Kunst en Cultuurplan 2015/2016 Basisschool de Kraanvogel. Cultuur is wat we gemeenschappelijk hebben, cultuur is wat ons verbindt.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Kunst en Cultuurplan 2015/2016 Basisschool de Kraanvogel. Cultuur is wat we gemeenschappelijk hebben, cultuur is wat ons verbindt."

Transcriptie

1 Kunst en Cultuurplan 2015/2016 Basisschool de Kraanvogel Cultuur is wat we gemeenschappelijk hebben, cultuur is wat ons verbindt. Kunst maakt juist onderscheid, kunst is reflectie op cultuur. Cultuur is vanzelfsprekend en wordt pas zichtbaar, wanneer er iets gebeurt dat afwijkt. Kunst laat je nadenken over wat vanzelfsprekend is en wat misschien toch niet? Kunst weet je te verwarren, te verstillen en te verwonderen. 1

2 HOOFDSTUK 1 Aanleiding voor het cultuurbeleidsplan Al enige jaren zijn wij op De Kraanvogel bezig met kunst en cultuureducatie. Langzaam kwam daar meer lijn in en visie waar wij als leerkrachten heen willen. Dit jaar ben ik als teamlid de cursus Interne Cultuur coördinator gaan volgen om de wensen, visie en activiteiten die wij als team hebben wat betreft kunst/cultuur in kaart te brengen en een beleidsplan te schrijven. Doel van het cultuurbeleidsplan Basisschool de Kraanvogel is een Christelijke basisschool in Almere. Met 380 leerlingen en 30 leerkrachten een relatief grote school. Vanaf 2012 zijn wij gestart met gericht onderwijs te geven in Kunst en Cultuur. Wij hebben onder andere een methode aangeschaft en ons aangesloten bij Collage Almere. Doel van dit beleidsplan is om in kaart te brengen waar wij als school staan. Inventariseren wat onze middelen en epertises zijn en daarop een beleid te maken voor de komende jaren. Wat willen wij als school? Wat is voor ons, als Kraanvogel, van belang in het cultuuronderwijs dat wij geven? 2

3 Inhoudsopgave Pagina HOOFDSTUK 1: INLEIDING Aanleiding voor het cultuurbeleidsplan Doel van het cultuurbeleidsplan Inhoudsopgave HOOFDSTUK 2: HUIDIGE SITUATIE Algemene visie en missie van de school Huidige situatie op het gebied van kunst en cultuur Sterkte zwakte analyse op inhoudelijk en organisatorisch gebied Inventarisatie van deskundigheid van het team Inventarisatie ruimtes, lokalen, apparatuur, gereedschap, instrumenten Huidige financiële middelen Huidig profiel HOOFDSTUK 3: CULTUURONDERWIJS IN DE TOEKOMST Cultuureducatie gerelateerd aan de algemene visie/missie van de school Dromen en wensen van het team m.b.t. cultuuronderwijs Toekomstig profiel cultuureducatie: beschrijving Profiel/scenario, met toelichting (resultaten over 4 jaar) Beschrijving organisatie HOOFDSTUK 4: FASERING IMPLEMENTATIE Hoe worden de doelen gerealiseerd. Rol, taken, bevoegdheden ICC-er, werkgroep of commissie. Facilitering Afspraken over deskundigheidsbevordering team Culturele kaart Evaluatie en borging 3

4 Budget en begroting Bronnen, websites, boeken Hoofdstuk 5 Conclusies na aanleiding van het beleidsplan 4

5 HOOFDSTUK 2 HUIDIGE SITUATIE Algemene visie en missie van de school De Kraanvogel, kinderen vleugels geven. Gedurende de jaren dat de kinderen op de basisschool zitten willen wij de kinderen een divers cultureel programma aanbieden, waarbij ze met zoveel mogelijk vormen van cultuur in aanraking komen. 5

6 Huidige situatie op het gebied van kunst en cultuur (0-meting) Beeldend Gebruik methode laat maar zien. Wij volgen als school de leerlijn die hierin wordt geadviseerd. Dit jaar 2 lessen tussen elke school vakantie. Theater Jaarlijks een voorstelling, via Collage Almere, buiten de school. Jaarlijks een voorstelling/drama les, via Collage Almere, binnen de school of in de klas. Multimedia In de klas word gebruikt gemaakt van computers. Vanaf groep 3 is in alle klassen een digibord aanwezig. In groep 4 is vorig jaar een pilot geweest met tablets tijdens de rekenlessen. Dans/ Muziek Elk jaar geven de klassen een kraanvogelshow. Dit is een show met dans/muziek/drama en de uitvoering is voor de school en ouders. Bij de godsdienst methode worden liederen aangeboden die de leerkracht met de kinderen zingen. Verder is iedere leerkracht vrij om liederen/muziekles in te vullen. Literatuur Op elke locatie van de school is een schoolbibliotheek. Alle kinderen hebben een pasje en mogen 2 boeken per keer lenen. De bibliotheek is meerdere keren per week open. Bijna elke leerkracht heeft een verzameling boeken in zijn/haar klas. Dit varieert van leesboeken, informatieboeken, woordenboeken en stripboeken. S morgens word er in alle groepen (behalve 1,2) de eerste 20 minuten stil gelezen. De kinderen hebben een bibliotheek boek in hun la waarin ze dan lezen. Om 8.50 uur beginnen dan de lessen. Etra activiteiten Via Collage Almere boeken wij jaarlijks een aantal activiteiten. Dit kunnen muzieklessen in de klas zijn, begeleiding van musicals, workshops, voorstellingen en het bezoeken van musea s. Via Stad en Natuur mogen alle leerkrachten jaarlijks een uitje boeken en een leskist bestellen. Waar zijn wij al school tevreden over? - Methode laatmaarzien.com - Gebruik van de materialen kast die speciaal bedoeld is voor deze methode. - Afspraken die wij gemaakt hebben over het volgen van een leerlijn. - Kraanvogelshows en de musical groepen 8. Wat ontbreekt? - Afspraken over muzieklessen en het gebruik van instrumenten. 6

7 Sterkte zwakte analyse op inhoudelijk en organisatorisch gebied STRENGTH OPPORTUNITY Wij zijn als school goed op weg met het gebruik van de methode laatmaarzien.com. Er zijn speciale materialen kasten alleen bedoeld voor kunst/cultuuronderwijs. Wij houden ons als team aan de richtlijnen en leerlijnen die de methode ons aanbied. Elke groep gaat minstens 1 per schooljaar naar een theater of voorstelling. Wij maken gebruik van leskisten en epertise van mensen buiten de school, bijvoorbeeld ouders In kaart brengen wat de epertises zijn van de leerkrachten. Balans vinden tussen handvaardigheid/ sociaal media/ dans en muziek. WEAKNESS THREAT Minder gericht op muziek, dans en drama. Geluidsinstallatie op beide locaties moet vervangen worden. Muziekinstrumenten worden niet goed gebruikt omdat collega s niet goed weten hoe ze dit kunnen toepassen tijdens de muzieklessen. Drama en muzieklessen zijn onvoldoende geïntegreerd in de wekelijkse lessen. Iedere collega vind zijn/haar eigen weg hierin en er zijn geen duidelijke afspraken over. 7

8 Inventarisatie van deskundigheid van het team Om de deskundigheid van het team te onderzoeken heb ik een enquête naar iedereen gestuurd met de vraag deze in te vullen en retour te sturen. Ik heb de conclusie hieronder vermeld. Conclusie 11 leerkrachten hebben de enquête ingevuld. In het team hebben wij ongeveer 23 collega s dus ongeveer 50% heeft de enquête ingevuld. De meeste leerkrachten geven wat betreft muziek aan dat ze in staat zijn de kinderen liederen aan te leren, en passen dit in de praktijk ook toe. De leerkrachten die een muziekinstrument bespelen gebruiken in de klas hiervoor een blokfluit of een gitaar. Opvallend is dat op het gebied van audiovisueel veel winst te behalen is. Op een na geven alle leerkrachten (die de enquête hebben ingevuld) aan hier weinig tot geen kennis van te hebben. Geen enkele collega heeft aangegeven hier graag scholing in te willen. Wellicht is het verstandig om met het uitkiezen van activiteiten vanuit Collage Almere hier rekening mee te houden. Dat op regelmatige basis hierin activiteiten worden gekozen zodat de leerlingen deze discipline gedurende hun schoolloopbaan wel aan bod hebben gekregen. De overige disciplines komen in alle groepen wel eens aan bod. Een leerkracht groep 8 heeft geen ervaring met het aanleren en begeleiden van een musical. Zij krijgt komend schooljaar begeleiding via Collage Almere van een dramadocente. 3 collega s hebben in hun enquête aangegeven scholing te willen ontvangen. 2 collega s hebben aangegeven een bijzondere vaardigheid te hebben, prozaschrijven en story vertellingen. 8

