Verzuring en vermesting
|
|
- Ruben van der Pol
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Verzuring en vermesting Computer Ondersteund Onderwijs oefen- en zelftoetsmodule bij Ecologie eerste jaar versie 2 - juni 2004 Luchtverontreiniging in Noordwest-Europa 1. Zure regen wordt met name veroorzaakt door emissie van zwaveldioxide, stikstofoxide en ammoniak. Waar komen deze emissies vooral vandaan? verbranding fossiele brandstof in industrie landbouw (mest) Zwaveldioxide Stikstofoxide Ammoniak industriële productieprocessen uitlaatgassen verkeer 2. In deze grafiek zijn de emissies in Nederland weergegeven voor zwaveldioxide en ammoniakgas voor de periode In de vijftiger jaren werd in Nederland aardgas gevonden, en men ging rond 1965 op grote schaal over van aardolie en kolen op aardgas. A. Wat betekende dit voor de emissies van deze stoffen in 1975 (10 jaar later)? SO 2 NH 3 B. Door intensivering van de veeteelt stijgt de emissie van NH 3 nog sneller dan vóór De daling van zwaveldioxide-emissie stijgt daarna weer doordat er meer industrie komt. Na 1980 daalt de emissie weer, en halverwege de jaren tachtig begint ook de emissie van ammoniakgas te dalen. Waardoor ontstaat deze daling?
2 3. In de atmosfeer reageren SO 2, NH 3 en NO 3 en NO 2 met stoffen uit de lucht (zuurstof, ozon, OH - en water), met elkaar, en met uit de andere reacties ontstane stoffen. Hieruit ontstaan de zuren die de naam aan de zure regen geven. Noem de zuren die uit deze stoffen in de lucht kunnen ontstaan. 4. Ammoniak is eigenlijk een base (kan een H + opnemen), maar wordt toch gerekend tot de veroorzakers van 'zure' regen. Waarom is dat? 5. De neerslag in Nederland heeft niet op elke plaats dezelfde samenstelling. Zo is er op sommige plaatsen een zeer hoog SO 2 -gehalte, maar nauwelijks NH 3 aanwezig, en op andere plaatsen is de situatie precies andersom. A. Geef op deze kaart van Nederland aan in welke provincies je hoge concentraties SO 2 verwacht. B. Geef op deze kaart van Nederland aan in welke provincies je hoge concentraties NH 3 verwacht.
3 6. Hiernaast zie je een schematische voorstelling van een bos op een berghelling. De wolken worden door de wind steeds tegen de helling opgeduwd, waar ze dan opstijgen en er regen uit valt. Hierdoor zijn er drie verschillende zones: een regenzone onder de wolken met veel neerslag, een wolkenzone met veel minder neerslag, en een droge zone boven de wolken met zeer weinig neerslag. Een mooi voorbeeld hiervan is de Teide op Tenerife, die altijd boven de wolken uitsteekt. Alleen in de onderste zone valt regen. A. Heeft bij luchtvervuiling de zone die altijd boven de wolken blijft daar ook last van? B. In de wolkenzone valt weinig regen, maar toch vindt daar naast regen niet alleen droge depositie plaats. Op welke manier vindt hier nog meer depositie plaats? 7. De hoeveelheid droge depositie van S en N is afhankelijk van de concentratie in de lucht, die bepaald wordt door de uitstoot van de bedrijven in de omgeving. Tevens is het afhankelijk van de aard van het landschap en de vegetaties zelf ('hoge bomen vangen veel wind'). Men vergelijkt loofbossen en naaldbossen van dezelfde leeftijd en opbouw. Het blijkt dat in naaldbossen uit lucht met dezelfde concentraties meer droge depositie plaatsvindt. Hoe zou dit te verklaren zijn?
4 Verzuring 8. Korstmossen hebben geen cuticula: gassen en aerosolen dringen direct in de cellen door. Ze zijn daarom zeer gevoelig voor de directe effecten van luchtverontreiniging. Dankzij de directe toxische effecten van SO 2 in de lucht neemt het aantal soorten dan ook tot eind jaren '80 dramatisch af. In de jaren '90 beginnen een aantal korstmossoorten weer terug te komen, dankzij de verlaagde zwaveldioxide-uitstoot (daling met 80%). Van welke ecologische groep korstmossen verwacht je de grootste toename? A. Nitrofytische korstmossen B. Acidofytische korstmossen C. Neutrale korstmossen 9. Sommig grasland was vroeger heide, maar is door de sterke verzuring en vermesting totaal vergrast. Door te bekalken kan men de ph van 4 naar 5,2 verhogen. Dit is het resultaat van een chemische reactie van kalk met protonen in de bodem. A. Geef deze reactievergelijking. Er ontstaat nu een overmaat aan Ca 2+ -ionen. B. Wat gebeurt er met deze overmaat? 10. In kalkrijke gronden reageert het zuur uit de neerslag met de kalk: CaCO 3 + 2H + Ca 2+ + H 2 O + CO 2 Welke stoffen kunnen ontstaan uit eventuele vervolgreacties? 11. In Gelderland is er veel verzurende depositie. Bij een zure bodem (ph < 4,5) zullen aluminiumionen op dezelfde wijze in het grondwater terechtkomen als calcium uit kalkhoudende gronden.
5 In deze figuur is het Al 3+ -gehalte van het bovenste grondwater aangegeven onder de verschillende type gronden in Gelderland. Waardoor zijn er op bouwland en grasland zoveel minder aluminiumionen aanwezig? 12. Heldere voedselarme (oligotrofe) wateren zijn zeer zwakgebufferd (ph 5-6). In water zit veel minder anorganische koolstof, die bij deze ph voor de helft als HCO 3 - en voor de helft als CO 2 is opgelost. In dit water komen veel isoetide ondergedoken waterplanten voor, zoals knolrus. Deze hebben geen huidmondjes, en nemen alleen CO 2 via de wortels op. Dit komt door decompositie vrij uit het sediment. Bij waterverzuring blijken bepaalde ondergedoken snelgroeiende planten, zoals knolrus en veenmos, juist goed te groeien. Wat is hiervan de oorzaak? 13. Eind jaren '80 vermoedde men dat koolmezen in bossen op arme zandgronden veel minder jongen groot konden brengen. Er werd een onderzoek gestart, gefinancieerd door de regering, om dit te onderzoeken. De onderzoekers bekeken het broedsucces van koolmezen in 7 verschillende bossen. A. Is het waarschijnlijk dat deze resultaten het gevolg zijn van voedselgebrek? B. Is het waarschijnlijk dat de zure regen het kalk in de eierschalen een beetje heeft opgelost?
