Jaarverslag Voorwoord. Inhoud. Inleiding. Missie en visie Meerkring

Transcriptie

1 Inhoud Inhoudsopgave 1 Voorwoord 1 Inleiding 1 Missie en visie Meerkring 1 Leerlingaantallen 2 Onderwijskwaliteit 2 Prestaties 2 Metamanagementsysteem (mms) 2 Meten is weten 2 Passend Onderwijs 2 Organisatie en Communicatie 3 Identiteit en imago 3 Bestuurlijke zaken 3 Governance 3 Horizontale verantwoording 3 Organogram 5 Financien 6 Staat van baten en lasten 6 Stelselwijziging 6 Analyse begroting 2010 versus realisatie Analyse realisatie 2010 versus realisatie Bestemmingsbox en Opbrengstgericht werken 8 Balans 9 Kengetallen per balansdatum 10 In control statement 11 Treasury 12 Begroting Personeel 13 Personele gevolgen bezuinigingen 13 Ziekteverzuim 13 Meerkringpersoneel in cijfers 14 Personeelsbeleid: Functiehuis en functiemix 14 Overige personele zaken 14 Facilitaire zaken 15 Huisvesting en onderhoud 15 Centrale inkoop 15 Uitleiding 16 Colofon 16 Voorwoord Het jaar 2010 zullen we niet snel vergeten. Het was een jaar waarin Meerkring letterlijk in beweging was. En dat was in alle hoeken van de organisatie voelbaar. Daarmee doel ik op de gevolgen van de financiële crisis waar ook Meerkring mee te maken kreeg. Meerkring moest meer gaan doen met minder geld: een investeringsstop, bezuinigingen op leermiddelen en vooral op personeel. Hoewel dit jaarverslag de feiten zakelijk weergeeft, beseffen we maar al te goed dat de gevolgen op individueel niveau pijnlijk zijn. Achter al die cijfers schuilen mensen met een naam, met een gezicht, met een hart voor onderwijs en voor kinderen. Meerkring wil niet bij de pakken neer blijven zitten maar vooruit kijken. Ook dat was Meerkring in 2010: verfrissend, stimulerend, zelfredzaam, om maar enkele passende Meerkringkernwaarden te noemen. Dat is de manier waarop Meerkring in de huidige situatie wil staan: met oog voor de soms harde realiteit gericht zijn op de toekomst. Daardoor werd 2010 tegelijk een leerzaam jaar, waardoor we nu beter in staat zijn de complexe processen te sturen. Meerkring kon het jaar 2010 afsluiten met een klein positief resultaat. Gezien de taakstelling waar Meerkring voor stond is dat een meesterwerk. De financiële kengetallen laten zien dat de organisatie op niveau is. Daarom ziet Meerkring de toekomst met vertrouwen tegemoet. Met dit jaarverslag verantwoordt het bestuur van Meerkring zich over zijn handelen in 2010 naar de belanghebbenden. Naast het Ministerie van Onderwijs en de gemeente Amersfoort zijn dat ouders, medewerkers en de medezeggenschapsraden. Ook onze samenwerkingspartners willen we hier kort noemen als belanghebbenden; hierover later meer. Het is ondoenlijk om verslag te doen van alle ontwikkelingen die binnen Meerkring plaatsvonden. We beperken ons in dit verslag dus vooral tot de financiën en personele aangelegenheden en enkele speerpunten uit het Meerkringbeleid, te weten onderwijskwaliteit en profilering. Ik wens u veel leesplezier toe! Namens Stichting Meerkring Hennie de Boer, voorzitter bestuur Inleiding Het bestuur van Meerkring baseert zich in zijn werk op een meerjarenplanning en een meerjarenstrategisch beleid. De diverse jaarplannen werken dit verder uit naar een concreet niveau. In 2010 lag de prioriteit bij de volgende doelstellingen: Kwaliteitszorg : binnen het project Versterken Opbrengstgericht Werken kwaliteitsnormen en een leerlingvolgsysteem invoeren en het opstellen van managementrapportages per kwartaal. Identiteit & Imago : alle scholen hebben een duidelijk profiel en er is duidelijkheid over de identiteit en het imago van Meerkring en van de scholen. Profilering & PR : Meerkring heeft een goed communicatie- en PR-plan. Meerkring-BSO : in samenwerking met partners realiseert Meerkring een Meerkring-BSO en bouwt dit uit naar andere Meerkringscholen. Mobiliteit : het beleid voor doorstroom en herplaatsing wordt aangescherpt. Functiehuis : Meerkring stelt een functiehuis op. In dit jaarverslag zullen we onder andere verder ingaan op de realisatie van deze punten. Missie en visie Meerkring Meerkring gelooft in ieders kracht en gaat uit van gezamenlijke verantwoordelijkheid. Dat is kort maar krachtig waar Meerkring voor staat. Voor een verdere uitwerking van de missie en visie van Meerkring verwijzen we graag naar onze website. Onder het kopje Over Meerkring vertellen we u graag meer over de keuzes die we maken. In 2010 omvatte Meerkring 18 scholen, waarvan 15 voor regulier basisonderwijs, een voor speciaal basisonderwijs, een voor (voortgezet) speciaal onderwijs en een voor hoogbegaafden. Met zo n breed onderwijsaanbod wil Meerkring voor zoveel mogelijk Amersfoortse kinderen zo goed mogelijk basisonderwijs bieden. Behalve voor kwaliteit staat Meerkring ook voor openbaar onderwijs: onze scholen staan open voor alle kinderen, zonder onderscheid van godsdienst of levensbeschouwing. Sterker nog: wij zijn ervan overtuigd dat juist in de ontmoeting met andersdenkenden er werkelijk respect voor elkaars standpunten kan worden opgebracht. Die ontmoeting krijgt al vorm in de openbare basisschool en heeft een meerwaarde voor de ontwikkeling van kinderen.

