DE TEGENWOORDIGHEID VAN JEZUS. Door: André Lascaris
|
|
- Mathilda Wauters
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 1 DE TEGENWOORDIGHEID VAN JEZUS Door: André Lascaris 0] Het Dominicaans Studiecentrum voor Theologie en Samenleving is geen instituut dat zich wijdt aan de geschiedenis. Het probeert theologisch in te gaan op vragen van nu. We proberen niet een studie te maken van de Dominicaanse spiritualiteit of van Thomas van Aquino, maar we proberen te doen - op een bescheiden niveau wat Thomas in zijn tijd heeft proberen te doen: het geloof vertalen naar zijn eigen tijd. Maar hoewel het DSTS zich niet richt op de geschiedenis, op het verleden, kunnen we niet geheel zonder geschiedenis: want het verleden is een deel van ons heden. Ik begin met een korte historische anekdote uit mijn eigen verleden. Toen ik in 1966 naar Oxford ging om mijn kennis van de kerkvaders te verdiepen en daar te promoveren, werd me bijna direct na aankomst verteld dat een hoogleraar een voordracht had gehouden over de werkelijke aanwezigheid van Jezus in de eucharistie. Hij had gevraagd aan de aanwezigen om hun hand op te steken wanneer zij geloofden in de werkelijke afwezigheid van Jezus in de eucharistie. Niemand stak zijn hand op, waarna de hoogleraar vaststelde dat iedereen dus geloofde in de werkelijke aanwezigheid van Jezus in de eucharistie. Je kunt je afvragen of dit niet wat kort door de bocht was. Maar het voordeel van een dergelijke aanpak is dat je wordt wakker geschud en beseft dat je vele woorden gebruikt zonder erbij stil te staan wat zij betekenen. Ook ik zal hier en daar wat kort door de bocht moeten, mede wegens de lengte van deze bijdrage. We geloven dus allen hier vermoed ik in de werkelijke aanwezigheid van Jezus in de eucharistie. Maar wat betekent die aanwezigheid? Hoe moeten we ons die voorstellen? Dat is een mysterie, hoor ik roepen. Maar we moeten erg voorzichtig zijn met het woord mysterie. Dat heeft vaak de betekenis van geheim, geheimzinnig, iets wat je niet weten mag of kunt. Maar het woord geheim heeft altijd iets met geweld te maken. De waarheid is het eerste slachtoffer van een oorlog of gewapend conflict. Iemand die een geheim heeft, heeft macht over anderen die dat geheim niet kennen. Je hoort wel eens zeggen: de kerk heeft haar geheim, maar zoiets wordt gebruikt om te zorgen dat je niet verder vraagt. In het Nieuwe Testament is daarentegen een mysterion, een mysterie, iets wat verborgen was maar nu aan het licht treedt. Dus het heeft bijna de tegengestelde betekenis van geheim, Mysterion is ook het
2 2 woord dat gebruikt wordt voor sacrament : een werkzaam teken. De onkenbaarheid van God zou ik geen mysterie willen noemen, maar ik kan me indenken dat mensen dat doen 1] Vele eeuwen heeft men nauwelijks nagedacht over de aanwezigheid van Jezus in de eucharistie. De term aanwezigheid werd vooral gebruikt om de aanwezigheid van Jezus op onze aarde in onze geschiedenis aan te geven en zijn aanwezigheid bij zijn wederkomst op het einde van de tijd. In de eucharistie werd deze aanwezigheid herdacht. In de eucharistie wordt ons de gedachtenis van het leven, lijden, dood en verrijzenis nagelaten en wordt uitgekeken naar zijn komst in heerlijkheid. 1 Deze gedachtenis is niet alleen maar een terugdenken aan, een zich herinneren, maar een bijbels gedenken : we zijn zelf bij dit gebeuren betrokken. De beloften van God gedenken is beseffen dat zij ook voor ons gelden en dus een oproep zijn om ernaar te leven. In de negende eeuw verschuift de terminologie. Tot dan toe werd het aardse lichaam van Jezus het ware lichaam genoemd en in de eucharistie was Jezus aanwezig met het sacramentele lichaam, of in de woorden van die tijd, het mystieke lichaam mystiek betekent hier sacramenteel. In de negende eeuw ging het eucharistische brood het ware lichaam heten en de kerk het mystiek lichaam. 2 Deze laatste werd steeds meer verstaan als een juridische grootheid. De eucharistie kwam zo los te staan van de kerk. Dan komt, mede onder invloed van het juridische denken, de vraag op: hoe komt de aanwezigheid van Jezus in de eucharistie tot stand? Deze vraag wordt van groot belang in de tijd van de hervorming in de discussies met Luther en Calvijn. Het concilie van Trente koos in zijn decreet van 11 oktober 1551 voor het woord transsubstantiatie (Denz.1651) en wijst zo terug naar de theologie van Thomas van Aquino, die zoals u weet in de dertiende eeuw leefde. Deze gebruikte op zijn beurt de filosofie van Aristoteles van de vierde eeuw voor Christus om de aanwezigheid van Jezus in de eucharistie uit te leggen. Het is onmogelijk om deze ochtend daarop uitgebreid in te gaan. Het is van belang te onthouden dat in de tijd van Thomas de wereld er veel stabieler uitzag dan de onze. De grote vraag was hoe wezenlijke veranderingen konden 1 Ton van Eijk, Eucharistie. Het woord en het brood. Bergambacht, uitgeverij 2VM 2011, Berengarius van Tours ((c ) ontkende dat Jezus van de hemel op het altaar gebracht werd.zoals kennelijk velen dachten.