6 Onderzoekers bekeken het broedsucces van koolmezen. De eierschalen bleken in bossen op arme zandgronden van slechte kwaliteit. Men vermoedde dat hier de koolmeesjes minder kalk tot hun beschikking hebben. Het gebruik van kalkbronnen door koolmezen wordt onderzocht. De koolmezen bleken moeite om aan hun hoofdvoedsel slakken te komen. C. Waardoor zijn er zoveel minder slakken in de bossen? D. Welke conclusie over de koolmezen op kalkarme gronden is het meest accuraat?
7 Vermesting (eutrofiëring) 14. Verhoogde toevoer van stikstofverbindingen leidt meestal tot een verlaging van het soortenaantal doordat enkele soorten stikstofminnende planten de oorspronkelijke soorten verdringen. In sommige omstandigheden leidt verhoogde toevoer van stikstof echter tot een verhoging van het soortenaantal. Onder welke omstandigheden neemt het soortenaantal toe? 15. Tot voor kort werd de boomgroei in de bossen van Nederland beperkt door de hoeveelheid beschikbare stikstof. In productiebossen werd zelfs extra gemest met stikstofverbindingen. Na de tweede wereldoorlog neemt de depositie van stikstofverbindingen echter toe, en nu is de depositie van N groter dan de behoefte van de bossen. Door onder andere denitrificatie kan deze N weer uit het ecosysteem verdwijnen. A. In welke vorm verdwijnt de stikstof bij denitrificatie? B. Hoe wordt dit gevormd? C. Is denitrificatie een heterotroof of een autotroof proces? D. Denitrificatie kan het effect van stikstofdepositie op een ecosysteem verminderen. In welk bos verwacht je het meeste effect van denitrificatie? eiken/berkenbos dennenbos elzenbroekbos 16. In Europa komen veel soorten bossen voor. Het meeste onderzoek in Nederland is echter uitgevoerd aan enkele naaldhoutsoorten op zure tot matig zure voedselarme bodems. Daarover bestaan dus de meeste gegevens; over andere typen bos is veel minder bekend. Waarom is er vrijwel geen onderzoek gedaan naar de effecten van stikstofdepositie in bijvoorbeeld eiken/berkenbos? 17. Er zijn drie redenen te noemen waarom extra stikstoftoevoer in combinatie met bodemverzuring juist kan leiden tot verminderde nutriëntenopname van de bomen. Noem deze.
8 18. Als er veel verzurende depositie is, kunnen bomen een tekort aan water krijgen. A. Noem twee redenen waarom bomen watertekort krijgen. Ook bij niet schadelijke hoeveelheden depositie kan watergebrek optreden. Omdat de concentratie nutriënten hoger is gaat de boom minder wortels aanmaken, maar ontwikkelt wel veel biomassa (grote bladerkroon). Hierdoor neemt de verdamping toe, maar het wateropnemend vermogen af, waardoor ook watergebrek kan ontstaan. B. Welk ander probleem doet zich voor bij deze bomen? 19. Met het toenemen van de stikstofdepositie werd in eerste instantie de groei van de Nederlandse bossen gestimuleerd. Pas toen de depositie groter werd dan de behoefte nam de concentratie stikstof in de naalden van de bossen toe. A. Waarom nam de concentratie stikstof in de bladeren daarvoor niet toe? B. In welke vorm slaat de boom stikstof op bij een overschot? C. Dit is verder niet schadelijk voor de plant. Welk probleem krijgt de plant hierdoor wel? 20. In kalkgraslanden wordt de verzurende depositie geneutraliseerd door het kalk in de bodem (meer dan 90%). Het enige effect is hier eutrofiëring. In kalkgraslanden constateerde men hierdoor toch een achteruitgang van het aantal soorten in kalkgraslanden. A. Waardoor neemt het aantal soorten af, als alle soorten in principe toch voordeel hebben van de extra meststoffen op deze arme gronden? Om de eutrofiëring in kalkgraslanden te onderzoeken, zijn proeven gedaan met bemesting met verschillende samenstelling. Alle grassen deden het significant beter bij een bemesting met zowel K, P als N. Vlinderbloemigen blijken alleen sterk te reageren op een gift aan fosfaten, en daar sterk van te gaan groeien. In velden die alleen met P bemest zijn nemen de vlinderbloemigen dan ook in aantal toe. B. Waardoor reageren vlinderbloemigen alleen bij een gift aan fosfaat, en niet op stikstof?
9 21. In kalkgraslanden neutraliseert de kalk de verzurende depositie, waardoor een grote concentratie calcium in de bodem ontstaat. Dit spoelt uit naar het grondwater. Voor de elektroneutraliteit zal er ook een negatief ion moeten uitspoelen. Welk ion is dit waarschijnlijk? 22. Er zijn vier buffermechanismen waarmee het zuur uit de depositie wordt geneutraliseerd. Carbonaatverwering is in kalkgraslanden het belangrijkste. A. Welk mechanisme is het belangrijkste in heidevelden? B. Welk mechanisme speelt bij buffering van zure regen nergens een grote rol? 23. Om meer inzicht te krijgen in de concurrentiestrijd tussen heide- en grassoorten zijn een aantal bemestingsproeven gedaan (volgens het principe van De Wit). Verschillende stikstofhoeveelheden werden toegediend aan vegetaties van: een mengcultuur van struikheide (Calluna vulgaris) en pijpestrootje (Molinia caerulea) een mengcultuur van gewone dopheide (Erica tetralix) en pijpestrootje monoculturen van de afzonderlijke soorten Na drie groeiseizoenen werden de planten geoogst en werd de biomassa (g/m²) bepaald. De resultaten van deze experimenten zijn weergegeven in twee zogenaamde vervangingsdiagrammen.
