GEZONDHEIDSENQUETE 2013

Transcriptie

1 GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 3: GEBRUIK VAN GEZONDHEIDS- EN WELZIJNSDIENSTEN

2 Sabine Drieskens, Lydia Gisle (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat 14 B-1050 Brussel sabine.drieskens@wiv-isp.be Depotnummer: D/2015/2505/01 Intern referentienummer PHS Report

3 6. Raadplegingen bij de tandarts AUTEUR Johan VAN DER HEYDEN

4 Gelieve bij het verwijzen naar resultaten van dit hoofdstuk de volgende referentie te gebruiken: Van der Heyden J. Raadplegingen bij de tandarts. In: Drieskens S, Gisle L (ed.). Gezondheidsenquête Rapport 3: Gebruik van gezondheids- en welzijnsdiensten. WIV-ISP, Brussel, 2015

5 INHOUDSTAFEL Samenvatting Inleiding Vragen Indicatoren Resultaten Laatste raadpleging bij de tandarts Gemiddeld aantal contacten met de tandarts per jaar Bespreking Bibliografie Tabellen RAADPLEGINGEN TANDARTS Inhoudstafel 285

6

7 SAMENVATTING Tandheelkundige zorg neemt een eigen plaats in binnen de gezondheidszorg. Het gaat om een technische zorg die niet kan worden vervangen door geneesmiddelen of zelfzorg. De rol van de tandarts in een moderne gezondheidszorg is dus essentieel. Het nut van een jaarlijks onderzoek bij de tandarts is wetenschappelijk aangetoond. De Gezondheidsenquête laat onder meer toe na te gaan hoe het percentage mensen dat jaarlijks minstens één keer naar de tandarts of orthodontist gaat evolueert tussen 1997 en Net tijdens deze periode werden in België enkele belangrijke initiatieven genomen om de mondzorg in België te verbeteren, zoals het gratis maken van een jaarlijks bezoek aan de tandarts voor jongeren tot 18 jaar, betere terugbetalingsmodaliteiten voor het verwijderen van tandsteen bij 18 tot 40-jarigen en het verhogen van de leeftijdsgrens voor een terugbetaling van een mondcontrole. Uit de resultaten blijkt dat er zich tijdens het afgelopen decennium een positieve evolutie voordeed. Daar waar het percentage personen dat jaarlijks een tandarts bezoekt tussen 1997 en 2004 nagenoeg ongewijzigd bleef en onder de 50% lag, steeg dit percentage in 2008 tot 58% en in 2013 nog verder tot bijna 62%. De toename is vooral zeer duidelijk bij jongeren tussen 6 en 18 jaar. In 2004 ging 63% van deze jongeren jaarlijks naar de tandarts. In 2013 is dit percentage gestegen tot 80%. De enquête toont een duidelijk verband aan tussen een regelmatig bezoek aan de tandarts en een goede mondhygiëne: 63% van de personen die in het jaar voorafgaand aan het interview de tandarts raadpleegden, poetst twee of meer keer per dag de tanden, terwijl dit slechts 46% is bij personen die tijdens deze periode niet naar de tandarts gingen. Negenentwintig percent van de Brusselse jongeren tussen 2 en 14 jaar is nog nooit naar de tandarts geweest. Ook al is dit een verbetering t.o.v. de vorige enquête (toen dit percentage 38% bedroeg), toch is dit nog veel te hoog, zeker in vergelijking met Vlaamse en Waalse jongeren waar dit percentage respectievelijk 14% en 19% bedraagt. Vooral in het Brussels Gewest moeten jongeren en hun ouders dus verder gesensibiliseerd worden over het belang van een jaarlijks tandartsbezoek. Socio-economische verschillen in het gebruik van tandzorg blijven prominent aanwezig. Personen uit de hoogste opleidingscategorie gaan bijna twee keer zo vaak bij de tandarts als de laagst geschoolden. Ongetwijfeld zijn de barrières die hierbij een rol spelen niet enkel financieel van aard. Maatregelen zoals gratis tandverzorging voor jongeren en een verlaging van het remgeld kunnen een antwoord bieden op financiële remmen, maar de socio-economische verschillen hebben duidelijk ook te maken met cognitieve barrières. Het blijft in de komende jaren een belangrijke uitdaging om ook mensen uit de lagere opleidingscategorieën tot bij de tandarts te krijgen. RAADPLEGINGEN TANDARTS Samenvatting Tenslotte is het belangrijk om ook de mondzorg voor ouderen niet te vergeten. Slechts 34% van de 75-plussers rapporteert een contact met een tandarts in het afgelopen jaar. Dit heeft natuurlijk voor een stuk te maken met het feit dat ouderen nu eenmaal vaker geen eigen gebitselementen meer hebben. Voor bijna 60% van de 75-plussers is dit echter wel het geval en het is belangrijk dat ook deze personen jaarlijks naar de tandarts gaan. Het verband tussen mondgezondheid en de algemene gezondheid is onmiskenbaar en zeker relevant bij ouderen die vaak al met verschillende andere gezondheidsproblemen kampen. 287 Aangepaste gezondheidspromotie naar sociaal zwakkeren en ouderen toe, waarin het belang van een jaarlijks bezoek aan de tandarts wordt benadrukt, blijft dus meer dan ooit aangewezen.