3 3 plaatsvinden. Mensen dachten in vaste eenheden, in substanties en in essenties. Die vaste eenheden hadden bepaalde eigenschappen: bijvoorbeeld een steen was blauw of juist bruin, hij ligt in een bepaalde hoek. Hij is groot of klein. langwerpig of dik. Die eigenschappen horen niet bij het wezen van de steen. Zij zijn accidenteel, bijkomstig. De steen blijft ook een steen wanneer hij op een andere plaats ligt. Maar verandert de steen zelf, een steen wordt as, dan veranderen ook de eigenschappen. Men nam aan dat er bij veranderingen iets bleef dat noemde men de materie en iets veranderde, - dat noemde men de vorm. De eigenschappen veranderen met de vorm. Bij de consecratie echter houden brood en wijn op brood en wijn te zijn, en worden ze het lichaam en bloed van Jezus. [S. Theol. III. q. 75, a. 3]. Deze verandering is bovennatuurlijk en betreft de vorm en de materie. (a.4) De accidenten, de bijkomstige eigenschappen, veranderen deze keer niet, ze blijven door Gods voorzienigheid hetzelfde, want het zou voor een mens vreselijk zijn echt vlees en bloed van een mens te eten. Dus het brood ziet eruit als brood, het smaakt en ruikt naar brood, maar het is geen brood. Is dit geen bedrog? Neen, want je weet vanuit je geloof dat dit geen brood meer is of wijn, maar het lichaam en bloed van Christus. (S. Theol. III. q. 75, a. 8) Die verandering vindt in één moment plaats door de woorden van Christus, uitgesproken door de priester. Die woorden zijn voldoende om de verandering te bewerken. (q 78 art 2 en 3) Bij dit alles is er sprake van de werking van de heilige Geest. (q, 75, a 1, ad 1) 3 Erg bevredigend is dit alles niet. Het is onduidelijk of Thomas de termen die hij gebruikt vooral filosofisch gebruikt of ook, wat wij zouden noemen, natuurwetenschappelijk. Het lijkt erop of vorm en materie componenten zijn in een veranderingsproces. Hoe de verandering plaatsvindt, bespreekt Thomas niet. Het is hoogst merkwaardig dat de eigenschappen van brood en wijn blijven bij deze transformatie: dat kan slechts door Gods ingrijpen. Is de eucharistie zo telkens weer een miraculeus gebeuren? 4 Thomas zegt dan wel dat er van bedrog geen sprake is, maar zo wordt voor ons toch een sluier geworpen over wat werkelijk aangeboden wordt. Het laatste woord is dat de aanwezigheid van Jezus een mysterie is, maar ik wijs dat woord mysterie in de zin van een geheim af. Hij verwijst naar de Heilige Geest, maar de verwijzing is tamelijk mager. De epiclese, de aanroeping 3 L. Brink, Thomas en Calvijn tezamen ter communie, in:tijdschrift voor Theologie 29(1989) Zie voor een uitvoerige kritische beschouwing: P.J. FitzPatrick, In Breaking of Bread. The Eucharist and ritual. Cambridge, University Press 1993, 1-48.
4 4 van de Heilige Geest, was toen al voor een goed deel uit het gezichtsveld verdwenen. Het ritueel van de liturgie speelt geen enkele rol: Thomas neemt de woorden die gezegd worden over brood en wijn dit is mijn lichaam, dit is mijn bloed, als bepalend; al het andere, woorden en gebaren, zijn kennelijk overbodig. In de tijd van Thomas, en nog meer daarna is alle nadruk gelegd op het brood en de wijn, vooral op het brood. Het rondtrekken met dit brood zoals men eerder deed met een relikwie, de processie, is daarvan een voorbeeld. De scrupuleuze wijze waarop men met brood en wijn omging is daarvan een ander voorbeeld. De adoratie van het Heilig Sacrament kon opbloeien mede dank zij die sterke overtuiging van de werkelijke aanwezigheid van Jezus in brood en wijn. De consecratie werd belangrijker dan ter communie gaan. Ik herinner me dat een priester me ooit de monstrans voorhield zodat ik even dichter bij Jezus zou kunnen zijn. Ik ben toen tamelijk gauw de kapel uitgelopen. Ik denk dat Thomas daar ook niet erg tevreden over geweest zou zijn. Het aspect van gemeenschapsvorming, van samen eten en van samen werken door open te staan voor het komende rijk van God ontbreekt. Vooral na Trente neemt de scrupelositeit toe. Men probeert precies af te palen wanneer de transsubstantiatie plaats vindt. Er ontstaat een eucharistische vroomheid, die cirkelt rond de aanwezigheid van Jezus in de eucharistie, maar waarbij het ter communie gaan tamelijk zeldzaam is. 2] Schillebeeckx heeft moedig proberen te breken met deze traditie van transsubstantiatie en pleitte in1967 voor een transignificatie. Niet Aristoteles maar de fenomenologie is hier de wijsgerige achtergrond. Brood en wijn staan hier minder in het middelpunt De aanwezigheid van Christus in de eucharistie is ondergeschikt aan de aanwezigheid van Christus in de kerk. In de eucharistie vieren wij die aanwezigheid. Het uitgangspunt is dat geven een bijzondere betekenis heeft. Wanneer iemand mij thee en een koekje geeft, gaat het niet om de thee en het koekje als voedsel, maar ze zijn een uitdrukking van hoe welkom ik ben. Het lichaam en ook het bloed geven in de Semitische traditie heel de persoon aan. Het bijzondere hier is dat in de eucharistie Jezus zichzelf aanbiedt door brood en wijn. Dit is het verschil met de gewone, seculiere, menselijke ervaring. De kop thee en het koekje zijn hier Christus zelf. Maar we lijken zo terug te zijn bij Thomas. Bij hem hadden we de wonderbaarlijke scheiding van eigenschappen en substantie; er is een apart ingrijpen van God nodig. En daarin moet je geloven. Hier vindt iets dergelijks plaats: er wordt voedsel aangeboden, en nu moet je geloven
5 5 dat dit een bijzondere betekenis heeft, die bewerkt wordt door God. Evenals bij Thomas vinden we hier een scheiding tussen datgene wat ik zie, en proef en ruik en de werkelijkheid, namelijk dat we Jezus ontmoeten. 5 We zijn weer terug bij het mysterie, het mysterieuze, het geheimzinnige met al haar aantrekkelijkheid en met haar verborgen geweld. 3] In de loop van de eeuwen lijken we vergeten te zijn dat de eucharistie een viering is, een ritueel. Mensen zeggen woorden, zingen, staan op en zitten, eventueel knielen ze, ze bidden, lopen, geven elkaar de hand, en vooral delen zij brood en wijn. Moeten we juist niet in de rite de aanwezigheid van Jezus ervaren? 6 Dingen krijgen betekenis in de context van het handelen van mensen. Het is niet genoeg om alleen naar het brood en wijn te verwijzen. Het dit van het dit is mijn lichaam verwijst naar de betekenis van de handelingen en de handelende personen in het zegenen, delen en met elkaar delen. In het delen voltrekken we ritueel datgene waar Jezus voor heeft gestaan. De basisvorm van dit ritueel is de maaltijd, die zelf het hart is van het menselijk leven. Door te doen wat hij gedaan heeft in zijn leven, hem gedenkend niet alleen in woorden, maar metterdaad, is Jezus tegenwoordig en is de vierende gemeenschap aanwezig bij de geschiedenis van Jezus. 7 Aanwezigheid is van persoon tot persoon via taal en gebaar. 8 In dit gebeuren is Jezus werkelijk aanwezig zoals de hoogleraar in Oxford vaststelde. Het woord lichaam zelf betekent meer dan lichaam. Het betekent onder meer persoon. De woorden van de consecratie zijn geen magische woorden. In 2001 werd het eucharistisch gebed van Addai en Mari uit de Assyrische kerk door Rome officieel erkend. In dat gebed komen de woorden van de institutie helemaal niet voor. Je kunt zonder consecratiewoorden dan niet zeggen: voor de consecratie is Jezus niet tegenwoordig, daarna wel. Maar ook wij kunnen dit niet zeggen, want Jezus is aanwezig in heel het gebeuren. Het samen eten en drinken is daarvan het hoogtepunt. De verandering van brood en wijn gaan niet uit boven het delen. Het is van wezenlijk belang dat er gegeten en gedronken wordt, al is het een ritueel 5 FitzPatrick (1993) FitzPatrick (1993) P. Trummer. Das ist mein Leib. Neue Perspektiven zu Eucharistie und Abendmahl, Düsseldorf, Patmos Ton van Eijk (2011) 44, 106.
