Sigmund Freud Davy Yong

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Sigmund Freud Davy Yong"

Transcriptie

1 Sigmund Freud Davy Yong Freud is geboren in Frieberg, Moravia in 1856, later verhuisde de familie naar. Toen de Nazi's de macht kregen is Freud vertrokken naar Londen. Daar is hij in 1939 overleden aan kanker. Freud beschouwde zich zelf als een wetenschapper die de taak had om menselijke kennis te verbreden. Hij ging hierdoor eerst Biologie studeren, en verdiepte zich later in de psygologie. Hij was 6 jaar in de leer bij Ernst Brucke. Hierna specialiseerde Freud zich in neurologie. Voor die specialisatie was hij in de leer bij de Franse neuroloog Charcot, deze gebruikte hypnose om bepaalde psychische ziektebeelden te bestrijden, waaronder hysterie. Hij merkte al snel dat dit niet altijd even goed werkte. In 1886 richte hij, vlak na zijn huwelijk, een eigen praktijk op in Wenen. Hij behandelde psychologische afwijkingen, dit gaf hem ook veel informatie waarop hij zijn theorieën zou berusten. Hier werkte Freud samen met een Weense collega, Breuer. Samen met hem stelde hij een theorie op dat neuroses hun oorzaak verlenen aan diepe traumatische ervaringen die gebeurd waren in een vorig leven van de patient, maar die nu waren vergeten. Deze theorie staat beschreven in het werk van Freud en Breuer: Studies of Hysteria.

2 Omdat Breuer zich niet kon vinden in de sexueel getinte theorieen van Freud, besloten ze allebei hun eigen weg te gaan. Freud werkte dus alleen verder aan de optimalisering van de theorie en praktijk van de psychoanalyse In 1900, na een tijdje zelf-analyse te hebben gedaan publiceerde Freud The Interpretation of Dreams, dat wordt beshouwd als zijn grootste werk. Pas rond 1908 begon met Freuds psychoanalystische theorieen te waarderen. Zijn reputatie groeit en hij gaat meer theorieen en publicaties uitbrengen. Hij krijgt ook fervente aanhangers zoals de bekende psygologen Adler en Jung. Centraal in de psychoanalyse staat het idee van verdringing: emotionele ervaringen, door Freud opgevat als energieën, die door het psychisch apparaat uit het bewustzijn worden verdrongen naar het onbewuste, maar wel blijven bestaan. Deze energie zoekt een uitweg, en veroorzaakt zo pathologische fysieke symptomen, zoals de hysterie. Van de theorieen binnen de psygoanalyse die hij heeft uitgebracht wil ik graag 3 bekende theorieen vertellen.

3 Es Ich en Uberich (id, ego, superego Een van de bekendste theorieen van Freud is die over het ES, ICH en UBERICH. Die gaat over de ontwikkeling van de psygische structuur. Es Het Es, d.w.z. het onbewuste; het Es is het lustprincipe: wil alleen maar van alles heel graag, en is onbevredigbaar. Als je het ene hebt wil het Es alweer het volgende. Je kan het zien als een bron van driften, dingen waar je naar streeft, bijvoorbeeld ontspanning zoeken via bevrediging. Bij het kind loopt die via de moeder. Deze driften kunnen worden opgevat als sexuele lust, honger, dorst en bescherming. Het kind ontdekt tijdens deze ontwikkeling zijn eigen lichamelijke functies en de beheersing van zijn lichaam. Ich Het Ich, d.w.z. ons ik, dat de beslissingen neemt; het Ich bemiddelt tussen wat het Es graag wil, en wat het U ber-ich toelaat. Als zuigeling ervaart het kind zichzelf nog niet als omlijnd geheel. Via het contact met de moeder leert het kind denken, verbanden leggen en gehelen zien. Via het beeld van de moeder ontdekt het kind dat het zelf ook een beeld heeft. In het begin heeft het kind alleen een beeld van zichzelf; het Ich is imaginair. De afhankelijkheid van de moeder, de angst

4 dat zij weggaat vormt voor het kind aanleiding zich tegen deze angst te wapenen door middel van almachtsdenken. Het Ich denkt zichzelf centraal te staan in de beleving van de moeder en zichzelf. Deze identifikatie met de moeder, die egocentrisch is, is een belangrijke hefboom voor de verdere socialisatie. Hierdoor leert het kind onderscheid te maken tussen denken en doen, fantasie en realiteit. Zo ontwikkelt zich de functie van het Ich; het toetsen van de eigen wensen aan de realiteit. Dit wordt wel het Realiteitzprinzip genoemd. Uber-ich Het Uber-ich (dit is het geweten, de waarden en normen, wat wel en niet mag); dit nemen we in eerste instantie over van onze ouders: we identificeren ons met hun waarden een normen. De Ich moet niet alleen bemiddelen tussen het es en de realiteit, maar heeft ook te maken met de geboden en verbodn van het Uberich. Deze geboden worden ons extern door de maatschappij opgelegd en gaan op een gegeven moment deel uitmaken van onze psychische structuur. Het Es kan ons aanzetten tot lustbevrediging. Het Uber-ich je zal herinneren aan je morele principes, zal je zeggen: Dat kun je niet maken.. Je moet dan een afweging maken. Het Ich weegt de voor- en nadelen af, maakt de balans op, maakt een kosten - baten analyse. Wat geeft de doorslag: de lustbevrediging op korte termijn of de morele principes. Zo is volgens Freud het hele leven een balans tussen het Es en het Uberich. Van belang is om de driften (het Es) niet te onderdrukken maar zodanig te stabiliseren dat ons gedrag acceptabel is voor de sociale omgeving en onszelf. Sommige impulsen uit het Es worden verdrongen, omdat het een verboden impuls is, zo verboden dat het een schuldgevoel teweeg brengt. De angst voor dit gevoel is het signaal tot afweer. Deze verdrongen impulsen zijn een voorbeeld van dingen die zich in een droom kunnen uiten.

5 De Droomduiding Om een droom te krijgen is een oorzaak nodig, een zogenaamde droombron. De prikkels die tot een droom kunnen leiden zijn onderverdeeld in 4 categorieen. - Uitwendige (objectieve) zintuigelijke excitaties - Inwendige (subjectieve) zintuigelijke excitaties - Inwendige (organische) lichaamsprikkels - Zuiver psychologische prikkelbronnen De laatste, de zuiver psygologische droombron, leidt volgens Freud tot de meeste prikkels waar dromen uit ontstaan. Hij beweert dat de droom een wensvervulling is. In de dromen komt alleen niet altijd even goed naar voren wat die wensvervulling is. De dromen worden namelijk een soort van gecensureerd. Die censuur is om de droom minder schokkend te maken, zodat de dromen niet wakker schrikt??? De droom wordt namelijk ook wel de bewaarder van de slaap genoemd en niet de stoorder, de wens om te slapen moet ook door de droom bewerkstelligd worden. Volgens Freud kunnen dromen als schokkend worden ervaren omdat ze vaak van primitive en sexuele aard zijn. Vervolgens stelt Freud twee psychische machten in het individu voorop, die gezien kunnen worden als veroorzakers van de droom. De eerste macht vormt de door de droom tot uitdrukking gebrachte wens en de tweede legt een bepaalde censuur op de wens uit die de droom vervormt en verminkt. Deze censuur kan verschillende vormen aannemen zoals het weglaten van gedeelten, het overdrijven van bepaalde elementen of de belangrijke elementen weglaten.

