Holland Rijnland Biobased. Programmaplan 2014
|
|
- Hidde Laurens de Vries
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Hlland Rijnland Bibased Prgrammaplan
2 Inclusief terugblik 2013 Cncept 14 januari
3 INHOUD 1. Aanleiding en Achtergrnd Terugblik Resultaten prgramma Missie, visie en strategie Prjectprtfli Strategische allianties Zichtbaarheid in de regi activiteiten, uitvering en begrting Activiteiten en betrkken partners Uitvering werkpakket en begrting Radmap Bijlagen
4 1. AANLEIDING EN ACHTERGROND Bibased ecnmy gaat ver de vergang van een ecnmie die draait p fssiele grndstffen naar een ecnmie die draait p bimassa als grndstf: van 'fssil based' naar 'bi based'. In een bibased ecnmy gaat het dus ver het gebruik van bimassa vr verschillende tepassingen. De tegevegde waarde daarvan is hg wanneer uit de bimassa farmaceutische prducten wrden verkregen. Het gaat hier vaak m kleine vlumes. Wanneer bimassa wrdt mgezet in energie gaat het m grte vlumes maar is de tegevegde waarde laag, zals nderstaand figuur laat zien: In Eurpa, Nederland en de prvincie Zuid Hlland wrdt grt belang gehecht aan deze nieuwe, innvatieve sectr. Bibased ecnmy is eigenlijk niet een aparte sectr maar draait m de ttale transitie naar een nieuwe, grene ecnmie. 4
5 De regi Hlland Rijnland zet in p een bibased ecnmy via het prgramma Hlland Rijnland Bibased. Met het Bi Science Park, de Greenprts, kennisinstellingen, agrariërs en bedrijfsleven in het Grene Hart zijn binnen de vijftien gemeenten in deze regi alle buwstenen aanwezig vr een bleiende bibased ecnmy. Vral met betrekking tt de hgwaardige tepassingen van bimassa heeft Hlland Rijnland een unieke psitie. Met deze buwstenen wil Hlland Rijnland kplper zijn in de transitie van een ecnmie gebaseerd p fssiele brandstffen naar een duurzame bibased ecnmy. Een ecnmie waarin wrdt ingezet p het beter benutten van bimassa, het verantwrd en ptimaal gebruik van ecsystemen en de synergie van de rijkelijk aanwezige kennis en ndernemingskwaliteiten in de regi. Een bibased ecnmy wrdt gedragen dr ndernemers, nderwijs en verheid, die hun krachten bundelen en kennis delen. Bureau Blaauwberg heeft in 2012 aangegeven dat ntwikkeling van het thema bibased ecnmy in Hlland Rijnland kan leiden tt extra ecnmische grei. Ok in de ecnmische agenda Zuidvleugel van Rland Berger wrdt de aangegeven dat bibased ecnmy kan leiden tt extra ecnmische grei in Zuid Hlland. In het vrjaar van 2012 heeft de vrzitter van Hlland Rijnland stakehlders uitgendigd m te praten ver de kansen die de bibased ecnmy vr de regi heeft. Vervlgens hebben Leiden Bisciencepark Fundatin, het Kenniscentrum Plantenstffen en de Kennisalliantie een plan geschreven he de kansen verzilverd kunnen wrden. Met dit prgramma wrdt dr de regi Hlland Rijnland vral ingezet p de ntwikkeling van het kennisintensieve deel van de bibased ecnmy. 2. TERUGBLIK 2013 Begin 2013 was het plan m vijf hfdlijnen te gaan ntwikkelen. De vijf lijnen zijn p basis van vraagsturing ingezet bij diverse prjecten en hebben tt de vlgende resultaten geleid. RESULTATEN 1 Prjectntwikkeling Fcus binnen prjectntwikkeling waren drie gebieden Inhudstffen Algen vr afvalwaterzuivering en als brn vr bimassa 5
6 Waterstf prductie en efficiënt gebruik Aanvraag vr het prject Slar Fuels ver de prductie van duurzame waterstf. Het prject m duurzame waterstf bij te mengen bij gren gas is uitgewerkt. Een aanvraag vr ndersteuning is ingediend bij de gemeente Leiden en vanuit de gemeente Leiden is ndersteuning tegezegd. Tezeggingen gekregen van nder andere Universiteit Leiden, Everest Catings, Dutch Space, Linde Gas m het prject te steunen. Tevens wrdt een radmap ntwikkeld. De prvincie Zuid Hlland en de gemeente Leiden willen een innvatieve preftuin vr penbaar verver ntwikkelen. De duurzame waterstf kan één van de te ntwikkelen prjecten zijn. Algen: verkennende bijeenkmsten hebben plaatsgevnden tussen Universiteit Leiden, Hgheemraadschap en een ndernemer ver de mgelijkheden m algen te gaan kweken in een leegstaande Afval Water Zuivering Installatie (AWZI). De algen nemen nutriënten (zals nitraat en fsfaat p). De geweekte algen zijn vervlgens weer een brn van bimassa. De mgelijkheden zijn geschetst en in de kmende peride wrdt mgelijk een financiële vereenkmst uitgewerkt. Heineken is k bezig met een pilt prject m industrieel afvalwater te zuiveren dr middel van algen. Vanwege de nieuwe Kaderrichtlijn Water dient de uitstt van industrieel afvalwater aan strengere eisen te vlden. Heineken wil aan de eisen gaan vlden dr het water te laten zuiveren dr algen. De geprduceerde algen kunnen weer dienen als veever f bi brandstf. Het prject is in ntwikkeling. Dr interesse te kweken bij marktpartijen die algen willen verwerken tt bijvrbeeld veever wrdt geprbeerd het prject te versnellen. Bij Heineken zijn gede resultaten gehaald in de prefpstelling. Nu verleggen de ndernemer en Heineken ver het pschalingstraject. Ondersteuning in 2014 is gewenst in het traject m de juiste businesscases rndm de verwaarding van algenpasta met ndernemers uit te werken. Activiteiten 2013 Kenniscentrum Plantenstffen Het Kenniscentrum Plantenstffen heeft een bijdrage geleverd aan de ntwikkeling en van bibased gerelateerde bedrijvigheid in de regi Hlland Rijnland. De werkzaamheden bestnden in eerste instantie uit het mede vrm geven van het bibased prgramma van de regi Hlland Rijnland en vervlgens het uitveren van het plan. De nadruk heeft gelegen in het initiëren van prjecten waarbij bedrijven en kennisinstellingen vanuit de verschillende clusters in de regi Hlland samenwerken, inclusief crss sectrale samenwerkingsverbanden. In 2013 is het vlgende prject geïnitieerd: De blembl als bibased prductieplatfrm vr alkalïden met hgwaardige tepassingen de ntwikkeling van mderne veredelingstechnlgieën ten beheve van de sierteelt sectr. Delstelling van het prject is m mderne veredelingstechnlgieën te intrduceren in de sierteelt sectr. De sierteelt sectr heeft m.b.t. de bibased ecnmy de meeste ptentie gezien de diversiteit aan inhudsstffen die in deze gewassen aanwezig is. Het beschikken ver state f the art veredelingsmethdieken is een belangrijke randvrwaarde vr de sierteelt sectr m een belangrijke rl te spelen in de bibased ecnmy. 6
7 De bedrijven Baseclear (Mleculair bilgische services te Leiden), van Nrt (sierteeltveredeling te Warmnd) en Leenen (Narcisveredeling te Lisse), en de kennisinstelling PPO zijn partners in het cnsrtium. Het kenniscentrum plantenstffen heeft het schrijven van het prjectplan begeleid. Het gehele vrstel is ingediend bij de tpsectr tuinbuw en uitgangsmaterialen vr het verkrijgen financiering. Het plan is in het vrjaar van 2014 een pilt te starten. Kenniscentrum Plantenstffen is in gesprek met de gemeente Leiden ver mgelijke cfinanciering. Het kenniscentrum Plantenstffen draag uit eigen middelen , bij aan dit prject. 