Gezondheid, veiligheid en het voorkomen van ongevallen bij het lassen - Lasrook

Transcriptie

1 Laskennis pgefrist (nr. 13) Gezndheid, veiligheid en het vrkmen van ngevallen bij het lassen - Lasrk In deze aflevering van Laskennis pgefrist wrden de belangrijkste gezndheid- en veiligheidsaspecten van besprken. Wat is? Lasrk, k wel aangeduid als lasdamp f lasnevel, is een mengsel van in de lucht zwevende fijne stfdeeltjes en gassen. Meer dan 90% van de ntstaat dr verdamping van stffen afkmstig van de elektrde, tevegdraad f staaf, als het materiaal de weg dr de bg f vlam gaat. Behalve van de cncentratie en samenstelling van de verntreinigde lucht is de schadelijkheid k afhankelijk van de deeltjesgrtte. Deze kan variëren van zeer klein tt enkele tienden millimeters. Deeltjes met afmetingen van 0,3 tt 0,7 μm wrden als het gevaarlijkst beschuwd, mdat die via de ademwegen de lngen kunnen bereiken m zich daar vast te zetten f pgenmen wrden in bled- f lymfevatstelsel. Deze deeltjes efenen hun schadelijke werking vral p langere termijn uit. Grtere deeltjes (0,7-1,0 μm) wrden in de neus- en keelhlte pgevangen. De grtte [in μm] van de deeltjes wrdt weergegeven in relatie met de meest gangbare typen stf- en rkdeeltjes. De kleinere deeltjes van het respirabele gebied, (dat kan wrden ingeademd) zijn in principe het gevaarlijkst mdat ze kunnen binnendringen in de diepere luchtwegen zals de lngblaasjes. NIL: geactualiseerd

2 Gassen De vlgende gassen kunnen bij het lassen vrkmen: verbrandingsgassen, na het verbranden als kldixide en sms als klmnxide; beschermgassen, zals argn, helium en kldixide, afznderlijk f als mengsel met zuurstf f waterstf; kldixide en klmnxide vrijkmend nder invled van warmte p flux f slak. nitreuze dampen, stikstfdixide en zn ntstaan uit de mringende atmsfeer van de bg nder invled van warmte f ultravilette straling; gassen die ntstaan dr ntleding van verdampende plsmiddelen f verntreinigingen p het metaalppervlak. De schadelijkheid van de / gassen vr de lasser (en eventueel andere persnen in zijn mgeving) is afhankelijk van: de samenstelling de cncentratie de bltstellingsduur van de lasser de geveligheid van de lasser Gezndheidsrisic's De mgelijke gezndheidsrisic's van een bepaalde zijn: Irritatie van de luchtwegen Fijne stfdeeltjes kunnen een drge keel, een irritant gevel en hesten verrzaken en bij bijznder hge cncentratie k een verstikkend gevel p de brst en meilijkheden bij het ademhalen. Metaaldampkrts Het inademen van metaalxiden zals zink, mangaan en kperdampen kan leiden tt een acute p een griep gelijkende ziekte, die "metaaldampkrts" genemd wrdt. Het kmt het meeste vr bij het lassen van gegalvaniseerd staal; de symptmen beginnen meestal enkele uren na de bltstelling met een drstig gevel, hesten, zweet p het vrhfd, pijn in de ledematen en krts. Cmpleet herstel is er meestal binnen 1 f 2 dagen, znder blijvende effecten. NIL: geactualiseerd

3 Effecten p langere termijn Het vrtdurend inademen van ver een langere peride kan leiden tt een phping van ijzerdeeltjes in de lngen hetgeen de aanleiding is van siderris, een gedaardige kwaal. Er is een aanwijzing dat lassers een enigszins verhgd risic hebben vr lngkanker dan de gemiddelde ppulatie. Onder bepaalde mstandigheden bij het lassen kunnen er specifieke vrmen van chrm en /f nikkelverbindingen in de vrkmen die in verband wrden gebracht met lngkanker in andere prcessen als lassen. Tt dusver is er geen direct verband duidelijk vastgesteld. Desalniettemin is het verstandig m het risic te verkleinen en speciale aandacht te besteden vr maatregelen bij die dergelijke cmpnenten kunnen bevatten. Bijkmende gevaren Er zijn andere als gevaarlijk vr de gezndheid bekend staande stffen, die in vr kunnen kmen, zals barium en fluriden, die zelf niet afkmstig zijn van het te lassen metaal. Als het metaal vrzien is van een cating kunnen er ptentieel gevaarlijke dampen ntstaan, afkmstig uit de deklaag. Gezndheidsrisic's van gassen De mgelijke risic's bij het inademen van gassen bij het lassen zijn: Irritatie van de luchtwegen Ozn kan na enige tijd irritatie van de luchtwegen verrzaken, dit kan verder leiden tt brnchitis en in een enkele gevallen tt lngntsteking. Nitreuze dampen kunnen een drge prikkelende hest verrzaken en een verstikkend gevel in de keel. De symptmen treden in de regel later p, na 4 tt 8 uur. In zeer ernstige gevallen kan de dd het gevlg zijn van lngedeem (vcht in de lngen) f lngntsteking. Verstikking Er kan een gevaar ntstaan dr het verdringen van lucht dr gassen die ntstaan bij het lassen in een werkruimte waarin nvldende wrdt geventileerd. Bijzndere maatregelen zijn vereist bij het lassen in beslten ruimten waar het gevaar bestaat van een verhgde cncentratie van inerte beschermgassen. Klmnxide, dat wrdt gevrmd dr nvlledige verbranding van brandgassen kan eveneens verstikking verrzaken dr zuurstfverarming van het bled. NIL: geactualiseerd