6 In de theorie van Freud kom je twee soorten droominhoud tegen, de zogenaamde latente droominhoud en de manifeste droominhoud. De manifeste droominhoud, is de droom zoals die op ons overkomt, de beelden die wij zien in onze droom en het verhaal dat wordt verteld door iemand die een droom heeft gehad. De latente droominhoud of droomgedachte bestaat uit het zogenaamde onbewuste materiaal, de wensen, dit is de 'echte' inhoud zoals die zou zijn als er geen censuur op de droom zou werken en dat de aanleiding tot de droom is. Het proces waarbij de latende droom inhoud wordt omgezet in de manifeste droominhoud wordt ook wel droomarbeid genoemd. Hier wordt de censuur toegepast; ook hier voor zijn vier verschillende manieren volgens Freud. - Verdichtingsarbeid: er worden een aantal verschillende droominhouden samengevoegd tot één geheel. Freud noemt het ook wel 'meervoudige gedetermineerdheid' van droombeelden. Een droombeeld staat voor een heel scala van droomgedachten die door een soort samenwerking tot een beeld zijn gevormd. - Verschuivingsarbeid: Het accent van de bron verplaatst. Iets dat in de latente droominhoud bijvoorbeeld heel dreigend overkomt zal worden omgezet in iets onschuldigs. De emotie die bij die droominhoud hoort wordt niet omgezet. Zo kan het voorkomen dat iets onschuldigs in je droom toch heel angstig kan zijn voor de dromer. - Inachtneming der plastische mogelijkheden: de omvorming van de droomgedachten tot de visuele beelden in je droom. Hoe nemen bepaalde emoties of gevoelens een vorm aan? - Secundaire bewerking of revisie: Als je wakker wordt probeer je je droom voor de geest te halen. Soms voeg je elementen toe, soms hou je ze weg. Je droom kan onsamenhangend overkomen als je hem voor de geest probeert te halen, je onthoud maar een gedeelte of een paar beelden van de droom. Door de revisie probeer je een soort structuur in je droom te brengen. Als je de droom probeert te 'ontleden' is het belangrijk als de droomarbeid kan herkennen om de originele gedachte of wens er uit te filteren. De methode die Freud hierbij gebruikt is de methode van de vrije associatie. Vrije associatie houdt in dat de patiënt alles wat in hun bovenkomt en wat zij associëren met bepaalde elementen uit de droom op noemen. In veel gevallen komen er zowel voor de patiënt als voor de psychoanalist onwaarschijnlijke associaties boven, maar deze zijn vreemd genoeg altijd

7 correct volgens Freud. Hij baseert dit op het feit dat de associaties die naar boven komen al een keer eerder zijn gemaakt, namelijk in de droom zelf. Bij de oppervlakkige en onwaarschijnlijke associatie hoort namelijk een diepere associatie, maar deze is echter aan de regels van de censuur onderworpen. Het lijkt er nu op dat de resultaten van deze methode erg vergezocht zijn, ze zijn volgens Freud in principe altijd correct. Ontwikkeling van een Mens Op gebied van menselijke ontwikkeling (beginnende bij de babytijd) is deze theorie een van de bekendste en belangrijkste. De Psychosexuele ontwikkeling. In het kort houdt deze theorie in dat als kinderen de onderstaande 5 fasen niet goed doorlopen, ze hier in hun latere leven problemen mee zouden kunnen krijgen. Bij elke fase hoort een leeftijdscategorie en omvat verschillende theorieen over de groei van het kind orale fase (0 tot anderhalf jaar) het kind is aangewezen op zuigen, borstvoeding; ook steekt het allerlei voorwerpen in de mond; de mond is het lustorgaan, vandaar orale fase;

8 anale fase (anderhalf tot 3 jaar) dat is de fase van het zindelijk worden; het kind smeert alles graag onder de poep als het de kans krijgt; de anus is het lustorgaan; fallische of oedipale fase 3 tot 5 jaar) de fallus (geslachtsorgaan; fallus is penis) is het lustorgaan, het kind speelt graag met de geslachtsorganen In deze fase gaat de jongen zich richten op de moeder, en het meisje op de vader; de ouder van dezelfde sekse is de concurrent, daarmee is er een haat-liefdeverhouding. Om dit op te lossen identificeert het kind zich met de ouder van dezelfde sekse, d.w.z.: de jongen wil net zo zijn als zijn vader, dan kan hij ook zijn moeder krijgen als liefdesobject. Het meisje wil net zo zijn als de moeder, dan kan zij ook de vader krijgen als liefdesobject. De vader en de moeder moeten dat proces wel toestaan, zij moeten wel accepteren dat het kind van dezelfde sekse ook een band wil met de ouder van de andere sekse. Als de moeder niet wil dat de dochter een relatie met de vader aangaat kan dat inhouden dat die dochter een belemmering ondervindt in het aangaan van een relatie met haar vader en met het aangaan van intieme relaties met jongens/mannen. Ditzelfde geldt wanneer de vader niet wil dat zijn zoon een relatie aangaat met de moeder: de zoon kan dan moeilijkheden ondervinden in het aangaan van relaties met meisjes /vrouwen. De vrouwelijk variant van het oedipuscomplex wordt het elektracomplex genoemd. latentiefase (7 tot 12 jaar); in deze fase komt de seksualiteit tot rust, en kunnen er 'correcties' plaatsvinden van wat niet goed ging genitale fase (12 tot 18 jaar); de ontluiking van de volwassen seksualiteit; wat in vorige fasen niet goed is gegaan werkt door tot in de volwassenheid. INVLOED OP DE PSYGOLOGIE In de tijd dat deze theorieen net uit werden gebracht, was er veel kritiek op Freud. Mede doordat zijn theorieen zo sexueel geaard waren (en dat was nogal een taboe) werd hij niet altijd even serieus genomen in het begin. Er waren wat rijke vrouwen die zich aangetrokken voelden tot de psygoanalyse en lieten zich behandelen door Freud. Hier door groeide de bekendheid van de psychoanalyse en kreeg het internationale bekendheid. Zijn idee van verdringing als oorzaak van psychische problemen is wijd verbreid geraakt, en maakt deel uit van het collectieve denken over de werking van de geest.

