Risico-inventarisatie & evaluatie (RI&E)

Transcriptie

1 KNGU :30 Pagina 1 Risico-inventarisatie & evaluatie (RI&E) VOOR GYMNASTIEKVERENIGINGEN IN HET KADER VAN DE ARBO-WETGEVING Uitgave oktober 2003

2 KNGU :30 Pagina 2

3 KNGU :30 Pagina 3 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE (BESTUUR en LEIDING) DEEL 1: INLEIDING Introductie van de arbo-wet in de sport Het doel van de Arbo-wet Hoe wordt het doel bereikt Hoe gaat de RI&E in zijn werk Welke activiteiten spelen een rol Wat wordt er uiteindelijk bereikt Algemene gegevens (MODULE 1, BESTUUR) DEEL 2: ORGANISATIE VAN ALGEMENE ARBOZAKEN Voorlichting Werktijden Bijzondere groepen Lichamelijke belasting Ongewenst gedrag (agressie, geweld, discriminatie en seksuele intimidatie) Werken op hoogte (hoger dan 2,5 meter) Vaccinatiebeleid Uitbesteding van werk Ongevallenregistratie Voorbereid zijn op noodsituaties Verzekeringen (MODULE 2, BESTUUR) DEEL 3: ALGEMENE ACTIVITEITEN Par. 1: BESTUURS- EN KANTOORWERK Beeldschermergonomie Kopiëren en printen Klimaat Par. 2: COACHING,TRAINING,ARBITRAGE Begeleiding Werktijden Agressie en geweld Mentale belasting Par. 3: KAMPEREN EN KAMPVUUR Calamiteiten Alcoholische dranken en drugs Kampvuur Materialen en uitrusting

4 KNGU :30 Pagina 4 Par. 4: TECHNISCHE WERKZAAMHEDEN Gevaarlijke stoffen Verven en lakken Elektriciteit Geluid Gereedschap en apparatuur Gereedschapsonderhoud Par. 5: VERKEER EN VERVOER Veiligheid vervoermiddelen Kinderen op de fiets Verkeersveiligheid Veiligheid tijdens wedstrijden op de openbare weg (MODULE 3, BESTUUR en LEIDING) DEEL 4: ACCOMMODATIES Par. 1: GEBOUWEN EN TERREINEN Accommodatie - algemeen Vluchtroutes Voorbereid zijn op noodsituaties Par. 2: TOESTELLEN EN MATERIALEN Toestellen en materialen -algemeen Veilig gebruik Mankementen Par. 3: KANTINE Lichamelijke belasting Veiligheid in keuken en bar Hygiëne Schoonmaakmiddelen Geluid (MODULE 4, LEIDING) DEEL 5: SPECIALE SPORTGEBONDEN RISICO S Algemeen Turn- en Springtoestellen Matten Hulpverlenen en Vangen (BESTUUR) DEEL 6: HET PLAN VAN AANPAK Het stellen van prioriteiten Samenstellen Plan van aanpak DEEL 7: BIJLAGEN (MODELLEN) PLAN VAN AANPAK HULPMIDDEL VOOR HET VASTSTELLEN VAN PRIORITEITEN FORMULIER MELDING (BIJNA-) ONGEVALLEN FORMULIER MELDING MANKEMENTEN / ONVEILIGE SITUATIES SCHADE AANGIFTEFORMULIER VOOR WA- en ONGEVALLENVERZEKERING GEDRAGSREGELS KNGU EINDVERANTWOORDING

5 KNGU :30 Pagina 5 DEEL 1: (BESTUUR en LEIDING) INLEIDING INTRODUCTIE VAN DE ARBO-WET IN DE SPORT De Arbeidsomstandighedenwet, kortweg de Arbo-wet genoemd, regelt de algemene zorg voor veiligheid, gezondheid en welzijn op het gebied van arbeid. De Arbo-wet geldt voor iedere werkgever en werknemer in Nederland. De begrippen werknemer en werkgever moeten ruim worden gezien. Iedereen die een ander werk voor zich laat verrichten, is werkgever en iedereen die werk voor iemand doet, is werknemer. Dus overal waar werk wordt verricht, is de Arbo-wet van toepassing. Dus ook binnen onze gymnastiekverenigingen geldt de Arbo-wetgeving en zijn de verenigingen verantwoordelijk voor de veiligheid, gezondheid en welzijn m.b.t. hun bestuur, leiding en leden. Het motto is eenvoudig: goede arbeidsomstandigheden is een zaak voor iedereen! HET DOEL VAN DE ARBO-WET Het doel wordt omschreven als het garanderen van een acceptabel niveau van veiligheid, gezondheid en welzijn van werknemers en vrijwilligers. De gymnastiekvereniging is verantwoordelijk voor de mensen die voor de vereniging werk verrichten en daarom verplicht een arbeidsomstandighedenbeleid te voeren. De controle op de handhaving van de Arbo-wetgeving berust bij de Arbeidsinspecties. HOE WORDT HET DOEL BEREIKT Het onderzoeken en verbeteren van de arbeidsomstandigheden moet planmatig worden aangepakt. Elke vereniging moet onderzoeken of het werk gevaar kan opleveren en de gezondheid en het welzijn kunnen schaden. De wetgever heeft daarom in de Arbo-wet bepaald dat elke organisatie een Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) moet opstellen als eerste stap naar goede arbeidsomstandigheden. Als daaruit blijkt dat de arbeidsomstandigheden moeten worden verbeterd, dan moet er een verbeterplan komen, een zogenaamde Plan van aanpak. Volgens de Arbo-wet moeten alle organisaties de door hen gemaakte RI&E laten toetsen door een Arbo-dienst. Echter, vrijwilligersorganisaties (dus ook de gymnastiekverenigingen) zijn daar voorlopig van vrijgesteld, zolang er niet meer dan veertig uur betaalt werk per week wordt verricht. Om een RI&E goed te kunnen uitvoeren, zijn er checklijsten nodig voor allerlei deelgebieden. Het NOV (Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk), NOC*NSF,TNO Arbeid en het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid hebben daartoe een tweetal Arbo-checks ontwikkeld, waarmee organisaties hun eigen RI&E kunnen uitvoeren. Het betreffen de Arbocheck Vrijwilligerswerk en de Arbocheck Sportorganisaties. 5.

