LOKAAL STIMULERINGS BELEID Het Opstap en Opstapje project Deelnemers Stapmedewerkers Piramide

Transcriptie

1 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE...1 INHOUDSOPGAVE...1 INLEIDING...3 INLEIDING...3 SOCIAAL CULTUREEL WERK...4 SOCIAAL CULTUREEL WERK Algemeen Ontwikkelingen Samenwerkingsovereenkomst met Stichting t Haventje Opvang tijdens ontvoeringsperiode Lusanne van der Gun Participatieactiviteiten in samenwerking met SPIN Jeugd- en jongerenwerk Activiteiten voor kinderen Activiteiten voor meiden Activiteiten voor tieners Activiteiten voor jongeren Straathoekwerk Volwasseneneducatie en cursuswerk Nieuw model: classificatie- en doelgericht werken Eenmalige activiteiten Vrijwilligerswerk Veranderingen in vrijwilligerscultuur Werving van vrijwilligers De centra Beheer en onderhoud Toekomst...11 MAATSCHAPPELIJKE ACTIVERING...13 MAATSCHAPPELIJKE ACTIVERING De Voorloper Producten Personele bezetting Contract met SoZaWe Jaarcijfers De Voorloper 1995 t/m De Bijspringer Uitbouw en verduurzaming De Bijspringer-methode overal toepasbaar Bijzondere groepen Deelprojecten en activiteiten van De Bijspringer in HULPVERLENING EN BEGELEIDING...21 HULPVERLENING EN BEGELEIDING Het Netwerk Dienst en Hulpverlening Ooststellingwerf (NHDO) Ontwikkelingen in het werkersoverleg NDHO in Gang van zaken in het werkersoverleg NDHO: De Regiegroep van het NDHO Jongeren Woonbegeleiding Ooststellingwerf (JoWO) Nescio De werkwijze Het KamerTrainingsProject (K.T.P.) Bemoeizorg Huurproblemen Enkele cijfers uit RESULTATEN WOONBEGELEIDINGSPROJECTEN JoWo KTP Nescio...31 LOKAAL STIMULERINGS BELEID

2 LOKAAL STIMULERINGS BELEID Het Opstap en Opstapje project Deelnemers Stapmedewerkers Piramide Coördinator Piramide Cijfers Peuterspeelzalen Schaalvergroting en professionalisering Peuterleidsteroverleg Lokaal Stimulerings Beleid Voorleesproject Oudercursus Opvoeden Zo Ouder- en kind ochtenden Wijk- en dorpsbeheer Buurtnetwerk Jeugdhulpverlening Haulerwijk Buurtnetwerk jeugdhulpverlening Oosterwolde Buurtnetwerk jeugdhulpverlening Appelscha Brede school Haulerwijk...40 FACILITAIRE ONDERSTEUNING...41 FACILITAIRE ONDERSTEUNING Juridisch onderdak Financieradministratieve ondersteuning Werkinhoudelijke ondersteuning Werkgeverschap voor kleine organisaties...42 OVERIGE PRESTATIES EN INSPANNINGSVERPLICHTINGEN...43 OVERIGE PRESTATIES EN INSPANNINGSVERPLICHTINGEN Nieuwe activiteiten en projecten Samenwerking in Ooststellingwerf...43 Publicaties...44 Publicaties...44 JAARVERSLAG

3 INLEIDING Voor u ligt het jaarverslag 2003 van Stichting Scala. In 2000 is voor twee jaren een budgetovereenkomst tussen de Gemeente Ooststellingwerf en Stichting Scala gesloten. De budgetovereenkomst is voor 2002 en 2003 verlengd. In deze overeenkomst is opgenomen dat Stichting Scala zich richt op alle inwoners (individuen en groepen) van alle leeftijden in de gemeente Ooststellingwerf. Het aanbod dat hiervoor wordt ontwikkeld, omvat de volgende functies: belangenbehartiging, activering, begeleiding en opbouw afstemming en coördinatie voorlichting, informatie en advies signalering en onderzoek Stichting Scala heeft de volgende vier kerntaken: het uitvoeren van (nieuwe) welzijnsprojecten professionalisering en vernieuwing van het welzijnswerk het initiëren, bevorderen en coördineren van samenwerking tussen organisaties facilitaire ondersteuning van organisaties Prioriteit wordt gelegd bij het (mede) uitvoeren van projecten/activiteiten en de facilitaire ondersteuning. Hiernaast zijn overige prestaties en inspanningsverplichtingen opgenomen. In het jaarverslag 2003 wordt verantwoording afgelegd voor de overeengekomen taken, prestaties en inspanningsverplichtingen. Hierbij is de volgorde van de budgetovereenkomst als leidraad genomen. Allereerst komen de projecten aan bod: in de eerste vier hoofdstukken worden de projecten en activiteiten per afdeling beschreven. Vervolgens volgt in hoofdstuk vijf de facilitaire dienstverlening. Hoofdstuk zes besluit tenslotte met een verantwoording van de overige prestaties en inspanningsverplichtingen. 3