9 De psychoanalyse kan gezien worden als een van de eerste vormen van de moderne psychotherapie. Psychoanalytische psychotherapie en psychoanalyse zijn beiden gebaseerd op de theorie dat psychische problemenvaak het gevolg zijn van emotionele conflicten uit de kindertijd. Deze conflicten ontstaan vaak in relatie tot belangrijke personen zoals verzorgers en gezinsleden of in relatie tot het eigen geweten. Een kind dat een innerlijk conflict ervaart, bijvoorbeeld door een gebrek aan liefde of door een gevoel van afwijzing, kan op de negatieve gevoelens daarvan reageren met afweermechanismen als ontkenning en projectie. Dergelijk gedrag met betrekking tot emotionele conflicten die men als kind heeft niet verwerkt, kunnen onderdeel worden van de persoonlijkheid. Wanneer men volwassen is kunnen de gedragspatronen uit de kindertijd zich tijdens conflictsituaties weer doen gelden. In periodes van stress of in crisis situaties, reageert de volwassene dan op dezelfde manier als in de kindertijd. Zowel psychoanalyse als psychoanalytische psychotherapie gaan ervan uit dat men zich doorgaans onbewust is van de vaak vergeten of verdrongen emoties die aan ons gedrag ten grondslag liggen. Tijdens psychoanalytische psychotherapie en psychoanalyse worden deze emoties bewust gemaakt. Door de verdrongen emoties in de veiligheid van de relatie met de psychotherapeut opnieuw te beleven, kunnen zij alsnog worden verwerkt. Zo kunnen de in de kindertijd aangeleerde reacties op conflicten worden vervangen door aangepaste, gezondere manieren van omgaan met conflictsituaties. Ondersteund door de psychotherapeut verdiept de cliënt zich in zijn of haar verleden. Door emotionele reacties van vroeger en van nu te analyseren gaat de cliënt de confrontatie met zichzelf aan. Deze confrontatie maakt psychoanalytische psychotherapie en psychoanalyse een inspannende en soms pijnlijke vorm van therapie. De weerstand die deze psychotherapie bij de cliënt oproept weerspiegelt vaak de intensiteit van de onderliggende onverwerkte conflicten. Psychoanalytische psychotherapie en psychoanalyse zijn beiden gericht op inzichtgeving en zelfontdekking. Beide psychotherapieën stellen zich tot doel de cliënt te laten beseffen dat psychische klachten voortkomen uit de eigen levenshouding en dat oude gedragspatronen kunnen worden doorbroken. Dit alles is afgeleid uit Freuds theorieen. Ook bekende psygologen zoals Adler en Jung gingen verder op de ideen van Freud. Zo heeft Jung zijn bekende Libido theorie. In Jungs opvatting wordt het gedrag van de mens in belangrijke mate bepaald door een algemene levensdrang die hij libido noemde. Hiervoor zag hij, en daarin verschilde hij sterk van inzicht met Freud, niet in de eerste plaats een seksuele oorsprong, maar eerder een religieuze (in de ruimste zin van het woord).. en Adler zijn Minderwaardigheidcomplex theorie. Als psychoanalyticus onderzocht Adler eventuele processen in het bewuste en

10 onbewuste die de persoonlijkheid zouden vormen en beheersen. Hij ontwikkelde het concept van het 'minderwaardigheidscomplex', sterke gevoelens van minderwaardigheid en onzekerheid die voortkomen uit reële of ingebeelde tekorten. Ook geloofde hij dat de sterkste menselijke drijfveer het verlangen naar 'superioriteit' is De naam van Freud heeft in het dagelijkse taalgebruik een bekende klank; de meeste mensen kennen bijvoorbeeld de zogenaamde freudiaanse verspreking, als voorbeeld van wat Freud zelf een fehlleistung noemde. De psychoanalyse van Freud had invloed op de surrealistische beweging in André Breton, grondlegger van het surrealisme, was erg geboeid door dromen en de Traumdeutung en de psychoanalyse van Freud. In schilderijen en films van het surrealisme werd een onderbewuste, een droomomgeving geschilderd. Eén van de bekendere kunstenaars, die veel de zogeheten Freudiaanse symboliek in zijn werk gebruikte, was Salvador Dalí. In een van zijn bekendste werken, De volharding der herinnering, bijvoorbeeld, duiden de slappe, uitgelopen uurwerken en objecten op impotentie.

11 OPDRACHTJE Droomanalyse -> na het horen van deze uitleg, word je dan ineens een droom van jezelf duidelijk? Freudian Slip -> wanneer zei jij zo iets, en weet je ook waar die 'slip' vandaan kwam? Rorschach test - > Freudiaanse methode om te onderzoeken hoe je onderbewustzijn reageerd op bepaalde beelden. ( Rorschach is een leerling van Jung die leerling van Freud was, een beetje ver gezocht misschien maar wel leuk?!) (Voorbeelden van platen:

Werkstuk Filosofie Sigmund Freud

Werkstuk Filosofie Sigmund Freud Werkstuk Filosofie Sigmund Freud Werkstuk door een scholier 2210 woorden 10 januari 2006 6,9 90 keer beoordeeld Vak Filosofie Scriptie Sigmund Freud Door Max Neervoort De Oostenrijkse psychiater Sigmund

Nadere informatie

Werkstuk Maatschappijleer Freud + leer

Werkstuk Maatschappijleer Freud + leer Werkstuk Maatschappijleer Freud + leer Werkstuk door een scholier 1004 woorden 25 februari 2006 5,8 15 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Freud -> Arts in wenen die gespecialiseerd was in zenuwziekten

Nadere informatie

VERBETERSLEUTEL MINI-EXAMEN STOP MET BLOKKEN

VERBETERSLEUTEL MINI-EXAMEN STOP MET BLOKKEN VERBETERSLEUTEL MINI-EXAMEN STOP MET BLOKKEN 1 Examen /20 1. Wat is binnen de theorie van de psychoanalyse belangrijk? Duid het juiste antwoord aan. ( /1) a. Het statistisch meten b. Het begrijpen c. Gemiddelden

Nadere informatie

Spiegelingen uit diverse werelden

Spiegelingen uit diverse werelden Spiegelingen uit diverse werelden De twee koningskinderen hadden elkaar zo lief, alleen het water, tussen hen, was zo diep. 1 Er zijn spiegelingen uit diverse werelden. Alles wat je niet wilt ervaren of

Nadere informatie

P sychoanalyse. 1.1 Situatieschets

P sychoanalyse. 1.1 Situatieschets P sychoanalyse 1 1.1 Situatieschets Floor (16) kan zich moeilijk staande houden in de leefgroep van het orthopedagogisch centrum waar hij sinds zes maanden verblijft. Hij is erg teruggetrokken, neemt weinig