8

9 1. INLEIDING De tandheelkundige verzorging neemt een eigen plaats in de gezondheidszorg. Het gaat om een technische zorg die niet kan worden vervangen door geneesmiddelen of zelfzorg. De rol van de tandarts in een moderne gezondheidszorg is dus essentieel. Bovendien is het gebruiksprofiel aan tandzorg volgens de leeftijdsverdeling bijna omgekeerd aan dit van de rest van de medische zorg, doordat de consumptie van tandzorg zich vooral bij kinderen, adolescenten en jongvolwassenen en veel minder bij de middelbare en oudste leeftijdsgroepen (U-vormige curve) situeert (1). Vaak bestaat er trouwens een direct verband tussen het gebruik van tandheelkundige zorgen enerzijds en de algemene gezondheidstoestand en het verzorgingsniveau van de bevolking anderzijds. Het laatste decennium is de aandacht voor een goede mondzorg ook in België sterk toegenomen. In 2003 gaf de toenmalige minister van sociale zaken de opdracht om een strategisch plan over mondzorg in België op te stellen, met concrete aanbevelingen (2). In 2008 werd de eerste mondgezondheidsenquête georganiseerd waarbij ook een mondgezondheidsonderzoek werd uitgevoerd (3). Dit onderzoek werd herhaald in Tandheelkundige zorg betreft verschillende domeinen. Een aantal preventieve activiteiten situeert zich in het domein van de primaire preventie: risico-analyse en opstellen van een preventieplan met inbegrip van gezondheidseducatie, verzegeling van groeven en putjes en fluorideapplicaties. Via secondaire preventie worden ziekten aangepakt in een vroegtijdig stadium: vroegtijdige opsporing van gaatjes en verwijderen van tandsteen. Tertiaire preventie vereist meer uitgebreide ingrepen en chirurgische procedures, die duurder zijn en meer technische training vergen van de zorgverlener. Een belangrijk aandeel van de prestaties door tandartsen wordt ingenomen door de conserverende therapie. Meestal gaat het om het aanbrengen van tandvullingen. Indien de tand niet meer kan worden gered, dient overgegaan te worden tot extractie. In sommige gevallen is het nodig de tand heelkundig te verwijderen. Ontbrekende tanden kunnen worden vervangen door een tandprothese, hetzij een niet-uitneembare tandprothese, hetzij een uitneembare tandprothese, al dan niet met gebruik van implantaten. De afgelopen jaren wordt ook meer belang gehecht aan het steunweefsel van de tanden, met name het tandvlees en het ondersteunend bot. De specialisatie van de tandheelkunde die zich daar mee bezig houdt, is de parodontologie. Ook de groei en ontwikkeling van de kaken en de stand van de tanden in de tandenboog zijn belangrijk in een goede mondzorg. De orthodontie is het vakgebied dat zich daarop toelegt. Zij is gericht op het corrigeren van fouten in de ontwikkeling van de kaken en tanden. Orthodontie is niet alleen een kwestie van esthetiek. Een groeistoornis of verkeerde stand van de tanden kan immers problemen veroorzaken op het vlak van de uitspraak (spraakgebrek), de spijsvertering en zelfs de ademhaling. Tandheelkundige zorg wordt in België althans voor een deel terugbetaald. De terugbetalingsmodaliteiten voor tandheelkundige zorgen worden op regelmatige tijdstippen (in regel jaarlijks) vastgelegd in overleg tussen de overheid, de tandartsen en de verzekeringsorganismen en hebben ongetwijfeld een invloed op de consumptie. De filosofie die gehanteerd wordt bij het bepalen van de terugbetalingsmodaliteiten is er op gericht om iedereen zo lang mogelijk zijn eigen gebit te laten behouden. Sinds 2005 is een groot aantal tandzorgen gratis voor kinderen. De leeftijdsgroep werd geleidelijk aan uitgebreid. Sinds mei 2009 kunnen alle kinderen en jongeren jonger dan 18 jaar van gratis tandzorg genieten. Vanaf de leeftijd van 18 jaar wordt een preventief consult en het verwijderen van tandsteen éénmaal per jaar gedeeltelijk terugbetaald. Voor conserverende tandbehandelingen zoals het vullen van tanden, het wegnemen van de tandzenuw en het vullen van wortelkanalen is ook een behoorlijke terugbetaling voorzien. De extractie van tanden wordt sinds 1993 niet meer terugbetaald. RAADPLEGINGEN TANDARTS 1. Inleiding 289 Voor het plaatsen van sommige prothesen en voor orthodontische behandeling is weliswaar een beperkte terugbetaling voorzien. Toch gaan deze therapeutische interventies doorgaans gepaard met hoge kosten voor de patiënt. Een regelmatig bezoek aan de tandarts vormt ongetwijfeld een essentieel onderdeel van een goede mondgezondheid. Richtlijnen die op basis van wetenschappelijke evidentie aanduiden wat de ideale periodiciteit is om een mondonderzoek bij de tandarts te ondergaan, zijn er eigenlijk niet. Wetenschappelijk

10 onderzoek toont aan dat de kans op tandproblemen sterk varieert van individu tot individu en dat het best de tandarts is die het interval van een preventief mondonderzoek kan bepalen. Tweemaal per jaar naar de tandarts gaan kan misschien best nuttig zijn om een gezond gedrag aan te moedigen, maar het is niet bewezen dat dit een positief effect heeft op de gezondheid van de mond. Daarentegen werd het nut van een jaarlijks mondonderzoek wel aangetoond (4). Gegevens over contacten met de tandarts zijn belangrijk voor beleidsmakers omdat ze het mogelijk maken uitspraken te doen over de nodige middelen voor de mondzorg in België. Daarbij dient enerzijds uitgegaan te worden van kennis van de behoeften aan zorg en anderzijds van kennis van het gebruik van zorg. Een belangrijk aandachtspunt daarbij is de mate waarin mondzorg binnen de verplichte ziekverzekering toegankelijk is. RAADPLEGINGEN TANDARTS 1. Inleiding Voor gezondheidsinformatie over contacten met de tandarts zijn we vooral aangewezen op de administratieve gegevens verzameld door het Rijksinstituut voor Ziekte en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) en de mutualiteiten. Een gezondheidsenquête is echter een aanvullende informatiebron aan de reeds bestaande gegevens. Net zoals dit het geval is voor andere aspecten van de medische consumptie bestaat de belangrijkste meerwaarde van een gezondheidsenquête er ook hier uit dat indicatoren i.v.m. het gebruik van tandheelkundige zorg kunnen worden geanalyseerd in functie van een groot aantal andere socio-economische en demografische kenmerken. Een gezondheidsenquête is daarbij een goed instrument om inzicht te krijgen in de toegankelijkheid van de tandheelkundige zorg. 290