6 6 eten en drinken. Het ritueel verwijst naar de wereld waarin wij leven en waar de geest van Jezus door ons vrede en gerechtigheid kan stichten. De oorsprong van dit ritueel is waarschijnlijk niet allereerst het laatste Avondmaal, maar de verhalen over de broodvermenigvuldiging. Je vindt in de oude kunst wel verwijzingen naar de broodvermenigvuldiging, niet naar het laatste avondmaal. De verhalen van de broodvermenigvuldiging hebben al een eucharistisch karakter. In de oudste liturgie die wij hebben, de Didache, verwijst de beker naar het woord van Jezus: Ik ben de ware wijnstok (Joh 15, 1) en naar de oudere beelden zoals Israël als de wijnstok. 9 Een privémis is gezien in dit licht een merkwaardig verschijnsel, een praktijk die men beter kan vermijden. De andere uitdrukkingen van de eucharistische vroomheid moeten ook gerelativeerd worden. Het is niet verboden om adoratie te houden voor het tabernakel, in feite neemt dit gebruik weer sterk toe onder de nieuwe generatie, maar dit moet niet gezien worden als het hoogtepunt van een katholieke spiritualiteit. Het is wat vreemd om in een Woord- en Communiedienst een maaltijd te houden met brood en wijn die reeds in een andere viering gebruikt zijn. Er kunnen goede redenen zijn - bijvoorbeeld ten bate van de zieken om brood te bewaren. De eucharistie is ook niet bestemd voor heiligen, maar voor gewone, dus ook zondige mensen. Niemand hoeft te worden uitgesloten. De eucharistie is er ook ter vergeving van zonden. Deze visie op de eucharistie doet ons ook met andere ogen naar het ambt kijken. Maar dat wordt dan een nieuw verhaal, waarvoor vandaag geen tijd is. Er is veel meer te zeggen over de eucharistie. Ze is rijk aan betekenissen. Het is een verarming het gesprek over de eucharistie te beperken tot de vraag hoe en wanneer Jezus aanwezig is, wanneer wij vierend bijeenkomen. Mijn visie op de aanwezigheid van Jezus lijkt op het eerst gezicht misschien armer, killer, minder warm. Naar wie een echt vreugdevolle viering heeft meegevierd zal integendeel er een grotere warmte vinden, dan in een misviering waarin hosties worden uitgedeeld vanuit een ciborie die uit het tabernakel wordt gehaald maar geen directe relatie heeft met wat er hier en nu gevierd wordt. Of er waren geen communicanten zoals vroeger vaak op zondag. Men ging in de vroegmis ter communie, maar niet in de hoogmis. Het is triest dat er zo n sterke tendens in de kerk is om terug te gaan naar dit verleden. We moeten 9 P. Trummer (2004)
7 hopen dat er weer een keer zal plaats vinden naar een meer op mensen betrokken viering. 7
Eucharistie vieren. Dankzegging
Eucharistie Eucharistie vieren viering van de eucharistie is in de Kerk van levensbelang. Het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) noemt de viering van het EDe sacrament van de eucharistie bron en hoogtepunt
Nadere informatieAls wij dan eten van dit brood en drinken uit deze beker, verkondigen wij de dood des Heren totdat Hij komt.
Huwelijk Eucharistische gebeden 2. Eucharistisch Gebed XII-b Jezus, onze Weg. Brengen wij dank aan de Heer, onze God. Heilige Vader, machtige eeuwige God, om recht te doen aan uw heerlijkheid, om heil
Nadere informatie(Deel van) Zijn Lichaam
(Deel van) Zijn Lichaam 1 December 2013 I. Wedergeboren Leven II. Levende stenen 1 Petrus 2:4-5 Voeg u bij hem, bij de levende steen die door de mensen werd afgekeurd maar door God werd uitgekozen om zijn
Nadere informatieBezinningsbijeenkomst H.A.: 25 juni 2015. We zingen: Ps. 25 : 2 en 4; Ps. 51:6 We lezen: Ps. 51 en vr. en antw. 78 HC
Bezinningsbijeenkomst H.A.: 25 juni 2015. We zingen: Ps. 25 : 2 en 4; Ps. 51:6 We lezen: Ps. 51 en vr. en antw. 78 HC Beste mensen, hier en thuis: Wat besteedt de Heidelberger een aandacht aan het Heilig
Nadere informatieTabernakel en godslamp Thuis bij de Heer
Tabernakel en godslamp Thuis bij de Heer Dag en nacht I In het tabernakel worden na de viering van de eucharistie de overgebleven hosties bewaard. Bij het tabernakel brandt een kaars of lamp als teken
Nadere informatieKomt tot de bruiloft
LEER HEM KENNEN 20 bewaarexemplaar Wijkgemeente Ichthus Noordwijk Komt tot de bruiloft 1 Ds. F. van Roest zondag 30 november Christus eten wil zeggen: Zijn wezen, Zijn verdiensten, Zijn krachtige werking
Nadere informatieOasemoment "Eucharistie vieren" Emmaüsparochie - donderdag 23 januari 2014
Oasemoment "Eucharistie vieren" Emmaüsparochie - donderdag 23 januari 2014 (Centraal staat een verlaagd altaar; op het altaar liggen alleen de scherven van een bloempot) Bijbeltekst en inleiding We lezen
Nadere informatieZondag 28 gaat over het Heilig Avondmaal (1)
Zondag 28 Zondag 28 gaat over het Heilig Avondmaal (1) Lees de tekst van Zondag 28 Vraag 75 : Hoe wordt gij in het Heilig Avondmaal vermaand en verzekerd, dat gij aan de enige offerande van Christus, aan
Nadere informatieDs. Arjan van Groos ( ) Tekst: Zondag 28 en 29 Ochtenddienst / H. Avondmaal. Broeders en zusters,
Ds. Arjan van Groos (1962-2014) Tekst: Zondag 28 en 29 Ochtenddienst / H. Avondmaal Broeders en zusters, 1 Votum 2 Zegengroet 3 Zingen: Psalm 106 : 1 en 2 4 Lezing van de wet 5 Zingen: Psalm 106 : 3 en
Nadere informatiePreek over zondag 25 (viering H. Avondmaal en bediening H. Doop)
Preek over zondag 25 (viering H. Avondmaal en bediening H. Doop) Gemeente van Jezus Christus, gasten, Vandaag zijn we getuigen geweest van de bediening van de Heilige Doop aan de kleine Linde Veenstra.