10 A. Welke vorm heeft de lijn als de intraspecifieke concurrentie sterker is dan de interspecifieke concurrentie? De vorm van een lijn in de grafiek vertelt ons hoe de intraspecifieke concurrentie zich verhoudt tot de interspecifieke concurrentie. B. Geef van de volgende uitspraken aan welke vorm de grafiek heeft. Intraspecifieke competitie = Interspecifieke competitie Intraspecifieke competitie > Interspecifieke competitie Intraspecifieke competitie < Interspecifieke competitie C. Bij welke stikstofniveau's is Erica een sterkere concurrent dan Molinia? Calluna is bij alle N-giften een betere concurrent dan Molinia. N is blijkbaar niet bepalend voor de concurrentie positie van Calluna ten opzichte van Molina. D. Verklaar dit in biologische termen. Dit komt doordat Calluna een betere concurrent is dan Molinia voor Op heidevelden blijkt stikstof nauwelijks uit te spoelen: het wordt opgeslagen in het systeem (in de planten zelf). Om deze stikstof weer beschikbaar te hebben voor groei moet het uit dood materiaal worden vrijgemaakt. Dit gebeurt door mineralisatie. Door de hei af te plaggen hoopt men de eutrofiëring van de hei tegen te gaan. A. Wat verwacht je van de mineralisatie na het plaggen? B. Wat is hiervoor de reden?
11 Maatregelen 25. Verzuring en vermesting van ecosystemen kunnen leiden tot een veranderende soortensamenstelling, een afname in biodiversiteit, en zelfs tot de verandering van het ene ecosysteem in het andere. Van nature zijn ecosystemen ook onderhevig aan veranderingen. A. Hoe wordt dit proces ook wel genoemd? Dit proces binnen een ecosysteem is een natuurlijk proces. Een voorbeeld is de successie van open water via een basisch laagveen naar een matig zuur hoogveen. Hoewel hier ook verzuring plaatsvindt wordt deze ontwikkeling als natuurlijk beschouwd. De huidige laagvenen verzuren ook. B. Wat is het wezenlijke verschil met de natuurlijke successie, waardoor wij vinden dat we moeten ingrijpen? 26. Om de effecten van verzuring en vermesting tegen te gaan zijn verschillende manieren van aanpak mogelijk: 1. brongerichte maatregelen, en 2. effectgerichte maatregelen. Hoewel brongerichte maatregelen duidelijk de beste keus zijn als je kijkt naar duurzaamheid, worden ook vaak effectgerichte maatregelen toegepast. Noem hiervoor drie redenen Door de overheid zijn een aantal regelingen en wetten ingesteld om de uitstoot van verzurende en eutrofiërende stoffen te verminderen. Zo zijn er bijvoorbeeld voor de uitstoot van gassen regels voor industrie, landbouw en verkeer. Geef voor elke categorie de brongerichte maatregelen: Industrie: Landbouw: Verkeer: 28. De bossen hebben momenteel last van verzuring: er ontstaat wortelschade en belemmering in de opname van voedingsstoffen. Tot voor kort hadden veel bossen als voornaamste functie houtproductie. Als dit nu nog het geval was, zou men maatregelen willen nemen om deze effecten tegen te gaan. A. Welke maatregelen kan men dan nemen?
12 Deze maatregelen hebben voordelen, maar ook nadelen. B. Geef aan welke voor- en nadelen deze maatregelen elk hebben. C. Welke aanvullende maatregel kan men toepassen om het nadeel van bekalken teniet te doen? 29. Door verzuring en vermesting zet zich op de bodem in veel meren een dikke organische toplaag af, wat in een "gezond" meer niet gebeurt. Baggeren is een van de maatregelen die toegepast kunnen worden om oppervlaktewateren te herstellen. Waarom ontstaat deze dikke baggerlaag? 30. In heideterreinen worden diverse maatregelen toegepast om nutriënten af te voeren. Zet de hieronder genoemde maatregelen in de volgorde van effectiviteit, waarbij nummer 1 de meest nutriënten afvoert en nummer 4 de minste In ecosystemen doorlopen de nutriënten een kringloop. Deze hoeft niet altijd gesloten te zijn. Deze figuur is een simplistische weergave van zo'n open nutriëntenkringloop. De hiervoor genoemde maatregelen grijpen direct in deze kringloop in. A. (- D.) Geef de plaats aan waar deze maatregelen direct in deze kringloop aangrijpen.
13 Uitspoeling is het proces dat (hopelijk) indirect wordt beïnvloed door deze maatregelen. Uitspoeling van stikstofhoudende verbindingen houdt wel een afname in van N met betrekking tot het betreffende ecosysteem. Het heeft echter ook belangrijke nadelen. B. Noem twee nadelen Dit grasland was vroeger heide, maar is door de sterke verzuring en vermesting totaal vergrast. Hieronder staan enkele gevonden waarden voor dit gebied. Men wil de heide met de bijzondere soorten, die kenmerkend zijn voor matig zure voedselarme omstandigheden, weer terugkrijgen. Men plagt dit gebied, en meet het effect: de nitraatproductie wordt meer dan gehalveerd, maar de zuurgraad neemt nauwelijks af. Wel wordt de grond droger. A. Waarom heeft plaggen wel invloed op de bodemvochtigheid? Naast het plaggen gaat men nu ook bekalken, en meet weer het effect: de zuurgraad vermindert drastisch, maar de nitraatproductie gaat sterk omhoog. De grond wordt ook hier iets droger. B. Waarom gaat de nitraatproductie zo sterk omhoog?
Hoofdstuk 3: Water, zuren en basen
Hoofdstuk 3: Water, zuren en basen NaSk II Vmbo 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 3: Water, zuren en basen NaSk II 1. Bouw van materie 2. Verbranding 3. Water, zuren en basen 4. Basis chemie voor beroep
Nadere informatieOEFENTOETS Zuren en basen 5 VWO
OEFENTOETS Zuren en basen 5 VWO Gesloten vragen 1. Carolien wil de zuurgraad van een oplossing onderzoeken met twee verschillende zuur-baseindicatoren en neemt hierbij het volgende waar: I de oplossing
Nadere informatieMaatregelen voor bosherstel
Veldwerkplaats Voedselkwaliteit en biodiversiteit in bossen Maatregelen voor bosherstel Gert-Jan van Duinen Arnold van den Burg Conclusie OBN-onderzoek bossen Te hoge atmosferische stikstofdepositie Antropogene
Nadere informatieZEEVISSEN NRC 24 01 2009
ZEEVISSEN NRC 24 01 2009 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 Zeevissen blijken zo veel kalk-korrels uit te scheiden, dat ze 3 tot 15 procent bijdragen
Nadere informatiePAS. Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) De PAS is op 15 juni 2015 vastgesteld en treedt op 1 juli 2015 in werking.