2 Scannen nieuwe prjecten, intensiever betrekken bedrijfsleven Het netwerk is verder in kaart gebracht rndm thema s inhudstffen, algen en waterstf prductie met crss vers tussen Space en Bibased Ecnmy. Het gaat bij langere ruimtereizen ver zaken als zuinig mgaan met water, het kweken van bimassa in de ruimte, het pslaan van znne energie, het z ptimaal mgelijke gebruiken van aanwezige grndstffen en een circulaire ecnmie (met z min mgelijk afval). Deze thema s sluiten prima aan bij het ntwikkelen van de bibased ecnmy. Uit de gesprekken in 2013 kwamen k diverse initiatieven in het Grene Hart naar vren, nder andere verwerking meststffen (raffinage f een cncept van DHV), algenkweek ten beheve van het zuiveren van afvalwater en een vergister van Indaver vr de prductie van gren gas. 3 Ondersteunende activiteiten ntwikkelen Scan naar subsidies vr de thema s EFRO , waarnder twee lijnen met aanknpingspunten: Slimme warmte en kude netten. Eerst verkennende gesprekken geverd met EON en de prvincie Zuid Hlland Bibased Ecnmy. Scans wrden en zijn uitgeverd samen met de Universiteit Leiden p financieringsmgelijkheden Clusterregeling De prvincie Zuid Hlland heeft via de clusterregeling 3 miljen eur verdeeld nder bibased prjecten. 25 prjecten uit heel Zuid Hlland hebben zich aangemeld. 9 Prjecten hebben een aanvraag ingediend en 6 prjecten gaan uiteindelijk ndersteuning krijgen. Onder de zes prjecten twee prjecten uit de regi; Bij het eerste prject uit de regi wrdt een pstelling gemaakt vr de prductie van Bi Diesels uit restmaterialen van nder meer de tuinbuwsectr. Trekker is Van der Luyt transprt uit Oegstgeest. Het tweede prject is van Latexfalt uit Kudekerk. In dit prject wrden restmaterialen uit de tuinbuw verwerkt in asfalt. 4 Prgramma, rapprtages Via netwerkanalyse inzicht gekregen in de interesse en invled van de betrkken stakehlders in het prgramma Bibased Hlland Rijnland. 7
8 Opleveren eindrapprtage en verleg geverd ver vrtgang. 5 Cmmunicatie Start cmmunicatie dr interviews, nieuwsbrieven en TV prgramma Zaaamspraak, LinkedIn en Twitter. De website meerdere keren geactualiseerd. In samenwerking met Zaamspraak en Unity TV zijn drie tv uitzendingen vrbereid en gerganiseerd rndm het thema Bibased Ecnmy. De drie uitzending zijn tussen 20 december 2013 en 10 januari 2014 uitgeznden p Unity TV en kmen daarna beschikbaar p Yutube en via de website. Drie artikelen geschreven rndm het thema Bibased Ecnmy in Hlland Rijnland die verspreid zijn langs meerdere kanalen. Het gaat m de vlgende artikelen: Bimassa uit de regi als ecnmische mtr, Huis pwarmen dankzij eigen gft afval en Pinieren met gren asfalt. 6 Activiteiten algemeen Faciliteitenverzicht ng in uitvering Verkenningen, studies: Eerste stap wrdt gezet dr het Kenniscentrum Plantenstffen m een ttaal verzicht van alle rganische reststrmen in de prvincie Zuid Hlland ged in beeld te krijgen. Na de inventarisatie wrdt nderzcht f via centrale verwerking bepaalde stffen uit de reststrmen gehaald kunnen wrden. Afstemming met prvincie Zuid Hlland ver aansluiting p het Platfrm Bidelta Zuidvleugel. Het platfrm heeft in december 2013 een businessplan pgeleverd. Twee actielijnen wrden dr het platfrm verder ntwikkeld; Inhudstffen: Met het platfrm Bidelta Zuidvleugel zal Hlland Rijnland afstemmen he de lijn inhudstffen het meest ptimaal kan wrden vrmgegeven. Platfrm mleculen: Nadat het Kenniscentrum Plantenstffen heeft gerapprteerd welke reststrmen in de regi Hlland Rijnland, interessant zijn vr mzetting naar platfrm mleculen, zal k dit nderwerp afgestemd wrden. Om het netwerk te ntwikkelen hebben in 2013 gesprekken plaatsgevnden met: AKZO, directeur glbal R&D (Sassenheim) Baseclear (Leiden) Latexfalt (Kudekerk) Van der Luyt (Oegstgeest) Dutch Space (Leiden) 8
9 Heineken (Zeterwude) Leidse Instrumentenmakers schl TU Delft PPO Lisse IDC Bllenstreek (Lisse) Naktuinbuw (Relfarendsveen) Syntens ver inzet vanuit GBi prgramma EON (energie) Van Nrt (sierteelt Warmnd) Leenen (Narcisveredeling Lisse) Universiteit Leiden Gemeentes (Duin en Bllenstreek, Leiden, Alphen) Hgeschl Leiden Dutch Space (Leiden) Syntens Omgevingsdienst West Hlland Kamer van Kphandel Crustell (Alphen aan den Rijn) Everest catings (Delft) Ideevlutie(Nrdwijk) Gren Verver BV (Leiden) Giaura (Nrdwijk) Duurzaam mbiliteitscentrum Haagweg (Leiden) Nun Warmte Hgheemraadschap Rijnland Prvincie Zuid Hlland Grene Hart Academie (Nieuwkp) Na alle gesprekken hebben we een netwerkbestand van ngeveer hnderd persnen uit bedrijfsleven, kennisinstellingen en verheden. De resultaten van de interviews zijn verwerkt in de drie actielijnen vr het prgramma in
10 3. PROGRAMMA 2014 Prgramma Bibased 2014 Missie, Visie: Strategie : n e lijn fd H Prjectprtfli Strategische allianties Zichtbaarheid bibased s a m e / th n c te je r P Reststrmen Meerdere prjecten* Cmmunicatie Inhuds stffen Inhudsstffen (Kennis Centrum Plantenst ffen ) Slar fuels Slar Fuels (UL, Everest Cating) Industrieel Afvalwater (Heineken) Algen Huishud. afvalwater (HHR) Nieuwe Prjecten (Trekker) Ontwikkeling Makelaar (Trekker) Samen werkingen definiëren itie b m A n ite ite c tiv A n te e n m stru In Ambities Activiteiten Instrumenten *Lkaal vedsel, Functinal Fd, vergisten, Bimassa, Mestverwaarding, Algenkweek, Restwarmte, Grengas 10
11 MISSIE, VISIE EN STRATEGIE Missie: Versnellen transitie naar duurzame bibased ecnmy dr het benutten van de ptenties in de regi Hlland Rijnland. De reginale visie p het thema grene ecnmie is dat dit leidt tt het beter ecnmisch benutten van ngebruikte reststffen, meer reginale werkgelegenheid en een gezndere mgeving. Het heeft vr de regi dus meerwaarde m hier p in te zetten dr middel van het prgramma Hlland Rijnland Bibased. Uit studies van de prvincie Zuid Hlland blijkt dat bibased ecnmy zich mmenteel bevindt in de zgenaamde kantelfase in de transitie (zie figuur). De missie van het prgramma Bibased Hlland Rijnland is m deze transitie te versnellen (dus versneld van de kantelfase naar de versnellingsfase te kmen) dr de huidige ptenties in de regi Hlland Rijnland ged te benutten. Strategie: Ontwikkeling bibased kennis naar ecnmie. Gezamenlijk ntwikkelen innvatieve business cases. 11
12 In het prces m wetenschappelijke kennis naar de markt te brengen wrden vier fases nderscheiden: discver, develp, demnstrate en deply. Het stimuleren van de ntwikkeling in het bibased cluster wrdt vrm gegeven dr het stimuleren van fase 2 (develp) en fase 3 (demnstrate). Dr het stimuleren wrdt unieke lkale kennis gebruikt in innvatieve prjecten waardr valrisatie versneld wrdt. Invulling 1 discver (ntdek) kennisinstelling 2 develp (ntwikkel) gezamenlijke ntwikkeling 3 demnstrate (demnstreer) gezamenlijke ntwikkeling 4 deply (gebruik) markt Om in 2014 de bibased ecnmy verder te ntwikkelen en de visie te vertalen naar acties wrden drie hfdlijnen ntwikkeld (zie schema 1 bijlage): Prjectenprtfli, ntwikkelen van cncrete prjecten in de regi. Strategische allianties tussen reginale partners verkennen en aangaan. Zichtbaarheid bibased in de regi vergrten PROJECTPORTFOLIO Via het ntwikkelen van de eerste hfdlijn wrden prjecten ndersteund p de gekzen thema s. Daarnaast kunnen nieuwe prjecten ndersteuning krijgen nder het thema ntwikkeling. 12