Nadere informatieZondag 29 gaat over het Heilig Avondmaal (2)
Zondag 29 Zondag 29 gaat over het Heilig Avondmaal (2) Lees de tekst van Zondag 29 Vraag 78 : Wordt dan uit brood en wijn het wezenlijk lichaam en bloed van Christus? Antw : Nee; maar gelijk het water
Nadere informatieGODS GEZIN. Studielessen voor 4-7 jarigen
GODS GEZIN Studielessen voor 4-7 jarigen 2003 Geschreven door Beryl Voorhoeve en Judith Maarsen Oorspronkelijk bedoeld voor studie in kleine groepen in de Levend Evangelie Gemeente Gebruikte Bijbelvertaling
Nadere informatieEucharistie met ziekenzalving
Intredelied: Eucharistie met ziekenzalving Vrede voor jou, hierheen gekomen, zoekend met ons om mens te zijn. Jij maar alleen, jij met je vrienden, jij met je last, verborgen pijn: vrede, genade, God om
Nadere informatieOp weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon
Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn
Nadere informatieEucharistieviering van 17 maart 2013 Vijfde zondag van de veertigdagentijd
Eucharistieviering van 17 maart 2013 Vijfde zondag van de veertigdagentijd Nieuwe kansen geven Openingslied: ZJ 576: Bouwen aan een wereld van rechtvaardigheid. Tijdens het intredelied en de intredeprocessie
Nadere informatieOnze Vader. Amen. www.bisdomdenbosch.nl
Onze Vader Onze Vader Onze Vader, die in de hemel zijt, Uw Naam worde geheiligd, Uw Rijk kome, Uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel, Geef ons heden ons dagelijks brood, en vergeef ons onze schuld,
Nadere informatieDE WEEK VOOR WE HET AV0NDMAAL VIEREN
DE WEEK VOOR WE HET AV0NDMAAL VIEREN AVONDMAAL VIEREN Het Avondmaal is meer dan zomaar een maaltijd. Om dat te begrijpen, is dit boekje gemaakt. Vooral is daarbij gedacht aan de kinderen, omdat zij met
Nadere informatieFormulier om het heilig avondmaal te vieren (3)
Formulier om het heilig avondmaal te vieren (3) Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Instelling Het avondmaal is door onze verlosser zelf ingesteld. Want de apostel Paulus verklaart: Wat ik heb ontvangen
Nadere informatieHet sacrament van. De ziekenzalving. Sacramenten
Het sacrament van De ziekenzalving Sacramenten Sacramenten In de Bijbel Deze geloofsboekjes gaan over de zeven sacramenten. Sacramenten zijn tekens, in woord en gebaar, die we in Jezus Naam in de gemeenschap
Nadere informatieBoekje over de kerk. voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep
Boekje over de kerk voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep Over dit boekje Wij hebben op catechisatie wat geleerd over de kerk. Daar willen we je wat over vertellen.
Nadere informatieLukas 22, Jezus: meer dan Pesach
Lukas 22,15-20 - Jezus: meer dan Pesach Viering Heilig Avondmaal Liturgie Voorzang Ps 81,1.2.4 Stil gebed Votum / zegengroet Zingen Ps 133,3 Gebed Lezen uit de Bijbel: - Ex 12,1-20 Zingen: Ps 105,16.17
Nadere informatieGeloven in Jezus Christus
Geloven in Jezus Christus Zoon van God Jezus krijgt God een menselijk gezicht. Immanuel wordt Hij genoemd: God met ons. Het is de naam die Hij bij zijn geboorte krijgt. ZIn Daar begint zijn bijzondere
Nadere informatieVIERENDE GEMEENSCHAP...