9 Inventarisatie ruimtes, lokalen, apparatuur, gereedschap, instrumenten enz.. Over welke faciliteiten beschikt De Kraanvogel om het programma kunst- en cultuureducatie te kunnen uitvoeren? 1: slecht, 2: redelijk, 3: goed, 4: niet van toepassing BEELDEND ja Teken-/handvaardigheidslokaal (inclusief aanwezige faciliteiten) Vaktijdschrift (via abonnement) Kunstboeken, boeken kunstgeschiedenis/ -beschouwing Boeken en (digitale) methode beeldende vorming Gereedschap en materialen: tekenen Gereedschap en materialen: handvaardigheid Gereedschap en materialen: tetiel Opbergruimte Vitrinekasten Anders, namelijk: DANS ja Vaklokaal (inclusief aanwezige faciliteiten) Geluidsinstallatie Attributen om dans te accentueren (linten, hoepels enz.) Methode voor dans Vaktijdschrift (via abonnement) Anders, namelijk: DRAMA (TAAL EN SPEL) ja Vaklokaal (met schone vloer en inclusief aanwezige faciliteiten) Tribune Toneelbelichting 9

10 Toneelgordijnen Decorstukken Geluidsinstallatie Toneelattributen Spelattributen, verkleedkist, lappen Kostuums, grimeerspullen (digitale) methode voor drama Vaktijdschrift (via abonnement) Anders, namelijk: MULTIMEDIA ja Computers in elk lokaal met internetverbinding Meerder digitale fotocameraatjes Filmcamera Microfoon Attributen: groen doek, reflectieparaplu Softwareprogramma s t.b.v. beeldmanipulatie en beeldbewerking Methode media-educatie Anders, namelijk: MUZIEK ja Muzieklokaal (inclusief aanwezige faciliteiten) Instrumenten onderbouw Instrumenten midden- en bovenbouw Geluidsapparatuur Methode voor muziek Vaktijdschrift (via abonnement) Anders, namelijk: 10

11 ERFGOED ja Historische naslagwerken en kaarten Verzameling historische voorwerpen Atlassen Methode erfgoed Anders, namelijk: ALGEMEEN ja Digitaal schoolbord Beamer 11

12 Financiële middelen. Collage Almere Wij zijn als school aangesloten bij Collage Almere. Per leerling betalen wij 5 euro. Met de subsidie die wij krijgen mogen wij 20 euro per leerling uitgeven via Collage. Het jaarsaldo bedraagt momenteel 8500 euro op jaarbasis. Een jaar loopt van 1 januari tot 31 december euro hiervan mogen wij als school besteden aan vervoerskosten. Vanaf 1 januari 2015 is het budget 7500 euro in verband met minder aantal leerlingen. Stad en Natuur Per schooljaar mogen alle groepen 1 activiteit buiten de school reserveren, daarnaast een les kist voor in de klas bestellen. Dit wordt aangeboden van Stad en Natuur. Methode laat maar zien. Deze methode kost euro per jaar. Dit financieren wij via Collage-Almere. Les materialen voor de methode laat maar zien. Van de overige subsidie gelden die wij krijgen worden de materialen voor de methode laat maar zien aangeschaft. 12

13 Huidig profiel. Er zijn verschillende fases waarin een school zich kan bevinden. Hieronder staan de 5 fases beschreven. Startfase Er is geen visie ontwikkeld en er is geen beleid met betrekking tot kunst en cultuureducatie. Activiteiten vinden wel plaats, maar aanbodafhankelijk en leerkrachtafhankelijk. Er is geen duidelijk beeld bij het team wat er in de diverse bouwen plaatsvindt. Ontwikkelfase Visie en beleid ontwikkelen staan op de agenda. Het team wordt daarbij betrokken. Er wordt een ICCer aangesteld en/of een werkgroep ingericht. Er wordt geïnventariseerd. Diverse mogelijkheden worden onderzocht, er wordt geëperimenteerd. Planfase Er is een plan ontwikkeld voor kunst- en cultuureducatie. De kerndoelen zijn hierin vormgegeven, leerlijnen vastgesteld. Er is draagvlak bij het team voor het plan. Er worden afspraken gemaakt voor een gefaseerde invoering. Implementatiefase Er is een taakverdeling voor de uitvoering van het plan. De nodige activiteiten zijn afgesproken om het plan ten uitvoer te brengen. Er vindt zo nodig scholing plaats. Er wordt onderzocht welke middelen te genereren zijn. Budgetten voor implementatie worden afgesproken. Zo nodig en mogelijk worden ruimtes ingericht, instrumentarium en methodes aangeschaft. De school onderzoekt mogelijke samenwerking met eternen. Er vindt evaluatie plaats. Borgingsfase Het plan wordt in al zijn facetten uitgevoerd. Het plan wordt breed gedragen door het team. Er is enthousiasme dat ook etern zijn uitstraling heeft. Er is voldoendedeskundigheid aanwezig. Vraag gestuurd vindt er samenwerking plaats met eternen. Middelen zijn vastgesteld. Voortgang is geborgd. De Kraanvogel zit op dit moment in fase 4, de implementatiefase. 13

14 HOOFDSTUK 3 CULTUURONDERWIJS IN DE TOEKOMST Cultuureducatie gerelateerd aan de algemene visie/missie van de school; wat is het belang van cultuuronderwijs Dromen en wensen van het team m.b.t. cultuuronderwijs Wij zijn als team dit jaar begonnen met de methode laat maar zien. Wij willen dit jaar 2 lessen tussen elke vakantie geven, dit opbouwen binnen 3 jaar tot 4 lessen tussen elke vakantie. Wij volgen hiervoor de leerlijn die laat maar zien aanbiedt. Meer balans in de uitjes en activiteiten die wij via Collage Almere boeken. Omdat het werken met deze website nieuw is, en er redelijk veel geld te besteden is hebben wij dit schooljaar willekeurig activiteiten uitgezocht. Vanaf volgend schooljaar wil ik als cultuur coördinator beter aansluiten bij de thema s en onderwerpen waar de groepen mee bezig zijn. Aan het eind van de schoolloopbaan van de kinderen willen wij dat ze verschillende activiteiten, verspreid over de disciplines bezocht hebben. Door dit goed bij te houden en te noteren waar welke groep geweest is kunnen wij jaarlijks gericht de activiteiten uitkiezen. Toekomstig profiel cultuureducatie: beschrijving profiel/scenario, met toelichting (resultaten over 4 jaar) Alle groepen werken met de methode laat maar zien. Zij geven 2 lessen tussen elke vakantie, volgend de leerlijn die de methode aangeeft. Eind van dit schooljaar wil ik via een enquête/mail evalueren hoe de leerkrachten dit ervaren. Zijn 2 lessen tussen elke vakantie haalbaar? Deze gegevens meenemen naar volgend schooljaar. Uitjes via collage zijn dit jaar nog willekeurig uitgekozen door de cultuur coördinator. Er zit nog niet een opbouw of leerlijn in. Doel is om wegwijs te worden in de website, ervaring op te doen met boeken van activiteiten, reserveren, etc. Dit schooljaar is er 1 kunst/cultuur coördinator op school. Er zitten verder ook geen collega s in deze commissie. Doel voor dit schooljaar is om minstens een collega te zoeken die ook in deze commissie wil. 14

15 Alle groepen werken met de methode laat maar zien. Afhankelijk van de evaluatie vorig schooljaar wordt er gekeken of hier aanpassingen in moeten worden gemaakt. Alle groepen geven les volgens de leerlijn die de methode aangeeft, wij kiezen ervoor om 2 lessen tussen elke vakantie te geven. De verwachting is dat er 2 of meer collega s in de kunst/cultuur commissie zitten. Samen kijken wij gericht dit schooljaar welke activiteit wij voor de groepen uitkiezen. Dit houden wij nauwkeurig bij om elk jaar terug te kunnen kijken welke aanbod de groepen hebben gehad. Doel is om gedurende de schoolloopbaan van alle kinderen, de verschillende disciplines minstens 1 te hebben aangeboden. Bezoek museum Voorstelling/ Concert Theatervoorstelling Muziek Dans /Drama Beeldend Multimedia Erfgoededucatie Voor de voorstellingen van Collage, die worden gehouden op de Danslaan zijn donkere gordijnen nodig om de ramen te kunnen verduisteren. Dit schooljaar willen wij kijken of hier budget voor is en ouders vragen dit voor ons te maken Dit schooljaar willen wij tussen elke vakantie 2 lessen van de methode laat maar zien laten geven. Verder de activiteiten weer afstemmen op de disciplines die de kinderen nog niet hebben gehad. De methode laat maar zien heeft aangegeven ook laat maar lezen via Collage te laten vergoeden. Dit jaar willen wij die methode goed bekijken, inventariseren bij collega s wat ze er van vinden en eventueel een proeftijd aanvragen. Vanaf dit schooljaar willen wij als team cultuureducatie ook meer betrekken bij de projectweek. Lessen uit laatmaarzien kiezen die hierbij aansluiten en eventueel epertise van buitenaf via Collage op school laten komen. De projectweken worden afgesloten met een kijkavond waarbij ouders worden uitgenodigd om te komen kijken. 15

16 Vanaf dit schooljaar is het de bedoeling dat leerkrachten 2 lessen blijven volgen vanuit laar maar zien. Deze staan aangegeven in de doorlopende leerlijn. Daarnaast mogen ze 4 per jaar zelf een les kiezen uit deze methode. Een les die bijvoorbeeld aansluit bij een thema of project. Ook willen wij dit jaar inventariseren hoe wij de activiteiten die gegeven worden vanuit Collage Almere ervaren. Eventueel aanpassingen maken.projectweek blijven aansluiten op cultuureducatie, dit waarborgen door goede voorbereiding en evaluatie achteraf. 16