4 SOCIAAL CULTUREEL WERK 1.1 Algemeen De doelstelling van het sociaal cultureel werk is het welzijn van de inwoners van de gemeente vergroten door middel van een breed scala aan activiteiten én hen de mogelijkheid bieden om actief deel te nemen aan de samenleving. Het activiteitenaanbod is gericht op kinderen, jongeren, volwassenen en senioren. Extra aandacht wordt besteed aan het jongerenwerk en hierin ligt dan ook de grootste investering. Activiteiten voor kinderen, volwassenen en senioren draaien deels kostendekkend of worden met kleinere investeringen bekostigd. Veel activiteiten vonden tot op heden plaats in de centra Harambe in Appelscha, de Blughut in Oldeberkoop, JOP in Oosterwolde en begin dit jaar ook in t Haventje Makkinga. In de laatste twee centra waren de activiteiten alleen gericht op kinderen en jongeren. Zonder vrijwilligers geen sociaal cultureel werk, wordt wel eens gezegd en dat geldt ook voor Stichting Scala. Veel activiteiten van het sociaal cultureel werk kunnen niet worden uitgevoerd als er geen vrijwilligers zijn. Daarom wordt grote waarde gehecht aan de werving van vrijwilligers voor bestaande en nieuwe activiteiten en het zorgdragen voor een goed vrijwilligersklimaat. 1.2 Ontwikkelingen In 2003 hebben een aantal opvallende gebeurtenissen plaatsgevonden en heeft het sociaal cultureel werk interessante ontwikkelingen doorgemaakt Samenwerkingsovereenkomst met Stichting t Haventje Allereerst is er een nieuwe samenwerkingsovereenkomst gesloten tussen Stichting t Haventje en Stichting Scala. In maart 2003 heeft Stichting t Haventje besloten haar pand in Makkinga te sluiten. De aanleiding hiervoor was onder andere onduidelijkheid over wie het beheer van het gebouw op zich zou nemen na de reorganisatie Sociaal Cultureel Werk. Daarnaast voldeed het pand al enige tijd niet meer aan verschillende veiligheidsnormen. Eigenaar van het pand is Woonbedrijf De Stellingwerven, tegenwoordig heet dit Woonbedrijf Regio Zuid locatie Oosterwolde. Het woonbedrijf wilde alleen zaken doen met Stichting t Haventje en niet met Stichting Scala die het beheer zou overnemen. Uiteindelijk is in juni 2003 een samenwerkingsovereenkomst opgesteld tussen stichting t Haventje en Scala waarin de nieuwe afspraken staan omschreven. Samengevat zal Scala de huisvestingskosten en het organiseren en (laten) uitvoeren van activiteiten voor jongeren op zich nemen. Stichting t Haventje neemt het beheer, ook tijdens activiteiten, van het gebouw en de organisatie van activiteiten voor kinderen en eventueel volwassenen voor haar rekening. Door de sluiting en de verbouwing van t Haventje is er met de jongerengroep weinig contact. De verwachting is dat t Haventje na de zomer van 2004 haar deuren weer kan openen Opvang tijdens ontvoeringsperiode Lusanne van der Gun Op maandag 25 augustus 2003 werd Oldeberkoop opgeschrikt door de ontvoering van Lusanne van der Gun. Na overleg met basisschool de Tjongeling, de Vereniging voor Plaatselijk Belang en Slachtofferhulp kwam naar voren dat er behoefte was aan een ontmoetingsplek en opvang van ouders. De dag na de ontvoering heeft de Blughut direct een persvrije en rustige ruimte beschikbaar gesteld waar ouders elkaar konden ontmoeten om over de zaak en hun bezorgdheid te praten. Gelukkig kwam op de avond van woensdag 27 augustus het goede bericht dat Lusanne van der Gun was bevrijd. s Avonds werd er een groot feest gevierd in de Blughut, waarbij deze keer ook de pers welkom was. Daarna is de Blughut nog zes ochtenden open geweest voor 4

5 opvang van ouders. Hier is door veel mensen (met name moeders) gebruik van gemaakt. Uit de evaluatie kwam naar voren dat de communicatie tussen de verschillende partijen op een goede en vlotte manier is verlopen en dat de openstelling van de Blughut op de juiste momenten in een behoefte heeft voorzien Participatieactiviteiten in samenwerking met SPIN. In september 2003 is Participatie Integratie Advies- en Organisatiebureau V.O.F., kortweg SPIN genoemd, begonnen met de taak om participatie van bewoners van het asielzoekerscentrum(azc) te bevorderen. SPIN functioneert als intermediair tussen het AZC en Stichting Scala. Dit betekent dat er regelmatig overleg plaatsvindt, dat er duidelijke afspraken moeten worden gemaakt en dat gezamenlijke activiteiten worden geëvalueerd. Voorbeelden van participatieactiviteiten die in samenwerking met SPIN hebben plaatsgevonden zijn: baggerdoetocht (soort survival), mountainbiken, darttoernooi en Sinterklaasfeest. Daarnaast wordt er door bewoners van het AZC geparticipeerd in de jeugdsoos en in het cursuswerk. Voordat SPIN in beeld kwam vonden de participatieactiviteiten in direct overleg met het AZC plaats. Zo werd bijvoorbeeld een straatspeeldag in Appelscha georganiseerd, waar zo n 140 kinderen aan deelnamen. Hiervan kwamen 70 kinderen van het AZC. Het aantal participatiemomenten is door de samenwerking tussen SPIN en Scala toegenomen. Een van de aandachtspunten is de communicatie, die nog verder geoptimaliseerd kan worden. 5

6 1.3 Jeugd- en jongerenwerk Het jeugd- en jongerenwerk vindt met name plaats in de centra: Harambe/Tropical, de Blughut, JOP en begin dit jaar t Haventje. Daarnaast is er het straathoekwerk dat vindplaatsgericht te werk gaat Activiteiten voor kinderen In het jeugdwerk worden verschillende activiteiten georganiseerd: er zijn kinderclubs, kinderdisco, kindervakantieactiviteiten en cursuswerk voor kinderen zoals kinderboetseerles en beeldhouwen. De kinderclubs in Harambe en in de Blughut zijn goed bezocht en trekken afhankelijk van de activiteit kinderen. Een speciale activiteit zoals het Sinterklaasfeest werd in Harambe bezocht door zo n 100 kinderen waarvan er 40 uit het AZC kwamen. In Oldeberkoop kwam Sinterklaas samen met een theatergroep, na een grote intocht in de haven, in de Blughut en hier waren 150 kinderen. De kinderdisco s lopen goed in Blughut en JOP: het bezoekersaantal is vaak rond de 40 kinderen. Kindervakantieactiviteiten zijn altijd goed bezocht en hier komen kinderen per keer op af. Het cursuswerk voor kinderen is geen succes geweest en dit heeft waarschijnlijk te maken met het cursusgeld dat docenten hiervoor vroegen. Hier wordt lering uit getrokken Activiteiten voor meiden Voor meiden worden in de centra de meidenclubs georganiseerd. In Oldeberkoop is hier belangstelling voor en komen er meiden per keer. Dit is voor Oldeberkoop een hele goede opkomst. Dan is er Technika 10 voor meiden uit groep 7 en 8, met in 2003 het thema houtbewerking. Deze activiteit vond plaats in vier dorpen, namelijk in Oosterwolde, Haulerwijk, Waskemeer en Oldeberkoop. Met name in Oosterwolde was de belangstelling erg groot en hadden we een tweede groep kunnen starten als er voldoende vrijwilligers waren geweest. Zeven vrijwilligers voor geheel Ooststellingwerf is te weinig om aan de grote vraag te voldoen Activiteiten voor tieners Door de grote belangstelling voor het kinderwerk zijn er goede mogelijkheden om kinderen naar het tiener- en jongerenwerk door te laten stromen. In het tienerwerk bieden we tieneravonden en tienerdisco aan. Deze activiteiten staan nog in de kinderschoenen en worden tot nu toe nog weinig aangeboden. Er is belangstelling voor, maar het zijn activiteiten die nog naamsbekendheid moeten krijgen. Op geleide van de belangstelling zullen tieneractiviteiten vaker worden geprogrammeerd Activiteiten voor jongeren Voor jongeren zijn de vaste onderdelen: de School is Out-middagen en de jeugdsoosavonden. In Harambe/Tropical is er een grote groep jongeren binnengehaald die voorheen op straat stond en voor overlast zorgde. Vanuit deze groep is een vrijwilligersgroep geformeerd die samen met de jongerenwerker activiteiten organiseert. Zo zijn er doe- en sportactiviteiten georganiseerd waar gemiddeld jongeren aan meededen. Een voorbeeld van een grote doe- en sportactiviteit in 2003 is de Baggerdoetocht ; een speurtocht in het donker met doe-activiteiten. Hier deden 55 deelnemers aan mee, waarvan er 10 van het AZC. Er werden ook filmavonden georganiseerd waar gemiddeld 20 bezoekers per keer op af kwamen. In de Blughut is een andere tendens. Tot de zomervakantie van 2003 was er een vaste groep van jongeren van met name 18 jaar en ouder die regelmatig kwam. Door het natuurlijk verloop komt deze groep minder vaak vanwege studie, het krijgen van een baan, het hebben van een vriendin, enzovoort. De doelgroep tot 18 jaar komt niet in grote getale. Wel zijn er veel jongeren van die leeftijd die komen shoppen. Ze komen 6

