DE BEHEERSMOGELIJKHEDEN IN DE NIEUWE NOTARIËLE BOEKHOUDING
|
|
- Petra van Doorn
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 NOTARIEEL BOEKHOUDEN Master Notariaat Prof. dr. Johan Christiaens DE BEHEERSMOGELIJKHEDEN IN DE NIEUWE NOTARIËLE BOEKHOUDING Auteur: Costeur Louis
2 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE 1 VOORWOORD INLEIDING SITUERING RELEVANTIE OPBOUW LITERATUURSTUDIE EXPERIENCESURVEY LITERATUURSTUDIE DE NOTARIS NOTARIELE BOEKHOUDING HISTORIEK SITUATIE VOOR 1 JANUARI SITUATIE VANAF 1 JANUARI SITUATIE VANAF 12 JANUARI BELANG VAN EEN BOEKHOUDING EFFICIENT BEHEER BEGRIP BELANG BOEKHOUDKUNDIG BEHEER MANGEMENT EN COST ACCOUNTING KOSTENREKENINGEN OPBRENGSTENREKENINGEN DE JAARREKENING HORIZONTALEANALYSE VERTICALE ANALYSE RATIOANALYSE EXPERIENCE-SURVEY COMMISSIE IKZ
3 DOEL AUDIT TOEKOMSTPERSPECTIEVEN EMPERISCH ONDERZOEK BEHEER BOEKHOUDING SOFTWARE BESLUIT.. 44 BIBLIOGRAFIE BIJLAGEN
4 VOORWOORD Tijdens mijn masterjaar notariaat heb ik voor volgende masterproef gekozen: De beheersmogelijkheden in de nieuwe notariële boekhouding. Vooraleer een uiteenzetting te geven van mijn onderwerp, had ik graag enkele personen bedankt die hebben bijgedragen tot realisatie van mijn masterproef. Graag wil ik alle notarissen, die anoniem blijven, en de leden van de Commissie IKZ van de Nederlandstalige gemeenschapsraad bedanken voor hun vlotte medewerking en de tijd die zij hebben vrijgemaakt voor een verkennend interview. Ten slotte wil ik ook mijn ouders bedanken die het me mogelijk hebben gemaakt dit extra diploma te behalen. Louis Costeur Heule, 15 mei
5 INLEIDING De notaris vervult een cruciale rol, zowel in ons persoonlijke leven als in onze samenleving. Door zijn advies en zijn bevoegdheid om akten authentiek te verklaren, bewerkstelligt de notaris blijvende afspraken en overeenkomsten tussen burgers onderling en tussen burgers en de overheid 1. Als openbaar ambtenaar verleent hij dus een brede waaier van diensten waar voor sommige zaken zijn tussenkomst wettelijk verplicht is. Toch wenden meer en meer ondernemers of particulieren zich tot de notaris voor deskundig advies buiten deze wettelijke verplichting om. Dit leidt er ons toe vast te stellen dat het notariskantoor een belangrijke functie inneemt 2. Grote verantwoordelijkheden eisen een vlotte organisatie om de werking van een notariskantoor optimaal te organiseren. Het notariaat kan niet werken aan vooruitgang zonder zichzelf ook in vraag te stellen en te moderniseren. Door belangrijke en solidaire investeringen van het beroep in projecten van administratieve vereenvoudiging (vb. rondetafelgesprekken: supra), beschikken alle notarissen over dezelfde middelen om hun dienstverlening aan de burger te verbeteren. Bovendien worden notarissen en hun medewerkers - dankzij het gebruik van nieuwe technologieën (vb. REAL-kaart) - bevrijd van een reeks administratieve taken en kunnen zich zo meer concentreren op de kwaliteit van de dienstverlening aan hun cliënten 3. Deze verhandeling onderzoekt of de nieuwe notariële boekhouding n.a.v. twee Koninklijke Besluiten 4 ook bijdraagt tot een efficiënter beheer van het notariskantoor. De invoering van de principes van het dubbel boekhouden zorgde immers voor een grote verandering in het notariskantoor. 1 C. DEMIL en B. BELLENS, De notarisgids, Roeselare, Globe, 1996, p. 11; 2 X, Het notariaat, 100% betrokkenheid (jaarverslag KFBN 2007), Geraadpleegd op 23 maart 2009). Te vinden via: 3 X, Het notariaat, 100% betrokkenheid (jaarverslag KFBN 2007), Geraadpleegd op 23 maart 2009). Te vinden via: 4 K.B. van 10 januari 2002 betreffende het beheer van de door de notaris ontvangen sommen, effecten en geldswaardige papieren aan toonder en betreffende het toezicht op de notariële boekhouding, B.S. 12 januari 2002 en K.B. van 9 maart 2003 met onder andere bepalingen aangaande de organisatie van de notariële boekhouding, het boekhoudkundig plan, de bij te houden boeken, de neer te leggen documenten en de controle, B.S. 1 april 2003 (Geraadpleegd 10 februari 2009). Te vinden via: 4
6 HOODSTUK 1: SITUERING In het eerste hoofdstuk wordt de relevantie van het onderwerp besproken samen met een weergave van de opbouw van de masterproef Relevantie Het notariaat kent een rijke geschiedenis die zijn oorspong kent in de 13 e eeuw. Het is sindsdien onderhevig geweest aan heel wat veranderingen 5. Het beroep van de notaris kent de laatste decennia een tendens naar modernisering. De snelle ontwikkeling van de informatica die de geboorte betekende voor CREDOC 6, een dochteronderneming van de Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat die specialist 7 is in o.a. timestamping, elektronische handtekening, elektronische archivering illustreert deze tendens. Alsook de recente wijzigingen in de notariële boekhouding die later worden besproken, sluiten aan bij deze beweging. Het belang van het notarisambt kan uit cijfermateriaal naar voren worden gebracht. Als de evolutie van het aantal notariële akten wordt onderzocht, merken we deze vanaf de 19 e eeuw een constante groei kent met enkele terugvallen die historisch te verklaren zijn 8. Uit het jaarverslag 2007 van de Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat (KFBN) kan worden afgeleid dat het jaarlijks aantal akten een weerspiegeling geven van de economische conjunctuur 9. Vervolgens zien we dat de meerderheid van de mensen (78%) die in contact kwamen met een notaris tevreden tot zelfs heel tevreden waren over hun bezoek en de informatie die zij ontvingen. Dit sluit aan bij de resultaten van een imago-onderzoek van 2007 (uitgevoerd door onafhankelijk onderzoeksbureau &Compagnie in opdracht van de KFBN) die peilde naar het imago van de notaris, waaruit blijkt dat heel wat ondervraagden de notaris 5 BRUNEEL, C., GODDING, P. en STEVENS F., Het notariaat in België van de middeleeuwen tot heden, Antwerpen, Gemeentekrediet groep Dexia, 1998, p. 7-8; 6 VERWILGHEN, M., Van schrift naar scherm, in BRUNEEL, C., GODDING, P. en STEVENS F., Het notariaat in België van de middeleeuwen tot heden, Antwerpen, Gemeentekrediet groep Dexia, 1998, p ; 7 (Geraadpleegd op 5 april 2009); 8 STEVENS, F., De notariële activiteit, een kwantitatieve analyse van de notariële activiteit, in BRUNEEL, C., GODDING, P. en STEVENS F., Het notariaat in België van de middeleeuwen tot heden, Antwerpen, Gemeentekrediet groep Dexia, 1998, p X, Notarissen verleden voor tweede jaar op rijd minder akten, 22 maart (Geraadpleegd op 7 april 2009). Te vinden via: 5
7 als bekwaam (96%) en behulpzaam (92%) beschouwen 10. De beroepsernst en vakkennis als objectieve steunpilaren van het notarisambt worden daardoor extra in verf de gezet. Deze resultaten bevestigen de stelling die de KFBN er op nahoudt door de notaris te omschrijven als iemand onbekend maar bemind. Dit wijst erop dat het notarisambt maatschappelijk geïntegreerd is en bijgevolg verantwoordt dit het belang van een efficiënt en zorgvuldig beheer van een notariskantoor, daar zo n beheer een determinerende factor is voor het uitbouwen van een winstgevend kantoor. Deze vaststelling kan ondersteund worden door een voortdurende stijgende tewerkstelling. Het notariaat stelde juridische en niet-juridische medewerkers tewerk in Daarnaast zijn associaties sinds 2001 mogelijk. De KBFN stimuleert de groei van associaties. Deze, vaak grotere, kantoren hebben dus zeker baat bij een efficiënt beheer. Uit bovenstaande feiten kunnen we besluiten dat het notarisambt samen met het notariskantoor een gegeven is binnen de maatschappelijke structuren. Dit gegeven koppelen aan de term efficiënt beheer leidt tot een betere werking van een notariskantoor wat ten goede komt aan de streefdoelen die de KFBN voor ogen heeft. De KBFN ziet de notaris als een belangrijke schakel tussen burger en overheid die meewerkt aan verandering op een weldoordachte en verantwoorde manier om zo de rechtszekerheid te bevorderen 12. Tijdens dit onderzoek zullen we bovenstaande vaststelling koppelen aan de mogelijkheden die de notariële boekhouding biedt t.a.v. het notariskantoor 1.2. Opbouw Het opzet van mijn onderzoek is proberen beter inzicht te krijgen in het mogelijkheden die de nieuwe boekhoudwetgeving biedt binnen het notariaat om zo het beheer van een notariskantoor te optimaliseren. Om een antwoord te krijgen op bovenstaande vraag, wordt eerst een beschrijving gegeven van de onderzoeksstrategieën die wordt gebruikt met een korte uitleg. In het kader van deze masterproef wordt er gekozen voor twee gebruikte strategieën: 10 X, Het notariaat, 100% betrokkenheid (jaarverslag KFBN 2007), Geraadpleegd op 23 maart 2009). Te vinden via: 11 X, De notaris maakt tijd voor u (jaarverslag KFBN 2008), 2008.; 12 X, Het notariaat, 100% betrokkenheid (jaarverslagkfbn 2007), Geraadpleegd op 23 maart 2009). Te vinden via: 6