6 KNGU :30 Pagina 6 De Koninklijke Nederlandse Gymnastiek Unie (KNGU) is echter van mening dat, gezien de sporteigen risico s binnen de verschillende disciplines die onder de verzamelnaam gymnastiek vallen, het noodzakelijk was dat er voor de KNGUverenigingen een eigen, tak van sport gerichte, RI&E moest worden ontwikkeld. Naast de checklijsten zoals voorkomend in de eerder genoemde Arbochecks, is daar een speciale checklijst Sportgebonden Risico s aan toegevoegd. HOE GAAT DE RI&E IN ZIJN WERK Het bestuur van de vereniging neemt zijn verantwoordelijkheid en stelt een Werkgroep Arbo samen, die de opdracht krijgt het Arbobeleid van de vereniging gestalte te gaan geven. De volgende stappen zijn te onderscheiden: Stap 1: Informatie verspreiden en verzamelen. Alle betrokkenen moeten weten waar de vereniging mee bezig is en wat het belang van goede arbeidsomstandigheden is. Vaak zit er ook veel kennis bij de leden (of de ouders van leden) en het is goed die kennis inzichtelijk te krijgen en daar gebruik van te maken. Van groot belang is het om vooral bij de gemeente of schoolbestuur, als eigenaar van de zaal of sporthal, te informeren wat zij hebben gedaan aan Arbo-beleid t.a.v. hun accommodaties en wat de voorgenomen acties c.q. verbeterpunten zijn. Stap 2: De checklijsten invullen. Stuk voor stuk de checklijsten (laten) invullen en de kolommen niet van toepassing, gedaan of nog te doen afvinken. Afhankelijk van de checklijst kunnen verschillende groeperingen de lijsten doorlopen, b.v. bestuur, technische leiding of leden. Gezien de diversiteit binnen de 1250 KNGU-verenigingen zullen niet alle onderwerpen in de checklijsten voor iedereen een zelfde waarde hebben of zelfs zullen bepaalde zaken voor een aantal verenigingen niet van toepassing zijn. Daar tegenover staat dat verenigingen die bepaalde zaken missen, die gemakkelijk zelf aan een checklijst kunnen toevoegen. Stap 3: Het Plan van aanpak. Zoals eerder opgemerkt, is het Plan van aanpak in feite een verbeterplan of een actieplan waarin duidelijk wordt gemaakt welke zaken moeten worden aangepakt. Het is ook een plan waarin prioriteiten worden gesteld. De minpunten uit stap 2 die het grootste gevaar vormen, krijgen uiteraard de hoogste prioriteit en moeten als eerste worden uitgevoerd. Zaken die geen direct gevaar opleveren, maar misschien veel geld kosten, worden wat later uitgevoerd. In het Plan van aanpak wordt dus, naast deze prioritering, ook benoemd wat het bijbehorende tijdpad is, wie voor de uitvoering verantwoordelijk is en wat precies de maatregelen (en eventueel de kosten) zijn om het verbeterpunt aan te pakken. Stap 4: De Evaluatie. Hiermee wordt gedoeld op de periodiek (tenminste 1x per jaar) door de Werkgroep Arbo controleren en bespreken of de Arbocheck nog wel actueel is, wat de vorderingen zijn en of de verbeterpunten inderdaad tot verbetering van de veiligheid, gezondheid en welzijn hebben geleid. 6.

7 KNGU :30 Pagina 7 Ook bij verandering van omstandigheden kan of zal het wenselijk zijn de Arbocheck opnieuw uit te voeren. Dit zal zeker noodzakelijk zijn na een ongeval of een bijna ongeval, teneinde herhaling te voorkomen. Het bijhouden van een ongevallenregistratie, waarbij ook de bijna ongevallen worden opgetekend met de daarbij behorende omstandigheden, behoort eveneens tot de eisen van de Arbo-wet. WELKE ACTIVITEITEN SPELEN EEN ROL De organisatie van algemene Arbo-zaken, zoals werktijden en lichamelijke belasting. De accommodatie(s), zoals vluchtroutes, hygiëne en geluid. De toestellen en overige materialen, met aandacht voor veilig gebruik, mankementenregistratie en de opbergruimten. Training en coaching, zoals agressie, mentale belasting en gedragscodes. Vervoer, met o.a. zaken als een inzittendenverzekering voor reizen met eigen vervoer naar wedstrijden. De veiligheid tijdens wedstrijden en trainingen. WAT WORDT ER UITEINDELIJK BEREIKT Als met de uitvoering van de RI&E kan worden nagegaan welke risico s de vrijwilligers en leden in de vereniging lopen, als duidelijk is gemaakt of er voldoende voorzorgsmaatregelen zijn getroffen de risico s zo gering mogelijk te houden en er ook nog een prioriteitsstelling heeft plaats gevonden, dan is er in ieder geval bereikt dat de vereniging zich serieus bezig houdt met de verbetering van de arbeidsomstandigheden en daar ook beleidsmatig mee om wenst te gaan. De Arbocheck is geen statisch gebeuren, maar dient met enige regelmaat te worden herhaald, zeker na een ongeval of bijna ongeval. Samen met de zaal-eigenaar of zaal-beheerder zal het Plan van aanpak een krachtig wapen blijken om de kwaliteit van en de arbeidsomstandigheden in onze gymnastiekzalen te verbeteren en op peil te houden. Bovendien, als zich onverhoopt toch ongelukken voordoen, dan zijn de Arbochecklijsten en het Plan van aanpak (met de uitkomsten verwerkt in dat plan), belangrijke bewijsstukken. De vereniging kan glashelder aantonen dat er een goed Arbo-beleid wordt gevoerd en de zorg voor goede arbeidsomstandigheden serieus wordt genomen. Veel succes met uw Risico Inventarisatie & Evaluatie. Koninklijke Nederlandse Gymnastiek Unie 7.

8 KNGU :30 Pagina 8

9 KNGU :30 Pagina 9 ALGEMENE GEGEVENS Naam van de Vereniging Straat en huisnummer Postcode en Woonplaats Kengetal en Telefoonnummer Kengetal en Faxnummer adres van de vereniging Website van de vereniging INGEVULD DOOR (NAMEN EN FUNCTIES INVULLEN) OVERLEG GEVOERD MET VERENIGINGSKADER? JA NEE INDIEN JA, NAMEN EN FUNCTIES INVULLEN DATUM INVULLING