Nadere informatie

Samenvatting Levensbeschouwing Mens en Maatschappij

Samenvatting Levensbeschouwing Mens en Maatschappij Samenvatting Levensbeschouwing Mens en Ma Samenvatting door Sophie 1047 woorden 6 februari 2017 8,8 3 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Levensbeschouwing Mens & Ma Mensbeeld hoe je jezelf ziet, de

Nadere informatie

Werkblad Seksuele Diversiteit. KaartjesspeL voorkant

Werkblad Seksuele Diversiteit. KaartjesspeL voorkant KaartjesspeL voorkant Kaartjesspel achterkant Wat betekent LHBT? Ben je in de war als je bi bent? Hoe word je homo? Wat is coming out? Op welke leeftijd ontdek je dat je homo of lesbisch bent? Op welke

Nadere informatie

Counseling opleiding, lesmaand 2

Counseling opleiding, lesmaand 2 Counseling opleiding, lesmaand 2 Inhoudsopgave Les 2: Introspectie plegen: Wat is introspectie? Familie stamboom Levensverhaal Biografie schrijven: Dia 27: http://www.psychowerk.com/pdf/ biografie.pdf

Nadere informatie

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen 14 In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen einde, alleen een voortdurende kringloop van materie

Nadere informatie

Het Trauma voorbij! Helen van seksueel kindermisbruik

Het Trauma voorbij! Helen van seksueel kindermisbruik Het Trauma voorbij! Helen van seksueel kindermisbruik Voorwoord In 2009 heb ik voor een Amerikaanse blog site een serie artikelen geschreven die ik in dit boek vertaald en gebundeld heb. Nadat ik de serie

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Voorwoord 5. Inleiding 11

Inhoudsopgave. Voorwoord 5. Inleiding 11 Inhoudsopgave Voorwoord 5 Inleiding 11 1 Psychoanalyse 15 1.1 Situatieschets 15 1.2 Ontstaansgeschiedenis en mensvisie van de psychoanalyse 16 1.3 Theoretische uitgangspunten van de psychoanalyse 16 1.3.1

Nadere informatie

narratieve zorg Elder empowering the elderly

narratieve zorg Elder empowering the elderly narratieve zorg Elder empowering the elderly huisbezoek 1: KENNISMAKING - 2 - KENNISMAKING - huisbezoek 1- a kennismaking huisbezoek 1: KENNISMAKING a vertrouwelijkheid individueel in teamverband naar

Nadere informatie

Waarom we een derde van ons leven missen 17. 2 Nieuwe wegen naar het innerlijke leven. Hoe de wetenschap dromen grijpbaar maakt 24

Waarom we een derde van ons leven missen 17. 2 Nieuwe wegen naar het innerlijke leven. Hoe de wetenschap dromen grijpbaar maakt 24 Inhoud inleiding Nieuw inzicht in onze dromen 11 i wat dromen zijn 1 Terugkeer naar een vergeten land Waarom we een derde van ons leven missen 17 2 Nieuwe wegen naar het innerlijke leven Hoe de wetenschap

Nadere informatie

Mentaliseren Bevorderende Therapie (MBT) voor cliënten met een borderline persoonlijkheidsstoornis

Mentaliseren Bevorderende Therapie (MBT) voor cliënten met een borderline persoonlijkheidsstoornis Mentaliseren Bevorderende Therapie (MBT) voor cliënten met een borderline persoonlijkheidsstoornis Informatie voor cliënten en hun verwijzers Mentaliseren Bevorderende Therapie voor cliënten met een borderline

Nadere informatie

Arrangement 1 De Luisterthermometer

Arrangement 1 De Luisterthermometer Arrangement 1 De Luisterthermometer DEEL 1 De manager Naam: Organisatie: Datum: Luisterprincipe 1 Luisteren begint met luisteren naar jezelf 1.1 Inventariseren van stemmen Vertel eens van een situatie

Nadere informatie

Affirmaties, welke passen bij mij?

Affirmaties, welke passen bij mij? Affirmaties, welke passen bij mij? Veel mensen maken gebruik van affirmaties, om hun gevoel, zelfbeeld en gedachten positief te beïnvloeden. Regelmatig hoor ik van cliënten, dat hoe vaak ze ook affirmeren,

Nadere informatie

Cursus. Preventie van Drugs, Tabak, en Alcohol misbruik door een goede opvoeding

Cursus. Preventie van Drugs, Tabak, en Alcohol misbruik door een goede opvoeding Commentaar op oplossing feit cases fase 2 thema 2 Pagina 1 / 9 (17-08-13) Cursus Preventie van Drugs, Tabak, en Alcohol misbruik door een goede opvoeding Document met de commentaar op de gekozen oplossing

Nadere informatie

Praktijk Avana. Nieuwsbrief September 2015

Praktijk Avana. Nieuwsbrief September 2015 Praktijk Avana Nieuwsbrief September 2015 Beste nieuwsbrieflezer, IK wil graag een behandelmethode, die ik zelf heel graag gebruik, onder de aandacht brengen Waarom? Omdat deze behandeling zo ontzettend

Nadere informatie

6.5. Cognitieve ontwikkeling. Lichamelijke ontwikkeling. Sociale/emotionele ontwikkeling. Seksuele ontwikkeling

6.5. Cognitieve ontwikkeling. Lichamelijke ontwikkeling. Sociale/emotionele ontwikkeling. Seksuele ontwikkeling Boekverslag door J. 1624 woorden 26 februari 2008 6.5 259 keer beoordeeld Vak Verzorging De verschillende soorten ontwikkelingen - cognitieve ontwikkeling - lichamelijke ontwikkeling - emotionele ontwikkeling

Nadere informatie

Of je hart nu breekt of scheurt, kapot is kapot.

Of je hart nu breekt of scheurt, kapot is kapot. Of je hart nu breekt of scheurt, kapot is kapot. Rouw van naastbestaanden van personen met dementie Gerke VERTHRIEST Een pluim voor jou, mantelzorger! We staan stil bij: - Rouwen als iemand nog niet dood

Nadere informatie

Wat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt.

Wat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt. Hoofdstuk 7 Emoties Nu is het tijd om door te gaan. Je hebt je dwarslaesie, je bent hopelijk klaar met al de medische dingen, nu is het tijd om ook je gevoelens aandacht te geven. Dus: ga lekker zitten,

Nadere informatie

[IN 3 STAPPEN JE EX TERUG.]