8 Literatuurstudie Eerst wordt een literatuurstudie gehouden die ons toelaat voldoende informatie te verzamelen betreffende het onderwerp. De literatuurstudie is een wezenlijk bestanddeel van elk degelijk wetenschappelijk onderzoek. Zonder wetenschappelijke literatuur bestaat geen uitwisseling 13. De verzamelde informatie zal worden gebruikt voor de tweede onderzoeksstrategie: de literatuurstudie maakt het mogelijk om de notaris op een juiste manier te bevragen. Naast een bespreking van de nieuwe notariële boekhouding en het notariskantoor, wordt het begrip efficiënt beheer omschreven. Deze kernwoorden vormen de basis van de literatuurstudie Experience-survey Vervolgens gebruiken we een experience-survey. Dit gebeurt op basis van interviews van vier Vlaamse notarissen. Deze personen kunnen een weerspiegeling geven van de werking van een gemiddeld notariskantoor en hun boekhouding. Hun ervaringen kunnen een extra informatie verschaffen waardoor de theorie aan de praktijk wordt getoetst. Daarnaast wordt een vergadering van Commissie IKZ van de Nederlandstalige gemeenschapsraad bijgewoond waar gepeild wordt naar de doeleinden die binnen het notariaat m.b.t. het beheer worden nagestreefd. Tenslotte is er een interview met het softwarebedrijf SDP die het softwarepakket ActaLibra aanbiedt De vragenlijsten zijn terug te vinden in de bijlage. 13 Faculteit Psychologie en pedagogische wetenschappen. (Geraadpleegd op 6 april 2009). Te vinden via: 7
9 HOOFDSTUK 2: LITERATUURSTUDIE Er werd (cfr.infra) reeds gewezen op de belangrijke plaats die de notaris in het maatschappelijk leven inneemt; daarom is het interessant om de notaris even onder de loep te nemen om daarna in het volgend onderdeel dieper in te gaan op de notariële boekhouding en ten slotte af te sluiten met het begrip efficiënt beheer De notaris en het notariskantoor Het notariaat is voortdurend in beweging en om aan de hedendaagse noden te voldoen moet het notariaat zichzelf durven in vraag te stellen. Dit leidt er ons toe om enkele eisen vast te stellen die nodig zijn om het ambt notaris volwaardig te vervullen. De notaris treedt immers op in verschillende hoedanigheden. Hij treedt niet alleen op als openbaar ambtenaar maar ook als bemiddelaar, raadgever, vertrouwensman, 14 Er wordt immers veel kwaliteiten van een notaris verwacht en het zal uiteindelijk de notaris zijn in de functie van vrij beroeper 15 die zijn verantwoordelijkheid zal moeten opnemen niet alleen t.a.v. zichzelf maar ook t.a.v. zijn notariskantoor (cliënteel, personeel, ). Het begrip raadgevingsplicht, ongewijzigd gebleven in de nieuwe wet 16, waarborgt aan de notaris zijn goed imago en zijn voortbestaan, doch deze plicht vormt tevens de meest delicate en belangrijkste bron van de notariële aansprakelijkheid 17. Dit toont onmiddellijk het belang aan van een vlotte organisatie op de werkvloer. Van de notaris wordt in de eerste plaats een grote kennis verwacht. Uit het imago-onderzoek bleek reeds dat vakkennis een eigenschap is die de notaris typeert (cfr. Infra). Het werkterrein van de notaris is opvallend ruim en een gebrekkige kennis van de verschillende rechtsdomeinen kan een valkuil zijn voor een notariskantoor. Het lijkt ons vanzelfsprekend dat een volwaardige opleiding gevolgd door een ruime praktijkervaring essentieel is aan om aan deze vereiste te voldoen. 14 C. ENGELS, Inrichting van het notariaat, Universiteit Gent, , p. 60; 15 J. DU JARDIN, Welk notariaat voor de XXIste eeuw?, T. Not., 2002, (10) p. 614; 16 Art. 9 2 Ventôsewet; 17 R. BOURSEAU, La responsabilité professionnelle du notaire. Le point en 2001, in Les responsabilités professionnelles, CUP, 2001, 243; 8
10 Tenslotte moet de notaris over de nodige bedrijfscapaciteiten beschikken om het management op het notariskantoor in goeie banen te leiden. Dit sluit naadloos aan op een vlotte organisatie en het efficiënt beheer (cfr. supra). Dit houdt in dat de notaris aan kostenbeheersing 18 doet. Hij zal er een voorzichtige investeringpolitiek op nahouden om zo reserves op te bouwen die hem in slechtere economische tijden voldoende bescherming bieden. Dit geldt zeker voor een beginnende notaris die met overnamekosten te maken heeft. Een goed notaris houdt rekening met prioriteiten en de daarmee samenhangende termijnen om zo tijdig de dossiers af te handelen. Hij is communicatief enerzijds t.a.v. zijn cliënteel die graag op de hoogte wordt gehouden van eventuele vertragingen in het dossier en anderzijds t.a.v. zijn personeel die duidelijke opdrachten hoort te krijgen 19. Daarnaast kadert het in zijn verplichte dienstverlening dat hij wettelijk verplicht is de diensten van zijn ambt te verlenen wanneer hij daartoe aangezocht wordt. Hij moet dus zich beschikbaar stellen voor het publiek op straffe van gemeenrechtelijke bepalingen en tuchtsancties 20. De redelijkheid heeft een limitatieve vrijstaande dienstverlening of dienstweigering 21 voorzien, alhoewel dit niet zo eenvoudig is daar bovenstaande verplichting wettelijk is vastgelegd 22. Indien partijen de notaris een andere dag en uur willen opleggen dan degene die op redelijke wijze door de notaris aangeduid werd, indien de notaris geen provisie krijgt ter dekking van de kosten die te voorzien zijn, zijn enkele voorbeelden van de limitatieve vrijstaande dienstweigering. Tenslotte is ook het personeelsbeleid van groot belang in een notariskantoor. De administratieve en juridische medewerkers zorgen als één team voor een goed functioneren van de notaris en meer algemeen van het notariskantoor. Administratieve medewerkers die op een efficiënte, beleefde en hulpvaardige wijze kunnen communiceren en handelen met het publiek en diverse diensten, die instaan voor de vóór- en nazorg van de akten, desgevallend voor een professioneel gevoerde boekhouding, courante akten opstellen en tal van andere opdrachten en beslommeringen op zich nemen waarvoor de notaris geen tijd maar ook soms geen aanleg heeft, zijn een onmisbaar gegeven in een notariskantoor 23. Anderzijds heeft de notaris ook behoefte aan juridische medewerkers die het zware juridische werk op zich nemen, voor de notaris een klankbord vormen bij juridische discussies, 18 J. VERSTRAETE, Het notariaat voor de 21 ste eeuw.,t. Not, 2007, (11) p. 638; 19 J. VERSTRAETE, o.c.., T. Not, 2007, (11) p ; 20 C. ENGELS, Inrichting van het notariaat, Universiteit Gent, , p ; 21 C. ENGELS, o.c., Universiteit Gent, , p. 39; 22 Art. 3 Org. Wet 1980; 23 J. VERSTRAETE, o.c.,t. Not, 2007, (11) p. 639; 9
11 inspirerend en corrigerend optreden, specialisaties ontwikkelen, cliënten opvangen en dergelijke meer De notariële boekhouding Nadat we de notaris samen met het notariskantoor besproken hebben, kunnen we ons toeleggen op het volgende aspect van deze masterproef: de notariële boekhouding. Eerst wordt de historiek van de boekhouding binnen het notariaat besproken. Daarna gaan we dieper in op het belang van het voeren van een boekhouding Ontwikkeling Situatie voor 1 januari De notariële boekhouding heeft in België slechts in 1935 haar wettelijke basis gekregen door de invoering van een nieuw artikel 33 in de Ventôsewet. De notarisboekhouding was daarvoor nochtans niet onbestaande. De meerderheid van de notarissen hadden een boekhouding gesteund op de wettelijke verplichting van artikel 1331 B.W. maar zij had echter een bewijswaarde als huishoudelijke registers en papieren : Huiselijke registers en papieren leveren geen bewijs ten voordele van degene die ze geschreven heeft. Zij leveren bewijs op tegen hem: 1 in alle gevallen waarin zij uitdrukkelijk melding maken van een ontvangen beding; 2 wanneer zij uitdrukkelijk vermelden dat de aantekening gemaakt is om te voorzien in het ontbreken van een titel ten behoeve van degenen in wiens voordeel zij een verbintenis vaststellen De verplichting tot een notariële boekhouding werd overgenomen vanuit Frankrijk. Bij decreet van 30 januari 1890 werden de Franse notarissen verplicht een boekhouding te voeren 24 J. VERSTRAETE, Het notariaat voor de 21 ste eeuw., T. Not, 2007, (11) p. 639; 25 A. VAN DEN BOSSCHE, Het notariaat in Belgie, van de middeleeuwen tot heden, Gemeentekrediet, Groep Dexia, Brussel, 1998, p. 211; 10