10 KNGU :30 Pagina 10

11 KNGU :30 Pagina 11 DEEL 2: Aandachtspunten (MODULE 1, BESTUUR) ORGANISATIE VAN ALGEMENE ARBOZAKEN Maatregelen en adviezen 1 Voorlichting Zorg ervoor dat iemand in de organisatie beschikbaar is als vraagbaak voor Arbo-zaken. Zorg ervoor dat nieuwe vrijwilligers voorlichting en instructie krijgen over: de risico s die ze lopen tijdens het vrijwilligerswerk, de maatregelen die de organisatie hiertegen heeft getroffen en de maatregelen die de vrijwilligers zelf kunnen treffen. Zij kennen de risico s van het werk nog niet altijd. Maak eventueel een inwerkplan, waarin bijvoorbeeld het meelopen met meer ervaren vrijwilligers is opgenomen. 2 Werktijden Zorg ervoor dat de werktijden van de vrijwilligers niet te lang zijn. Denk ook aan autorijden van en naar de werkplek en aan de tijd die ze besteden aan hun eventuele andere werk. Ter vergelijking: de werktijden van (betaalde) werknemers zijn maximaal 9 uur per dag, bij incidenteel overwerk maximaal 11 uur per dag. Neem bij overschrijding maatregelen, zoals het inzetten van extra vrijwilligers. De veiligheidsrisico s worden bij overschrijding te groot. 3 Bijzondere groepen Geef vrijwilligers, indien nodig, voorlichting over de achtergronden van de mensen die zij ontmoeten tijdens hun vrijwilligerswerk. Andere gebruiken en gewoonten (maar ook traumatische ervaringen of onzekerheid over de toekomst) kunnen ervoor zorgen dat dingen verkeerd worden begrepen wat kan leiden tot onenigheid. Houd rekening met vrijwilligers die de Nederlandse taal nog niet voldoende spreken of lezen. Verkeerd begrijpen kan in sommige gevallen leiden tot gevaarlijk handelen. Geef daarom eventueel instructie over woorden of uitdrukkingen die specifiek zijn voor het betreffende vrijwilligerswerk. Houd rekening met de leeftijd van vrijwilligers. Jongeren zijn onervaren en overzien niet altijd de gevolgen van bepaalde handelingen. Ouderen overzien deze gevolgen beter, maar hebben mogelijk meer lichamelijke beperkingen. Houd rekening met deze verschillen bij het verdelen van de taken. Niet van Gedaan Nog te doen toepassing 11.

12 KNGU :30 Pagina 12 Aandachtspunten Maatregelen en adviezen Houd rekening met vrijwilligers met eventuele gezondheidsklachten of andere lichamelijke beperkingen. Sommige vrijwilligers hebben lichamelijke of geestelijke beperkingen waardoor ze extra risico lopen, of bepaalde werkzaamheden niet kunnen uitvoeren. Houd hiermee rekening door in overleg met hen de werkzaamheden af te stemmen. Niet van Gedaan Nog te doen toepassing Houd rekening met extra risico s voor zwangere vrijwilligers. Voor zwangeren is zwaar lichamelijk werk vaak bezwaarlijk, houdt daar rekening mee. Ook wanneer het risico op agressie en geweld aanwezig is tijdens het vrijwilligerswerk, is het van belang maatregelen te treffen om zwangeren te beschermen. 4 Lichamelijke belasting Moeten vrijwilligers vaak langdurig (meer dan twee uur achtereen) staan? Zorg ervoor dat de vrijwilligers hun houding kunnen afwisselen door bijvoorbeeld stoelen of banken te plaatsen. Of stel sta-steunen ter beschikking (bijvoorbeeld een wandelstok of paraplu waarvan de handgreep uitgevouwen kan worden tot zitting). Moet er veel getild worden? Zorg ervoor dat de vrijwilligers maximaal 23 kg tillen.til zo nodig met z n tweeën, gebruik til- en transporthulpmiddelen (koevoet, takel, karretje, steekwagen en dergelijke). Een gewicht van 23 kg is de norm voor recht voor het lichaam tillen met gebruik van de beenspieren. Bij gedraaid tillen is de norm afhankelijk van het draaien veel lager (tot zelfs minder dan 10 kg). Organiseer zo nodig cursussen om vrijwilligers te leren op een juiste wijze te tillen. Dit geldt vooral voor vrijwilligers in de gehandicaptensport; een lichaam weegt vaak teveel voor één en meestal ook voor twee personen. Informeer bij gezondheidszorginstellingen of uw vrijwilligers ook mee mogen doen met de trainingen die daar wordt gegeven. 5 Ongewenst gedrag (agressie, geweld, discriminatie en seksuele intimidatie) Geef voorlichting over gedrag dat niet geaccepteerd hoeft te worden.train de vrijwilligers om daar op een goede manier mee om te gaan. Maak gebruik van het Huishoudelijk Reglement van de KNGU. Zie DEEL 7, BIJLAGEN (Modellen), par

13 KNGU :30 Pagina 13 Aandachtspunten Maatregelen en adviezen Zorg dat vrijwilligers met klachten over ongewenst gedrag bij iemand terecht kunnen. Het is de vereniging vrij om zelf een vertrouwenspersoon aan te stellen, danwel advies in te winnen bij de KNGU in voorkomende gevallen. Communicatie over dit punt richting leden etc., kan bv. via de clubbladen, leidingmappen, etc. Niet van Gedaan Nog te doen toepassing 6 Werken op hoogte (hoger dan 2,5 meter) Ladders en trappen moeten geschikt zijn voor het werk, gebruik daarom bij voorkeur geen huishoudtrappen of - ladders, maar exemplaren die goedgekeurd zijn voor de industrie. Maakt u gebruik van steigers bij het werken op hoogte? Zorg ervoor dat ze door een erkende steigerbouwer zijn opgebouwd. Instrueer vrijwilligers over de juiste werkwijze bij gebruik van ladders, trappen en steigers. Stel een onderhoudsplan op voor de ladders en steigers en voer dit uit. 7 Vaccinatiebeleid Zorg ervoor dat vrijwilligers die met risicogroepen moeten werken voldoende zijn voorgelicht en eventueel gevaccineerd. Leg indien nodig, in een protocol vast wat te doen bij een prikincident. 8 Uitbesteding van werk Als er werk wordt uitbesteed, bijvoorbeeld aan een aannemer of cateraar, maak dan goede afspraken over de verantwoordelijkheid voor veiligheid en gezondheid. Het is handig om die afspraken schriftelijk vast te leggen, zodat er na een calamiteit niet over de aansprakelijkheid hoeft te worden getwist. 9 Ongevallenregistratie Schrijf een plan (wie en hoe) voor melding, registratie en rapportage van ongevallen. U moet alle ongevallen registreren waarbij sprake is van ziekteverzuim (ook voor het normale werk). Wanneer het een ongeval betreft met ernstig lichamelijk letsel of de dood als gevolg, dan moet u het ongeval melden aan de Arbeidsinspectie. Een ongeval is als ernstig te beschouwen wanneer iemand binnen 24 uur na het ongeval naar het ziekenhuis wordt gebracht of wanneer iemand blijvende gezondheidsschade oploopt. Zie DEEL 7, BIJLAGEN (Modellen), par. 7.3 en par