[IN 3 STAPPEN JE EX TERUG.] 2011 Life Coach Désirée Snelling Berg Desirée [IN 3 STAPPEN JE EX TERUG.] Leer de technieken om met behulp van je onderbewuste en het universum je ex weer terug te krijgen. Inleiding Het is geen geheim

Nadere informatie

Haïti. Anneke Vinke, 19 januari 2010

Haïti. Anneke Vinke, 19 januari 2010 Haïti Anneke Vinke, 19 januari 2010 Opzet Korte introductie Feiten en verder Morgen... PAUZE --> daarna vragen/discussie 2 Situatie: RAMP in Haïti TV beelden & leed: zien van pijn van kinderen niet te

Nadere informatie

WANNEER VERTEL JE HET AAN JE KINDEREN? Als de beslissing om te gaan scheiden eenmaal genomen is, dan kun je dit het beste zo snel mogelijk aan de

WANNEER VERTEL JE HET AAN JE KINDEREN? Als de beslissing om te gaan scheiden eenmaal genomen is, dan kun je dit het beste zo snel mogelijk aan de OVER EN UIT OVER EN UIT Welkom bij de e-training Over en uit. In deze training leer je beter om te gaan met je scheiding. Je leert hoe je het beste het nieuws van de scheiding aan je kind kan vertellen,

Nadere informatie

Deel 12/12. Ontdek die ene aanpak waarmee je al je problemen oplost

Deel 12/12. Ontdek die ene aanpak waarmee je al je problemen oplost Beantwoord eerst de volgende vragen: 1. Welke inzichten heb je gekregen n.a.v. het vorige deel en de oefeningen die je hebt gedaan? 2. Wat heb je er in de praktijk mee gedaan? 3. Wat was het effect op

Nadere informatie

Workshop Seksuele opvoeding een gave (op) gave

Workshop Seksuele opvoeding een gave (op) gave Workshop Seksuele opvoeding een gave (op) gave Seksuele opvoeding l 18-22 jaar oud Wat is de bagage die uw kind meegekregen moet hebben rond sekuele vorming als hij/zij volwassen is geworden? uw kind als

Nadere informatie

bekende ruimte. W ren met z n zesse e zagen er mooi u We wisten dat we

bekende ruimte. W ren met z n zesse e zagen er mooi u We wisten dat we LESBRIEF Leerling OPDRACHT 1 plak hier FOTO 1 Vul in. Naam: Leeftijd: School: Broers/Zussen: Passie: Favoriete muziek: Wat voor beroep zou je later willen: OPDRACHT 2 plak hier FOTO 2 Hoe ontstaat een

Nadere informatie

BAAS over uw emoties

BAAS over uw emoties BAAS over uw emoties Vind de werkelijke oorzaak van uw problemen. Verwijder alles wat u tegenhoudt om te groeien als mens. Groei als mens, zonder remmingen, overwin trauma s, angsten en pijn. Word werkelijk

Nadere informatie

Vacature. Wat is jouw kijk? Ik ben aan het dementeren en zoek een begeleider die: Bij deze kaart hoort opdrachtkaart 86.

Vacature. Wat is jouw kijk? Ik ben aan het dementeren en zoek een begeleider die: Bij deze kaart hoort opdrachtkaart 86. Wat is jouw kijk? 86 Bij deze kaart hoort opdrachtkaart 86. Vacature Ik ben aan het dementeren en zoek een begeleider die: - Het leuk vindt om mij als mens met een verstandelijke beperking en dementie

Nadere informatie

Emoties, wat is het signaal?

Emoties, wat is het signaal? Emoties, wat is het signaal? Over interpretatie en actieplan dr Frits Winter Functie van Emoties Katalysator, motor achter gedrag Geen emoties, geen betrokkenheid, geen relaties Te veel emoties, te veel

Nadere informatie

Zonder dieet lekkerder in je vel!

Zonder dieet lekkerder in je vel! Zonder dieet lekkerder in je vel! Vijf vragen en vijf stappen om te ontdekken hoe je jouw eetpatroon kunt veranderen en succesvol kunt afvallen. Overgewicht neemt ernstige vormen aan, veel volwassenen

Nadere informatie

Luisteren naar de Heilige Geest

Luisteren naar de Heilige Geest Luisteren naar de Heilige Geest Johannes 14:16-17 En Ik zal de Vader bidden en Hij zal u een andere Trooster geven om tot in eeuwigheid bij u te zijn, de Geest der waarheid, die de wereld niet kan ontvangen,

Nadere informatie

Colofon. www.stichtinggezondheid.nl. Dit e book is een uitgave van Stichting Gezondheid. Teksten: Stichting Gezondheid

Colofon. www.stichtinggezondheid.nl. Dit e book is een uitgave van Stichting Gezondheid. Teksten: Stichting Gezondheid Colofon Dit e book is een uitgave van Stichting Gezondheid Teksten: Stichting Gezondheid Vormgeving: Michael Box (Internet Marketing Nederland) Correspondentie: Stichting Gezondheid (Stefan Rooyackers)

Nadere informatie

Visie op kinderen en volwassenen met psychische klachten: Grote mensen zijn net kinderen, liever niet andersom

Visie op kinderen en volwassenen met psychische klachten: Grote mensen zijn net kinderen, liever niet andersom Viki s View Viki s View is een methodiek die ontwikkeld is vanuit de orthopedagogiek. De benadering is klachtgericht en de therapie richt zich op het terug in balans brengen van mensen die zichzelf zijn

Nadere informatie

Summer University Psychoanalyse 2017

Summer University Psychoanalyse 2017 Summer University Psychoanalyse 2017 Sacha de Reuver 3 juli t/m 7 juli 2017 UvA Wat is psychoanalyse? Mensbeeld Verzameling theorieën over psychisch functioneren Therapeutisch proces Klassieke Psychoanalyse

Nadere informatie

ART HISTORY DE TWINTIGSTE EEUW. H4 algemeen deel Hoofdstuk 4 Expressionisme - Kunst en gevoel.

ART HISTORY DE TWINTIGSTE EEUW. H4 algemeen deel Hoofdstuk 4 Expressionisme - Kunst en gevoel. ART HISTORY DE TWINTIGSTE EEUW H4 algemeen deel Hoofdstuk 4 Expressionisme - Kunst en gevoel. EXPRESSIONISME 20ste eeuw De kunstenaar drukt zijn eigen persoonlijke gevoelens uit. EXPRESSIONISME 20ste eeuw

Nadere informatie

SIGMUND FREUD. Pionier van de laatste wildernis. Het terra incognita van de menselijke geest

SIGMUND FREUD. Pionier van de laatste wildernis. Het terra incognita van de menselijke geest SIGMUND FREUD Pionier van de laatste wildernis Het terra incognita van de menselijke geest 1924 1939 1956 1993 2006 2013 Ego Ontkenning Sublimatie Rationaliseren Verdedigingsmechanisme Complex Regressie

Nadere informatie

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden

Nadere informatie

WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT. Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur

WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT. Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur 1 Les één Welkom bij deze e-cursus waarin we je zullen laten zien hoe jij groter kunt worden en je problemen kleiner! Zijn er

Nadere informatie

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave

Nadere informatie

Verbindingsactietraining

Verbindingsactietraining Verbindingsactietraining Vaardigheden Open vragen stellen Luisteren Samenvatten Doorvragen Herformuleren Lichaamstaal laten zien Afkoelen Stappen Werkafspraken Vertellen Voelen Willen Samen Oplossen Afspraken

Nadere informatie

ART HISTORY DE TWINTIGSTE EEUW. H4 algemeen deel Hoofdstuk 4 Expressionisme - Kunst en gevoel.