11 2. VRAGEN In de Gezondheidsenquête 2013 werden slechts twee vragen gesteld over de contacten met een tandarts. De vragen werden gesteld aan alle respondenten van 2 jaar en ouder. Voor kinderen en jongeren onder de 15 jaar diende een proxy te antwoorden. DE07 DE08 Wanneer hebt u voor het laatst voor uzelf een tandarts of orthodontist geraadpleegd? (Minder dan 6 maanden geleden / 6 maanden geleden of langer, maar minder dan 12 maanden geleden / 12 maanden geleden of langer / nooit) Hoeveel keer hebt u de afgelopen 2 maanden, die gisteren afliepen, een tandarts of orthodontist geraadpleegd? RAADPLEGINGEN TANDARTS 2. Vragen 291

12

13 3. INDICATOREN De volgende indicatoren worden in deze module voorgesteld. DC07_1 DC07_2 DC07_3 DC07_4 DC08_1 De verdeling van de bevolking naargelang het tijdstip van de laatste raadpleging bij de tandarts Percentage van de bevolking dat in de afgelopen 12 maanden een tandarts raadpleegde Percentage van de bevolking dat in de afgelopen 6 maanden een tandarts raadpleegde Percentage van de bevolking dat nog nooit een tandarts raadpleegde Het gemiddeld aantal contacten met de tandarts per jaar Deze laatste indicator wordt aanbevolen door Europa in het kader van het ECHI (European Community Health Indicators)-project, maar ook door Eurostat en de OESO. In de Gezondheidsenquête wordt deze indicator geëxtrapoleerd op basis van het aantal gerapporteerde contacten in de afgelopen 2 maanden door dit aantal te vermenigvuldigen met 6. Hoewel dit verder in de tekst niet expliciet gepreciseerd wordt, gaat het telkens om contacten met de tandarts of de orthodontist. RAADPLEGINGEN TANDARTS 3. Indicatoren 293

14

15 4. RESULTATEN 4.1. LAATSTE RAADPLEGING BIJ DE TANDARTS BELGIË In 2013 blijkt dat 36% van de bevolking van 2 jaar en ouder in de afgelopen 6 maanden een tandarts heeft geraadpleegd. Voor 26% was dit tussen de 6 en 12 maanden geleden, voor 34% meer dan 12 maanden geleden en 4% van de bevolking is nog nooit naar de tandarts geweest. Dit betekent dus dat 62% van de bevolking een jaarlijks mondonderzoek ondergaat. Analyse volgens leeftijd en geslacht Vrouwen rapporteren minder (63%) dat ze het afgelopen jaar de tandarts hebben geraadpleegd dan mannen (60%). Het verschil is significant na correctie voor leeftijd. Onder de 65 jaar zijn er weinig verschillen in functie van de leeftijd (Figuur 1). Bij ouderen ligt het percentage personen dat jaarlijks een tandarts raadpleegt lager. Bij 75-plussers is dit slechts 34%, wat uiteraard te maken zal hebben met het feit dat in deze leeftijdsgroep minder dan 6 op de 10 personen nog eigen gebitselementen hebben. Figuur 1 Percentage van de bevolking dat in de afgelopen 12 maanden een tandarts raadpleegde, volgens leeftijd en geslacht, Gezondheidsenquête, België, 2013 RAADPLEGINGEN TANDARTS 4. Resultaten 295 Analyse volgens socio-economische achtergrondkenmerken Ook na correctie voor leeftijd en geslacht zien we voor deze indicator zeer belangrijke verschillen in functie van het opleidingsniveau. Hoe lager de opleiding, hoe minder vaak de tandarts geraadpleegd werd in het afgelopen jaar. Slechts 36% van de laagst opgeleiden ging in het jaar voorafgaand aan het interview bij de tandarts langs. Dit percentage neemt toe met het opleidingsniveau en bedraagt 72% bij personen met een opleiding hoger onderwijs. We noteren daarentegen geen significante verschillen in functie van de urbanisatiegraad van de gemeente waarin de personen wonen.

