Risicoanalyse modelcasus

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Risicoanalyse modelcasus"

Transcriptie

1 1/7 Modelcasus Van Bleek fabriek - Risicoanalyse Risicoanalyse modelcasus Inleiding Risico s hebben betrekking op het zich voordoen van (on)gewenste gebeurtenissen. Deze gebeurtenissen hebben gevolgen voor het project, omdat zij leiden tot (i) een slechter financieel resultaat dan verwacht, (ii) een lagere kwaliteit dan verwacht of (iii) een latere oplevering dan verwacht. Projectbeheersing richt zich dan ook altijd op (een van) deze drie factoren. De Risicoanalyse geeft inzicht in de gebeurtenissen die zich kunnen voordoen en die tot gevolg hebben dat de vooraf vastgestelde verwachtingen niet uitkomen. Voor het opstellen van de Risicoanalyse voor het project behoud Van Bleek fabriek is gebruik gemaakt van het volgende stappenplan: Stappenplan Risicoanalyse I. Vaststellen doel van de analyse II. Inventariseren en definiëren van risico s III. Structureren van risico s IV. Prioriteren van risico s V. Clusteren van risico s VI. Waarderen van risico s VII. Beheersen en alloceren van risico s Stap I: Vaststellen doel van de analyse Deze Risicoanalyse heeft tot doel om een realistische indicatieve inschatting te maken van de waardering van de risico s, mede ter bepaling van de financiële haalbaarheid van het project. In de achterliggende periode is al aandacht besteed aan de optimale risicoverdeling op hoofdlijnen tussen betrokken projectpartners, op basis waarvan de Samenwerkingsovereenkomst is ingevuld. De beheersing van risico s speelt in deze projectfase in mindere mate een rol en zal bij de nadere uitwerking en bij de uitvoering aan relevantie winnen. Stap II: Inventariseren en definiëren van risico s Doelstelling van de risico-inventarisatie is om een zo volledig mogelijk zicht te krijgen op het spectrum aan risico s in een project (binnen de scope van de Business case). Besloten is om bij de risico-inventarisatie uit te gaan van een verdeling in de volgende invalshoeken: Geografisch en demografisch Sociaal-maatschappelijk Ecologisch Juridisch Technisch Financieel / Economisch Technologisch Politiek

2 2/7 Modelcasus Van Bleek fabriek - Risicoanalyse Op basis van een aantal interviews en een brainstorm met een interdisciplinaire groep projectmedewerkers is een eerste lijst risico s samengesteld. Deze lijst is vervolgens aangevuld met ervaringen bij andere projecten. Invalshoek Geografische en demografische risicofactoren Risico Tegenvallende bereikbaarheid Snellere ontwikkeling van de organisatie Logistieke problemen Ecologische risicofactoren Aantreffen bodemvervuiling Natuurgebeurtenissen Risico beschermde flora en fauna Onvoldoende beschikbaarheid van grondstoffen (Extreem) Onwerkbaar weer Overmacht Fijnstofproblematiek Technische risicofactoren Ontwerpfouten Interpretatiefouten bestekken Monumentale status leidt tot onverwachte eisen Behoud cultuurhistorische identiteit vereist onvoorziene bouwkundige aanpassingen Productiefouten off site productie Verborgen gebreken Onzekerheid uitvoeringsmethode Onzekerheid materiaalgebruik Onzekerheid arbeidsinzet renovatie Risico onvoldoende beschikbaarheid materialen Afstemming tussen leveranciers Schade wegen door bouwverkeer Aantreffen archeologische vondsten Aantreffen explosieven Aantreffen verontreiniging Aantreffen asbest Onvoorziene kabels en leidingen Vertraging in gereedkomen bouw- en werkterrein / bouwen woonrijp maken Vertraging in afstemming nutsbedrijven / aanleg nutsvoorzieningen Omvang winkelprogramma Technologische risicofactoren Unproven technology Onconventionele ontwerptechnieken

3 3/7 Modelcasus Van Bleek fabriek - Risicoanalyse Invalshoek Sociaal-maatschappelijke risicofactoren Risico Tegenwerking van omwonenden Demonstratie van milieugroeperingen Kraak Diefstal Vandalisme Hinder als gevolg van bouwwerkzaamheden Schade aan derden Schade aan omgeving Veiligheids- en gezondheidsrisico Veranderende gebruikseisen Vergeten' afspraken met omgeving Juridische risicofactoren Wijziging nationale wet- en regelgeving Wijziging internationale wet- en regelgeving Niet-nakoming leveranciers / onderaannemers Planschaderisico Risico niet nakomen wettelijke termijnen Risico (tijdige) verkrijging gebruiksvergunning Aanvullende eisen brandweer Risico (tijdige) verkrijging bouwvergunning Vertraging in bestemmingsplanprocedures Derden benutten bezwaarprocedures in artikel 19, lid 2 Economische en financiële risicofactoren Behoud cultuurhistorische identiteit maakt bepaald gebruik niet mogelijk Verandering belastingregime Bouwstakingen Inflatie, loon- en prijsstijgingen Renterisico Vertraagde afzet cluster winkels en horeca Vertraagde verkrijging vrijstelling bestemmingsplan Vraag naar appartementen valt tegen Zandopbrengsten vallen tegen Risico hoogte subsidie gemeente Risico hoogte subsidie provincie Politieke risicofactoren Vertraging door slechte publiek-publieke afstemming Aanvullende voorwaarden betrokken overheden Politieke verschuivingen leiden tot afkalven draagvlak De indeling in invalshoeken moet niet te rigide opgevat worden. De toedeling naar categorieën is niet meer dan een hulpmiddel bij de inventarisatie. Om de risico s nader te definiëren zijn ook de gevolgen van de risico s benoemd in termen van tijd, geld of kwaliteit. Alle informatie over de risico s is vastgelegd in een risicodatabase, die ook de onderlegger zal vormen voor vervolganalyses en een dynamisch instrument is voor het projectmanagement.

4 4/7 Modelcasus Van Bleek fabriek - Risicoanalyse Stap III: Structureren van risico s Als logisch vervolg op de voorgaande stap is de risico-inventarisatie gestructureerd. Het structureren van risico's vergroot het inzicht in het risicoprofiel van een project en geeft betere aangrijpingspunten voor beheersing en waardering. Een goede manier om dit doen is het opstellen van een Risk Relation Map (RRM). In een boom -structuur worden risico s in oorzaakgevolg relaties tot elkaar geplaatst, waardoor reliëf in de platte risicolijst ontstaat. Daarmee komen de belangrijkste risico's die leiden tot afwijkingen in de projectdoelstellingen (geld, tijd en kwaliteit) naar voren. Er zijn Risk Relation Maps opgesteld met de volgende toprisico s: 1. Opbrengsten vallen tegen 2. Kosten vallen tegen 3. Vertraging 4. Kwaliteit valt tegen Onderstaand een fragment van de eerste Risk Relation Map. Kwaliteit zand valt tegen Zandopbrengsten Zandprijs valt tegen Afname zand valt tegen Opbrengsten cluster winkels en horeca vallen tegen Opbrengsten vallen tegen Opbrengsten textielfabriek Opbrengsten appartementencomplex vallen tegen Tegenvallende vraag Onvoldoende ontsluiting Tegenvallende kwaliteit Tegenvallende economische groei Concurrerende locaties Subsidies Plan komt niet in aanmerking subsdie gemeente Plan komt niet in aanmerking voor subsidie provincie Te late aanvraag subsidie Plan voldoet niet aan criteria Concurrerende projecten Het opstellen van de Risk Relation Map heeft de risico-inventarisatie verder gecompleteerd. Bovendien is een beter inzicht ontstaan in de causale relaties tussen de risico s.