17 Beschrijving organisatie: vorm, structurele activiteiten, leerlijnen, methodes, tijdsinvestering Er zijn verschillende organisatie vormen, receptief en actief. Ik heb ze hieronder beschreven en daarna kort toegelicht welke het beste bij De Kraanvogel past. De reden dat ze er allemaal staan is omdat het kan zijn dat over een aantal jaren een andere keus gemaakt gaat worden, of dat in de praktijk blijkt dat het handiger is om een andere vorm te kiezen. Het is makkelijk om ze dan allemaal bij de hand te hebben. Receptief: 1. Alle leerlingen bezoeken in hun schoolloopbaan in ieder geval 1 een museum, 1 een concert, 1 een theatervoorstelling, 1 een dansvoorstelling, 1 de bibliotheek, 1 een filmvoorstelling, 1 een erfgoedlocatie. Er worden een of meerdere lessen gekoppeld aan elk bezoek. 2. Elke groep kiest per jaar 1 een bezoek aan een instelling/locatie bij een onderwerp/thema waar de leerlingen op dat moment mee bezig zijn. 3. Per jaar wordt afgesproken welke culturele activiteiten worden gedaan door welke groepen. De groepen 1 en 2 koppelen dit aan de thema s die in de les worden behandeld. Bij de andere groepen koppelen ze deze activiteiten aan de multiculturele samenleving. Daarmee doelen we op zowel allochtone als de autochtone cultuur. Elk jaar staat daarbij een ander thema centraal. Per bouw en in een cyclus van 2 jaar zijn 4. Combinatie van 1 en 2 Actief: A. 1 uur beeldend en een half uur muziek per week volgens een leerlijn, vast op het rooster. De andere disciplines worden elk jaar gedaan tijdens de Kinderboekenweek, Sint en Kerst activiteiten, projectweken etc. Er kunnen bij deze gelegenheden mensen van buitenaf ingehuurd worden om een bijdrage te leveren. B. Elke week 1 uur beeldend/audiovisueel, een half uur muziek/dans en een half uur drama/theater per week vast op het rooster. Deze disciplines worden via een leerlijn gegeven. Tijdens de Kinderboekenweek, Sint en Kerst activiteiten, projectweken etc zijn er momenten dat kinderen kunnen kiezen voor diverse workshops, passend bij het onderwerp. Er kunnen bij dat soort gelegenheden mensen van buitenaf ingehuurd/gevraagd worden om een bijdrage te leveren. C. Aterliermiddagen. Alle groepen in de combinatie 3/4, 5/6 en 7/8 hebben 1 per week een ateliermiddag. Het jaar wordt opgedeeld in 3 periodes. In elke periode staan afwisselend de volgende combinaties van disciplines centraal: dans en muziek, beeldend en audiovisueel, theater en literatuur. Handig is het om de disciplines achter elkaar te geven aan de combinatiegroepen, zodat de materialen en ruimtes elke periode beschikbaar zijn. Je kunt ook 4 periodes maken (van vakantie naar vakantie) waarbij je een van de combinaties een keer etra doet. Je kunt ook mensen 17

18 van buiten inhuren die in zo n periode mee helpen vorm te geven aan deze middagen. Je kunt een leerlijn aanbrengen. Elke periode wordt afgesloten met een presentatie van de producten die gemaakt zijn in die periode. Je kunt ook kiezen voor een tweejaarlijkse cyclus of een circuit geven tijdens de Sint/Kerst periode of Kinderboekenweek. D. Per bouw wordt gekozen voor een of twee disciplines. De gekozen disciplines vormen binnen de bouw het zwaartepunt voor activiteiten, lessen en projecten. Door per bouw voor eigen disciplines te kiezen komen de meeste gedurende de schoolloopbaan aan bod. E. Er wordt elk jaar een jaarthema centraal gesteld. Aan dit thema worden de activiteiten op het gebied van cultuureducatie binnen en buiten de school gekoppeld. F. Cultuureducatie binnen thema s. Elk jaar wordt een aantal thema s behandeld. Je spreekt met elkaar af dat er in de periode 4 lessen in twee tot vier verschillende disciplines worden gegeven. De methode Moet je doen Kunst en Cultuur is ook rond deze thema s opgebouwd en kan dus bruikbaar zijn bij deze organisatievorm. G. Een circuit binnen de groepen. Tijdens het circuit kun je alle disciplines onderbrengen maar ook kiezen voor een paar. Kijk goed uit met hoeveel tijd je hebt. Niet te kort voor beeldend en niet te lang voor muziek. Gangbaar is dat een circuit uit 3 tot 4 weken bestaat. H. Als school profileer je je in een of twee disciplines, bijvoorbeeld theater, beeldend of audiovisueel. Het zwaartepunt van de lessen en cultuureducatie ligt bij de gekozen disciplines. De andere disciplines komen minder aan bod. Welke organisatievorm past het best bij de Kraanvogel? Receptief keuze 1. Doel is dat ieder kind, aan eind van de schoolloopbaan de volgende disciplines minstens 1 heeft gedaan. Dit kan binnen of buiten de school zijn. Wij kiezen voor de volgende disciplines, gekoppeld aan Collage Almere Bezoek museum Voorstelling/ Concert Theatervoorstelling Muziek Dans /Drama Beeldend Multimedia Erfgoededucatie Als school hebben wij gekozen voor een epertise team Kunst en Cultuur. Deze groep bestaat uit 2 of meerdere personen, per jaar afhankelijk. Door samen elk jaar een keuze te maken uit de activiteiten kunnen wij bovenstaande organisatie waarborgen. Dit betekend 18

19 dat er elk jaar moet worden bijgehouden wat welke groep aan activiteiten en uitjes heeft gedaan en elk jaar daar op anticiperen. Actief keuze E. I. Er wordt elk jaar een jaarthema centraal gesteld. Aan dit thema worden de activiteiten op het gebied van cultuureducatie binnen en buiten de school gekoppeld. Elk schooljaar werken wij met een school breed jaarthema. Wij willen hier activiteiten op het gebied van cultuureducatie in verwerken. 19

20 HOOFDSTUK 4: FASERING IMPLEMENTATIE Hoe worden de doelen gerealiseerd, welke acties worden ondernomen, taakverdeling, fasering in jaren De doelen worden gerealiseerd door jaarlijks een verslag te schrijven waarin per groep de activiteiten staan vermeld die uitgevoerd zijn. Het jaar erop inventariseren wat de desbetreffende groep al heeft gedaan en daar de activiteiten op aanpassen/uitkiezen. Dit verslag word geschreven door de ICC-er en daarna besproken met de andere commissie leden. Door jaarlijks dit goed bij te houden en te noteren willen wij realiseren dat eind groep 8 alle leerlingen de verschillende disciplines minstens 1 maal aangeboden hebben gekregen. Rol, taken, bevoegdheden ICC-er, werkgroep of commissie, samenwerking met culturele instellingen Taak ICC-er Commissie aansturen door eens per 2 maanden een vergadering te plannen. Samen te kijken naar de activiteiten die op de planning staan. Aansturen waar nodig is. Daarnaast ook een korte evaluatie van de activiteiten die hebben plaatsgevonden. Samen met de commissie activiteiten plannen en organiseren via Collage-Almere. Hierbij rekening houden met de disciplines die de kinderen al hebben gehad. De ICC-er is verantwoordelijk voor de activiteiten/uitjes uit voor de groepen 5 tot en met 8. - Uitje of activiteit via Collage Almere zoeken - Contact opnemen met de aanbieder - Afspraken maken over de prijs, datum, aantal kinderen - Organiseren van de activiteit (waar, wanneer, hoe, materialen) - Collega s op de hoogte stellen via mail, daarin ook taken verdelen wie waar verantwoordelijk voor is. - Evaluatie met de aanbieder en met de desbetreffend collega s. De ICC-er is eindverantwoordelijk en (hoofd) contactpersoon van Collage Almere. Boekt de activiteiten en heeft contact met de aanbieders. De ICC-er bezoekt jaarlijks netwerkbijeenkomsten om op de hoogte te worden gehouden van de activiteiten van Collage Almere en het werk van een ICC-er. De ICC-er schrijft regelmatig een stukje over kunst en cultuur in het vluchtnieuws. Een nieuwsblad voor ouders en leerkrachten. 20

21 De ICC-er deelt begin het schooljaar de boekjes van Stad en Natuur uit. Geeft uitleg wat er van de leerkrachten verwacht wordt wat betreft het boeken van deze activiteiten. De ICC-er is contactpersoon van Stad en Natuur. Commissie lid Heeft kennis van de werkwijze van Collage Almere. Heeft samen met de ICC-er elke twee maanden een vergadering over de stand van zaken. Is verantwoordelijk voor het uitzoeken en boeken van de activiteiten van de groepen 1 tot en met 4. Print jaarlijks via laatmaarzien.com de leerdoelen en (verplichte) activiteiten uit en deelt dit uit onder de collega s. Inventariseert 2 per schooljaar of het werken met laatmaarzien.com goed gaat en of collega s tegen dingen aanlopen. 21