... IN EEN BIDDENDE EN VIERENDE GEMEENSCHAP... KEN JIJ DE EN? 7 is al eeuwenlang een heilig getal. De zevende dag bijvoorbeeld is een rustdag. Zo zijn er ook zeven sacramenten, zeven belangrijke momenten
Nadere informatieDordtse Leerregels. Hoofdstuk 3 en 4. Artikel 12 t/m 14
Dordtse Leerregels Hoofdstuk 3 en 4 Artikel 12 t/m 14 Werkboek 10 Dordtse Leerregels hoofdstuk 3 en 4 artikel 12 t/m 14 Boven artikel 12 t/m 14 schrijven we : wedergeboorte en geloof In dit werkboek gaat
Nadere informatieleren omgaan met Diversiteit In je gemeente
Bijbelstudie 1 Korintiërs Diversiteit in de kerk is van alle tijden. En nu onze cultuur en de kerk minder goed op elkaar aansluiten dan wel eens gedacht, worden we vaker bepaald bij de verschillen tussen
Nadere informatieVOORBEELD-GEBEDEN. Veel succes ermee. Inhoudsopgave
VOORBEELD-GEBEDEN In deze bundel kan je enkele gebeden vinden die je kan gebruiken tijdens eucharistievieringen. Of als je creatief bent en wat tijd hebt, kan je je door deze gebeden laten inspireren en
Nadere informatieVanwaar Hij komen zal. Geschreven door D. J. Steensma zaterdag, 09 april 2016 08:19
Velen hebben moeite met de tekenen en wonderen die in de Bijbel staan beschreven, ook met de opstanding van Christus uit de doden en met zijn hemelvaart. Maar als we daarmee moeite hebben, dan kunnen we
Nadere informatieUitleg voor kinderen die gevormd willen worden. Voordat je informatie krijgt over het vormsel zelf is het wel handig om te weten wat een symbool is:
Uitleg voor kinderen die gevormd willen worden. Voordat je informatie krijgt over het vormsel zelf is het wel handig om te weten wat een symbool is: Een symbool is iets wat je helpt herinneren of je in
Nadere informatieGeloof tegenover gevoelens
Kenneth Hagins Geloofsles nr. 7 Geloof tegenover gevoelens Centrale waarheid: Een formule voor geloof is: 1) Zoek in Gods Woord naar een belofte die betrekking heeft op wat u nodig heeft, 2) Geloof Gods
Nadere informatieRelatie <> Religie. Beste Galsem,
RelatieReligie BesteGalsem, Hetfeitdatjouwpatientnuopeenchristelijkevenementisisnietongevaarlijk.Hetgeestelijke levenvanjouwpatientzalgrotesprongenmakennaarhetkampvandevijandtoe.watikjou aanraadisomditnietafteremmen,maaromdittebederven.brengjouwpatientincontactmet
Nadere informatieHet sacrament van. Het huwelijk. Sacramenten
Het sacrament van Het huwelijk Sacramenten Sacramenten IIn de Bijbel Deze geloofsboekjes gaan over de In het evangelie willen Farizeeën Jezus op de proef stellen zeven sacramenten. Sacramenten met een
Nadere informatie1) Gered worden is net zo gemakkelijk als een cadeau krijgen (Johannes 1:12)
Les 8 - Redding In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Heel veel mensen hebben er geen behoefte aan zich door Jezus te laten redden. Daarvoor hebben ze allerlei redenen. Bijvoorbeeld:
Nadere informatieHet kerkgebouw Huis van God
Het kerkgebouw Huis van God Tekenwaarde TTemidden van vele andere gebouwen die worden gebruikt voor bewoning en bedrijvigheid is een kerk de ruimte voor de ontmoeting met God. Kerken staan meestal op een
Nadere informatieInleiding Christendom
Wie zijn de grondleggers van het christendom? Jezus zei: Ga dus op weg en maak alle volken tot mijn leerlingen, door hen te dopen in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest, en hun te leren
Nadere informatieGODSDIENST: Processie en schrijn
Naam: Klas: Klasnummer: Een processie godsdienstige gelovigen in is een optocht een bedevaartsplaats als groepsgewijze, van religieuzen parochie of herinnering en in een aan een goddelijk wonder of ter
Nadere informatieHeilige Mis ter gelegenheid van de Eerste Heilige Communie in de St.Lambertuskerk te Swalmen
2 Heilige Mis ter gelegenheid van de Eerste Heilige Communie in de St.Lambertuskerk te Swalmen Basisschool.. Basisschool.. Thema... 200. 3 Binnenkomst communicantjes Muziek door. Welkomstwoord Door pastoor
Nadere informatieMAALTIJD VAN DE HEER. ook wel genoemd: viering van het Heilig Avondmaal. Vrije Evangelische Gemeente Heerde. Pastorale Handreiking 6
MAALTIJD VAN DE HEER ook wel genoemd: viering van het Heilig Avondmaal Vrije Evangelische Gemeente Heerde Pastorale Handreiking 6 MAALTIJD VAN DE HEER In de Protestante kerken spreken we over twee sacramenten
Nadere informatieverzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen
Zondag 52 Zondag 52 gaat over de zesde bede. Leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze. Want van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid, in der eeuwigheid. Amen. Lees de tekst
Nadere informatieVIEREN MET KINDEREN GEBED OM VERGEVING
VIEREN MET KINDEREN GEBED OM VERGEVING De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus van elke viering een belangrijke betekenis en functie. De afstand die in het dagelijkse leven tussen God en mens is
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Twee weken geleden zijn we begonnen met lezingen uit het Marcus-evangelie. Een bijzonder evangelie waarin de vraag centraal staat: wie is Jezus? Hoe
Nadere informatieDIENST VAN SCHRIFTLEZING EN GEBED. 7 e Zondag van Pasen. 8 mei 2016 Oud-katholieke parochie van de H. Georgius, Amersfoort
DIENST VAN SCHRIFTLEZING EN GEBED 7 e Zondag van Pasen 8 mei 2016 Oud-katholieke parochie van de H. Georgius, Amersfoort Welkom door een kerkmeester Openingslied:, hoe Hij zijn belofte houdt, die de mens
Nadere informatieEucharistieviering Eerste zondag van de Advent Aanvang van Jaar B 30 november 2014 Oud-katholieke parochie van de H. Georgius, Amersfoort
Eucharistieviering Eerste zondag van de Advent Aanvang van Jaar B 30 november 2014 Oud-katholieke parochie van de H. Georgius, Amersfoort Van harte welkom! Vandaag vieren we eerste zondag van Advent. Advent
Nadere informatieA. God, wij bidden U voor alle mensen die onzeker zijn over zichzelf: dat zij het vertrouwen in zichzelf hervinden.