16 Evolutie over de tijd Het percentage personen dat in de 12 maanden voorafgaand aan het interview een tandarts raadpleegde, is tussen 1997 en 2013 sterk en zeer significant gestegen (Figuur 2). Tussen 1997 en 2004 situeerde dit percentage zich tussen 48% en 50%. Tussen 2004 en 2008 was er al een opmerkelijk stijging. In 2013 is er nog een verdere stijging tot 62%. Na correctie voor leeftijd en geslacht is de toename nog duidelijker. De stijging manifesteert zich ook zeer sterk bij jongeren tussen 6 en 18 jaar. In 2004 gaf 63% van de jongeren een tandartsbezoek aan in de 12 maanden voorafgaand aan het interview. In 2013 is dit percentage gestegen tot 80%. Vier op de vijf jongeren gaan dus jaarlijks op tandartsbezoek. Figuur 2 Percentage van de bevolking dat in de afgelopen 12 maanden een tandarts raadpleegde, volgens gewest en jaar, Gezondheidsenquête, België, 2013 RAADPLEGINGEN TANDARTS 4. Resultaten 296 Verband met tanden poetsen Uit de resultaten blijkt dat er een overduidelijk verband is tussen een regelmatig tandartsbezoek en een goede mondhygiëne. Meer dan twee derde van de personen van 6 jaar en ouder (68%) die minstens twee keer per dag de tanden poetsen, rapporteren een bezoek aan de tandarts in het afgelopen jaar. Bij personen die nooit de tanden poetsen is dit slechts 9%. Omgekeerd poetst 63% van de personen die in het afgelopen jaar de tandarts raadpleegden twee of meer keer per dag de tanden, terwijl dit slechts 46% is bij personen die het afgelopen jaar niet naar de tandarts gingen. De samenhang tussen tanden poetsen en een tandartsbezoek in het afgelopen jaar is significant, ook na correctie voor leeftijd, geslacht en opleidingsniveau.

17 Tabel 1 Tandartsbezoek in het afgelopen jaar, volgens de frequentie van het tanden poetsen Frequentie van tanden poetsen Percentage dat in het afgelopen jaar een tandarts raadpleegde N* Meer dan twee keer per dag 68,2 890 Twee keer per dag 70, Eén keer per dag 55, Minder dan één keer per dag 49,0 461 Nooit 8,9 139 * Personen van 6 jaar en ouder GEWESTEN Het percentage personen dat in het jaar voorafgaand aan het interview een tandarts raadpleegde is hoger in het Vlaams Gewest (65%) dan in het Waals (57%) en het Brussels Gewest (57%). Dit verschil is sterk significant, ook na correctie voor leeftijd en geslacht. Regionale verschillen komen ook sterk tot uiting als we nagaan welk percentage van de bevolking nog nooit naar de tandarts is geweest: 7% in het Brussels Gewest, 5% in het Waals Gewest en 3% in het Vlaams Gewest. De verschillen zijn telkens sterk significant, ook na correctie voor leeftijd en geslacht. Vlaams Gewest In het Vlaams Gewest heeft 39% van de bevolking in de 6 maanden voorafgaand aan het interview een tandarts geraadpleegd. Voor 26% van de bevolking was dit tussen de 6 en 12 maanden geleden, voor 32% meer dan 12 maanden geleden en 3% van de bevolking is nog nooit naar de tandarts geweest. Dit betekent dus dat in het Vlaams Gewest bijna 2 op 3 personen een jaarlijks mondonderzoek ondergaan. De analyses in functie van geslacht en leeftijd (Figuur 3), opleidingsniveau, urbanisatiegraad, jaar van de enquête en mondhygiëne geven in het Vlaams Gewest dezelfde resultaten als voor het ganse land. Figuur 3 Percentage van de bevolking dat in de afgelopen 12 maanden een tandarts raadpleegde, volgens leeftijd en geslacht, Gezondheidsenquête, België, 2013 Vlaams Gewest RAADPLEGINGEN TANDARTS 4. Resultaten 297

18 Brussels Gewest In het Brussels Gewest heeft 33% van de bevolking in de 6 maanden voorafgaand aan het interview een tandarts geraadpleegd. Voor 24% van de bevolking was dit tussen de 6 en 12 maanden geleden, voor 36% meer dan 12 maanden geleden en 7% van de bevolking is nog nooit naar de tandarts geweest. Dit betekent dus dat 57% van de Brusselse bevolking een jaarlijks mondonderzoek ondergaat. De analyses in functie van geslacht en leeftijd (Figuur 4), opleidingsniveau en mondhygiëne geven in het Brussels Gewest dezelfde resultaten als voor het ganse land. In het Brussels Gewest zet de stijging van het aantal personen dat jaarlijks naar de tandarts gaat die geobserveerd werd tussen 2004 en 2008, zich in 2013 niet door. Dit percentage blijft op ongeveer 57%. Opvallend in het Brussels Gewest is het relatief hoog aantal personen dat nog nooit naar de tandarts is geweest. Bij jongeren (tussen de 2 en 14 jaar) is dit 29%. Dit is wel een significante verbetering t.o.v. 2008, toen dit percentage nog 38% bedroeg. RAADPLEGINGEN TANDARTS 4. Resultaten Figuur 4 Percentage van de bevolking dat in de afgelopen 12 maanden een tandarts raadpleegde, volgens leeftijd en geslacht, Gezondheidsenquête, België, 2013 Brussels Gewest 298 Waals Gewest In het Waals Gewest heeft 31% van de bevolking in de 6 maanden voorafgaand aan het interview een tandarts geraadpleegd. Voor 26% van de bevolking was dit tussen de 6 en 12 maanden geleden, voor 38% meer dan 12 maanden geleden en 5% van de bevolking is nog nooit naar de tandarts geweest. Dit betekent dus dat 57% van de Waalse bevolking een jaarlijks mondonderzoek ondergaat. De analyses in functie van geslacht en leeftijd (Figuur 5), opleidingsniveau, urbanisatiegraad, jaar van de enquête en mondhygiëne geven in het Waals Gewest dezelfde resultaten als voor het ganse land.