12 en bestond voor hen het wettelijk voorschrift van het gebruik van een journaalboek, een akteboek, een grootboek en een boek van bewaring van titels en waarden 26. In België werd een eerste wetsontwerp voor een verplichte notariële boekhouding ingediend door minister Lejeune op 28 april Het ontwerp was geïnspireerd op het Franse voorbeeld en voorzag de invoering van de boekhouding voornamelijk betreffende de ontvangsten voor rekening van derden. De boekhouding moest volgens het ontwerp een journaalboek, een grootboek, een kwitantieboek en een aktekostenboek omvatten. Dit ontwerp werd als wetsvoorstel nogmaals ingediend op 11 maart Noch het ontwerp, noch het voorstel kenden een bespreking. Dit toont echter reeds een bewustzijn aan op het einde van de 19 e eeuw waarbij het notariaat het belang van een regelmatige boekhouding inzag. De boekhouding zou hen immers beter toelaten na te gaan of alle kosten wel betaald werden, vergissingen op te sporen, verliezen na te gaan. Op voorstel van de Federatie van Notarissen werden de eerste beslissingen om de boekhoudkundige verplichting in te voeren genomen, door onder meer de Algemene vergadering van de notarissen van het arrondissement Brussel en door de meeste andere arrondissementen op de algemene vergadering van november Deze beginselen werden verder uitgewerkt door de Federatie van Notarissen onder meer door de uitgave van een handleiding Compatibilité Notariale in Deze handeling werd als reglement verplicht gesteld in alle arrondissementen vanaf 1 januari De financiële moeilijkheden van de jaren dertig waren hieraan niet vreemd. Op het einde van het daarop volgende jaar kregen deze corporatieve voorschriften een wettelijke basis door de wijziging van artikel 33 van de Ventôsewet. Bij de invoering van deze wettelijke boekhoudverplichting werd bij Koninklijk Besluit van 14 december 1935 ook het toezicht op de boekhouding georganiseerd. Deze regeling was eerder beknopt en beperkte zich enkel tot het opleggen van de verplichting tot het voeren van een boekhouding. De uitwerking werd overgelaten aan de zesentwintig Kamers van Notarissen en Commissies van toezicht. Het gevolg hiervan was dat het toezicht op de boekhouding in de beginjaren heel wat problemen kende. De Commissies van toezicht waren niet voorzien op dergelijke controles. Een beroep doen op professionele auditkrachten was vaak uitgesloten daar dit dure aangelegenheden waren. De schadegevallen die naar boven kwamen, werden 26 X, Historique de la comptabilité notariale, 17 oktober 2008 (Geraadpleegd op 4 april 2009). Te vinden via : 11
13 gedragen door de Notariële Zekerheid en het betrokken arrondissement, maar ingevolge een toename van het aantal schadegevallen was de Koninklijke Federatie van Belgische Notarissen genoopt om de boekhoudkundige verplichtingen en de controleregeling te verstrengen. Het zal echter duren tot 1998 vooraleer een Ministerieel besluit in het leven werd geroepen inzake het vastleggen van de door de notarissen bij te houden boekhouddocumenten 27. Oorspronkelijk kende de notariële boekhouding sedert de aanpassing van de Ventôsewet bij het Koninklijk besluit nummer 231 van 14 december 1935 volgende belangrijke basisprincipes voor de notariële boekhouding 28 : Ten eerste moesten alle ontvangsten en uitgaven worden geboekt, welke ook de oorzaak ervan is d.w.z. dat niet alleen die handelingen die plaatsgrijpen na aanvang van een akte, maar ook elke handeling die zich bij elk optreden van de notaris in ruime zin voordoen en waarbij hij geld ontvangt of uitgeeft, in de boekhouding moeten voorkomen Daarbij moet er in ieder geval een duidelijk onderscheid aanwezig zijn tussen private en beroepsrekeningen. Vervolgens moet de boekhouding steeds worden bijgehouden zodat dat op ieder moment de toestand van het kantoor kan worden vastgesteld. Het K.B. nr. 213 van 13 december 1935 had niet in de eerste plaats tot doel een boekhouding verplicht te stellen, maar wel zekere praktijken te verbieden. Tot dan toe genoten de notarissen van een bijna ongebreidelde vrijheid om gelden van hun cliënten te bewaren en te beleggen 29. In het kader van de sanering van het bankwezen werd aan de notarissen het verbod opgelegd zich te gedragen als notaris 30. De wettekst is echter summier. Er werd niet bepaald welke boeken moesten werden gehouden, en evenmin werd er een rekeningplan opgelegd. Deze summiere bepaling stak schril af tegen de strakke reglementering van de boekhouding van ondernemingen. Het ontbreken van concrete richtlijnen had tot gevolg dat een werkelijke jungle van boekhoudplannen was ontstaan 31. De boekhoudverplichtingen tussen de arrondissementen vertonen een grote verscheidenheid en lacunes op het vlak van 27 M.B. 17 december 1998 tot vastlegging van de door de notarissen bij te houden boekhouddocumenten, B.S., 30 december 1998; 28 Artikel 33 Notariswet; 29 A. WATERBLEY, De notariële boekhouding en haar externe controle, Gent 1975, A. MICHIELSENS, Notariële Dagen van Namen, De door het notariaat geboden financiële waarborgen. Voorschriften i.v.m. de boekhouding van notarissen, Koninklijke Federatie van Belgische notarissen, 1989, p. 95; 31 A. MICHIELSENS, o.c., Koninklijke Federatie van Belgische notarissen, 1989, p. 97; 12
14 boekhoudkundige reglementering daar artikel 33 van de Ventôsewet de bevoegdheid om reglementen op te stellen aan de tuchtkamers van notarissen had gedelegeerd 32. De toename van reglementen van de tuchtkamers en de ontstentenis van enige administratieve beschikking verklaarden het gebrek aan standaardisatie. Begin de jaren tachtig werd voor het notariaat een eerste poging gedaan om de boekhouding op het kantoor te houden op een computer. Daarvoor was het voeren van een geautomatiseerde boekhouding ook mogelijk maar dit was een omslachtige aangelegenheid waarbij een beroep werd gedaan op een externe firma. Rekening houdend met het succes van geautomatiseerde boekhouding werden al vlug programma s geschreven die specifiek op het notariaat waren gericht 33. De gebrekkige standaardisatie uitte zich ook op het vlak van informatica. De leveranciers betreurden het geen volwaardige packages te kunnen ontwikkelen. De door de diverse arrondissementen gewenste aanpassingen zijn weliswaar gering, maar de kostprijs valt niet te onderschatten. De notarissen van hun kant worden geconfronteerd met informaticabedrijven die bij ontstentenis van een voldoende geüniformeerde markt niet kunnen investeren in producten Situatie sinds 1 januari 2000 Als gevolg van de wetswijziging 35 die vanaf toen in de mogelijkheid voorzag dat notarissen hun activiteit in associatie uitoefenen, werd de Ventôsewet aangepast. Van notarissen die hun activiteit in associatie uitoefenen binnen een vennootschap, wordt slechts één enkele boekhouding vereist 36. Daarnaast wordt de termijnen om sommen te rubriceren van drie maanden op één maand gebracht 37. Tenslotte werden de sancties bij het niet-naleving van de oorspronkelijke verplichtingen van artikel 34 en 34bis Ventôsewet afgeschaft A. MICHIELSENS, o.c., Koninklijke Federatie van Belgische notarissen, 1989, p ; 33 T. VERMEIRE, L informatique au service de l authenticité De informatica ten dienste van de authenticiteit. Notariële toepassingen van de informatica., Brussel, Kluwer, Bruylant, 2000, p ; 34 Y. POULET en D. BROUWERS Notariële Dagen van Namen, De door het notariaat geboden financiële waarborgen. Notariële boekhouding en informatica: enkele bedenkingen., Koninklijke Federatie van Belgische notarissen, 1989, p. 225; 35 Wet 4 mei 1999 tot wijziging van de wet van 25 ventôse jaar XI op het notarisambt, B.S. 1 oktober 1999; 36 Art. 33 Ventôsewet; 37 Ar. 34 Ventôsewet; 38 Oud art. 34ter Ventôsewet; 13
15 Situatie sinds 12 januari 2002 Er werden twee nieuwe besluiten inzake notariële boekhouding gepubliceerd namelijk: - Koninklijk besluit van 10 januari 2002 (B.S. 12 januari 2002) betreffende het beheer van de door de notaris ontvangen sommen, effecten en geldswaardige papieren aan toonder en betreffende het toezicht op de notariële boekhouding; - Koninklijk besluit van 9 maart 2003( B.S. 1 april 2003) met onder andere bepalingen aangaande de organisatie van de notariële boekhouding, het boekhoudkundig plan, de bij te houden boeken, de neer te leggen documenten en de controle. Het Koninklijk Besluit van 9 maart 2003 dat het reglement van de Nationale Kamer van Notarissen voor de organisatie van de notariële boekhouding goedkeurt, en hieraan bindende kracht geeft, introduceert in het Belgische notariaat de vermogensboekhouding als enige aanvaardbare norm. Dit betekent het einde van de uiteenlopende reglementen van de tuchtkamers en de daarmee samenhangende verwarring en complexiteit. Ten einde aan deze norm te voldoen dient de boekhouding te worden gevoerd volgens de gebruikelijke regels van het dubbel boekhouden. Deze regels houden in dat elke boeking tot uiting wordt gebracht in twee verrichtingen, zowel een debet- als een creditverrichting 39. De notarissen konden door deze besluiten hun kantoor onder vorm van een vennootschap structureren. Beide boekhoudbesluiten gelden dan ook voor alle notariskantoren, ongeacht de juridische vorm (notaris natuurlijke persoon/ notarisvennootschap). De bevoegdheid tot uitwerking van een regeling voor de boekhouding en welke boeken moeten gehouden worden, ligt sindsdien niet langer meer bij de Provinciale Kamers maar bij de Nationale Kamer van de Notarissen. De vraag in welke mate het algemeen boekhoudrecht weerspiegeld wordt in een notariskantoor geeft geen eenduidig antwoord. Een notaris is geen handelaar. Hij is dus niet verplicht op basis van het algemeen boekhoudrecht een volledig, dubbele boekhouding te voeren. Maar het is daarentegen juist de geest van de Koninklijke Besluiten van 2002 en 2003 een dubbele boekhouding te voeren. Sommigen maken een onderscheid naargelang de notaris 39 J. CHRISTIAENS, F. HEPS, M. MAUS, A. MICHIELSENS, A. VAN DEN BOSSCHE, K. VAN GORP, Notariële boekhouding, in reeks Notarieel recht., Antwerpen, Kluwer, 2006, p. 63; 14
