Position Paper Werken aan Brabant

Transcriptie

1 Position Paper Werken aan Brabant PSW ReflecT Wissenraet Van Spaendonck Stationsplein 4 Prof. Verbernelaan Reitseplein 8 Postbus 1228 Postbus Postbus BG s-hertogenbosch 5000 LE Tilburg 5004 JB Tilburg info@psw.nl reflect@tilburguniversity.edu info@wispa.nl

2 Notitie: Werken aan Brabant, PSW, ReflecT en Wissenraet Van Spaendonck, oktober Horizon een gedeelde Brabantse horizon Doet u mee? Brabant moet klaar zijn voor de economie van overmorgen. Brabant heeft in economisch opzicht vele sterke kanten. De industrie, logistiek, maintenance, agro & food, automotive, onze hoogwaardige bedrijvigheid én het vermogen tot innoveren, vormen met de Brabantse werkmentaliteit en de wil tot samenwerken een stevig fundament. De Brabantse economie wil zich verder ontwikkelen en voor het realiseren van nog meer scheppende en stuwende werkgelegenheid is een goed functionerende arbeidsmarkt van groot belang. In wezen zeggen we: zonder economie geen werk, zonder goede mensen geen economie. Arbeidsmarkt is de achilleshiel In het snel vergrijzende Europa, Nederland inbegrepen, is de arbeidsmarkt de achilleshiel geworden van onze economie, van onze welvaart, van onze werk- en inkomenszekerheid en van de sociale cohesie in onze samenleving. Het concurrentievermogen van onze bedrijven, en van de economie als geheel, zal sterk afhangen van de kwaliteit, de inzetbaarheid, de allocatie en de prestaties van het menselijk kapitaal. Voor bedrijven is het van cruciaal belang op het juiste moment te kunnen beschikken over het juiste aantal werknemers met de juiste vaardigheden. Op dat punt lopen zij enorme risico s. En deze behoeften kunnen en zullen sterk veranderen en variëren. Voor mensen is de arbeidsmarkt de belangrijkste bron voor werk en inkomen. Werk is wellicht niet zaligmakend, maar het hebben van werk, betaald werk en het meedoen op de arbeidsmarkt bepaalt in hoge mate de maatschappelijke participatie van een persoon. Bovendien heeft werk een intrinsieke waarde, het geeft zin en betekenis. Mensen kunnen via werk hun capabilities, hun mogelijkheden ontwikkelen, toepassen en versterken. De arbeidsmarkt zou dus voor zowel mensen als bedrijven de goede match moeten brengen. Toch is dat niet steeds zo. Een effectieve arbeidsmarkt is niet perse een inclusieve arbeidsmarkt. Brabants design voor het versterken van de economie! Doet u mee? In Brabant hebben PSW, Reflect/Tilburg University en Wissenraet Van Spaendonck de handen ineen geslagen om (met u?) verder te werken aan Brabant, aan Brabant We denken dat er een robuust en meerjarig aanpak in het kader van Horizon 2020/Brabant 2020 moet worden ontwikkeld, zodat we met elkaar werken aan het vergroten van de economische groei en aan het reduceren van de mismatch op de arbeidsmarkt. Door middel van deze position paper willen we uitwisselen in welke sfeer/richting u actief bent richting Horizon 2020, we horen graag wat u van onze inhoud en aanpak vindt en we willen verkennen of we over en weer van toegevoegde waarde kunnen zijn. Dit alles vanuit het idee dat we er allen belang bij hebben dat de Brabantse arbeidsmarkt met behulp van Horizon 2020 versterkt kan worden. Belangrijk is te constateren dat de tijd dringt en dat Brabant veel belang heeft bij een gedeelde horizon. Graag gaan we met u in gesprek om over deze position paper van gedachten te wisselen, om tot aanscherping en tot samenwerking te komen. Met vriendelijke groet, #POWER2020 André van Gils, PSW Ton Wilthagen, ReflecT/Tilburg University Carmen de Jonge, Wissenraet Van Spaendonck