2 Leerlingaantallen Om de Meerkringkwaliteit vast te kunnen houden en de continuïteit van de organisatie te borgen, is groei van het aantal leerlingen een duw in de rug. Alle inkomsten van Meerkring worden geïnvesteerd in het onderwijs. In 2010 heeft Meerkring een stijging van het leerlingaantal gerealiseerd van 2,2%. Het marktaandeel bedraagt daarmee nu 25,2%. De groei van het aantal leerlingen komt niet alleen vanuit de nieuwbouwwijk Vathorst, waar De Gondelier en Atlantis als jonge Meerkringscholen het goed doen. De scholen De Wiekslag en De Albatros in Liendert en De Achtbaan in Zielhorst mochten een aanzienlijk aantal nieuwe leerlingen verwelkomen. Daarnaast heeft de start van Leonardo Eemland (onze nieuwe school voor hoogbegaafden) per 1 maart 2010 natuurlijk een positieve invloed op de aantallen. Het bestuur is blij dat het leerlingaantal is gestegen, ondanks het zware weer dat in 2010 over Meerkring kwam. De financiële tegenslag heeft veel ouders er niet van weerhouden om voor Meerkring te (blijven) kiezen. Leerlingaantallen per 1 oktober School De Magneet De Vlindervallei De Zevensprong De Weesboom De Wiekslag De Albatros (in 2009 afgesplitst van De Wiekslag) 113 t Spectrum Joost van den Vondel De Bieshaar De Border De Dubbelster De Meander De Achtbaan De Gondelier Atlantis Leonardo Eemland 32 Dr. M. van der Hoeve Dr. A. van Voorthuysen Totaal Onderwijskwaliteit Prestaties In 2010 bezocht de Inspectie van het Onderwijs alleen De Vlindervallei. De inspecteur constateerde dat de onderwijskwaliteit onvoldoende was. Deze school staat daarmee onder intensief toezicht van de inspectie. Het bestuur heeft ervoor gezorgd dat het team van De Vlindervallei extra begeleiding heeft gekregen om de onderwijskwaliteit op een goed niveau terug te brengen. De school heeft in 2010 een nieuwe directeur gekregen en een van de locaties verhuist in 2011 naar een nieuw gebouw. De verwachting is dat al deze factoren tezamen maken dat het onderwijs op De Vlindervallei letterlijk en figuurlijk gemoderniseerd wordt en daarmee klaar is voor de toekomst. Naast De Vlindervallei viel in 2010 ook De Wiekslag/Wereldwijzer onder geïntensiveerd toezicht van de inspectie. De inspectie was niet in staat een overkoepelend oordeel over deze school voor asielzoekerskinderen te geven. De uniciteit van deze school maakte dat de school een aparte status kreeg. Alle overige scholen van Meerkring vielen onder het regulier toezicht van de onderwijsinspectie. Metamanagementsysteem Het bestuur is tegenwoordig verantwoordelijk voor de onderwijskwaliteit van de scholen en moet hierover aan de Inspectie van het Onderwijs verantwoording afleggen. Als het bestuur de risico s op dit gebied wil kennen en vervolgens wil sturen op de onderwijskwaliteit, dan moeten er meer onderwijsgegevens bij het bestuur bekend zijn dan voorheen het geval was. De informatie van de diverse scholen moet daarom gestandaardiseerd en daardoor onderling vergelijkbaar zijn. In 2010 is Meerkring gestart met een metamanagementsysteem (mms). Zowel op schoolniveau als bovenschools kan de onderwijskwaliteit nu gemonitord worden. In het mms zit een zogenaamd early-warning-systeem, waardoor achterblijvende leerresultaten en risico s in een vroeg stadium gesignaleerd worden. Daardoor kunnen tijdig maatregelen worden genomen om te voorkomen dat de onderwijskwaliteit zakt. Meten is weten In 2009 heeft Meerkring van het ministerie subsidie ontvangen voor het project Versterken Opbrengstgericht Werken waaraan alle Meerkringscholen meedoen. Het is een 3-jarig project waarbij de ontwikkeling van leerlingen op basis van meetbare gegevens wordt bijgehouden. Op basis van die gegevens wordt vervolgens het onderwijs zo aangepast dat de leerlingen optimaal presteren. Wat in twee zinnen is opgeschreven vereist in de praktijk een veranderende aanpak van de leerkrachten. De leerkracht is namelijk degene die de prestaties van de kinderen inzichtelijk en meetbaar moet maken en vervolgens het handelen in de klas op die resultaten moet afstemmen. Alle scholen maken gebruik van het Cito Leerling- en onderwijsvolgsysteem(lovs) en de Entreetoetsen voor groep 7. Met de toetsen van het LOVS kunnen de vorderingen van leerlingen op een systematische manier gevolgd worden. Het resultaat wordt op leerling-, groeps- en schoolniveau inzichtelijk gemaakt. Opbrengstgericht werken en het meten van resultaten is niet nieuw. Wat wel nieuw is, is om op basis van die leergegevens het onderwijs aan te passen. Voor de begeleiding van het project heeft Meerkring in 2010 Gerard van Eeden één dag per week vrij geroosterd om directeuren te ondersteunen bij het uitvoeren van het project binnen de school. Trainingen voor directeuren over opbrengstgericht leiderschap zijn onderdeel van het project. Hiermee is in 2010 een start gemaakt. Passend Onderwijs Passend Onderwijs betekent kort gezegd dat schoolbesturen vanaf 2012 verantwoordelijk zijn voor een passend onderwijsaanbod voor iedere leerling die wordt aangemeld. Om dat waar te kunnen maken neemt Meerkring deel aan het experiment Regionaal Netwerk Passend Onderwijs Eemland. Buiten het vaststellen van schoolspecifieke zorgprofielen heeft dit nog niet geleid tot een heuse impact op de scholen. Het experiment voltrekt zich vooral in de zorgstructuur rondom de scholen. Meerkring hoopt per 2011 subsidie te kunnen krijgen voor projecten. In 2010 heeft de minister van onderwijs forse bezuinigingen aangekondigd op Passend Onderwijs, voor 300 miljoen euro op landelijk niveau. In 2011 wordt bekend of deze bezuinigingen doorgaan en wat dat voor Meerkring zal gaan betekenen. Het bestuur van Meerkring staat achter de ideeën over Passend Onderwijs en wil de organisatie daar graag in verder ontwikkelen. Het lijkt er echter op dat, door de aangekondigde overheidsbezuinigingen op onderwijs, de ambitieuze plannen niet binnen de termijn waargemaakt kunnen worden. Ook binnen de eigen organisatie wil Meerkring alle leerlingen zo passend mogelijk onderwijs bieden. In dat kader heeft Meerkring in 2010 Leonardo Eemland gestart, een school voor hoogbegaafde kinderen. Hiermee ging een grote wens van ouders in vervulling om ook deze kinderen op hun eigen niveau les te kunnen geven. Leonardo Eemland heeft twee groepen van elk zestien leerlingen. Zij werken ieder op hun eigen niveau en tempo aan het gewone basisschoolprogramma. Daarnaast volgen ze een aanvullend en uitdagend programma, met onder andere Engels, schaken en deelname aan projecten. Leonardo Eemland voorziet in een grote behoefte, getuige het grote aantal kinderen dat op de wachtlijst is geplaatst. Meerkring beschouwt onderwijs aan hoogbegaafden op dit moment als een vorm van speciaal onderwijs waarvoor extra geld nodig is om ook deze leerlingen Passend Onderwijs te bieden. Helaas wordt onderwijs aan hoogbegaafden door de overheid niet extra bekostigd. De Stichting Vrienden van Leonardo is in het leven geroepen om het benodigde extra geld in te zamelen. Het bestuur van Meerkring wil namelijk niet dat het Leonardo-onderwijs ten koste zou gaan van het reguliere basisonderwijs. Ook het experiment Regionaal Netwerk Passend Onderwijs Eemland ondersteunt Leonardo Eemland met financiële middelen. 2

3 Organisatie en Communicatie Identiteit en imago Identiteit en imago staan al een aantal jaren hoog op de agenda. Het bestuur hecht eraan dat de scholen een helder profiel hebben, dat duidelijk is waar ze voor staan. In voorgaande jaren is via ouder- en leerkrachtenenquêtes een imago-onderzoek uitgevoerd waardoor de scholen veel tips voor verbetering kregen. Het oordeel van ouders over de scholen wordt belangrijker en maakt steeds meer deel uit van de meetbaarheid van de onderwijskwaliteit. In 2010 is opnieuw een enquête voor leerlingen, ouders en leerkrachten voorbereid, die de tevredenheid moet meten. Uitvoering en analyse daarvan vinden plaats in Binnen Meerkring is een werkgroep van directeuren werkzaam die zich bezighoudt met profilering en PR. Een van hun opdrachten is de uitvoering van het Communicatieplan. Hiermee is in 2010 een eerste stap gezet. Onderdeel van de Meerkringidentiteit en -imago betreft het opzetten van Meerkring-BSO: buitenschoolse opvang in of nabij de scholen voor Meerkringleerlingen, die dezelfde pedagogische uitgangspunten hanteert als de scholen. Dit was een van de prioriteiten in het jaarplan Helaas is de praktijk weerbarstiger en is de Meerkring-BSO amper gerealiseerd. De markt voor buitenschoolse opvang bleek al behoorlijk verzadigd, waardoor er weinig animo vanuit ouders was voor een nieuwe BSO. Op t Spectrum kreeg het Meerkring-BSO-concept wel een eigen invulling; daar wordt nu na schooltijd een structureel aanvullend programma voor geïnteresseerde leerlingen georganiseerd. Bestuurlijke zaken Governance Het bestuur van Meerkring - dat bestaat uit zeven vrijwilligers - zet op hoofdlijnen het beleid uit. Daarbij hanteert het bestuur de (landelijke) governancecode Goed Bestuur. Het bestuur houdt jaarlijks de eigen manier van werken tegen het licht. Bij de zelfevaluatie heeft het bestuur met name stilgestaan bij zijn rol bij het doorvoeren van de bezuinigingen: had het bestuur de bezuinigingen aan kunnen zien komen, had het bestuur eerder in moeten grijpen, wat was de functie van het bestuur hierin, wat leren we hiervan voor de toekomst? De aanstelling van een adjunct algemeen directeur in 2009 kwam voort vanuit de behoefte om meer in control te zijn. Die behoefte was ontstaan door de nieuwe financieringswijze lumpsum in Lumpsumbekostiging vraagt om een andere houding van directeuren, stafbureau, bestuur en administratiekantoor. Door de lumpsum moet er meer gestuurd worden vanuit visie en beleid. Zo n veranderproces gaat met vallen en opstaan en moet doorlopen worden om door te kunnen groeien naar een volgende fase. In 2007 heeft het bestuur het project Operatie Fonkelsteen in het leven geroepen als voorloper op de aanstelling van de adjunct algemeen directeur. In de afgelopen jaren heeft Meerkring op financieel gebied een grote professionaliseringsslag voor het meerjarenbeleid gemaakt. Door de ervaringen van 2010 is het Meerkring duidelijk geworden welke informatie nodig is om goed zicht te hebben op de financiële situatie en op welke kengetallen er gestuurd moet worden. De voornaamste conclusie van de zelfevaluatie van het bestuur was dat de snelheid van veranderingen in de omgeving van de organisatie vraagt om adequater in te kunnen spelen op deze veranderingen. Dit is een van de redenen waarom het bestuur zich in 2011 wil omvormen tot Raad van Toezicht (RvT) en er een professioneel bestuur zal worden aangesteld. De wet Goed Onderwijs Goed Bestuur schrijft voor dat er uiterlijk in 2011 een scheiding komt tussen besturen enerzijds en toezicht houden anderzijds. Deze transitie zal ook gevolgen hebben voor de rol van het stafbureau en van de directeuren. Het doel van deze hele operatie is dat de besluitvorming efficiënter en beter verloopt met een professioneel bestuur en dat de RvT scherpere discussies met het bestuur aan kan gaan. Een projectgroep is inmiddels aan het werk om het transitieproces goed te laten verlopen. Horizontale verantwoording Horizontale verantwoording is een van de ontwikkelingen waar Meerkring steeds meer mee te maken krijgt. Daarmee bedoelen we dat Meerkring niet alleen rekenschap aflegt aan de gemeente en het ministerie, maar ook aan andere belanghebbenden. Ouders en personeelsleden willen we graag goed informeren over de organisatie. Daarnaast heeft Meerkring als maatschappelijke organisatie ook een taak en verantwoordelijkheid naar de samenleving. Samen met andere organisaties wil Meerkring het beste uit kinderen halen. Met hen delen we een gezamenlijk (sub)doel. Te denken valt aan andere schoolbesturen in zowel het basisonderwijs als het voortgezet onderwijs, Pabo s, onderwijsbegeleidingsdiensten, kinderopvangorganisaties, het welzijnswerk, sportverenigingen, bibliotheken en woningbouwcorporaties. Het contact en de samenwerking met deze stakeholders wordt steeds belangrijker. Het bestuur discussieert regelmatig over het vormgeven van het contact met de stakeholders. In 2011 zal dit verder worden uitgewerkt. 3