13 In 2013 is gekzen m te cncentreren p de thema s Inhudstffen Algen Slar fuels Met de ntwikkeling van deze thema s wrdt k in 2014 verder gegaan. Daarnaast bleek uit de interviews in 2013 dat veel stakehlders het thema reststrmen uit willen werken. De prjecten die nder reststrmen zijn nder andere reststrmen vanuit de tuinbuw, plantaardige reststrmen die bijvrbeeld in een vergister kunnen wrden verwerkt. Tt slt willen we een deel vrije ntwikkelingsruimte hebben m zwel bestaande initiatieven met elkaar te kunnen verbinden als k nieuwe initiatieven te kunnen verkennen en eventueel te versnellen. Thema: Reststrmen Prject: Partijen: Ambitie 2014: Activiteiten 2014: Prject: Partijen: Ambitie 2014: Activiteiten 2014: Gren gas prductie vergister Indaver, bedrijven die gren gas willen gebruiken vr schne energievrziening f als transprtbrandstf Indaver gaat in 2014 een vergister penen in Alphen aan den Rijn. De pening biedt kansen m met het geprduceerde grene gas duurzame transprtketens in te richten. Daarnaast kunnen de restprducten uit de vergister gebruikt wrden als grndstf vr algenkweek. Rndm dit prject wrden generieke instrumenten ingezet zals matchmaking, ketenntwikkeling en cmmunicatie. Meststrmen Mestprducenten Grene Hart en mestprducenten Grene Klaver, DHV, algenspecialisten en bedrijven. Er zijn verschillende mgelijkheden m mest nuttig te gebruiken. Ten eerste zals als bdemverbeteraar, ten tweede als grndstf vr algenkweek en DHV heeft een prcedure m zuten uit de mest te halen. De zuten kunnen daarna verkcht wrden. Wrkshp in samenwerking met Syntens ver dit nderwerp. Thema: Inhudstffen Prject: Ambitie 2014: Activiteiten 2014: De blembl als bibased prductieplatfrm vr alkalïden met hgwaardige tepassingen De ntwikkeling van mderne veredelingstechnlgieën ten beheve van de sierteelt sectr. Het prject zal in 2014 verder vrmgegeven gaan wrden en naar verwachting zal de pilt in het vrjaar gaan starten. De piltstudie met aantnen dat vr een aantal sierteeltgewassen het mgelijk is m mderne veredelingstechnlgieën te ntwikkelen en tepasbaar te maken. Op basis van de resultaten zullen andere 13
14 sierteelt veredelingsbedrijven geënthusiasmeerd wrden m deel te nemen aan grter prject dat gericht is p de verdere ntwikkeling en implementatie van een aantal technlgieën. Financiering zal dan via de ROM Zuidvleugel, EU i.c.m. privaat geld gerganiseerd wrden. Prject: Ambitie 2014: Activiteiten 2014: Natural Prducts Lab Bij bedrijven en kennisinstellingen is de wens ntstaan m een Natural Prducts Lab p te zetten. Het Natural Prducts Lab heeft de pzet van een bedrijfsverzamelgebuw (vergelijkbaar met Bipartner) waar bedrijven gevestigd waarvan de activiteiten gerelateerd aan het ntwikkelen en cmmercieel tepassen van plantenstffen. Bedrijven die expertise hebben van analyse methdieken, het screenen p biactiviteiten, het extraheren maar k het registreren van prducten waarin plantenstffen zijn verwerkt. Het Natural prducts Lab zal een bredplaats wrden waar deze bedrijven samen met industriële tepassingsmarkten samenwerken en innvatieve prducten ntwikkelen. Daarnaast zal het Natural prducts Lab kennisvalrisatie/business develpment activiteiten verrichten gebaseerd p de IP die afkmstig van de kennisinstellingen in de regi. In 2014 wrdt dit cncept verder uitgewerkt en zal er een businessplan gereed zijn die basis vrmt vr de financiering van het plan. Het Natural Prducts Lab maakt gebruik van de sterktes van de regi en zal een bst geven aan het ntwikkelen van bedrijvigheid p dit thema. Prject: Ambitie 2014: Businesscase analyse raffineren van plantaardige resten uit de tuinbuwsectr tt industriële grndstffen In samenwerking met Ryal Haskning DHV is het kenniscentrum Plantenstffen een business analyse gestart met de vraag f p basis van de reststrmen in de regi Zuid Hlland (met name de greenprts Westland, Duin en Bllenstreek, Aalsmeer en Bskp) het mgelijk is m dr middel van één raffinage technlgie er één f enkele chemische building blcks gemaakt kunnen wrden waarvr een marktvraag is. In dit cncept wrdt uitgegaan dat het ecnmisch niet haalbaar is m aparte business cases (beperkte bimassa, hge ksten, lgistieke prblemen) te ntwikkelen. Als blijkt dat het ecnmisch en technlgisch haalbaar is dan wrdt p basis van het businessplan een cnsrtium gevrmd dat uiteindelijk met leiden tt cmmitment (bedrijven en kennisinstellingen), een prjectplan. Het nderwerp is inmiddels k dr het Kenniscentrum in het nieuwe BIC (Bibased Industries Cnsrtium) 2014 prgramma geschreven. De call gaat vrjaar 2014 pen en is een mgelijkheid m het plan te kunnen financieren. 14
15 Prject: Ambitie 2014: 360 C sessies Het kenniscentrum Plantenstffen is gestart met een initiatief m p basis van inhudsstffen tegevegde waarde te creëren aan tuinbuwprducten. De inhudsstf wrdt er niet uitgehaald maar p basis van de inhudsstf(fen) heeft het prduct waardevlle kenmerken gekregen waar ketenpartijen (inclusief handel en de cnsument) meer vr willen betalen. Bijvrbeeld gezndheid bevrderende stffen in tmaat f een rs die geurstffen prduceert waar de cnsument happy van wrdt. De 360C sessies zijn bedeld m met creatieve mensen en de veredelingsbedrijven (sierteelt) p een ut f the bx wijze dit srt cncepten te bedenken. In een later stadium wrden dan de kennisinstellingen erbij betrkken m het cncept mede te ntwikkelen. Thema: Slarfuels Prject: Betrkken partijen: Ambitie 2014: Activiteiten 2014: Slar2Fuel (prductie en gebruik duurzame waterstf) Universiteit Leiden, Ideevlutie Nrdwijk, Gren Gas Verver Leiden, Everest catings Delft, Duurzaam mbiliteitscentrum Leiden, Dutch Space Leiden. Opstarten en realisatie eerste fase In 2013 is het prject ntwikkeld en is de eerste financiering geregeld. De financiering kmt van de prject partners en de gemeente Leiden steunt het prject via een bijdrage vanuit het cfinancieringsfnds Leiden stad van Ontdekkingen. In 2014 wrdt het prject uitgeverd, pening is vrzien in het vrjaar van Binnen het prgramma zal gezcht wrden naar vervlgfinanciering van de pschaling. Thema: Algen Prject: Betrkken partijen: Ambitie 2014: Activiteiten 2014: Prject: Betrkken partners: Ambitie 2014: Activiteiten 2014: Hgheemraadschap Rijnland Hgheemraadschap Rijnland, Universiteit Leiden, Algea Fd and Fuel Uitwerking mgelijke business case waarbij aan de ene kant ng wetenschappelijk nderzek gaat plaatsvinden en aan de andere kant een business case wrdt uitgewerkt Prject ntwikkeling met HH Rijnland, Universiteit Leiden m fsfaat en nitraat kringlpen te sluiten. Het del wrdt m de maatschappelijke pgaven via een gezamenlijk prject aan te pakken. Heineken Heineken, Algea Fd and Fuel, Universiteit Leiden Vrmgeven pschaling, marktkansen vr algenpasta ntwikkelen Uitwerken mgelijkheden vr pschaling, zeken naar mgelijke afnemers uit de regi Hlland Rijnland die de geprduceerde algenpasta 15
16 kunnen gaan verwerken en gebruiken in prducten zals vedingssupplementen en veever. Thema: Prject: Betrkken partijen: Ambitie 2014 Activiteiten 2014: Prject: Betrkken partijen: Ambitie 2014 Activiteiten 2014: Ontwikkeling Ng in te vullen ng in te vullen Nieuwe prjecten die ng niet p de radar zijn verschenen kunnen verbnden met andere prjecten f initiatieven. In beperkte mate kan aan prjectntwikkeling wrden gedaan. Afhankelijk van de prjecten die zich aanmelden wrden activiteiten ntwikkeld. Makelaarsfunctie Kennisinstellingen en bedrijfsleven. Partijen met elkaar verbinden Aanspreekpunt van partijen in de regi die ambities hebben p het gebied van de bibased ecnmy. Met nieuwe partijen in de regi spreken. Partijen helpen met het vinden van ketenpartners. Partijen verwijzen naar financieringskansen zwel subsidies als investeerders. 16