14 KNGU :30 Pagina 14 Aandachtspunten Maatregelen en adviezen Niet van Gedaan Nog te doen toepassing 10 Voorbereid op noodsituaties Stel een plan op hoe te handelen bij calamiteiten (zoals brand of een ongeval). N.B. Wanneer de organisatie gebruik maakt van de accommodatie van bijvoorbeeld de gemeente, overleg dan met de eigenaar/beheerder over het calamiteitenplan. Zorg ervoor dat alle vrijwilligers op de hoogte zijn van de inhoud van het plan. Zorg voor de aanwezigheid van een adressen- en telefoonlijst. In geval van het inroepen van hulp bij calamiteiten. 11 Verzekeringen Zorg ervoor dat voor de vrijwilligers een WA-verzekering wordt afgesloten. Verenigingen, aangesloten bij de KNGU, zijn reeds via de KNGU verzekerd. Zie tevens DEEL 7, BIJLAGEN (Modellen), par. 7.5 Sluit, indien nodig, een aanvullende ongevallenverzekering af voor de vrijwilligers. Alle vrijwilligers die anderen meenemen in de auto beschikken over een inzittendenverzekering. 14.

15 KNGU :30 Pagina 15 DEEL 3: Aandachtspunten (MODULE 2, BESTUUR) ALGEMENE ACTIVITEITEN PAR. 1: BESTUURS- EN KANTOORWERK Maatregelen en adviezen Niet van Gedaan Nog te doen toepassing 1.1 Beeldschermergonomie Zorg voor een goede stoel, een goede beeldschermtafel en een goede instelbare PC. In ieder geval is het volgende meubilair geschikt: een stoel die voldoet aan NEN-norm 1812, een beeldschermtafel die voldoet aan NEN-norm 2449 en een PC die voldoet aan NEN- ISO-norm De leverancier kan u vertellen of het meubilair voldoet aan deze normen. Plaats de pc zo ver mogelijk van het raam, haaks op de muur waarin het raam zit. Het raam mag zich niet achter of voor de beeldschermwerker bevinden. Pas, ter voorkoming van spiegeling, lichtarmaturen toe die zorgen dat de lampen geen zijdelings licht uitstralen (geen kale TL-verlichting). Zorg voor goede zonwering zodat mensen geen last hebben van teveel licht. Zorg voor afwisselende werkzaamheden als medewerkers langer dan twee uur achtereen aan een beeldscherm werken.als er geen ander werk is, dan moet een rustpauze genomen worden. 1.2 Kopiëren en printen Plaats kopieermachines en printers zover mogelijk bij de beeldschermwerkers vandaan. Zo krijgen ze wat afwisseling in hun houding tijdens het werk. Plaats de apparatuur het liefst in een aparte ruimte in verband met lawaai en uitstoot van ozon. 1.3 Klimaat Zorg bij vergaderingen en andere bijeenkomsten voor een ruimte met voldoende ventilatie en neem om het uur een korte pauze. Onvoldoende ventilatie zorgt voor vermindering van de zuurstof- en verhoging van het koolzuurgaspercentage in de lucht. Daardoor worden mensen na verloop van tijd slaperig en krijgen velen hoofdpijn. Dat is niet gezond en vermindert bovendien de effectiviteit van de bijeenkomst. Spreek af dat er tijdens vergaderingen niet gerookt wordt. Gebruik bovengenoemde pauzes eventueel om te roken, maar wel in een andere ruimte! 15.

16 KNGU :30 Pagina 16 PAR. 2: COACHING,TRAINING, ARBITRAGE Niet van Gedaan Nog te doen toepassing Aandachtspunten Maatregelen en adviezen 2.1 Begeleiding Is de opleiding en begeleiding van vrijwilligers die coachen, trainen of arbitreren goed geregeld? De vereniging kan aansprakelijk worden gesteld voor eventuele ongevallen als de vrijwilligers niet voldoende worden opgeleid en begeleid. 2.2 Werktijden Zorg ervoor dat de werktijden van de coaches en trainers niet te lang zijn. Denk ook aan autorijden van en naar de werkplek en aan de tijd die ze besteden aan hun eventuele andere werk. Ter vergelijking: de werktijden van (betaalde) werknemers zijn maximaal 9 uur per dag, bij incidenteel overwerk maximaal 11 uur per dag. 2.3 Agressie en geweld Geef coaches, trainers en arbiters een training hoe om te gaan met agressie en geweld, bijvoorbeeld van sporters, ouders van pupillen, publiek enzovoort. Zie ook ongewenst gedrag (agressie, geweld en seksuele intimidatie bij DEEL 2, par Mentale belasting Train hulpverleners in het omgaan met emotionele gebeurtenissen. Zorg voor goede nazorg wanneer vrijwilligers betrokken zijn geweest bij een emotionele gebeurtenis. Zorg voor goede afspraken over de hantering van eventuele conflicten tussen bestuur en vrijwilligers. Leg deze afspraken vast in bijvoorbeeld het huishoudelijke reglement. 16.

17 KNGU :30 Pagina 17 PAR. 3: KAMPEREN EN KAMPVUUR Niet van Gedaan Nog te doen toepassing Aandachtspunten Maatregelen en adviezen 3.1 Calamiteiten Overweeg of het noodplan dat u voor de organisatie heeft opgesteld wel voorziet in de omstandigheden tijdens kamperen. Maak zonodig een aangepast plan voor deze activiteiten. Wanneer u in het veld bent kunnen externe hulpverlenende instanties niet altijd snel ter plekke zijn. Dit betekent dat u zelf beter op dergelijke situaties voorbereid moet zijn. 3.2 Alcoholische dranken en drugs Maak afspraken over het gebruik van alcohol en drugs door de vrijwilligers tijdens het kamperen. Vrijwilligers hebben een verantwoordelijkheid voor de deelnemers tijdens het kamperen. Wanneer een deelnemer bijvoorbeeld onverwachts naar het ziekenhuis vervoerd moet worden, zullen één of meerdere vrijwilligers daartoe in staat moeten zijn. 3.3 Kampvuur Maak regels voor het stoken van open vuren. Voorbeelden zijn: alleen een kampvuur maken als er een volwassene bij is altijd water of blusmiddelen bij de hand houden vuur nooit alleen laten voordat het vuur verlaten wordt, eerst doven met water tot er geen rook meer afkomt en daarna afdekken met zand 3.4 Materialen en uitrusting Zorg voor een deugdelijke uitrusting. Onderhoud de uitrusting regelmatig. Maak daarvoor een onderhoudsplan, bijvoorbeeld voor de winterperiode. 17.