7 heel gericht om mee te doen aan een activiteit als zeepvoetbal, waar 60 jongeren aan meededen in Tijdens de soostijden komen jongeren uit deze groep om even te tafeltennissen, even te biljarten of even te tafelvoetballen. In totaal zijn er 40 verschillende jongeren die met enige regelmaat komen. In de dorpen heeft het jongerenwerk concurrentie van lokale verenigingen en horeca en ook het nieuwe rookbeleid maakt het jongerenwerk niet eenvoudiger. Bovendien hebben jongeren het druk en kiezen ze die vrijetijdsbesteding die hen het best uitkomt. Bepaalde activiteiten zijn populair, maar bijvoorbeeld een reguliere soosavond heeft voor veel jongeren te weinig aantrekkingskracht. Een voorbeeld om dit te illustreren is Oosterwolde waar bij optredens van bandjes vaak 50 bezoekers of meer kwamen, terwijl er tijdens een soosavond soms maar vijf jongeren aanwezig waren. Ook is er verschil tussen de dorpen, wat in het ene dorp een goedbezochte activiteit is, is in het andere dorp niet in trek. Een filmavond in Appelscha trekt bijvoorbeeld veel meer bezoekers dan een filmavond in Oldeberkoop. Als Sociaal Cultureel Werk spelen we creatief met deze gegevens en de opgedane ervaringen om. In 2003 zijn we begonnen met LAN-party s, jongeren computeren samen en doen, vaak een hele dag lang, games tegen elkaar. Ook is er een popworkshop geweest, waarbij jongeren samen een band vormden en gedurende een periode samen repeteerden. Aan het eind volgden een aantal optredens. Ook is er een PA-cursus geweest waarin jonge vrijwilligers en sociaal cultureel werkers leerden om de knoppen te bedienen bij optredens van bandjes. In het nieuwe aanbod komen het internetcafé en de DJ-cursus er bij. 7

8 1.4 Straathoekwerk Vanaf begin 2003 is er voor het straathoekwerk een sociaal cultureel werker ingezet. Deze werker komt in verschillende dorpen en onderhoudt contacten met jongeren en signaleert problemen en behoeftes van jeugd en jongeren. Daarnaast heeft de straathoekwerker ook contacten met lokale dorpshuizen, buurtverenigingen, kerken, horeca of andere vormen van netwerken. Opvallend is dat er veel vraag is van jeugd en jongeren om activiteiten binnen hun eigen dorp. Zo blijkt er in Oosterwolde, Haulerwijk, Ravenswoud en Makkinga behoefte aan zaken zoals een skatebaan, jongerenplekken en activiteiten. De straathoekwerker speelt waar mogelijk in op deze vragen en zet eenmalig activiteiten uit. Een eventueel vervolgtraject kan dan worden geboden door andere sociaal cultureel werkers. Wat betreft hulpverlening variëren de geleverde diensten door de straathoekwerker van: informatie over alcohol, drugs en het doorverwijzen naar reguliere instellingen tot het begeleiden naar politie voor het doen van een bekentenis. Vraag- en plaatsgericht werken vindt plaats op geleide van signalen die bij het Sociaal Cultureel Werk binnenkomen. Hierin blijkt dat de vaste locaties en jeugdsozen een belangrijke signalerende rol vervullen. Een van de meest opvallenden en tevens zorgwekkende geluiden hebben te maken met harddrugsgebruik en jongeren die het (psychisch) moeilijk hebben. Als het nodig is wordt samenwerking gezocht met het Netwerk Dienst en Hulpverlening Ooststellingwerf, dat een passend aanbod kan doen. De contacten met de hulpverleners die binnen Stichting Scala werkzaam zijn, zijn goed. De contacten met externe organisaties en politie lopen via het buurtnetwerk en vinden nog te weinig rechtstreeks plaats. Een kennismakingsbijeenkomst van het Sociaal Cultureel Werk met het werkersoverleg van dit netwerk zou hier verbetering in kunnen brengen. 8

