v e r z e k e r a a r ( o f tussenpersoon, indien van toepassing). De verzekeringnemer licht de verzeker a a r i n o v e r d e o o r z a a k e n o m v a n g v a n d e s c h a d e. M e e s t a l w o r d t h i e r v o o r e e n s t a n d a a r d s c h a d e a a n g i f t e f o r m u l i e r g e b r u i k t. D e v e r z e k e r i n g n e m e r i s o v e r i g e n s v e r p l i c h t o m v e r d e r e s c h a d e z o v e e l m o g e l i j k t e v o o r k o m e n o f t e v e r m i n d e r e n (bijvoorbeeld de auto na een grote schade laten wegslepen in plaats van onbeheerd achterlaten). 238

16 D e v e r z e k e r i n g s a d v i s e u r a d v i s e e r t i n d i t s t a d i u m w e l k e s t a p p e n z i j n c l i ë n t d i r e c t d i e n t t e n e m e n ( I k a d v i s e e r u d i r e c t a a n g i f t e t e d o e n b i j d e p o l i t i e U kunt direct naar een hotel, zal ik dat voor u bellen? ). Daarna helpt hij zijn cliënt bij de administratieve afwikkeling van de schade. Hij is de belangbehart i g e r b i j d e v e r z e k e r a a r e n c o n t r o l e e r t d e v o o r t g a n g v a n a l l e a c t i v i t e i t e n d i e t o t d e u i t k e r i n g m o e t e n l e i d e n. D e v e r z e k e r i n g s a d v i s e u r z e t z i j n d e s k u n d i g h e i d e n v a a r d i g h e d e n i n o m h e t m o m e n t v a n s c h a d e ( o f d e g e b e u r t e n i s d i e t o t u i t k e r i n g l e i d t ) e n h e t m o m e n t v a n u i t b e t a l i n g z o d i c h t m o g e l i j k b i j e l k a a r t e b r e n g e n. 2. De verzekeraar onderzoekt of de schade is gedekt. Bij een grote schade of o n v o l d o e n d e d u i d e l i j k h e i d w o r d t e r e e n e x p e r t ( e e n d e s k u n d i g e o p h e t g e b i e d v a n s c h a d e v a s t s t e l l i n g ) i n g e s c h a k e l d ( o p k o s t e n v a n d e v e r z e k e r a a r ). B i j e e n grote schade worden er vaak meerdere experts ingezet (ook één in opdracht e n m e e s t a l o p k o s t e n v a n d e v e r z e k e r i n g n e m e r ). De opdracht van de expert (of het expertisebureau) is om de omvang van de s c h a d e v a s t t e s t e l l e n. D a a r n a a s t w o r d t e e n e x p e r t w e l e e n s i n g e s c h a k e l d o m ook de oorzaak van de schade vast te stellen, omdat bijvoorbeeld de ene oorzaak van waterschade wel verzekerd is, maar een andere oorzaak weer niet. De expert mag geen uitsluitsel geven of de schade wel of niet, dan wel gedeeltelijk betaald wordt. Het is wel zijn taak om met de klant tot overeenstemming te komen over de hoogte van het schadebedrag. De bewijslast ligt bij de verzekeraar. Als de verzekeraar vindt dat de schade niet gedekt is dan moet hij dit ook bewijzen. 3. Als het expertiserapport bij de verzekeraar binnen is, buigt een schadecorresp o n d e n t z i c h o v e r a l l e s t u k k e n, w a a r o n d e r o o k h e t s c h a d e a a n g i f t e f o r m u l i e r. Hij beoordeelt alle stukken en neemt een beslissing over de uitkering: wel uitkeren, gedeeltelijk uitkeren of niet uitkeren. In de meeste situaties wordt er w e l u i t g e k e e r d, a l d a n n i e t g e d e e l t e l i j k. A l s d e s c h a d e g e d e k t i s, g a a t d e v e r z e k e r a a r o v e r t o t u i t k e r i n g a a n d e verzekeringnemer. A l s d e s c h a d e n i e t g e d e k t i s, o n t v a n g t d e v e r z e k e r i n g n e m e r n a t u u r l i j k g e e n u i t k e r i n g. W e l k a n d e v e r z e k e r a a r i n s o m m i g e g e v a l l e n o v e r g a a n t o t e e n z o g e n a a m d e coulance-uitkering. Dit is een onverplichte vergoeding die de verzekeraar