ART HISTORY DE TWINTIGSTE EEUW. H4 algemeen deel Hoofdstuk 4 Expressionisme - Kunst en gevoel. ART HISTORY DE TWINTIGSTE EEUW H4 algemeen deel Hoofdstuk 4 Expressionisme - Kunst en gevoel. Sigmund Freud (1856-1939) De ideeën van de psychoanalyticus Sigmund Freud hadden veel invloed op de kunstenaars

Nadere informatie

Ontwikkelingspsychologie door de ogen van: Piaget, Erikson & Freud

Ontwikkelingspsychologie door de ogen van: Piaget, Erikson & Freud Piaget Jean Piaget was de eerste die een veelomvattende theorie over de cognitieve ontwikkeling ontwikkelde. = de ontwikkeling van het denken Piaget bestudeerde normale kinderen. Volgens Piaget doorloopt

Nadere informatie

Werkblad Gecommitteerde actie

Werkblad Gecommitteerde actie Werkblad Gecommitteerde actie 1 Een onderdeel van mijn leven dat ik waardeer is Mijn intentie voor dit onderdeel is De gecommitteerde acties die ik wil ondernemen zijn de volgende (zorg ervoor dat je noteert

Nadere informatie

Systemisch perspectief

Systemisch perspectief Systemisch perspectief Elk mens is deel van een systeem: gezin, familie, vrienden, werk, maatschappij. Ook de mensen die er niet meer zijn, hebben hierin hun plek. In ons thuisgezin vinden we de oorsprong

Nadere informatie

Activiteit 01: Je gedachten en gevoelens 7. Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11. Activiteit 03: Acting out 16

Activiteit 01: Je gedachten en gevoelens 7. Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11. Activiteit 03: Acting out 16 Inhoud Activiteit 01: Je gedachten en gevoelens 7 Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11 Activiteit 03: Acting out 16 Activiteit 04: Schuld 22 Activiteit 05: Angst 26 Activiteit 06: Verdriet

Nadere informatie

Kwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan

Kwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan Kwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan De zorg en begeleiding van mensen met een verstandelijke beperking moet erop gericht zijn dat de persoon een optimale kwaliteit

Nadere informatie

Ontdek je kracht voor de leerkracht

Ontdek je kracht voor de leerkracht Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te

Nadere informatie

Ont - moeten. www.psysense.be

Ont - moeten. www.psysense.be Ont - moeten www.psysense.be Definitie van relatie Een relatie is iets waarbij je geeft en neemt, je streeft naar een win/win situatie. Je toont een relatie in een gebaar. De gebaren zijn vaak oprechter

Nadere informatie

OptimaleGezondheid.com Training: Mini stress cursus 101, deel 1! Mini Cursus Anti-stress 101: Deel 1. Door Jack Boekhorst

OptimaleGezondheid.com Training: Mini stress cursus 101, deel 1! Mini Cursus Anti-stress 101: Deel 1. Door Jack Boekhorst Mini Cursus Anti-stress 101: Deel 1 Door Jack Boekhorst klantenservice@optimalegezondheid.com Pagina 1 Inleiding Zoals ik reeds in het artikel heb verteld, komen we er niet onderuit. Een stukje theorie

Nadere informatie

PLICHT EN VERPLICHTING. De weg van oude patronen of

PLICHT EN VERPLICHTING. De weg van oude patronen of PLICHT EN VERPLICHTING De weg van oude patronen of HYPOTHESE Het uitgangspunt van esoterische psychologie/filosofie is dat alles, dus zowel de ziel als de vaste vorm (het fysieke lichaam), energie is.

Nadere informatie

Vivian Broughton. Stilstaan bij trauma. Een heldere uiteenzetting over het ontstaan van trauma en de traumaverwerkingsmethode van Franz Ruppert

Vivian Broughton. Stilstaan bij trauma. Een heldere uiteenzetting over het ontstaan van trauma en de traumaverwerkingsmethode van Franz Ruppert Vivian Broughton Stilstaan bij trauma Een heldere uiteenzetting over het ontstaan van trauma en de traumaverwerkingsmethode van Franz Ruppert Inhoud Voorwoord bij de herziene editie 7 Welkom! 9 Waarom

Nadere informatie

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt

Nadere informatie

Voel jij wat ik bedoel? www.psysense.be 17/5/2008

Voel jij wat ik bedoel? www.psysense.be 17/5/2008 Voel jij wat ik bedoel? www.psysense.be 17/5/2008 Gevoel en emoties / definitie Emoties: in biologische zin: affectieve reacties. Prikkeling van dit systeem geeft aanleiding tot allerlei lichamelijke reacties.

Nadere informatie

Seksualiteit en seksuele ontwikkeling

Seksualiteit en seksuele ontwikkeling Seksualiteit en seksuele ontwikkeling Platform Smith Magenis syndroom 15 november 2014 - Leusden Yvonne Stoots Vanmiddag Seksualiteit Seksuele ontwikkeling Begeleiding bij seksuele ontwikkeling Seksualiteit

Nadere informatie

Over kalveren en vlinders

Over kalveren en vlinders Woord vooraf Over kalveren en vlinders Woord vooraf a Over kalveren en vlinders 9 Kalverliefde : de eerste verliefdheid, de eerste keren vlinders in de buik, de verliefdheid van de puberteit. Denk jij

Nadere informatie

Mijn route naar een succesvol en gelukkig leven! WELKOM!!!

Mijn route naar een succesvol en gelukkig leven! WELKOM!!! Mijn route naar een succesvol en gelukkig leven! WELKOM!!! Programma Kennismaking Op zoek naar je verlangen. De invloed van onze conditionering op ons huidige succes en geluk! Verdieping: de PRI-methode!

Nadere informatie

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan!