4 Het bestuur vergaderde in 2010 tien keer, waarvan er twee vergaderingen als themabijeenkomst werden ingevuld; beide gingen over de wet Goed Onderwijs Goed Bestuur en de gevolgen die deze wetgeving heeft voor het Meerkringbestuur. De bestuursleden van Meerkring zijn vrijwilligers, die hun werk verrichten vanuit belangstelling voor en betrokkenheid bij het openbaar onderwijs. Hiervoor ontvingen zij een vergoeding van 40,- per bezochte bestuursvergadering. In 2010 ontvingen zij: Hennie de Boer 400,- Ab Doorn 360,- Odile Sondermeijer 400,- Kees Molenaar 360,- Chris de Nie 400,- André de Jonge 400,- Hans Scholman 400,- Het bestuur heeft in 2010 de volgende beleidsstukken vastgesteld en besluiten genomen: Organisatie & Communicatie Jaarverslag vastgesteld Strategische doelstellingen vastgesteld Instellen projectgroep Goed Onderwijs Goed Bestuur Jaarplan voorlopig vastgesteld Plan van Aanpak Transitie RvT - vastgesteld Personeel Toelagebeleid - vastgesteld Formatiekadernota 2010/ vastgesteld Procedure vaststellen afvloeiingslijst - ingestemd Afvloeiingslijst - vastgesteld Hernieuwde afvloeiingslijst - vastgesteld Financiën Personele begroting 2010/ vastgesteld Jaarrekening vastgesteld Jaarbegroting 2010 en Meerjarenraming vastgesteld Treasurystatuut - vastgesteld Jaarrekening 2009 en de financiële paragraaf Jaarverslag vastgesteld Intentieverklaring budgetfinanciering REC-3 - vastgesteld Financiële kadernota - voorlopig vastgesteld Jaarbegroting Meerjarenraming voorlopig vastgesteld Bestuursamenstelling Hennie de Boer Ab Doorn Voorzitter, bestuurslid sinds portefeuillehouder Organisatie & Communicatie en Personeel. Werkzaam als zelfstandig interimmanager en adviseur in het sociale domein met als achtergrond pedagogie en sociologie; ervaring als bestuurslid en toezichthouder van professionele organisaties. Vice-voorzitter, bestuurslid sinds portefeuillehouder Onderwijs-zorg en Organisatie & Communicatie. Werkzaam geweest in de gespecialiseerde jeugdzorg; ervaring als bestuurslid in diverse organisaties. Odile Sondermeijer Secretaris, bestuurslid sinds portefeuillehouder Onderwijs-algemeen en Onderwijs-samenleving. Werkzaam als arbeidsmarktonderzoeker bij een kenniscentrum beroepsonderwijs bedrijfsleven. Kees Molenaar Chris de Nie André de Jonge Hans Scholman Algemeen bestuurslid sinds portefeuillehouder Personeel en Onderwijs-zorg. Werkzaam als zelfstandig consultant en interim manager binnen het human resource management. Algemeen bestuurslid sinds portefeuillehouder Onderwijs-samenleving en Onderwijs-algemeen. Werkzaam als themadeskundige onderwijs op het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Algemeen bestuurslid sinds portefeuillehouder Facilitaire zaken & Huisvesting en Financiën. Werkzaam als zelfstandig gevestigd pensioenconsultant. Penningmeester sinds portefeuillehouder Financiën en Facilitaire zaken & Huisvesting. Werkzaam voor Smink Afvalverwerking BV als Hoofd Afdeling P&O. 4

5 Organogram Stichting Meerkring, Openbaar Primair Onderwijs Amersfoort OSG Bestuur Arec Algemene directie GMR Stafbureau Rienks Directeurenoverleg Scholen MR Directeuren Meerkring in 2010 wijk school directeur Soesterkwartier De Magneet José Eliasberg Kruiskamp Koppel De Vlindervallei tot augustus: Gerard van Eeden Nico Klerk interim directeur Vanaf augustus: Onno Hoekstra Schothorst De Zevensprong Catherine van Dord Schothorst De Weesboom Dick Kamp Liendert Rustenburg De Albatros Vera Doornekamp Schuilenburg Randenbroek t Spectrum Ad Goenee Bergkwartier Joost van den Vondel Annemiek van Benthem Hoogland De Bieshaar Wim Abbing Nieuwland De Border Ronald van Dorp Zielhorst De Achtbaan Wendy van Beurden Kattenbroek De Meander Joop Stas Kattenbroek De Dubbelster Peteryn Mulder Vathorst De Gondelier Paul Kuipers Vathorst Atlantis Carla Luycx sbo-school Dr. M. van der Hoeveschool Robbert Jan van den Bos so- & vso-school Dr. A. van Voorthuysenschool Henk Hylkema Algemene directie de algemene directie bestaat uit algemeen directeur Willem Kuijpers en adjunct algemeen directeur Christian van den Brink. Uit hoofde van zijn functie is Willem Kuijpers tevens bestuurslid van de samenwerkingsverbanden REaCtys (REC-3), NIS WSNS en Stichting ABC Scholen. Christian van den Brink geeft als adjunct algemeen directeur leiding aan het stafbureau, bestaande uit Louwiek Moltmaker (stafmedewerker personeel en organisatie), Martien van Helvert (stafmedewerker organisatie en beheer), Else Rietveld (management assistent), Wim Blok (stafmedewerker financiën). Iedere school heeft een Medezeggenschapsraad (MR), bestaande uit ouders en leerkrachten. Vanuit iedere Medezeggenschapsraad is één persoon afgevaardigd naar de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR). De duovoorzitters van de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad 2009/2010 waren Gea Riksen (vanuit de personeelsgeleding) en Harry Wiersma (vanuit de oudergeleding). In schooljaar 2010/2011 nam Harry Wiersma afscheid. Naast Gea Riksen is een vacature in het voorzitterschap ontstaan. OSG, Arec en Rienks zijn externe ondersteuners. OSG verzorgt de administratie, Arec geeft bouwkundig advies en begeleiding, Rienks is de Arbo-dienst waar Meerkring een contract mee heeft. 5

6 Financiën In dit hoofdstuk zijn de staat van baten en lasten en de balans opgenomen. Hierbij vindt u een samenvatting van de exploitatie over 2010, de balans per en een overzicht van de belangrijkste kengetallen. In de volgende paragrafen wordt op hoofdlijnen een analyse gegeven van: de exploitatie 2010 t.o.v. de begroting 2010; de exploitatie 2010 t.o.v. de exploitatie 2009; de balans per t.o.v. de balans per ; de gehanteerde kengetallen. Cijfers (x 1.000) Omschrijving Exploitatieresultaat 35 -/- 892 Begroting - 88 Kapitalisatiefactor 26,3% 25,1% Solvabiliteit 1 54,7% 57,2% Solvabiliteit 2 58,6% 61,3% Liquiditeit 1,55 0,71 Staat van baten en lasten (bedragen x 1.000) Baten Realisatie 2010 Begroting 2010 Realisatie 2009 Rijksbijdragen OC&W Overige overheidsbijdragen - en subsidies Overige baten Totaal baten Lasten Personeelslasten Afschrijvingslasten Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten Saldo baten en lasten 2 -/- 32 -/- 941 Financiële baten en lasten Financiële baten Financiële lasten Saldo financiële baten en lasten Saldo buitengewone bedrijfsvoering Nettoresultaat /- 892 Stelselwijziging In de jaarrekening 2010 is op grond van de gewijzigde verslaggevingregels een stelselwijziging doorgevoerd. Met ingang van 2010 is de voorziening BAPO vrijgevallen ten gunste van het eigen vermogen. BAPO-lasten dienen met ingang van 2010 als periodelasten verwerkt te worden. Omwille van de vergelijkbaarheid van de jaarcijfers 2009 en 2010 zijn de vergelijkende cijfers over 2009 aangepast in de jaarrekening. Als gevolg van deze stelselwijziging is het resultaat over 2009, ten behoeve van de vergelijking, hoger dan de vastgestelde jaarrekening Analyse begroting 2010 versus realisatie 2010 De begroting 2010 is sluitend begroot. De realisatie over 2010 geeft een positief resultaat weer van Dit wordt veroorzaakt doordat de totale baten sterker zijn gestegen dan de totale lasten. Hieronder wordt er een analyse gegeven van de meest opvallende afwijkingen tussen de realisatie 2010 en de begroting Baten De totale gerealiseerde baten vallen hoger uit dan begroot. Dit is een stijging van 4,3%. Deze stijging van de totale baten kan met name worden gevonden in hogere Rijksbijdragen Ministerie van OCW en Overige baten. De categorie Overige overheidsbijdragen en -subsidies zijn lager dan begroot. De Rijksbijdragen Ministerie van OCW zijn ten opzichte van de begroting gestegen. Deze stijging is met name ontstaan door de gestegen normatieve personele lumpsum ( hoger). Nadat de begroting 2010 was opgesteld zijn de normatieve baten schooljaar bekend geworden en hoger uitgevallen. Hiernaast 6