Programmatische Aanpak Stikstof () De is op 15 juni 2015 vastgesteld en treedt op 1 juli 2015 in werking. De is de Programmatische Aanpak Stikstof: een programma waarin overheden, natuurorganisaties en
Nadere informatieWaterkwaliteit 2: Natuur/chemie
Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie Prof. ir. Hans van Dijk 1 Afdeling Watermanagement Sectie Gezondheidstechniek Inhoud hydrologische kringloop kwalitatief 1. regenwater 2. afstromend/oppervlaktewater. infiltratie
Nadere informatieEffecten van verhoogde N- depositie op natuur: is herstel nog nodig? Roland Bobbink, Leon van den Berg, Hilde Tomassen, Maaike Weijters & Jan Roelofs
Effecten van verhoogde N- depositie op natuur: is herstel nog nodig? Roland Bobbink, Leon van den Berg, Hilde Tomassen, Maaike Weijters & Jan Roelofs Opbouw presentatie Inleiding - atmosferische depositie
Nadere informatieAccumulatie van C en N gedurende successie in kalkrijke en kalkarme duinen
Veldwerkplaats, 16 juni2015 1 Accumulatie van C en N gedurende successie in kalkrijke en kalkarme duinen Yuki Fujita & Camiel Aggenbach 2 Overzicht Wat zijn Grijze duinen? Atmosferische N-depositie en
Nadere informatieFauna in de PAS. Hoe kunnen we effecten van N-depositie op Diersoorten mitigeren? Marijn Nijssen Stichting Bargerveen
Fauna in de PAS Hoe kunnen we effecten van N-depositie op Diersoorten mitigeren? Marijn Nijssen Stichting Bargerveen De Programatische Aanpak Stikstof Natuurdoelen en economische ontwikkelingsruimte 1600
Nadere informatieHeidebeheer in de 21 e eeuw
Heidebeheer in de 21 e eeuw Henk Siebel Met OBN-faunaonderzoek van Joost Vogels, Arnold van den Burg, Eva Remke, Henk Siepel Stichting Bargerveen, Radboud Universiteit Nijmegen Herstel en beheer van droge
Nadere informatieBemesting. Fosfaatgebruiksnormen. Mestwetgeving Wettelijk op maisland: 112 kg N/ha/jaar en bij hoge PW 50 kg P205/ha/jaar 1-2-2016.
Even Voorstellen Pascal Kleeven Akkerbouw/vollegrondgroentebedrijf Sinds1999 in dienst bij Vitelia-Agrocultuur Bemesting Wie teelt er maïs? Vragen Wie heeft er een mestmonster? Wie heeft er actuele grondmonsters?
Nadere informatieAbiotiek en beheer: hoe werkt stikstof en hoe gaan we er mee om? BIOGEOCHEMICAL WATER-MANAGEMENT & APPLIED RESEARCH ON ECOSYSTEMS
Abiotiek en beheer: hoe werkt stikstof en hoe gaan we er mee om? BIOGEOCHEMICAL WATER-MANAGEMENT & APPLIED RESEARCH ON ECOSYSTEMS De atmosfeer bestaat voor 80% uit niet-reactief stikstofgas (N 2 ) 2 Wat
Nadere informatieONDERZOEK NAAR DE WATERKWALITEIT
ONDERZOEK NAAR DE WATERKWALITEIT Naam: Klas: Datum: 1 Situering van het biotoop Plaats: Type water: vijver / meer / ven / moeras/ rivier / kanaal / poel / beek / sloot / bron Omgeving: woonkern / landbouwgebied
Nadere informatieVerzuring: oorzaken, effecten, kritische belastingen en monitoring van de gevolgen van ingezet beleid
Verzuring: oorzaken, effecten, kritische belastingen en monitoring van de gevolgen van ingezet beleid W. de Vries Alterra-rapport 1699, ISSN 1566-7197 Verzuring: oorzaken, effecten, kritische belastingen
Nadere informatieNO, NO2 en NOx in de buitenlucht. Michiel Roemer
NO, NO2 en NOx in de buitenlucht Michiel Roemer Inhoudsopgave Wat zijn NO, NO2 en NOx? Waar komt het vandaan? Welke bronnen dragen bij? Wat zijn de concentraties in de buitenlucht? Maatregelen Wat is NO2?
Nadere informatieAfnemende zuurdepositie en doorgaande bodemverzuring: hoe zit dat?.
Afnemende zuurdepositie en doorgaande bodemverzuring: hoe zit dat?. Wim de Vries (WUR) Maaike Weijters, Roland Bobbink (B-WARE) Inhoud Wat is verzuring en wat is de oorzaak? Buffermechanismen en verzuringsindicatoren
Nadere informatieMeetresultaten verzuring 1 HET MEETNET VERZURING
////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Meetresultaten verzuring //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 3
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 3 Samenvatting door een scholier 1285 woorden 3 mei 2005 6,1 20 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Thema 3 Mens en milieu Basisstof 1 De relatie mens
Nadere informatieSamenvatting / Summary in Dutch SAMENVATTING
SAMENVATTING Ammoniak is een van de voornaamste luchtverontreinigende stoffen in Nederland. Het is voor bijna 90% afkomstig uit de landbouw. De ammoniak komt vooral vrij bij de produktie van mest in de
Nadere informatieOrganismen die organisch en anorganische moleculen kunnen maken of nodig hebben zijn heterotroof
Boekverslag door A. 1802 woorden 20 juni 2007 5 71 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Samenvatting stofwisseling Stofwisseling is het totaal van alle chemische processen in een organisme
Nadere informatieDeNOx-installatie. Onmisbaar voor schone lucht
DeNOx-installatie Een DeNOx-installatie is niets meer dan een uit de kluiten gewassen autokatalysator. Net als de installatie onder uw vierwieler zorgt een DeNOx-installatie ervoor dat schadelijke stoffen
Nadere informatieEindexamen scheikunde havo 2001-I
Eindexamen scheikunde havo -I 4 Antwoordmodel Nieuw element (in de tekst staat:) deze atomen zijn eerst ontdaan van een aantal elektronen dus de nikkeldeeltjes zijn positief geladen Indien in een overigens
Nadere informatieHans Vanhoe Katrien Strubbe Universiteit Gent SLO Chemie
Chemie in druppels Hans Vanhoe Katrien Strubbe Universiteit Gent SLO Chemie 7 Reactiekinetiek 7.1 Snelheid van chemische reacties Bij een chemische reactie worden bindingen gebroken en/of gevormd. De snelheid
Nadere informatieParagraaf 1: Fossiele brandstoffen
Scheikunde Hoofdstuk 2 Samenvatting Paragraaf 1: Fossiele brandstoffen Fossiele brandstof Koolwaterstof Onvolledige verbranding Broeikaseffect Brandstof ontstaan door het afsterven van levende organismen,
Nadere informatieIn de volgende figuur is het aandeel in de stikstofdepositie van verkeer en industrie rood omcirkeld.