9 1.5 Volwasseneneducatie en cursuswerk Nieuw model: classificatie- en doelgericht werken De afgelopen twee seizoenen hebben het cursuswerk en volwasseneneducatie in Ooststellingwerf volgens een nieuw model gewerkt. Dit model loopt goed na het aanpakken van een paar kinderziektes en de invoering van kleine veranderingen. Het houdt in dat activiteiten in kaart gebracht en geclassificeerd worden. Aan de classificatie is een doelstelling gekoppeld. Een voorbeeld van zo n classificatie is Seniorenactiviteiten ANBO. De doelstelling hiervan is het centraliseren van de eigen activiteiten met als doelstelling gezamenlijk opkomen voor hun belangen en een actieve deelname aan het maatschappelijk leven. De bijbehorende activiteiten zijn: boerenbridge, inloopmiddag, jeu des boules, koersbal, meer bewegen voor ouderen, ouderen achter de pc en seniorencafé. Zo zijn alle activiteiten gekoppeld aan een classificatie en een doelstelling. Naast activiteiten voor kinderen, meiden, jongeren, volwassenen en senioren is er een nieuwe activiteit ontwikkeld voor mensen met een lichte verstandelijke handicap: de Klepklup. Deze vindt één keer per maand op de vrijdagavond plaats. De doelstelling bij deze activiteit is: middels een knutsel-doeavond het behoedzaam bewerkstelligen van integratie tussen de diverse doelgroepen. Afhankelijk van de doelstelling die bij een classificatie hoort, wordt de cursusprijs bepaald. Aan het eind van het seizoen wordt bekeken welke activiteiten waardevol gebleken zijn en het volgende seizoen weer aangeboden zullen worden. Uit de situatieanalyse en een enquête die onder de cursisten is afgenomen in het najaar van 2003 zijn een aantal conclusies getrokken. Enerzijds waren er cursussen die weinig tot niet bezocht werden en anderzijds bleek dat er te weinig cursussen waren voor jongeren. Vanuit het Sociaal Cultureel Werk is op de uitkomsten geanticipeerd door de cursussen die minder goed liepen stop te zetten en meer cursussen voor jongeren te organiseren, zoals de popworkshops en de PA-cursus. De DJ-cursus en internetcafé, die onder jongeren populair zijn, zullen in het nieuwe seizoen worden aangeboden. Jaarlijks zal een situatieanalyse worden gehouden om te kunnen inspelen op de actuele stand van zaken. Het vraaggerichte werken binnen het cursuswerk is hier een logisch uitvloeisel van Eenmalige activiteiten Bij het volwassenen werk horen ook de eenmalige activiteiten voor volwassen. Deze vinden met name in Harambe plaats. Er is een culturele commissie die activiteiten organiseert zoals een cabaretavond of een avond in het teken van de lichte muziek. De verschillende activiteiten die de commissie organiseerde, trokken in 2003 bezoekersaantallen variërend van 20 tot 50 mensen. Twee maal per jaar wordt in Harambe een kinderkledingbeurs georganiseerd met meer dan 150 bezoekers per keer. De Inbrengwinkel is een van de vaste onderdelen van Harambe. Volgend jaar bestaat deze activiteit 20 jaar. Andere vaste activiteiten in Harambe die al lange tijd bestaan zijn de fotoclub, de handwerk- en hobbygroep, Muzada en de biologische tuin. Dit soort activiteiten worden ook in 2004 voortgezet. 9

10 1.5.3 Vrijwilligerswerk Vrijwilligers zijn onmisbaar in het sociaal cultureel werk, daarom is geïnvesteerd in het professionaliseren van het vrijwilligersbeleid. Met vrijwilligersbeleid wordt het geheel aan voorwaarden bedoeld, dat nodig is om vrijwilligers binnen een organisatie tot hun recht te laten komen. Hierbij is van groot belang dat ze hun eigen doelen na kunnen streven op een manier waarmee ook de doelstellingen van de organisatie wordt gediend. Waardering en beloning van vrijwilligers is hier een belangrijk onderdeel van en dit is onder andere vorm gegeven door het aanbieden van een kerstpakket aan alle vrijwilligers en een feestelijke vrijwilligersavond. Ook werd vrijwilligers een vrijwilligersovereenkomst aangeboden, waarin duidelijk wordt beschreven wat beide partijen van elkaar verwachten en wat de organisatie aan de vrijwilliger biedt. Verder krijgen vrijwilligers een vrijwilligersvergoeding aangeboden en zijn ze tijdens de werkzaamheden ongevallen- en WA-verzekerd. Als mensen dit willen, kunnen ze bij beëindiging van hun vrijwilligerstaak een getuigschrift meekrijgen Veranderingen in vrijwilligerscultuur Doordat de aansturing van de centra gecentraliseerd is en onder het bestuur van Stichting Scala is gelegd, zijn ook veranderingen opgetreden in de cultuur van de centra. Voorheen had ieder centrum zijn eigen manier van werken en opvattingen over wat belangrijk was, nu wordt er gemeentewijd een lijn uitgezet en vindt in de centra professionalisering plaats. Een van de gevolgen hiervan is dat de achterban en gebruikers van de centra zich afwachtend opstellen en verwachten dat beroepskrachten de inzet van vrijwilligers overbodig maken. Niets is echter minder waar: vrijwilligers zijn juist van groot belang om kwaliteit te kunnen waarborgen en nieuwe vrijwilligers zijn nodig om taken over te nemen van mensen die ermee stoppen en om nieuwe activiteiten te ontplooien Werving van vrijwilligers Aspecten van vrijwilligersbeleid die nog verder ontwikkeld moeten worden, zijn de werving en het behouden van vrijwilligers. De tendens dat mensen minder tijd beschikbaar hebben voor vrijwilligerswerk en liever eenmalig een klus doen dan ze zich langdurig binden aan een centrum, wordt steeds meer merkbaar en vraagt om flexibele oplossingen. Een goed voorbeeld hiervan is dat er voorheen één vrijwilliger was die één avond per week beheer van Harambe deed. Nu zijn er vier vrijwilligers die een keer per maand die avond bezetten. Een van de knelpunten waarvoor we naar een oplossing zoeken betreft de jeugdsoos waar we wel enthousiaste mensen voor kunnen vinden, maar meestal zijn die maar kortdurend bereid om zich in te zetten. In 2003 is veel aandacht besteed aan werving van vrijwilligers: er zijn regelmatig vacatures geplaatst in lokale kranten, er zijn vacatures bij vrijwilligersproject De Bijspringer neergelegd en via scholen is geprobeerd mensen te vinden voor vrijwilligerswerk binnen de centra. De resultaten waren nihil. In de toekomst zullen we onverminderd aandacht blijven besteden aan het werven van vrijwilligers, maar zal de strategie een persoonlijke benadering van mensen uit onze eigen netwerken zijn. 10