7 is ook de bijzondere bekostiging vreemdelingen hoger uitgevallen ( ). In schooljaar zijn groeitellingen gerealiseerd die ook een positief effect hebben op kalenderjaar Deze zijn niet begroot. De bekostiging impulsgebieden en cultuureducatie vallen ook hoger uit dan in eerste instantie zijn begroot. De baten met betrekking tot de bestemmingsbox zijn niet begroot voor Deze nieuwe subsidie, die per schooljaar wordt toegekend, is bekend geworden nadat de begroting was opgesteld. Voor schooljaar is in totaal toegekend. De Overige overheidsbijdragen en -subsidies zijn ten opzichte van de begroting met gedaald. Voornaamste oorzaak is dat in de begroting 2010 een hogere bijdrage vanuit de gemeente is opgenomen voor De Wereldwijzer voor asielzoekerskinderen en voor de Schakelklassen in het kader van actie op uitval. In de verantwoording 2010 bleek dat niet alle ontvangen middelen vanuit gemeente Amersfoort noodzakelijk waren. Het teveel ontvangen bedrag is als balanspost opgenomen. De Overige baten zijn ten opzichte van de begroting met gestegen. Zoals deze rubriek al aangeeft bevat deze een veelvoud van overige baten die niet kunnen worden ondergebracht onder de andere voorgeschreven batencategorieën. De onder deze categorie vallende huurbaten zijn in de begroting 2010 opgenomen voor zover deze destijds bekend en zeker waren. Gedurende 2010 is meer verhuurd, waardoor de huurbaten hoger uitvallen. Daarnaast vallen de ouderbijdragen op diverse scholen hoger uit dan begroot; het totaal hiervan is hoger. De ouderbijdragen hebben met name betrekking op de bijdragen voor schoolreisjes, schoolzwemmen en de bijdrage voor de plusklassen. Er zijn diverse baten op basis van het voorzichtigheidsbeginsel niet of lager opgenomen in de begroting, aangezien deze nog niet zeker waren bij het opstellen van de begroting. Hiervan is een aantal wel gerealiseerd. Dit zijn onder andere de bijdragen vanuit het samenwerkingsverband met betrekking tot Leonardo Eemland, de vordering op Stichting Vrienden van Leonardo en de uitkeringsvergoeding voor personeel in hogere schalen op declaratiebasis. Lasten De totale lasten zijn met ruim gestegen ten opzichte van de begroting. Dit is een stijging van ruim 4%. De stijging in de lasten is met name te vinden in de categorieën Personeelslasten en Overige lasten. De categorie Personeelslasten vertoont de grootste overschrijding ten opzichte van de begroting ( hoger). Met name de hieronder opgenomen Brutolonen en salarissen zijn hier debet aan. Deze vallen hoger uit dan begroot, dit is 3%. Dit wordt veroorzaakt door onder andere wijziging in verschillende premies voor pensioen, risicofonds en vrijwillige verzekering bij het Vervangingsfonds en de additionele lasten in het kader van de invoering van de functiemix. De personele last Vergoedingen aan derden valt hoger uit dan begroot. Door de financiële crisis waar Meerkring de gevolgen van onderving is gedurende 2010 personele en financiële expertise ingehuurd om de financiën en de formatie op orde te krijgen. Hiernaast is op het stafbureau een controller ingehuurd door ziekte van een eigen medewerker. Beide lasten waren niet begroot. Daarentegen is in de begroting rekening gehouden met een verwachte toeslag premiedifferentiatie van het Vervangingsfonds. Deze is uitgebleven over Meerkring heeft in augustus 2010 een analyse laten maken van de gedeclareerde lasten bij het Vervangingsfonds in relatie tot de betaalde premies. Hiermee is destijds ook de verwachting uitgesproken dat de malus zou uitblijven. Voor 2011 zal Meerkring deze analyse wederom laten uitvoeren om tijdig bij te kunnen sturen. De categorie Afschrijvingen is lager dan begroot. De investeringsstop gedurende 2010 is hiervan de oorzaak. In 2010 is voor een bedrag van geïnvesteerd. In 2009 was dit nog een bedrag van De categorie Huisvestingslasten valt per saldo 2,6% hoger uit dan begroot ( hoger). Hierbinnen zijn met name stijgingen te constateren in energie- en schoonmaakkosten. Beide kostenposten waren in de begroting 2010 ten opzichte van de realisatie 2009 taakstellend opgenomen en hiermee lager begroot. De realisatie 2010 voor energie en voor schoonmaak zijn respectievelijk en hoger uitgevallen dan begroot. Deze kosten blijken lastig op korte termijn te beïnvloeden. De kosten voor onderhoud zijn binnen de begroting gebleven en onderschrijden deze met ruim De categorie Overige lasten valt hoger uit met een overschrijding van ten opzichte van de begroting. Deze overschrijding wordt met name veroorzaakt door de hoger uitvallende lasten voor deskundigenadvies, administratiekantoor en overige inventaris. Al deze lasten zijn in de begroting 2010 taakstellend begroot. Echter de in 2010 gerealiseerde lasten komen voor het administratiekantoor en de overige inventaris weer uit op het niveau van Alleen de inzet op deskundigenadvies toont op zowel de begroting 2010 als de realisatie 2009 een stijging. Dit komt met name doordat in 2010 de Europese aanbesteding voor het technisch onderhoud met behulp van een extern adviesbureau is uitgevoerd. 7

8 Analyse realisatie 2010 versus realisatie 2009 De realisatie 2009 geeft een nettoresultaat van negatief. De realisatie over 2010 geeft een positief resultaat van Hierna wordt er een nadere analyse gegeven van de meest opvallende afwijkingen van de realisatie 2010 ten opzichte van de realisatie Baten Ten opzichte van 2009 zijn de baten over 2010 met gestegen. Dit is 0,2%. De stijging is voornamelijk te vinden in de Rijksbijdragen Ministerie van OCW en de Overige baten. De Rijksbijdragen Ministerie van OCW zijn met gestegen ten opzichte van Voornaamste veroorzaker is de stijging in de normbedragen vanuit het Rijk in 2010 ten opzichte van De Overige overheidsbijdragen en -subsidies zijn ten opzichte van 2009 gedaald met Dit komt onder andere doordat in 2009 vanuit de gemeente nog een vergoeding in het kader van de bruidsschat, ad , werd gegeven. Hiernaast is in 2009 ook een overbruggingssubsidie Scala verstrekt, ad Beide subsidies zijn niet meer van toepassing op De Overige baten zijn met gestegen ten opzichte van Dit komt met name door de gestegen ouderbijdragen en de gestegen opbrengsten medegebruik. Deze vallen respectievelijk en hoger uit dan over Hiernaast is de uitkeringsvergoeding voor personeel in hogere schalen op declaratiebasis hoger. Lasten De over 2010 gerealiseerde totale lasten zijn lager dan de realisatie over Alle categorieën, op de Afschrijvingen na, zijn gedaald ten opzichte van De categorie Personeelslasten is in totaal met gedaald. De hieronder opgenomen brutolonen en salarissen vallen lager uit dan begroot. Dit komt onder andere door de genomen bezuinigingsmaatregelen, waaronder het stimuleren van het BAPO-verlof, vervroegd pensioen, deeltijdontslag en het stopzetten van alle tijdelijke contracten. Daarentegen zijn verschillende salarisgerelateerde premies gestegen. Ook de cursuskosten vallen in 2010 lager uit dan in Deze zijn ruim 37% lager wat een positief effect van heeft van De vergoeding aan derden valt in 2010 hoger uit dan in De eerder genoemde inhuur is hier debet aan. De Afschrijvingen zijn licht toegenomen, ondanks de investeringsstop gedurende Dit wordt veroorzaakt doordat de in 2009 gedane investeringen voor 2009 deels leiden tot afschrijvingslasten (voor de resterende maanden) en in 2010 voor het eerst leiden tot een volledige jaarlast. De Huisvestingslasten zijn ten opzichte van 2009 met afgenomen. Deze daling kan met name worden gevonden in de onderhoudslasten, energielasten en overige huisvestingslasten. De onderhoudslasten zijn lager vanwege de bezuinigingen. De overige huisvestingslasten waren in 2009 hoger door een nagekomen energielast met betrekking tot het Laakcluster. Over 2010 vallen de Overige lasten lager uit ten opzichte van Dit heeft te maken met de bezuinigingen. In 2009 was binnen deze categorie ruimte gemaakt voor enkele beleidsrijke trajecten, waarvoor ruim aan lasten zijn gerealiseerd. Hiernaast valt de aanschaf van overige leermethoden lager uit dan Bestemmingsbox en Opbrengstgericht werken Bestemmingsbox Met ingang van schooljaar is een deel van de lumpsumbekostiging in de bestemmingsbox opgenomen. Deze middelen zijn bedoeld voor het bestrijden van onderwijsachterstanden en het versterken van het taal- en rekenonderwijs. Elk schoolbestuur is in principe vrij deze middelen in zetten. Voor schooljaar is in totaal toegekend. Hiervan heeft Meerkring in 2010 een bedrag van ingezet. Het restantbedrag zal in 2011 worden besteed. In 2010 bezocht de Inspectie van het Onderwijs alleen De Vlindervallei. De inspecteur constateerde dat de onderwijskwaliteit onvoldoende was. Deze school staat daarmee onder intensief toezicht van de inspectie. Het bestuur heeft ervoor gezorgd dat het team van De Vlindervallei extra begeleiding heeft gekregen om de onderwijskwaliteit op een goed niveau terug te brengen. Hiervoor is gebruik gemaakt van het Tenkai-programma. Dit programma is ook ingezet op De Zevensprong. Het Tenkai-programma wordt gebruikt om kwetsbare scholen duurzaam te verbeteren. Tenkai is een Japans begrip dat staat voor ommekeer of wending. De gedachte is om vanuit een crisis een wending te maken en de eigen kracht te (her) vinden. Tenkai betekent veranderen met behoud van de eigen waarden en identiteit en (daardoor) het behalen van directe resultaten én duurzame verbetering. Opbrengstgericht werken Meerkring heeft van het ministerie subsidie ontvangen voor het project Versterken Opbrengstgericht werken waaraan alle Meerkringscholen meedoen. Het is een 3-jarig project waarbij op basis van meetbare gegevens de ontwikkeling van leerlingen wordt bijgehouden. Op basis van die gegevens wordt vervolgens het onderwijs zo aangepast dat de leerlingen optimaal presteren. Wat in twee zinnen is opgeschreven vereist in de praktijk een veranderende aanpak door de leerkrachten. Voor de begeleiding van het project heeft Meerkring in 2010 een medewerker voor één dag per week beschikbaar gesteld om directeuren te ondersteunen bij het uitvoeren van het project binnen de school. Hiernaast zijn er in 2010 reeds kosten gemaakt, waaronder het opstellen van het plan van aanpak door APS. De kosten van het metamanagementsysteem hebben ook betrekking op dit project. Trainingen voor directeuren over opbrengstgericht leiderschap maken eveneens onderdeel uit van het project. 8