18 KNGU :30 Pagina 18 PAR. 4: TECHNISCHE WERKZAAMHEDEN Niet van Gedaan Nog te doen toepassing Aandachtspunten Maatregelen en adviezen 4.1 Gevaarlijke stoffen Gebruik voor de gezondheid zo min mogelijk schadelijke stoffen. Deze zijn te herkennen aan het oranje waarschuwingsetiket; zorg vooral dat voor gebruik de aanwijzingen op de verpakking zijn gelezen. Berg gevaarlijke stoffen op in een veilige afgesloten ruimte. Zorg voor aanwezigheid en gebruik van voldoende persoonlijke beschermingsmiddelen. Bedoeld wordt oog-. hand- of gezichtsbescherming. Neem voldoende maatregelen om de risico s van bijtende stoffen te beperken. Bijvoorbeeld een oogspoelfles of een nooddouche. 4.2 Verven en lakken Gebruik alleen oplosmiddelarme producten. Verven en lakken behoren ook tot de gevaarlijke stoffen. Dit komt vooral door de oplosmiddelen die gebruikt worden. U kunt dat zien op het etiket aan de oranje waarschuwingssymbolen en de waarschuwingszinnen. Voorkom de inademing van oplosmiddelen door gebruik te maken van verven op waterbasis of lakken op acrylbasis. Als dat echt niet mogelijk is, zorg dan voor goede ventilatie (zo mogelijk buiten) en goede adembescherming. Bedenk ook dat oplosmiddelen bijna altijd brandbaar zijn en neem daar goede voorzorgsmaatregelen tegen (rookverbod, blusmiddelen). 4.3 Elektriciteit Zorg ervoor dat elektrische apparatuur is voorzien van deugdelijke snoeren, stekkers, invoerpunten en dergelijke. Controleer dit regelmatig en vervang beschadigde apparatuur direct. Laat reparaties alleen door deskundigen uitvoeren. Vooral voor grotere installaties is het raadzaam een onderhoudscontract af te sluiten bij een erkend installatiebureau. 18.

19 KNGU :30 Pagina 19 Aandachtspunten Maatregelen en adviezen Niet van Gedaan Nog te doen toepassing 4.4 Geluid Zorg voor zoveel mogelijk geluidsarme apparatuur. Let hierop bij aanschaf van nieuwe apparatuur. Gebruik lawaaiige apparatuur zo veel mogelijk in een aparte, afgesloten ruimte. Zo hebben anderen minder last van het geluid. Stel gehoorbescherming ter beschikking wanneer vrijwilligers met lawaaiige apparatuur werken. Gehoorschade kan optreden wanneer mensen regelmatig worden blootgesteld aan een geluidsniveau van 80 db(a) of meer. Hiervan is waarschijnlijk sprake wanneer u elkaar moeilijk kunt verstaan op een afstand van een meter 4.5 Gereedschap en apparatuur Zorg ervoor dat de apparatuur voldoende beveiligd is tegen knellen en snijden en is afgeschermd tegen vonken, spatten, splinters enzovoort. Er is een checklist voor de aanschaf van nieuwe apparatuur. Hierin staan zaken als: apparatuur is voorzien van een CE keurmerk veiligheidsvoorzieningen geluidsniveau enzovoort Stel een onderhoudsplan op voor het gereedschap en voer dit uit. Zorg ervoor dat elektrische gereedschappen en machines periodiek worden gekeurd door een deskundige (vraag de leverancier). 4.6 Gereedschapsonderhoud Zorg ervoor dat de gereedschappen waarmee onderhoud wordt gepleegd van voldoende kwaliteit zijn en zelf ook goed worden onderhouden. Slecht onderhouden gereedschap werkt moeilijker en is soms, zoals bij een mes, gevaarlijker dan scherp gereedschap. Laat het onderhoud door voldoende geïnstrueerde vrijwilligers verrichten. Om risico s te beperken is het noodzakelijk dat het onderhoud wordt gedaan door mensen die verstand hebben van het werk dat ze moeten doen. Zorg zo nodig voor aanvullende opleiding of instructie. 19.

20 KNGU :30 Pagina 20 PAR. 5: VERKEER EN VERVOER Niet van Gedaan Nog te doen toepassing Aandachtspunten Maatregelen en adviezen 5.1 Veiligheid vervoermiddelen Zorg dat vervoermiddelen van de organisatie een goed onderhoudsschema hebben en voer de onderhoudsbeurten ook uit. Zorg voor voldoende veiligheidsvoorzieningen in vervoermiddelen van de organisatie. Overweeg de volgende voorzieningen: een goed instelbare stoel handsfree bediening van een eventueel aanwezige autotelefoon airconditioning traliehekwerk tussen bagageruimte en zitplaats, wanneer regelmatig lading meegenomen wordt aanwezigheid van een Anti Blokkeer Systeem (ABS), let hierop bij de aanschaf van nieuwe auto s brandblusser verbandtrommel een hulpmiddel voor het doorsnijden van veiligheidsgordels en inslaan van ruiten Let bij gebruik van eigen vervoermiddelen van vrijwilligers op APK-keuring en bewijs van verzekering (groene kaart). Stimuleer dat vrijwilligers een kaart met medische persoonsgegevens bij zich dragen in de auto. 5.2 Kinderen op de fiets Maak een instructie waarin vermeld staat hoe er met kinderen in een groep gereden moet worden. Kinderen zijn speels en minder oplettend, zorg daarom altijd voor voldoende begeleiding. Zie er vooraf op toe dat de fietsen in goede staat zijn en eventuele bagage goed is bevestigd. Denk ook aan de verlichting als er kans bestaat dat er in het donker gereden moet worden. 5.3 Verkeersveiligheid Check tenminste eens per jaar of iedere bestuurder over een geldig rijbewijs beschikt. Laat nooit het maximum van negen personen per personenbus of personenauto overschrijden. Let op de aanwezigheid van een inzittendenverzekering en het maximum aantal inzittenden dat daarmee is gedekt. Zorg er voor dat bestuurders van voertuigen voor aangepast personenvervoer bekend zijn met de risico s en de veiligheidsvoorzieningen. 20.

21 KNGU :30 Pagina 21 Aandachtspunten Maatregelen en adviezen Niet van Gedaan Nog te doen toepassing 5.4 Veiligheid tijdens wedstrijden op de openbare weg Zorg dat bij wedstrijden op de openbare weg, de weg voldoende wordt afgezet. Stel hiervoor voldoende materialen ter beschikking (waarschuwingslint, pylonen, waarschuwingshek, waarschuwingsborden enzovoort). Maak afspraken met de politie over wedstrijden op de openbare weg en overleg over de juiste wijze van afzetten. Stel veiligheidsvesten ter beschikking aan vrijwilligers die activiteiten uitvoeren tijdens de wedstrijden. Geef vrijwilligers instructie over een veilige werkwijze tijdens wedstrijden op de openbare weg (bijvoorbeeld de juiste wijze van het afzetten van wegen). 21.