19 Figuur 5 Percentage van de bevolking dat in de afgelopen 12 maanden een tandarts raadpleegde, volgens leeftijd en geslacht, Gezondheidsenquête, België, 2013 Waals Gewest 4.2. GEMIDDELD AANTAL CONTACTEN MET DE TANDARTS PER JAAR BELGIË Het gemiddeld aantal contacten met de tandarts per jaar bedraagt in België 1,7. Het is nodig om dit resultaat met de nodige voorzichtigheid te interpreteren. Dit cijfer is immers gebaseerd op de gerapporteerde contacten in de afgelopen 2 maanden. De gezondheidsenquête is vooral interessant om na te gaan in welke mate dit gemiddelde verschilt in functie van belangrijke socio-demografische kenmerken. Analyse volgens leeftijd en geslacht Het gemiddeld aantal jaarlijkse contacten is hetzelfde bij mannen als bij vrouwen. Er is geen belangrijke samenhang tussen het gemiddeld aantal contacten met de tandarts en de leeftijd, maar dit gemiddelde is wel lager voor 75-plussers (0,9) dan voor de meeste andere leeftijdsgroepen (tussen 1,3 en 2,2) (Figuur 6). RAADPLEGINGEN TANDARTS 4. Resultaten 299

20 Figuur 6 Gemiddeld aantal contacten met de tandarts per jaar, volgens leeftijd en geslacht, Gezondheidsenquête, België, 2013 RAADPLEGINGEN TANDARTS 4. Resultaten Analyse volgens socio-economische achtergrondkenmerken Ook voor deze indicator zijn de socio-economische ongelijkheden frappant. Personen met een diploma hoger onderwijs gaan bijna dubbel zo vaak op raadpleging bij de tandarts als personen zonder diploma of hoogstens een diploma lager onderwijs. De eerste groep gaat gemiddeld 2,0 keer per jaar bij de tandarts langs, bij de tweede groep is dit 1,3 keer. Het verschil blijft sterk significant na correctie voor leeftijd en geslacht. Er zijn daarentegen geen verschillen waar te nemen in functie van de urbanisatiegraad van de woonplaats: mensen die in plattelandsgemeenten wonen gaan even vaak naar de tandarts als stedelingen. Evolutie over de tijd Het gemiddeld aantal contacten met de tandarts per jaar varieert tussen 1997 en 2013 op een vrij onregelmatige manier. Dit kan te maken hebben met een onstabiliteit van deze indicator omdat deze gebaseerd is op een beperkt aantal observaties GEWESTEN Het gemiddeld aantal contacten met de tandarts vertoont geen regionale verschillen, ook niet na correctie voor leeftijd en geslacht. Vlaams Gewest In het Vlaams Gewest bedraagt het gemiddeld aantal contacten met de tandarts per jaar 1,8. De analyses in functie van leeftijd en geslacht (Figuur 7), urbanisatiegraad en jaar van de enquête geven in het Vlaams Gewest dezelfde resultaten als voor het ganse land. In het Vlaams Gewest vinden we geen significante verschillen in functie van het opleidingsniveau, maar de betrouwbaarheidsintervallen zijn zeer groot.

21 Figuur 7 Gemiddeld aantal contacten met de tandarts per jaar, volgens leeftijd en geslacht, Gezondheidsenquête, België, 2013 Vlaams Gewest Brussels Gewest In het Brussels Gewest bedraagt het gemiddeld aantal contacten met de tandarts per jaar 1,6. De analyses in functie van leeftijd en geslacht (Figuur 8), opleiding en jaar van de enquête geven in het Brussels Gewest ongeveer dezelfde resultaten als voor het ganse land. Figuur 8 Gemiddeld aantal contacten met de tandarts per jaar, volgens leeftijd en geslacht, Gezondheidsenquête, België, 2013 Brussels Gewest RAADPLEGINGEN TANDARTS 4. Resultaten 301

22 Waals Gewest In het Waals Gewest bedraagt het gemiddeld aantal contacten met de tandarts per jaar 1,6. De analyses in functie van leeftijd en geslacht (Figuur 9), opleiding, urbanisatiegraad en jaar van de enquête geven in het Waals Gewest ongeveer dezelfde resultaten als voor het ganse land. Figuur 9 Gemiddeld aantal contacten met de tandarts per jaar, volgens leeftijd en geslacht, Gezondheidsenquête, België, 2013 Waals Gewest RAADPLEGINGEN TANDARTS 4. Resultaten 302