17 STRATEGISCHE ALLIANTIES Via de tweede prgrammalijn strategische allianties wrden een aantal taken samengevat. Onder strategische allianties vallen de taken: Uitwisselen ideeën, prjecten en initiatieven Gezamenlijke prjectntwikkeling Tevens zrgt een beter verzicht van de initiatieven vr een z ged mgelijke afstemming. Hierdr kunnen prjecten eenvudiger met elkaar verbnden wrden. Vanuit verschillende heken wrdt de Bibased Ecnmy ndersteund. In de regi zijn actief: Naktuinbuw PPO Lisse Kenniscentrum plantenstffen Veenweide innvatiecentrum Kennisinstellingen IDC Bllen Lisse G Bi prgramma Syntens Gren Cirkels InnvatinQuarter Grene Hart Academie Andere partijen De partijen wrden daarbij ndersteund m initiatieven zichtbaar te maken. Dat kan via een centraal lket f afstemming via netwerkbijeenkmsten Met de stakehlders wrden tijdens de Advisry Bard bijeenkmst in 2014 afspraken gemaakt he deze hfdlijn het best kan wrden vrmgegeven. Op bvenreginaal niveau zijn er verschillende netwerken. Z is er p prvinciaal niveau het Platfrm Bidelta en p regi verstijgend niveau de Vlaams Nederlandse Delta. Op prvinciaal niveau richt het platfrm zich meer p de visie, de ruimtelijke impact en kansen en de financiering (via Eurpa). Vr de Vlaams Nederlandse Delta geldt die gerichtheid p de EU in ng grtere mate. Op rijksniveau is de Bibased Ecnmy een belangrijke thema binnen het tpsectrenbeleid. 17
18 ZICHTBAARHEID IN DE REGIO In 2014 wrdt verder gegaan met publiciteit te creëren rndm het thema bibased ecnmy in de regi. Eind 2013 zijn enkele artikelen verschenen. Daarnaast zijn een drietal TV prgramma s uitgeznden. De kmende peride zal wrden bezien p welke wijze het beste aandacht gegeven kan wrden aan dit thema. In elk geval zullen er regelmatige updates verschijnen via nieuwsbrieven en sciale media en wrdt de website geregeld geactualiseerd. 4. ACTIVITEITEN, UITVOERING EN BEGROTING ACTIVITEITEN EN BETROKKEN PARTNERS Inzet vr het prgramma 2014 wrdt geleverd dr de vlgende partners: Hfdlijnen Invulling Uitvering Prjectprtfli Verkennen prjecten. G Bi bijeenkmst 2014 en mgelijke ndersteuning van gevrmde cnsrtia. Prject ntwikkeling G Bi Syntens Kenniscentrum Plantenstffen IQ (ROM Zuidvleugel) Strategische allianties Ervr zrg dragen dat de Inzet partners, 18
19 Zichtbaarheid in de regi Prgramma ndersteuning, verleg en rapprtage belangen van de lkale stakehlders rganisaties nderling duidelijk zijn. Vergrten van de bekendheid en kansen van bibased ecnmy en het prgramma en prjecten in de regi bij bedrijven, kennisinstellingen en burgers Ondersteuning bij het prgramma en nderlinge afstemming Kenniscentrum plantenstffen IQ (ROM Zuidvleugel), Hlland Rijnland Diverse partners Hlland Rijnland, mgelijk met externe ndersteuning Leiden Bi Science Park IQ (ROM Zuidvleugel) Kenniscentrum plantenstffen Inhudstffen uitwerking prject Test inhud algen Netwerk uitbreiding Luris Aanleveren scannen nieuwe prjecten Verkennen strategische allianties Syntens G bi bijeenkmst gericht p het MKB Opvlging en uitwerking G Bi Leiden Bi Science park Fundatin Prgrammanagement ROM Zuidvleugel Business case algen Prject ntwikkeling Netwerk uitbreiden UITVOERING WERKPAKKET EN BEGROTING Uitvering van dit prgramma vergt een behrlijke tijdsinzet. Die zal kmende jaar, net als afgelpen jaar wrden geleverd dr InnvatinQuarter (ROM Zuidvleugel, waarin de Kennisallinatie sinds 1 januari 2014 in is pgegaan), het Kenniscentrum Plantenstffen en het 19
20 Leiden Bi Science Park. De exacte ureninzet is mmenteel ng niet bekend en ng nderwerp van besluitvrming bij de diverse partners. Dat is nder andere het gevlg van het feit dat de Kennisalliantie ver is gegaan in InnvatinQuarter. Op krte termijn is hierver meer duidelijk. Inzet van de partners is een gelijkwaardige inzet als afgelpen jaar. Naast de ureninzet in kind van de partners is er budget vr uitvering van de activiteiten. De inzet vanuit Hlland Rijnland bestaat uit een budget van eur. De reginale ureninzet hierbij is begrt p 400 uur, vral gericht p prgrammasturing. De gemeente Leiden heeft eind 2013 een besluit genmen ver de inzet p bibased ecnmy. Er wrdt beschikbaar gesteld vr de Leidse cmpnent van het prgramma Hlland Rijnland Bibased, te weten de thema s Slar Fuels en Algen en het meer algemene thema ntwikkeling. De kmende peride zal k gesprken wrden met gemeenten in de Duin en Bllenstreek en Alphen aan den Rijn ver mgelijke extra verheidsinzet van deze partners. 5. ROADMAP De regi Hlland Rijnland gaat de kmende jaren het thema Bibased Ecnmy verder ntwikkelen zdat een succesvl ecnmisch cluster gaat ntstaan. De ntwikkeling zal plaatsvinden met partners in de regi en met partners van buiten de regi. Om de ntwikkeling van het cluster te versnellen gaat Hlland Rijnland rganiserend vermgen tevegen. Het rganiserend vermgen gaat haar inzet richten p: Ontwikkelen lkale initiatieven Waar mgelijk de initiatieven aan te laten sluiten p andere prjecten in de prvincie. Zichtbaarheid van prjecten, prgramma en rganisaties Kennis te expliteren dr valrisatieprjecten te ntwikkelen. Psitineren van de regi m extra bedrijvigheid aan te trekken p het gebied van Bibased Ecnmy. Netwerk uitbreiden 20
21 6. BIJLAGEN 21
22 Prgramma Bibased 2014 n e lijn fd H Missie, Visie: Versnellen transitie naar duurzame bibased ecnmie dr benutten van de ptenties in de regi Hlland Rijnland Strategie : Ontwikkeling bibased kennis naar ecnmie Gezamenlijk ntwikkelen innvatieve business cases Prjectprtfli Strategische allianties Zichtbaarheid bibased a s m e / th n c te je r P Reststrmen Meerdere prjecten* Inhuds stffen Inhudsstffen (Kenniscen trum Plantenst ffen Slar fuels Slar Fuels (UL, Everest Cating) Industrieel Afvalwater (Heineken) Algen Huishud. afvalwater (HHR) Nieuwe Prjecten (Trekker) Ontwikkeling Makelaar (Trekker) Samen werkingen definiëren Cmmunicatie itie b m A n ite ite c tiv A n te e n m stru In verbinden rndm vergister/ algenkweek/ mest prjectplan wrkshps G Bi vervlg p wrkshps Invegen Ambitie Len Mur Activiteiten waterstfprductie dr slar cell testpstelling radmap pschaling uitveren prject ntwikkelen radmap interesseren afnemers pschalen algenprduct. afvalwater vinden afnemers verkennen financiering pschaling tepasbaar kennis algen inzicht prject ntwikkeling en partners cmbinatie wetenschap en schner zuiveringsprc es dr algen pstellen Plan van Aanpak preftuin gebruik leegstaande AWZI Samenwerking met: IDC Lisse (WUR), G Bi, ROM/ Zuidvleugel, Platfrm Bi Delta (PZH), Eurpa ntwikkelen verbinden, initiatieven verkennen (finan.) instrumenten en subsidiemgelijkhed en Vrbeelden: Leiden Cfinancieringsfnds ROM Zuidvleugel (prject develpment Clean Tech en Tpsectrenbeleid Prvincie Cluster Regeling Rijksregelingen) Inzet prject develpment (ROM, Kenniscentrum) EU: Hrizn 2020 en EFRO G Bi (Syntens) Luris *Lkaal vedsel, Functinal Fd, vergisten, Bimassa, Mestverwaarding, Algenkweek, Restwarmte, Grengas Partijen met elkaar verbinden verbinden financierings scan kansen vr ketenaanpak inventarisatie Relevante partijen p hgte stellen van bibased en prgramma Uitveren cmmunicatiepara graaf (LinkedIn/Twitter) 22
23 23
Holland Rijnland Biobased. Programmaplan 2014 Inclusief terugblik 2013
Hlland Rijnland Bibased Prgrammaplan 2014 Inclusief terugblik 2013 Definitieve versie Maart 2014 1 INHOUD 1. Samenvatting... 3 2. Aanleiding... 3 3. Terugblik 2013... 5 4. Prgramma 2014... 9 Missie, visie
Nadere informatieProjectaanvraag Versterking sociale infrastructuur t.b.v. burgerkracht in Fryslân
1 Prjectaanvraag Versterking sciale infrastructuur t.b.v. burgerkracht in Fryslân 1. Aanleiding Eind 2012 heeft Prvinciale Staten van de prvincie Fryslân keuzes gemaakt mtrent de 'kerntakendiscussie'.
