Module 3: ENERGIETECHNIEK 3.0 Inleiding. Opleiding tot EPB-adviseur

Transcriptie

1 Module 3: ENERGIETECHNIEK 3.0 Inleiding

2 3.0 Inleiding Werkwijze In de technische ondersteuningsmodules komen zes verschillende aspecten aan bod: 1. Energieverbruik 2. Warmte-isolatie 3. Ventilatie 4. Bescherming tegen oververhitting 5. Thermische installaties 6. Verlichting Elke afzonderlijke technische ondersteuningsmodule is daarbij als volgt opgebouwd: 1. Link met de EPB 2. Technische basis 3. Toepassingen 4. Synthese 5. Link met de EPB-software voor Brussel 2

3 Module Inleiding Inhoud De technische ondersteuningsmodules in EPB-context Herhaling van de technische basis Toepassingen Synthese 3

4 3.0 Inleiding De technische ondersteuningsmodules in EPB-context De 3 luiken Vergunningsplichtige Travaux soumis à permis werken 2. Vastgoedtransacties Openbare gebouwen 3. Technische installaties Soorten van werken 1. Nieuwbouw 2. Zware renovaties 3. Enkelvoudige renovaties Bestemmingen 1. Wooneenheid 2. Kantoren en diensten 3. Onderwijs 4. Gemeenschappelijk residentieel 5. Gezondheidszorg 6. Cultuur en ontspanning 7. Restaurants en cafés 8. Handelszaken 9. Sport 10. Gemeenschappelijk deel 11. Andere bestemming 12. Aangrenzende onverwarmde ruimte EPB-eisen 1. E-niveau 2. K-niveau 3. U/R-waarde 4. Ventilatie 5. Koudebruggen 6. Oververhitting 7. Brander 8. Isolatie 9. Partitionering 10. Reguleringsprogramma 11. Energiemeting 12. Toevoer van verse lucht Technische ondersteuningsmodules 1. Energieverbruik 2. Thermische isolatie 3. Ventilatie 4. Bescherming tegen oververhitting 5. Thermische installaties 6. Verlichting Krachtige energiesystemen Vermindering van de vraag naar energie Gebruik van hernieuwbare energie 4

5 Module 3 EPB 3.0 Inleiding Trias Energetica Vermindering van de vraag naar energie Gebruik van hernieuwbare energie Krachtige energiesystemen 5

6 Module 3 EPB 3.0 Inleiding EPB-eisen Technische modules 1. Energieverbruik 2. Warmte-isolatie 3. Ventilatie 4. Bescherming tegen oververhitting 5. Thermische installatie 6. Verlichting EPB-eisen 1. E-niveau 2. K-niveau 3. U/R-waarde 4. Ventilatie 5. Koudebruggen 6. Oververhitting 7. Brander 8. Isolatie 9. Partitionering 10. Reguleringsprogramma 11. Energiemeting 12. Toevoer van verse lucht 6

7 Module 3 PEB 3.0 Inleiding Gebouwbestemmingen 1. Wooneenheid 2. Kantoren en diensten 3. Onderwijs 4. Gemeenschappelijk residentieel 5. Gezondheidszorg 6. Cultuur en ontspanning 7. Restaurants en cafés 8. Handelszaken 9. Sport 10. Gemeenschappelijk deel 11. Andere bestemming 12. Aangrenzende onverwarmde ruimte Type van werken 1. Nieuwbouw 2. Zware renovaties 3. Eenvoudige renovaties 7

8 Module Inleiding Inhoud De technische ondersteuningsmodules in EPB-context Herhaling van de technische basis Energie Vermogen Zonnestraling Energieketen en CO 2 Toepassingen Synthese 8