23 5. BESPREKING Mondzorg is een essentiële pijler van ons gezondheidszorgsysteem en het belang van een goede mondzorg werd in de afgelopen jaren ook vanuit het beleid meer en meer erkend. Sinds in 2003 in opdracht van de toenmalige minister van Sociale Zaken een strategisch plan mondzorg in België werd gepubliceerd, werden heel wat inspanningen geleverd om de toegankelijkheid van de tandzorg in België te verhogen. Maatregelen die werden ingevoerd waren onder meer het gratis maken van een jaarlijks bezoek aan de tandarts voor jongeren tot 18 jaar, betere terugbetalingsmodaliteiten voor het verwijderen van tandsteen bij 18 tot 40-jarigen en het verhogen van de leeftijdsgrens voor een terugbetaling van een mondcontrole. Ook in gegevens over mondgezondheid werd geïnvesteerd. In opdracht van het RIZIV werd in het project Dataregistratie- en Evaluatiesysteem Mondgezondheid opgestart. Dit project, uitgevoerd door de Interuniversitaire Cel Epidemiologie (ICE), een samenwerkingsverband tussen de tandheelkundige opleidingscentra van vijf Belgische universiteiten en de Verzekeringsinstellingen, werd in 2013 herhaald. Mede omwille van de beschikbaarheid van heel wat gegevens over mondgezondheid via deze projecten werd het aantal vragen over contacten met de tandarts in de Gezondheidsenquêtes 2008 en 2013 beperkt. Toch werden een aantal sleutelvragen, die toelaten om de evolutie van het gebruik van tandheelkundige zorgen in het afgelopen decennium te evalueren, behouden. Uit de resultaten blijkt zeer duidelijk dat er zich tijdens het afgelopen decennium een positieve evolutie voordeed. Daar waar het percentage personen dat jaarlijks een tandarts bezoekt tussen 1997 en 2004 nagenoeg ongewijzigd bleef en onder de 50% lag, was dit percentage in 2008 significant gestegen tot 58% en in 2013 nog verder gestegen tot bijna 62%. De toename is ook zeer duidelijk bij jongeren tussen 6 en 18 jaar. In 2004 gaf 63% van de jongeren een tandartsbezoek aan in de 12 maanden voorafgaand aan het interview. In 2013 is dit percentage gestegen tot 80%. Recente maatregelen om een tandartsbezoek te promoten, zoals het gratis consult voor jongeren tot 18 jaar, hebben wellicht tot deze toename bijgedragen. De Gezondheidsenquête toont ook een duidelijk verband aan tussen een regelmatig bezoek aan de tandarts en een goede mondhygiëne, meer bepaald een goed tandenpoetsgedrag. Hieruit blijkt ontegensprekelijk dat naast de thuisomgeving en de school, ook de tandarts een belangrijke rol speelt in de promotie van een goede mondhygiëne. Toch moeten ook enkele minder positieve vaststellingen vermeld worden. Opvallend is het relatief hoog aantal personen dat nog nooit naar de tandarts is geweest in het Brussels Gewest. Bij jongeren (tussen de 2 en 14 jaar) is dit 29%. Dit is weliswaar een significante verbetering t.o.v. 2008, toen dit percentage nog 38% bedroeg, maar is toch nog veel te hoog. Vooral in het Brussels Gewest moeten kinderen en adolescenten en hun ouders verder gesensibiliseerd worden over het belang van een jaarlijks tandartsbezoek. RAADPLEGINGEN TANDARTS 5. Bespreking 303 Socio-economische verschillen in het gebruik van tandzorg blijven prominent aanwezig. Personen uit de hoogste opleidingscategorie gaan bijna twee keer zo vaak bij de tandarts als de laagst geschoolden. Ongetwijfeld zijn de barrières die hierbij een rol spelen niet enkel financieel van aard. Maatregelen zoals gratis tandverzorging voor jongeren en een verlaging van het remgeld kunnen een antwoord bieden op financiële remmen, maar de socio-economische verschillen hebben duidelijk ook te maken met cognitieve barrières. Het blijft in de komende jaren een belangrijke uitdaging om ook mensen uit de lagere opleidingscategorieën tot bij de tandarts te krijgen. Tenslotte is het belangrijk om ook de mondzorg voor ouderen niet te vergeten. Slechts 34% van de 75-plussers rapporteert een contact met een tandarts in het afgelopen jaar. Dit heeft natuurlijk voor een stuk te maken met het feit dat ouderen nu eenmaal vaker geen eigen gebitselementen meer hebben. Voor bijna 60% van de 75-plussers is dit echter wel nog het geval en het is belangrijk dat ook deze personen jaarlijks naar de tandarts gaan. Het verband tussen mondgezondheid en de algemene gezondheid

24 is onmiskenbaar en zeker relevant bij ouderen die vaak al met verschillende andere gezondheidsproblemen kampen. Aangepaste gezondheidspromotie naar sociaal zwakkeren en ouderen toe, waarin het belang van een jaarlijks bezoek aan de tandarts wordt benadrukt, blijft dus meer dan ooit aangewezen. RAADPLEGINGEN TANDARTS 5. Bespreking 304

25 6. BIBLIOGRAFIE (1) Van Den Oever R, Mousset J-P, Diels J, Gillet P, De Paepe R, Bronckaerts JP. Tandheelkundige zorgverlening in het raam van de Belgische verplichte ziekteverzekering. Een epidemiologische onderzoek naar het gebruik van tandheelkundige verzorging in 1994 bij de aangesloten leden van de Christelijke, Socialistische, Onafhankelijke en Liberale Ziekenfondsen (2) van Steenberghe D, Perl G. Strategisch plan mondzorg in België: aanbevelingen (3) Interuniversitaire Cel Epidemiologie. Eindrapport Project Dataregistratie- en Evaluatiesysteem Mondgezondheid Belgische Bevolking (4) Kay EJ. How often should we go to the dentist? About once a year - but rates of disease progression vary greatly. BMJ 1999 Jul 24;319: RAADPLEGINGEN TANDARTS 6. Bibliografie 305