16 zijn ambt uitoefent als een natuurlijk persoon of als notarisvennootschap. Bij een notarisvennootschap is het algemeen boekhoudrecht van toepassing zoals voor elke handelsvennootschap. Bij een natuurlijk persoon gaat het niet om een onderneming, omdat de natuurlijke persoon geen daden van koophandel stelt en aldus niet onderworpen zou zijn aan het algemeen boekhoudrecht 40. Een strekking die men moeilijk zonder bezwaar kan volgen. Het algemeen boekhoudrecht lijkt de norm te zijn waarnaar moet verwezen worden telkens er zich binnen een specifieke regeling een leemte voor doet. De dubbele boekhouding dient niet noodzakelijk geassocieerd te worden met het stellen van daden van koophandel. Enerzijds wordt het principe van de dubbel boekhouding ingevoerd als enige aanvaardbare regel zodat meteen een einde wordt gesteld aan de vroegere gangbare kasboekhouding die voorheen gebruikt werd in een notariskantoor en voert anderzijds een uniform rekeningstelsel in voor het notariaat 41. Het Koninklijk besluit gaf een bindende kracht aan het Reglement voor de Organisatie van de Notariële Boekhouding en brengt vier onderdelen naar voor 42 : 1. De bepaling van de principes waaraan de notariële boekhouding dient te voldoen; 2. De bepaling van het rekeningstelsel en de van toepassing wordende rekeningen; 3. De bepaling van het beschikbaar saldo waarover elke notaris dient te beschikken; 4. De bepaling van de rapportering die door elke notaris, driemaandelijks dient te gebeuren. Daar het niet wenselijk is voor het onderzoek om in detail het reglement te bespreken wordt enkel op de relevante onderdelen ingegaan. Iedere notaris (natuurlijke persoon/notarisvennootschap) heeft de plicht een boekhouding in te voeren die regelmatig 43 is d.w.z. dat zij moet gevoerd worden conform de regels die noodzakelijk zijn voor het voeren van een correcte boekhouding. Het boeken moet aldus gebeuren op basis van documenten, op regelmatige tijdstippen en volgens aanvaardbare waarderingsregels die op consistente wijze worden doorgevoerd overeenkomstig de 40 J. CHRISTIAENS, F. HEPS, M. MAUS, A. MICHIELSENS, A. VAN DEN BOSSCHE, K. VAN GORP, Notariële boekhouding, in reeks Notarieel recht, Antwerpen, Kluwer, 2006, p. 25; 41 J. CHRISTIAENS, F. HEPS, M. MAUS, A. MICHIELSENS, A. VAN DEN BOSSCHE, K. VAN GORP, o.c., Antwerpen, Kluwer, 2006, p. 59; 42 J. CHRISTIAENS, F. HEPS, M. MAUS, A. MICHIELSENS, A. VAN DEN BOSSCHE, K. VAN GORP, o.c., Antwerpen, Kluwer, 2006, p. 59; 43 Art. 3 K.B. 9 maart 2003; 15
17 gebruikelijke regels van de dubbele boekhouding gehouden wordt en die het minimum rekeningstelsel respecteert 44. De boekhouding dient ten minste en te allen tijde aan volgende criteria te voldoen 45 : de boekhouding geeft de situatie van het kantoor weer en laat toe om de ontvangsten en uitgaven van alle aard vast te stellen die door de notaris verricht zijn, hetzij ter gelegenheid van een akte of een verrichting van zijn ambt, hetzij voor rekening van de cliënten of lastgevers. Het gebruik van de term situatie doelt op een duidelijke weergave van de gehele financiële toestand waarin een notariskantoor zich op een bepaald moment bevindt. Alleen de dubbele boekhouding biedt daar een voldoende waarborg voor. Dit wordt afgeleid uit de balans die het vermogen van de notarisstudie weergeeft, daar een balans alle bezittingen, schulden, rechten en plichten weerspiegelt. De boekhouding moet dan ook op een manier worden bijgehouden zodat zij op elk moment de vermogentoestand van het kantoor kan weergeven. Het is vanzelfsprekend dat de boekhouding volledig moet zijn daar zij de juiste vermogenstoestand op een juiste manier moet weerspiegelen. Vervolgens moet de boekhouding van het notariskantoor toelaten onmiddellijk de bedragen vast te stellen die verschuldigd zijn aan derden, zowel op een globale als op een individuele manier, alsook moet de boekhouding toelaten het beschikbaar saldo vast te stellen, namelijk het verschil tussen enerzijds de professionele rekeningen en speciën in kas en anderzijds de sommen verschuldigd aan cliënten. Tenslotte moet de boekhouding van een notariskantoor toelaten een betrouwbare en transparante controle mogelijk te maken. De boekhouding zal alle duidelijkheid moeten vertonen over hoe en op welke basis van welke onderliggende documenten de boekingen worden gevoerd. Het Koninklijk Besluit van 25 januari 2005 voert de elektronische boekhouding in. De verplichting tot het houden van een papieren boekhouding is sindsdien afgeschaft. Kleine notariskantoren kunnen echter nog steeds suppletief gebruik maken van deze verouderde vorm van boekhouden. Deze elektrische boekhouding moet ook voldoen aan bovenstaande criteria. Ze dient dan ook bewaard te worden en toegankelijk te zijn voor controledoeleinden. 44 J. CHRISTIAENS, F. HEPS, M. MAUS, A. MICHIELSENS, A. VAN DEN BOSSCHE, K. VAN GORP, Notariële boekhouding, in reeks Notarieel recht, Antwerpen, Kluwer, 2006, p. 60; 45 J. CHRISTIAENS, F. HEPS, M. MAUS, A. MICHIELSENS, A. VAN DEN BOSSCHE, K. VAN GORP, o.c., Antwerpen, Kluwer, 2006, p ; 16
18 Elke notaris moet een onderscheid 46 maken tussen zijn privérekeningen en zijn professionele rekeningen 47. Hiertoe is het hem verboden om in het kader van zijn uitoefening van zijn beroep van notaris een professionele rekening te openen bij een kredietinstelling, indien die niet vooraf verzaakt heeft aan het principe van eenheid van rekeningen alsmede aan de wettelijke en conventionele compensatie, dit zowel tussen de privé- en professionele rekeningen van de notaris als tussen zijn verschillende rekeningen 48. Door aan dit principe te voldoen, biedt de boekhouding aan de notaris een extra zekerheid op een vlot beheer daar privé en werk strikt gescheiden worden gehouden. Tot afsluiting van deze titel geven we nog een overzicht van welke boekhoudkundige stukken de notaris moet bijhouden 49 : 1. Een dagboek waarin dagelijks en chronologisch alle boekhoudkundige verrichtingen van het kantoor worden vastgesteld. 2. Een grootboek waarin alle resultaten van alle bewerkingen voorkomen, houdende alle algemene en particuliere rekeningen 3. Een register van de aktekosten, chronologisch opgesteld, onder naam van de cliënt en het nummer van het repertorium, met opgaven van de door elke akte ontvangen aktekosten. 4. Een kasboek, tenzij alle kasverrichtingen volledig in het dagboek worden opgenomen. 5. Een boek van de bewaring van de effecten en waarden: de notaris moet binnen de drie maanden na ontvangst van titels en effecten aan toonder, deze bij een financiële instelling in bewaring geven. 6. Een boek van registratie: het volstaat dat eenmaal per jaar een afdruk wordt gemaakt van deze boeken, bij een geïnformeerde boekhouding. 7. Een kwijtingboek: het houden van dit boek is verplicht voor de Administratie der Directe Belastingen. 8. Een register voor de driemaandelijkse balansen van de algemene rekeningstelsels. Al deze boeken worden bijgehouden op genummerde losse en chronologische geklasseerde bladen, behalve voor het kwijtingboek dat ingebonden is, conform de fiscale voorschriften van de Minister van Financiën. 46 Cass. AR C F, 9 januari 2004, R&J, , 2005/3, p. 33; 47 Art. 4 K.B. 9 maart 2003; 48 C. ENGELS, Inrichting van het notariaat, Universiteit Gent, , p. 171; 49 Art. 6 K.B. 9 maart 2003; 17
19 Zoals reeds hoger werd vermeld wordt een elektronische boekhouding geaccepteerd. Indien de notaris daarvan gebruik maakt dan volstaat een afdruk eenmaal per jaar op het einde van de maand die volgt op het boekjaar voor het geheel van de dagboeken, de balans en de rekeningen Belang Het dubbel boekhouden vormt een registratiesysteem om de financieel-economische verrichtingen vast te leggen en samen te vatten in een financieel-economische rapportering i.h.b. balans resultatenrekening en toelichting 51. De balans geeft slechts een overzicht van de vermogenstoestand weer op een welbepaald moment 52. De resultatenrekening geeft een overzicht van de kosten en opbrengsten die gedurende een bepaalde periode werden gerealiseerd en brengt ons tot de winst of verlies van het boekjaar 53. De toelichting bevat o.a. gegevens m.b.t. de staat van oprichtingskosten, de staat van materiële vaste activa, 54 Deze drie delen vormen samen de jaarrekening waaruit de financiële analyse kan worden afgeleid (cfr. supra). Het conceptual accouting framework of het boekhoudkader leunt sterk aan bij de jaarrekening. Hiermee wordt het perspectief waarin de jaarrekening wordt opgesteld, bedoeld. In het notariskantoor lijkt o.i. logisch dat de notaris uitgaat van een boekhouding die zicht geeft op de financiële gezondheid. Een uitgebreid boekhoudkader laat ons toe een beter zicht te krijgen op de gang van zaken in een notariskantoor. Deze financieel-economische rapportering heeft de bedoeling om gebruikt te worden als een informatiebron 55. De boekhouding geeft aanleiding tot een interne en externe rapportering 56. De interne rapportering laat de notaris toe o.a. het resultaat van een bepaalde periode vaste te leggen en op lange termijn de evolutie van het notariskantoor na te gaan. De externe 50 J CHRISTIAENS, F. HEPS, M. MAUS, A. MICHIELSENS, A. VAN DEN BOSSCHE, K. VAN GORP, Notariële boekhouding, in reeks Notarieel recht., Antwerpen, Kluwer, 2006, p ; 51 J. CHRISTIAENS, Notarieel boekhouden, Universiteit Gent, faculteit economie en bedrijfskunde, vakgroep accountancy en bedrijfsfinanciering, , p. 8; 52 C. VAN LIEDERKERKE, G. WALRAEVENS en E. KOOLEN, Boekhouden voor het beleid, Antwerpen, Standaard Uitgeverij, 2000, p.13; 53 J. CHRISTIAENS, o.c., Universiteit Gent, faculteit economie en bedrijfskunde, vakgroep accountancy en bedrijfsfinanciering, , p. 11; 54 G. VAN HERCK, C. LEVEBRE en A. GAEREMYNCK, Algemeen boekhouden, Leuven, Acco Leuven/Amersfoort, 1992, p. 411; 55 R. DE VALKENEER en P.E. BROHEE: Elements de comptabilité notariale, Bruxelles, Bruylant, 1991, p. 12; 56 J. CHRISTIAENS, o.c., Universiteit Gent, faculteit economie en bedrijfskunde, vakgroep accountancy en bedrijfsfinanciering, , p. 27; 18