22 Facilitering: ruimtes en lokalen, apparatuur, gereedschap, instrumenten, abonnementen Ruimtes/ Lokalen: Wij beschikken over 2 locaties. Op beide locaties is een podium aanwezig, een open ruimte en een speellokaal. Het speellokaal op de Danslaan kan afgesloten worden met een verschuifbare muur. Activiteiten kunnen plaatsvinden op zowel de Danslaan als op de Perzikstraat. De klassen zijn voorzien van een digibord waarop de leerkrachten de lessen van Laat maar zien kunnen projecteren. De kleuters hebben geen digibord, zij maken gebruik van een verrijdbaar digibord. Op beide locaties zijn kasten die speciaal voor kunst/cultuur worden gebruikt. Hierin liggen de materialen die voor de lessen laat maar zien gebruikt worden. Overige knutselmaterialen liggen in een aparte ruimte. Indien nodig kunnen wij een aantal keer per week gebruik van een gymlokaal op de Cranberrystraat. Dit moet dan in overleg met de vakleerkracht gymnastiek. Apparatuur: Op beide locaties is een goede geluidsinstallatie met microfoons aanwezig. Gereedschap/instrumenten: Voor dit schooljaar zijn alle materialen en gereedschappen die nodig zijn om de leerweg van Laat maar zien te volgen aangeschaft. Elk jaar wordt dit door een teamlid aangevuld. Wij beschikken op beide locaties over meerdere muziekinstrumenten. Abonnementen: Via Collage Almere betalen wij elk schooljaar het abonnement van de methode Laat maar zien. Afspraken over deskundigheidsbevordering team Culturele kaart Evaluatie en borging Budget en begroting Bronnen, websites, boeken 22

23 Bijlage 1 Enquete team NAAM: GROEP: aankruisen wat van toepassing is IK KAN IK PAS HET TOE GEINTERESSEERD OPMERKINGEN IN DE LES IN MUZIEK JA BEETJE NEE JA SOMS NEE SCHOLING heeft kennis van verschillende muziekstijlen en culturen, - instrumenten, -notatie bespeelt een instrument en/of kan met leerlingen eenvoudige (ritme)instrumenten bespelen is in staat met kinderen liedjes in te studeren al of niet a.d.h.v. een cd is in staat eenvoudige luisteropdrachten en bewegingsopdrachten te doen n.a.v. diverse muziekstijlen DANS JA BEETJE NEE JA SOMS NEE SCHOLING OPMERKINGEN heeft kennis van verschillende dansvormen en stijlen heeft inzicht in de verschillende manieren van bewegen, het toepassen van ruimte, ritme, kracht en tijd. is in staat met kinderen verschillende dansen toe te passen in de lessen kan met leerlingen dansen ontwerpen n.a.v. verschillende inspiratiebronnen

24 BEELDEND JA BEETJE NEE JA SOMS NEE SCHOLING OPMERKINGEN heeft kennis van diverse uitingen in de beeldende kunst heeft kennis van diverse materialen, gereedschappen en kan ze technisch adequaat toepassen kan n.a.v. verschillende inspiratiebronnen en met behulp van de beeldelementen ruimte, vorm, kleur, tetuur en compositie kinderen leren zich te uiten in een creatief proces DRAMA JA BEETJE NEE JA SOMS NEE SCHOLING OPMERKINGEN heeft kennis van de diverse spelvormen en speelstijlen heeft kennis van de diverse vaardigheden en begrippen, die nodig zijn om te komen tot spel, verbeelding, improvisatie, presentatie, voordracht is in staat met kinderen in een gegeven ruimte met behulp van theatrale middelen te komen tot vormgeving AUDIOVISUEEL JA BEETJE NEE JA SOMS NEE SCHOLING OPMERKINGEN heeft kennis van diverse kunstuitingen op het gebied van fotografie, film en animatie heeft kennis van diverse materialen, instrumenten, (computer)programma s op het gebied van beeld, geluid, licht en montage en kan deze technisch adequaat toepassen kan n.a.v. verschillende inspiratiebronnen en met behulp van de beeldelementen ruimte, vorm, kleur/licht, stijl en compositie kinderen leren zich te uiten in een creatief proces

25 LITERAIR JA BEETJE NEE JA SOMS NEE SCHOLING OPMERKINGEN kent aansprekende voorbeelden uit de jeugdliteratuur is in staat om met behulp van vormbegrippen zoals klank, ritme, stijl, schrift kinderen te leren taal te gebruiken op een creatieve manier is n.a.v. verschillende inspiratiebronnen in staat kinderen te leren dat taal gebruikt kan worden als uiting van gevoelens en een middel om te communiceren

Cultuur is vanzelfsprekend en wordt pas zichtbaar, wanneer er iets gebeurt dat afwijkt.

Cultuur is vanzelfsprekend en wordt pas zichtbaar, wanneer er iets gebeurt dat afwijkt. Cultuur is wat we gemeenschappelijk hebben, cultuur is wat ons verbindt. Kunst maakt juist onderscheid, kunst is reflectie op cultuur. Cultuur is vanzelfsprekend en wordt pas zichtbaar, wanneer er iets

Nadere informatie

Cultuureducatiebeleidsplan

Cultuureducatiebeleidsplan Cultuureducatiebeleidsplan 2010-2014 Inhoudsopgave 1. Inleiding 1.1 Achtergrond 1.2 Vraagstelling 1.3 Werkwijze 2. Huidige situatie 2.1 Missie en visie 2.2 Wat doen we nu? 2.3 Kerndoelen kunstzinnige oriëntatie

Nadere informatie

April Plan cultuureducatie schooljaar

April Plan cultuureducatie schooljaar April 2015 Plan cultuureducatie schooljaar 2015-2016 Gemeente Heusden, april 2015 Inleiding Beste schoolleiders en ICC-ers, Naar aanleiding van het Trefpunt Café d.d. 16-04-2015 willen wij graag een aantal

Nadere informatie

Doorlopende leerlijnen (groep 1-8) voor kunst- en erfgoededucatie binnen de basisschool, inclusief teamcursus!

Doorlopende leerlijnen (groep 1-8) voor kunst- en erfgoededucatie binnen de basisschool, inclusief teamcursus! Drama Dans Muziek Beeldend Media Erfgoed & Minitheater-Blikopener Doorlopende leerlijnen (groep 1-8) voor kunst- en erfgoededucatie binnen de basisschool, inclusief teamcursus! Kunst- en erfgoededucatie

Nadere informatie

Beweging die nu te zien is m.b.t. cultuureducatie binnen het primair onderwijs

Beweging die nu te zien is m.b.t. cultuureducatie binnen het primair onderwijs Bijlage 2 Aanvraag Cultuureducatie met Kwaliteit in het Primair Onderwijs 2013 2016 Opgesteld door Cultura in samenwerking met de en besproken met Fonds Cultuurparticipatie. Lokale Situatie en context

Nadere informatie

Cultuureducatie in het basisonderwijs

Cultuureducatie in het basisonderwijs Cultuureducatie in het basisonderwijs Gemeente Westland Nulmeting Inleiding Teneinde aan het einde van het programma Cultuureducatie met Kwaliteit (CMK) vast te kunnen stellen wat de bereikte resultaten

Nadere informatie

PRESENTEERT. onderwijsteam MIKspecials. onderwijsteam MIKxer. onderwijsteam deskundigheidsbevordering

PRESENTEERT. onderwijsteam MIKspecials. onderwijsteam MIKxer. onderwijsteam deskundigheidsbevordering PRESENTEERT onderwijsteam MIKspecials onderwijsteam MIKxer onderwijsteam deskundigheidsbevordering Deskundigheidsbevordering De nieuwe beleidsperiode voor cultuureducatie is op 1 januari 2013 van start

Nadere informatie

Monitor Kek! Kultueredukaasje mei Kwaliteit Eerste meting, 2013

Monitor Kek! Kultueredukaasje mei Kwaliteit Eerste meting, 2013 Monitor Kek! Kultueredukaasje mei Kwaliteit Eerste meting, 2013 Onderzoeksafdeling Cedin Lianne Bleker Bernadet de Jager In opdracht van Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Inleiding 3 Hoofdstuk 2 Resultaten 5 2.1

Nadere informatie

Kleine Gartmanplantsoen 21 1017 RP Amsterdam T 020 620 9567 info@mocca-amsterdam.nl www.mocca-amsterdam.nl. Stappenplan cultuureducatiebeleid

Kleine Gartmanplantsoen 21 1017 RP Amsterdam T 020 620 9567 info@mocca-amsterdam.nl www.mocca-amsterdam.nl. Stappenplan cultuureducatiebeleid Kleine Gartmanplantsoen 21 1017 RP Amsterdam T 020 620 9567 info@mocca-amsterdam.nl www.mocca-amsterdam.nl Stappenplan cultuureducatiebeleid Inleiding Dit stappenplan is een handreiking om te komen tot

Nadere informatie

Cultuuronderwijs in school

Cultuuronderwijs in school Cultuuronderwijs in school Handreiking voor het schrijven van een beleidsplan cultuuronderwijs Het Motto Een motto of beweegreden is een korte tekst die de bedoeling van iets weergeeft. In dit geval een

Nadere informatie

Ook voor de basisschool zijn nieuwe er kerndoelen gemaakt die duidelijk aansluiten bij de kerndoelen van de onderbouw VO.

Ook voor de basisschool zijn nieuwe er kerndoelen gemaakt die duidelijk aansluiten bij de kerndoelen van de onderbouw VO. CKV kerndoelen en eindtermen Er zijn duidelijke doorlopende leerlijnen van het basisonderwijs naar de onderbouw en het onderbouw naar de bovenbouw. De betreffende, ook wettelijk verplichte kerndoelen en

Nadere informatie

Doorlopende leerlijnen (groep 1-8) voor kunst- en erfgoededucatie binnen de basisschool.