3 Notitie: Werken aan Brabant, PSW, ReflecT en Wissenraet Van Spaendonck, oktober Horizon een gedeelde Brabantse horizon.. Horizon 2020 is het nieuwe kaderprogramma van de Europese Unie waarmee wordt beoogd een bijdrage te leveren aan de implementatie van de bredere EU 2020 en Innovation Union agenda s. Horizon 2020 kent drie pijlers: 1. Excellent science (onderzoeksinstellingen). 2. Industriel leaderhip (bedrijfsleven). 3. Societal Challenges, wij richten ons op deze, derde pijler: onderzoek en innovatie ten aanzien van een aantal grote maatschappelijke uitdagingen (n.b. de EU denkt in uitdagingen, niet in topsectoren). De derde pijler kent drie grote thematische clusters: 1. Active healthy ageing (personalising health and care). 2. Sustainability (for instance: sustainable food security, smart cities and communities, energy efficiency, mobility for growth, water innovation). 3. Inclusive, innovative and secure societies (overcoming the crisis, disaster-resillence, digital security). 2. Agenda van Brabant In 2010 werd in de Agenda van Brabant het volgende beeld geschetst waar Brabant over 20 jaar zou moeten staan: De provincie heeft een uitzonderlijke combinatie van kennisintensieve bedrijven en hoogwaardige maakindustrie, van agrofood tot elektronica en logistiek. Dit resulteert in verschillende vormen van slimme ambachtelijkheid. De traditie van het maken wordt hierbij verbonden met innovatie en creativiteit. Deze bijzondere economische structuur van Brabant biedt perspectief voor nieuwe, kansrijke clusters in de kennisindustrie, zoals lifesciences, logistiek, maintenance en duurzame energie-technologie.( ). De ambitie is tot de top van de kennis-en innovatieregio s in Europa te behoren waarbij Brabant in sociaalcultureel opzicht creatief, in ecologisch opzicht duurzaam en in economisch opzicht aantrekkelijk en welvarend blijft. 3. Gezamenlijk optrekken binnen de Maatschappelijke uitdagingen Om bovenstaande ambities te realiseren is het voor Brabant van groot belang om adequaat en tijdig in te spelen op de derde pijler van de Horizon 2020 agenda. We denken dat het erg belangrijk is als de Triple Helix (bedrijfsleven, onderwijs- en kennisinstellingen (van wo tot en met mbo) en de gemeentelijke/provinciale overheid) zich verbindt aan het vraagstuk versterken van de Brabantse economie en het reduceren van de mismatch op de arbeidsmarkt. De Triple Helix floreert overigens ondertussen in Brabant in een groeiend aantal arbeidsmarkt- en innovatieregio s: Brainport, Midpoint, West-Brabant en de Agro-& Food regio in Noordoost Brabant. Dit zonder Haagse regie, maar juist bottom up, vanuit de constatering dat er teveel op het spel staat om te wachten op en te veel te laten afhangen van het centrale niveau. Bovendien is de arbeidsmarkt in hoge mate regionaal en specifiek, willen veel mensen blijven werken in hun regio, en is verhuizen door de uiterst moeilijke woningmarkt, de

4 Notitie: Werken aan Brabant, PSW, ReflecT en Wissenraet Van Spaendonck, oktober baanonzekerheid en het twee- of anderhalf verdienersmodel geen aantrekkelijke optie. Deze revolutie van de regio kondigt in onze ogen reeds aan hoe de toekomst eruit zal zien: Europa wat er ook van wordt gezegd en gevonden zal steeds meer de grote kaders stellen en deze zullen regionaal (ook grensoverschrijdend) worden ingekleurd. Het Europa van de regio s, en Brabant is één van deze economische regio s. 4. Propositie Een gedeelde horizon in Brabant In het vervolg van deze paper schetsen wij enkele concrete, mogelijke en passende, maar niet uitputtende richtingen voor het ontwikkelen van een originele en onderscheidende propositie binnen Horizon 2020 voor Brabant. De voorstellen sluiten aan bij de themaclusters: 1. Active healthy ageing. 2. Sustainability. 