5 5/7 Modelcasus Van Bleek fabriek - Risicoanalyse Stap IV: Prioriteren van risico s In het kader van deze Risicoanalyse is geen prioritering uitgevoerd. De reden hiervoor is dat vanuit de doelstelling van de Risicoanalyse - de waardering van alle risico s en de optimale allocatie hiervan - een volledig beeld van de risico s nodig is. In een vervolganalyse, waarin de nadruk ligt op risicobeheersing, zal wel expliciet aandacht worden besteed aan de prioritering. Stap V: Clusteren van risico s Vervolgens zijn als opmaat naar de risicowaardering de risico s ingedeeld in clusters. Hierbij zijn de volgende vier clusters onderscheiden: Cluster Beslisonzekerheden Pure risico s Normale ramingsonzekerheden Marktrisico s Onderscheidend kenmerk Onzekerheden die het gevolg zijn van een keuze van de projectorganisatie, overheden of andere stakeholders. Risico s die het gevolg zijn van een onvoorziene gebeurtenis met een kans van optreden en een schadelijk effect. Onzekerheden m.b.t. kosten of opbrengsten die geen samenhang vertonen met de conjunctuur. Onzekerheden m.b.t. kosten of opbrengsten die een samenhang vertonen met de conjunctuur. Alle geïnventariseerde risico s zijn ingedeeld in de vier clusters: Cluster Risico s Beslisonzekerheden Hoogte subsidie gemeente Hoogte subsidie provincie Omvang winkelprogramma Pure risico s Aantreffen explosieven Onvoorziene kabels en leidingen Bouwstakingen Normale ramingsonzekerheden Onzekerheid uitvoeringsmethode Onzekerheid materiaalgebruik Onzekerheid arbeidsinzet renovatie Marktrisico s Inflatie, loon- en prijsstijgingen Renterisico Vraag naar appartementen

6 6/7 Modelcasus Van Bleek fabriek - Risicoanalyse Stap VI: Waarderen van risico s Volgens economen kunnen alle risico s gewaardeerd worden. Echter, als risico s eigenlijk meer het karakter hebben van keuzes (beslisonzekerheden) of als risico s niet daadwerkelijk in de markt gezet worden (bijvoorbeeld grote marktrisico s), is het niet zinvol de risico s te waarderen. Deze typen risico s en onzekerheden hebben een plaats gekregen in de scenario s die zijn opgenomen in de Business case. De waardering van risico s is een complexe materie. Er is zo veel mogelijk gebruik gemaakt van de state-of-the-art methoden, zoals onder andere tot uitdrukking komt in de aanvulling op de Leidraad OEI 1 en het rapport van de Commissie Risicowaardering 2. In lijn met de Commissie Risicowaardering is bij de waardering van risico s zo veel mogelijk aangesloten bij marktprijzen. Als marktprijzen niet voorhanden waren, is uitgeweken naar meer theoretische waarderingsmethoden. In de onderstaande tabel is aangegeven op welke wijze de risico s zijn gewaardeerd. Risicocluster Bron marktprijzen Waarderingsmethoden Beslisonzekerheden Geen waardering, wel scenario s Pure risico s Verzekeringspremies Kans x gevolg Prijs beheersmaatregel Raming beheersmaatregelen Marktconforme opslag winst en risico Object en project onvoorzien Normale ramingsonzekerheden Marktconforme opslag indirecte kosten Marktrisico s BAR (bruto aanvangsrendement) IRR (internal rate of return) WACC (weighted average cost of capital) Bepalen laagste en uiterste waarde van de spreiding (Len U-waarden) en realistische zekerheidsmarge Projectspecifieke ß-analyse De beslisonzekerheden zijn zoals aangegeven niet gewaardeerd, maar als scenario s opgenomen in de Business case (zie cockpit Business case model). De pure risico s zijn opgenomen in de ramingen, die onderdeel uitmaken van de Business case. De normale ramingsonzekerheden zullen in een Monte Carlo simulatie in de Business case worden opgenomen. De marktrisico s komen tot uitdrukking in een risico-opslag in de marktconforme disconteringsvoet, die is gebruikt om de projectwaarde (netto contante waarde) in de Business case te bepalen. 1 bron: Ministerie van Verkeer en Waterstaat et al.; Risicowaardering, aanvulling op de Leidraad OEI; december bron: Commissie Risicowaardering; Risicowaardering bij Publieke Investeringsprojecten; 2003

7 7/7 Modelcasus Van Bleek fabriek - Risicoanalyse Stap VII: Beheersen en alloceren van risico s In deze Risicoanalyse stonden risicobeheersing en risico-allocatie niet centraal. Een afzonderlijke analyse voor de risico-allocatie op hoofdlijnen heeft de basis gevormd voor de onderhandelingen over de samenwerkingsovereenkomst. De komende periode zal de Risicoanalyse verder worden uitgebreid voor een meer gedetailleerde invulling van het afsprakenkader in de samenwerking. Bovendien zal meer aandacht worden besteed aan concrete beheersmaatregelen en de uitvoering daarvan. Besluit Het opstellen van de Risicoanalyse geeft een gestructureerd inzicht in de risico s en onzekerheden in het project. Bovendien zijn realistische indicatieve inschattingen van de waarde van de verschillende risicoclusters bepaald. Deze zijn in de Business case opgenomen. Het is duidelijk geworden dat het project nog een aantal grote risico s kent. Met deze kennis kunnen de komende tijd de risico s beheerst worden, bijvoorbeeld door alvast een geïnteresseerde belegger voor het cluster winkels en horeca te zoeken en met de gemeente de benodigde vrijstelling van het bestemmingsplan af te stemmen. De Risicoanalyse en bijbehorende risicodatabase vormen een uitstekende basis voor de verdere ontwikkeling van een vervolganalyse met de nadruk op de risico-allocatie en risicobeheersing.

Instrument: de Risicoanalyse. 1. Wat is een Risicoanalyse. Instrumenten Risicoanalyse

Instrument: de Risicoanalyse. 1. Wat is een Risicoanalyse. Instrumenten Risicoanalyse Instrument: de Risicoanalyse Instrument: de Risicoanalyse 1 1. Wat is een Risicoanalyse 1 2. Doel van een Risicoanalyse 2 3. Het opstellen van een Risicoanalyse 3 3.1 Stap 1: Vaststellen doel van de analyse

Nadere informatie

Business case modelcasus

Business case modelcasus 1/5 Modelcasus Van Bleek fabriek - Business Case Business case modelcasus Inleiding De Business case geeft antwoord op de vraag of het financiële resultaat over de gehele levensduur van het project voldoende

Nadere informatie

1. WAT IS EEN RISICOANALYSE?...1 2. RISICO S IN WARMTE-UITWISSELINGSPROJECTEN...2 3. DE TECHNIEK VAN RISICOANALYSE EN MANAGEMENT...