Doorlopende leerlijnen (groep 1-8) voor kunst- en erfgoededucatie binnen de basisschool. Drama Dans Muziek Beeldend Media Erfgoed Het KunstKabinet & Minitheater-Blikopener Doorlopende leerlijnen (groep 1-8) voor kunst- en erfgoededucatie binnen de basisschool. Kunst- en erfgoededucatie Kunstzinnige

Nadere informatie

Teamtrainingen & ouderavond

Teamtrainingen & ouderavond Teamtrainingen & ouderavond Een teamtraining is een bijeenkomst van 1,5 tot 2 uur voor een heel schoolteam. Op actieve en enthousiasmerende wijze verdiep je je samen in een onderwerp. Er zijn verschillende

Nadere informatie

ONDERWIJS. Vlaardingse Schatten. Cultuurlijn 2015/2016

ONDERWIJS. Vlaardingse Schatten. Cultuurlijn 2015/2016 O ONDERWIJS Vlaardingse Schatten Cultuurlijn 2015/2016 Vlaardingse Schatten Cultuurlijn 2015/2016 Beste mensen, Ik ben verheugd u de Cultuurlijn 2015-2016 aan te mogen bieden. Cultuureducatie is één van

Nadere informatie

Alvast hartelijk dank voor het invullen! De teams van Kunststation C, IVAK de Cultuurfabriek, Cultuur Educatie Stad en Museumhuis Groningen

Alvast hartelijk dank voor het invullen! De teams van Kunststation C, IVAK de Cultuurfabriek, Cultuur Educatie Stad en Museumhuis Groningen Wij verzoeken u vriendelijk de volgende vragen over cultuureducatie op uw school te beantwoorden. Uw antwoorden zijn voor ons van groot belang om de ondersteuning van cultuureducatie op de scholen de komende

Nadere informatie

Cultuurbeleidsplan 2014-2015

Cultuurbeleidsplan 2014-2015 Cultuurbeleidsplan 2014-2015 Basisschool Beppino Sarto St.Petrus Canisiuslaan 47 5645 GC Eindhoven 1 Inhoudsopgave 1 Visie op cultuureducatie in de school 2 Cultuureducatie in de school 3 Samenwerking

Nadere informatie

Teamtrainingen & ouderavond

Teamtrainingen & ouderavond Teamtrainingen & ouderavond Een teamtraining is een bijeenkomst van 1,5 tot 2 uur voor een heel schoolteam. Op actieve en enthousiasmerende wijze verdiep je je samen in een onderwerp. Er zijn verschillende

Nadere informatie

Gratis cultuuronderwijs voor Haagse basisscholen: een digitale ladekast met 128 projecten voor de groepen 1-8

Gratis cultuuronderwijs voor Haagse basisscholen: een digitale ladekast met 128 projecten voor de groepen 1-8 Gratis cultuuronderwijs voor Haagse basisscholen: een digitale ladekast met 128 projecten voor de groepen 1-8 Cultuuronderwijs op zijn Haags Met het project Cultuuronderwijs op zijn Haags (COH) zorgen

Nadere informatie

WORKSHOP LEERLIJNEN. Dag van de Cultuureducatie: workshop leerlijnen

WORKSHOP LEERLIJNEN. Dag van de Cultuureducatie: workshop leerlijnen WORKSHOP LEERLIJNEN Welkom en inleiding Wat is een leerlijn? Voorbeelden en achtergronden van leerlijnen cultuuronderwijs Leerlijnen in Flevoland: KIDD en De Culturele Haven Hoe bouw je een leerlijn? WORKSHOP

Nadere informatie

Alles over. Moet je doen. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Moet je doen. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking met de educatieve

Nadere informatie

DE KUNST- EN CULTUURKOERS VAN DE REGENBOOG

DE KUNST- EN CULTUURKOERS VAN DE REGENBOOG DE KUNST- EN CULTUURKOERS VAN DE REGENBOOG INLEIDING Aanleiding voor de herijking van de Kunst- en Cultuur koers per 1-8-2014 Aanleiding voor het herschrijven van de visie op kunst- en cultuureducatie

Nadere informatie

Cultuurbeleidsplan 2015-2019

Cultuurbeleidsplan 2015-2019 CBS Maranatha Hoogklei 7, 9671 GC Winschoten Cultuurbeleidsplan 2015-2019 1. Inleiding Dit is het cultuureducatieplan van de CBS Maranatha in Winschoten. Een plan dat is opgesteld om een bijdrage te leveren

Nadere informatie

REGIO S. Overzicht onderzoeksmogelijkheden van het KEK! programma 2014

REGIO S. Overzicht onderzoeksmogelijkheden van het KEK! programma 2014 Overzicht onderzoeksmogelijkheden van het KEK! programma 2014 REGIO S Regio 1 Traject 1 Mijn terugblik Akte2: Ontwikkeling van een persoonlijk Annemarie van der reflexie-instrument van leerlingen Reijden

Nadere informatie

Cultuureducatie, geen vak apart

Cultuureducatie, geen vak apart Cultuureducatie, geen vak apart Uitvoeringsplan Theo Thijssen Inleiding Op Educatief Centrum Theo Thijssen wordt gewerkt aan een ononderbroken ontwikkeling van kinderen van 0-13 jaar. Het ondernemend leren

Nadere informatie

Aanbod Kunst- en Cultuureducatie voor de basisscholen in De Lier

Aanbod Kunst- en Cultuureducatie voor de basisscholen in De Lier Aanbod Kunst- en Cultuureducatie voor de basisscholen in De Lier Dario Fo, ondernemers in de kunst Poeldijk, 13 december 2012 Inleiding Op de vraag van de gezamenlijke basisscholen uit De Lier voor een

Nadere informatie

Gemeente Dalfsen, Cultuureducatie Projectplan Buitenschoolse activiteiten 2010-2013

Gemeente Dalfsen, Cultuureducatie Projectplan Buitenschoolse activiteiten 2010-2013 Gemeente Dalfsen, Cultuureducatie Projectplan Buitenschoolse activiteiten 2010-2013 Inleiding De gemeente Dalfsen wil voor haar jonge inwoners een cultureel en kunstzinnig klimaat scheppen waarin zoveel

Nadere informatie

Kunst- en Cultuur Koers op De Regenboog

Kunst- en Cultuur Koers op De Regenboog Kunst- en Cultuur Koers op De Regenboog Deze Kunst- en Cultuur Koers is een weergave van de visie op kunst- en cultuureducatie van basisschool De Regenboog in Utrecht, nu die gebruik maakt van de Regeling

Nadere informatie

Kenniscentrum voor Muziek in het Onderwijs (KMVO)

Kenniscentrum voor Muziek in het Onderwijs (KMVO) Kenniscentrum voor Muziek in het Onderwijs (KMVO) Voor u ligt de brochure met het aanbod van De Gooische Muziekschool voor muzieklessen in het primair onderwijs voor het seizoen 2015-2016. Voorlichting

Nadere informatie

KUNST- EN CULTUUREDUCATIE VOOR HET ONDERWIJS IN OOSTSTELLINGWERF

KUNST- EN CULTUUREDUCATIE VOOR HET ONDERWIJS IN OOSTSTELLINGWERF Uitgewerkt door: Thijs Oud kunst- en cultuurcoördinator Kunst & COO Langezwaag, juni 2011 KUNST- EN CULTUUREDUCATIE VOOR HET ONDERWIJS IN OOSTSTELLINGWERF De opdracht voor Kunst & COO INHOUDSOPGAVE 1.

Nadere informatie

beleidsplan cultuureducatie o.b.s. De Zoeker Kerndoelen cultuureducatie voor het basisonderwijs

beleidsplan cultuureducatie o.b.s. De Zoeker Kerndoelen cultuureducatie voor het basisonderwijs beleidsplan cultuureducatie o.b.s. De Zoeker 2013-2014 Kerndoelen cultuureducatie voor het basisonderwijs *54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging gebruiken om er gevoelens en ervaringen

Nadere informatie

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING In gesprek met elkaar. Uitwerking van de stellingen. De onderstaande stellingen hebben we deze avond besproken onder elke stelling staan een aantal opmerkingen die

Nadere informatie

7.1.3 Jaarplan schooljaar 2014-2015:

7.1.3 Jaarplan schooljaar 2014-2015: 7.1.3 Jaarplan 2014-2015: Beleidsvoornemens Domein 1: Kwaliteitszorg Resultaat (Wanneer zijn we tevreden?) Stappen/ Acties Borging (vindplaats & systeem van bewaken en behouden) Wie is verantwoordelijk

Nadere informatie

CKV Festival 2012. CKV festival 2012

CKV Festival 2012. CKV festival 2012 C CKV Festival 2012 Het CKV Festival vindt in 2012 plaats op 23 en 30 oktober. Twee dagen gaan de Bredase leerlingen van het voortgezet onderwijs naar de culturele instellingen van Breda. De basis van

Nadere informatie

Beleidsplan OBS de Rietschoof

Beleidsplan OBS de Rietschoof Beleidsplan OBS de Rietschoof Hoe ziet het beleidsplan eruit? Basisschool de Rietschoof heeft een opzet voor het cultuurbeleidsplan, maar ook een bovenschoolscultuurbeleidsplan. De opzet voor het cultuurbeleidsplan

Nadere informatie

Informatievaardighedenplan als onderdeelvan het Leesplan

Informatievaardighedenplan als onderdeelvan het Leesplan Informatievaardighedenplan als onderdeelvan het Leesplan Binnen de landelijke aanpak van de Bibliotheek Leerlingen met goede informatievaardigheden maken betere werkstukken en houden interessantere spreekbeurten.