11 1.6 De centra Het sociaal cultureel werk speelde zich voor een groot deel af in de centra Harambe, de Blughut, JOP en begin 2003 ook in t Haventje. In de centra Harambe en de Blughut waren activiteiten voor kinderen, jongeren, volwassenen en senioren. Daarnaast werd dienstverlening gerealiseerd, bijvoorbeeld door het leveren van drukwerk aan particulieren en verenigingen Beheer en onderhoud Beheerders functioneren als spil in een centrum: ze zorgen voor het toewijzen van ruimten aan de verschillende groepen en activiteiten, beheren de bar, regelen de financiën, doen kleine klussen in en om het gebouw enzovoort. De beheerder is voor veel mensen het eerste aanspreekpunt. In overleg met de beheerder kunnen groepen gebruik maken van het centrum en worden afspraken gemaakt. Hierdoor worden sociaal cultureel werkers ontlast. Optimaliseren en professionaliseren van het beheer heeft in 2003 hoge prioriteit gekregen. Hiertoe is regelmatig overleg gevoerd tussen de beheerders van de verschillende centra. Er is in kaart gebracht hoe de zaken geregeld zijn, hoe de taken worden verdeeld, wat de huisregels zijn, waar bestellingen worden gedaan, et cetera. Het resultaat van dit overleg is een beheerboek waarin alle zaken staan die een beheerder moet weten. Flexibele inzet van beheerders in de verschillende centra wordt hierdoor mogelijk. Belangrijk blijft uiteraard om dit boek actueel te houden. In 2003 is ook een inventarisatie gemaakt van het onderhoud dat er in en om de centra Harambe en de Blughut moet gebeuren. Dit blijft in 2004 een punt van aandacht en hierover vindt regelmatig overleg plaats met de afdeling Openbare Werken. Een belangrijke ontwikkeling bij Harambe is de sluiting van de Peuterspeelzaal Hummelhonk (op het terrein van Harambe). Er zijn plannen deze ruimte in 2004 te verbouwen en in te richten als activiteitenruimte. Het activiteitenaanbod kan dan verder worden uitgebreid. De (assistent) sociaal cultureel werkers ondersteunen waar nodig de beheerders en zorgen voor activiteiten in en om de centra. Ze onderhouden contacten in de dorpen en signaleren problemen en behoeftes en spelen hier waar mogelijk op in. Ze sluiten zich aan bij of ondersteunen lokale initiatieven en vormen van participatie, zoals bijvoorbeeld SPIN in Appelscha en het project De Paardenstallen in Oldeberkoop Toekomst Het is geen eenvoudige opgave om te voorspellen hoe het sociaal cultureel werk zich in 2004 zal ontwikkelen. Een van de redenen hiervoor is onduidelijkheid over de personele situatie. In 2004 zal het contract van een van de beheerders, die een I/D-functie voor 36 uur heeft tot 1 juli 2004, niet verlengd worden. Dit zal ongetwijfeld tot bezettingsproblemen leiden. Ook loopt in 2004 de inlening van een beheerder via de regeling WIW af. Het is nog onduidelijk of deze inlening verlengd mag worden. In september 2005 loopt de inlening van een andere WIW-er af. Ook is er nog onzekerheid over wat er gaat gebeuren met twee assistent-sociaal cultureel werkers die een I/D-functie hebben voor onbepaalde tijd. In 2004 zal naar verwachting de verbouw van t Haventje afgerond worden. Na de zomer zullen hier weer activiteiten plaats kunnen vinden. Daarnaast zal eind 2004 de nieuwbouw van het Multi Jaco in Oosterwolde, worden afgerond. Deze ontwikkelingen vragen inzet en menskracht. Nog onduidelijk is hoe de openstelling en het beheer van de centra, waar met name de beheerders en de assistent sociaal cultureel werkers 11

12 werden en worden ingezet, in de toekomst wordt vormgegeven. De drie (reguliere) sociaal cultureel werkers kunnen daar deels op worden ingezet, maar dit betekent wel dat het ontwikkelen van sociaal cultureel werk in de andere tien dorpen op een tweede plaats zal komen te staan. Prioriteit zal worden gegeven aan de openstelling, het beheer en het initiëren en realiseren van activiteiten in de centra. Er is vraag naar sociaal cultureel werk en jeugd- en jongerenwerk in de andere dorpen zoals Haulerwijk en Ravenswoud en het team sociaal cultureel werk wil hier graag mee aan de gang. Bovendien willen zij lokale groepen met initiatieven, zoals JOPPOP en de skatebaan blijven ondersteunen. Afhankelijk van de beslissingen die genomen gaan worden over de WIW- en IDfuncties zal blijken of dit haalbaar is. 12

13 MAATSCHAPPELIJKE ACTIVERING 1.7 De Voorloper Sinds 1995 biedt De Voorloper een scala aan (deel)trajecten gebaseerd op de vraag en behoeften van plaatsende instanties en individuele aanmelders. Ook in 2003 blijft het doel van De Voorloper: een grotendeels zichzelf bedruipende, gemeentelijk gerichte, laagdrempelige arbeidsreïntegratievoorziening binnen de Stichting Scala Producten De in 2002 gemaakte brochure met een uitgebreid overzicht van producten en bijbehorende prijslijst, is in 2003 aangepast met nieuw ontwikkelde producten waardoor plaatsende instanties kunnen kiezen uit een breder assortiment van trajecten op maat voor hun cliënten. Tevens werd eind 2003 een prijsverhoging van bijna 25% doorgevoerd de eerste prijsverhoging sinds 2001, om zo toe te groeien naar een situatie waarin De Voorloper minder subsidieafhankelijk wordt. In hoeverre deze prijsverhoging zal leiden tot minder omzet valt nog niet te overzien. Wel blijkt uit de kontakten met commerciële reïntegratiebedrijven dat deze prijzen nog steeds concurrerend zijn. In 2003 is een start gemaakt met het ontwikkelen van groepscursussen en trainingen. Voordien konden plaatsende instanties alleen individuele trajecten inkopen. Nu kunnen ook trajecten ingekocht worden voor kleine groepen. Het assortiment is uitgebreid met de volgende producten: Individuele cursus sollicitatiebrieven schrijven (8-10 dagdelen plus instructiemap en rapportage) Klassikale cursus sollicitatiebrieven schrijven (groepen van circa 6 cursisten: 8 lessen van 2½ uur plus instructiemap en rapportage) Klassikale computerbasiscursus (groepen van circa 10 cursisten:12 lessen van 2½ uur plus instructiemap en rapportage) Klassikale training sociale vaardigheden (groepen van circa 6 cursisten intake + 8 lessen van 2½ uur plus rapportage) Klassikale assertiviteitstraining (groepen van circa 6 cursisten per docent: intake + 12 lessen van 2½ uur plus rapportage) Klassikale sollicitatietraining (groepen van circa 8 cursisten, intake + 3 lessen van 2½ uur plus documentatie en rapportage) Het aanbod voor groepen vergt minder begeleidingstijd per cursist en dit leidt tot een vriendelijker prijs voor plaatsende instanties. Nadeel is echter dat deelnemers van groepstrajecten niet op elk moment in kunnen steken, dit in tegenstelling tot de individuele trajecten Personele bezetting De vraag naar sociale activeringstrajecten neemt toe. Het personeel werd daarom bijgeschoold op het gebied van sociale activering en er werd een nieuwe (parttime) kracht aangesteld met hierin ruime ervaring. Per 1 december 2003 werd een ID-functie omgezet in een reguliere aanstelling met behulp van subsidie van twee jaar van het Rijk. Deze subsidie is niet kostendekkend en deze omzetting brengt de noodzaak met zich mee om meer of duurdere trajecten te werven. Deze inspanning komt boven op de bezuiniging op de subsidie van de Voorloper in