1. WAT IS EEN RISICOANALYSE?...1 2. RISICO S IN WARMTE-UITWISSELINGSPROJECTEN...2 3. DE TECHNIEK VAN RISICOANALYSE EN MANAGEMENT... Instrument: Risicoanalyse en management 1. WAT IS EEN RISICOANALYSE?...1 2. RISICO S IN WARMTE-UITWISSELINGSPROJECTEN...2 3. DE TECHNIEK VAN RISICOANALYSE EN MANAGEMENT...2 4. RELATIE MET ANDERE INSTRUMENTEN...7

Nadere informatie

Risicoanalyse en management Projectfase: Verdieping

Risicoanalyse en management Projectfase: Verdieping Print dit instrument 37 Risicoanalyse en management Projectfase: Verdieping Bij het maken van een projectplan en een inschatting van de financiële haalbaarheid in een business case, worden aannames en

Nadere informatie

Instrument: Risicoanalyse voor een ketenproject

Instrument: Risicoanalyse voor een ketenproject Instrument: Risicoanalyse voor een ketenproject 1. WAT IS EEN RISICOANALYSE?...2 2. RISICO S IN KETENPROJECTEN...3 3. DE TECHNIEK VAN RISICOANALYSE EN MANAGEMENT...4 4. EISEN AAN EEN GOEDE RISICOANALYSE...10

Nadere informatie

Instrument: de Business case. 1. Wat is een Business case. 2. Doel van een Business case. Instrumenten Business Case

Instrument: de Business case. 1. Wat is een Business case. 2. Doel van een Business case. Instrumenten Business Case Instrument: de Business case Instrument: de Business case 1 1. Wat is een Business case 1 2. Doel van een Business case 1 3. Het opstellen van een Business case 3 3.1 Het Business concept 3 3.2 Opbrengsten,

Nadere informatie

NOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG

NOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG NOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG Opgesteld door: G.Z-H In opdracht van: Recreatieschap Voorne-Putten-Rozenburg Postbus 341 3100 AH Schiedam Tel.: 010-2981010 Fax: 010-2981020

Nadere informatie

Begeleidende samenvatting en advies behorende bij de. Concept Rapportage Regionaal Risicoprofiel

Begeleidende samenvatting en advies behorende bij de. Concept Rapportage Regionaal Risicoprofiel Begeleidende samenvatting en advies behorende bij de Concept Rapportage Regionaal Risicoprofiel 1. Inleiding 1.1 Veiligheidsregio Drenthe en het Regionaal risicoprofiel De Veiligheidsregio Drenthe heeft

Nadere informatie

Bijlage 05 Stad en Regio Sleutelprojecten

Bijlage 05 Stad en Regio Sleutelprojecten Bijlage 05 Stad en Regio Sleutelprojecten Toelichting sleutelprojecten programma Stad en Regio 2012-2015/17 1 1 Inlichtingen bij dhr. A.J.H.P. Elferink, (026) 3599756, e-mailadres a.elferink@gelderland.nl

Nadere informatie

TEO/WKO WARMTE EN KOUDE

TEO/WKO WARMTE EN KOUDE TEO/WKO WARMTE EN KOUDE BEDRIJVENTERREIN MARSLANDEN Op het bedrijventerrein de Marslanden in Zwolle zijn bedrijven gevestigd, met uiteenlopende behoefte aan warmte en koeling. Vanuit gegevens over het

Nadere informatie

Innovatie. Inkopen. Risico s. Niels van Ommen Projectmanager CROW Programmamanager RISNET 2010 CROW

Innovatie. Inkopen. Risico s. Niels van Ommen Projectmanager CROW Programmamanager RISNET 2010 CROW Innovatie Risico s 2010 CROW Inkopen Niels van Ommen Projectmanager CROW Programmamanager RISNET 1 Stellingen 1. Innovatie inkopen gaat prima met een reguliere, relatief eenvoudige aanbestedingsprocedure

Nadere informatie

Marleen van de Westelaken Vincent Peters Informatie over Participatieve Methoden

Marleen van de Westelaken Vincent Peters Informatie over Participatieve Methoden HANDOUT SCENARIO-ONTWIKKELING Marleen van de Westelaken Vincent Peters Informatie over Participatieve Methoden SCENARIO-ONTWIKKELING I n h o u d Scenario-ontwikkeling 1 1 Wat zijn scenario s? 1 2 Waarom

Nadere informatie

FRYSLÂN FOAR DE WYN. Plan van aanpak. Finale versie, 14 november 2013

FRYSLÂN FOAR DE WYN. Plan van aanpak. Finale versie, 14 november 2013 FRYSLÂN FOAR DE WYN Plan van aanpak Finale versie, 14 november 2013 Albert Koers, Comité Hou Friesland Mooi Hans van der Werf, Friese Milieu Federatie Johannes Houtsma, Platform Duurzaam Friesland FRYSLÂN

Nadere informatie

Prioriteringsmatrix Zelfverklaring NEN-ISO 26000

Prioriteringsmatrix Zelfverklaring NEN-ISO 26000 Prioriteringsmatrix Zelfverklaring NEN-ISO 26000 Bijlage C Vaststellen van relevantie, significantie en prioriteit van MVO-onderwerpen NPR 9026 Versie: 2015 Auteurs Rob Boers Erwin Vos CSU CSU 1 Prioriteringsrapport

Nadere informatie

Voorstel. Aan algemeen bestuur 1 maart 2011

Voorstel. Aan algemeen bestuur 1 maart 2011 Voorstel Aan algemeen bestuur 1 maart 2011 Portefeuillehouder A.H. Nooteboom Datum 16 februari 2011 Thema Herstel en behoud bijzondere natuur Opgemaakt door Projecten Docbasenummer 217283 Onderwerp Voortgang

Nadere informatie

How to build a Business Case for Capital Investments. Presentatie 8e Asset Management Control Seminar 28 en 29 oktober 2009

How to build a Business Case for Capital Investments. Presentatie 8e Asset Management Control Seminar 28 en 29 oktober 2009 How to build a Business Case for Capital Investments Presentatie 8e Asset Management Control Seminar 28 en 29 oktober 2009 Drs.S.A.G.Burgers OAM Consultancy BV 1. Inleiding 2. Business Plan 3. Business

Nadere informatie

Oefenopgaven contextuele competenties deel 1, level C en D

Oefenopgaven contextuele competenties deel 1, level C en D Oefenopgaven contextuele competenties deel 1, level en e antwoorden van onderstaande oefenopgaven zijn op de laatste bladzijde van dit document te vinden. ito ertification V rnhem Oefenopg context comp

Nadere informatie

Risico s D&C, aannemerservaringen

Risico s D&C, aannemerservaringen Risico s D&C, aannemerservaringen Robbert Naus, Dura Vermeer Asfaltontwikkelingen 1 Inhoud Inleiding risicoanalyse Uniforme methodiek Ervaringen Conclusies en aanbevelingen Asfaltontwikkelingen 2 Inleiding

Nadere informatie

Instrument: De business case van een warmte-uitwisselingsproject

Instrument: De business case van een warmte-uitwisselingsproject Instrument: De business case van een warmte-uitwisselingsproject 1. WAT IS EEN BUSINESS CASE?...1 2. DE BUSINESS CASE VAN EEN WARMTE-UITWISSELINGSPROJECT...2 3. DE TECHNIEK VAN EEN BUSINESS CASE...3 4.