9 Balans In onderstaande tabel is de balans per en opgenomen. bedragen x Activa Passiva Vaste activa Eigen vermogen Materiële vaste activa Gebouwen en terreinen Voorzieningen Inventaris en apparatuur Personele voorzieningen Leermiddelen Overige mva Financiële vaste activa Kortlopende schulden Effecten Crediteuren Overige fva 0 0 Ministerie van OCW Gemeentelijke huisvestingvoorziening Vlottende activa Belastingen en premies sociale verzekeringen Vorderingen Schulden terzake van pensioenen Debiteuren 19 3 Overige kortlopende schulden Ministerie OCW Overlopende passiva Overige vorderingen - 90 Overlopende activa Liquide middelen Hieronder staan de grootste afwijkingen tussen de stand per en de stand per kort toegelicht. Materiële vaste activa Ultimo 2010 is de stand: Dit is lager dan ultimo Door het relatief lage niveau aan investeringen en afschrijvingen komt de boekwaarde lager uit. Financiële vaste activa Ultimo 2010 is de stand nihil. In mei 2010 liep de beleggingsportefeuille bij Schretlen & Co af. Vanaf 2010 heeft Meerkring haar middelen bij de Staat ondergebracht door middel van schatkistbankieren. Vorderingen De stand van de vorderingen is met afgenomen ten opzichte van De vordering bestaat uit een vordering op het Vervangingsfonds, Ministerie van OCW, Stichting Vrienden van Leonardo en diverse kleinere vorderingen. Liquide middelen De stand van de liquide middelen is ruim hoger ten opzichte van de stand ultimo 2009 en komt per uit op In 2010 is de beleggingsportefeuille vrijgevallen. Dit heeft geleid tot een toename in liquide middelen ( ). Door de lagere investeringen in materiële vaste activa is het beslag op liquide middelen minder groot dan in 2009 het geval was. In 2010 is voor minder geïnvesteerd dan in Eigen vermogen De mutatie in het eigen vermogen betreft het resultaat over Voorzieningen Vanaf boekjaar 2010 is middels een stelselwijziging de voorziening BAPO vervallen en is alleen de voorziening jubilea nog over. De voorziening jubilea kent eind 2010 een dotatie van en een vrijval van en komt uit op Kortlopende schulden De kortlopende schulden zijn met toegenomen ten opzichte van voorgaand boekjaar. De stijging wordt met name veroorzaakt door crediteuren en de nog te besteden doelsubsidie gemeente. Deze laatste bevat de in 2009 en 2010 te veel ontvangen middelen voor De Wereldwijzer en de Schakelklassen die als een kortlopende schuld zijn opgenomen. De kortlopende schuld inzake belastingen en premies sociale verzekeringen valt ultimo 2010 lager uit dan ultimo

10 Financiële positie Kengetallen Kengetallen Kengetallen Liquiditeit vlottende activa / kortlopende schulden 1,55 0,71 1,21 Solvabiliteit 1 (EV excl. voorzieningen) / passiva x 100% 54,70% 57,15% 48,31% Solvabiliteit 2 (EV incl. voorzieningen) / passiva x 100% 58,57% 61,35% 61,03% Rentabiliteit nettoresultaat / totale baten x 100% 0,15% -/- 3,70% -/- 0,06% Weerstandsvermogen (EV MVA) / rijksbijdragen x 100% 5,84% 4,75% 8,02% Kapitalisatiefactor totaal vermogen / totale baten x 100% 26,26% 25,12% 34,51% Staat van baten en lasten Personele lasten van totaal 85,09% 83,25% 84,45% Afschrijvingslasten van totaal 2,06% 1,90% 1,83% Huisvestingslasten van totaal 5,60% 6,51% 5,70% Overige lasten van totaal 7,25% 8,33% 8,02% Kengetallen per balansdatum Vanuit de staat van baten en lasten en de balans kan een aantal kengetallen worden gehaald. De kengetallen over het kalenderjaar 2010 (in vergelijking tot de voorgaande 3 jaren) zijn in onderstaande tabel weergegeven. Liquiditeit Bij liquiditeit gaat het erom of de stichting in staat is om op korte termijn aan haar verplichtingen te voldoen. Dit blijkt uit de verhouding tussen vlottende activa en de kortlopende schulden. Hierbij geldt dat deze dient te liggen tussen 0,5 en 1,5, zoals vermeld in het rapport van de Commissie Don. Meerkring bevindt zich ultimo 2008 en 2009 binnen deze grenzen. Ultimo 2010 ligt de liquiditeit een fractie boven deze maximumgrens. Dit komt doordat de vrijgevallen middelen uit de belegging zijn toegevoegd aan de liquide middelen. Sinds 2010 maakt Meerkring gebruik van schatkistbankieren. Solvabiliteit Bij de solvabiliteit gaat het erom in hoeverre een bevoegd gezag op lange termijn, ook in tijden van tegenspoed, aan haar verplichtingen kan voldoen. Hierbij wordt gerekend met solvabiliteit 1 en solvabiliteit 2. Hierbij geldt dat deze laatste een ondergrens kent van 20%, zoals vermeld in het rapport van de Commissie Don. Meerkring bevindt zich boven deze grens. Rentabiliteit Als indicator is de rentabiliteit een waardevol trendgegeven. Het nettoresultaat wordt uitgedrukt in een percentage van de totale baten. Te grote positieve verschillen roepen vragen op inzake het bestedingspatroon. Negatieve verschillen kunnen duiden op een te ruim financieel management, met mogelijke consequenties in de komende jaren. Hierbij geldt dat deze dient te liggen tussen 0% en 5%, zoals vermeld in het rapport van de Commissie Don. Meerkring voldoet voor 2008 en 2009 niet aan deze norm, in 2010 is een positief exploitatieresultaat gerealiseerd. Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen geeft een indicatie van het risicomanagement voor het bestuur. Door eliminatie van de bestemmingsreserves ontstaat een zuiver inzicht in het spaargedrag. Het weerstandsvermogen wordt berekend door het eigen vermogen (minus de materiële vaste activa) te delen door de (rijks)bijdragen OCW. Bekeken wordt in hoeverre de school zich een tekort kan permitteren in relatie tot de opgebouwde reserves. Het is van belang waartoe reserves worden aangehouden of - bij negatieve stand - waardoor een negatieve stand wordt veroorzaakt. Te hoge reserves duiden op spaargedrag, te lage reserves kunnen duiden op zorgeloos financieel management. Negatieve reserves kunnen consequenties hebben voor de continuïteit. De meerjarige trend als indicator is belangrijk. Commissie Don heeft aanbevolen dit kengetal niet langer te gebruiken en te vervangen door het kengetal Kapitalisatiefactor. Dit kengetal is vooralsnog opgenomen, om toch inzicht te krijgen in een meerjarenperspectief. Na een aantal jaren van een dalende lijn is in 2010 het weerstandsvermogen weer gestegen. Kapitalisatiefactor De Commissie Don heeft de kapitalisatiefactor in het leven geroepen. Nieuw in deze is dat men in eerste instantie uitgaat van de kapitaalbehoefte en secundair is de bepaling van de vermogensbehoefte; men kijkt in eerste instantie naar de debetzijde van de balans (het kapitaal van de stichting) en niet naar de creditzijde van de balans (de samenstelling van het vermogen). Uitgangspunt in de beoordeling van de financiële positie van schoolbesturen zijn de volgende 2 beheerszaken: 1. Vermogensbeheer: de verantwoordelijkheid van een instelling om haar kapitaalbehoefte te bepalen en vervolgens te financieren. 2. Budgetbeheer: de capaciteit om tegenvallers op korte en middellange termijn op te vangen. In dat kader vindt de commissie het noodzakelijk om een risicoanalyse en meerjarenbegroting op te stellen. De signaleringsgrens/bovengrens voor de kapitalisatiefactor is 35 procent. Dit percentage geldt voor grote besturen, waar Meerkring onder valt. Meerkring bevindt zich onder deze maximumgrens. 10