3. Inclusive, innovative and secure societies. Bovengenoemde thema s benaderen wij vanuit de invalshoek Mens en Onderneming, omdat dit aansluit bij onze eigen corebusiness en omdat in de toekomst het een van de belangrijke enablers is om de grote uitdagingen aan te kunnen. Daarnaast hebben we ervoor gekozen, het tweede thema ook integraal te betrekken in de andere twee thema s, omdat Sustainability ook uitdagingen biedt met in potentie veel werk(gelegenheid) perspectieven. Graag nodigen we Brabantse experts uit om ook mee te denken over de vraag op welke wijze het thema Sustainability zelf explicieter geagendeerd kan worden, zie Themacluster Active healthy ageing Horizon 2020 heeft hier als kerndoelstelling geformuleerd het ontwikkelen van innovatieve antwoorden op de uitdaging van actief en gezond ouder worden, vanuit de vaststelling dat hier voor Europa een enorm potentieel en een leidende rol ligt. Voor de eerste drie jaren van Horizon 2020 ligt de nadruk op Personalising health and care, dus gezondheids(zorg) op maat. Daarbij zijn zowel technisch (e-health), medische als organisatorische en sociale aspecten aan de orde. Slimme organisatie van de zorg Ook in de provincie Brabant wordt actief en gezond ouder worden als topprioriteit gezien. Derhalve zijn er voor de diverse partijen veel mogelijkheden om onder deze vlag samen op te trekken en tot innovaties te komen. Bij een strategische Brabantse keuze voor active healthy ageing (naast een of twee andere grote uitdagingen uit Horizon 2020) zou een door alle partijen gedeelde en originele invalshoek vereist zijn, omdat active healthy ageing in alle Nederlandse en Europese regio s letterlijk en figuurlijk een zorg is. Voor Brabant zou een focus op slimme organisatie van de zorg, wellicht de lading goed dekken en, mits goed uitgewerkt, voldoende onderscheidend vermogen hebben. Hiermee kan actief worden aangesloten bij de focus van Brainport op e-health technologie. Ook het concept circulaire migratie op de (arbeids)markt van de gezondheidzorg zou binnen slimme organisatie van de zorg een belangrijke rol kunnen spelen. Het idee daarbij is dat in de toekomst een sterk beroep gedaan zal moeten worden op buitenlandse (EU, maar ook ver

5 Notitie: Werken aan Brabant, PSW, ReflecT en Wissenraet Van Spaendonck, oktober daar buiten) arbeidskrachten om in te spelen op de groeiende vraag naar zorg (intra en zeker ook extramuraal) en de parallelle ontwikkeling van de vergrijzing en ontgroening van de arbeidsmarkt en de relatief lage preferentie van Nederlandse jongeren en studenten voor een loopbaan in de zorg. Aangezien ook in andere (ontwikkelings)landen de behoefte aan zorg zal stijgen, ligt een onwenselijk te achten brain drain op de loer: Europa trekt relatief goed opgeleide zorgwerknemers weg uit het eigen land. Circulaire migratie is erop gericht om ongewenste effecten tegen te gaan door arbeidsmigranten in de zorg tijdelijk in Nederland en (West)-Europa te laten werken en ze tegelijkertijd goed op te leiden, zodat zij vervolgens weer een grote bijdrage kunnen gaan leveren aan de gezondheidszorg in eigen land. Aldus kan een win-win-situatie ontstaan. Brabant kansrijk, onderscheidend én ervaring In de Brainport regio heeft een bedrijf als Philips een grote reputatie en ambitie wat betreft de gerichtheid health enabling technology en lifestyle producten. Daarnaast is de regio Noordoost-Brabant sterk georiënteerd op life sciences en farmaceutics. Midden-Brabant legt veel nadruk op de (maatschappelijke) organisatie in integratie van de zorg, onder meer onder de noemer Care Avenue. Tilburg University, met instituten en organisaties als TRANZO (zorg), Netspar (pensioenen), ReflecT (arbeidsmarkt), CORPS (medische psychologie) en andere onderzoeksgroepen binnen de diverse faculteiten heeft veel aandacht voor het onderhavige thema. Dit geldt ook voor de TU Eindhoven en Fontys en Avans Hogeschool. 