Nadere informatie

Informele raadsbijeenkomst over de risico s van de 3 decentralisaties in het sociaal domein. Heerenveen, 17 oktober 2013

Informele raadsbijeenkomst over de risico s van de 3 decentralisaties in het sociaal domein. Heerenveen, 17 oktober 2013 Informele raadsbijeenkomst over de risico s van de 3 decentralisaties in het sociaal domein Heerenveen, 17 oktober 2013 Programma over risico s 3D s - Welkom. Door Frederike Gossink. - Wat zijn risico

Nadere informatie

Olde Bijvank Advies Organisatieontwikkeling & Managementcontrol. Datum: dd-mm-jj

Olde Bijvank Advies Organisatieontwikkeling & Managementcontrol. Datum: dd-mm-jj BUSINESS CASE: Versie Naam opdrachtgever Naam opsteller Datum: dd-mm-jj Voor akkoord: Datum: LET OP: De bedragen in deze business case zijn schattingen op grond van de nu beschikbare kennis en feiten.

Nadere informatie

Risicowaardering. Aanvulling op de Leidraad OEI. Aanvulling op de Leidraad OEI. december 2004

Risicowaardering. Aanvulling op de Leidraad OEI. Aanvulling op de Leidraad OEI. december 2004 Risicowaardering Aanvulling op de Leidraad OEI Aanvulling op de Leidraad OEI december 2004 Risicowaardering Aanvulling op de Leidraad OEI Aanvulling op de Leidraad OEI december 2004 Opgesteld door: Ministerie

Nadere informatie

Competenties met indicatoren bachelor Civiele Techniek.

Competenties met indicatoren bachelor Civiele Techniek. Competenties met indicatoren bachelor Civiele Techniek. In de BEROEPSCOMPETENTIES CIVIELE TECHNIEK 1 2, zijn de specifieke beroepscompetenties geformuleerd overeenkomstig de indeling van het beroepenveld.

Nadere informatie

Geo-Impuls. Rijkswaterstaat

Geo-Impuls. Rijkswaterstaat Geo-Impuls Impact op projecten van Rijkswaterstaat Marès van den Hark Rijkswaterstaat GPO directeur Techniek en Technisch Management voorzitter Stuurgroep Aanleiding Faalkosten bouw ca. 10 30 % van totale

Nadere informatie

A L G E M E E N B E S T U U R

A L G E M E E N B E S T U U R A L G E M E E N B E S T U U R Vergadering d.d.: 11 juli 2018 Agendapunt: 8 Betreft: Besluitvormend Programma: 1. Waterveiligheid Portefeuillehouder: Luitjens Route: DB-AB Onderwerp Aanvullend voorbereidingskrediet

Nadere informatie

WEL KOM. Gemeenschapshuis Asten 05 juli 2018 startbijeenkomst

WEL KOM. Gemeenschapshuis Asten 05 juli 2018 startbijeenkomst WEL KOM Agenda - Kennismaking - Doelstelling - Aanpak - Vragen / afronding www.macoo.nl Dietmar Schrijnemakers Hoe realiseren we één centraal gelegen gemeenschapshuis indekernasten. Hoe realiseren we,

Nadere informatie

Risico s & Aanbesteden

Risico s & Aanbesteden Risico s & Aanbesteden Themabijeenkomst RISNET Ambassadeurs, 19 mei 2010 Niels van Ommen, Programmamanager RISNET Nico van den Wollenberg, Aiber 1 Programma 1. Welkom en toelichting RISNET Ambassadeurs

Nadere informatie

Ruimtelijke ordening in Leiden

Ruimtelijke ordening in Leiden Ruimtelijke ordening in Leiden Presentatie 25 mei 2009 KvK Leiden 2 Programma 1. Wet Ruimtelijke Ordening 2. Structuurvisie Leiden 3. Actualiteit bestemmingsplannen in Leiden 4. Hoe komt een bestemmingsplan

Nadere informatie

Vechtdal Verbinding WOW bijeenkomst Risicomanagement 19 april. Wie beheerst, die draagt. Of...

Vechtdal Verbinding WOW bijeenkomst Risicomanagement 19 april. Wie beheerst, die draagt. Of... Vechtdal Verbinding WOW bijeenkomst Risicomanagement 19 april Wie beheerst, die draagt. Of... Agenda Achtergrond en toelichting op het project Stand van zaken Contractvorm Risicomanagement Knoop A28 Onderdoorgang

Nadere informatie

Bijlage 3a Vragen gemeenteraad, welke we nu reeds kunnen beantwoorden:

Bijlage 3a Vragen gemeenteraad, welke we nu reeds kunnen beantwoorden: Bijlage 3a Vragen gemeenteraad, welke we nu reeds kunnen beantwoorden: Datum: 9 maart 2011 1. Waarom komen de opbrengsten van het niet bouwen van de parkeergarage niet terug naar de gemeente Loon op Zand?

Nadere informatie

oáëáåçã~å~öéãéåí= `ÉåíêìãîÉêåáÉìïáåÖ=bããÉå=sÉêëáÉ=MPJMPJOMNQ=

oáëáåçã~å~öéãéåí= `ÉåíêìãîÉêåáÉìïáåÖ=bããÉå=sÉêëáÉ=MPJMPJOMNQ= oáëáåçã~å~öéãéåí= `ÉåíêìãîÉêåáÉìïáåÖ=bããÉå=sÉêëáÉ=MPJMPJOMNQ= Vastgesteld door b&w dd 11-03-2014 Risicomanagement Centrumvernieuwing Emmen Inhoud: 1. Inleiding 2. Invulling risicomanagement binnen CvE

Nadere informatie

Methodiek onzekerheidsanalyse (project)planning

Methodiek onzekerheidsanalyse (project)planning Methodiek onzekerheidsanalyse (project)planning Principes en rekenmodel van een probabilistische analyse Joris Hoogerwerf Riskineering B.V. DACE contactdag, 24 november 2016 Presentatie in vogelvlucht

Nadere informatie

Welkom 1 ste Ledeninformatie bijeenkomst ( )

Welkom 1 ste Ledeninformatie bijeenkomst ( ) Welkom 1 ste Ledeninformatie bijeenkomst (7-12-2017) Doel van deze bijeenkomst Leden van de Coöperatie te informeren over de stand van zaken op dit moment m.b.t. het bouwplan Jozefschool De voorlaatste

Nadere informatie

Samen delen van belangen!

Samen delen van belangen! Leren communiceren over risico s Samen delen van belangen! Iedereen kan inhoudelijk aan risicomanagement doen. Het is de kunst om verschillende individuele acties expliciet te verbinden, door goed te communiceren.

Nadere informatie

Handreiking bi: 36*028 Risicomanagement

Handreiking bi: 36*028 Risicomanagement Handreiking bi: 36*028 Risicomanagement Ministerie van Verkeer en Waterstaat (D Rijkswaterstaat BIBLIOTHEEK RIJKSWATERSTAAT UTRECHT NR. Zj.Z\.g...C >

Nadere informatie

RAADSVOORSTEL Raadsvergadering : 4 juli 2011 Agendapunt : 5 Onderwerp. : Polderhoofdkanaal GO-NO GO Portefeuillehouder : Rob Jonkman

RAADSVOORSTEL Raadsvergadering : 4 juli 2011 Agendapunt : 5 Onderwerp. : Polderhoofdkanaal GO-NO GO Portefeuillehouder : Rob Jonkman RAADSVOORSTEL Raadsvergadering : 4 juli 2011 Agendapunt : 5 Onderwerp : Polderhoofdkanaal GO-NO GO Portefeuillehouder : Rob Jonkman Beetsterzwaag, 10 juni 2011 Voorstel 1. Tot een 'Go' voor het project