11 In control statement Planning & control Meerkring kent, als onderdeel van het management beheersing systeem, een adequate planning & controlcyclus. Deze bestaat onder andere uit: Managementcontracten en -rapportages; Taakstellende (deel)begrotingen en budgetten; Meerjaren begrotingen; Maandelijkse uitputtingsrapportages (in formatie en in geld); Periodieke rapportage met eindejaarprognose. Het metamanagementsysteem (mms) en OSG InfoNet dragen bij aan het op efficiënte wijze totstandkomen van de stuurinformatie. Via het mms kan op schoolniveau en bovenschools de onderwijskwaliteit worden gemonitord, waarbij tijdig bijsturen kan plaatsvinden. Via OSG InfoNet wordt inzicht gekregen in de financiële boekhouding en de personeels- en salarisadministratie. In 2010 is de planning & controlcyclus verder aangescherpt. Prestatiemanagement De voornaamste conclusie van de zelfevaluatie van het bestuur was, dat de snelheid van veranderingen in de omgeving van de organisatie vraagt om adequater in te kunnen spelen op veranderingen en hiermee ook op de risico s. Dit is een van de redenen waarom het bestuur zich in 2011 wil omvormen tot Raad van Toezicht (RvT) en er een professioneel bestuur zal worden aangesteld. Het doel van deze hele operatie is dat de besluitvorming efficiënter verloopt met een professioneel bestuur en dat de RvT scherpere discussies met het bestuur aan kan gaan. Hierbij zal ook duidelijk worden waarop zal worden gestuurd en verantwoord. Risicomanagement Het managen van prestaties en onderliggende processen is slechts één van de twee pijlers van in control zijn. Het proactief en continu onderkennen en beheersen van mogelijke risico s (risicomanagement) is de andere. Risico s worden daarbij gedefinieerd als bedreigingen én kansen die de realisatie van de gestelde doelen van Meerkring kunnen beïnvloeden. Het tijdig voorzien van deze risico s zorgt er voor dat het management van Meerkring aan het stuur zit en tijdig kan bepalen of nadere acties noodzakelijk zijn. Meerkring kiest er voor om bij het onderkennen, rubriceren en beoordelen van relevante risico s en het bepalen van de te volgen beheerstrategie, dezelfde risicoindeling te hanteren als door de Commissie Vermogensbeheer Onderwijsinstellingen (commissie Don) wordt toegepast. Risico s ten aanzien van aantal leerlingen Ondanks de groei van afgelopen jaren blijft dit een continu aandachtspunt. Het is immers de basis voor de lumpsumbekostiging. Volgens commissie Don is dit risico niet beheersbaar. Risico s ten aanzien van kwaliteit van onderwijs Met de invoering van het mms heeft Meerkring een grote stap gezet in het beheersbaar maken van dit risico. Het early-warning-systeem maakt het mogelijk om risico s in een vroeg stadium te signaleren en hierdoor tijdig bij te sturen. Risico s ten aanzien van personeel Het doorgroeien naar een excellente, vraaggerichte kennisorganisatie gaat veel vragen van personeel en management. Het monitoren van de leeftijdsopbouw van het personeelsbestand en de verhouding vast en tijdelijk personeel zijn maatregelen die het risico verkleinen op te hoge personeelslasten als gevolg van hoge inschaling en verminderde inzetbaarheid door de BAPO-regeling. Bij het aannamebeleid wordt hiermee rekening gehouden. Door het monitoren van de verhouding vast en tijdelijk personeel kan de flexibele schil worden bepaald. Meerkring monitort ook de verhouding tussen de gedeclareerde lasten bij het Vervangingsfonds in relatie tot de betaalde premies, zodat tijdige bijsturing kan plaatsvinden ter voorkoming van een eventuele toeslag premiedifferentiatie. Risico s ten aanzien van de organisatie Meerkring heeft de planning & controlcyclus in 2010 verder aangescherpt. Een niet toereikend ingerichte en functionerende planning & controlcyclus, onvoldoende kennis van risicomanagement en liquiditeitsbeleid en -beheer kunnen leiden tot ondoelmatige besteding van middelen en daarmee tot risico s. Nu wordt de liquiditeit gemonitord en opgenomen als vast onderdeel van de periodieke managementrapportages. Risico s ten aanzien van huisvesting Ten behoeve van het onderhoud wordt, op basis van een actueel meerjarig onderhoudsplan, zorggedragen voor inzicht in de toekomstige lasten. Deze toekomstige lasten worden meegenomen in de jaarlijkse meerjaren investeringsbegroting, zodat bekend wordt wat de toekomstige afschrijvingslast en het toekomstig vermogensbeslag wordt voor Meerkring. 11

12 Met betrekking tot de bezettingsgraad van gebouwen kan het volgende worden vermeld. Aangezien de onderhoudsvergoeding in het primair onderwijs samenhangt met het aantal vierkante meters per leerling zal deze afnemen in geval van een leerlingdaling. Grote verschillen tussen het aantal vergoede en ingebruik zijn de vierkante meters zullen dan problemen opleveren en zijn hiermee een risico. Het in 2010 opgestelde document Capaciteit in balans gaf een eerste inzicht in de bezetting en de leegstand. In 2011 wordt een nader onderzoek uitgevoerd naar deze leegstand. Risico s ten aanzien van inventaris en apparatuur De staat van aanwezige activa kan door uitstel van vervanging of intensief gebruik in slechte toestand verkeren. Vervanging van bestaande inventaris door modernere middelen die voldoen aan de tijdseisen kan duurder uitpakken dan voorzien. Beide omstandigheden vertegenwoordigen een risico. De jaarlijks bijgestelde meerjaren investeringsbegroting geeft hier tijdig inzicht in. Hiernaast kan het voorkomen, als gevolg van politieke prioriteitstelling, dat de bekostiging achterblijft bij de normering, waardoor dit zal leiden tot beperktere budgetruimte. Risico s nieuwe regelgeving Bij invoering van nieuwe wet- en regelgeving wordt de bekostiging niet altijd aangepast. Zo heeft bijvoorbeeld nieuwe milieuwetgeving gevolgen voor onderhoud en huisvesting, die niet in de bekostiging worden gecompenseerd. De voorgenomen bezuinigingen met betrekking tot Passend Onderwijs is een recent voorbeeld waarop de organisatie zal moeten anticiperen. Een ander voorbeeld is het pensioenfonds ABP, dat de premies voor werkgevers verhoogde, waardoor de uitgaven voor Meerkring fors stegen. Conclusie Geconcludeerd kan worden dat Meerkring haar planning & control heeft ingericht. Risico s worden onderkend, waardoor tijdig maatregelen in gang kunnen worden gezet om deze tot een minimum te beperken. De inherente risico s met betrekking tot het onderwijs, onder andere veranderende wet- en regelgeving en politieke invloed op de bekostiging, blijven wel een continue aandachtpunt. Vanaf 2011 wordt conform planning verder vormgegeven aan het risicomanagement. Het doel is om dit onderdeel te maken van het integraal management, waarbij gestreefd wordt naar een optimale risico-prestatiebalans. Treasury Meerkring had tot en met mei 2010 bij Schretlen & Co een inleggarantie afgesloten met een contractuele looptijd van 5 jaar ( ), die paste binnen de kaders van de regeling Belenen en Beleggen door Instellingen voor Onderwijs en Onderzoek. Het contract was door het college van B&W van de gemeente Amersfoort getoetst en goedgekeurd. In 2010 is Meerkring gestart met schatkistbankieren, waarbij het saldo van deze inleggarantie tezamen met de betaalrekening zijn ondergebracht bij de Staat. Begroting 2011 Met onderstaande begroting wordt inzicht gegeven in de te verwachten baten en lasten van de scholen in (Bedragen x 1.000) Begroting 2011 BATEN Rijksbijdrage OCW Overige overheidsbijdragen- en subsidies 364 Overige baten Totaal baten LASTEN Personeelslasten Afschrijvingen 563 Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten Saldo baten in lasten 1 Financiële baten en lasten Financiële baten 3 Financiële lasten -4 Saldo financiële baten en lasten -1 Saldo buitengewone bedrijfsvoering 0 Nettoresultaat 0 12