Achtergrondinformatie voor achterbanberaad milieubeleid regio Eemsdelta Het milieubeleid omvat veel onderwerpen. Teveel om in één keer allemaal te behandelen. Op basis van onze ervaringen in de regio en
Nadere informatieBasisscheikunde voor het hbo ISBN e druk Uitgeverij Syntax media
Zie Basisscheikunde voor het hbo bij https://www.syntaxmedia.nl/basisscheikunde-voor-het-hbo Uitwerkingen van de opgaven uit: Hoofdstuk 15 Milieu en veiligheid bladzijde 1 Opgave 1 Welke schade veroorzaakt
Nadere informatieDe toegevoegde waarde van Ammonium in Kalksalpeter
De toegevoegde waarde van Ammonium in Kalksalpeter Water en kooldioxide zijn qua hoeveelheid de belangrijkste bouwstoffen voor planten. Van andere voedingsstoffen hebben ze minder nodig, al zijn die wel
Nadere informatieKwaliteit van de natuur. Hoe spoor je aantastingen op?
Kwaliteit van de natuur Hoe spoor je aantastingen op? Ecosystemen en levensgemeenschappen Zoek vergelijkende gebieden (oerbossen, intacte riviersystemen, ongerepte berggebieden, hoogveenmoerassen, etc)
Nadere informatieMineraalgift als maatregel tegen verzuring. Leon van den Berg (Bosgroep Zuid Nederland) Maaike Weijters (onderzoekcentrum B-WARE)
Mineraalgift als maatregel tegen verzuring Leon van den Berg (Bosgroep Zuid Nederland) Maaike Weijters (onderzoekcentrum B-WARE) Inleiding Mineralen Verzuring Wat is er bekend? Onderzoek Resultaten Wat
Nadere informatieWerkstuk Scheikunde verzuring van het milieu
Werkstuk Scheikunde verzuring van het milieu Werkstuk door een scholier 1733 woorden 2 juni 2003 6,5 69 keer beoordeeld Vak Scheikunde Inhoudstabel 1. Inleiding 2. ph-waarde 3. Zure regen - Wat is zure
Nadere informatieBROEIKASEFFECT HET BROEIKASEFFECT: FEIT OF FICTIE? Lees de teksten en beantwoord de daarop volgende vragen.
BROEIKASEFFECT Lees de teksten en beantwoord de daarop volgende vragen. HET BROEIKASEFFECT: FEIT OF FICTIE? Levende wezens hebben energie nodig om te overleven. De energie die het leven op aarde in stand
Nadere informatieVeldwerkplaats vochtige bossen
Veldwerkplaats vochtige bossen Hoe kan hydrologisch herstel (vermesting), verzuring en verdroging tegen gaan? Emiel Brouwer, onderzoekcentrum BWARE Rob van den Burg, Bosgroep Zuid Nederland Bos op de pleistocene
Nadere informatie1 Voedingselementen Voedingselementen Zuurgraad Elektrische geleidbaarheid (EC) Afsluiting 14
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Voedingselementen 9 1.1 Voedingselementen 9 1.2 Zuurgraad 12 1.3 Elektrische geleidbaarheid (EC) 13 1.4 Afsluiting 14 2 Kunstmeststoffen 15 2.1 Indeling kunstmeststoffen
Nadere informatieStikstofdepositie en Natura 2000: een PASsend antwoord. Dick Bal (ministerie EZ / Natura 2000)
Stikstofdepositie en Natura 2000: een PASsend antwoord Dick Bal (ministerie EZ / Natura 2000) Introductie Natura 2000 als kader voor de PAS (Programmatische Aanpak Stikstof) Europese wetgeving om soorten
Nadere informatieLes Koolstofkringloop en broeikaseffect
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Basisles Koolstofkringloop en broeikaseffect Werkblad Les Koolstofkringloop en broeikaseffect Werkblad Zonlicht dat de aarde bereikt, zorgt ervoor dat het aardoppervlak warm
Nadere informatieVerjonging van Jeneverbes
Verjonging van Jeneverbes Esther Lucassen, Michael van Roosmalen, Ton Lenders, Jan Roelofs Meinweg Ecotop, 27 september 2014, Landgoed Kasteel Daelenbroek, Herkenbosch Info: Esther Lucassen, Onderzoekscentrum
Nadere informatieDuurzame landbouw door bodemschimmels
Examentrainer Vragen Duurzame landbouw door bodemschimmels Omdat er in natuurgebieden over het algemeen veel bodemschimmels leven, wordt vaak gedacht dat de aanwezigheid van schimmels in een akker of in
Nadere informatieLesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1
Lesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1 Naam Sara Van de Velde Cluster Aardrijkskunde biologie - fysica Groep 2 LS 2 Academiejaar 2001-2002 Campus Kattenberg Kattenberg 9, B-9000 Gent
Nadere informatieSamenvattingen. Samenvatting Thema 1: Stofwisseling. Basisstof 1. Organische stoffen:
Samenvatting Thema 1: Stofwisseling Basisstof 1 Organische stoffen: - Komen af van organismen of zitten in producten van organismen - Bevatten veel energie (verbranding) - Voorbeelden: koolhydraten, vetten,
Nadere informatieLangetermijneffecten van minerale bosbemesting: de Harderwijker proef. Roland Bobbink & Arnold van den Burg
Langetermijneffecten van minerale bosbemesting: de Harderwijker proef Roland Bobbink & Arnold van den Burg BIOGEOCHEMICAL WATER-MANAGEMENT & APPLIED RESEARCH ON ECOSYSTEMS Opbouw presentatie Korte intro:
Nadere informatieGrondwater beïnvloedt kwaliteit Limburgse beken
Grondwater beïnvloedt kwaliteit Limburgse beken Resultaten WAHYD Hoe zit het in elkaar: afkijken bij Noord-Brabant In het onderzoeksproject WAHYD (Waterkwaliteit op basis van Afkomst en HYDrologische systeemanalyse)
Nadere informatieBIODIVERSITEIT. RECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS VERsnippering, VER. ONRECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS Klimaatsverandering
BIODIVERSITEIT RECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS VERsnippering, VER ONRECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS Klimaatsverandering DUURZAME ONTWIKKELING INTEGRAAL WATERBEHEER BIODIVERSITEIT Wat? Belang?