Nadere informatieProjectomschrijvingen van het Uitvoeringsprogramma 2012-2015 Visie Openbaar Vervoer 2020
Vrdracht Prvinciale Staten van Nrd-Hlland Vrdracht Haarlem, juli 2012 Onderwerp: Uitveringsprgramma 2012-2015 Visie Openbaar Verver 2020 Bijlage: Prjectmschrijvingen van het Uitveringsprgramma 2012-2015
Nadere informatieProgramma Welzijn en Zorg. Nieuwe Zorg en Domotica
Prgramma Welzijn en Zrg Nieuwe Zrg en Dmtica Aanleiding De mgelijkheden vr het langer zelfstandig thuis blijven wnen, meten wrden verbreed. Technlgische ntwikkelingen die zrg p afstand en het participeren
Nadere informatieToelichting op strategische agenda, bestuurlijk convenant en bestuursopdracht
Telichting p strategische agenda, bestuurlijk cnvenant en bestuurspdracht Onderstaand vlgt een telichting en samenvatting van de verschillende dcumenten die aan u wrden vrgelegd met het raadsvrstel Naar
Nadere informatieKenneth Smit Consulting -1-
Versneld en cntinu verbeteren van de perfrmance en de resultaten van uw medewerkers en rganisatie. Perfrmance en rendementsverbetering van uw rganisatie is de fcus waarp de activiteiten van Kenneth Smit
Nadere informatieAanvraagformulier cofinanciering LEF
Aanvraagfrmulier cfinanciering LEF 1. Aanvraag vr delstelling: Welke delstellingen uit het Ecnmisch Actieprgramma 2016 2019 zijn delstellingen die u met uw prject gaat realiseren f aan bij gaat dragen?
Nadere informatieWat zijn de specifieke omstandigheden van deze locatie waar, bij inpassing van de voorziening, rekening mee gehouden moet worden?
Omgevingsscan Achtergrnd prject De gemeente Drdrecht heeft het plan pgevat de prblematiek rndm (merendeels verslaafde) dak- en thuislze mensen in haar stad aan te pakken. In dit kader heeft de gemeente
Nadere informatieGefaseerde implementatie projectbeheersing methodiek Hogeschool van Utrecht
Prject Shared Services Gefaseerde implementatie prjectbeheersing methdiek Hgeschl van Utrecht Vervlg van Deelprjectplan Prjectadministraties (januari 2004) Het beheersen van prjectadministraties dr de
Nadere informatieProjectvoorstel gemeente Leeuwarden voor de kandidaatstelling van Leeuwarden/Ljouwert als Europese Hoofdstad van Cultuur 2018
Prjectvrstel gemeente Leeuwarden vr de kandidaatstelling van Leeuwarden/Ljuwert als Eurpese Hfdstad van Cultuur 2018 Inleiding. Het cllege van burgemeester en wethuders heeft samen met Gedeputeerde Staten
Nadere informatieStart duurzame inzetbaarheid
Start duurzame inzetbaarheid Een praktijkcasus Dr: Rlf Weijers, Pauline Miedema Hewel duurzame inzetbaarheid een veelbesprken thema is, blijft het lastig m het cncreet te maken en er handen aan veten aan
Nadere informatieSubsidieregeling economie en innovatie Noord-Brabant - provincie Noord-Brabant -
Subsidieregeling ecnmie en innvatie Nrd-Brabant - prvincie Nrd-Brabant - Het del van de Subsidieregeling ecnmie en innvatie Nrd-Brabant (ECOINNONB) is het realiseren van een aantal delstellingen uit het
Nadere informatieGS brief aan Provinciale Staten
GS brief aan Prvinciale Staten Pstadres Prvinciehuis Pstbus 90602 2509 LP Den Haag T 070-441 66 11 www.zuid-hlland.nl Datum zie verzenddatum Aan Prvinciale Staten Bijlagen 2 Onderwerp Infrmatie ver het
Nadere informatieChemelot, directeur Marketing en Business Development
Verslag achtste bijeenkmst NSI Denktank 14 nvember 2012 Lcatie: Service Science Factry, Universiteit Maastricht, Tngersestraat 6 Deelnemers: Jchen Barth Maurice Benneker Lex Brghans Hetty van Emmerik Anita
Nadere informatieVoorstel aan de Gemeenteraad
Vrstel aan de Gemeenteraad 13-04-2012 DSO/2012/2302451svdz Onderwerp Regiplan Windenergie en Beleidsvisie tijdelijke windenergie Almere Beleidsveld Duurzame Ruimtelijke Ontwikkeling Prtefeuillehuder H.
Nadere informatieE-car sharing in Zuid - Limburg
E-car sharing in Zuid - Limburg Januari 2014 Inhudspgave 1. Intrductie e-car sharing 2. Visie en tepassing in Zuid Limburg 3. Pilt prject Sittard - Geleen Intrductie e-car sharing Wat is (e-) car sharing
Nadere informatieIntroductie MVO Prestatieladder
Intrductie De is een certificeerbare nrm vr Maatschappelijke Verantwrdelijkheid van Organisaties (MVO). De nrm is gemaakt vr rganisaties die hun eigen MVO ambities en perfrmance aantnbaar willen maken,
Nadere informatieBijlage: 1. Voortgangsrapportage 2007 Uitvoeringsprogramma RR2020.
regiraad vergadering 13 februari 2008 agendapunt 12 Onderwerp: Vrtgangsrapprtage 2007 Uitveringsprgramma RR2020. Bijlage: 1. Vrtgangsrapprtage 2007 Uitveringsprgramma RR2020. Telichting: In december 2005
Nadere informatieHoe kan uw overheidsorganisatie professionalisering en verduurzaming van het inkoopproces bewerkstelligen
He kan uw verheidsrganisatie prfessinalisering en verduurzaming van het inkpprces bewerkstelligen He kan uw verheidsrganisatie prfessinalisering en verduurzaming van het inkpprces bewerkstelligen UITWERKING
Nadere informatieHandleiding Handleiding Communicatie voor. Promotoren. Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling VLAANDEREN 2014-2020.
Handleiding Handleiding Cmmunicatie vr Prmtren Eurpees Fnds vr Reginale Ontwikkeling VLAANDEREN 2014-2020 1 Eurpese Unie Inhud 1 Inleiding... 1 2 De minimale cmmunicatieverplichtingen... 1 a) Weergave
Nadere informatielinn in li i ii nu ii ii 3788646
Ingekmen Prvincie Nrd-Brabant Breda, 25 februari 2015 linn in li i ii nu ii ii 3788646 Aan de cmmissaris van de Kning Nrd-Brabant, in het kader van de Prvinciale Staten verkiezingen p 18 maart as. en de
Nadere informatieOnderwerp Vervolg Programma Eigen Kracht - het stimuleren van laagopgeleide vrouwen naar werk
Cllegevrstel Openbaar Onderwerp Vervlg Prgramma Eigen Kracht - het stimuleren van laagpgeleide vruwen naar werk Prgramma / Prgrammanummer Werk & Inkmen / 1061 BW-nummer Prtefeuillehuder T. Tankir Samenvatting
Nadere informatieECP 13 mei 2013. Monika Sormann, dept. EWI
ECP 13 mei 2013 Mnika Srmann, dept. EWI Beleidsinstrumentarium 2 Vlaanderen in Actie Vlaanderen in Actie (ViA) is het tekmstprject vr Vlaanderen. Vlaanderen wil tegen 2020 uitmunten als een ecnmisch innvatieve,
Nadere informatieAanvraagformulier Uitvoeringsverordening EBU - NOMMIF. 1 van 9. 1.1. Gegevens van de hoofdaanvrager
Let p: Alleen de aanvragen die vlden aan strategische agenda van de Ecnmic Bard Utrecht (EBU) en het tpsectrenbeleid in de regi kmen in aanmerking vr subsidie. Alleen vlledig ingevulde en ndertekende frmulieren
Nadere informatieJaarverslag. Format jaarverslag 2013. Ridderkerk, 13 januari 2014 VGS Adivio
Jaarverslag Frmat jaarverslag 2013 Ridderkerk, 13 januari 2014 VGS Adivi Inhudspgave VERSLAG VAN DE TOEZICHTHOUDER... 3 OVERVIEW & ALGEMEEN... 4 IDENTITEIT... 5 ONDERWIJS... 6 PERSONEEL... 7 HUISVESTING
Nadere informatieNoord-Holland Noord: één grote proeftuin voor (duurzame) energie en energie innovatie
Nrd-Hlland Nrd: één grte preftuin vr (duurzame) energie en energie innvatie Waarm? Energie en duurzaamheid als Banenmtr Hgwaardige werkgelegenheid Oude en nieuwe energie: USP s Kansen: Aanleg Optimale
Nadere informatieCommunicatie voor beleid Interactie (raadplegen, dialoog, participatie) en procescommunicatie; betrokkenheid, betere besluiten en beleid
Samenvatting BEELDEN OVER COMMUNICATIE TEYLINGEN Bevindingen gesprekken ver Cmmunicatie, raad- en cllegeleden, rganisatie en samenleving In deze ntitie zijn de resultaten van zwel de gesprekken van 9 ktber
Nadere informatieDuurzaam inzetbaar in een vitale organisatie
Duurzaam inzetbaar in een vitale rganisatie Vitaliteit en bevlgenheid vrmen sleutelbegrippen vr het ptimaal en duurzaam inzetten van medewerkers. Vitale medewerkers bruisen van energie, velen zich fit
Nadere informatie: Subsidieaanvraag Transformatie en innovatieplannen SW bedrijf (Motie Kerstens cs.)