Bidden met jongeren Voorbede Ben je teleurgesteld in het leven? Ben je gekwetst door anderen? Draag je vervelende herinneringen met je mee? A. God, wij bidden U voor alle mensen die hun leven graag anders
Nadere informatieintochtslied G : lied : lied 280: 1-allen, 3-vrouwen, 4-allen, 5-mannen en 6-allen afgesloten door:
ORDE VAN DIENST 14 juli 2019 2 e zondag van de zomer in de Wingerd te Krimpen aan den IJssel DIENST VAN SCHRIFT EN TAFEL voorganger: ds. Corinne Groenendijk organist: Saskia ten Have- Lucas m.m.v. enkele
Nadere informatieAltaar en lezenaar. Ontmoeting met de Heer
Altaar en lezenaar Ontmoeting met de Heer Eucharistie en Woord EHet altaar is het hart van een kerkgebouw. Het woord altaar komt van het Latijnse woord altare. Dat betekent hoogte. Op deze goed zichtbare
Nadere informatieDe tien Geboden. Tien belangrijke regels. Aangepaste dienst Zondag 17 april 2016 Ds. Henk Bondt
De tien Geboden Of Tien belangrijke regels Aangepaste dienst Zondag 17 april 2016 Ds. Henk Bondt Welkom Mededelingen Votum en groet Zingen: Gezang 119: 1 en 2 De kerk van alle tijden kent slechts één vaste
Nadere informatieOrde voor de viering van het heilig Avondmaal
Orde voor de viering van het heilig Avondmaal Prediking Geloofsbelijdenis Onderwijzing bij het Avondmaal De apostel Paulus beschrijft hoe onze Heer Jezus Christus het heilig Avondmaal heeft ingesteld:
Nadere informatieDe Bijbel open 2013 47 (30-11)
1 De Bijbel open 2013 47 (30-11) Zie, hij bidt. Dat lezen we in Hand. 9 over Paulus. Zie hij bidt., het wordt verteld na zijn bekering op de weg naar Damascus. En het wordt gezegd alsof het iets heel bijzonders
Nadere informatieOrde voor de voortzetting van het heilig Avondmaal
Orde voor de voortzetting van het heilig Avondmaal Na Lied of Klein Gloria verloopt de dienst als volgt: Apostolische geloofsbelijdenis (gezongen, of gelezen en beantwoord met een lied) Nodiging De Heer
Nadere informatieHeeft God het Kwaad geschapen?
Heeft God het Kwaad geschapen? Zondagavond 22 september 2013 (Genade & Waarheid Preek) Inleiding A. Genade & Waarheid Preken (Soms) Ingewikkelde of wettisch toegepaste onderwerpen bekeken vanuit Genade
Nadere informatieCURSUSMAP 1 (NBG) Discipelen van Jezus. Leren leven in de kracht van Jezus. Dr. Bob Gordon Kees de Vlieger. Een Kerygma cursus
CURSUSMAP 1 (NBG) Discipelen van Jezus Leren leven in de kracht van Jezus Dr. Bob Gordon Kees de Vlieger Een Kerygma cursus Copyright Stichting Kerygma Nederland Baron van Nagellstraat 9a 3781 AP Voorthuizen
Nadere informatieVrienden van onze Heer Jezus Christus,
Overdenking 24 maart 2016, Witte Donderdag, in de Sixtuskerk 1 e lezing Ex. 12: 1-14 We zingen als antwoordpsalm 81: 1, 4, 7, 8, 9 2 e lezing Lucas 22: 7-20 We zingen Lied 558: 1, 2, 4 Door Ds A.J. Wouda
Nadere informatieHC zd. 22 nr. 32. dia 1
HC zd. 22 nr. 32 een spannend onderwerp als dit niet waar is, valt alles duigen of zoals Paulus het zegt in 1 Kor. 15 : 19 als wij alleen voor dit leven op Christus hopen zijn wij de beklagenswaardigste
Nadere informatieEén ding is nodig. Deze geschiedenis kun je lezen in Lukas 10 : 38 42.
Eén ding is nodig Deze geschiedenis kun je lezen in Lukas 10 : 38 42. We hebben met elkaar nagedacht over de wonderen die de Heere Jezus heeft gedaan toen Hij op de aarde was. Grote wonderen! Weet je t
Nadere informatiemoeten maken. In de Lukaskerk hebben ze wel degelijk oog voor de verticale dimensie en in de lutherse kerk vergeten ze de horizontale dimensie niet.
Eredienst 4 december 2017: 1 e Advent, avondmaalsdient Gezamenlijke dienst met Lukaskerkgemeente lied 382 lied 463: 1,6 en 7 lied Adventslied (wijze: "midden in de winternacht") Jesaja 55: 1-3 lied 399:
Nadere informatieLiturgie Johanneskerk Leersum zondag 19 februari 2017 zondag Sexagesima - 7 e na Epifanie
Liturgie Johanneskerk Leersum zondag 19 februari 2017 zondag Sexagesima - 7 e na Epifanie Voorganger: Lector: Organist: ds. Arend Altena Trude Meijnhardt - Kragt Jan Spoel Voorbereiding Orgelspel 'Schmücke,
Nadere informatieVijf redenen waarom dit waar is
Les 14 Eeuwige zekerheid Vijf redenen waarom dit waar is In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Dag 1 Is de echte (ware) gelovige voor eeuwig veilig en geborgen in Christus? Voor
Nadere informatieEucharistieviering Tweede zondag van de Veertigdagentijd 21 februari 2016 Oud-katholieke parochie van de heilige Georgius, Amersfoort
Eucharistieviering Tweede zondag van de Veertigdagentijd 21 februari 2016 Oud-katholieke parochie van de heilige Georgius, Amersfoort In de Veertigdagentijd is er iedere zondag kinderkerk. De kinderkerk
Nadere informatieHet sacrament van. De eucharistie. Sacramenten
Het sacrament van De eucharistie Sacramenten DSacramenten Deze geloofsboekjes gaan over de zeven sacramenten. Sacramenten zijn tekens, in woord en gebaar, die we in Jezus Naam in de gemeenschap van de
Nadere informatieDe andere trooster. Het evangelie naar Johannes 14:15-31 19-01-2016
De andere trooster Het evangelie naar Johannes 14:15-31 19-01-2016 Wie is Parakletos? Wist u dat op verzoek van Jezus een belangrijke gast bij u thuis woont? Niet alleen op uw adres, maar zelfs diep in
Nadere informatieINHOUDSOPGAVE 5 DEEL I KENNIS... 6 DEEL II WETENSCHAP... 76
INHOUDSOPGAVE 5 DEEL I KENNIS... 6 DEEL II WETENSCHAP... 76 Vergeten... 7 Filosofie... 9 Een goed begin... 11 Hoofdbreker... 13 Zintuigen... 15 De hersenen... 17 Zien... 19 Geloof... 21 Empirie... 23 Ervaring...
Nadere informatieDe gelijkenis van het huis op de rots en op het zand.
De gelijkenis van het huis op de rots en op het zand. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Naar aanleiding van de lezingen vandaag, over het ophouden van de manna uit Jozua 5 en het teken van brood en vis uit Johannes 6, wil ik graag twee
Nadere informatieJohannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente,
Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, We zijn er doorheen gegaan, Veertig dagen en nachten, Tijd van voorbereiding...