Nadere informatie

Thema Zonnestroom, Projectfinanciering. Onderdeel 1. Inspiratiebijeenkomst Netwerk Duurzame Dorpen

Thema Zonnestroom, Projectfinanciering. Onderdeel 1. Inspiratiebijeenkomst Netwerk Duurzame Dorpen Thema Zonnestroom, Projectfinanciering Onderdeel 1 Inspiratiebijeenkomst Netwerk Duurzame Dorpen Inhoud Wat is projectfinanciering? Proces; opzetten van een business case Financieringsvormen -- Projectvoorbeeld:

Nadere informatie

11.2. Weerstandsvermogen en risicobeheersing

11.2. Weerstandsvermogen en risicobeheersing 11.2. Weerstandsvermogen en risicobeheersing Risicomanagement Risicomanagement is het proces waarbij de organisatie continue en systematisch doorlopen wordt op risico s, met als doel de gevolgen ervan

Nadere informatie

F O D I Federatie van Oppervlaktedelfstoffenwinnende Industrieën. Zorgvuldig winnen. Gedragscode Flora- en faunawet voor natuurbewust ontgronden

F O D I Federatie van Oppervlaktedelfstoffenwinnende Industrieën. Zorgvuldig winnen. Gedragscode Flora- en faunawet voor natuurbewust ontgronden F O D I Federatie van Oppervlaktedelfstoffenwinnende Industrieën Zorgvuldig winnen Gedragscode Flora- en faunawet voor natuurbewust ontgronden Zorgvuldig In Nederland is in het verleden veel zand, grind,

Nadere informatie

Zonnevelden in Nederland (Toekoms(ge) mogelijkheden

Zonnevelden in Nederland (Toekoms(ge) mogelijkheden Zonnevelden in Nederland (Toekoms(ge) mogelijkheden Den Bosch, 26 september 2013 TAB in Gelderland Tijdelijk Anders Bestemmen Grootste provincie van Nederland 56 gemeenten 4.975 km2 Gemeente in Gelderland

Nadere informatie

Notitie GREX Voorzieningencluster

Notitie GREX Voorzieningencluster Notitie GREX Voorzieningencluster Betreft : Grondexploitatie Voorzieningencluster Leerdam Datum : 30 mei 2018 Afgelopen periode is gewerkt aan het plan voor de invulling van het Voorzieningencluster en

Nadere informatie

PPS roadshow voor lokale overheden Limburg 18 juni 2013. Marc Dillen Directeur Generaal Vlaamse Confederatie Bouw

PPS roadshow voor lokale overheden Limburg 18 juni 2013. Marc Dillen Directeur Generaal Vlaamse Confederatie Bouw PPS roadshow voor lokale overheden Limburg 18 juni 2013 Marc Dillen Directeur Generaal Vlaamse Confederatie Bouw Definitie van PPS Projecten die door publiek- en privaatrechtelijke partijen, gezamenlijk

Nadere informatie

Handreiking gebiedsgericht warmte-uitwisseling

Handreiking gebiedsgericht warmte-uitwisseling Handreiking gebiedsgericht warmte-uitwisseling De verdiepingsfase In de verdiepingsfase gaat u, samen met uw partners, de haalbaarheid en kansrijkheid van het door u voor ogen staande warmte-uitwisselingsproject

Nadere informatie

Grondexploitatie, rekenen en tekenen

Grondexploitatie, rekenen en tekenen Grondexploitatie, rekenen en tekenen Inbo academie Marleen Sanders 17 september 2009 Onderwerpen Planproces en context van haalbaarheid Haalbaarheid gebiedsontwikkelingen Businesscase Grondexploitatie

Nadere informatie

PRESTATIEVERKOOP BENT U ER KLAAR VOOR?

PRESTATIEVERKOOP BENT U ER KLAAR VOOR? PRESTATIEVERKOOP BENT U ER KLAAR VOOR? Utrecht, 4 oktober 2012 BEST VALUE PROCUREMENT / PRESTATIEINKOOP Een aanbieder vinden die boven het maaiveld uitsteekt en die weet waar hij het over heeft Waardevermeerdering

Nadere informatie

2. De opbrengstpotentie van het huidige schoolterrein aan het Ot en Sienpad

2. De opbrengstpotentie van het huidige schoolterrein aan het Ot en Sienpad Keuzenotitie scholencomplex Ot en Sienpad Huissen De Financiële aspecten. Naast de algemene notitie met de bijbehorende 6 bijlagen waarin de voor- en nadelen en de omgeving factoren en de financiële gevolgen

Nadere informatie

Nota risicomanagement 2014

Nota risicomanagement 2014 Nota risicomanagement 2014 Opgesteld door: Afdeling concerncontrol D.d.: Februari 2014 2 Inhoud 1 Inleiding... 5 2 Wettelijk kader en doelstellingen... 6 2.1 BBV... 6 2.2 Doelstellingen... 6 3 Risicomanagement...

Nadere informatie

Monte Carlo-analyses waarschijnlijkheids- en nauwkeurigheidsberekeningen van

Monte Carlo-analyses waarschijnlijkheids- en nauwkeurigheidsberekeningen van Waarom gebruiken we Monte Carlo analyses? Bert Brandts Monte Carlo-analyses waarschijnlijkheids- en nauwkeurigheidsberekeningen van gebeurtenissen kunnen een bruikbaar instrument zijn om de post Onvoorzien

Nadere informatie

Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen

Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen September 2015 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Aanleiding... 4 3. Nadere toelichting... 5 4. Doelstellingen en wettelijke kaders... 6 4.1. Doelstellingen...

Nadere informatie

Risicowaardering bij PPS-projecten

Risicowaardering bij PPS-projecten Risicowaardering bij PPS-projecten Een beschouwing van de wijze waarop het Rijk risico s meeneemt bij afwegingen om publiek vermogen te investeren. Discussiepaper ASRE Onderzoeksseminar september 2008

Nadere informatie

Nota Risicomanagement en weerstandsvermogen BghU 2018

Nota Risicomanagement en weerstandsvermogen BghU 2018 Nota Risicomanagement en weerstandsvermogen BghU 2018 *** Onbekende risico s zijn een bedreiging, bekende risico s een management issue *** Samenvatting en besluit Risicomanagement is een groeiproces waarbij

Nadere informatie

AWZI Nieuwe Waterweg Dinsdag 12 oktober 2016

AWZI Nieuwe Waterweg Dinsdag 12 oktober 2016 AWZI Nieuwe Waterweg Dinsdag 12 oktober 2016 Opening Jos van der Knaap Voorzitter LTO Glaskracht Westland Michiel van Haersma Buma Dijkgraaf Hoogheemraadschap van Delfland Programma 15.30 uur Ontvangst

Nadere informatie

Rapport GHOR. Datum 4 augustus 2010. Status Gepubliceerd. GHOR Procedure. Versie 1.1. Risicomanagement bij evenementen

Rapport GHOR. Datum 4 augustus 2010. Status Gepubliceerd. GHOR Procedure. Versie 1.1. Risicomanagement bij evenementen Rapport GHOR GHOR Procedure Datum 4 augustus 2010 Status Gepubliceerd Versie 1.1 Colofon Opdrachtgever Bureau GHOR Brabant-Zuidoost Auteur(s) Gemeente Eindhoven / dhr. E.J. Smeets Eindredactie dhr. E.J.

Nadere informatie

Voorstel Het dagelijks bestuur adviseren over onderstaand conceptvoorstel aan het algemeen bestuur.