Betreft: Van : Subsidieaanvraag Transfrmatie en innvatieplannen SW bedrijf (Mtie Kerstens cs.) : DZB Leiden, SWA Alphen aan den Rijn en Maregrep NV te Vrhut Arbeidsmarktregi Hlland Rijnland Aanvrager :
Nadere informatieBusiness Breakthrough Biomimicry. Green Business Benefits oktober 2015
Business Breakthrugh Bimimicry ktber 2015 Business Breakthrugh Bimimicry Wat is de achtergrnd van het traject? Veel prduct- en prcesntwerpen ntlenen ideeën en principes aan vrbeelden uit de natuur. Het
Nadere informatieResultaten openbare marktconsultatie. Verkoop klooster Groot Bijstervelt Gemeente Oirschot. BIZOB-2011-SK-OIR-010 CONCEPT 19 april 2012
Resultaten penbare marktcnsultatie Verkp klster Grt Bijstervelt Gemeente Oirscht BIZOB-2011-SK-OIR-010 CONCEPT 19 april 2012 1. Inleiding 1.1 Aanleiding De gemeente Oirscht is sinds nvember 2009 eigenaar
Nadere informatieNOTITIE REGIONAAL REPRESSIEF DEKKINGSPLAN FASE 2 BESTUURLIJKE UITGANGSPUNTEN. 1. Inleiding
NOTITIE REGIONAAL REPRESSIEF DEKKINGSPLAN FASE 2 BESTUURLIJKE UITGANGSPUNTEN 1. Inleiding De pdracht van het AB VrZW bij de vaststelling van het dekkingsplan fase 1 p 18 ktber 2013 luidde: nderzek de mgelijkheden
Nadere informatieFAQ Innovatieve bedrijfsnetwerken versie 18 november 2015
FAQ Innvatieve bedrijfsnetwerken versie 18 nvember 2015 Wanneer kan het IBN effectief van start gaan? De steun aan een innvatiecluster kan p zijn vregst starten p de eerste werkdag van de maand die vlgt
Nadere informatieConvenant. Publieke uitvoeringsorganisaties bevorderen internationale handel. Betrokken partijen
De Er Publieke Rijk, De De 22januari2018 versterking handelsbevrdering vr Nederlandse bedrijfsleven en instellingen Cnvenant Publieke uitveringsrganisaties bevrderen internatinale handel Betrkken partijen
Nadere informatieStatenvoorstel nr. PS/2014/341
Statenvrstel nr. PS/2014/341 Initiatiefvrstel Cde Maatschappelijke Participatie Datum Inlichtingen bij 23 april 2014 mevruw G.J. Overmeen-Bakhuis Aan Prvinciale Staten Onderwerp Initiatiefvrstel Cde Maatschappelijke
Nadere informatieRegeling: strategisch plan duurzame ontwikkeling werknemer
Regeling: strategisch plan duurzame ntwikkeling werknemer Lptijd : 1 maart 2017 t/m 31 december 2018 Aanbd vr metalektrbedrijven He verandert u daadwerkelijk het gedrag en de werkwijze van teams/afdelingen
Nadere informatieAmbitie HAS Hogeschool: Afvalvrij in Resultaten afgelopen 3 jaar Zie bijlage 1: Grafieken. Samenwerking Ecosmart
Ambitie HAS Hgeschl: Afvalvrij in 2025 HAS Hgeschl is hét hger berepspleidings- en expertisecentrum in Zuid Nederland in het dmein van agr, fd en leefmgeving. Als zelfstandige tp-hgeschl leiden we studenten
Nadere informatieIMPLEMENTATIE WET VERPLICHTE MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING GEMEENTEN NOORDOOST-BRABANT
BIJLAGE 1 IMPLEMENTATIE WET VERPLICHTE MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING GEMEENTEN NOORDOOST-BRABANT 1. Inleiding Op 1 juli 2013 is de Wet verplichte meldcde huiselijk geweld en kindermishandeling
Nadere informatieAgendanummer: Begrotingswijz.: Onderwerp : doorontwikkeling windenergie. Aan de raad van de gemeente Waalwijk Waalwijk, 18 september 2012
Agendanummer: Begrtingswijz.: CR2 Onderwerp : drntwikkeling windenergie Kenmerk: 12-0024868 Aan de raad van de gemeente Waalwijk Waalwijk, 18 september 2012 0. Samenvatting Uw Raad heeft vr de ambitie
Nadere informatieDeelprojectplan. Projectadministraties
Deelprjectplan Prjectadministraties Het beheersen van prjectadministraties dr de invering van een hgeschlbrede methdiek. 1 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2. Prbleemverkenning en stelling 3. Prjectdelen 4.
Nadere informatieBij leefbaarheid gaat het er om hoe mensen hun omgeving ervaren en beoordelen.
1 Leefbaarheid is een belangrijk, z niet hét thema van de laatste jaren. De wnmgeving wrdt vr mensen steeds belangrijker vr de ervaren wn. Ok vanuit het perspectief van sciale chesie, veiligheid en sciaal-ecnmische
Nadere informatieSamenvatting Deelprojecten Ouderen Samen
Samenvatting Deelprjecten Ouderen Samen Vughtse Ouderen aan het Wrd In januari 2007 zijn dr het Prject Ouderen Samen vier bijeenkmsten gerganiseerd waarvr alle Vughtse inwners van 55 jaar en uder waren
Nadere informatieMissie, visie en strategie Informatievoorziening veiligheidsregio s Definitief RBC 5/11/14
Missie, visie en strategie Infrmatievrziening veiligheidsregi s Definitief RBC 5/11/14 Inleiding Relatie met prgrammaplan en werkplannen Deze missie, visie en strategie vrmen de basis vr het Prgramma Infrmatievrziening
Nadere informatieJaarverslag Cliëntenraad. Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening
Jaarverslag 2016 Cliëntenraad Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Vrwrd Gewaardeerde lezer, Graag bieden we u hierbij ns jaarverslag 2016 aan zdat u geïnfrmeerd bent ver nze inbreng in het beleid
Nadere informatieSOCIALE VEERKRACHT INNOVATION GAMES DEAR FUTURE SEPTEMBER 2017
SOCIALE VEERKRACHT INNOVATION GAMES DEAR FUTURE 23 28 SEPTEMBER 2017 1.WAARDENKAARTEN Hiernder wrden de waardenkaarten weergegeven. Uit 24 kaarten zijn er 6 gekzen die centraal staan bij dit team en het
Nadere informatieVoor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) Winterswijk 2013-2018
Vr- en Vregschlse Educatie (VVE) Winterswijk 2013-2018 1. Inleiding Vr- en Vregschlse Educatie, als nderdeel van het bredere beleidsterrein nderwijsachterstandbeleid, wrdt sinds 2002 in Winterswijk vrmgegeven.