Nadere informatieWaterplanten en Waterkwaliteit
Waterplanten en Waterkwaliteit Leon van den Berg Moni Poelen Monique van Kempen Laury Loeffen Sarah Faye Harpenslager Jeroen Geurts Fons Smolders Leon Lamers Platform Ecologisch Herstel Meren Vrijdag 11
Nadere informatieBemesting actueel en uitdagingen toekomst. Piet Riemersma Specialist ruwvoer
Bemesting actueel en uitdagingen toekomst Piet Riemersma Specialist ruwvoer 1 Stikstof in de lucht (N 2 ) Verliezen Denitrificerende bacteriën Rhizobium bacterie Assimilatie Stikstof fixatie door bacteriën
Nadere informatievrijdag 15 juni 2012 15:26:05 Midden-Europese zomertijd H6 Zuren en basen 4havo voorjaar 2012
H6 Zuren en basen 4havo voorjaar 2012 Toetsing in periode 4! 6 juni! DTM-T zuur/base t/m 6.6! Tabel 6.10,6.13,6.17 en ph-berekeningen (zoals in vragen 14,15,26 en 27)! Toetsweek einde periode! TW441 H1
Nadere informatieVerzuring en luchtverontreiniging: oorzaken en effecten Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (
Indicator 7 september 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Verzuring ontstaat door verontreiniging
Nadere informatie5 Water, het begrip ph
5 Water, het begrip ph 5.1 Water Waterstofchloride is een sterk zuur, het reageert als volgt met water: HCI(g) + H 2 0(I) Cl (aq) + H 3 O + (aq) z b Hierbij reageert water als base. Ammoniak is een zwakke
Nadere informatieSamenstelling en eigenschappen
Samenstelling en eigenschappen Mest is onder te verdelen in kunstmest en natuurlijke mest. Natuurlijke mest is op zijn beurt weer onder te verdelen in mest van dierlijke herkomst en mest van plantaardige
Nadere informatie5 VWO. H8 zuren en basen
5 VWO H8 zuren en basen Inleiding Opdracht 1, 20 min in tweetallen Nakijken; eventueel vragen stellen 8.2 Zure, neutrale en basische oplossingen 8.2 Zure, neutrale en Indicator (tabel 52A) Zuurgraad 0-14?
Nadere informatie2 De effecten van stikstofdepositie op de structuur en het functioneren van ecosystemen
2 De effecten van stikstofdepositie op de structuur en het functioneren van ecosystemen Bobbink, R., D. Bal, H.F. van v Dobben, A.J.M. Jansen, M. Nijssen, H. Siepel, J.H.J. Schaminée, N.A.C. Smits & W.
Nadere informatieZure regen. Zure regen
010 1 Zure regen Zure regen is de laatste jaren voortdurend in de belangstelling geweest, doordat de verzuring van de neerslag in verband wordt gebracht met het afsterven van bossen, het volledig verdwijnen
Nadere informatieLUCHTVERONTREINIGING EN -ZUIVERING
INHOUD Voorwoord 13 Inleiding 15 Indeling van milieuproblemen 19 Indeling van dit boek 19 Inleiding tot de Vlaamse milieuwetgeving voor bedrijven 19 Deel 1. LUCHTVERONTREINIGING EN -ZUIVERING 21 1. Inleiding
Nadere informatieHerstelbeheer van natte heiden en natte heischrale graslanden. Roland Bobbink B-WARE Research Centre
Herstelbeheer van natte heiden en natte heischrale graslanden. Roland Bobbink B-WARE Research Centre Opbouw Presentatie Inleiding - heide landschap - karakterisering natte heiden en heischrale graslanden
Nadere informatieUITWERKING TOELICHTING OP DE ANTWOORDEN VAN HET EXAMEN 2001-I VAK: SCHEIKUNDE 1,2 EXAMEN: 2001-I
UITWERKING TOELICHTING OP DE ANTWOORDEN VAN HET EXAMEN 2001-I VAK: SCHEIKUNDE 1,2 NIVEAU: VWO EXAMEN: 2001-I De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen.
Nadere informatieMeetresultaten verzuring en vermesting
/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Meetresultaten verzuring en vermesting ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Nadere informatie(Ver)ken je tuinbodem. Annemie Elsen Stan Deckers
(Ver)ken je tuinbodem Annemie Elsen Stan Deckers Tuinbodems in Vlaanderen ZUURTEGRAAD (ph) 2/3 tuinen = overbekalkt 3/4 gazons = overbekalkt voedingselementen minder beschikbaar voor planten nooit blindelings
Nadere informatieSteenmeel in de praktijk: Van bodem via planten ook effecten op dieren?
Steenmeel in de praktijk: Van bodem via planten ook effecten op dieren? De bodemverzuringscascade Zure depositie Bekalken Besteenmelen Toename H + In de bodem Verlies basische kationen Verlies verweerbare
Nadere informatieAlternatieve energiebronnen
Alternatieve energiebronnen energie01 (1 min, 5 sec) energiebronnen01 (2 min, 12 sec) Windenergie Windmolens werden vroeger gebruikt om water te pompen of koren te malen. In het jaar 650 gebruikte de mensen
Nadere informatieHet gebruik van gips in de fruitteelt
Het gebruik van gips in de fruitteelt Inleiding Als voedingselement zorgt calcium voor stevige, lang houdbare vruchten. Calcium speelt daarnaast ook een belangrijke rol bij bodemstructuur en -vruchtbaarheid.
Nadere informatieHoutoogst in relatie tot nutriëntenvoorraden in bossen op droge zandgronden
Houtoogst in relatie tot nutriëntenvoorraden in bossen op droge zandgronden Wim de Vries, Anjo de Jong, Hans Kros and Joop Spijker Inhoud Achtergrond: zorg over verarming van de bodem door oogst tak- en
Nadere informatieeconomische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen
economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen REDD+ een campagne voor bewustwording van suriname over haar grootste kapitaal Wat is duurzaam gebruik van het bos: Duurzaam
Nadere informatieIn de ecologie bestudeert men de relatie tussen de organismen en het milieu waar ze voorkomen.