Voorstel Het dagelijks bestuur adviseren over onderstaand conceptvoorstel aan het algemeen bestuur. Onderwerp: Programmaplan versnelling HWBP dijkversterking WPM Regi_stratienummer: 2016.03155 Gezamenlijke commissie Portefeuillehouder: Rein Dupont Datum: 4 mei 2016 Vergaderingnummèr: 1 Agendapunt: 4

Nadere informatie

NAP contactbijeenkomst 15 februari 2007, Zeist Gerard Filé adviesgroep Kosten- en RisicoManagement DHV Management Consultants

NAP contactbijeenkomst 15 februari 2007, Zeist Gerard Filé adviesgroep Kosten- en RisicoManagement DHV Management Consultants Kostenmanagement in de GWW-sector NAP contactbijeenkomst 15 februari 2007, Zeist Gerard Filé adviesgroep Kosten- en RisicoManagement DHV Management Consultants Programma - Introductie (DHV) - Achtergrond

Nadere informatie

Langjarige gebiedsontwikkelingen Project Watertorenberaad. Rapportage, 30 april 2014

Langjarige gebiedsontwikkelingen Project Watertorenberaad. Rapportage, 30 april 2014 Langjarige gebiedsontwikkelingen Project Watertorenberaad Rapportage, 30 april 2014 Langjarige gebiedsontwikkelingen Project Watertorenberaad Rapportage, 30 april 2014 Opdrachtgevers: Ministerie van Binnenlandse

Nadere informatie

CENTRAAL FONDS VOLKSHUISVESTING

CENTRAAL FONDS VOLKSHUISVESTING Onroerende zaken in exploitatie, bestemd voor verkoop Bij het bepalen van de bedrijfswaarde van voor verkoop bestemde huurwoningen verwijst de richtlijn voor woningcorporaties (RJ 645) naar de richtlijn

Nadere informatie

Een evenement, en dan?

Een evenement, en dan? Een evenement, en dan? Een Risicoanalyse uitvoeren Stappen rondom het organiseren van publieksevenementen Een risicoanalyse uitvoeren Toelichting: In onze regio organiseren wij publieksevenementen conform

Nadere informatie

Beslisdocument en plan van aanpak

Beslisdocument en plan van aanpak Beslisdocument en plan van aanpak TIENDEVEEN Inleiding In oktober 2006 heeft de gemeenteraad ingestemd met het plan van aanpak Woningbouw dorpen. Het project bestaat uit drie fasen. Deze fasen worden telkens

Nadere informatie

Project verbouwing/nieuwbouw Noordbrabants Museum en renovatie Statenzaal en Waterstraatcomplex te s-hertogenbosch: post onvoorzien

Project verbouwing/nieuwbouw Noordbrabants Museum en renovatie Statenzaal en Waterstraatcomplex te s-hertogenbosch: post onvoorzien Nota van Wijziging 09/09 D Voorgestelde behandeling: PS-vergadering : 10 juli 2009 Statencommissie : Commissie Zorg, Welzijn en Cultuur, 26 juni 2009 s-hertogenbosch Onderwerp Project verbouwing/nieuwbouw

Nadere informatie

GeoRM. GOED GEORISICOMANAGEMENT in de Praktijk. Dr. Ir. Martin van StaverenMBA. woensdag 23 april 2014 www.geoimpuls.org

GeoRM. GOED GEORISICOMANAGEMENT in de Praktijk. Dr. Ir. Martin van StaverenMBA. woensdag 23 april 2014 www.geoimpuls.org GeoRM GOED GEORISICOMANAGEMENT in de Praktijk Dr. Ir. Martin van StaverenMBA Kennismaking Martin van Staveren TA / Ingenieursgeologie TU Delft MBA Nimbas/ Bradford Promotie Risicomanagement UT 19 jaar

Nadere informatie

Groen? Het is te doen! Audit.Tax.Consulting.Financial Advisory.

Groen? Het is te doen! Audit.Tax.Consulting.Financial Advisory. Groen? Het is te doen! Audit.Tax.Consulting.Financial Advisory. Een uitdagend klimaat 20 20 2020 In 2020 moet de uitstoot van CO 2 in de EU met 20% zijn teruggebracht ten opzichte van het 1990 niveau.

Nadere informatie

agendapunt H.04 Aan Verenigde Vergadering RENOVATIE TORENTJE, GEVELS EN DAKEN GEMEENLANDSHUIS Gevraagd besluit Verenigde Vergadering 20-06-2013

agendapunt H.04 Aan Verenigde Vergadering RENOVATIE TORENTJE, GEVELS EN DAKEN GEMEENLANDSHUIS Gevraagd besluit Verenigde Vergadering 20-06-2013 agendapunt H.04 1061816 Aan Verenigde Vergadering RENOVATIE TORENTJE, GEVELS EN DAKEN GEMEENLANDSHUIS Gevraagd besluit Verenigde Vergadering 20-06-2013 I. Vast te stellen het investeringsplan m.b.t. renovatie

Nadere informatie

Business Case. <<Naam project>>

Business Case. <<Naam project>> Business Case SYSQA B.V. Almere Versie : Datum : Status : Opgesteld door : Pagina 2 van 8 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1.1 Doel van dit document...

Nadere informatie

Maatschappelijke Kosten- Batenanalyses

Maatschappelijke Kosten- Batenanalyses Maatschappelijke Kosten- Batenanalyses Wat kun en moet je ermee? Imagine the result Agenda Introductie Thermometers, informatie en beslissingen Theoretische achtergrond MKBA Stappen in toepassing MKBA

Nadere informatie

Checklist voor Gemeente betreffende de aanvraag decentralisatie-uitkering spoorse doorsnijdingen 2 e tranche, onderdeel SSK-raming

Checklist voor Gemeente betreffende de aanvraag decentralisatie-uitkering spoorse doorsnijdingen 2 e tranche, onderdeel SSK-raming Checklist voor Gemeente betreffende de aanvraag decentralisatie-uitkering spoorse doorsnijdingen 2 e tranche, onderdeel SSK-raming Het doel van deze checklist is de gemeente (de aanvrager) een hulpmiddel

Nadere informatie

IB â fa. Oranjewijk, fase I. Grondexploitatie, bestuurlijke samenvatting

IB â fa. Oranjewijk, fase I. Grondexploitatie, bestuurlijke samenvatting IB 2016 00398 â fa Oranjewijk, fase I Grondexploitatie, bestuurlijke samenvatting u Inhoudsopgave INHOUDSOPGAVE 2 1. INLEIDING 3 1.1 VAN HISTORIE NAAR DE HUIDIGE SITUATIE 3 2. UITGEEFBAAR GEBIED EN PROGNOSE

Nadere informatie

FUWASYS Algemene Karakteristieken

FUWASYS Algemene Karakteristieken Blz. 1 Hoofdgroep karakter I Het betreft op zichzelf staande routinematige werkzaamheden, waarbij het effect van de werkzaamheden zich uitstrekt tot een beperkte groep medewerkers. Er zijn gedetailleerde

Nadere informatie

Vaststellen belangrijkste risico s

Vaststellen belangrijkste risico s Bijlage: Methodiek risicoanalyse RISMAN Quick-scan De RISMAN-methode 1 is een gebruikelijke methode om een integrale risicoanalyse op grote ()projecten uit te voeren. De RISMAN quick-scan voor en is een