9 Technische basis Energie Een kwh is de hoeveelheid energie die door een emissiebron geleverd wordt die een vermogen heeft van gedurende een periode van 1000 Watt 1 uur Zonder acht te slaan op bestaande kleine verliezen wordt een kwh direct door het netwerk opgenomen en door de energiemeter gemeten SI-eenheden Energie: Joule 1 kwh is het equivalent van 3,60 MJ 1 calorie (oude eenheid) is het equivalent van 4,18 J Vermogen: Watt P = E/t ofwel Een lamp van 40 W verbruikt 40 J per sec Tijd: seconde Bij formules moet de seconde gebruikt worden 1 W = 1 J/sec 9

10 Technische basis Energie Verbrandingswaarde 1 liter huisbrandolie 1 liter propaan 1 kubieke meter arm aardgas 1 kubieke meter rijk aardgas 10,0 kwh 7,0 kwh 9,5 kwh 12,0 kwh 10

11 Technische basis Energie Verbrandingswaarde We kopen brandstof om deze te verbranden. Het verbrandingsvermogen van brandstof wordt daarbij de verbrandingswaarde genoemd. Goedkope brandstof kopen, is nutteloos, als deze maar een erg kleine hoeveelheid energie oplevert Concreet De bovenste verbrandingswaarde of PCS is degene die we kopen. De onderste verbrandingswaarde of PCI is de hoeveelheid energie die we eruit kunnen halen door de tijdens het verbrandingsproces geproduceerde waterdamp te laten ontsnappen. 11

12 Technische basis Energie Verbrandingswaarde 12

13 Technische basis Energie Verbruik Het gemiddelde jaarlijkse verbruik van een gezin Elektriciteit kwh Brandstof kwh Uitgedrukt in huisbrandolie liter Uitgedrukt in arm aardgas m³ 13

14 Technische basis Energie Verbruik Een aanvullende verwarming van een badkamer (zonder thermostaat) met een vermogen van 2 kw verbruikt elk uur 2 kwh Op 1 jaar tijd, d.w.z. Na 250 dagen, waarbij de verwarmingsinstallatie 2 uur/dag werkt, zal diezelfde installatie verbruikt hebben kwh Deze kwh stemt overeen met de jaarlijkse zonnestraling op 1 m² van het Belgisch grondgebied Deze kwh kunnen geleverd worden door - 8 m² goed naar het zuiden gerichte fotovoltaïsche panelen - of 2 m² vlakke glazen zonnecollectoren 14

15 Technische basis Energie Zonnestraling Zonnestraling op 1 m² gedurende 1 jaar 20 L 20 L 20 L 20 L 20 L kwh 100 liter stookolie 100 m³ aardgas L 15

16 Technische basis Energie - Verbruik - Kostprijs Gas Electricitei t Stookolie Jaar 16

17 Technische basis Vermogen Zonnestraling Voor iedereen schijnt dezelfde zon! Bewolke hemel Verstrooide wolken, Zon Voornamelijk diffuse zonnestraling Voornamelijk directe zonnestraling 17

18 Keten van energiestromen CO 2 Energiestromen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 2004 Eindverbruik Steenkool Bevoorrading Omzetting Industriële sector Elektriciteit Hout, brandstofcel Terugwinning Damp Verbrandingsoven Elektriciteitscentrale Commercieel Woningsector Tertiaire sector Niet Commercieel Aardgas Olieproducten Transportsector 18

19 Keten van energiestromen CO 2 De zeven elektriciteitscentrales van ons land zijn verantwoordelijk voor +/- 10% van onze totale CO2- uitstoot. Een aantal van deze centrales werkt daarbij op steenkool. Zij leveren 11% van onze elektriciteit, maar zijn niettemin goed voor 50% van onze CO2-uitstoot bij de productie van elektriciteit. België heeft m.a.w. een groot CO2- uitstootverminderingspotentieel. Met hun rendement van 795 g CO2 per geproduceerde kwh doen de Belgische steenkoolcentrales het bovendien ronduit slecht 19

20 Keten van energiestromen CO 2 Over het algemeen kunnen we zelfs stellen dat we elektriciteit in feite niet zouden mogen gebruiken voor verwarmingsdoeleinden, gelet op haar negatieve ecologische balans. In Denemarken zijn elektrische verwarmingsinstallaties sinds 1985 verboden. In het beste geval haalt een STEG-elektriciteitscentrale (stoom- en gasturbine) een rendement van 55% bij de productie van elektriciteit. Het productierendement van kerncentrales bedraagt maar 30%. 20