20 rapportering geeft o.a. informatie over de solvabiliteit van het notariskantoor en over de werking van het notariskantoor. Op dit vlak geeft de boekhouding ook informatie naar derden toe om de notariële activiteiten te beoordelen maar in dit onderzoek gaan wij na of zij daadwerkelijk wordt gebruikt om een oordeelkundig beleid voor het kantoor uit te werken 57. Er moet wel worden opgemerkt dat in het kader van de controle op de boekhouding door de Commissie van Toezicht wel aandacht wordt besteed naar de organisatie van een kantoor. De deskundigen die o.a. belast zijn met de controle onderzoeken in welke mate de werking en de organisatie van het kantoor de boekhoudkundige toestand ervan beïnvloeden; dit met het oog op de bescherming van de belangen van de cliënten 58. Deze controle blijkt sterk gericht te zijn op het nagaan of de liquiditeitssituatie (cfr. supra) van de notaris als openbaar ambtenaar gezond is. Daarnaast spitst de driejaarlijkse controle 59 zich op het nagaan van de gevolgen van de werking en organisatie van het kantoor op de financiële toestand van het kantoor nu en in de toekomst. Deze controlevorm gaat niet over het waar en getrouw beeld van de boekhouding, maar vertoont veel gelijkenissen met een beleidscontrole 60. De controle is vrij streng geregeld en een modernisering is wenselijk. Het kan een uitdaging zijn voor de Commissie van Toezicht om meer aandacht te besteden aan een a posteriori controle op het niveau van management van het kantoor. Een administratief handboek kan een alternatief zijn. Hierbij liggen de klemtonen op de administratieve organisatie en het interne controlesysteem van het notariaat. Op die wijze combineren zij de nagestreefde voordelen van de externe controle samen met interne beheersvoordelen voor het kantoor zelf 61. Het traditionele notariskantoor werd gerund door de notaris zelf samen met zijn echtgenote als eerste klerk waardoor het minder moeilijk was om het notariskantoor te beheren althans op het vlak van personeelsbeleid. Vandaag de dag worden we meer en meer geconfronteerd met grotere notariskantoren die een vennootschapsstructuur aannemen. De invoering van de 57 J. CHRISTIAENS, Notarieel boekhouden, Universiteit Gent, faculteit economie en bedrijfskunde, vakgroep accountancy en bedrijfsfinanciering, , p. 8; 58 Artikel 15 Koninklijk besluit van 10 januari 2002 (B.S. 12 januari 2002) betreffende het beheer van de door de notaris ontvangen sommen, effecten en geldswaardige papieren aan toonder en betreffende het toezicht op de notariële boekhouding; 59 Artikel 21 Koninklijk besluit van 10 januari 2002 (B.S. 12 januari 2002) betreffende het beheer van de door de notaris ontvangen sommen, effecten en geldswaardige papieren aan toonder en betreffende het toezicht op de notariële boekhouding; 60 J. CHRISTIAENS, o.c., Universiteit Gent, faculteit economie en bedrijfskunde, vakgroep accountancy en bedrijfsfinanciering, , p. 143; 61 J. CHRISTIAENS, o.c., Universiteit Gent, faculteit economie en bedrijfskunde, vakgroep accountancy en bedrijfsfinanciering, , p. 145; 19
Inhoud DEEL I. BEGINSELEN VAN NOTARIE LE BOEKHOUDING.. 1. Hoofdstuk 1. Boekhouding Algemeen (Johan Christiaens)... 3
Inhoud p. DEEL I. BEGINSELEN VAN NOTARIE LE BOEKHOUDING.. 1 Hoofdstuk 1. Boekhouding Algemeen (Johan Christiaens).... 3 1. Basisbegrippen dubbele boekhouding.... 3 a. Algemeen..... 3 b. Balans... 4 1.
Nadere informatieReglement voor de organisatie van de notariële boekhouding
NATIONALE KAMER VAN NOTARISSEN Reglement voor de organisatie van de notariële boekhouding Aangenomen door de algemene vergadering van de Nationale Kamer van notarissen op 9 oktober 2001 en gewijzigd door
Nadere informatieReglement voor het toezicht op de boekhouding
NATIONALE KAMER VAN NOTARISSEN Reglement voor het toezicht op de boekhouding Aangenomen door de algemene vergadering van de Nationale Kamer van notarissen op 29 januari 2002 Goedgekeurd bij K.B. van 9
Nadere informatieInhoud. Voorwoord. Deel I: Krachtlijnen van de vernieuwing 1. Hoofdstuk 1: Situering van het OCMW naar vernieuwende aspecten 3
Inhoud Voorwoord V Deel I: Krachtlijnen van de vernieuwing 1 Hoofdstuk 1: Situering van het OCMW naar vernieuwende aspecten 3 1. Inleiding 3 2. Structuur van het Organieke Decreet 3 3. Krachtlijnen van
Nadere informatieNATIONALE KAMER VAN NOTARISSEN
NATIONALE KAMER VAN NOTARISSEN Deontologische Code inzake notariële bemiddeling Aangenomen door de algemene vergadering op 7 oktober 2003 Gewijzigd door de algemene vergadering op 24 oktober 2006) Art.
Nadere informatieAdvies van 10 maart 2014 met betrekking tot de wijziging van het koninklijk besluit van 22 november 1990
Advies van 10 maart 2014 met betrekking tot de wijziging van het koninklijk besluit van 22 november 1990 betreffende de diploma's van de kandidaat-accountants en de kandidaat-belastingconsulenten Ontwerp
Nadere informatieAbnormale of goedgunstige voordelen toch geen minimale belastbare basis?
Abnormale of goedgunstige voordelen toch geen minimale belastbare basis? Aan de hand van bepaalde transacties wordt binnen groepen van vennootschappen soms gepoogd om winsten te verschuiven naar de vennootschappen
Nadere informatieAdvies van de Verenigde Benoemingscommissies voor het Notariaat
Advies van de Verenigde Benoemingscommissies voor het Notariaat over het aantal in 2015 te benoemen kandidaat-notarissen, per taalrol DE VERENIGDE BENOEMINGSCOMMISSIE VOOR HET NOTARIAAT, werden bij brief
Nadere informatieGelet op het auditoraatsrapport van de Kruispuntbank ontvangen op 24 juni 2005; A. SITUERING, ONDERWERP EN RECHTVAARDIGING VAN DE AANVRAAG
SCSZ/05/97 1 BERAADSLAGING NR. 05/034 VAN 19 JULI 2005 M.B.T. DE MEDEDELING VAN PERSOONSGEGEVENS BETREFFENDE BUITENLANDSE VERZEKERDEN, DOOR DE VERZEKERINGSINSTELLINGEN AAN HET VLAAMS ZORGFONDS, MET HET
Nadere informatieBURGERLIJKE AANSPRAKELIJKHEID VAN DE ARCHITECT VERBONDEN DOOR EEN ARBEIDSOVEREENKOMST
BURGERLIJKE AANSPRAKELIJKHEID VAN DE ARCHITECT VERBONDEN DOOR EEN ARBEIDSOVEREENKOMST 1) Omschrijving van de arbeidsovereenkomst Artikel 3 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten
Nadere informatieOrde van Vlaamse Balies
Orde van Vlaamse Balies www.advocaat.be Koningsstraat 148 B 1000 Brussel T +32 (0)2 227 54 70 F +32 (0)2 227 54 79 info@advocaat.be Ontwerp van wetsvoorstel van de heer Raf Terwingen aangaande de derdenrekening
Nadere informatieDe Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer;
KONINKRIJK BELGIE 1000 Brussel, Postadres : Ministerie Waterloola Kantoren : Regentsch Tel. : 02 Fax : 02 / COMMISSIE VOOR DE BESCHERMING VAN DE PERSOONLIJKE LEVENSSFEER ADVIES Nr 20 / 97 van 11 september
Nadere informatieSectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Sociale Zekerheid»
Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Sociale Zekerheid» SCSZ/11/037 BERAADSLAGING NR 11/028 VAN 5 APRIL 2011 MET BETREKKING TOT DE TOEGANG VAN DE KONINKLIJKE FEDERATIE
Nadere informatieUITVOERENDE KAMER VAN HET BEROEPSINSTITUUT VAN VASTGOEDMAKELAARS
UITVOERENDE KAMER VAN HET BEROEPSINSTITUUT VAN VASTGOEDMAKELAARS TUCHTRECHTELIJKE BESLISSING IN EERSTE AANLEG nr. ( ) Van 16 januari 2015 Dossier : T6687 Inzake ( ) (B.I.V. nr. ) Samenvatting: In het kader
Nadere informatieInhoud DEEL 1. DE REGISTRATIE IN DE KLEINE ONDERNEMING... 1 HOOFDSTUK 1 DE KLEINE ONDERNEMING... 3
DEEL 1. DE REGISTRATIE IN DE KLEINE ONDERNEMING... 1 HOOFDSTUK 1 DE KLEINE ONDERNEMING... 3 1 KLEINE ONDERNEMING VOLGENS DE BOEKHOUDWETGEVING... 4 1.1 De juridische vorm van de onderneming... 4 1.2 De
Nadere informatiebepaalde instrumenterende ambtenaren tot de registratieformaliteit en tot de hypothecaire openbaarmaking (CO-A-2014-005)
1/6 Advies nr 05/2014 van 5 februari 2014 Betreft: advies m.b.t. het koninklijk besluit houdende regeling van de aanbieding van akten van bepaalde instrumenterende ambtenaren tot de registratieformaliteit
Nadere informatieCOMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN
COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN CBN-advies 2013/14 De boekhoudkundige verwerking van de uitgestelde belastingen bij gerealiseerde meerwaarden waarvoor de uitgestelde belastingregeling geldt en bij
Nadere informatieSectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling Sociale Zekerheid
Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling Sociale Zekerheid SCSZ/11/035 BERAADSLAGING NR 11/026 VAN 5 APRIL 2011 MET BETREKKING TOT DE RAADPLEGING VAN PERSOONSGEGEVENS DOOR
Nadere informatieDeze 3 verslagen dienen in onderlinge samenhang te worden gelezen en kunnen niet afzonderlijk van elkaar worden gezien of gebruikt.