Nadere informatieDynamische jaaragenda 2017
Dynamische jaaragenda 2017 Deze agenda is pgebuwd uit de werkagenda's van de vier Prtefeuillehudersverleggen Ecnmie, Wnen, Duurzaamheid en Mbiliteit. December 2016 > PORTEFEUILLEHOUDERSOVERLEG MOBILITEIT
Nadere informatieSociaal akkoord arbeidsmarkt Zorg en Welzijn Stedendriehoek en Noord-Veluwe
Sciaal akkrd arbeidsmarkt Zrg en Welzijn Stedendriehek en Nrd-Veluwe De aanleiding tt het vrmen van een sciaal akkrd In 2013 waren ruim 57860 (brn: WGV Zrg en Welzijn) inwners in de regi s Stedendriehek
Nadere informatieOnderwerp Wijziging van de Verordening tot het kunnen verlenen van een alleenrecht voor Concern voor Werk. Aan de raad. Status: ter besluitvorming
N. 218419-1 Emmelrd, 14 januari 2014. Onderwerp Wijziging van de Verrdening tt het kunnen verlenen van een alleenrecht vr Cncern vr Werk. Advies raadscmmissie [ ] Aan de raad. Status: ter besluitvrming
Nadere informatieMissie, visie en organisatiedoelstellingen GHOR organisaties Gooi & Vechtstreek en Flevoland In het kader van de intensivering van de samenwerking
Missie, visie en rganisatiedelstellingen GHOR rganisaties Gi & Vechtstreek en Flevland In het kader van de intensivering van de samenwerking Afdeling GHOR Flevland/ GHOR Gi & Vechtstreek Datum 7 juni 2010
Nadere informatieOntwerpbesluit pag. 4. Toelichting pag. 5
Cllege van Gedeputeerde Staten Statenvrstel DATUM 3 juli 2018 NUMMER PS PS2018RGW09 AFDELING LFO COMMISSIE RGW STELLER Wilma Timmers DOORKIESNUMMER 030-2583525 DOCUMENTUMNUMMER 81D4A70A PORTEFEUILLEHOUDER
Nadere informatieWhite Paper. Scrummen voor de OR
White Paper Scrummen vr de OR Wat is Agile? Agile betekent letterlijk behendig en lenig. Agile is een filsfie, een manier van denken he m te gaan met veranderende mstandigheden. Waarbij het flexibel inspelen
Nadere informatieHuurdersvereniging In De Goede Woning ACTIVITEITENPLAN
ACTIVITEITENPLAN 2014 Activiteitenplan 2014 : INLEIDING In 1997 werd de in Zetermeer pgericht met als del het behartigen van de belangen van huurders van de cmplexen van R.K. Wningbuwstichting De Gede
Nadere informatieGOVERNANCE MVO PLATFORM
Gvernancedcument MVO Platfrm, 22 nvember 2012 GOVERNANCE MVO PLATFORM Inleiding Het MVO Platfrm is een in 2002 pgericht infrmeel samenwerkingsverband van maatschappelijke rganisaties 1 en vakbndsrganisaties
Nadere informatieDuurzaamheid. Programma voor het bevorderen van duurzaamheid in Ridderkerk. Jory Rombouts en Arien van der Maas Gemeente Ridderkerk 2 december 2014
Duurzaamheid Prgramma vr het bevrderen van duurzaamheid in Ridderkerk Jry Rmbuts en Arien van der Maas Gemeente Ridderkerk 2 december 2014 Duurzaamheid 1. Transitie Prces Duurzaamheid 2. Prgramma Duurzaamheid
Nadere informatieProcesdocument Klankbordgroep Schakenbosch
Prcesdcument Klankbrdgrep Schakenbsch Tijdens de klankbrdgrepvergadering van 23 juni 2010 is de afspraak gemaakt met de leden van de klankbrdgrep m duidelijkheid te geven ver het prces, de kaders, de verschillende
Nadere informatieHandleiding TechFinder: gebruikers
Handleiding TechFinder: gebruikers Wetenschap- en techniekaanbd p maat Inhud Wat is TechFinder?... 1 Vr wie?... 1 Registreren... 1 Inlggen... 2 Prduct zeken... 3 Resultaat zekpdracht... 6 Prduct aanvragen...
Nadere informatieVan analoog via dialoog naar digitaal. Proteion Thuis: Paraat voor de toekomst
Van analg via dialg naar digitaal Prtein Thuis: Paraat vr de tekmst 1 Inleiding Prtein Thuis stelt zich als del ged vrbereid de uitdagingen van de tekmst aan te gaan. De uitdagingen p het gebied van de
Nadere informatieCommunicatieplan vrijwilligerswerving
Cmmunicatieplan vrijwilligerswerving Er werken bij Alzheimer Nederland 3300 vrijwilligers (exclusief cllectanten). Sinds enige tijd lpt het aantal vrijwilligers terug, en is het ndzakelijk dat er actieve
Nadere informatieSIG Groene ICT & Duurzaamheid jaarverslag 2014 / jaarplan 2015
SIG Grene ICT & Duurzaamheid jaarverslag 2014 / jaarplan 2015 Inleiding Hiernder treft u het jaarverslag 2014 en het jaarplan 2015 van de Special Interest Grup Grene ICT & Duurzaamheid aan. Het jaarverslag
Nadere informatiePROVINCIALE STATEN VAN OVERIJSSEL, Reg.nr. p^ ] 2ö\2_ ( ZH\ Vragen CDA-statenfractie over Investeringsbesluit Kerntaak Regionale Economie
PROVINCIALE STATEN VAN OVERIJSSEL, Reg.nr. p^ ] 2ö\2_ ( ZH\ Z, 30 MRT 2012 Ruting a.d. Bijl.: Luttenbergstraat 2 Pstbus 10078 8000 GB Zwlle Telefn 038 499 88 99 Fax 038 425 48 88 verljssel.nl pstbus@verijssel.nl
Nadere informatieThemadag 'Agrocomplex Scheldemond: samen een wereld te winnen?!' Verslag
Themadag 'Agrcmplex Scheldemnd: samen een wereld te winnen?!' 27 nvember 2009, IJzendijke Vr inleidingen zie handuts. Verslag Vragenrnde na inleidingen Langs beide kanten van de grens zijn verschillende
Nadere informatieSaxionstudent.nl CE 1
Thema: Marktanalyse (semester 1) Prject: Desk en Fieldresearch 56357 Vrwrd Vr u ligt het plan van aanpak vr het prject Desk en Fieldresearch, vr het thema marktanalyse van semester 1. Het is de bedeling
Nadere informatieHet project is een samenwerking van 4 partijen betrokken bij de inzameling van afval, met als penvoerder Eurobins (bekend van de Kliko).
Prjectplan Clumbus 1. Naam en krte mschrijving Het prject heeft de naam Clumbus Inzamelsysteem gekregen. Het betreft een cmpleet nieuw en uniek inzamelcncept vr huishudelijk afval. Het gaat uit van een
Nadere informatieTransmuraal Programma Management
Transmuraal Prgramma Management Een prpsitie van Vitha versie 1 Inhudspgave 1 Inleiding... 3 2 Transmurale behandelpraktijken... 3 2.1 Transmurale zrg nader gedefinieerd... 3 2.2 Transmurale zrg in de
Nadere informatieVoortgangsrapportage project Sociale Economie
Vrtgangsrapprtage prject Sciale Ecnmie December 2007 Prject Sciale Ecnmie Pagina 1 van 5 Inleiding Het prject Sciale Ecnmie is per september 2006 van start gegaan ter invulling van het thema sciale ecnmie
Nadere informatieSubsidies waar weidegang als voorwaarde kan worden gesteld
Bijlage 1 Weidegang stimuleren dr middel van subsidies Het is ged mgelijk m weidegang in de melkveehuderij te stimuleren met behulp van bestaande subsidies. Dit is een verzicht van de agr- en landbuwsubsidies
Nadere informatieBeleidsplan 2014 tot en met 2016
Blessed Generatin Nederland Falkejacht 25 9254 EJ Hurdegaryp Beleidsplan 2014 tt en met 2016 Blessed Generatin Nederland (0511) 47 21 37 - www.blessedgeneratin.nl - inf@blessedgeneratin.nl KvK 01100560
Nadere informatieFinanciële verordening ex artikel 212 Gemeentewet
Financiële verrdening ex artikel 212 Gemeentewet De raad van de gemeente Hendrik-Id-Ambacht besluit, gelet p artikel 212 van de Gemeentewet, vast te stellen: de verrdening p de uitgangspunten vr het financieel
Nadere informatieMeerjaren beleidsplan 2015-2020
Meerjaren beleidsplan 2015-2020 Inhudspgave Visie 1 Missie 1 Uitvering 1 Meer bijen in Nederland 2 Franchisefrmule 2 Educatie 3 Oppervlak drachtplanten vergrten 3 Kansen vr mensen afstand tt de arbeidsmarkt
Nadere informatiejuli nieuwe hoofdstuk 3 CAR: Selecteren en aanleveren relevante lokale regelingen beloningsbeleid
Het sprbekje geeft inzicht in de activiteiten vr een zrgvuldige vergang nder vermelding van de peride waarin die stappen meten zijn gezet. Per activiteit is aangegeven wat wij hierin vr u kunnen betekenen.