21 Keten van energiestromen CO 2 Bij de Belgische elektriciteitscentrales bepaalde CO2- uitstootgehaltes (volgens het PROMIX-programma) in het kader van het Kennis vna CO2-emissies -project - Electrabel - SPE Winter, normale uren: Winter, daluren: 0,335 kg CO 2 /kwh geprod. elek. 0,269 kg CO 2 /kwh geprod. elek. Tussenseizoen, normale uren: 0,342 kg CO 2 /kwh geprod. elek. Tussenseizoen, daluren: Zomer, normale uren: Zomer, daluren: 0,273 kg CO 2 /kwh geprod. elek. 0,328 kg CO 2 /kwh geprod. elek. 0,264 kg CO 2 /kwh geprod. elek. Deze uitstootgehaltes moeten we bovendien met factor 1,109 vermenigvuldigen voor laagspanningsklanten om ook rekening te houden met leiding- en omzettingsverliezen 21

22 Keten van energiestromen CO 2 Stookolie Aardgas Elektriciteit normale uren Elektriciteit daluren Elektriciteit voor brandstofcel 306 gr/kwh 251 gr/kwh 374 gr/kwh 300 gr/kwh 347 gr/kwh (Gewogen waarde in functie van het aantal normale uren, het aantal daluren, het aantal winter- en tussenseizoensdagen in het verwarmingsseizoen / RW) 22

23 Module Inleiding Inhoud De technische ondersteuningsmodules in EPB-context Herhaling van de technische basis Toepassingen Vermindering van de vraag naar energie Krachtige energiesystemen Synthese 23

24 Toepassingen Vermindering van de vraag naar energie De gebouwschil De levensduur ervan is aanzienlijk te noemen in vergelijking met die van de installaties De kostprijs van verbeteringswerken nadien ligt hoog Hoe kunnen we energieverliezen door de schil beperken? Door goed te isoleren Vereist een goede luchtdichtheid Beperking van de warmteverliezen via in-/exfiltratie Vermijding van interstitiële condensatieproblemen Vereist een ventilatiesysteem Goed compactheid De beschermde volumes zoveel mogelijk beperken indirecte verwarming van niet-bewoonde zones vermijden 24

25 Toepassingen Vermindering van de vraag naar energie De beschermde volumes zoveel mogelijk beperken indirecte verwarming van niet-bewoonde zones vermijden BESCHERMD VOLUME INDEXEN ISOLATIE VERWARMING BEWOOND 25

26 Toepassingen Vermindering van de vraag naar energie Beperking van nefaste elementen Goede isolatie ALU frame zonder thermische onderbreking ALU frame met thermische onderbreking 26

27 Toepassingen Vermindering van de vraag naar energie Beperking van nefaste elementen Thermische aberraties zoveel mogelijk vermijden 27

28 Toepassingen Krachtige energiesystemen Beperking van het energieverbruik door gebruik te maken van installaties met een hoog rendement Vertrekpunt: een goed geïsoleerde schil (+ luchtdicht + ventilatiesysteem) Installatie met een hoog rendement Regelingssysteem Beperking van het energieverbruik dankzij een goed onderhoud van de installaties 28

29 Toepassingen Krachtige energiesystemen Het gebruik van een eenvoudige programmeerbare thermostaat kan het verbruik al met 15% doen dalen(pae) 29

30 Toepassingen Krachtige energiesystemen Een kleine mm roet vermindert het rendement van de ketel al met meer dan 3,5% Daling van het rendement Verhoging van de temperatuur van de rookgassen Dikte van het roet 30

31 Module Inleiding Inhoud De technische ondersteuningsmodules in EPB-context Herhaling van de technische basis Toepassingen Synthese 31

32 Synthese E-niveau U-waarde K-niveau VENTILATIE zomercomfort installatie EPB-regelgeving 32