soms uitkeert omdat hij bijvoorbeeld de relatie met de tussenpersoon o f v e r z e k e r i n g n e m e r n i e t w i l b e s c h a d i g e n o f o m d a t e r t o c h e n i g e t w i j f e l i s over het wel of niet gedekt zijn van de schade. Belangrijk is dat de verwachting van de verzekerden in overeenstemming is met hetg e e n v e r z e k e r a a r s e n v e r z e k e r i n g s a d v i s e u r s k u n n e n e n w i l l e n b i e d e n a a n p r o d u c t e n en dienstverlening. Boven deze verwachting presteren is altijd goed, maar als de verwachting van de c o n s u m e n t t e h o o g i s ( i k b e n e r t o c h v o o r v e r z e k e r d?! ), d a n i s e r i n het adviestraject wat mis gegaan. Ook hier ligt een belangrijke taak voor de verzekeringsadviseur. 239

17 Als de schadecorrespondent besluit om niet uit te keren moet hij dat duidelijk beargumenteren. Hij doet dat per brief via de verzekeringsadviseur of direct naar de verzeker i n g n e m e r i n g e v a l v a n d i r e c t w r i t i n g. I n d e s i t u a t i e s d a t d e s c h a d e c o r r e s p o n d e n t b e s l u i t n i e t u i t t e k e r e n k a n e r e e n v a n d e volgende situaties van toepassing zijn: H e t o b j e c t d a t b e s c h a d i g d i s, v a l t n i e t o n d e r d e b e g r i p s o m s c h r i j v i n g v a n d e a l g e m e n e v o o r w a a r d e n. De schade-oorzaak valt niet onder de dekkingsomschrijving. De schade-oorzaak valt wel onder de dekkingsomschrijving, maar er is een uitsluiting van toepassing. G e e n v a n d e d r i e b o v e n v e r m e l d e s i t u a t i e s i s v a n t o e p a s s i n g, m a a r e r i s e e n andere, minder voorkomende reden waardoor er niet wordt uitgekeerd: - D e p r e m i e i s n i e t o p t i j d b e t a a l d ( d e m e e s t e a l g e m e n e v o o r w a a r d e n v a n s c h a d e v e r z e k e r i n g e n k e n n e n e e n b e p a l i n g d a t e r g e e n d e k k i n g m e e r i s a l s d e s c h a d e d a t u m l i g t b u i t e n e e n r e s p i j t t e r m i j n v a n ( m e e s t a l ) 3 0 d a g e n n a de premievervaldatum; - Er blijkt sprake te zijn van verzwijging; - De omschrijving op het p o l i s b l a d k l o p t n i e t ( i e m a n d h e e f t o p z i j n h u i s e e n rieten dak laten zetten, maar heeft dit niet doorgegeven aan de verzekeraar); - Er blijkt sprake te zijn van door de verzekeraar aangetoonde fraude. Voorbeeld hulp van verzekeringsadviseur bij schade R o b e r t e n N i t a d e G r o o t k o m e n t h u i s v a n e e n a v o n d j e u i t. I n b r e k e r s h e b b e n e e n c h a o s a c h t e r g e l a t e n i n h u n h u i s. Z i j b e l l e n i n p a n i e k h u n v e r z e k e r i n g s a d v i s e u r H e n r y v a n S t r a t e n. H e n r y k o m t m e t e e n n a a r h e t h u i s v a n R o b e r t e n N i t a e n s t e l t z e g e r u s t. O o k s t a a t h i j d e p o l i t i e t e w o o r d. H e n r y r e g e l t d a t Robert en Nita naar een hotel kunnen, omdat ze thuis r e d e l i j k e r w i j s d e n a c h t n i e t k u n n e n d o o r b r e n g e n. I n e e n l a t e r s t a d i u m b e g e l e i d t H e n r y d e s c h a d e r e g e l i n g v e r d e r. Z o k o m t e r e e n s c h a d e - e x p e r t b i j R o b e r t e n N i t a o m d e h o o g t e v a n d e s c h a d e t e b e p a l e n. H e n r y n e e m t d e p a p i e r e n r o m p s l o m p v a n Robert en Nita verder uit handen (onder andere het invullen van het schadeaangiftef o r m u l i e r ) e n h o u d t d e v i n g e r a a n d e p o l s b i j d e i n b o e d e l v e r z e k e r a a r. H i j b e w a a k t h e t t e m p o v a n d e s c h a d e r e g e l i n g e n t r e e d t o p a l s b e l a n g e n b e h a r t i g e r v a n N i t a e n Robert. 240