4 Maatregelen luchtverntreiniging p de werkplek Het berdelen, meten en evalueren van de bltstelling dient te gebeuren vlgens NEN-EN-ISO 14042:2003. De belangrijke aspecten hierbij zijn: het type luchtverntreiniging (nder meer afhankelijk van het tegepaste lasprces, de gebruikte tevegmaterialen en mgelijke aanwezigheid van vetten en /f ntvettingsmiddelen, primers en catings); de heveelheid gegenereerde luchtverntreiniging. Afhankelijk van lasprces en lasvermgen; persnlijke bltstelling van de werknemers. Onder andere afhankelijk van de afstand van de las ten pzichte van de ademzne van de lasser f andere werknemer, de bltstellingsduur, de geleverde inspanning. Meer inspanning geeft een versnelde ademhaling en dus k meer inademing van luchtverntreiniging. Wettelijke grenswaarden vr Om gezndheidsrisic's te beperken is een grens gesteld aan de heveelheid luchtverntreiniging p de werkplek. De verheid hanteert hierte het begrip wettelijke grenswaarde. Dit is de cncentratie van een stf f gas in de lucht p de werkplek die ver een zeer lange peride nrmaal gesprken de gezndheid van de werknemer niet benadeelt. In bepaalde gevallen mag de vastgestelde grenswaarde gedurende krte tijd verschreden wrden. Daarnaast zijn er, vr stffen met een snel ptredende giftige werking plafndwaarden vastgesteld die in geen geval verschreden mgen wrden. Als de slechts substanties bevat zals ijzer f aluminium, die maar weinig giftig zijn, dan bedraagt de wettelijke grenswaarde 3,5 mg/m 3 en vanaf 1 april 2010 zal dit 1 mg/m 3 zijn. Deze tijdgewgen gemiddelde (TGG-8) waarde geldt vr een werkdag van 8 uur en vr niet meer dan 40 uur per week. Er zijn k stffen met een (TGG-15) grenswaarde, hiervr geldt een tijdgewgen gemiddelde ver 15 minuten. Van geen enkel bestanddeel in de waarvan een grenswaarde is pgegeven mag de eigen grenswaarde wrden verschreden. Geactualiseerde lijst Onder bestuurlijke grenswaarde wrdt de niet-wettelijke grenswaarde vr een stf verstaan. Deze waarden wrden bepaald naast wettelijke grenswaarden p basis van een dr de Cmmissie WGD van de Gezndheidsraad geadviseerde gezndheidskundige waarde. Vr het vaststellen van bestuurlijke grenswaarden vlgt de Subcmmissie grenswaarden van de SER k buitenlandse ntwikkelingen mtrent grenswaarden, met name in de Verenigde Staten, Duitsland, Zweden en Grt Brittannië gewijzigde en ingeverde nieuwe waarden. Tevens wrden daarbij betrkken de vrstellen van het Scientific Cmmittee fr Occupatinal Expsure Limits (SCOEL) van de Eurpese Cmmissie en de vrstellen van de Eurpese Cmmissie tt invering van zgenaamde indicatieve grenswaarden (ILV`s). NIL: geactualiseerd