Nadere informatie

Beleidsplan Kunst en Cultuur

Beleidsplan Kunst en Cultuur Beleidsplan Kunst en Cultuur CBS De Regenboog Zandbos 48 2134 DE Hoofddorp 023 5634514 info@deregenbooghoofddorp.nl Ali Middel Inhoudsopgave Blz. 1. Inleiding 3 1.1 Doel van het beleidsplan 3 1.2 Onze

Nadere informatie

Sint Gerardusschool. Schooljaarplan

Sint Gerardusschool. Schooljaarplan Sint Gerardusschool Schooljaarplan 2018-2019 Directeur Mevr. M.C. Sijmons Adres Splitting 145 Plaats Emmen Telefoon 0591-622465 E-Mail stgerardus@primenius.nl Datum 19-7-2018 Inhoudsopgave Voorwoord...

Nadere informatie

Basispakket Kunst- en Cultuureducatie

Basispakket Kunst- en Cultuureducatie Basispakket Kunst- en Cultuureducatie Convenant Basispakket Kunst- en Cultuureducatie Het Basispakket Cultuureducatie: Biedt een kader voor het invullen van de landelijke kerndoelen voor cultuur educatie

Nadere informatie

Doorgaande leerlijnen cultuureducatie, hoe werkt dat in de praktijk?

Doorgaande leerlijnen cultuureducatie, hoe werkt dat in de praktijk? Doorgaande leerlijnen cultuureducatie, hoe werkt dat in de praktijk? www.kunstedu.nl info@kunstedu.nl 06 11322235 www.kunstedu.nl Cultuureducatie denkkader: VISIE verankering cultuurmenu verankering cultuurmenu

Nadere informatie

Fianne Konings en Marjo Berendsen over Culturele instellingen en een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs door Jacolien de Nooij

Fianne Konings en Marjo Berendsen over Culturele instellingen en een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs door Jacolien de Nooij Fianne Konings en Marjo Berendsen over Culturele instellingen en een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs door Jacolien de Nooij De publicatie van Fianne Konings, Culturele instellingen en een doorlopende

Nadere informatie

Cultuureducatie op de Poseidon Beleidsplan

Cultuureducatie op de Poseidon Beleidsplan Cultuureducatie op de Poseidon Beleidsplan 2018-2022 We kunnen niet van alle kinderen dezelfde sterren maken, maar we kunnen ze wel allemaal laten schitteren. 1 Inhoudsopgave Deel 1 Inleiding:... 3 Wat

Nadere informatie

Inhoudsopgave curriculum drama op de basisschool. 1. Definitie. 2. Visie. 3. Doelen. 4. Werkvormen. 5. Leerlijnen. 6. Materialen. 7.

Inhoudsopgave curriculum drama op de basisschool. 1. Definitie. 2. Visie. 3. Doelen. 4. Werkvormen. 5. Leerlijnen. 6. Materialen. 7. Inhoudsopgave curriculum drama op de basisschool 1. Definitie 2. Visie 3. Doelen 4. Werkvormen 5. Leerlijnen 6. Materialen 7. Rapportage 8. Budget 9. Evaluatie en bijstelling 10. Leerlijn drama Voorwoord

Nadere informatie

Oktober 2016 Bureau ART Peter van der Zant

Oktober 2016 Bureau ART Peter van der Zant Oktober 2016 Bureau ART Peter van der Zant Cultuuronderwijs in stadsdeel Centrum Eindrapportage in opdracht van Cultuurschakel Den Haag, over de ontwikkeling van cultuuronderwijs bij de scholen voor primair

Nadere informatie

Quickscan taal- en leesonderwijs

Quickscan taal- en leesonderwijs Quickscan taal- en leesonderwijs Gegevens school Naam school Adres school Plaats Telefoon e-mail Datum invulling Ingevuld door Functie invuller directie IB-er RT-er taal/leescoördinator leerkracht gr:

Nadere informatie

Cultuuronderwijs op zijn Haags

Cultuuronderwijs op zijn Haags Cultuuronderwijs op zijn Haags De Haagse Ladekast U U R WI C U LT JS OP JN HAA GS ZI RONDE Doorlopende leerlijnen voor Haagse basisscholen in een digitale ladekast met 128 projecten voor de groepen 1-8

Nadere informatie

Willibrordus: cultuur in ons hart

Willibrordus: cultuur in ons hart 1. Willibrordus: cultuur in ons hart De huidige maatschappij vraagt om creatieve burgers die nieuwe ideeën kunnen bedenken en uitwerken. Daarom mag je op de Willibrordus door spelen wijs(er) worden! Kom

Nadere informatie

SCHOOLPLAN CULTUUREDUCATIE

SCHOOLPLAN CULTUUREDUCATIE SCHOOLPLAN CULTUUREDUCATIE 2016-2020 Kardinaal de Jongschool, Alkmaar www.kardinaaldejong-saks.nl Rick Barnaart van Bergen Ada Warmerdam Maaike Koster Inhoudsopgave cultuurplan: blz. 1. Cultuureducatie

Nadere informatie

Grote Klus Thema : Cultuur

Grote Klus Thema : Cultuur Grote Klus Thema : Cultuur Bij cultuur horen : muziek drama beeldend dans erfgoed foto/film - literatuur Als je 5 opdrachten maakt en laat aftekenen, mag je meedoen met onze speciale cultuur viering. Als

Nadere informatie

Achtergrondinformatie subsidieregeling Cultuureducatie met Kwaliteit 2018

Achtergrondinformatie subsidieregeling Cultuureducatie met Kwaliteit 2018 Achtergrondinformatie subsidieregeling Cultuureducatie met Kwaliteit 2018 Scholen en cultuuraanbieders in 21 gemeenten in Overijssel (alle gemeenten behalve de steden Zwolle, Deventer, Enschede en Hengelo)

Nadere informatie

Het beleidsplan cultuureducatie

Het beleidsplan cultuureducatie Het beleidsplan cultuureducatie Beleidsplannen voor cultuureducatie kunnen variëren van 1 A4 tot een compleet beleidsplan. Belangrijk hierbij is dat het cultuureducatiebeleid onderdeel is van het schoolplan.

Nadere informatie

Verslag Netwerkbijeenkomst Erfgoedinstellingen

Verslag Netwerkbijeenkomst Erfgoedinstellingen Verslag Netwerkbijeenkomst Erfgoedinstellingen 12 november 2014 Speciaal M voor erfgoedinstellingen CCA in Amsterdam organiseerde de MoccaAcademie op 12 november een netwerkbijeenkomst. In een eerder verstuurde

Nadere informatie

ICT beleidsplan. Schooljaar 2015-2018. OBS de Pijlstaart

ICT beleidsplan. Schooljaar 2015-2018. OBS de Pijlstaart ICT beleidsplan OBS De Pijlstaart Schooljaar 2015-2018 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding blz. 3 2. Leerdoelen leerlingen blz. 4 en 5 3. Management en organisatie blz. 6 4. Deskundigheid en professionalisering

Nadere informatie

Subsidie CemK aanvragen: scenario s en format

Subsidie CemK aanvragen: scenario s en format Subsidie CemK aanvragen: scenario s en format In deze paragraaf wordt een format beschreven dat de Drentse basisscholen kunnen hanteren bij het aanvragen van subsidie Cultuureducatie met kwaliteit 2013-2016

Nadere informatie

Investeringsprogramma Meerjarige samenwerking met een gezelschap

Investeringsprogramma Meerjarige samenwerking met een gezelschap Investeringsprogramma Meerjarige samenwerking met een gezelschap Titel Dubbelleren voor en Primair Onderwijs Informatie gezelschap Theater Artemis maakt theater voor alle leeftijden en wordt sinds begin

Nadere informatie

Vraag basisschool. Inhoud. Wat betekent dit voor het team. Wij willen muzikale vorming geven in elke groep.

Vraag basisschool. Inhoud. Wat betekent dit voor het team. Wij willen muzikale vorming geven in elke groep. BASIC Vraag basisschool Wij willen muzikale vorming geven in elke groep. Inhoud Muzikale vorming in alle groepen op basis van eigen materiaal van de school aangevuld met materiaal uit het Muziekbord. Op

Nadere informatie

Muziekcoaching, wie doet dat? Muziekcoaching, wat is dat?