22 KNGU :30 Pagina 22

23 KNGU :30 Pagina 23 DEEL 4: Aandachtspunten (MODULE 3, BESTUUR en LEIDING) ACCOMMODATIES PAR. 1: GEBOUWEN EN TERREINEN Maatregelen en adviezen Niet van Gedaan Nog te doen toepassing 1.1 Accommodatie - algemeen Overleg regelmatig met de eigenaar/beheerder van gebouw(en) en/of terreinen over de veiligheid. Denk ook aan het onderhoud van gebouwen en terreinen, de voorzieningen voor calamiteiten (EHBO, brandblusapparatuur enzovoort), hygiëne en schoonmaak, verlichting op en rondom het terrein. Bij grote gebreken en direct waarneembare gevaren, de accommodatie niet gebruiken. Wanneer de accommodatie eigendom van uw organisatie is, bent u uiteraard zelf verantwoordelijk voor deze aspecten. Er is een procedure voor het melden van tekortkomingen of mankementen. Zie DEEL 7, BIJLAGEN (Modellen), par. 7.4 Er zijn voldoende toiletten, van sekse gescheiden en voorzien van handenwasgelegenheid. Minimaal vereist is één toilet per 15 personen, voor mannen mag een deel vervangen worden door urinoirs als er dan tenminste één toilet per 25 mannen overblijft. Alle vrijwilligers zijn op de hoogte van de meldingsprocedure van tekortkomingen. Zie DEEL 7, BIJLAGEN (Modellen), par. 7.4 Er is een beveiligingsplan voor diefstal en vernieling. 1.2 Vluchtroutes Houd de vluchtroutes vrij van obstakels. Zorg voor duidelijke bordjes UIT, die blijven branden bij stroomuitval. Verantwoordelijkheid van de eigenaar van de accommodatie. Zorg dat er buiten de algemene toegangsdeur een tweede (nood)uitgang is, die van binnenuit altijd open kan. Op de begane grond kunnen hiervoor zonodig ook ramen worden gebruikt als ze tenminste kunnen worden geopend en er bijvoorbeeld een trapje beschikbaar is. Houd deze nooduitgangen vrij, ook aan de buitenkant. 23.

24 KNGU :30 Pagina 24 Aandachtspunten Maatregelen en adviezen Niet van Gedaan Nog te doen toepassing 1.3 Voorbereid zijn op noodsituaties Zorg voor voldoende EHBO-voorzieningen (volledige verbandtrommels) en plaats deze op een goed toegankelijke plaats. Regel de controle en de aanvulling op de volledigheid. Zorg voor voldoende brandblusapparatuur op verschillende plaatsen. Indien eigendom van de vereniging: raadpleeg daarvoor de plaatselijke brandweer. Indien NIET in eigendom van de vereniging: check bij eigenaar. Regel en controleer het onderhoud van brandblusapparaten en -middelen. Door een abonnement bij de leverancier kan een goede jaarlijkse controle worden gewaarborgd. Check bij eigenaar van de accommodatie. Plaats op alle telefoons een sticker met het landelijke alarmnummer (1-1-2). Indien accommodatie NIET in eigendom van de vereniging: check bij eigenaar. Zorg voor posters met eenvoudige, duidelijke instructies voor handelen bij ongevallen en brand. (De eigenaar van de accommodatie is verantwoordelijk voor de aanlevering.) 24.

25 KNGU :30 Pagina 25 PAR. 2: TOESTELLEN EN MATERIALEN Aandachtspunten Maatregelen en adviezen Niet van Gedaan Nog te doen toepassing 2.1 Toestellen en materialen -algemeen Met de eigenaar/beheerder van de accommodatie wordt regelmatig overlegd over de veiligheid van de inrichting van de accommodatie. Wanneer de toestellen of materialen eigendom van uw organisatie zijn, bent u uiteraard zelf verantwoordelijk voor deze aspecten. Beschadigingen aan toestellen en andere materialen worden gemeld aan de beheerder van de zaal.toestellen worden onmiddellijk gerepareerd of vervangen. Er worden geen toestellen voor nooduitgangen geplaatst. Losse, in de berging tegen de wand staande toestel(onderdelen), moeten vastgezet kunnen worden, om ongevallen en letsel te voorkomen. 2.2 Veilig gebruik De vrijwilligers zijn geïnstrueerd over het veilige gebruik van de toestellen en materialen. 2.3 Mankementen Er is een procedure voor het melden van tekortkomingen of mankementen. Zie DEEL 7, BIJLAGEN (Modellen), par. 7.4 Alle vrijwilligers zijn op de hoogte van de meldingsprocedure van tekortkomingen. 25.

26 KNGU :30 Pagina 26 PAR. 3: KANTINE Aandachtspunten Maatregelen en adviezen Niet van Gedaan Nog te doen toepassing 3.1 Lichamelijke belasting Vervoer zware middelen (kratten, biervaten en dergelijke) zo veel mogelijk met een steekwagen. Zorg dat de opslagruimte voor biervaten en andere drank goed toegankelijk is. Zorg dat de loopafstand tussen bar/keuken en opslagruimte niet te lang is. Plaats de keukenapparatuur (bijvoorbeeld een vaatwasmachine) hoger door middel van een plateau. Creëer een voldoende breed looppad achter de bar. Plaats veel gebruikte producten zo veel mogelijk op reikhoogte. 3.2 Veiligheid in keuken en bar Beschikt u over een biertap? In de ruimte waar de flessen koolzuurgas staan, mag eventueel weggelekt gas zich niet ophopen. Zorg daarom voor goede ventilatie in deze ruimte. Het grootste risico van koolzuurgas is dat het bij ontsnapping de noodzakelijke zuurstof verdringt waardoor verstikkingsgevaar ontstaat. Verwissel de koolzuurgasflessen zorgvuldig. Controleer de aansluitingen van de koolzuurgasflessen regelmatig. Voorkom gladde keukenvloeren door gemorste stoffen zo snel mogelijk op te ruimen. Voorkom een gladde vloer door het aanbrengen van een slipvaste vloer of door een bestaande vloer op te ruwen. Keukenapparatuur is zodanig beveiligd dat er geen gevaar bestaat voor snijden of knellen. Vrijwilligers zijn goed geïnstrueerd om veilig met de keukenapparatuur te kunnen werken. Er is gezorgd voor een voorziening om gebroken glas veilig op te kunnen ruimen. In de keuken zijn voldoende brandblusmiddelen aanwezig. Denk aan een brandblusdeken bij het gasfornuis of hulpmiddelen om de vlam in de pan te kunnen doven bij frituurapparatuur. 26.