13 Personeel Personele gevolgen bezuinigingen In 2009 werd duidelijk dat Meerkring verschillende bezuinigingen door moest voeren vanwege de stagnatie van de woningbouw en daarmee de stagnatie van het leerlingaantal, diverse rijksbezuinigingen en stijgende materiële lasten. Het overgrote deel van het totale Meerkringbudget wordt besteed aan personeelskosten. Daar moest het bestuur dan ook met name ingrijpen om de financiën van Meerkring gezond te houden. Het bestuur zag zich dan ook voor de taak geplaatst om voor het schooljaar 2010/2011 de personeelskosten op de begroting met 1,8 miljoen terug te brengen. Een groot deel van deze bezuiniging kon worden gerealiseerd door het beëindigen van tijdelijke aanstellingen. Meerkring heeft geprobeerd de gevolgen voor het personeel te beperken door meer ruimte in de formatie te creëren. Maatregelen die genomen zijn, zijn het stimuleren van het BAPO-verlof, vervroegd pensioen, deeltijdontslag, het detacheren van medewerkers naar andere besturen en het opzetten van een eigen Meerkringinvalpool. Daarnaast zijn collegabesturen gevraagd hun vacatures open te stellen voor Meerkringpersoneel. Al met al heeft dat erin geresulteerd dat rond de zomervakantie zo n 15 personeelsplaatsen via natuurlijk verloop verdwenen. Desondanks moest Meerkring voor de zomervakantie afscheid nemen van alle tijdelijke medewerkers. Verder zijn per 1 augustus leerkrachten met een vaste aanstelling in het risicodragend deel van de formatie (rddf) geplaatst (wtf 12,9). Dat betekent dat wanneer de financiële situatie van de organisatie niet verbetert, zij per 1 augustus 2011 zullen worden ontslagen. Voor hen blijft de toekomst dus nog onzeker. De meeste van de rddf-geplaatsten kunnen het schooljaar 2010/2011 op één school werkzaam zijn. De vakbonden zien en zagen er gedurende het hele proces nauwlettend op toe dat de CAO PO en de afvloeiingsregeling correct worden toegepast. Bij het doorvoeren van bezuinigingen is het communiceren met betrokkenen van groot belang. Het bestuur streeft ernaar dit zo open en transparant mogelijk te doen. Het stafbureau heeft veel tijd en energie gestoken in het goed informeren van iedereen. De directies van alle scholen zijn tot in detail geïnformeerd over de financiële en personele situatie. Zij konden daarin meedenken over oplossingsrichtingen. Er zijn voor alle medewerkers bijeenkomsten georganiseerd, waarin de algemene directie op transparante wijze de situatie heeft uitgelegd en waar medewerkers hun vragen konden stellen. Voor de rddf-geplaatsten zijn informatiesessies gehouden en ook een-op-een is met hen doorgesproken over hun persoonlijke situatie en hun wensen ten aanzien van de toekomst. Ouders en personeel kregen door middel van brieven updates van de stand van zaken. Het was voor het eerst sinds lange tijd dat er binnen het onderwijs bezuinigd moest worden. Rddf-plaatsing was voor bestuur en stafbureau nieuw. Met voortschrijdend inzicht werd duidelijk hoe de wet- en regelgeving in elkaar zit en in de praktijk uitwerkt. Omdat het voor iedereen nieuw was ging dat met horten en stoten. Door de ervaring die hiermee is opgedaan vast te leggen, wil Meerkring in voorkomende situaties het geleerde in praktijk brengen en soepeler in kunnen spelen op de situatie. De herplaatsingen en rddf-plaatsingen die rond de zomervakantie plaatsvonden maken opnieuw duidelijk hoe belangrijk het is om een degelijk beleid op doorstroom en herplaatsing te hebben, inclusief een strakke planning. Begin 2010 is het beleid voor de uitvoering hiervan vernieuwd. Verder zijn in een vroeg stadium de wensen van personeelsleden geïnventariseerd, zodat deze zo goed mogelijk gematcht konden worden met de beschikbare formatieruimte. De ervaringen uit 2010 zijn waardevol voor verdere aanscherping van de herplaatsingsprocessen. Het belang van goed personeelsbeheer in samenhang met de organisatie is in 2010 opnieuw duidelijk geworden. Ziekteverzuim Gemiddeld kort verzuim (1-7 dagen) Gemiddeld middenlang verzuim (8-42 dagen) Gemiddeld lang verzuim (meer dan 42 dagen) Gemiddeld verzuimpercentage totaal Meerkring In 2008 is Meerkring actief ziekteverzuimbeleid gaan voeren. Dit leidde ertoe dat het verzuimpercentage in dat jaar met bijna 3% daalde. Zoals de grafiek laat zien, is in de daaropvolgende jaren het verzuim weer gaan stijgen tot een gemiddelde van 7,96 in De verzuimcijfers van Meerkring zijn al jaren hoger dan het landelijke gemiddelde in het primair onderwijs. De landelijke onderwijsverzuimcijfers over 2010 zijn echter pas in het najaar van 2010 bekend. Een deel van het verzuim wordt veroorzaakt doordat medewerkers een hoge werkdruk ervaren. Om hierop in te springen is in 2010 een pilot gestart met bedrijfsmaatschappelijk werk. Naast begeleiding door de bedrijfsarts bestaat nu de mogelijkheid voor medewerkers om enkele gesprekken met een bedrijfsmaatschappelijk werker te voeren. Deze kan passende begeleiding geven met duurzaam effect. Zowel medewerkers als directeuren ervaren het bedrijfsmaatschappelijk werk als positief. Daarom is dit nu opgenomen in de standaard dienstverlening van de Arbo-dienst. 13

14 In 2010 had Meerkring twee eigen medewerkers beschikbaar om intervisie en individuele coaching te geven. Daarbij lag de nadruk op communicatie(stijlen), de relatie met directe collega s en leidinggevende en de werkdruk. Op twee scholen is intervisie van start gegaan en zes leerkrachten en een aantal intern begeleiders hebben coaching en begeleiding ontvangen. In 2010 is geen gebruikgemaakt van uitzendkrachten. Meerkring maakt al enkele jaren gebruik van de regionale invalpool van de organisatie Partners in Onderwijs (PiO). De coördinatoren van de invalpool verwerken de vervangingsaanvragen van de scholen. Deze invalpool is enkele jaren geleden gestart als pilot en werd bekostigd door de overheid. De pool is inmiddels omgezet in een vaste voorziening die door de deelnemende besturen zelf bekostigd wordt. Naast de regionale invalpool is Meerkring in het schooljaar 2010/2011 gestart met een eigen invalpool van vier medewerkers met een vast dienstverband. Drie van hen zijn medewerkers die in het rddf zijn geplaatst en boventallig zijn. Doordat zij in de invalpool zijn geplaatst, worden hun loonkosten door het Vervangingsfonds vergoed. De vierde medewerker wilde de uitdaging aangaan om een schooljaar lang veel ervaring op verschillende scholen op te doen om zich zodoende verder te ontwikkelen. Meerkringpersoneel in cijfers In 2010 namen 30 personeelsleden met een vaste of tijdelijke aanstelling afscheid van Meerkring; 10 van hen gingen met (flexibel) pensioen, 16 vertrokken op eigen verzoek, 1 wegens arbeidsongeschiktheid, 1 wegens beëindiging van een projectsubsidie en 2 vanwege gewichtige omstandigheden. Zeventien medewerkers maakten promotie: zij maakten de overstap van Onderwijsassistent naar Leerkracht, van Leerkracht naar Excellente Leerkracht, van Leerkracht naar Adjunct-Directeur of van Adjunct-Directeur naar Directeur. Daarnaast moesten 26 tijdelijke medewerkers met ingang van de zomervakantie de organisatie verlaten omdat er geen vacatureruimte meer voor hen beschikbaar was. Een aantal van deze mensen kon in het nieuwe schooljaar op invalbasis opnieuw een plek bij Meerkring krijgen. Vijfendertig medewerkers stroomden na de zomervakantie door naar een andere Meerkringschool. Voor 21 van hen betrof dit een verplichte herplaatsing wegens rddf-plaatsing of terugloop van formatie op de oorspronkelijke school. In enkele gevallen bleek de herplaatsing niet geslaagd. Hiervoor zijn passende oplossingen gevonden. Op 31 december 2010 had Meerkring 450 personeelsleden op de loonlijst staan voor in totaal 344 voltijdsarbeidsplaatsen; dit is exclusief de korttijdelijke invallers. Vijfendertig procent van de BAPO-gerechtigde personeelsleden maakten ook daadwerkelijk gebruik van deze regeling. In 2010 verwelkomde De Vlindervallei als enige Meerkringschool een nieuwe directeur. Personeelsbeleid: functiehuis en functiemix In 2010 viel de stafmedewerker Personeel en Organisatie langere tijd uit wegens ziekte. Voor de uitvoering van de lopende zaken is een extern bureau ingehuurd. Om deze reden en omdat de bezuinigingen veel tijd en aandacht vroegen, heeft de ontwikkeling van nieuw personeelsbeleid vertraging opgelopen. Het belangrijkste dat in 2010 op dit gebied is gerealiseerd, is het opstellen van het functiehuis en de invoering van de functiemix. Met ingang van 1 augustus 2010 is het Meerkringfunctiehuis vastgesteld. Het functiehuis bestaat uit een functieboek waarin de functies en rollen staan beschreven die binnen Meerkring gehanteerd worden. Dit functiehuis is opgebouwd vanuit en voldoet aan hetgeen in de CAO PO 2009 is beschreven. Via klankbordgroepen kregen personeelsleden inspraak bij de totstandkoming van hun taakbeschrijving. Naast het functiehuis hanteert Meerkring een toelagebeleid. Via het toelagebeleid wordt een extra beloning mogelijk gemaakt voor intern begeleiders, teamleiders en bovenschools specialisme coördinatoren. Zo wil Meerkring nog beter aansluiten bij de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en de behoeften van de scholen. Het functiehuis is zodanig ingericht dat elke Meerkringschool zijn functiebouwwerk naar behoren kan inrichten, conform datgene wat de school nodig heeft. De functiemix die in 2010 is ingevoerd is een eerste stap naar functie- en beloningsdifferentiatie voor leerkrachten. Dit is via de CAO ingezet om leerkrachten meer doorgroeimogelijkheden en carrièreperspectief te bieden. Voor Meerkring betekende dit de introductie van de Excellente Leerkracht. In 2010 heeft Meerkring op 11 scholen in totaal 13 Excellente Leerkrachten aan kunnen stellen na een beoordelings- en sollicitatieronde. Dat betreft een percentage van 5% op Meerkringniveau. Daarmee is het aantal Excellente Leerkrachten achtergebleven bij het door de CAO vastgestelde percentage van 8%. In vergelijking met andere schoolbesturen is het echter positief te noemen. Per 1 augustus 2011 moet Meerkring op elke school minstens 12% Excellente Leerkrachten hebben benoemd en organisatiebreed uitkomen op 17%. De overheid kan sancties opleggen wanneer dit percentage niet wordt gehaald. In 2011 zal het nodige werk verzet moeten worden om voldoende Excellente Leerkrachten aan te stellen. Uitgangspunt daarbij is dat de eisen aan Excellente Leerkrachten niet naar beneden bijgesteld worden. Het hele proces van functiehuis, functiemix en doorstroom wordt in 2011 uitgebreid geëvalueerd. Overige personele zaken Dat bezuinigingen leiden tot creatief denken blijkt uit de organisatie van de studiedag voor Meerkringpersoneel. Meerkring vindt het belangrijk dat medewerkers van de diverse scholen elkaar regelmatig ontmoeten en zich in gezamenlijkheid scholen en professionaliseren, ook als er goed op de kleintjes moet worden gelet. Onder het motto Onderwijs maak je samen! hebben directeuren Wendy van Beurden en Joop Stas een goed concept voor studiedagen uitgewerkt. De Meerkringscholen worden twee-aan-twee aan elkaar gekoppeld en op de studiedag in 2010 is het team van de ene school op bezoek gegaan bij de andere school om een kijkje in de keuken te nemen. Op de studiedag in 2011 wordt een tegenbezoek gebracht. Dat je veel kunt leren van elkaar en elkaar daarmee inspireert bleek uit de middagbijeenkomst die vooral op napraten en ontmoeten was gericht. Vroeger was je leerkracht voor het leven. Tegenwoordig zijn er meer keuzemogelijkheden en gaan mensen anders met hun loopbaan om. Daardoor kan bij medewerkers een gevoel van onvrede optreden, nadat ze tien, soms wel twintig jaar in het onderwijs hebben gewerkt: er wordt onbalans tussen werk en privé ervaren, er is de wens om verder te ontwikkelen, maar het is niet duidelijk hoe en wat of er komen vragen op over het werk en of dat nog wel passend is. Al deze factoren kunnen ervoor zorgen dat medewerkers zich willen heroriënteren op het vak en op zichzelf. Meerkring wil deze medewerkers ondersteunen en inspireren om opnieuw keuzes te maken. Vanaf 2010 organiseert Meerkring daarom in samenwerking met bureau Weerzien loopbaanoriëntatietrajecten. In 2010 deden hier zes personeelsleden aan mee. Hiervoor heeft Meerkring van PiO een subsidie van 5.000,- ontvangen. Voor de ene medewerker leidt het traject tot nieuwe bevlogenheid voor het onderwijs, voor anderen betekent het een steun in de rug om een baan buiten het onderwijs te zoeken. Hoe dan ook, in de training wordt de kracht en ervaring van de deelnemers aangeboord waarmee zij eigen keuzes leren maken. 14