Nadere informatieF O Y E R M A R T H E R O B I N - BRASSCHAAT wekelijks foyerblaadje nr 2 Zondag 6 mei 2018
F O Y E R M A R T H E R O B I N - BRASSCHAAT wekelijks foyerblaadje nr 2 Zondag 6 mei 2018 Het Heilig Misoffer - deel 1 voorbereiding Heilige Eucharistie: hart is van ons geloof! Altijd heeft de mens gezocht
Nadere informatieHC zd. 42 nr. 31. dia 1
HC zd. 42 nr. 31 weinig mensen zullen zeggen dat ze leven voor het geld geld maakt niet gelukkig toch zeggen we er graag achteraan: wel handig als je het hebt want waar leef ik voor? een christen mag zeggen:
Nadere informatieat maakt mij gelukkig? Wie wil ik worden?
Naam: Datum: at maakt mij gelukkig? Wie wil ik worden? W Evaluatie 1. Jezus heeft een droom van een wereld In de Bergrede noemt Jezus een aantal mensen op die bouwen aan het Rijk van God. Geef drie voorbeelden
Nadere informatieORDE VAN DIENST VOOR DE OPNAME VAN EEN KIND IN DE VOLLEDIGE GEMEENSCHAP VAN DE KATHOLIEKE KERK
1 ORDE VAN DIENST VOOR DE OPNAME VAN EEN KIND IN DE VOLLEDIGE GEMEENSCHAP VAN DE KATHOLIEKE KERK I. Orde van dienst bij de opname tijdens de eucharistieviering (in voorbereiding van de eerste communie)
Nadere informatieHC zondag 32 en 33. Gemeente van onze HEER Jezus Christus, gasten en luisteraars,
HC zondag 32 en 33 Gemeente van onze HEER Jezus Christus, gasten en luisteraars, Ik vind de vraag van zondag 32, en dan bedoel ik de eerste vraag (86) een beetje raar. Of eigenlijk: wel begrijpelijk maar
Nadere informatieLeven uit de bron 3: Leven met Jezus
Leven uit de bron 3: Leven met Jezus Materiaal voor kringen of persoonlijk gebruik Jaarthema 2015-2016 van de Hervormde Gemeente van Enter Contact: Ds. W. Bevelander (0547) 38 12 22 Mail: predikant@hervormdenter.nl
Nadere informatiePreekschets voor 26 mei 2013 Trinitatis. Lezingen : Spreuken 8:22-31 en Johannes 3:1-13
Preekschets voor 26 mei 2013 Trinitatis Lezingen : Spreuken 8:22-31 en Johannes 3:1-13 De teksten gelezen De twee schriftlezingen geven twee manieren van kijken naar God : Spreuken (het lied van de wijsheid)
Nadere informatiekort voor zijn heengaan heeft Jezus tijdens een maaltijd met zijn leerlingen
Noordeloos liturgie Orgelspel Mededelingen en welkom We zingen lied 283 Votum en groet Psalm 87 Gebed voor de nood van de wereld Na elke gebedsintentie zingen we na zo bidden wij U : gezang 367 d Glorialied:
Nadere informatieORDE VAN DIENST Zondag 8 november 2015, 9.30 uur. Kerkelijk Centrum Het Anker. Viering Heilig Avondmaal. Voorganger: Ds. J.A.
ORDE VAN DIENST Zondag 8 november 2015, 9.30 uur. Kerkelijk Centrum Het Anker. Viering Heilig Avondmaal Voorganger: Ds. J.A. Antonides De Paaskaars brandt Lied voor de dienst: 577 geheel Welkom, afkondigingen.
Nadere informatieZondag 9 oktober over de maaltijd van de Heer. Lezing: 1 Korinthe 10 : 14 t/m 17, 11: 17 t/m 26
Zondag 9 oktober 2016 - over de maaltijd van de Heer Lezing: 1 Korinthe 10 : 14 t/m 17, 11: 17 t/m 26 Vandaag vieren we met elkaar als gemeente avondmaal. Heilig Avondmaal. Eigenlijk gebruik ik die woorden
Nadere informatieKindvriendelijke liturgie 20 september 2009. Begin schooljaar Boekentassenwijding
Kindvriendelijke liturgie 20 september 2009 Begin schooljaar Boekentassenwijding alle kinderen mogen hun boekentas meebrengen kinderen met boekentas in de intredeprocessie ze zetten die vooraan in de kerk
Nadere informatieZondag 25, vraag en antwoord 65, 66, 67 en 68.
Voor 16 jaar en ouder! Zondag 25 Zondag 25 gaat over de Sacramenten. Zondag 25, vraag en antwoord 65, 66, 67 en 68. Vraag 65 : Aangezien dan alleen het geloof ons Christus en al Zijn weldaden deelachtig
Nadere informatieJezus vertelt, dat God onze Vader is
Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.
Nadere informatie18. Evangelist in eigen land 19. Onder Jezus zegen Een bereide plaats 20. Water 21. Een gebed om de Heilige Geest Doorwaai mijn hof 22.
Inhoudsopgave Voorwoord 1. Een gebed bij het begin van het nieuwe jaar Ik ben met u 2. Gods hand 3. Zegen Vrede met God 4. In de kerk 5. Is Deze niet de Christus? Deze ontvangt zondaars 6. Echte vrienden
Nadere informatieIk wil vanmorgen eens beginnen bij de kinderen. Ik ga jullie eerst iets vragen, en daarna ga ik iets uitleggen.