27 KNGU :30 Pagina 27 Aandachtspunten Maatregelen en adviezen Niet van Gedaan Nog te doen toepassing 3.3 Hygiëne Onderhoud de afzuigkap in de keuken regelmatig en reinig of vervang filters tijdig (minimaal 1 keer per maand). 3.4 Schoonmaakmiddelen Zorg ervoor dat de vrijwilligers geïnformeerd zijn over de risico s van de schoonmaakmiddelen die ze gebruiken. Schoonmaakmiddelen zijn vaak gevaarlijke stoffen. Het zijn bijvoorbeeld vaak bijtende stoffen, zoals chloorbleekloog en/of sterke zuren. U herkent ze aan de oranje pictogrammen op de verpakking. Vervang deze middelen zoveel mogelijk door niet of minder schadelijke producten. Zorg tevens voor een goede gebruiksinstructie van de middelen. Zorg ervoor dat voldoende beschermingsmiddelen aanwezig zijn voor het werken met schoonmaakmiddelen, zoals geschikte handschoenen en eventueel een beschermende schort. Sla de schoonmaakmiddelen op in een aparte, afgesloten kast. 3.5 Geluid Is het geluid van de muziek begrensd? Teveel lawaai geeft aantoonbare gehoorschade, het is daarom raadzaam de geluidsinstallatie te begrenzen. Gehoorschade kan optreden wanneer mensen regelmatig worden blootgesteld aan een geluidsniveau van 80 db(a) of meer. Hiervan is waarschijnlijk sprake wanneer u elkaar moeilijk kunt verstaan op een afstand van een meter 27.

28 KNGU :30 Pagina 28

29 KNGU :30 Pagina 29 DEEL 5: (MODULE 4, LEIDING) SPECIALE SPORTGEBONDEN RISICO S Er zijn zoveel sporten met specifieke risico s, dat niet alle risico s hier vermeld kunnen worden. Bepaal zelf voor uw eigen sport de risico s (arbo-aandachtspunten), inventariseer deze en neem ze op in een nieuwe tabel. Achter elk aandachtspunt kunt u de maatregelen en adviezen vermelden. Daarbij geniet algemene bescherming (een hek bijvoorbeeld) voorkeur boven persoonlijke bescherming (zoals een gebitsbeschermer). Als daarnaast het maken van afspraken of het geven van voorlichting nodig is, dan kunt u ook dat apart vermelden. Het kan hierbij ook gaan om risico s voor het publiek. Deze risico s kunnen voor de vrijwilligers groter zijn, omdat zij zich vaak met andere zaken bezighouden dan het kijken naar sport. In de gymnastiek- en turnsport, met zijn complexe bewegingen en veelal hoge coördinatieve eisen, is het hulpverlenen en vangen enerzijds een must, maar anderzijds vaak een (te) zware belasting voor de leiding. Om deze belasting te vermijden, zouden alle accommodaties moeten zijn voorzien van een valkuil. Aangezien een dergelijke voorziening slechts in een beperkt aantal accommodaties voorkomt, kunnen de punten genoemd in dit DEEL 5 bij par. 4, Hulpverlenen en Vangen, in ieder geval bijdragen aan een vermindering van de fysieke belasting van de leiding. 29.

30 KNGU :30 Pagina 30 Aandachtspunten Maatregelen en adviezen Gedaan Nog te doen 1 Algemeen Zorg dat er geen obstakels of uitsteeksels aan de wanden van de zaal zitten. Zorg voor een goede zonwering, zodat er geen verblindende lichtinval kan ontstaan. Zorg voor een adequate verlichting in de zaal. Zorg voor een voldoende ventilatie van de zaal. Laat nooit klein materiaal in de zaal slingeren. Zorg voor een goede temperatuur (voor turnen graden). Is de vloer niet te glad en wordt het juiste schoeisel gebruikt? (bijv. geen sokken bij jazzdans). Gebruik de turntoestellen niet voor andere doeleinden dan waarvoor ze zijn gemaakt. Is er van alle materialen een halfjaarlijks of jaarlijks keuringsrapport aanwezig? Zijn er voldoende methodische hulpmiddelen aanwezig? Landingsmatten behoren tot de standaarduitrusting en er kunnen verhoogde en/of schuine vlakken worden gecreëerd. Toestellen hebben een vaste plaats in de toestelberging, waardoor onnodig tillen wordt voorkomen. Richt de zaal altijd zodanig in dat er overzicht is op de oefensituaties. Zorg voor persoonlijke beschermingsmiddelen (ook voor de sporter) om de kans op ongelukken te verkleinen. Zorg dat de turn(st)ers de juiste kleding dragen, met name om hen veilig te kunnen vangen en/of te begeleiden. Zorg voor het regelmatig schoonmaken van de zaal (magnesium, stof enz.). 30.

31 KNGU :30 Pagina 31 Aandachtspunten Maatregelen en adviezen Gedaan Nog te doen 2 Turn- en Springtoestellen Zijn alle toestellen die zwaarder zijn dan 23 kg. voorzien van een verrolinstallatie of kunnen ze op verrolbare karretjes worden geplaatst? Zijn de banken ook verrolbaar? Zijn de spring- en voltigepaarden en bokken voorzien van een verrolinstallatie? Let erop dat bij een verplaatsbare spiegelwand de wieltjes op de rem worden gezet. Hang geen bank(en) in het midden van de brugliggers. Het slaan van kettingen van parterre-installaties en stelkettingen van de ringen, dient te worden vermeden. Wordt de verankering van parterre-toestellen altijd gecontroleerd? Zorg dat de schakels van kettingen altijd in een reeks achter elkaar zitten. Zorg ervoor dat de schakels van kettingen niet klem zitten tussen een andere schakel. Controleer of de riemen van de ringen niet zijn uitgedroogd en de gespen niet in een (in)gescheurd gat zitten. Zorg dat het op hoogte stellen van toestellen altijd door of onder toezicht van de leiding gebeurt. Draag te allen tijde zorg voor een veilig landingsvlak. 3 Matten Landingsmatten en andere grote matten moeten zijn voorzien van 6 draaglussen en moeten kunnen worden verplaatst op verrolbare wagentjes. Landingsmatten moeten in 2 kwaliteiten aanwezig zijn, namelijk een zachte mat voor rollen, buik- en ruglandingen en een mat met een relatief zachte onderlaag en een relatief harde bovenlaag om puntlandingen op te vangen. Zijn de matrassen voorzien van beschermhoezen? Let bij het op elkaar leggen van (korte) matten altijd op het op- en afstapgevaar en vermijd risico s van landen op de randen van de matten. 31.