Hoofding van het kantoor XYZ Verslagen van de bedrijfsrevisor (1) aan de raad van bestuur (2) van de Vlaamse rechtspersoon in uitvoering van artikel 9 van het Besluit van de Vlaamse Regering van 7 september
Nadere informatieHOOFDSTUK II. DE VOORAFGAANDE VERSLAGPLICHT
INHOUD VOORWOORD....................................................... v HOOFDSTUK I. DE VERBETERING VAN DE WETTELIJKE REGELING INZAKE VEREFFENING VAN VENNOOTSCHAPPEN: VAN EEN SUMMIERE REGELING NAAR BELANGRIJKE
Nadere informatieTITEL I OPRICHTING VAN EEN INTERN VERZELFSTANDIGD AGENTSCHAP "INTERNE AUDIT VAN DE VLAAMSE ADMINISTRATIE"
Besluit van de Vlaamse Regering tot oprichting van het intern verzelfstandigd agentschap Interne Audit van de Vlaamse Administratie en tot omvorming van het auditcomité van de Vlaamse Gemeenschap tot het
Nadere informatieBestuurder zijn is niet vrijblijvend.
Bestuurder zijn is niet vrijblijvend. Ook in België wordt de verantwoordelijkheid van bestuurders met de dag belangrijker. Nieuwe wetgeving en procedures verplichten bestuurders om meer dan ooit bewust
Nadere informatieDeontologische Code inzake notariële bemiddeling
NATIONALE KAMER VAN NOTARISSEN Deontologische Code inzake notariële bemiddeling (Aangenomen door de A.V. op 7 oktober 2003; gewijzigd door de A.V. op 24 oktober 2006 en gewijzigd door de A.V. van 22 oktober
Nadere informatieBijlage 1 1. INLEIDING EN VERLOOP VAN DE OPDRACHT. Beknopte beschrijving van het verloop van de opdracht 2. DE WAARDERINGS- EN TOEREKENINGSREGELS
Bijlage 1 SCHEMA VAN TYPEVERSLAG OP TE STELLEN INZAKE DE FINANCIELE TOESTAND VAN DE AANVULLENDE VERZEKERING VAN DE LANDSBONDEN, DE ZIEKENFONDSEN EN DE MAATSCHAPPIJEN VAN ONDERLINGE BIJSTAND DIE GEEN VERZEKERINGEN
Nadere informatieDe Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer,
KONINKRIJK BELGIE 1000 Brussel, Postadres : Ministerie van Justitie Waterloolaan 115 Kantoren : Regentschapsstraat 61 Tel. : 02 / 542.72.00 Fax : 02 / 542.72.12 COMMISSIE VOOR DE BESCHERMING VAN DE PERSOONLIJKE
Nadere informatieHet Sectoraal comité van het Rijksregister, (hierna "het Comité");
1/6 Sectoraal comité van het Rijksregister Beraadslaging RR nr. 47/2016 2016 van 22 juni 2016 Betreft: Aanvraag van de Gewestelijke Overheidsdienst Brussel, Brussel Economie en Werkgelegenheid, om zijn
Nadere informatieProf. dr. Stijn Goeminne, Faculteit Economie & Bedrijfskunde, Universiteit Gent
De boekhoudkundige verwerking van uitgestelde belastingen bij gerealiseerde meerwaarden waarvoor de uitgestelde belastingregeling geldt en bij kapitaalsubsidies Prof. dr. Stijn Goeminne, Faculteit Economie
Nadere informatieDe Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer,
KONINKRIJK BELGIE 1000 Brussel, Postadres : Ministerie van Justitie Waterloolaan 115 Kantoren : Regentschapsstraat 61 Tel. : 02 / 542.72.00 Fax : 02 / 542.72.12 COMMISSIE VOOR DE BESCHERMING VAN DE PERSOONLIJKE
Nadere informatieKlachtenregeling. Verpleging en Verzorging en Hulp bij het Huishouden
Klachtenregeling VerplegingenVerzorgingenHulpbijhet Huishouden StichtingHumanitas Klachtenregeling 13januari2011 Inhoudsopgave Inleidingpagina3 Aandachtspuntenprocedureinformelefasepagina5 Stappenplaninformelefasepagina7
Nadere informatieBIJLAGE (Aangenomen door de algemene vergadering van 22 januari 2008) Genootschap van notarissen van.. KAMER VAN NOTARISSEN * * *
BIJLAGE (Aangenomen door de algemene vergadering van 22 januari 2008) Genootschap van notarissen van.. * * * KAMER VAN NOTARISSEN * * * FORMULIER VOOR DE DRIEJAARLIJKSE KWALITEITSCONTROLE * * * Gecontroleerd
Nadere informatieMINISTERIE VAN TEWERKSTELLING EN ARBEID Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk
MINISTERIE VAN TEWERKSTELLING EN ARBEID ------ Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk ------ Advies nr. 16 van 16 oktober 1998 met betrekking tot een ontwerp van koninklijk besluit betreffende
Nadere informatieTechnische fiche De verrichtingen mbt de B.T.W.
Technische fiche De verrichtingen mbt de De verrichtingen betreffende de hebben enkel betrekking op de OCMW s die, in het kader van hun opdrachten, een economische activiteit van producent, handelaar of
Nadere informatieBoekhouding verenigingen 28 februari Sylvia Thienpont
Boekhouding verenigingen 28 februari 2015 Sylvia Thienpont Boekhouding verenigingen 1. Wettelijk kader boekhoudkundige Kleine verenigingen Grote en zeer grote verenigingen 2. Dubbel boekhouden versus vereenvoudigd
Nadere informatieBIJLAGE 1 BIJ DE MEDEDELING F.2 VAN
5112/PC/MS BIJLAGE 1 BIJ DE MEDEDELING F.2 VAN AANSTELLING VAN EEN COMMISSARIS BIJ EEN MAATSCHAPPIJ VOOR ONDERLINGE BORGSTELLING De maatschappij voor onderlinge borgstelling...... (statutaire benaming).........
Nadere informatieWet van 22 april 1999 betreffende de beroepstucht voor accountants en belastingconsulenten
Wet van 22 april 1999 betreffende de beroepstucht voor accountants en belastingconsulenten Bron : Wet van 22 april 1999 betreffende de beroepstucht voor accountants en belastingconsulenten (Belgisch Staatsblad,
Nadere informatieProtocol. Klachtencommissie. Autimaat B.V.
Protocol Klachtencommissie Autimaat B.V. Doetinchem December 2011 Protocol van de klachtencommissie van Autimaat B.V. Inhoudsopgave Toepassingsgebied 3 Begripsbepaling 3 Doelstelling van de klachtenregeling
Nadere informatieCOMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN
COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN CBN-advies 2012/8 De boekhoudkundige verwerking van de inbreng in eigendom in een Belgische burgerlijke maatschap die niet de rechtsvorm heeft aangenomen van een handelsvennootschap
Nadere informatieCOMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN. CBN-advies 1-6 Europese economische samenwerkingsverbanden en economische samenwerkingsverbanden
COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN CBN-advies 1-6 Europese economische samenwerkingsverbanden en economische samenwerkingsverbanden De Europese Ministerraad hechtte op 25 juli 1985 zijn goedkeuring
Nadere informatieIAB-Info. Inhoud. Beroep. Economie
Nummer 4 16 29 februari 2004 IAB-Info Inhoud 16e jaargang Beroep c Bestuur en aandeelhouderschap van erkende professionele vennootschappen Deze bijdrage strekt ertoe een overzicht te bieden van zowel de
Nadere informatieSAMENWERKINGSAKKOORD tussen de Federale Overheid en het Vlaamse Gewest met betrekking tot de regularisatie van niet uitsplitsbare bedragen.
SAMENWERKINGSAKKOORD tussen de Federale Overheid en het Vlaamse Gewest met betrekking tot de regularisatie van niet uitsplitsbare bedragen. Gelet op de grondwet, de artikelen 1, 33, 35, 39 en 134; Gelet
Nadere informatiehet commissarisverslag 2013 ERRATUM
VERSLAG VAN DE COMMISSARIS AAN DE ALGEMENE VERGADERING VAN DE NV OVER HET BOEKJAAR AFGESLOTEN OP 20 Overeenkomstig de wettelijke en statutaire bepalingen 30) en de toelichting. Verslag over Oordeel met
Nadere informatieCOMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN
COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN CBN-advies 2019/XX Neerlegging van de enkelvoudige jaarrekening bij de Nationale Bank van België: nieuwe modellen van de jaarrekening Ontwerpadvies van 5 juni 2019
Nadere informatieADVIES. over DE IMPACTANALYSE VAN EEN EVENTUELE HERVORMING VAN DE REGELS INZAKE DE VERJARING VAN VORDERINGEN VAN EN TEGEN CONSUMENTEN
N HAND PRAKT - Verjaring vorderingen cons. A2 Brussel, 12 februari 2013 MH/TM/AS 692-2012 ADVIES over DE IMPACTANALYSE VAN EEN EVENTUELE HERVORMING VAN DE REGELS INZAKE DE VERJARING VAN VORDERINGEN VAN
Nadere informatieZONDER. MEER. Voorwaarden Online Bankieren nibc direct
ZONDER. MEER. Voorwaarden Online Bankieren nibc direct ZONDER. MEER. Inhoudsopgave Toelichting gebruikte begrippen 1. Elektronische diensten 2. Gebruiksvoorschriften en/of aanwijzingen 3. Zorgplicht NIBC
Nadere informatieDe Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer;
1/6 Advies nr. 22/2016 van 18 mei 2016 Betreft: adviesaanvraag m.b.t. een ontwerp van koninklijk besluit tot vaststelling van het model van huishoudelijk reglement voor de toegang tot sommige specifieke
Nadere informatieCommissie "Code en Vooruitzichten"
Commissie Doc: a056003 Tijdschrift: 56 p. 26 Datum: 18/01/1992 Origine: NR Thema's: Code van geneeskundige plichtenleer (Interpretatie van de-) Vennootschappen tussen artsen en met niet-artsen Commissie
Nadere informatieN Financiële planners A2 Brussel, 27 maart 2014 MH/SL-EDJ/AS 717-2014 ADVIES. over
N Financiële planners A2 Brussel, 27 maart 2014 MH/SL-EDJ/AS 717-2014 ADVIES over EEN ONTWERP VAN WET INZAKE HET STATUUT VAN EN HET TOEZICHT OP DE ONAFHANKELIJK FINANCIËLE PLANNERS EN INZAKE HET VERSTREKKEN
Nadere informatiePraktische nota bij artikel 618 Wetboek van vennootschappen (interimdividend)
Praktische nota bij artikel 618 Wetboek van vennootschappen (interimdividend) Het Instituut van de Bedrijfsrevisoren (IBR) heeft met de norm van 10 november 2009 de internationale controlestandaarden (International
Nadere informatieRAAD VOOR HET VERBRUIK ADVIES. Over het verzoek tot bescherming van de beroepstitel van interieurarchitect van de Unie van Designers van België (UDB).