18 Bijkomende kosten H e t k a n v o o r k o m e n d a t e r b i j s c h a d e o f v e r l i e s n o g e x t r a k o s t e n m o e t e n w o r d e n g e m a a k t d o o r d e v e r z e k e r i n g n e m e r ( d e n k b i j v o o r b e e l d a a n h e t w e g s l e p e n v a n e e n auto). Deze kosten worden ook door de verzekeraar vergoed. Deze (bijkomende) kosten zijn onder te verdelen in de volgende categorieën: bereddingskosten: kosten door verzekerde, bij of na het voorval, gemaakt in verband met het treff e n v a n m a a t r e g e l e n t e r v o o r k o m i n g o f v e r m i n d e r i n g v a n s c h a d e a a n v e r z e k e r d e zaken (bijvoorbeeld kosten gemaakt om de nog onbeschadigde inhoud van een brandend gebouw in veiligheid te brengen). opruimingskosten: kosten als gevolg van het opruimen of afbreken van verzekerde objecten. Dit is u i t e r a a r d a l l e e n v a n t o e p a s s i n g a l s h e t o p r u i m e n o f a f b r e k e n e e n n o o d z a k e l i j k gevolg is van de schade (opruimingskosten komen vaak voor bij brand en worden op een brandverzekering meestal meeverzekerd). expertisekosten: kosten van de eerder genoemde expert (als deze in opdracht van de verzeker a a r h a n d e l t ). proceskosten: k o s t e n d i e g e m a a k t w o r d e n a l s g e v o l g v a n e e n r e c h t s z a a k ( k o m t v o o r b i j e e n aansprakelijkheidsverzekering). 241

19 Verzekeringsrecht Sinds 2006 is het verzekeringsrecht uit het Burgerlijk Wetboek (BW) boek 7, v a n kracht. Bij bepaalde artikelen is er sprake van regelend recht. D a t w i l z e g g e n d a t w a t er bepaald is in het artikel alleen geldt, als er niets anders is overeengekomen. Als er sprake is van dwingend recht, d a n k a n e r n i e t v a n h e t i n h e t a r t i k e l b e p a a l d e w o r d e n a f g e w e k e n. I n a r t i k e l e n B W e n B W i s a a n g e g e v e n b i j w e l k e a r t i k e l e n e r sprake is van dwingend recht. Juridische definitie verzekering In artikel BW wordt de volgende definitie van verzekering gehanteerd: artikel BW 1. Ve r z e k e r i n g i s e e n o v e r e e n k o m s t w a a r b i j d e e n e p a r t i j, d e v e r z e k e r a a r, z i c h t e g e n het genot van premie jegens haar wederpartij, de v e r z e k e r i n g n e m e r, v e r b i n d t t o t het doen van een of meer uitkeringen, en bij het sluiten der overeenkomst voor p a r t i j e n g e e n z e k e r h e i d b e s t a a t, d a t, w a n n e e r o f t o t w e l k b e d r a g e n i g e u i t k e r i n g m o e t w o r d e n g e d a a n, o f o o k h o e l a n g d e o v e r e e n g e k o m e n p r e m i e b e t a l i n g z a l duren. Zij is hetzij schadeverzekering, hetzij sommenverzekering. 2. Persoonsverzekering is de verzekering welke het leven of de gezondheid van een mens betreft. mededelingsplicht In artikel 7.928, en BW is de mededelingsplicht opgenomen, in vrij uitg e b r e i d e w e t t e k s t e n. artikel lid 1 BW De verzekeringnemer is verplicht vòòr het sluiten van de overeenkomst aan de verzek e r a a r a l l e f e i t e n m e d e t e d e l e n d i e h i j k e n t o f b e h o o r t t e k e n n e n, e n w a a r v a n, n a a r hij weet of behoort te begrijpen, de beslissing van de verzekeraar of, en zo ja, op welke voorwaarden, hij de verzekering zal willen sluiten, afhangt of kan afhangen. Op het a a n v r a a g f o r m u l i e r v a n e e n v e r z e k e r i n g w o r d t a a n d e c l i ë n t n a d r u k k e l i j k g e v r a a g d o f d e z e n o g i e t s m e e t e d e l e n h e e f t ( z o w e l t e n a a n z i e n v a n h e t t e v e r z e k e r e n risico als informatie over de cliënt zelf) dat voor de beoordeling van de verzekeringsaanvraag van belang is. Ook wordt op het aanvraagformulier van de meeste verzekeraars nadrukkelijk gevraagd naar het strafrechtelijk verleden van de cliënt. 242