4.2 Themacluster Sustainability Met de wereldbevolking op weg naar 9 miljard in 2050 en fossiele hulpbronnen die slinken, moet Europa het beheer en het hergebruik van hernieuwbare biologische rijkdommen beoordelen. De uitputting van fossiele bronnen, waarvan de Europese economie sterk afhankelijk is, vraagt om een verschuiving naar een nieuwe, post-petroleum maatschappij. We kunnen ook spreken van het belang van innovatie van de innovatie. Brabant kansrijk, onderscheidend én ervaring In West-Brabant bevindt zich een cluster van chemische en agro-foodbedrijven. Ook in Noordoost-Brabant zijn vele bedrijven actief in de agro & food & pharma industrie. Deze bedrijven kunnen samen nieuwe markten aanboren, door hun traditionele producten en processen te vergroenen. Deze transformatie vraagt een nieuwe visie voor het bedrijfsleven, voor (technologisch) onderwijsinstellingen en vraagt andere competenties van medewerkers. Bijv. in hoeverre kan er in het kader van Mens en Onderneming innovatie en onderzoek gerealiseerd worden op het gebied van sustainability and competitive bio-based industries. Vanwege geactualiseerde inzichten over de relatie Economie & Natuur, dienen ook Brabantse bedrijven zich te buigen over de invulling van Gebiedsontwikkeling 3.0. Met Gebiedsontwikkeling 3.0 stimuleert de overheid en daagt zij bedrijven uit veel meer hun verantwoordelijkheid te nemen voor hun omgeving. Het begrip omgeving heeft een brede betekenis: het betreft zowel het veel meer zorg dragen voor de natuur in de eigen omgeving, het betreft het stimuleren, creëren van werkgelegenheid, het betreft het bijdragen aan meer sociale cohesie en gemeenschapszin. En dit alles zo duurzaam mogelijk. Vanuit SER Brabant en de Taskforce Economie & Natuur zijn hiervoor al interessante Brabantse gebieden geïdentificeerd, bijv. Havenschapsgebied Moerdijk. Op dit zeer grote bedrij-

6 Notitie: Werken aan Brabant, PSW, ReflecT en Wissenraet Van Spaendonck, oktober venterrein zijn grote internationals gevestigd (waaronder Shell). Deze grote bedrijven ontwikkelen momenteel gezamenlijk een nieuwe strategische visie waarin de aspecten van Gebiedsontwikkeling 3.0 volledig tot z n recht dienen te komen. Duurzaamheid en Werkgelegenheid zijn sleutelwoorden in deze. 4.3 Themacluster: Inclusive, innovative and secure societies In de komende vijf jaar wil Horizon 2020 helpen met het ontwikkelen en implementeren van nieuwe ideeën, strategieën en structuren die de fundering worden voor een duurzaam en banenrijk herstel en die de economie zelf toestaat zich te transformeren. Inclusief en innovatief ondernemerschap Het huidige tijdsgewricht vraagt meer dan het bijeen brengen van vraag en aanbod. Nieuwe innovatieve economische concepten en structuren (radicaal/fundamenteel) zijn hard nodig. De logische verbinding onderwijs met arbeidsmarkt is in het verleden doorgeknipt. De kracht van de verbinding, innovatief, onorthodox, interdisciplinair moet weer gezocht worden. Ze stimuleren de economie om op een innovatieve wijze (nieuwe) werkgelegenheid te creëren, en biedt ook kansen voor mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Brabant kansrijk, onderscheidend én ervaring We zouden ons willen inzetten op innovatieve ambachtelijke maakindustrie, Brabant is hier van oudsher erg sterk in en geleidelijk aan neemt het besef toe dat we hier veel in te winnen hebben. Brabant kent een aantal terreinen waarop het kansrijk en onderscheidend is en ervaring heeft. In de regio Midden- Brabant is het concept MKB-United ontwikkeld, op basis waarvan MKB bedrijven nog sterker met elkaar worden verbonden, zodat op allerlei manieren de som groter wordt dan het geheel der delen. Daarmee krijgen de bedrijven meer economy of scale &scope en kunnen zij samen innoveren, diensten