14 1.7.3 Contract met SoZaWe De Voorloper werd bij de openbare aanbesteding reïntegratietrajecten van de gemeente Ooststellingwerf uitverkoren tot één van de contractpartners. Net als de commerciële reïntegratiebedrijven werd hierbij geen enkele zekerheid gegeven over het aantal plaatsingen. Helaas heeft dit contract voor De Voorloper niet geleid tot grotere aantallen verwijzingen door SoZaWe. Een opmerkelijke ontwikkeling is dat commerciële reïntegratiebedrijven in toenemende mate trajecten op maat inkopen bij De Voorloper voor cursisten die door SoZaWe bij een commercieel reïntegratiebedrijf zijn geplaatst. Dat zou iets kunnen zeggen over de gunstige prijs-kwaliteitverhouding van De Voorloper. Bovendien biedt dit gegeven SoZaWe de gelegenheid om kosten te besparen als zij beslist trajecten rechtstreeks bij De Voorloper in te kopen. Immers, de omweg via een commercieel reïntegratiebedrijf (dat voor deze trajecten ook eigen kosten in rekening brengt) kan overgeslagen worden. De Voorloper blijft afhankelijk van de hoeveelheid trajecten die met name door de gemeente Ooststellingwerf wordt ingekocht Jaarcijfers De Voorloper 1995 t/m aantal verschillende cursisten voorgaand jaar begonnen ingestroomd uitgestroomd BEZETTING: omzet (cursistdagdelen) ongeoorloofd verzuim v cursisten 7% 7% 7% 8% 5% 11% 8% 4% 20% VERWIJZERS v/d CURSISTEN: SoZaWe Ooststellingwerf Onderwijs RBO-Groningen overige reïntegratiebedrijven Beschermende Woonvormen SoZaWe andere gemeenten eigen aanmelding projecten van Scala NIEUWE CURSISTEN van: SoZaWe Ooststellingwerf andere verwijzer LEEFTIJD CURSISTEN: 15-25jr jr jr jr GESLACHT CURSISTEN: vrouw man NATIONALITEIT CURSISTEN: allochtoon Nederlander WOONPLAATS CURSISTEN: woont in Oosterwolde woont elders in Ooststellingwerf woont buiten Ooststellingwerf

15 RESULTATEN: gemiddelde trajectomvang uitstromers (dagdelen) succesvol afgesloten trajecten Geen succes: afgebroken trajecten traject afgebroken door externe oorzaak traject afgebroken wegens niet haalbaar

16 1.8 De Bijspringer Vrijwilligerswerk blijft kostbaar! Daarom zet De Bijspringer zich in om het vrijwilligerswerk sterk en gezond te houden en/of te maken. De onderstaande pijlers vormen hierbij het uitgangspunt. outreachend persoonlijk flexibel voor en door directe leefomgeving professionele coördinatie In de eerste plaats worden alle burgers persoonlijk gevraagd of ze bereid zijn bij te springen om het vrijwilligerswerk te versterken. In alle aspecten van De Bijspringer wordt actief naar buiten getreden om met mensen en organisaties in contact te komen. Voor degenen die hier positief op reageren, wordt vrijwilligerswerk gezocht dat aansluit bij hun wensen en mogelijkheden. Naast het huis-aan-huis benaderen van mensen worden ook sommige groepen apart benaderd, zodat beter aangesloten kan worden bij hun behoeften aan bijvoorbeeld begeleiding. Hierbij kan gedacht worden aan fase-4 cliënten, jongeren en allochtonen In de praktijk blijkt dat veel mensen graag flexibel ingezet willen worden: tijdelijk, af en toe, eenmalig of één klus uit het takenpakket van een vacature. Om dit maatwerk te kunnen leveren is nauwe samenwerking met de vrijwilligersorganisaties essentieel. Daarom wordt met alle organisaties contact gelegd en gevraagd wat De Bijspringer voor hen als organisatie kan betekenen. Bovendien vindt dit proces om vraag en aanbod bij elkaar te brengen in de directe leefomgeving van de burger plaats. Met andere woorden er wordt zoveel mogelijk dorp- en wijkgericht gewerkt zodat de aandacht van de burger steeds weer wordt getrokken voor wat er in het vrijwilligerswerk speelt. De uitvoering op dorpsniveau wordt door lokale vrijwilligers voor hun rekening genomen en krijgt vorm door een lokaal Steunpunt voor Vrijwilligers. De plaatselijke vrijwilligers krijgen ondersteuning door de projectcoördinator om deskundigheid, kwaliteit en continuïteit te kunnen waarborgen. Professionele coördinatie is bovendien noodzakelijk om het project als geheel aan te sturen. De eerste projectjaren ( ) hebben bijna uitsluitend in het teken gestaan van het versterken van het vrijwilligerswerk in de gemeente Ooststellingwerf en het ontwikkelen van de gebruikte methodiek. In 2003 zijn hier inspanningen bijgekomen gericht op het betrekken van groepen die minder vertegenwoordigd zijn binnen het vrijwilligerswerk, zoals allochtonen, fase-4 cliënten, jongeren, ouderen en mensen met een handicap. Als afsluiting van de eerste periode is in het voorjaar van 2003 de methodiekbeschrijving van De Bijspringer verschenen. Dit leverde uit heel het land veel reacties op en vragen om meer informatie. Aansluitend is het project OVERAL van start gegaan dat door gelden van Leader, Plattelandsprojecten en de Provincie wordt gefinancierd en dat als doel heeft de methode ook in andere Friese gemeenten te implementeren Uitbouw en verduurzaming De Steunpunten voor Vrijwilligers in Donkerbroek, Elsloo, Fochteloo, Langedijke, Oldeberkoop, Oosterwolde, Waskemeer vormen een vast onderdeel van het dorpsleven. Ruim 25 plaatselijke vrijwilligers brengen hier vraag en aanbod binnen het vrijwilligerswerk bij elkaar. In Appelscha, Haulerwijk en Ravenswoud zijn de voorbereidingen voor zo'n Steunpunt voor Vrijwilligers bezig. In Langedijke bleek de reguliere werkwijze van De Bijspringer niet direct aan te sluiten op de actieve kern van het dorp. Met de steunpuntvrijwilligers en de vereniging voor 16