26

27 7. TABELLEN Tabel 1 Tandartsbezoek in het afgelopen jaar, volgens de frequentie van het tanden poetsen 297 Tabel 2 Tabel 3 Tabel 4 Tabel 5 Tabel 6 Tabel 7 Tabel 8 Tabel 9 Tabel 10 Tabel 11 Tabel 12 Tabel 13 Tabel 14 Tabel 15 Tabel 16 Tabel 17 Tabel 18 Tabel 19 Verdeling (%) van de bevolking (van 2 jaar en ouder) volgens het tijdstip van de laatste raadpleging bij de tandarts, België Percentage van de bevolking (van 2 jaar en ouder) dat een tandarts raadpleegde in afgelopen 12 maanden, België Percentage van de bevolking (van 2 jaar en ouder) dat een tandarts raadpleegde in afgelopen 6 maanden, België Percentage van de bevolking (van 2 jaar en ouder) dat nog nooit een tandarts raadpleegde, België Gemiddeld aantal raadplegingen bij de tandarts per jaar en per persoon in de bevolking, België Verdeling (%) van de bevolking (van 2 jaar en ouder) volgens het tijdstip van de laatste raadpleging bij de tandarts, Vlaams Gewest Percentage van de bevolking (van 2 jaar en ouder) dat een tandarts raadpleegde in afgelopen 12 maanden, Vlaams Gewest Percentage van de bevolking (van 2 jaar en ouder) dat een tandarts raadpleegde in afgelopen 6 maanden, Vlaams Gewest Percentage van de bevolking (van 2 jaar en ouder) dat nog nooit een tandarts raadpleegde, Vlaams Gewest Gemiddeld aantal raadplegingen bij de tandarts per jaar en per persoon in de bevolking, Vlaams Gewest Verdeling (%) van de bevolking (van 2 jaar en ouder) volgens het tijdstip van de laatste raadpleging bij de tandarts, Brussels Gewest Percentage van de bevolking (van 2 jaar en ouder) dat een tandarts raadpleegde in afgelopen 12 maanden, Brussels Gewest Percentage van de bevolking (van 2 jaar en ouder) dat een tandarts raadpleegde in afgelopen 6 maanden, Brussels Gewest Percentage van de bevolking (van 2 jaar en ouder) dat nog nooit een tandarts raadpleegde, Brussels Gewest Gemiddeld aantal raadplegingen bij de tandarts per jaar en per persoon in de bevolking, Brussels Gewest Verdeling (%) van de bevolking (van 2 jaar en ouder) volgens het tijdstip van de laatste raadpleging bij de tandarts, Waals Gewest Percentage van de bevolking (van 2 jaar en ouder) dat een tandarts raadpleegde in afgelopen 12 maanden, Waals Gewest Percentage van de bevolking (van 2 jaar en ouder) dat een tandarts raadpleegde in afgelopen 6 maanden, Waals Gewest RAADPLEGINGEN TANDARTS 7. Tabellen 307

28 Tabel 20 Tabel 21 Percentage van de bevolking (van 2 jaar en ouder) dat nog nooit een tandarts raadpleegde, Waals Gewest Gemiddeld aantal raadplegingen bij de tandarts per jaar en per persoon in de bevolking, Waals Gewest RAADPLEGINGEN TANDARTS 7. Tabellen 308

29 Tabel 2 Verdeling (%) van de bevolking (van 2 jaar en ouder) volgens het tijdstip van de laatste raadpleging bij de tandarts, België DC07_1 < 6 maanden geleden 6 tot 12 maanden geleden > 12 maanden geleden Nog nooit N GESLACHT Mannen 35,2 24,8 36,0 4, Vrouwen 36,4 26,8 33,2 3, LEEFTIJDSGROEP ,9 25,7 11,4 17, ,8 28,8 32,7 1, ,6 27,6 37,5 2, ,1 29,7 30,6 1, ,7 27,9 32,4 1, ,3 22,7 40,6 0, ,0 26,3 45,6 1, ,6 13,5 64,2 1,7 990 OPLEIDINGSNIVEAU Lager/geen diploma 18,5 17,3 59,0 5, Lager secundair 25,0 22,6 48,1 4, Hoger secundair 32,9 27,7 35,8 3, Hoger onderwijs 44,8 27,2 24,3 3, URBANISATIEGRAAD Stedelijk gebied 34,8 25,8 33,9 5, Halfstedelijk gebied 36,3 26,6 35,0 2, Landelijk gebied 36,7 24,9 35,1 3, VERBLIJFPLAATS Vlaams Gewest 38,9 26,0 32,5 2, Brussels Gewest 33,4 23,8 35,9 7, Waals Gewest 31,2 26,1 37,6 5, RAADPLEGINGEN TANDARTS 7. Tabellen JAAR ,0 19,2 44,6 6, ,9 16,0 43,8 8, ,2 18,5 43,2 7, ,0 25,3 35,0 6, ,8 25,8 34,5 3, Bron: Gezondheidsenquête, België, 2013

30 Tabel 3 Percentage van de bevolking (van 2 jaar en ouder) dat een tandarts raadpleegde in afgelopen 12 maanden, België DC07_2 % (Ruw) 95% BI ruw % (Corr*) 95% BI stand N GESLACHT Mannen 60,0 (57,9-62,0) 59,4 (57,3-61,5) 5091 Vrouwen 63,1 (61,2-65,0) 64,2 (62,2-66,1) 5476 LEEFTIJDSGROEP ,6 (68,0-75,1) 71,7 (68,0-75,1) ,6 (61,4-69,7) 65,7 (61,4-69,7) ,1 (56,2-64,1) 60,2 (56,1-64,1) ,8 (64,5-71,1) 67,9 (64,5-71,1) ,6 (63,2-70,1) 66,6 (63,1-70,0) ,0 (55,3-62,7) 59,1 (55,3-62,7) 1449 RAADPLEGINGEN TANDARTS 7. Tabellen ,3 (48,6-58,0) 53,2 (48,5-57,9) ,1 (29,8-38,4) 33,5 (29,4-38,0) 990 OPLEIDINGSNIVEAU Lager/geen diploma 35,8 (31,2-40,4) 41,8 (36,9-46,9) 1112 Lager secundair 47,6 (43,1-52,1) 49,2 (44,6-53,8) 1458 Hoger secundair 60,6 (57,8-63,4) 60,4 (57,6-63,1) 3330 Hoger onderwijs 72,1 (69,7-74,4) 70,9 (68,5-73,3) 4548 URBANISATIEGRAAD Stedelijk gebied 60,6 (58,4-62,9) 61,0 (58,6-63,3) 5412 Halfstedelijk gebied 62,9 (59,8-66,0) 63,7 (60,5-66,7) 2255 Landelijk gebied 61,7 (58,5-64,8) 61,5 (58,3-64,6) 2900 VERBLIJFPLAATS Vlaams Gewest 64,9 (62,5-67,2) 65,7 (63,2-68,0) 3445 Brussels Gewest 57,1 (54,6-59,7) 56,1 (53,4-58,8) 2995 Waals Gewest 57,3 (54,8-59,8) 57,2 (54,6-59,8) JAAR ,2 (47,5-50,9) 46,4 (44,7-48,2) ,9 (46,4-49,4) 46,6 (45,1-48,2) ,7 (48,0-51,3) 48,3 (46,7-50,0) ,3 (56,7-59,9) 58,1 (56,5-59,7) ,6 (60,0-63,2) 61,8 (60,1-63,4) Bron: Gezondheidsenquête, België, 2013 *Correctie voor leeftijd en/of geslacht op basis van logistisch regressiemodel (Belgische bevolking van 2013 als referentie)