RVV 383 RAAD VOOR HET VERBRUIK ADVIES Over het verzoek tot bescherming van de beroepstitel van interieurarchitect van de Unie van Designers van België (UDB). Brussel, 2 juli 2007 1 De Raad voor het Verbruik
Nadere informatieOvereenkomst tussen advocaat en cliënt 1
Overeenkomst tussen advocaat en cliënt 1 Tussen : Meester Dimitri Vantomme, advocaat met kantoor te 8500 Kortrijk, Beheerstraat 32. hierna te noemen de advocaat (of het advocatenkantoor), en hierna te
Nadere informatieVrij Syndicaat voor het Openbaar Ambt Provincie Oost-Vlaanderen
Vrij Syndicaat voor het Openbaar Ambt Provincie Oost-Vlaanderen REGLEMENT VAN INWENDIGE ORDE BETREFFENDE DE BIJSTANDSREGELING Art. 1. Het VSOA - Politie, hierna de organisatie genoemd, verdedigt de belangen
Nadere informatieNOTA AAN DE VLAAMSE REGERING
DE VLAAMSE MINISTER VAN BINNENLANDS BESTUUR, INBURGERING, WONEN, GELIJKE KANSEN EN ARMOEDEBESTRIJDING NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering betreffende de functionarissen
Nadere informatie0377/08/N Tuchtcommissie van 3 februari 2009 (definitieve beslissing)
0377/08/N Tuchtcommissie van 3 februari 2009 (definitieve beslissing) A.I. Inbreuken op de wetgeving en reglementering bij de aanvaarding van de opdracht. (art. 64 ter, 1 der gecoördineerde wetten op de
Nadere informatieADVIES Nr 10 / 2001 van 25 APRIL 2001
ADVIES Nr 10 / 2001 van 25 APRIL 2001 O. Ref. : 10 / A / 2001 / 10 BETREFT : Ontwerp van koninklijk besluit waarbij de V.Z.W. Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat gemachtigd wordt om toegang
Nadere informatieNieuwe boekhoudwetgeving op komst
Nieuwe boekhoudwetgeving op komst Prof. dr. Stijn Goeminne, Universiteit Gent, Vakgroep Publieke Governance, Management en Financiën In het werkveld zijn de bepalingen van W.Venn. en haar uitvoeringsbesluit
Nadere informatie4 de vermelding van de wil van beide partijen om wettelijk samen te wonen;
Datum : 01/12/1999 BS : 07/12/1999 Omzendbrief. - Wettelijke samenwoning, ingevoerd door de wet van 23 november 1998 Aan de gebruikers van het Rijksregister, Aan het College van Burgemeester en Schepenen,
Nadere informatie2.4. Doelstelling van de controle van de jaarrekening (5 januari 1987) 65
3. Interactie tussen toepassingscontroles en algemene IT-controles Toepassingscontroles en algemene IT-controles zijn sterk met elkaar verbonden. De algemene IT-controles zijn noodzakelijk om de betrouwbaarheid
Nadere informatieHANDBOEK BOEKHOUDEN ENKELVOUDIG BOEKHOUDEN BOEKHOUDEN VOOR DE ZELFSTANDIGE ONDERNEMER EN DE KLEINE VZW
HANDBOEK BOEKHOUDEN ENKELVOUDIG BOEKHOUDEN BOEKHOUDEN VOOR DE ZELFSTANDIGE ONDERNEMER EN DE KLEINE VZW Em. prof. dr. Erik De Lembre Prof. dr. Patricia Everaert Prof. dr. Jan Verhoeye Tweede editie Antwerpen
Nadere informatieLees deze Privacy Policy aandachtig door, aangezien deze uw rechten en plichten ten aanzien van MUTAS bevat.
Privacyverklaring Deze Privacy Policy regelt de verwerking van uw persoonsgegevens door de verantwoordelijke voor de verwerking: Mutualistische Alarmcentrale Mutas VZW, met maatschappelijke zetel te Leliegaarde
Nadere informatiePersonenvennootschappen
Personenvennootschappen mei 2006 mr De auteur heeft grote zorgvuldigheid betracht in het weergeven van delen uit het geldende recht. Evenwel noch de auteur noch kan aansprakelijk worden gesteld voor schade
Nadere informatieAANBEVELING AANGAANDE DE STAGE
AANBEVELING AANGAANDE DE STAGE Deze aanbeveling wordt gegeven in overeenstemming met art. 3, 2de lid van het Reglement van Beroepsplichten, goedgekeurd bij K.B. van 18 april 1985 (B.S., 8 mei 1985). OVERZICHT
Nadere informatieMedisch dossier Overeenkomst vaste huisarts patiënt
Medisch dossier- Overeenkomst huisarts-patient Doc: a057003 Tijdschrift: 57 p. 15 Datum: 11/04/1992 Origine: NR Thema's: Dossier (Medisch-) Huisarts Medisch dossier Overeenkomst vaste huisarts patiënt
Nadere informatieDe Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer
1/6 Advies 30/2016 van 8 juni 2016 Betreft: Advies uit eigen beweging over de mededeling door de Kruispuntbank van Ondernemingen van gegevens betreffende de functies die een persoon uitoefent binnen een
Nadere informatieCommissie voor de toegang tot en het hergebruik van bestuursdocumenten
Commissie voor de toegang tot en het hergebruik van bestuursdocumenten Afdeling openbaarheid van bestuur 8 november 2010 ADVIES 2010-62 over de weigering om toegang te verlenen tot een fiscaal dossier
Nadere informatieSectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling gezondheid
Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling gezondheid SCSZG/12/146 BERAADSLAGING NR 12/047 VAN 19 JUNI 2012 MET BETREKKING TOT DE GEÏNFORMEERDE TOESTEMMING VAN EEN BETROKKENE
Nadere informatieCOMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN. Advies 2015/9 Boekhoudkundige verwerking van geactiveerde intercalaire interesten. Advies van 9 december 2015 1
COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN Advies 2015/9 Boekhoudkundige verwerking van geactiveerde intercalaire interesten Advies van 9 december 2015 1 I. Inleiding 1. In onderhavig advies wordt beoogd de
Nadere informatieHet Sectoraal comité van het Rijksregister, (hierna "het Comité");
1/7 Sectoraal comité van het Rijksregister Beraadslaging RR nr 53/2016 van 27/07/2016 Betreft: Machtigingsaanvraag van de Kruispuntbank voor de Uitwisseling van Gegevens om toegang te krijgen tot diverse
Nadere informatieHOGE RAAD VOOR DE ZELFSTANDIGEN EN DE KMO
HOGE RAAD VOOR DE ZELFSTANDIGEN EN DE KMO N Beroepsregl. - vergoeding examinatoren A04 Brussel, 22.10.2009 MH/JC/JP ADVIES OP EIGEN INITIATIEF over DE VERGOEDING VAN DE EXAMINATOREN VAN DE CENTRALE EXAMENCOMMISSIES
Nadere informatieKlachtenprotocol Kinderopvang De 5
Klachtenprotocol Kinderopvang De 5 Versie 10-11-2016 2 Klachtenprotocol Kinderopvang De 5 Inhoudsopgave Toepassingsgebied 3 Begripsbepaling 3 Doelstelling van de klachtenregeling 2 Samenstelling, benoeming
Nadere informatieIn alle vertrouwen een stap vooruit!