Samenvatting Thema 3: Ecologie Basisstof 1 In de ecologie bestudeert men de relatie tussen de organismen en het milieu waar ze voorkomen. Waarom leeft het ene dier hier en het andere dier daar? Alle organismen
Nadere informatieDuurzame landbouw door bodemschimmels
Duurzame landbouw door bodemschimmels Omdat er in natuurgebieden over het algemeen veel bodemschimmels leven, wordt vaak gedacht dat de aanwezigheid van schimmels in een akker of in grasland een kenmerk
Nadere informatieVraag Antwoord Scores. Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag worden 2 scorepunten toegekend.
Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag worden 2 scorepunten toegekend. Brand als beheermaatregel? 1 maximumscore 1 In een voedselrijk milieu worden planten die gedijen op voedselarme grond, weggeconcurreerd
Nadere informatie6,2. Samenvatting door Jasmijn 2123 woorden 22 juni keer beoordeeld. Biologie samenvatting Hoofdstuk 8 Ecosystemen en evenwicht.
Samenvatting door Jasmijn 2123 woorden 22 juni 2017 6,2 29 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie samenvatting Hoofdstuk 8 Ecosystemen en evenwicht Nectar Havo 4 Paragraaf 8.1 Energiestromen
Nadere informatieOrganisch (rest)materiaal als Bodemverbeteraar
17-1- Organisch (rest)materiaal als Bodemverbeteraar BODEM De Bodem Van Groot naar Klein tot zeer klein 2 1 17-1- Bodemprofiel Opbouw van de bodem Onaangeroerd = C Kleinste delen = 0 en A Poriënvolume
Nadere informatieMilieuvervuiling. Planet
Milieuvervuiling Planet 44 45 Milieuvervuiling Milieuvervuiling is al decennialang een Europees thema. Het is ook een thema waarop winst is geboekt; mede dankzij Europese regelgeving is de vervuiling aanzienlijk
Nadere informatießCalciumChloride oplossing
Samenvatting door R. 1673 woorden 17 februari 2013 8 1 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Pulsar chemie Additiereactie Bij een reactie tussen hexeen en broom springt de C=C binding open. Aan het molecuul
Nadere informatieTegengaan van eikensterfte door herstel van nutriëntenvoorraden met steenmeel
Tegengaan van eikensterfte door herstel van nutriëntenvoorraden met steenmeel Wim de Vries (WENR) Maaike Weijters (B-WARE), Anjo de Jong (WENR), Evi Bohnen (B-WARE), Roland Bobbink (B-WARE) Aanleiding
Nadere informatiePraktijk : Voorschrift bacterieel wateronderzoek
LTO42 Toets 5.1 Boek: Biologie voor het MLO. (zesde druk) H17, pag 347 t/m 350 H17, pag 354 t/m 357 H17, pag 362 t/m 373 (dit is hoofdstuk 16 van de vijfde druk, Blz 321-324, Blz 328-332, Blz 336-345)
Nadere informatieEffecten van steenmeel op de bodemecologie gefinancierd door provincies Noord-Brabant en Gelderland
Effecten van steenmeel op de bodemecologie gefinancierd door provincies Noord-Brabant en Gelderland Jaap Bloem 1, Gert-Jan van Duinen 2, Maaike Weijters 3 1 Wageningen Environmental Research 2 Stichting
Nadere informatieReport 1695.N.17. Mestbewerking en Waterkwaliteit. een case studie voor het beheergebied van waterschap Aa en Maas.
Report 1695.N.17 Mestbewerking en Waterkwaliteit een case studie voor het beheergebied van waterschap Aa en Maas de samenvatting Rapport 1695.N.17 Mestbewerking en Waterkwaliteit Een case studie voor waterschap
Nadere informatieRekenen aan reacties (de mol)
Rekenen aan reacties (de mol) 1. Reactievergelijkingen oefenen: Scheikunde Deze opgaven zijn bedoeld voor diegenen die moeite hebben met rekenen aan reacties 1. Reactievergelijkingen http://www.nassau-sg.nl/scheikunde/tutorials/deeltjes/deeltjes.html
Nadere informatie5,5. Samenvatting door M woorden 10 juni keer beoordeeld Allemaal nodig? Wij maken deel uit van de voedselkringloop.
Samenvatting door M. 1285 woorden 10 juni 2013 5,5 4 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 13.1 Allemaal nodig? Wij maken deel uit van de voedselkringloop. Consumenten dieren en mensen Afvaleters
Nadere informatieMilieu. Waterkwaliteit: Denk aan: nitraat uitspoeling / erfwater / gewasbeschermingsmiddelen / alles wat oppervlakte- en grondwater kan vervuilen
Naam: Milieu Waterkwaliteit: Denk aan: nitraat uitspoeling / erfwater / gewasbeschermingsmiddelen / alles wat oppervlakte- en grondwater kan vervuilen Slootrandenbeheer Baggeren Krabbescheer bevorderen
Nadere informatieuniversele gasconstante: R = 8,314 J K -1 mol -1 Avogadroconstante: N A = 6,022 x 10 23 mol -1 normomstandigheden:
Nuttige gegevens: universele gasconstante: R = 8,314 J K -1 mol -1 vogadroconstante: N = 6,022 x 10 23 mol -1 normomstandigheden: θ = 0 p = 1013 hpa molair volume van een ideaal gas onder normomstandigheden:
Nadere informatiePACCO-PARAMETERS DO - DOSSOLVED OXYGEN EC- DE ELEKTRISCHE CONDUCTIVITEIT ORP- DE REDOXPOTENTIAAL T - DE TEMPERATUUR. PaccoParameters
PACCO-PARAMETERS PH DO - DOSSOLVED OXYGEN EC- DE ELEKTRISCHE CONDUCTIVITEIT ORP- DE REDOXPOTENTIAAL T - DE TEMPERATUUR PH De ph geeft de zuurtegraad van het water weer. Ze varieert doorgaans op een schaal
Nadere informatieStikstofdepositie. Van bron naar effect. 24 Januari 2016 Albert Bleeker
Stikstofdepositie Van bron naar effect Inhoud Waardoor? Wat? Waar? Inhoud Stikstofdepositie: waardoor? De stikstofproblematiek Effecten van stikstof in het milieu Stikstofdepositie: wat? Emissie van stikstof
Nadere informatieFysische eigenschappen
Fysische eigenschappen Fysische bodemkengetallen - structuur - - Hoe snel is de grond te berijden - Hoe snel verslempt de grond - Hoe groot is de doorwortelbaarheid - Storende laag/ploegzool - Watervasthoudend