delen en bijvoorbeeld ook gezamenlijk de personeelsfunctie vormgeven. Voor het MKB-United concept bestaat ondertussen belangstelling uit China. Andere concepten en ervaringen richten zich op de aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt. Social inclusive iedereen doet mee is in deze tijd nog minder vanzelfsprekend dan voorheen. Hoogopgeleide jongeren vinden geen baan. Door de ontwikkeling van de Startersbeurs (in samenwerking met kennisinstelling, sociale partners en overheden) kunnen zij nu wel hun eerste ervaringen op de werkvloer opdoen en hun competenties in kaart brengen. Ook ontstaan er nieuwe vormen van vakopleidingen waar het onderwijs wordt uitgedaagd nieuw curricula te ontwikkelen met een grote rol van het bedrijfsleven. Tot slot heeft Brabant alweer enige jaren ervaring hoe social inclusive aan de onderkant van de arbeidsmarkt te realiseren. Tijd voor combinaties en uitdagingen met andere economische, ruimtelijke en sociale domeinen waarbij de bedrijfsvoering als uitgangspunt genomen wordt. Zo wordt de match/ de aansluiting tussen vraag en aanbod aanzienlijk verbeterd.

7 Notitie: Werken aan Brabant, PSW, ReflecT en Wissenraet Van Spaendonck, oktober Achtergrond PSW, ReflecT/Tilburg University, Wissenraet Van Spaendonck Wij, #POWER 2020 (PSW, ReflecT/Tilburg University, en Wissenraet Van Spaendonck werken) zijn enige tijd geleden bij elkaar gekomen, omdat we aanvullende expertises hebben. We werken allen al jaren in Brabant binnen het domein Mens en Arbeid (Onderneming). We hebben ervaring op het gebied van onderzoek (wetenschap), beleid/visie (van ontwikkeling naar praktijk), en praktijk (sectoren en bedrijfsleven). We hebben ervaring met lopende projecten als MKB United, Startersbeurs, BESO, Werkzekerheid en Sociale innovatie/zelfsturing. Ook met u willen we graag verbinding leggen. 6. Beschrijving samenwerkende partijen PSW: Maakt werk van kennis Iedereen heeft talent is al ruim 25 jaar het uitgangspunt van PSW. In een maatschappij waarin talentontwikkeling steeds meer de verantwoordelijkheid wordt van de burger zelf, wil PSW deze talentontwikkeling faciliteren. PSW is een tweedelijns organisatie die opereert in netwerken van klanten en relaties. De vragen en ontwikkelingen in deze netwerken zijn leidend voor het aanbod wat we doen. PSW wil haar missie en visie bereiken door de organisaties, instellingen en netwerken die met werkgevers, werknemers en werkzoekenden werken te faciliteren in het bereiken van hun resultaten: mensen activeren, laten participeren en ontwikkelen. PSW zoekt haar opdrachtgevers in kringen van overheden, onderwijsinstellingen, sectororganisaties, vakbonden en uitvoeringsorganisaties van de sociale zekerheid. ReflecT/Tilburg University: Het Research Institute for Flexicurity, Labour Market Dynamics and Social Cohesion aan Tilburg University (ReflecT) is een interfacultair en multidisciplinair onderzoeksinstituut dat verbonden is aan Tilburg University. De missie van ReflecT is om hoogkwalitatief multidisciplinair arbeidsmarkt- en werkgelegenheidsonderzoek uit te voeren waarbij gestreefd wordt naar een leidende academische positie op Europees niveau en bijgedragen wordt aan innovatie en kennisvalorisatie. Het onderzoeksgebied van het instituut kan gedefinieerd worden als: de uitdagingen en problemen die ontstaan van aan de ene kant tendensen tot en middelen voor meer flexibiliteit, dynamiek en efficiëntie van de arbeidsmarkt, arbeidsverhoudingen en de organisatie van het werk, en aan de andere kant de behoefte aan het verduurzamen of ontwikkelen van sociale cohesie, participatie en betrokkenheid in onze samenleving, door middel van sociale bescherming, veiligheid en de solidariteit van de sociale organisatie. Wissenraet Van Spaendonck