Lezen: Joh 6:1-15 Ik wil vanmorgen eens beginnen bij de kinderen. Ik ga jullie eerst iets vragen, en daarna ga ik iets uitleggen. Maar eerst een vraag. Wie heeft er een paar weken geleden meegedaan met
Nadere informatieDe vrucht van de Geest is liefde Galaten 5:22
1 Zondag: De vrucht van de Geest is liefde Wij snakken naar liefde en naar geborgenheid. We willen gekend en begrepen worden. God heeft ons geschapen naar Zijn beeld en gelijkenis. Hij kent ons. Hij weet
Nadere informatieDrempelgebed (gemeente gaat staan) Aanvangslied: psalm 138:1,2 Bemoediging en groet (Gemeente gaat zitten) Kyriegebed Gloria: gezang 164
Liturgie voor de morgendienst op: 10-2-2013 Bijzonderheden: Avondmaal (lopend) Voorbereiding: Drempelgebed (gemeente gaat staan) Aanvangslied: psalm 138:1,2 Bemoediging en groet (Gemeente gaat zitten)
Nadere informatieOntmoetingskerk - Laren NH - 20 april 2014 - Pasen Mattheüs 28: 1-10
Ontmoetingskerk - Laren NH - 20 april 2014 - Pasen Mattheüs 28: 1-10 Zondagsnacht, terwijl soldaten op wacht staan bij het graf, komt er een luide stem uit de hemel. Ze zien hoe de hemelen zich openen
Nadere informatieHet huis van de angst en het huis van de liefde Preek van Jos Douma over Romeinen 8:15
Het huis van de angst en het huis van de liefde Preek van Jos Douma over Romeinen 8:15 U hebt de Geest niet ontvangen om opnieuw als slaven in angst te leven, u hebt de Geest ontvangen om Gods kinderen
Nadere informatieLiturgie. PGA wijkgemeente. Arnhem Zuid
Liturgie PGA wijkgemeente Arnhem Zuid Vierplaats De Kandelaar mei 2015 APOSTOLISCHE GELOOFSBELIJDENIS Ik geloof in God, de Vader, de Almachtige, Schepper des hemels en der aarde. En in Jezus Christus,
Nadere informatieOpeningsgebeden INHOUD
Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus
Nadere informatieMotieven 1: Een wereld
Motieven 1: Een wereld Doelstellingen: Doel eerste subthema Een wereld om vrij te zijn De catechisanten leren inzien dat vrijheid in Bijbelse zin bij het leven van mensen hoort en ze vormen een mening
Nadere informatieGeliefde gemeente van onze Heer, Jezus Christus,
Geliefde gemeente van onze Heer, Jezus Christus, 1. Vandaag verwelkomen wij Loïs bij ons in de kring mensen rondom Jezus. Een kring met een rare gewoonte. Waar ter wereld mensen in Jezus naam bijeen komen,
Nadere informatieDe straf op de zonde 15
A1 1 De straf op de zonde 15 Lezen en bespreken Romeinen 2:1-12 Wat is het gevolg van de zonden van de mens? (vers 3) Hoe komt het dat mensen zich niet bekeren tot de Heere? (vers 5) Welke mensen ontvangen
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Als Johannes vertelt over het laatste Pesachfeest van Jezus, het laatste Avondmaal, dan geeft hij een bijzondere invulling aan de betekenis van dit
Nadere informatieProtestantse Gemeente De Levensbron te Rilland. Tweede zondag in de Advent, 6 december 2015 Kerkdienst van Woord en Sacrament
Protestantse Gemeente De Levensbron te Rilland. Tweede zondag in de Advent, 6 december 2015 Kerkdienst van Woord en Sacrament Voor de dienst luisteren we naar: In de hemel is de Heer (Andre van Zyl). In
Nadere informatie1 Korintiёrs 1:9. Marcus 10:45. Handelingen 4:12. Johannes 17:3. 1 Korintiёrs 3:16. Johannes 15:9,10. Psalm 32:8
[1] [2] [3] Johannes 3:16 1 Korintiёrs 1:9 Johannes 3:19 God wil met ons omgaan God wil met ons omgaan Zonde brengt scheiding [4] [5] [6] Romeinen 3:23 Marcus 10:45 Romeinen 5:8 Zonde brengt scheiding
Nadere informatieEEN PAAR BELANGRIJKE VRAGEN
EEN PAAR BELANGRIJKE VRAGEN Vaak wordt u zelf niets wijzer van vragen die aan u gesteld worden. Hier willen we u een paar heel belangrijke vragen voorleggen, die juist wel vooral voor uzelf van belang
Nadere informatie9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd
53 9 Vader Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd heeft. P Ik begin steeds beter te begrijpen dat het heel bijzonder is dat ik een kind van God, mijn
Nadere informatieLEER HEM KENNEN 27 bewaarexemplaar. Wijkgemeente Ichthus Noordwijk. Ds. F. van Roest zondag 26 april
LEER HEM KENNEN 27 bewaarexemplaar Wijkgemeente Ichthus Noordwijk 1 Ds. F. van Roest zondag 26 april Voeg U bij Hem, bij de levende stenen die door de mensen werd afgekeurd maar door God werd uitgekozen
Nadere informatieZondag 16 december, 3 e advent dienst met HA ds. A.J.Wouda. Filippenzen 4: 4-9. Gemeente van onze Heer Jezus Christus,
Zondag 16 december, 3 e advent dienst met HA ds. A.J.Wouda Filippenzen 4: 4-9 Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Een paar verzen uit een brief van Paulus aan de gemeente in Filippi, een klein havenstadje
Nadere informatieVerder op weg met Jezus
Verder op weg met Jezus Heel goed besef ik de onafheid en de onvolmaaktheid van wat ik geschreven heb. Er is nog zoveel meer te vertellen over Jezus Christus. Er is nog zoveel meer over Hem te weten en
Nadere informatieGemeente van onze Here Jezus Christus,
Gemeente van onze Here Jezus Christus, Echt gelukkig! Dat is het thema waar we vanochtend over na gaan denken. En misschien denkt u wel: Wat heeft dat thema nu met deze tekst te maken, Die gaat toch over
Nadere informatieZondag 26 maart 2017 zondag Laetare verheugt u
Zondag 26 maart 2017 zondag Laetare verheugt u Evangelielezing: Johannes 6 : 1-15 Vorige week ging het om de vraag naar een glas water en van daag gaat het om de vraag naar een brood. Weer een wonderlijk
Nadere informatieNeem nu even tijd om de Heilige Geest te vragen je te helpen bij deze studie en inzicht te geven in zowel het Woord als in je eigen leven.
Doel B: Relatie met Jezus de Koning : studenten ontwikkelen zich, vanuit een persoonlijke overtuiging, als leerling, vertrouweling en toegewijde volgeling van Jezus op elk terrein van hun leven. Doel van
Nadere informatieMag ik jou een vraag stellen?
Mag ik jou een vraag stellen? Mag ik jou, die dit leest, een zeer belangrijke vraag stellen? Stel dat je vandaag zou sterven, doordat er iets verschrikkelijks gebeurt, bijvoorbeeld een auto ongeluk of
Nadere informatie