Muziekcoaching, wie doet dat? Muziekcoaching, wat is dat? Ook in jullie Schoolwerkplan staat waarschijnlijk dat de leerkrachten muzieklessen verzorgen in hun eigen groep. Of misschien dat deze lessen gegeven worden door een van de collega s die wat meer onderlegd

Nadere informatie

Cultuur in de Spiegel

Cultuur in de Spiegel Cultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs Barend van Heusden Afdeling Kunsten, Cultuur en Media 14 september 2011 Aanleiding Vragen vanuit het werkveld over: Inhoud cultuureducatie

Nadere informatie

Cultuureducatiebeleid. in Purmerend

Cultuureducatiebeleid. in Purmerend Cultuureducatiebeleid in Purmerend Kenmerken Over de gemeente Aantal inwoners 30.000-90.000 inwoners (middelgrote gemeente) Soort gemeente stadsgemeente Regiofunctie centrumgemeente van de regio Contactgegevens

Nadere informatie

KWALITEITSCRITERIA FONDS CULTUUREDUCATIE ZWOLLE

KWALITEITSCRITERIA FONDS CULTUUREDUCATIE ZWOLLE KWALITEITSCRITERIA FONDS CULTUUREDUCATIE ZWOLLE Fonds Cultuureducatie Zwolle en kwaliteit cultuuronderwijs De gemeente Zwolle wil dat alle basisschoolleerlingen een stevige culturele basis krijgen. Hiervoor

Nadere informatie

SCHOOLPLAN CULTUUREDUCATIE 2011-2015

SCHOOLPLAN CULTUUREDUCATIE 2011-2015 SCHOOLPLAN CULTUUREDUCATIE 2011-2015 Kardinaal de Jongschool, Alkmaar www.kardinaaldejong-saks.nl Rick Barnaart van Bergen Ada Warmerdam Inhoudsopgave cultuurplan: blz. 1. Cultuureducatie in deze school

Nadere informatie

OLYMPIASCHOOL. Schoolmaatplan Beeldend. Huidige situatie beeldend onderwijs

OLYMPIASCHOOL. Schoolmaatplan Beeldend. Huidige situatie beeldend onderwijs OLYMPIASCHOOL Schoolmaatplan Beeldend Beeldend onderwijs is goed vertegenwoordigd op de Olympischool. Bij de kleuters wordt er dagelijks beeldend gewerkt en van groep 3 tot en met 8 hebben de kinderen

Nadere informatie

Bijlage 5. op de Joop Westerweelschool. Beleidsplan. Kunst en Cultuur. Juni 2009. Joop Westerweelschool. ondernemend. cultuur

Bijlage 5. op de Joop Westerweelschool. Beleidsplan. Kunst en Cultuur. Juni 2009. Joop Westerweelschool. ondernemend. cultuur Bijlage 5 Kunst- en Cultuureducatie op de Joop Westerweelschool Beleidsplan Kunst en Cultuur Juni 2009 Joop Westerweelschool ondernemend in cultuur 1. Inleiding Voor u ligt het beleidsplan kunst en cultuur

Nadere informatie

Achtergrondinformatie subsidieregeling Cultuureducatie met Kwaliteit 2019

Achtergrondinformatie subsidieregeling Cultuureducatie met Kwaliteit 2019 Achtergrondinformatie subsidieregeling Cultuureducatie met Kwaliteit 2019 Scholen en cultuuraanbieders in 21 gemeenten in Overijssel (alle gemeenten behalve de steden Zwolle, Deventer, Enschede en Hengelo)

Nadere informatie

Cultuureducatie in Flevoland Eindrapportage over een onderzoek naar cultuureducatie in het primair onderwijs in Flevoland

Cultuureducatie in Flevoland Eindrapportage over een onderzoek naar cultuureducatie in het primair onderwijs in Flevoland November 2014 Bureau ART Peter van der Zant Cultuureducatie in Flevoland Eindrapportage over een onderzoek naar cultuureducatie in het primair onderwijs in Flevoland Samenvatting en conclusies FleCk, Expertisecentrum

Nadere informatie

KunstAanBod KunstAanBod wil actieve kunst- en cultuureducatie stimuleren voor alle inwoners in Houten. De nadruk ligt op het woord actief: het

KunstAanBod KunstAanBod wil actieve kunst- en cultuureducatie stimuleren voor alle inwoners in Houten. De nadruk ligt op het woord actief: het De activiteitenfolder voor Zuid-Oost is er weer! Het nieuwe jaar is weer begonnen en we bieden ook nu weer te gekke activiteiten na schooltijd aan voor kinderen uit de wijk Zuid-Oost. Het aanbod is voor

Nadere informatie

Rekeningnummer: BNG, 285001787 Ten name van: Gemeente Delft / Erfgoed Delft Plaats: Delft

Rekeningnummer: BNG, 285001787 Ten name van: Gemeente Delft / Erfgoed Delft Plaats: Delft Aanvraag ICC-stimuleringsregeling 2012 De school: Naam school: OBS De Eglantier Voorhof Contactpersoon m.b.t dit project: Daniëlle Kunz Adres school: I.B-Bakkerstraat 2, 2624 NX Delft Telefoon: 015-2564208

Nadere informatie

Over doorgaande leerlijnen en talentontwikkeling binnen kunst en cultuur Bureau BABEL, 's-hertogenbosch

Over doorgaande leerlijnen en talentontwikkeling binnen kunst en cultuur Bureau BABEL, 's-hertogenbosch Over doorgaande leerlijnen en talentontwikkeling binnen kunst en cultuur Bureau BABEL, 's-hertogenbosch Beschrijving van het arrangement voor talentontwikkeling Bureau Babel is een intermediair tussen

Nadere informatie

Mediaplan als onderdeel van het Leesplan, toegespitst op informatievaardigheden

Mediaplan als onderdeel van het Leesplan, toegespitst op informatievaardigheden Mediaplan als onderdeel van het Leesplan, toegespitst op informatievaardigheden Binnen de landelijke aanpak van de Bibliotheek Een mediawijze leerling heeft alle competenties in huis die nodig zijn om

Nadere informatie

Cultuurplan basisschool De Regenboog

Cultuurplan basisschool De Regenboog Cultuurplan basisschool De Regenboog (2015-2016) Dukdalf 28 3961 LA Wijk bij Duurstede 1 Dit beleidsplan omvat de volgende punten: Wat is onze visie op cultuur? Wat willen we dit jaar veranderen? Hoe pakken

Nadere informatie

Nieuwsbrief. jaargang 20 nummer 2 oktober 2015

Nieuwsbrief. jaargang 20 nummer 2 oktober 2015 Nieuwsbrief jaargang 20 nummer 2 oktober 2015 Bouwcoördinator onderbouw: groepen 1 en 2 Mijn naam is Trudy Scharroo, leerkracht van groep 1 2a. In januari 2003 ben ik op Daltonschool Rijnsweerd gaan werken

Nadere informatie

Veel gestelde vragen aanvragen Cultuureducatie met Kwaliteit

Veel gestelde vragen aanvragen Cultuureducatie met Kwaliteit Veel gestelde vragen aanvragen Cultuureducatie met Kwaliteit Met deze vragenlijst proberen we antwoord te geven op vragen die er over de regeling Cultuureducatie met Kwaliteit (CmK) en het aanvragen daarvan

Nadere informatie

TAKEN EN COMPETENTIES CULTUURCOÖRDINATOR

TAKEN EN COMPETENTIES CULTUURCOÖRDINATOR TAKEN EN COMPETENTIES CULTUURCOÖRDINATOR Cultuurbeleid en cultuurbeleidsplan Uren Wie doet wat Hier ben ik goed in - een overzicht hebben van het cultuurbeleid van de overheden: ministerie, gemeente etc.

Nadere informatie

Basisschool De Ontdekkingsreis, Doorn

Basisschool De Ontdekkingsreis, Doorn Basisschool De Ontdekkingsreis, Doorn Beschrijving van het arrangement voor talentontwikkeling Basisschool De Ontdekkingsreis werd tien jaar geleden opgericht als vernieuwingsschool en telt ongeveer 90

Nadere informatie

1. Visie op cultuureducatie... 1. 2. Cultuureducatie binnen de programmering... 4. 3. Culturele activiteiten buiten de programmering...

1. Visie op cultuureducatie... 1. 2. Cultuureducatie binnen de programmering... 4. 3. Culturele activiteiten buiten de programmering... Inhoud 1. Visie op cultuureducatie... 1 2. Cultuureducatie binnen de programmering... 4 3. Culturele activiteiten buiten de programmering... 5 4. De volgende culturele instellingen leveren een bijdrage

Nadere informatie

ACADEMIE. Scholing en evenementen

ACADEMIE. Scholing en evenementen ACADEMIE Scholing en evenementen 2019-2020 Beste collega, ICC-er, leerkracht, directeur, Afgelopen jaar heeft Collage met groot succes de Collage Academie geïntroduceerd. Vele leerkrachten uit het Almeerse

Nadere informatie

MUZIEK VOOR JONGE GASTEN - een Raamwerk voor schoolbreed muziekonderwijs -

MUZIEK VOOR JONGE GASTEN - een Raamwerk voor schoolbreed muziekonderwijs - MUZIEK VOOR JONGE GASTEN - een Raamwerk voor schoolbreed muziekonderwijs - De philharmonie zuidnederland is in seizoen 2013/2014 begonnen als nieuw orkest dat is ontstaan door het samengaan van Het Brabants

Nadere informatie

De leerlingen leggen hun ervaringen vast in een portfolio.