BV: Partner in het managen van branches en samenwerkingsverbanden In een maatschappij waarin het individu en de individuele organisatie steeds belangrijker worden blijft het samen optrekken in collectief verband van belang. Wissenraet Van Spaendonck is al meer dan 90 jaar nauw betrokken bij een breed scala aan samenwerkingsverbanden: branche-, werkgevers- en paritaire organisaties, voor koepelorganisaties, kennisplatforms en tijdelijke samenwerkingsverbanden, voor Nederlandse en Europese organisaties. Met haar Brabantse roots in diverse sectoren en branches staat het samen groeien naar succesvol ondernemerschap centraal. Versterken van innovaties, dienstverlening aan indivi-

8 Notitie: Werken aan Brabant, PSW, ReflecT en Wissenraet Van Spaendonck, oktober duele ondernemers, maar ook het (projectmatig) ondersteunen bij vraagstukken op de arbeidsmarkt: het samenbrengen van belangen, kennis en netwerk helpt individuele en gezamenlijke doelen te bereiken. 7. Potentiële stakeholders/partners Bedrijfsleven. Provinciale overheid. Centrum gemeenten. Gezondheidszorg. Intermediaire organisaties. Onderwijs- en Kennisinstellingen. Werkgevers- en werknemersorganisaties. 8. Focus Horizon 2020 Wat betreft de positionering van Brabant in relatie tot de derde pijler, de grote maatschappelijke uitdagingen die het uitgangspunt vormen van Horizon 2020, is het volgende uitermate van belang: Focus op een of twee uitdagingen, meer dan twee kan, maar is niet per se sterk(er) wat betreft het aanbrengen van een scherpe focus. Focus op een domein dat past bij performance en relevantie. In dit licht is ook het streven naar smart specialization cruciaal, hetgeen overigens niet voor elke Brabantse regio vanzelfsprekend is, vanwege de grote diversiteit aan economische activiteiten. Zorg voor originaliteit en onderscheidend vermogen: van concepten, van strategieën, benaderingen, organisatie, participatie, uitvoering, prestaties, valorisatie, disseminatie, monitoring enz. Zorg voor scope & scale : er moet een voldoende groot (en nogmaals sterk) netwerk van partijen zijn, met goede internationale links en relaties. Zorg voor aansluiting bij een thema dat op Europese schaal innovatief is, maar war in de regio al ervaring mee is opgedaan. Wij willen ons graag inzetten om de economie te versterken en de mismatch op de arbeidsmarkt te reduceren, we willen (met u) Brabant verder op de Europese kaart zetten. Doet u mee?

9 Notitie: Werken aan Brabant, PSW, ReflecT en Wissenraet Van Spaendonck, oktober Bijlage Horizon 2020 In deze bijlage treft u meer informatie aan over het EU programma Horizon Wat is Horizon 2020 Horizon 2020 is het nieuwe Europese financieringsprogramma voor onderzoek en innovatie, dat de opvolgers van bestaande onderzoek- en innovatiefinancieringen, zoals het Zevende kaderprogramma, CIP en EIT, samenbrengt in één programma. Horizon 2020 is het (in feite achtste) kaderprogramma van de Europese Unie waarmee wordt beoogd een bijdrage te leveren aan de implementatie van de bredere EU 2020 en Innovation Union agenda s. Kernwoorden binnen het nieuwe EU-programma zijn slimmer, groener en inclusiever. Waarom inzetten op Horizon 2020 Het Europese thematische fonds Horizon 2020 is inhoudelijk interessant met o.a. aandacht voor grote maatschappelijke uitdagingen als: 1. active healthy ageing, 2. sustainability en 3. inclusive, innovative and secure societies. Het zijn stuk voor stuk uitdagingen waar ook Brabant mee te maken heeft of krijgt. Maar ook financieel is het aantrekkelijk in vergelijking met dalende budgetten voor diverse structuurfondsen. Het is zo goed als zeker dat het budget voor het gehele Horizon 2020 circa 70 miljard euro zal bedragen. Overigens: de sociaal-maatschappelijke en (bedrijfs)economische