17 Plaatselijk Belang is in het laatste kwartaal van het jaar nagedacht over hoe De Bijspringer met dezelfde pijlers op een andere manier in het dorp ingezet kan worden. De bestaande Steunpunten hebben dit jaar met 99 mensen intakegesprekken gehouden. Voor deze mensen is zorgvuldig gezocht naar passend vrijwilligerswerk en is wanneer hier belangstelling voor was een kennismakingsgesprek met een organisatie georganiseerd. Het resultaat hiervan was dat 95 mensen door de steunpuntmedewerkers van De Bijspringer aan extern vrijwilligerswerk zijn gekoppeld. Nog eens 49 mensen hebben zich vrijwillig ingezet voor projectactiviteiten zoals de inwonersenquête, de organisatie-interviews en de opzet van de Steunpunten. En tenslotte hebben 85 jongeren vrijwilligerswerk gedaan via een samenwerkingsproject met het Vrijwilligersplatform en het Stellingwerf College. Steeds meer organisaties doen een beroep op De Bijspringer voor werving van vrijwilligers. Het vacaturebestand omvat meer dan 330 titels waarvan 66% flexibel ingevuld kan worden. De samenwerking met de verschillende vrijwilligersorganisaties is geïntensiveerd en uitgebreid De Bijspringer-methode overal toepasbaar Na de uitgave van de Methodiekbeschrijving kwam grote regionale en landelijke belangstelling voor De Bijspringer-methode. Dit resulteerde uiteindelijk in de start van project OVERAL dat als doel heeft pilot-projecten te begeleiden bij het werken met de methode. De resultaten en inzichten die zo opgedaan worden, worden gebruikt om de methode aan te scherpen. Naast de drie pilot-projecten die in de provincie Friesland hebben aangegeven mee te willen doen, is ook veel belangstelling elders uit het land. Als hulpmiddel bij het overdraagbaar maken van de methodiek is in 2003 een begin gemaakt met de ontwikkeling van een serie handboeken. Project OVERAL wordt met provinciale en Europese subsidies gefinancierd. Met project OVERAL is de gemeente Ooststellingwerf duidelijk op de kaart gezet Bijzondere groepen Naast het opzetten van Bijspringer-activiteiten in alle dorpen van de gemeente Ooststellingwerf, is in 2003 verder vorm gegeven aan het betrekken van bijzondere groepen bij vrijwilligerswerk. Zo is er in samenwerking met het AZC een plan gemaakt hoe hun bewoners kunnen worden betrokken bij het vrijwilligerswerk. Met het Friesland-college zijn soortgelijke afspraken gemaakt. Het project 'Jongeren & Vrijwilligerswerk' is in samenwerking met het Vrijwilligersplatform georganiseerd. Dit heeft geresulteerd in het betrekken van 85 jongeren die tijdens een periode van 4 weken vrijwilligerswerk hebben gedaan. Het doel hiervan was jongeren te laten ervaren wat vrijwilligerswerk inhoudt. De enthousiaste reacties en ervaringen van jongeren en deelnemende organisaties hebben ertoe geleid dat dit project in 2004 herhaald zal worden. Een van de groepen waarvoor vrijwilligerswerk een belangrijke functie kan vervullen is de groep zogenaamde fase-4 cliënten. In 2003 is een plan van aanpak gemaakt om vrijwilligerswerk in het kader van sociale activering te kunnen aanbieden. Uit onderzoek en ervaringen binnen de Steunpunten voor Vrijwilligers werd duidelijk dat een werkwijze ontwikkeld moest worden om op verantwoorde wijze te kunnen bemiddelen in het kader van sociale activering. Vanwege de complexiteit van de problematiek die hier meestal mee samenhangt is gekozen om de bemiddeling en begeleiding door beroepskrachten te laten plaatsvinden, in plaats van door de vrijwillige Steunpuntmedewerkers. Hiertoe is samenwerking aangegaan met de Voorloper. 17