In alle vertrouwen een stap vooruit! Advies op sleutelmomenten SAMENWONEN TROUWEN SCHEIDEN KOPEN Een huwelijk, een echtscheiding, de aankoop of Onafhankelijk advies op maat is daarbij een abso- verkoop
Nadere informatieRapport. Datum: 18 oktober 2001 Rapportnummer: 2001/325
Rapport Datum: 18 oktober 2001 Rapportnummer: 2001/325 2 Klacht Verzoeker klaagt er over dat de Belastingdienst/Particulieren/Ondernemingen Venlo tot het moment van indienen van de klacht bij de Nationale
Nadere informatieVonnis van de Rechtbank van eerste aanleg van Leuven dd. 4 maart 2005 - Rol nr 02-1580-A - Aanslagjaar 1994
Vonnis van de Rechtbank van eerste aanleg van Leuven dd. 4 maart 2005 - Rol nr 02-1580-A - Aanslagjaar 1994 Une indemnité de non concurrence est-elle une indemnité de préavis déguisée? Arrêt Advocaten:
Nadere informatieGelet op het auditoraatsrapport van de Kruispuntbank ontvangen op 2 juni 2005;
SCSZ/05/91 1 BERAADSLAGING NR. 05/032 VAN 19 JULI 2005 M.B.T. DE MEDEDELING VAN PERSOONSGEGEVENS DOOR DE RIJKSDIENST VOOR ARBEIDSVOORZIENING AAN DE RIJKSDIENST VOOR KINDERBIJSLAG VOOR WERKNEMERS EN DE
Nadere informatieBijlage aan de circulaire PPB-2007-7-CPB over de administratie van financiële instrumenten INHOUDSOPGAVE
PPB-2007-7-CPB-1 Bijlage aan de circulaire PPB-2007-7-CPB over de administratie van financiële instrumenten Inhoudsopgave 0. Wettelijke basis en overzicht van de principes INHOUDSOPGAVE 1. Verantwoordelijkheid
Nadere informatieDe contractuele uitsluiting en beperking van de tienjarige aansprakelijkheid van de architect (Cass. 5 september 2014)
De contractuele uitsluiting en beperking van de tienjarige aansprakelijkheid van de architect (Cass. 5 september 2014) FORUM ADVOCATEN BVBA Nassaustraat 37-41 2000 Antwerpen T 03 369 95 65 F 03 369 95
Nadere informatieBedrijfsrevisor. Verklaring over de jaarrekening zonder voorbehoud
Burg. CVBA Helga Platteau Verslag van het College van Commissarissen aan de Algemene Vergadering der Aandeelhouders van Euronav NV over de jaarrekening over het boekjaar afgesloten op 31 december 2008
Nadere informatieVoorstel van decreet. van de heren Sas van Rouveroij, Ivan Sabbe, Björn Rzoska, Bart Tommelein en Lode Vereeck
stuk ingediend op 2198 (2013-2014) Nr. 1 3 oktober 2013 (2013-2014) Voorstel van decreet van de heren Sas van Rouveroij, Ivan Sabbe, Björn Rzoska, Bart Tommelein en Lode Vereeck houdende wijziging van
Nadere informatieKlynveld Peat Marwick Goerdeler
Klynveld Peat Marwick Goerdeler Bedrijfsrevisoren Helga Platteau Bedrijfsrevisor Verslag van het College van sen over de geconsolideerde jaarrekening over het boekjaar afgesloten op 31 december 2004 en
Nadere informatieVlaamse Adviescommissie voor Boekhoudkundige Normen. Advies 2017/8 betreffende RAPPORTERINGSJABLOON VLAAMSE OVERHEID van 6 december 2017
Vlaamse Adviescommissie voor Boekhoudkundige Normen Advies 2017/8 betreffende RAPPORTERINGSJABLOON VLAAMSE OVERHEID van 6 december 2017 Inhoud I. Inleiding en definities 2 1) Toepassingsgebied 3 2) Definities
Nadere informatieGelet op de wet van 15 januari 1990 houdende oprichting en organisatie van een Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid, inzonderheid op artikel 15;
SCSZ/07/043 1 BERAADSLAGING NR. 07/015 VAN 27 MAART 2007 MET BETREKKING TOT DE MEDEDELING VAN PERSOONSGEGEVENS BETREFFENDE GEDETACHEERDE WERKNEMERS, ZELFSTANDIGEN EN STAGIAIRS AAN DE RIJKSDIENST VOOR SOCIALE
Nadere informatieHof van Cassatie LIBERCAS
Hof van Cassatie LIBERCAS 5-2018 AFSTAND (RECHTSPLEGING) ALGEMEEN Algemeen - Afstand van geding - Afstand doende partij - Veroordeling in de kosten - Rechtsplegingsvergoeding - Toepassing Algemeen - Afstand
Nadere informatieHof van Cassatie van België
6 DECEMBER 2012 C.11.0654.F/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. C.11.0654.F A. V., advocaat, handelend in de hoedanigheid van curator van het faillissement van de coöperatieve vennootschap met onbeperkte
Nadere informatieNieuwe controlenorm Bevestigingen van de leiding van de entiteit
Nieuwe controlenorm Bevestigingen van de leiding van de entiteit Op 6 juni 1997 heeft de Raad van het IBR een controleaanbeveling goedgekeurd Bevestigingen door de leiding. Deze aanbeveling heeft het voorwerp
Nadere informatieA D V I E S Nr Zitting van dinsdag 26 september 2017
A D V I E S Nr. 2.051 ------------------------------ Zitting van dinsdag 26 september 2017 ---------------------------------------------------- Ontwerp van koninklijk besluit tot uitvoering van een aantal
Nadere informatieDeel I Verplicht aan de cliënt te verstrekken informatie 1
Deel I Verplicht aan de cliënt te verstrekken informatie 1 1. Uw advocaat en zijn kantoor U vertrouwt u dossier toe aan mr. Jerry VANBELLEGHEM. Mr. Jerry VANBELLEGHEM is advocaat in België, en is ingeschreven
Nadere informatieIndien u vragen hebt over deze controle, kunt u contact opnemen met uw inspecteur via mi.inspect_office@mi-is.be.
Aan de Voorzitter van het OCMW van Knokke-Heist Kraaiennestplein 1 bus 2 8300 Knokke-Heist Geïntegreerd inspectieverslag POD MI Inspectiedienst POD MI Aantal 2 OCMW / RMIB-SFGE / 2015 Betreft: Geïntegreerd
Nadere informatieFORTIS INVESTMENTS ALGEMENE VOORWAARDEN INZAKE BELEGGINGSDIENSTEN
Versie oktober 2007 FORTIS INVESTMENTS ALGEMENE VOORWAARDEN INZAKE BELEGGINGSDIENSTEN Fortis Investment Management Netherlands N.V. is statutair gevestigd te Utrecht en kantoorhoudend te 1101 BH Amsterdam
Nadere informatieGepubliceerd in Staatscourant 17 september 2007, nr. 179 / pag. 11
Gepubliceerd in Staatscourant 17 september 2007, nr. 179 / pag. 11 Klachtenregeling IGZ Artikel 1 1 Een ieder heeft het recht om over de wijze waarop de inspectie zich in een bepaalde aangelegenheid jegens
Nadere informatie1.2 MEERTALIGHEID Afhankelijk van het niveau (club, district, MD) en overeenkomstig de behoefte, is de inhoud één- of meertalig.
NATIONALE COMMISSIE WEB EN DATABASE MD 112 BELGIUM (November 2007) GEMEENSCHAPPELIJK HANDVEST VOOR LIONS WEBSITES IN MD 112 BELGIUM PRINCIPES EN VOORSCHRIFTEN VOOR OPBOUW VAN EEN SITE - GEDRAGSCODE 1 PRINCIPES
Nadere informatieWETTELIJKE INFORMATIE
WETTELIJKE INFORMATIE Het Wetboek Economisch Recht legt de verplichting op bepaalde informatie te verstrekken. Wij verzoeken U uitdrukkelijk hiervan kennis te nemen en ook de andere pagina s van deze website
Nadere informatieCOMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN. CBN-advies 2012/17 - Erkenning van opbrengsten en kosten. Advies van 7 november 2012
COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN CBN-advies 2012/17 - Erkenning van opbrengsten en kosten Advies van 7 november 2012 I. Onderwerp van het advies 1. In het artikel 31, 1 van de Vierde Europese Richtlijn
Nadere informatieProgrammawet van 22.12.89 en uitvoeringsbesluit van 8 maart 1990
Programmawet van 22.12.89 en uitvoeringsbesluit van 8 maart 1990 rechtsbron bron/reg.nr. rechtsbrondatum publicatiedatum pagina Wet - 22.12.1989 K.B. - B.S. - 30.12.1989 21382 Wet - 29.03.2012 B.S. - 06.04.2012
Nadere informatieStichting Bewaarder Holland Immo Group XI/ Retail Residential Fund te Eindhoven
Stichting Bewaarder Holland Immo Group XI/ Retail Residential Fund te Eindhoven Jaarrekening 2012 Stichting Bewaarder Holland Immo Group XI/ Retail Residential Fund Jaarrekening 2012 Inhoudsopgave Jaarstukken
Nadere informatieBrussel, COMMISSIE VOOR DE BESCHERMING VAN DE PERSOONLIJKE LEVENSSFEER ADVIES Nr 39 / 2006 van 27 september 2006
KONINKRIJK BELGIE Brussel, Adres : Hoogstraat, 139, B-1000 Brussel Tel.: +32(0)2/213.85.40 E-mail : commission@privacycommission.be Fax.: +32(0)2/213.85.65 http://www.privacycommission.be COMMISSIE VOOR
Nadere informatieRelevante feiten. Beoordeling. RECHTBANK VAN EERSTE AANLEG VAN ANTWERPEN Vonnis van 09 oktober 2002 - Rol nr 00/2654/A - Aanslagjaar 1996
RECHTBANK VAN EERSTE AANLEG VAN ANTWERPEN Vonnis van 09 oktober 2002 - Rol nr 00/2654/A - Aanslagjaar 1996 Relevante feiten Als kaderlid van M heeft eerste eiser in 1993 aandelenopties verkregen op aandelen
Nadere informatie.. J' Vlaamse Regering i
.. J' Vlaamse Regering i - Ministeriële uitspraak in de beroepsprocedure met toepassing van artikel 29bis, 5, van de Vlaamse Wooncode betreffende de beslissing van de sociale huisvestingsmaatschappij met
Nadere informatieDOSSIER VOOR DE GEMEENTERAAD
DOSSIER VOOR DE GEMEENTERAAD Situering van het dossier Bevoegd lid college 6 schepen J. Maes Dienst financiële dienst Volgnummer dossier Onderwerp OCMW. Kennisname van het goedkeuringsbesluit en de opmerkingen
Nadere informatieABN AMRO Groenbank B.V. ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2012
ABN AMRO Groenbank B.V. ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2012 INHOUDSOPGAVE Directieverslag 2012 3 Enkelvoudige balans per 31 december 2012 6 Enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2012 7 Overige gegevens
Nadere informatieCOMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN. CBN-advies 2017/XX Onbeperkt aansprakelijk vennoot: vermeldingen in de jaarrekening
COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN CBN-advies 2017/XX Onbeperkt aansprakelijk vennoot: vermeldingen in de jaarrekening Ontwerpadvies van 31 mei 2017 I. Inleiding 1. Wanneer een vennootschap onbeperkt
Nadere informatie