ontwikkelingen vragen ook om andere financieringsbronnen: dus verbinding van Horizon 2020 met en opening naar andere financieringsprogramma s (ESF, EFRO, INTERREG maar ook bijvoorbeeld Progress, EURES en Progress Microfinance) blijft nodig en interessant. Pijlers Horizon 2020 kent drie pijlers: 1) Excellent science, Excellent Science is er op gericht om excellente wetenschap te bevorderen en om van Europa een aantrekkelijke locatie te maken voor s werelds beste wetenschappers. Deze prioriteit wordt ingevuld met behulp van de instrumenten als de Europese onderzoeksraad (ERC) en Marie Curie Acties. Verder vallen onder deze pijler ondersteuning van Future and Emerging Technologies (FETs) en de grote onderzoeksinfrastructuren. Het gaat om fundamenteel onderzoek. Brabantse onderzoekers (TiU, TUE, Avans, Fontys) kunnen aanvragen indienen onder de eerste pijler van Excellente wetenschap, zoals dat ook in het verband van eerdere EU kaderprogramma s met succes is gebeurd. 2) Industrial leadership, Industrial Leadership heeft tot doel Europa meer aantrekkelijk te maken voor bedrijven om te investeren in onderzoek en innovatie. Bovendien moet deze prioriteit het groeipotentieel van Europese bedrijven ondersteunen en van de Europese industrie in verschillende industriële technologieën - waaronder nadrukkelijk ook organisaties uit het MKB - worldleading bedrijven maken.

10 Notitie: Werken aan Brabant, PSW, ReflecT en Wissenraet Van Spaendonck, oktober Brabantse bedrijven kunnen rechtstreeks de lead nemen binnen de tweede pijler van Horizon 2020 (Industrieel leiderschap) en diverse bedrijven hebben in het verleden aanzienlijke fondsen geworven in eerdere kaderprogramma s. Binnen deze pijler wil Europa strategisch investeren om innovaties in bestaande en opkomende sectoren te vergroten en tevens meer private investeringen aantrekken. Ook voor MKB-bedrijven is expliciet aandacht: er zijn meer innovatieve MKB-ers nodig om meer groei en banen te creëren. 3) Societal Challenges, Deze pijler richt zich op onderzoek en innovatie ten aanzien van een aantal grote maatschappelijke uitdagingen. Naast deze uitdagingen zijn in Horizon 2020 nog belangrijke rollen te onderscheiden voor het Europees Instituut voor Innovatie en Technologie (EIT) waarin excellent onderzoek, onderwijs en innovatie gecombineerd worden, voor het Joint Research Centre (JRC) en voor onderzoek naar nucleaire energie (EURATOM). De uitdagingen voor de eerste drie jaar ( ) zijn inmiddels nog iets meer geconcretiseerd, te weten: 1. Active and healthy ageing: Personalising health and care 2. Sustainability: Sustainable food security Blue growth: unlocking the potential of the oceans Smart cities and communities Competitive low-carbon energy Energy Efficiency Mobility for growth Waste: a resource to recycle, reuse and recover raw materials Water innovation: boosting its value for Europe 3. Inclusive, innovative and secure societies: Overcoming the crisis: new ideas, strategies and governance structures for Europe Disaster-resilience: safeguarding and securing society, including adapting to climate change Digital security Zoals gezegd richt deze position-paper zich op de Societal Challenges. Van elke uitdaginggerelateerde benadering wordt verwacht dat ze resources and knowledge across different fields, technologies and disciplines, including social sciences and the humanities bijeen brengt. De benaderingen hebben betrekking op activiteiten van onderzoek tot markt met een nieuwe focus op innovatie-gerelateerde activiteiten, zoals proefprojecten, demonstratie, testopstellingen, en ondersteuning voor overheidsopdrachten en aanvaarding door de markt. Planning Horizon 2020 start in De eerste calls for proposals worden in november /december 2013 verwacht.