Nadere informatieEconomie en milieu vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 17 October 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/62169 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieBERGVENNEN. ROUTE 2,3 km
BERGVENNEN ROUTE 2,3 km Tegen de Duitse grens, in Noordoost Twente, ligt natuurgebied de Bergvennen. Een weids, glooiend landschap met zeven vennen, droge en natte heide, schrale hooilanden en bos. De
Nadere informatieDuiding van trends in uit- en afspoeling
Duiding van trends in uit- en afspoeling Piet Groenendijk, december 216, status: concept, wordt nog geredigeerd Trends in uit- en afspoeling kunnen het resultaat zijn van een groot aantal factoren, die
Nadere informatieDe nutriëntenbalans van droge
De nutriëntenbalans van droge heide De resultaten van experimenteel toevoegen van fosfaat en kalk na plaggen Joost Vogels Rienk-Jan Bijlsma & Rein de Waal Roland Bobbink Maaike Weijters Henk Siepel Veldkrekel
Nadere informatievwo energie en materie 2010
vwo energie en materie 2010 De Noordzee Allerlei activiteiten en ingrepen van de mens hebben effect op het ecosysteem van de Noordzee. Zo is de aanvoer van zouten toegenomen door de landbouw en als gevolg
Nadere informatieToets 5.1 Waterzuivering (ppt + aanvullend lesmateriaal)
LTO42 Toets 5.1 Waterzuivering (ppt + aanvullend lesmateriaal) Biologie voor het MLO. (zesde druk) H17, pag 347 t/m 350 H17, pag 354 t/m 357 H17, pag 362 t/m 373 (dit is hoofdstuk 16 van de vijfde druk,
Nadere informatieMestverwerking in De Peel
Mestverwerking in De Peel Mestverwerking Jan van Hoof, Jeanne Stoks, Wim Verbruggen Maart 2012 Agenda Doel van de avond Wat is mest? Wat is het mestprobleem? Waar komt mest vandaan? Hoeveel mest is er?
Nadere informatieSamenvatting Chemie Overal 3 havo
Samenvatting Chemie Overal 3 havo Hoofdstuk 3: Reacties 3.1 Energie Energievoorziening Fossiele brandstoffen zijn nog steeds belangrijk voor onze energievoorziening. We zijn druk op zoek naar duurzame
Nadere informatieVraag 1. Geologie en Sedimentatie
Vraag 1. Geologie en Sedimentatie Geef korte antwoorden op onderstaande vragen (gebruik volgend vel papier), ca. 5 min. per vraag. Noordzee Waddenzee zee niveau zee niveau ca. 1 km 1 m Figuur 1. Schematische
Nadere informatieEco-hydrologische aspecten van beheer op landschapsniveau; Duinvalleien op de Waddeneilanden
Eco-hydrologische aspecten van beheer op landschapsniveau; Duinvalleien op de Waddeneilanden Ab Grootjans, Rijksuniversiteit Groningen/ Radboud Universiteit Nijmegen E-mail; A.P.Grootjans@rug.nl Groenknolorchis
Nadere informatieEconomie en milieu hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/52456
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 02 May 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/52456 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatie3. Leid uit de formules van water, zwaveldioxide en zwavelzuur af welke stof uit de lucht hier bedoeld wordt..
Steenkool Steenkool komt in heel veel verschillende vormen voor. Dat geldt voor het uiterlijk van de steenkool. De kleur van steenkool kan bijvoorbeeld variëren van bruin tot zwart, steenkool kan hard
Nadere informatieLoonse en Drunense Duinen & Leemkuilen
Loonse en Drunense Duinen & Leemkuilen Naar aanleiding van de ingekomen zienswijzen is een nadere onderbouwing toegevoegd waaruit blijkt dat negatieve effecten naar aanleiding van het beoogd initiatief,
Nadere informatieNATIONALE SCHEIKUNDEOLYMPIADE
NATIONALE SCHEIKUNDEOLYMPIADE CORRECTIEMODEL VOORRONDE 1 af te nemen in de periode van woensdag 5 januari 01 tot en met woensdag 1 februari 01 Deze voorronde bestaat uit 4 meerkeuzevragen verdeeld over
Nadere informatieHoutoogst in relatie tot nutriëntenvoorraden in bossen op droge zandgronden
Houtoogst in relatie tot nutriëntenvoorraden in bossen op droge zandgronden Anjo de Jong, Wim de Vries, Hans Kros and Joop Spijker Inhoud Achtergrond: zorg over verarming van de bodem door oogst tak- en
Nadere informatie4 Verbranding. Bij gele vlammen ontstaat roet (4.1)
4 Verbranding Verbrandingsverschijnselen (4.1) Bij een verbranding treden altijd een of meer van de volgende verschijnselen op: rookontwikkeling, roetontwikkeling, warmteontwikkeling, vlammen, vonken.
Nadere informatiePAS herstelmaatregelen en monitoring Wat kan en moet de kleine beheerder daarmee?
PAS herstelmaatregelen en monitoring Wat kan en moet de kleine beheerder daarmee? Beheerdersdag 2015 Jan Willem van der Vegte, BIJ12 - PAS-bureau Leon van den Berg, Bosgroepen Programmatische Aanpak Stikstof
Nadere informatieMesdag Zuivelfonds NLTO
Onderwerpen Mesdagfonds Actuele thema s die keuze vragen Onderzoek uitspoeling stikstof (WUR) Onderzoek vastlegging CO2 (AEQUATOR) Conclusie en aanbevelingen Mesdag Zuivelfonds NLTO Ontstaan: fonds kwaliteit
Nadere informatieEmissie van NH 3 door de veeteelt
Emissie van NH 3 door de veeteelt Indicatorgegevens Naam Definitie Meeteenheid Situering Beleidsdomein Bekommernis Emissie van ammoniak door de veeteelt Ammoniak is een gas dat op natuurlijke wijze ontstaat
Nadere informatieHet milieu is rechtstreeks verantwoordelijk voor onze gezondheid (zuivere lucht, zuiver water zijn nodig om te overleven.)
Samenvatting door een scholier 988 woorden 20 mei 2015 0 keer beoordeeld Vak Biologie Welke soorten verontreiniging van het milieu kennen we? Lucht verontreiniging Water verontreiniging Bodem verontreiniging
Nadere informatie