Nadere informatie

Onderdeel Risico Kans op risico Maatregelen Schade worst case Kans x schade Conclusie risico

Onderdeel Risico Kans op risico Maatregelen Schade worst case Kans x schade Conclusie risico Bijlage b: : risicoanalyse r nieuwbouw MFA/BHS Bij de raadsbehandeling van de informatie omtrent de mogelijkheden om het MFA/BHS nieuw te bouwen heeft de raad gevraagd om een risicoanalyse op de beoogde

Nadere informatie

3 e ARTIKEL RISICOMANAGEMENT HET RISICOPROFIEL; EEN METHODE OM RISICO'S TE KENNEN OP ESSENTIËLE MOMENTEN IN HET BOUWPROCES

3 e ARTIKEL RISICOMANAGEMENT HET RISICOPROFIEL; EEN METHODE OM RISICO'S TE KENNEN OP ESSENTIËLE MOMENTEN IN HET BOUWPROCES 3 e ARTIKEL RISICOMANAGEMENT HET RISICOPROFIEL; EEN METHODE OM RISICO'S TE KENNEN OP ESSENTIËLE MOMENTEN IN HET BOUWPROCES 1 Onvermoede tegen- (of mee)vallers In de dagelijkse bouwpraktijk komt het voor

Nadere informatie

Kernenergie. Van uitstel komt afstel

Kernenergie. Van uitstel komt afstel 23 Kernenergie. Van uitstel komt afstel Bart Leurs, Lenny Vulperhorst De business case van Borssele II staat ter discussie. De bouw van een tweede kerncentrale in Zeeland wordt uitgesteld. Komt van uitstel

Nadere informatie

Waarde versus Prijs De Golfbaan Case. Han Dieperink register valuator

Waarde versus Prijs De Golfbaan Case. Han Dieperink register valuator Waarde versus Prijs De Golfbaan Case Han Dieperink register valuator Drie manieren om prijs te bepalen Gelijkwaardig vraag & aanbod Dominante vrager of bieder Fairness Drie manieren om waarde te bepalen

Nadere informatie

Advies Auditcommissie m.b.t. financiële risico's KVL-project. Versie 3.0 d.d. 10-9-2013

Advies Auditcommissie m.b.t. financiële risico's KVL-project. Versie 3.0 d.d. 10-9-2013 Advies Auditcommissie m.b.t. financiële risico's KVL-project. Versie 3.0 d.d. 10-9-2013 1. Inleiding. Op verzoek van de Raad van de gemeente Oisterwijk heeft de Auditcommissie zich gebogen over de financiële

Nadere informatie

STARTPAKKET RURAAL ERFGOED

STARTPAKKET RURAAL ERFGOED STARTPAKKET RURAAL ERFGOED CHECKLIST Startpakket Ruraal Erfgoed komt tot stand onder auspiciën van Innovatieplatform Duurzame Meierij met een financiële bijdrage van Belvedere, EU (Leader+) en IDM. Projectontwikkeling:

Nadere informatie

'DE ZWAAN' vof. Inhoud. 01 Bouwmanagement. 02 Initiatieffase bij het kopen van een gebouw. 03 Initiatieffase bij bestaande bouw

'DE ZWAAN' vof. Inhoud. 01 Bouwmanagement. 02 Initiatieffase bij het kopen van een gebouw. 03 Initiatieffase bij bestaande bouw 0 T Inhoud 01 ouwmanagement 02 Initiatieffase bij het kopen van een gebouw. 03 Initiatieffase bij bestaande bouw 04 Initiatieffase bij nieuwbouw 05 Schetsfase bij verbouwing of nieuwbouw 06 Voorontwerp

Nadere informatie

Leidraad Flora- en faunawet

Leidraad Flora- en faunawet Leidraad Flora- en faunawet 2013-2018 Inleiding De Flora- en faunawet is de nationale uitwerking van Europese regelgeving aangaande soortbescherming. Het betreft in hoofdzaak de Habitatrichtlijn en Vogelrichtlijn.

Nadere informatie

MKBA Windenergie binnen de 12-mijlszone

MKBA Windenergie binnen de 12-mijlszone MKBA Windenergie binnen de 12-mijlszone Den Haag, 3 november 2014 Niels Hoefsloot Ruben Abma Inhoud presentatie 1. Onderzoeksmethode en uitgangspunten 2. Directe effecten 3. Indirecte/externe effecten

Nadere informatie

Benodigde capaciteit, middelen, faciliteiten en infrastructuur

Benodigde capaciteit, middelen, faciliteiten en infrastructuur Elementen van een businessplan De toegevoegde waarde en doelstellingen Doelgroepen en waarde proposities Aanbod van producten en diensten Risicoanalyse en Concurrentie Speelveld / Ecosysteem Business model

Nadere informatie

Projectplan Slikken van Flakkee Ontwerpfase quick wins 28-5-2014 Projectnummer: 16508

Projectplan Slikken van Flakkee Ontwerpfase quick wins 28-5-2014 Projectnummer: 16508 Projectplan Slikken van Flakkee Ontwerpfase quick wins 28-5-2014 Projectnummer: 16508 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Overzicht van het Plangebied... 3 3 Ambitie... 3 4 Scope... 4 5 De opgave... 4 6 Fasering...

Nadere informatie

RJ-Uiting 2014-3: ontwerp-richtlijn 400 Jaarverslag

RJ-Uiting 2014-3: ontwerp-richtlijn 400 Jaarverslag RJ-Uiting 2014-3: ontwerp-richtlijn 400 Jaarverslag Ten geleide In de jaareditie 2013 van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving is hoofdstuk 400 Jaarverslag opgenomen met geringe aanpassingen in de

Nadere informatie

EXTRA RENDEMENTSEIS BIJ DE WAARDERING VAN MIDDELGROTE ONDERNEMINGEN

EXTRA RENDEMENTSEIS BIJ DE WAARDERING VAN MIDDELGROTE ONDERNEMINGEN !"# $ %&'()()*+$ %&'()(,-. /,-- ) EXTRA RENDEMENTSEIS BIJ DE WAARDERING VAN MIDDELGROTE ONDERNEMINGEN Over het algemeen worden kleinere ondernemingen relatief lager gewaardeerd dan grotere ondernemingen

Nadere informatie

Zeetoegang IJmond. Rijkswaterstaat Noord-Holland. Beter Benutten Brabant. Programmateam Beter Benutten Brabant. Oktober 2012 - heden

Zeetoegang IJmond. Rijkswaterstaat Noord-Holland. Beter Benutten Brabant. Programmateam Beter Benutten Brabant. Oktober 2012 - heden Zeetoegang IJmond Vormgeving en aansturing van risicomanagement ter voorbereiding op aanbesteding en realisatie van nieuwe zeesluis bij IJmuiden in een DBFM-contract, met toepassing van parallelle procedures

Nadere informatie

Bijlage 4. Stresstest. Kadernota mei Kadernota 2018 Bijlage 4: Stresstest 1

Bijlage 4. Stresstest. Kadernota mei Kadernota 2018 Bijlage 4: Stresstest 1 Bijlage 4 Stresstest Kadernota 2018 10 mei 2017 Kadernota 2018 Bijlage 4: Stresstest 1 1. Aanleiding 3. Uitwerking stappen stresstest Op verzoek van Provinciale Staten wordt sinds 2013 jaarlijks een stresstest

Nadere informatie

Nieuw pensioencontract. DIRK BROEDERS, Toezichtstrategie Seminar voor vermogensbeheerders, 27 juni 2012