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan! inleiding Voor al mijn kinderen schrijf ik hun ontwikkelingen op in een schrift. Ik schrijf op wanneer en hoelang ze sliepen, wat ze aten, hoe ze speelden en hoe we samen de dag doorbrachten. Dat lijkt

Nadere informatie

Bijzonder procesdoel 1: Groei naar volwassenheid

Bijzonder procesdoel 1: Groei naar volwassenheid Bijzonder procesdoel 1: Groei naar volwassenheid 1ste leerjaar 2de graad 2 de leerjaar 2de graad Mijn Lichaam: Gezondheid: - Gezonde voeding - Roken (en drugs) - Gezonde geest, gezond lichaam - (top)sport

Nadere informatie

Kanjerprotocol hoe gaan we om met elkaar

Kanjerprotocol hoe gaan we om met elkaar Inleiding Kanjerprotocol hoe gaan we om met elkaar We hebben ons als doel gesteld: Kinderen in een veilige, vertrouwde omgeving begeleiden bij de ontwikkeling van hun eigen mogelijkheden. Goed onderwijs

Nadere informatie

54 Sociaalwetenschappelijke

54 Sociaalwetenschappelijke DC 54 Sociaalwetenschappelijke theorieën en benaderingswijzen 1.Inleiding Sociale wetenschappen bestuderen de mens in zijn sociale omgeving. Er zijn richtingen die vooral de maatschappij bestuderen (zoals

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

God de Vader. Preek. Gemeente van Christus,

God de Vader. Preek. Gemeente van Christus, God de Vader Gezang 211: 1/2 OTH Votum en groet Onze Vader: 1/2 OB Geloofsbelijdenis Onze Vader: 9/10 OB Schriftlezing Johannes 1:14-18 / Romeinen 8: 12-17 Psalm 135: 1/8/9/10 NB Preek Psalm 25: 3/4 NB

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Psychologische begeleiding, ruimer dan een gesprek. Informatiebrochure

Psychologische begeleiding, ruimer dan een gesprek. Informatiebrochure Psychologische begeleiding, ruimer dan een gesprek Informatiebrochure 2 Omgaan met de ziekte kanker gaat gepaard met extra stress. Zorgen over de diagnose, de operatie, de bijwerkingen van de behandeling,

Nadere informatie

Tuut-tuut-tuut, opzij, ik ben hulpverlener en maak mij druk. Eric van der Meijden 16 september 2011

Tuut-tuut-tuut, opzij, ik ben hulpverlener en maak mij druk. Eric van der Meijden 16 september 2011 Tuut-tuut-tuut, opzij, ik ben hulpverlener en maak mij druk. Eric van der Meijden 16 september 2011 Opbouw workshop Inleiding Ervaren van stress Wat is druk/stress? Pesso therapie Ervaren van basisbehoeften

Nadere informatie

ZELFMANAGEMENT & COMMUNICATIE LOIS VEHOF GAR1B

ZELFMANAGEMENT & COMMUNICATIE LOIS VEHOF GAR1B ZELFMANAGEMENT & COMMUNICATIE AANTEKENINGEN LOIS VEHOF GAR1B Physe > geesten Logie > kennis Waar in het lichaam zit de geest? - Nergens ; de geest zit niet in het lichaam. Psychologie staat los van elk

Nadere informatie

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al: Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Susanne Hühn. Het innerlijke kind. angst loslaten

Susanne Hühn. Het innerlijke kind. angst loslaten Susanne Hühn Het innerlijke kind angst loslaten Inhoud Inleiding 7 Hoe ontstaat angst? 11 Wegen uit de angst 19 Het bange innerlijke kind leren kennen 35 Meditatie Het bange innerlijke kind leren kennen

Nadere informatie

Verlies en Verlangen Praktijk voor psychodynamische therapie en persoonlijke ontwikkeling. Nieuwsbrief 1 jaargang 2013

Verlies en Verlangen Praktijk voor psychodynamische therapie en persoonlijke ontwikkeling. Nieuwsbrief 1 jaargang 2013 Verlies en Verlangen Praktijk voor psychodynamische therapie en persoonlijke ontwikkeling Nieuwsbrief 1 jaargang 2013 Afwezigheid van oordeel, een mooi onderwerp om eens bij stil te staan of over te praten

Nadere informatie

BLPA Curriculum. - Waarom we ons op romantisch vlak voelen aangetrokken tot iets wat we zelf niet zijn.

BLPA Curriculum. - Waarom we ons op romantisch vlak voelen aangetrokken tot iets wat we zelf niet zijn. BLPA Curriculum Module #1 - Waarom we ons op romantisch vlak voelen aangetrokken tot iets wat we zelf niet zijn. - Waarom we niet in een gelijkwaardige wereld leven, wanneer het op mannelijke of vrouwelijke

Nadere informatie

Met beide benen op de grond

Met beide benen op de grond Met beide benen op de grond God ontdekken in je levensverhaal 4 FEBRUARI 2015 Spiritualiteit Alle mensen ervaren eindigheid. De wereld en het leven zijn begrensd. Allen kennen het verlangen naar onbegrensdheid.

Nadere informatie

Het huis van de angst en het huis van de liefde Preek van Jos Douma over Romeinen 8:15

Het huis van de angst en het huis van de liefde Preek van Jos Douma over Romeinen 8:15 Het huis van de angst en het huis van de liefde Preek van Jos Douma over Romeinen 8:15 U hebt de Geest niet ontvangen om opnieuw als slaven in angst te leven, u hebt de Geest ontvangen om Gods kinderen

Nadere informatie

Het landschap van stress

Het landschap van stress Sessie 4 Het landschap van stress Omgaan met moeilijkheden Moeilijke dingen vormen een deel van het leven. Daar hebben we niets over te zeggen. Situaties die je als onaangenaam ervaart, kunnen zorgen voor

Nadere informatie

De (vak)docent als Pedagoog en Sociaal Agent

De (vak)docent als Pedagoog en Sociaal Agent De (vak)docent als Pedagoog en Sociaal Agent Student : Grell, Soraima Module : De (vak)docent als Pedagoog en Sociaal Agent Opdracht : Studiewijzer 1 Docent : Drs. Jose Fernandes Perna Blok : 1.1 Studiewijzer

Nadere informatie

Gemeente in Christus,

Gemeente in Christus, meditatie voor 3 mei 2015 thema geloof EN wetenschap Gemeente in Christus, Misschien heb je wel eens gehoord van de film The Matrix, of misschien heb je m zelfs wel eens gezien. De film gaat over een kleine

Nadere informatie

Cambriana online hulpprogramma

Cambriana online hulpprogramma Dit is deel 1 van het online hulpprogramma van Cambriana. Verwerking van een scheiding 'Breaking up is hard to do' Neil Sedaka Een scheiding is een van de pijnlijkste ervaringen die je kunt meemaken in

Nadere informatie

Hoofdstuk 9 Oefeningen

Hoofdstuk 9 Oefeningen Hodstuk 9 De eerste stap in werken aan jezelf is ook meteen de belangrijkste stap: Het durven onderkennen van je innerlijke conflicten en dat je daardoor je emoties nog niet voor je kan laten werken. De

Nadere informatie

Het Rouwende Kind. een handvat voor de volwassene

Het Rouwende Kind. een handvat voor de volwassene Het Rouwende Kind een handvat voor de volwassene Het Rouwende Kind een handvat voor de volwassene Nina José Verhoeven Elk kind dat oud genoeg is om van iemand te houden, is oud genoeg om te rouwen. Alan