5 Metingen Berdeling van de mate en duur van de bltstelling dient te wrden uitgeverd dr metingen te verrichten f dr een nderbuwde schatting p te stellen. Als gemeten wrdt, geeft de nderhavige beleidsregel aan dat alleen vlgens een genrmaliseerde meetstrategie en met genrmaliseerde f internatinaal gestandaardiseerde meetmethden te werk gegaan dient te wrden. Onder een gevalideerde meetmethde wrdt bijvrbeeld verstaan een methde vlgens de nrmen gepubliceerd dr het NNI (Nederlands Nrmalisatie Instituut), CEN (Cmité Eurpeén de Nrmalisatin), ISO (Internatinal Organisatin fr Standardizatin), NIOSH (Natinal Institute fr Occupatinal Safety and Health) f OSHA (Occupatinal Health and Safety Administratin). Bij de meeste lasprcessen zijn maatregelen vereist m aan de gestelde limiet te kunnen vlden. Omdat het uitveren van metingen p de afznderlijke werkplekken ter bepaling van de emissie en de bijbehrende te nemen maatregelen een mslachtige en kstbare affaire zu wrden, is dr de Arbeidsinspectie een richtlijn pgesteld naar aanleiding van dr TNO verrichte metingen. In eerste instantie verscheen deze richtlijn als Cncept Publicatieblad (CP 17). Het cncept is nit als publicatieblad verschenen, maar inmiddels is deze richtlijn met enkele aanpassingen verschenen als Beleidsregel. Vr meer infrmatie hierver wrdt verwezen naar Beleidsregel "Deltreffende maatregelen bij bltstelling aan rk als gevlg van lassen, gutsen, plasmasnijden en slderen van metaal" f de Praktijkrichtlijn. Arbeidshygiënische strategie Geadviseerd wrdt m bij de berdeling altijd een deskundige in te schakelen. Maatregelen die uit deze berdeling vlgen, meten wrden genmen vlgens de arbeidshygiënische strategie: Brnmaatregelen Cllectieve maatregelen Individuele maatregelen Persnlijke beschermingsmiddelen Vr het beheersen van de bltstelling aan kan dit de vlgende maatregelen betekenen: Het tepassen van andere verbindingsmethden f lasprcessen vr zver kwaliteitseisen en dergelijke dit telaten. Bij het lassen met beklede elektrden gaat hierbij in het algemeen de vrkeur uit naar rutiel beklede bven basisch geklede typen. Bij het lassen met massieve en gevulde draden nder gasbescherming geldt dit vr het gebruik van argnmenggassen ten pzichte van kldixide. Het TIG-lassen en het MIGpulserend lassen hebben ten pzichte van het lassen met beklede NIL: geactualiseerd

6 elektrden een relatief lage emissie. Waar mgelijk heeft het nder pederlassen de vrkeur. Het vraf verwijderen van verntreinigingen: de p het te lassen metaal aanwezige verntreinigingen (bijvrbeeld deklagen, lie, smeer, primer, e.d.) meten zveel mgelijk vrafgaand aan het lassen verwijderd te wrden. Het tepassen van een ander (minder schadelijk) lasmateriaal en /f het tepassen van een lasmateriaal, dat een rustiger lasbg bevrdert. Het beperken van het lasvermgen: het lasvermgen kan wrden beperkt dr vermindering van de strmsterkte en /f het verkleinen van de brander. Het autmatisch f gemechaniseerd lassen in een lascabine: dr afstandsbediening is een directe bltstelling van de lasser niet meer mgelijk. Het gebruik maken van een plaatselijk afzuigsysteem: de plaatsing van het afzuigsysteem is cruciaal. Dr een geringe verplaatsing van de afzuigkap ten pzichte van de las, kan effectieve afzuiging reeds tenietgedaan wrden. De afzuiging met bij vrkeur schuin vr de lasser en z dicht mgelijk p de las wrden geplaatst. Het tepassen van ruimteventilatie. Hierbij met minimaal 1/3 verse lucht wrden tegeverd. Het gebruik van een lashelm met slab f verse luchthelm (verdrukkap met externe luchttever). Het beperken van de bltstellingsduur: deze kan nder andere wrden beperkt dr het inlassen van pauzes en wisselende taakpakketten. Het (laten) geven van vrlichting en nderricht aan de lasser en andere betrkken medewerkers: het prgramma met minimaal de vlgende nderwerpen bevatten: mgelijke gezndheidseffecten van de tegepaste lastechnieken; de dr de werkgever getrffen maatregelen m gezndheidseffecten vrkmen; he werknemers met de getrffen maatregelen meten mgaan; dit kan het beste z praktisch mgelijk wrden uitgeverd en gericht p de werkelijke situatie; veilig lassen; gebruik van persnlijke beschermingsmiddelen. NIL: geactualiseerd

7 Meer infrmatie: Deze aflevering in de rubriek 'Laskennis pgefrist' is een bewerking van 'Jb Knwledge fr welders Part 30' uit TWI Cnnect dr Maurice Ml, geactualiseerd Inlichtingen Nederlands Instituut vr Lastechniek Berhaavelaan HX Zetermeer Website: Infrmatie en advies van het NIL wrdt verstrekt in ged vertruwen en is gebaseerd p de huidige stand der technische kennis. Er kan geen garantie verleend wrden aan de resultaten f effecten dr tepassing van de infrmatie van deze website. Ok kan er geen verantwrdelijkheid f aansprakelijkheid geaccepteerd wrden vr iedere vrm van verlies f schade. NIL: geactualiseerd