32 KNGU :30 Pagina 32 Aandachtspunten Maatregelen en adviezen Gedaan Nog te doen 4 Hulpverlenen en Vangen Sta altijd op een stabiele ondergrond. Vermijd een eenzijdige belasting door zelf afwisselend links en rechts hulp te verlenen of te begeleiden. Zorg ervoor gedoseerd hulp te verlenen. Verleen hulp op borsthoogte, bij bewegingen laag bij de grond door te knielen of te zitten en bij bewegingen boven reikhoogte een verhoging gebruiken. Zorg altijd voor hulp bij het tillen en verplaatsen van toestellen. 32.

33 KNGU :30 Pagina 33 DEEL 6: HET PLAN VAN AANPAK 1 Het stellen van prioriteiten De arbocheck vraagt u om aan te geven of iets in orde is of dat iets verbeterd moet worden. Soms is de verbetering eenvoudig en kan deze direct worden uitgevoerd, zoals het weer toegankelijk maken van een nooduitgang. Maar zo eenvoudig zal het niet altijd zijn. Vaak zult u moeten aangeven wie actie onderneemt, wat moet worden gedaan en wanneer dat gedaan moet zijn. U zult een afweging moeten maken welke punten het eerst verbeterd moeten worden. Het kan zijn dat u niet alles in één keer kunt verbeteren. Om een keuze te maken kunt u zich de volgende vragen stellen: Hoe groot is het risico dat uw vrijwilligers, leden of bezoekers lopen als u niets doet (met andere woorden, hoe groot is de kans op ziekte of een ongeval en wat zal dan het gevolg zijn)? Hoeveel mensen staan bloot aan dit risico? Kunt u snel maatregelen nemen om het risico te verminderen? (Zo kan bijvoorbeeld met de aankoop van een nieuw hulpmiddel het knelpunt worden opgelost.) Kunt u eventueel tijdelijke maatregelen nemen? Hoe belangrijk vinden uw vrijwilligers het dat er maatregelen worden genomen? Daarna kunt u de actiepunten die prioriteit hebben gekregen overzichtelijk bij elkaar zetten in het plan van aanpak. 2 Samenstellen Plan van aanpak Stel samen met uw vrijwilligers een toptien op: wat moet het eerst gebeuren? Om dit te bepalen kunt u kijken naar het aantal mensen dat een risico loopt; de omvang van de risico s; de gevolgen van de risico s waarbij ernstige schade aan de gezondheid of de veiligheid te verwachten is. Wanneer u verdere actie gaat plannen, hanteer dan de volgende volgorde: 1. Kijk of u het risico geheel kunt wegnemen. 2. Als dat niet kan, welke maatregelen kunt u dan treffen om de risico s zoveel mogelijk te beperken? 3. Het gebruiken van persoonlijke beschermingsmiddelen is een laatste toevlucht wanneer er niets anders is dat u op korte termijn kunt doen. Voor concrete actie is het handig om ook aan de volgende punten te denken: Noteer de naam van de persoon die de maatregel uitvoert. Noteer de datum wanneer u het uitgevoerd wilt hebben. Vraag advies op terreinen waar u niet zeker van bent Bespreek het plan met uw vrijwilligers. N.B. Bespreek minimaal één keer per jaar het plan van aanpak met betrokken vrijwilligers om te controleren of het nog actueel is. Dit overleg zal soms aanleiding zijn om een nieuwe ronde te maken met de arbocheck. 33.

34 KNGU :30 Pagina 34

35 KNGU :30 Pagina 35 DEEL 7: (MODELLEN) BIJLAGEN 7.1 PLAN VAN AANPAK Onderwerp Actie Kosten Prioriteit* Wie Wanneer Evaluatie Evaluatie na tussentijds afronding door wie door wie * Prioriteit: 1 = hoog (binnen 3 maanden) 2 = midden (binnen 1 jaar) 3 = laag (binnen 2 jaar) 35.

36 KNGU :30 Pagina 36

37 KNGU :30 Pagina HULPMIDDEL VOOR VASTSTELLEN VAN PRIORITEITEN (VAN INGEVULDE CHECKLISTS NAAR EEN PLAN VAN AANPAK) Toekenning van prioriteiten. Na het volledig invullen van de 4 modules (de risico-inventarisatie) ontstaat er een overzicht van datgene wat er nog dient te gebeuren. Dit zijn de punten die opgenomen moeten worden in het Plan van Aanpak (Verbeterplan). Omdat niet alle op te nemen zaken van gelijke importantie zijn, gaat het Plan van Aanpak uit van prioriteitsstelling per op te nemen activiteit. Dat wil zeggen, dat de ingeschatte zwaarte van een punt kan leiden tot een hoge, midden of lage prioriteit. Voor het oplossen van deze 3 verschillende categoriën worden ook verschillende tijdslijnen gehanteerd. Hierna volgt eerst een overzicht hoe arbeidsrisico s kunnen worden onderverdeeld naar risicosoort en risicobron. Vervolgens worden 2 methoden beschreven die gebruikt zouden kunnen worden als hulpmiddel voor het vaststellen van de prioriteit. Arbeidsrisico s, onderverdeeld naar risicosoort en risicobron. De arbeidsrisico s worden onderverdeeld naar risicosoort en risicobron. Risicosoorten: Veiligheidsrisico: het ongewenste effect treedt (vrijwel) direct op. Voorbeeld: snijwond. Gezondheidsrisico: het ongewenste effect zal zich meestal pas na enige tijd openbaren. Voorbeeld: rugklachten. Welzijnsrisico: hierbij zijn de aspecten van het werk onvoldoende aangepast aan de persoonlijke eigenschappen van de medewerk(st)er. Voorbeeld: de uit te voeren werkzaamheden zijn niet in overeenstemming met opleiding, kennis en vaardigheden van de medewerk(st)er. Risicobronnen: Bij risicobronnen gaat het om de herkomst of oorzaak van de arbeidsrisico s. Enkele voorbeelden van bronnen zijn: Bedrijfsmiddelen. Voorbeeld: turntoestellen. Grondstoffen. Voorbeeld: chemicaliën. Organisatie. Voorbeelden: bij inkoop van bedrijfsmiddelen en grondstoffen wordt onvoldoende rekening gehouden met arbo-aspecten en er is geen periodieke keuring/onderhoud op bedrijfsmiddelen. Fysieke omstandigheden. Voorbeelden: geluid en klimaat. Medewerk(st)er. Voorbeeld: het niet opvolgen van voorschriften / procedures. 37.