20 i n h e t B W i s v a s t g e l e g d d a t d e v r a g e n d i e b i j d e a a n v r a a g v a n e e n v e r z e k e r i n g w o r d e n g e s t e l d w e l r e l e v a n t m o e t e n z i j n. O o k d e s a n c t i e s v a n h e t n i e t - m e d e d e l e n z i j n i n h e t BW vastgelegd (bijvoorbeeld: geen uitkering). Als de (aspirant) v e r z e k e r i n g n e m e r l i e g t o f b e p a a l d e z a k e n n i e t m e e d e e l t, t e r w i j l d e v o l l e d i g e e n j u i s t e i n f o r m a t i e v a n w e z e n l i j k b e l a n g i s v o o r d e b e o o r d e l i n g v a n h e t r i s i c o, d a n m a g d e v e r z e k e r a a r d e o v e r e e n k o m s t b i n n e n t w e e m a a n d e n n a o n t d e k k i n g de overeenkomst met onmiddelijke ingang opzeggen. Wanneer een verzekerde de m e d e d e l i n g s p l i c h t n i e t i s n a g e k o m e n e n d i t w o r d t o n t d e k t wanneer er schade is ontstaan, dan zijn de gevolgen hiervan afhankelijk van de relevantie van de verzwegen informatie voor de geleden schade. Als de verzekeraar, als hij de informatie wel had gekregen, een hogere premie had gevraagd of andere voorwaarden had gesteld, dan wordt de uitkering evenredig verminderd. Had de verzeker a a r d e v e r z e k e r i n g g e w e i g e r d a l s h i j w e l d e i n f o r m a t i e h a d g e k r e g e n, d a n h e e f t d e verzekerde geen recht op een uitkering. In nog twee andere gevallen is wettelijk vastgelegd dat de schade niet gedekt is: gebrekkige zaak A l s e e n s c h a d e d o o r e e n e i g e n g e b r e k v a n e e n z a a k i s v e r o o r z a a k t, i s d e z e o o k i n p r i n c i p e n i e t g e d e k t. E e n s c h a d e d o o r e i g e n g e b r e k o f e i g e n b e d e r f h o u d t i n v e e l g e v a l l e n i n d a t d e s c h a d e i s o n t s t a a n d o o r s l i j t a g e o f d o o r e e n e i g e n s c h a p v a n h e t verzekerde object. In het BW wordt dit als volgt verwoord: artikel BW De verzekeraar vergoedt geen schade aan de verzekerde zaak, indien die is veroorzaakt door de aard of een gebrek van die zaak. Als bij een auto de stuurstang breekt (plotseling van binnenuit komend defect in de auto zelf) en daardoor botst de auto tegen bijvoorbeeld een muur, dan hoeft de verzekeraar de h e r s t e l k o s t e n v a n d e z e a u t o n i e t t e b e t a l e n. D e o o r z a a k v a n d e u i t e i n d e l i j k e s c h a d e i s t e r u g t e v o e r e n o p e e n ( e i g e n ) g e b r e k b i n n e n i n h e t v e r z e k e r d o b j e c t ( d e a u t o ). Toch vergoeden autoverzekeraars in de praktijk deze schadeoorzaken wel. In hun p o l i s v o o r w a a r d e n w i j k e n z e d a n u i t d r u k k e l i j k a f v a n h e t g e e n i n h e t w e t s a r t i k e l s t a a t. Z e z e t t e n h e t a r t i k e l o p z i j o f w a t f o r m e l e r g e z e g d : z e s t e l l e n h e t t e r z i j d e. H e t j a r g o n hiervoor is renunciëren (terzijde stellen). Net als bij het eerdergenoemde indemnit e i t s b e g i n s e l ( s c h a d e l o o s s t e l l i n g p r i n c i p e ; d e v e r z e k e r d e m a g e r f i n a n c i e e l n i e t b e t e r op worden) is hier namelijk sprake van r e g e l e n d r e c h t. 243