Nadere informatieExcellente werving, Excellente studenten. Studentenwerving
Excellente werving, Excellente studenten Studentenwerving Ondersteuningstraject werving Vraag vanuit de Centres en Centra Gebaseerd p ndersteuningsvraag Individuele benadering, inzichten vr iedereen 2
Nadere informatieV-ICT-OR begeleidt besturen in hun informatiehuishouding voor optimaal verloop van samenvoeging gemeente en OCMW
V-ICT-OR begeleidt besturen in hun infrmatiehuishuding vr ptimaal verlp van samenveging gemeente en OCMW De infrmatica in steden en gemeenten greide sinds de jaren 80 rganisch. Dat stapje bij stapje greien
Nadere informatieBeleidsplan Stichting Careduca Foundation
Beleidsplan Stichting Careduca Fundatin Publicatiedatum: 1 september 2018 Inhudspgave 1. Inleiding en cntactgegevens... 3 2. Beleid en strategie... 4 2.1. Aanleiding vr de prichting... 4 2.2. Del van de
Nadere informatieHergebruikinitiatieven
Hergebruikinitiatieven Principe: materialen en verpakkingen hergebruiken vr ze afval wrden Hergebruik betekent de terugwinning en het hergebruik van prducten f nderdelen ervan: hergebruik van de verschillende
Nadere informatieBoschveld on Tour. Herijking Sociale Visie Boschveld 2015-2019
Bschveld n Tur Herijking Sciale Visie Bschveld 2015-2019 Inleiding Vr u ligt het verslag van de herijking van de sciale visie van Bschveld vr de peride 2015 2019. In 2007 is de sciale visie van Bschveld
Nadere informatieJaarverslag cliëntenraad. Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening
Jaarverslag 2015 cliëntenraad Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Vrwrd Gewaardeerde lezer, Graag bieden we u hierbij ns jaarverslag 2015 aan zdat u geïnfrmeerd bent ver nze inbreng in het beleid
Nadere informatieRAPPORTAGE INVENTARISATIE MBO
RAPPORTAGE INVENTARISATIE MBO INHOUDSOPGAVE Inhudspgave... 1 Inleiding... 2 Aanpak... 2 Resultaten ac s (=Gren mb)...4 Resultaten rc s (=Grijs mb)...6 Cnclusie...8 Bijlage 1 Checklist mb...9 Bijlage 2
Nadere informatieLes Hernieuwbare energie
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Hernieuwbare energie Werkblad Les Hernieuwbare energie Werkblad "100% duurzaam", "Hllandse wind", "Kies bigas!": wie de reclames van energiebedrijven bekijkt zu bijna denken
Nadere informatieVisie op de webpresentatie. gemeente Eindhoven
Visie p de webpresentatie gemeente Eindhven Inhud 1 Inleiding 3 2 Basisgedachte beheften ntvanger centraal 3 2.1 Onderscheidende kwaliteiten websites 3 2.2 Verbinding essentieel 4 2.2.1 Verbinding extern
Nadere informatieBoard 2014-2020. Metropoolregio Amsterdam: wonen, werken, wereldplek. September 2013
Bard 2014-2020 Metrplregi Amsterdam: wnen, werken, wereldplek September 2013 Inhudspgave Vrwrd: Wnen, werken, wereldplek: sleutel tt blijvend succes Leeswijzer 1. Inleiding: cntext en del van het Bard
Nadere informatieMaak van 2015 jouw persoonlijk professionaliseringsjaar
Maak van 2015 juw persnlijk prfessinaliseringsjaar en wrd Nlc erkend Register Lpbaanprfessinal (RL) Nlc erkend Register Lpbaanprfessinal (RL) Deze status wrdt bereikt na certificering dr het nafhankelijke
Nadere informatieM A R I J E D E G R O O T G R O O T I N H R
Pauline Siebers Caching A A N M E L D I N G H E R F S T A C T I E 2 0 1 5 Dank vr je interesse in nze aanbieding! We willen startende ndernemers niet alleen fcus maar k slagkracht meegeven. Daarm wrdt
Nadere informatieLokale subsidies voor energiebesparing en duurzame energie
RETS RESpedia Lkale subsidie vr energieprjecten Ec Centre Wales Jake Hllyfield Lkale subsidies vr energiebesparing en duurzame energie Diverse lkale verheden in Wales hebben uiteenlpende maatregelen genmen
Nadere informatieBeslissingsondersteunende instrumenten. Criteria 2016. September 2015 Stichting Kwaliteit in Basis GGZ
Beslissingsndersteunende instrumenten September 2015 Stichting Kwaliteit in Basis GGZ Beslissingsndersteunende instrumenten Inleiding Stichting Kwaliteit in Basis GGZ gelft dat de mentale zrg in Nederland
Nadere informatieOO: het aanbod lokale, seizoen- en bio producten in de distributiesector vergroten
OO: het aanbd lkale, seizen- en bi prducten in de distributiesectr vergrten Onder 'distributiesectr' verstaat men alle handelszaken van het intermediaire aanbd (grthandel) en het eindaanbd (grtdistributie,
Nadere informatieWHITE PAPER HET INRICHTEN VAN KWALITEITSMANAGEMENT
WHITE PAPER HET INRICHTEN VAN KWALITEITSMANAGEMENT Adjust - Sciaal Resultaat zet in p verbinding in het Sciaal Dmein. Dat den we dr altijd g te hebben vr de mens en zijn mgeving. We hebben nze expertise
Nadere informatieBijlagen. A plan van aanpak 2009-2010. adviesbevoegdheden CCR. samenwerkingsovereenkomst CCR-RvB. jaarcyclus. E begroting-uitgaven 2010
Bijlagen A plan van aanpak 2009-2010 B C D adviesbevegdheden CCR samenwerkingsvereenkmst CCR-RvB jaarcyclus E begrting-uitgaven 2010 F schema adviesaanvragen 2010 Bijlage A: CCR plan van aanpak 2009-2010
Nadere informatieCursussen CJG. (samenwerking tussen De Meerpaal en het onderwijs in Dronten) Voortgezet Onderwijs
Cursussen CJG (samenwerking tussen De Meerpaal en het nderwijs in Drnten) Vrtgezet Onderwijs 1 Faalangst (vrtgezet nderwijs) Faalangsttraining is vr jngeren die gespannen zijn en (te) veel nadenken ver
Nadere informatieBibliotheek en basisvaardigheden. Handreiking voor een structurele aanpak op lokaal niveau
Biblitheek en basisvaardigheden Handreiking vr een structurele aanpak p lkaal niveau 1 Inhud Een structurele aanpak van laaggeletterdheid p lkaal niveau 3 1. Draagvlak bij de gemeente 3 2. Draagvlak in
Nadere informatieBeleidsplan Versie 30 december 2013
Beleidsplan Versie 30 december 2013 Stichting Cmité Ost-Eurpa Ureterp Vraf Vr u ligt het beleidsplan van de Stichting Cmité Ost-Eurpa Ureterp. Het plan mvat een verzicht van de delstellingen, activiteiten,
Nadere informatieVeel gestelde vragen, Producties en Festivals 2018 (gewijzigd: 28 juli 2017)
Veel gestelde vragen, Prducties en Festivals 2018 (gewijzigd: 28 juli 2017) De regeling 1. Vr welke activiteit kan subsidie wrden verleend in het kader van de regeling? U kunt een subsidie aanvragen vr:
Nadere informatieAlleen m.b.t. vergoedingen pedagogisch Instemming. medewerkers (hoofdstuk 1 uit de regeling) Advies
Satusverzicht. Cnsultatie Unitmanagers/Lcatiemanagers mei 2011 evaluatie Cnsultatie cliëntenraad Besluit Bestuursgrep 22 april 2003 OR Alleen m.b.t. vergedingen pedaggisch Instemming medewerkers (hfdstuk
Nadere informatieBio-economie in Vlaanderen. ambities en stand van zaken. 15 juni 2017 Annemie Janssens
Bi-ecnmie in Vlaanderen ambities en stand van zaken 15 juni 2017 Annemie Janssens Overzicht 1. Wat is bi-ecnmie? 2. Bi-ecnmie in cijfers: Eurpa en Vlaanderen 3. Vlaams beleid 4. Uitdagingen 5. Cnclusie
Nadere informatieBeleidsplan Stichting Gevangenenzorg Albanië
Stichting Gevangenenzrg Albanië Stichting Gevangenenzrg Albanië Inhudspgave Intrductie... 3 Missie en visie... 4 Strategische delstellingen... 5 Fndswerving... 7 Financieel beleid... 8 Stichting Gevangenenzrg
Nadere informatieTuinbouwakkoord. Preambule hectares (is 5,6 % van beschikbare cultuurgrond) )
Tuinbuwakkrd Preambule Ondergetekenden begen een Natinale Tuinbuwagenda 2019 2030, nder het mtt Circulaire tuinbuw in de praktijk, zals vrbereid en pgesteld dr bedrijfsleven, kennispartners & verheden
Nadere informatieUitvoeringsconvenant Binnenstad Den Haag 2014-2018
Uitveringscnvenant Binnenstad Den Haag 2014-2018 De partijen 1. Den Haag, vertegenwrdigd dr de wethuder CBI 2. Stichting Binnenstad Den Haag, vertegenwrdigd dr de vrzitter van de Stichting Binnenstad Den
Nadere informatievan Samen werken naar Samenwerken Kernteam Platform Water Vallei en Eem
van Samen werken naar Samenwerken Kernteam Platfrm Water Vallei en Eem Del & Opbuw presentatie! Infrmeren ver de stand van zaken van de factsheet drntwikkeling rganisatie. Terugblik - parapluplan Factsheet
Nadere informatieBeleidsnotitie 2013-2016. 100, uw welzijns- en zorgnetwerk. Vastgesteld op 26 april 2013
Beleidsntitie 2013-2016 100, uw welzijns- en zrgnetwerk Vastgesteld p 26 april 2013 1 1 Inleiding Begin 2012 maakte 100, uw welzijns- en zrgnetwerk een drstart, na vier jaar nder de naam Zwel NN vanuit
Nadere informatieBeleidsregels voorziening jobcoaching Participatiewet 2015
Beleidsregels vrziening jbcaching Participatiewet 2015 1-7-2015 Jbcaching Reginale beleidsregels jbcaching Participatiewet regi Achterhek Inleiding Jbcaching gaat ver het ndersteunen van mensen bij het
Nadere informatie