Nieuw pensioencontract. DIRK BROEDERS, Toezichtstrategie Seminar voor vermogensbeheerders, 27 juni 2012 Nieuw pensioencontract DIRK BROEDERS, Toezichtstrategie Seminar voor vermogensbeheerders, 27 juni 2012 Kernpunten 1. Eén ftk met twee soorten contracten (nominale contract en reële contract) 2. Contracten

Nadere informatie

Bouwproces volgens de visie van Veelzijdigbouw

Bouwproces volgens de visie van Veelzijdigbouw 2011 Bouwproces volgens de visie van Veelzijdigbouw Veelzijdigbouw Walnootstraat 26 2461 DV Ter Aar Telefoon 06-43822608 Fax 0847-593939 info@veelzijdigbouw.nl www.veelzijdigbouw.nl Het bouwproces volgens

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Bijlagen 121 Literatuur 144

Inhoudsopgave. Bijlagen 121 Literatuur 144 Inhoudsopgave 5 Voorwoord 7 Ten geleide 9 1 Inleiding 11 2 De risicoanalyse 25 3 Uitvoeren van de risicoanalyse 65 4 Risicomanagement 77 5 Uitvoeren van risicomanagement 85 6 Implementatie van risicomanagement

Nadere informatie

VERSLAG WORKSHOP KETENPROJECT LUIERS 26 november 2014

VERSLAG WORKSHOP KETENPROJECT LUIERS 26 november 2014 VERSLAG WORKSHOP KETENPROJECT LUIERS 26 november 2014 1. DOEL VAN DE WORKSHOP Aan de hand van enkele presentaties gaan Eric de Baedts, Marc Pruijn en Geert Cuperus in op de achtergrond van het ketenproject

Nadere informatie

Notitie weerstandsvermogen gemeente Ten Boer

Notitie weerstandsvermogen gemeente Ten Boer Notitie weerstandsvermogen gemeente Ten Boer 1. Inleiding In 2008 heeft Aniek Geerts, student Master of Business Administration met begeleiding vanuit de Rijksuniversiteit Groningen door de heer B.J.W.Pennink

Nadere informatie

INLEIDING GEORISICOSCAN 2.0 VOOR TE TOETSEN PROJECTEN

INLEIDING GEORISICOSCAN 2.0 VOOR TE TOETSEN PROJECTEN INLEIDING GEORISICOSCAN 2.0 VOOR TE TOETSEN PROJECTEN Wat is de GeoRisicoScan (GRS) 2.0? De GRS 2.0 is een instrument om de kwaliteit van de toepassing van GeoRM in een project te toetsen. Wat is het doel

Nadere informatie

Convenant gezamenlijk werken aan de stedelijke ontwikkeling van Heerlen

Convenant gezamenlijk werken aan de stedelijke ontwikkeling van Heerlen Convenant gezamenlijk werken aan de stedelijke ontwikkeling van Heerlen In het provinciale coalitieakkoord 2015-2019 is aangegeven dat de provincie de economische en sociale structuur binnen de provincie

Nadere informatie

ONTWIKKEL EEN GEZAMENLIJKE VISIE OP HET DUURZAAM BODEMGEBRUIK. Bijeenkomst XXX dag-maand-jaar, Locatie

ONTWIKKEL EEN GEZAMENLIJKE VISIE OP HET DUURZAAM BODEMGEBRUIK. Bijeenkomst XXX dag-maand-jaar, Locatie ONTWIKKEL EEN GEZAMENLIJKE VISIE OP HET DUURZAAM BODEMGEBRUIK Bijeenkomst XXX dag-maand-jaar, Locatie OPZET VAN DE PRESENTATIE Bodemvisie Waarom? Doel Middel Ingrediënten SPRONG Wie, wat, waarom? Het proces

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam Rapporteurs: ir. H.M. Vermande en ir. M.G.Spalburg, PRe Bouwcentrum B.V., Bodegraven Vormgeving: Full House, Rotterdam Fotografie: Jan Zweerts, Den Haag Druk: Drukkerij van Tilburg BV, Waddinxveen Risicomanagement

Nadere informatie

Openbaar Lichaam Park Lingezegen. Begroting 2019

Openbaar Lichaam Park Lingezegen. Begroting 2019 Openbaar Lichaam Park Lingezegen Begroting 2019 09 februari 2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Algemeen... 4 3. Begroting... 5 4. Toelichting bij de begroting... 7 LASTEN... 7 BATEN... 9 DEKKINGSSTAAT

Nadere informatie

HET BOUWDEEL TUSSEN LEVENSDUUR EN KOSTEN VAN STICHTINGSKOSTEN NAAR EXPLOITATIEKOSTEN

HET BOUWDEEL TUSSEN LEVENSDUUR EN KOSTEN VAN STICHTINGSKOSTEN NAAR EXPLOITATIEKOSTEN HET BOUWDEEL TUSSEN LEVENSDUUR EN KOSTEN VAN STICHTINGSKOSTEN NAAR EXPLOITATIEKOSTEN Janssen REM Consulting INTRODUCTIE EN KENNISMAKING ONS AANBOD Uitvoeren van Levensduur analyses Het bieden van softwareoplossingen

Nadere informatie

Doen of laten? Een dag zonder risico s is een dag niet geleefd

Doen of laten? Een dag zonder risico s is een dag niet geleefd Doen of laten? Een dag zonder risico s is een dag niet geleefd Wie, wat en hoe Eric Lopes Cardozo & Rik Jan van Hulst sturen naar succes Doel Delen van inzichten voor praktisch operationeel risico management

Nadere informatie

Eigen initiatief Duurzame bereikbaarheid Flower Mainport Aalsmeer

Eigen initiatief Duurzame bereikbaarheid Flower Mainport Aalsmeer Plantijnweg 32, 4104 BB Culemborg / Postbus 141, 4100 AC Culemborg Telefoon (0345) 47 17 17 / Fax (0345) 47 17 59 / www.multiconsultbv.nl info@multiconsultbv.nl Eigen initiatief Duurzame bereikbaarheid

Nadere informatie

Het wettelijk kader van het investeringsstatuut is verankerd in het BBSH artikel 11 lid 1 en 2.

Het wettelijk kader van het investeringsstatuut is verankerd in het BBSH artikel 11 lid 1 en 2. Inleiding Met ingang van 1 juli 2011 is de nieuwe Governancecode voor woningcorporaties van kracht. In de nieuwe code is opgenomen dat iedere corporatie een toetsingskader dient op te stellen voor de investeringen

Nadere informatie

Innovatie in de samenwerking

Innovatie in de samenwerking Innovatie in de samenwerking Bijeenkomst vereniging Stadswerk regio Noord, NLingenieursNL Noord en Platform Infra Noord van Bouewend Nederland 14 februari 2017 Managen van risico s 1. Project in vogelvlucht

Nadere informatie

Adviespunt 4: Breng in kaart op welke onderdelen kennis en expertise tekort zou kunnen schieten en maak een plan hoe hiermee om te gaan.

Adviespunt 4: Breng in kaart op welke onderdelen kennis en expertise tekort zou kunnen schieten en maak een plan hoe hiermee om te gaan. Bijlage: Aanbevelingen uit second opinion rapportage Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement (NAR) op proces en systematiek risicomanagement CvE/Atalanta Adviespunt 1 : Benoem een bestuurlijk verantwoordelijk

Nadere informatie