De leerlingen leggen hun ervaringen vast in een portfolio. Het leergebied Arts in de bovenbouw staat voor: Leerlingen ontwikkelen kennis en vaardigheden om de wereld van kunst en cultuur te verkennen, begrijpen en zelf een bijdrage te leveren. Creativiteit is

Nadere informatie

Basispakket Kunst- en Cultuureducatie Amsterdam. Resultaten tussenmeting Mocca monitor 2015

Basispakket Kunst- en Cultuureducatie Amsterdam. Resultaten tussenmeting Mocca monitor 2015 Basispakket Kunst- en Cultuureducatie Amsterdam Resultaten tussenmeting Mocca monitor Basispakket Kunst- en Cultuureducatie Amsterdam Resultaten tussenmeting Mocca monitor Utrecht, april Opdrachtgever:

Nadere informatie

cursusjaar kunstbedrijven westerkwartier Kunst aan de basis Cursusaanbod Muziekschool Kunstbedrijven Westerkwartier voor de basisschool

cursusjaar kunstbedrijven westerkwartier Kunst aan de basis Cursusaanbod Muziekschool Kunstbedrijven Westerkwartier voor de basisschool cursusjaar 2018 2019 Kunst aan de basis Cursusaanbod Muziekschool Kunstbedrijven Westerkwartier voor de basisschool aanbod voor de groep Bewegen met muziek CULTUUREDUCATIE MET KWALITEIT Cultuureducatie

Nadere informatie

Vmbo. Wat je als professional moet weten over kunst en cultuur in het vmbo.

Vmbo. Wat je als professional moet weten over kunst en cultuur in het vmbo. Vmbo Wat je als professional moet weten over kunst en cultuur in het vmbo. Kunst en cultuur onderbouw De onderbouw in het vmbo omvat de eerste twee leerjaren. Kunst en cultuur komen aan de orde in het

Nadere informatie

Jaarplan Basisschool den Akker

Jaarplan Basisschool den Akker Jaarplan 2018-2019 Basisschool den Akker Beste lezer, Voor u ligt het jaarplan 2018-2019 van basisschool den Akker. In dit jaarplan wordt beschreven welke doelen de school stelt voor het schooljaar 2018-2019.

Nadere informatie

STAND VAN ZAKEN CMK SCHIJNDEL Juni 2015

STAND VAN ZAKEN CMK SCHIJNDEL Juni 2015 STAND VAN ZAKEN CMK SCHIJNDEL Juni 2015 De Beemd Done Assement - Done Ambitiegesprek Kaders aanbrengen in bestaande vaardigheden waardoor er meer lijn ontstaat, waar binnen alle aandacht voor bewustzijn

Nadere informatie

Insecten, lijnenspel in zwart-wit

Insecten, lijnenspel in zwart-wit tekenen en schilderen AVO viltstift, Oost-Indische inkt onderbouw Henk Janssen Insecten, lijnenspel in zwart-wit In deze opdracht hebben leerlingen zich geconcentreerd op de lijnen en structuren die je

Nadere informatie

Informatie boekje groep 3

Informatie boekje groep 3 Informatie boekje groep 3 Groepsinformatie groep 3 1 Voorwoord Dit informatieboekje is bestemd voor de ouders van leerlingen in groep 3 In dit boekje willen we u een indruk geven van de leerstof en van

Nadere informatie

Format aanvragen subsidieregeling cultuureducatie cultuur voor ieder kind

Format aanvragen subsidieregeling cultuureducatie cultuur voor ieder kind Format aanvragen subsidieregeling cultuureducatie cultuur voor ieder kind Dit format is bedoeld voor scholen die in 2015 een tweede aanvraag doen voor de subsidieregeling cultuur voor ieder kind van de

Nadere informatie

Wat is Highschool? Op de volgende bladzijden hebben we de verschillende programma s uitgewerkt.

Wat is Highschool? Op de volgende bladzijden hebben we de verschillende programma s uitgewerkt. l o o h c s h g i H O V M@ Wat is Highschool? Op school vergroot je je kennis en leer je vaardigheden binnen verschillende vakken als Nederlands, biologie, wiskunde en geschiedenis. Dat programma is voor

Nadere informatie

CULTUUREDUCATIEPLAN. We moeten samen- met het kind aan onze zijde- de wijde wereld in!

CULTUUREDUCATIEPLAN. We moeten samen- met het kind aan onze zijde- de wijde wereld in! CULTUUREDUCATIEPLAN Visie Cultuureducatie: denken, beleven, doen! Door kinderen vroeg in aanraking met cultuur te brengen, is er een grotere kans dat ze die op latere leeftijd zullen waarderen. Binnen

Nadere informatie

Een geslaagde activiteit

Een geslaagde activiteit Een geslaagde activiteit Toelichting: Een geslaagde activiteit Voor Quest 4 heb ik een handleiding gemaakt met daarbij de bijpassend schema. Om het voor de leerkrachten overzichtelijk te maken heb ik gebruik

Nadere informatie

INFORMATIE VOOR DE LEERKRACHT TEKST IN BEELD

INFORMATIE VOOR DE LEERKRACHT TEKST IN BEELD INFORMATIE VOOR DE LEERKRACHT TEKST IN BEELD Leerlijn Mediacultuur Thema Identiteit Groep 3 en 4 Maart 2016 Cultuuronderwijs op zijn Haags Leerlijn Mediacultuur Thema Identiteit Groep 3 en 4 Maart 2016

Nadere informatie

Schoolbeleidsplan Cultuureducatie

Schoolbeleidsplan Cultuureducatie Schoolbeleidsplan Cultuureducatie 1. De algemene visie op onderwijs in relatie tot cultuureducatie 1.2 Visie van de school op onderwijs: Onze school wil [. invullen wat de algemene visie is t.a.v. het

Nadere informatie

M CCA EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE

M CCA EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE Keizersgrach T 020-6 info@mocca-amsterdam.nl Factsheet Basispakket, Overgangsregeling Kunstkijkuren en de Cultuurbus Amsterdam Juli 2014 Inhoud Het Basispakket Kunst- en Cultuureducatie 2 MoccaAcademie

Nadere informatie

JAARDOELEN 2015 2019. Schoolplan De Hoeksteen jaardoelen 2015-2019 Pagina 1

JAARDOELEN 2015 2019. Schoolplan De Hoeksteen jaardoelen 2015-2019 Pagina 1 JAARDOELEN 2015 2019 Schoolplan De Hoeksteen jaardoelen 2015-2019 Pagina 1 HOOGBEGAAFDHEID 2015-2016 2016-2017 2017-2018 2018-2019 Het bieden van passend onderwijs middels een doorgaande leerlijn voor

Nadere informatie

Docentenhandleiding Educatieprogramma

Docentenhandleiding Educatieprogramma Docentenhandleiding Educatieprogramma Hoe, wat & waar Primair Onderwijs groep 3 t/m 6 Inhoud Het Dordrechts Museum..p.3 Algemene doelstelling programma...p.3 Aansluiting bij kerndoelen. p.3,4 Programma:Hoe,

Nadere informatie

KUNST EN CULTUUR CULTUURKLAS / VOOROPLEIDING KUNSTEN

KUNST EN CULTUUR CULTUURKLAS / VOOROPLEIDING KUNSTEN KUNST EN CULTUUR CULTUURKLAS / KUNSTONDERWIJS OP T RIJKS N ACCENT OP IEDERS TALENT Vanuit onze visie op kunst- en cultuuronderwijs streven we naar een rijk aanbod. De school heeft daarom een aantal programmalijnen.

Nadere informatie

IMPLEMENTEREN KUN JE LEREN teamontwikkeling

IMPLEMENTEREN KUN JE LEREN teamontwikkeling IMPLEMENTEREN KUN JE LEREN teamontwikkeling Observaties team/werkgroep in steekwoorden STARTNOTITIE LEERLIJN PROMOTIE Sterke punten Betrokkenheid, veel inzet, welwillendheid, improviserend vermogen, gretigheid,

Nadere informatie

Uitvoeringsprogramma Kunst en Cultuur Velsen 2014-2017

Uitvoeringsprogramma Kunst en Cultuur Velsen 2014-2017 Beleidsspeerpunt Wat willen we bereiken? Wat gaan we daarvoor doen en wie Cultuureducatie Meer kinderen maken kennis met amateurkunst/ kunsteducatie en worden lid van een amateurkunstvereniging Verbetering

Nadere informatie

KNLTB Stappenplan. beleidsplan tennisvereniging X

KNLTB Stappenplan. beleidsplan tennisvereniging X KNLTB Stappenplan beleidsplan tennisvereniging X Inleiding Iedere verenigingsbestuurder weet in het achterhoofd dat het belangrijk is om beleidsmatig en doelgericht te werken. Toch komen de meeste verenigingsbestuurders

Nadere informatie

Willibrordus: cultuur in ons hart

Willibrordus: cultuur in ons hart Willibrordus: cultuur in ons hart De huidige maatschappij vraagt om creatieve burgers die nieuwe ideeën kunnen bedenken en uitwerken. Daarom mag je op de Willibrordus door spelen wijs(er) worden! Kom je

Nadere informatie

Reizen in de tijd Leren van de plek waar je opgroeit. Leeswijzer bij www.reizenindetijd.nl KUNSTHUIS

Reizen in de tijd Leren van de plek waar je opgroeit. Leeswijzer bij www.reizenindetijd.nl KUNSTHUIS Leeswijzer bij www.reizenindetijd.nl Reizen in de tijd Leren van de plek waar je opgroeit Reizen in de Tijd is een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs. De activiteiten gaan over de leerlingen en de plek

Nadere informatie

Product informatie. Pagina 1 van 5

Product informatie. Pagina 1 van 5 Pagina 1 van 5 Product informatie Pagina 2 van 5 SMARTBoards: Voor een leerkracht is het schoolbord een van zijn belangrijkste gereedschappen. Hoe vaak gebruik je niet even het bord om een aantekening

Nadere informatie