18 De Bijspringer werd benaderd door een aantal commerciële reïntegratiebedrijven om hun cliënten te bemiddelen naar vrijwilligerswerk. Meestal betrof dit kandidaten waarvoor reguliere bemiddeling onvoldoende was. Veelal was sprake van trajecteisen, geen duidelijke vrijwilligheid, behoefte aan extra begeleiding en extra acquisitie met het oog op het gewenste maatwerk.. Vanwege de specifieke expertise werkt De Bijspringer in deze situaties daarom nauw samen met De Voorloper. De Bijspringer zorgt hierbij voor een goede overdracht en het organisatienetwerk waar een kandidaat geplaatst zou kunnen worden Deelprojecten en activiteiten van De Bijspringer in 2003 Deelprojecten Tot en met 2003 cijfers Insteek voor 2004 Appelscha Voorbereidende fase: overleg met vereniging voor Plaatselijk Belang en buurtvereniging & presentatie op ledenvergadering Plaatselijk Belang Ingeschreven vrijwilligers Ingeschreven organisaties Ingeschreven vacatures Donkerbroek Inwonersgesprekken: tweederde klaar Openingstijden Steunpunt:: om de week op dinsdag uur Steunpuntmedewerkers: Ingeschreven vrijwilligers: Ingeschreven organisaties: Ingeschreven vacatures: Koppelingen Elsloo Officiële opening: januari 2003 Openingstijden Steunpunt: 1e maandag v.d. maand uur Inwonersenquête voltooid Steunpuntmedewerkers: Ingeschreven vrijwilligers: Ingeschreven organisaties: Ingeschreven vacatures: Koppelingen Fochteloo Haulerwijk Langedijke Openingstijden Steunpunt:: 1e maandag v.d. maand uur Steunpuntmedewerkers: Ingeschreven vrijwilligers: Ingeschreven organisaties: Ingeschreven vacatures: Koppelingen Voorbereidend contact met Vereniging voor Plaatselijk Belang Organisatie-interviews Ingeschreven vrijwilligers: Ingeschreven organisaties: Ingeschreven vacatures: Openingstijden Steunpunt:: tot oktober elke laatste donderdag v.d. maand Steunpuntmedewerkers: Ingeschreven vrijwilligers: Ingeschreven organisaties: Werven van vrijwilligers om Steunpunt op te zetten PR om draagvlak te creëren Voortgang training en begeleiding vrijwilligers Voortgang PR om draagvlak te creëren Voortgang koppelen van vraag en aanbod Werven van vrijwilligers voor laatste deel inwonersgesprekken Voortgang training en begeleiding vrijwilligers Voortgang PR om draagvlak te creëren Voortgang koppelen van vraag en aanbod Voortgang benaderen nieuwe inwoners Voortgang contact met organisaties Voortgang benaderen nieuwe inwoners Voortgang benaderen inwoners die sinds enquête 18 jaar zijn geworden Voortgang contact met organisaties Voortgang koppelen van vraag en aanbod Vervolgcontact met Plaatselijk Belang en andere organisaties Werven van vrijwilligers voor inwonersgesprekken en om Steunpunt op te zetten Voortgang koppelen van vraag en aanbod Voortgang training Steunpuntmedewerkers Voortgang PR om 18

19 Oldeberkoop Oosterwolde Ravenswoud Ingeschreven vacatures: Koppelingen Inwonersenquête: driekwart klaar Openingstijden Steunpunt: dinsdag uur Steunpuntmedewerkers: Ingeschreven vrijwilligers: Ingeschreven organisaties: Ingeschreven vacatures: Koppelingen: Openingstijden steunpunt:: om de week dinsdagochtend uur Enquêteurs: Steunpuntmedewerkers: Ingeschreven vrijwilligers: Ingeschreven organisaties: Ingeschreven vacatures: Koppelingen Voorbereidende fase: overleg met vereniging voor Plaatselijk Belang Waskemeer Openingstijden Steunpunt: woensdag uur Overleg met plaatselijke vertegenwoordigers over positie en stand van zaken steunpunt Steunpuntmedewerkers: Oproepmedewerkers: Ingeschreven vrijwilligers: Ingeschreven organisaties: Ingeschreven vacatures: Koppelingen Centraal kantoor Oosterwolde Bijzondere bemiddeling Ontwikkelen en testen van administratief systeem en computerprogramma Dataverwerking en analyse van inwonersen organisatie-enquête Training en ondersteuning bieden aan deelprojecten in de dorpen Trainingen voor nieuwe vrijwilligers Samenwerking met vrijwilligersplatform en andere vrijwilligersorganisaties Methodiek evalueren en beschrijven Financieel beleid en verslaglegging project PR en publiciteit Kantoorvrijwilligers Uitbreiding voorbereiden naar nieuwe dorpen Intakes en koppelingen voor overige dorpen Intakes en koppelingen voor bijzondere groepen Signaleren van knelpunten bij bemiddeling bijzondere doelgroepen Inventariseren van behoeften van bekendheid aan Steunpunt te geven Overleg met Plaatselijk Belang over nieuwe vormgeving functie steunpunt Steunpuntmedewerkers werven: vast en oproep Voortgang koppelen van vraag en aanbod Voortgang PR om draagvlak te creëren en bekendheid aan Steunpunt te geven Voortgang werven van vrijwilligers voor inwonersgesprekken en Steunpunt Voortgang organisatieinterviews Voortgang koppelen van vraag en aanbod Werven van vrijwilligers voor inwonersgesprekken en om Steunpunt op te zetten PR om draagvlak te creëren Voortgang werven Steunpuntmedewerkers: vast en oproep Voortgang contact met organisaties aanhalen: checken gegevens en vacatures Voortgang koppelen van vraag en aanbod Evalueren computerprogramma Contacten onderhouden met deelprojecten Trainingen voor nieuwe vrijwilligers Voortgang training en ondersteuning steunpuntvrijwilligers en enquêteurs Uitbreiding voorbereiden naar nieuwe dorpen Intakes en koppelingen voor overige dorpen Registratie Voortgang ontwikkelen van een passende methodiek Voortgang samenwerking 19

20 Samenwerking met AZC en Frieslandcollege Overige dorpen (Haule, Makkinga, Nijeberkoop) Jongeren en vrijwilligerswerk doelgroepen (langdurig werkelozen, mensen met een handicap, etc) Onderzoeken en ontwikkelen werkwijze en mogelijkheden voor samenwerking Intakes bijzondere bemiddelingen Koppelingen bijzondere bemiddelingen 18 6 Signaleren van knelpunten bij bemiddeling asielzoekers en nieuwkomers in ons land Inventariseren van begeleidingsbehoefte van doelgroep en organisaties bij inzet in vrijwilligerswerk Samenwerkingsafspraken; met AZC (COA) Ingeschreven vrijwilligers Koppelingen 10 1 Ingeschreven vrijwilligers Ingeschreven organisaties Ingeschreven vacatures Koppelingen Deelnemende jongere vrijwilligers Deelnemende organisaties Ingeschreven vacatures Koppelingen met Sociale Zaken en Voorloper Voortgang intakes en koppelingen voor bijzondere groepen Voortgang op experimentele basis uitproberen wat de beste aanpak is Mogelijkheden voor samenwerking met Frieslandcollege onderzoeken Voortgang koppelen van vraag en aanbod Voortgang van het project i.s.m. Vrijwilligersplatform en Stellingwerf College 20