15 Facilitaire Zaken Huisvesting en onderhoud Ook in 2010 stonden er (ver)bouwprojecten op de agenda. De vervangende nieuwbouw voor De Vlindervallei (locatie Kruiskamp) liep vertraging op wegens beperkingen op het terrein. De nieuwbouw zal nu in 2011 worden opgeleverd en ingebruikgenomen. Obs Atlantis in de nieuwbouwwijk Vathorst is nu gehuisvest in een tijdelijk schoolgebouw. Aan het definitieve gebouw is aan de teken- en vergadertafels hard gewerkt. In 2010 is het contract met de aannemer getekend en in 2011 zal de eerste paal de grond in gaan. Nieuwe eisen ten aanzien van geluidsoverlast van kinderen voor omwonenden hebben in 2010 veel geld en aandacht gevraagd om de benodigde bouwvergunningen te verkrijgen. Ook De Wiekslag in Liendert krijgt een nieuw schoolgebouw. De bedoeling is dat deze school in een bredeschoolcluster wordt gehuisvest met meerdere scholen en organisaties onder één dak. De voorbereidingen van dit project verlopen moeizaam vanwege het krappe budget. De scholen t Spectrum en De Gondelier (en in de toekomst ook de nieuwbouw van Atlantis) zijn gehuisvest in multifunctionele clusters. Voor het beheer van zo n gebouw is een Vereniging van Eigenaars (VvE) opgericht waarin Meerkring is vertegenwoordigd. Dergelijke beheerconstructies zijn nieuw in onderwijsland. Ook Meerkring loopt hierbij op tegen diverse onduidelijkheden zoals de versleuteling van de kosten over de diverse partners. In 2010 is een werkgroep opgericht die het beheer en de exploitatie van de clusters opnieuw onder de loep neemt. In 2011 komen de resultaten en verbeterpunten beschikbaar die in ieder geval voor het cluster van Atlantis gaat gelden. Al enkele jaren speelt een mogelijke verhuizing voor de so-afdeling van de Dr. A. van Voorthuysenschool. Omdat hier steeds meer leerlingen kwamen keken school en gemeente uit naar een geschikte locatie voor de jongere leerlingen. Echter, door wijziging in de financieringsstructuur kan het leerlingaantal de komende jaren nauwelijks meer extra stijgen. En daarmee verdwijnt de noodzaak tot verhuizing. Binnen het terrein van de school zal gekeken worden naar passende oplossingen. In 2010 ontving Meerkring aan inkomsten uit het medegebruik van ruimten door welzijnsinstellingen en dergelijke. Deze inkomsten zijn in de loop der jaren steeds hoger geworden en worden gebruikt om de kosten van de exploitatie van de gebouwen te betalen. Voor het verbeteren van het binnenklimaat in de scholen heeft Meerkring van de overheid subsidie ontvangen. Met een verplichte co-financiering door Meerkring hebben we hiermee in 2010 acht scholen voorzien van dubbel glas, zonwering, daglichtregeling, ventilatie-units met warmteterugwinning en zijn stalen kozijnen vervangen door kunststof kozijnen. Verder zijn voor alle schoollocaties CO 2 -meters aangeschaft. Deze ingrepen in de gebouwen hebben een positief effect op het klimaat en het comfort in de scholen. Hierdoor kunnen medewerkers en leerlingen prettiger werken en vermindert het ziekteverzuim, wat de leerprestaties in de goede zin zal beïnvloeden. De klachten over het klimaat in cluster De Laak in Vathorst heeft Meerkring vooral in 2009 erg beziggehouden. Hiermee samenhangend was er nog een 60-tal opleverpunten van het cluster dat nog niet verholpen was. In goed en veelvuldig overleg met de gemeente zijn de meeste verbeterpunten in 2010 aangepakt en is dit project bijna afgerond. De bezuinigingen hebben hun effect op het onderhoud van de schoolgebouwen. Er worden alleen onderhoudswerkzaamheden en voorzieningen uitgevoerd, die noodzakelijk zijn voor de veiligheid van de leerlingen en medewerkers en die de voortgang van het onderwijs moeten garanderen. Zo wordt een nieuwe ketel wél geïnstalleerd maar komt de binnenschilder niet langs zonder urgentie. Deze strikte keuzes zijn nodig om zoveel mogelijk geld beschikbaar te maken voor het directe onderwijs aan de leerlingen. Centrale inkoop In 2010 is de Europese aanbesteding voor het technisch onderhoud met behulp van een extern adviesbureau uitgevoerd. Met ingang van 2011 heeft Meerkring nu met acht bedrijven overeenkomsten afgesloten voor schilderwerk, bouwkundig onderhoud en dergelijke. Door de grootschaligheid van de inkoop zal dit naar verwachting leiden tot kostenbesparing. Volgend jaar zal daadwerkelijk blijken hoeveel dit zal zijn. In 2011 zal Meerkring conform de meerjarenplanning de schoonmaak Europees aanbesteden. 15

16 Uitleiding Op de vraag of Meerkring klaar is voor de toekomst zegt het bestuur volmondig ja. De leerkrachten en andere medewerkers staan stevig in hun schoenen en zijn gemotiveerd om er iedere dag opnieuw voor de leerlingen te zijn. De financiën zijn in 2010 op orde gebracht en het bestuur voelt zich in control. De grote vraag is wat de overheid gaat doen. De voorstellen tot bezuinigingen op onderwijs liegen er niet om. De komende jaren zullen leren of Nederland wil investeren in onderwijs, in de toekomst van onze kinderen, in de toekomst van ons land. Het zal er niet gemakkelijker op worden, is onze inschatting. De toekomst van de kinderen is in ieder geval wat de Meerkringmedewerkers bevlogen houdt om hun werk te doen. Het bestuur ondersteunt hen daar graag en van harte bij. We willen graag iedereen bedanken die in 2010 z n steentje bijdroeg aan de ontwikkeling van die kinderen. Colofon Dit jaarverslag is een uitgave van Stichting Meerkring, Openbaar Primair Onderwijs Amersfoort Redactie Christian van den Brink Else Rietveld Marc Beekhuizen Willem Kuijpers Productie UnIK Ontwerp/lay-out UnIK Pluimers Mediaservice Fotografie Christiaan Bruijn Redactieadres Hogeweg 31a 3814 CC AMERSFOORT Telefoon (033) info@meerkring.nl Web 16