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 7. Deel 1

Inhoud. Inleiding 7. Deel 1 Inhoud Inleiding 7 Deel 1 1 Niet-functionerende ouders 15 2 Het ongewenste kind 21 3 Dominante ouders 27 4 Parentificatie 35 5 Symbiotische ouders 41 6 Emotionele mishandeling 49 7 Lichamelijke mishandeling

Nadere informatie

Depressie tijdens de zwangerschap uit de taboesfeer

Depressie tijdens de zwangerschap uit de taboesfeer Depressie tijdens de zwangerschap uit de taboesfeer Depressie en angstklachten tijdens de zwangerschap komen regelmatig voor. Toch wordt dit onderwerp nog vaak als taboe ervaren en is niet duidelijk welke

Nadere informatie

Module 3. Aanleren. Tekstboek een nieuwe geest in 28 dagen Doe het zelf mindset transformatie voor de moedige mens _ en wereldverbeteraar.

Module 3. Aanleren. Tekstboek een nieuwe geest in 28 dagen Doe het zelf mindset transformatie voor de moedige mens _ en wereldverbeteraar. Module 3. Aanleren. Dag 18. Je nieuwe geest neurologisch. Zoals je gisteren al las gaan we de komende 11 dagen de energie van je nieuwe geest opbouwen. Gisteren ben je hiermee begonnen door de emotionele

Nadere informatie

Aseksualiteit. ellen.vanhoudenhove@ugent.be

Aseksualiteit. ellen.vanhoudenhove@ugent.be ellen.vanhoudenhove@ugent.be Inhoud Wat is aseksualiteit? als seksuele oriëntatie? Kenmerken van aseksuele personen Identiteitsontwikkeling en coming-out Vooroordelen en moeilijkheden Hulpbehoefte Aseksuele

Nadere informatie

Mind & Motion, Centrum voor BewustZijn

Mind & Motion, Centrum voor BewustZijn NIEUWSBRIEF Follow your it knows the way Mind & Motion, Centrum voor BewustZijn Nieuwsbrief 1 9 januari 2015 Lieve mensen, Een mooi en bijzonder nieuw jaar. Ik wens jullie allen een liefdevol, gezond,

Nadere informatie

WERKBOEK. Durf te doen wat je raakt..

WERKBOEK. Durf te doen wat je raakt.. WERKBOEK Durf te doen wat je raakt.. Dag 1 what makes you happy Wat is jouw happy list? Waar word je blij van? Waardoor vergeet je de tijd? Wanneer voel je de sprankel in je buik? Wat is je droom, je wens

Nadere informatie

Arrangement 1 De Luisterthermometer

Arrangement 1 De Luisterthermometer Arrangement 1 De Luisterthermometer DEEL 2 De medewerker Naam: Organisatie: Manager: Datum: Luisterprincipe 2 Luisteren is geven 2.1 Gehoord zijn Je hebt de afgelopen weken vast een keer met je manager

Nadere informatie

2 Training of therapie/hulpverlening?

2 Training of therapie/hulpverlening? Bewustwording wordt de sleutel voor veranderen Peter is een zeer opvallende leerling die voortdurend conflicten heeft met medeleerlingen en de schoolleiding. Bij een leerlingbespreking wordt opgemerkt

Nadere informatie

Vanjezelfhouden.nl 1

Vanjezelfhouden.nl 1 1 Kan jij van jezelf houden? Dit ontwerp komt eigenlijk altijd weer ter sprake. Ik verbaas mij erover hoeveel mensen er zijn die dit lastig vinden om te implementeren in hun leven. Veel mensen willen graag

Nadere informatie

De Inner Child meditatie

De Inner Child meditatie De Inner Child meditatie copyright Indra T. Preiss volgens Indra Torsten Preiss copyright Indra T. Preiss Het innerlijke kind Veel mensen zitten met onvervulde verlangens die hun oorsprong hebben in hun

Nadere informatie

Psychosociale problemen bij kanker

Psychosociale problemen bij kanker Psychosociale problemen bij kanker Deze brochure is bedoeld voor mensen waarbij de diagnose kanker is gesteld en voor hun partner, familie en/of vrienden. Het krijgen van de diagnose kanker is een schokkende

Nadere informatie

Chronische pijn, wat kunt u zelf doen?

Chronische pijn, wat kunt u zelf doen? Chronische pijn, wat kunt u zelf doen? CHRONISCHE PIJN, WAT KUNT U ZELF DOEN U heeft chronisch pijn. Chronische pijn is pijn die langer bestaat dan drie tot zes maanden, die (afhankelijk van het soort

Nadere informatie

HET VERHAAL VAN KATRIN

HET VERHAAL VAN KATRIN HET VERHAAL VAN KATRIN Katrin begon heroïne te gebruiken toen ze ongeveer 12 was. In het begin deed ze dat nog af en toe. We hadden er niet genoeg geld voor. Door een ingrijpende gebeurtenis ging ze steeds

Nadere informatie

Werkstuk Levensbeschouwing Relaties

Werkstuk Levensbeschouwing Relaties Werkstuk Levensbeschouwing Relaties Werkstuk door een scholier 2503 woorden 3 maart 2008 6,6 10 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 1 Wie versiert wie? De jongen het meisje? Andersom? Of kan het beide?

Nadere informatie

J=Joris K=Karin. K: Je schrijft dat je licht autistisch bent. Kun je hier iets meer over vertellen?

J=Joris K=Karin. K: Je schrijft dat je licht autistisch bent. Kun je hier iets meer over vertellen? J=Joris K=Karin K: Je schrijft dat je licht autistisch bent. Kun je hier iets meer over vertellen? J: Een diagnose die ik kreeg als kleuter. Wat ik zelf niet wist in de lagere school en het begin van het

Nadere informatie

DE KRACHT VAN JE ADEM tijdens de zwangerschap en als bevallingsmethode

DE KRACHT VAN JE ADEM tijdens de zwangerschap en als bevallingsmethode DE KRACHT VAN JE ADEM tijdens de zwangerschap en als bevallingsmethode The Mysticus DE KRACHT VAN JE ADEM, tijdens de zwangerschap en als bevallingsmethode Inhoudsopgave Inleiding 3 Wat is Transformational

Nadere informatie

Een verwarde geest lijdt. Ontsnap uit de verwarring! Wil jij stoppen met lijden?

Een verwarde geest lijdt. Ontsnap uit de verwarring! Wil jij stoppen met lijden? Een verwarde geest lijdt. Ontsnap uit de verwarring! Wil jij stoppen met lijden? Een verwarde geesttoestand Op het moment dat je piekert, jezelf zorgen maakt, last hebt van stress, je ongelukkig voelt,

Nadere informatie