31 Tabel 4 Percentage van de bevolking (van 2 jaar en ouder) dat een tandarts raadpleegde in afgelopen 6 maanden, België DC07_3 % (Ruw) 95% BI ruw % (Corr*) 95% BI stand N GESLACHT Mannen 35,2 (33,1-37,2) 34,4 (32,4-36,5) 5091 Vrouwen 36,4 (34,4-38,3) 36,5 (34,5-38,4) 5476 LEEFTIJDSGROEP ,9 (41,6-50,1) 45,9 (41,7-50,2) ,8 (32,3-41,2) 36,8 (32,5-41,4) ,6 (28,9-36,3) 32,6 (29,0-36,4) ,1 (34,4-41,8) 38,1 (34,5-41,9) ,7 (35,0-42,3) 38,7 (35,1-42,4) ,3 (32,9-39,6) 36,3 (32,9-39,7) ,0 (22,8-31,1) 26,9 (23,0-31,3) ,6 (16,8-24,3) 20,4 (16,9-24,4) 990 OPLEIDINGSNIVEAU Lager/geen diploma 18,5 (14,6-22,4) 20,6 (16,6-25,4) 1112 Lager secundair 25,0 (21,5-28,5) 25,4 (22,0-29,2) 1458 Hoger secundair 32,9 (30,1-35,6) 32,5 (29,9-35,3) 3330 Hoger onderwijs 44,8 (42,3-47,3) 43,8 (41,3-46,4) 4548 URBANISATIEGRAAD Stedelijk gebied 34,8 (32,6-37,0) 34,6 (32,3-36,8) 5412 Halfstedelijk gebied 36,3 (33,0-39,6) 36,2 (33,0-39,6) 2255 Landelijk gebied 36,7 (33,6-39,8) 36,0 (33,1-39,1) 2900 VERBLIJFPLAATS Vlaams Gewest 38,9 (36,4-41,3) 38,8 (36,4-41,2) 3445 Brussels Gewest 33,4 (30,9-35,8) 32,5 (30,0-35,1) 2995 Waals Gewest 31,2 (28,9-33,5) 30,6 (28,4-33,0) 4127 RAADPLEGINGEN TANDARTS 7. Tabellen JAAR ,0 (28,4-31,5) 28,5 (27,0-30,1) ,9 (30,5-33,3) 31,0 (29,5-32,4) ,2 (29,6-32,7) 30,1 (28,6-31,7) ,0 (31,5-34,6) 32,4 (31,0-34,0) ,8 (34,2-37,4) 35,4 (33,8-37,0) Bron: Gezondheidsenquête, België, 2013 *Correctie voor leeftijd en/of geslacht op basis van logistisch regressiemodel (Belgische bevolking van 2013 als referentie)

32 Tabel 5 Percentage van de bevolking (van 2 jaar en ouder) dat nog nooit een tandarts raadpleegde, België DC07_4 % (Ruw) 95% BI ruw % (Corr*) 95% BI stand N GESLACHT Mannen 4,1 (3,4-4,8) 2,1 (1,6-2,6) 5091 Vrouwen 3,7 (2,9-4,4) 1,9 (1,5-2,5) 5476 LEEFTIJDSGROEP ,1 (14,3-19,9) 17,0 (14,4-20,0) ,8 (0,7-2,9) 1,8 (0,9-3,3) ,4 (1,5-3,3) 2,4 (1,6-3,5) ,6 (0,7-2,4) 1,6 (0,9-2,6) ,0 (0,5-1,5) 1,0 (0,6-1,7) ,4 (0,1-0,7) 0,4 (0,2-0,9) 1449 RAADPLEGINGEN TANDARTS 7. Tabellen ,1 (0,0-2,2) 1,1 (0,4-2,9) ,7 (0,8-2,6) 1,7 (1,0-2,9) 990 OPLEIDINGSNIVEAU Lager/geen diploma 5,2 (3,2-7,2) 4,4 (2,7-7,2) 1112 Lager secundair 4,3 (2,8-5,9) 2,7 (1,8-4,1) 1458 Hoger secundair 3,6 (2,6-4,5) 1,8 (1,4-2,5) 3330 Hoger onderwijs 3,6 (2,7-4,5) 1,4 (1,0-2,0) 4548 URBANISATIEGRAAD Stedelijk gebied 5,5 (4,4-6,5) 2,9 (2,2-3,7) 5412 Halfstedelijk gebied 2,1 (1,4-2,8) 1,1 (0,8-1,6) 2255 Landelijk gebied 3,2 (2,2-4,3) 1,6 (1,1-2,3) 2900 VERBLIJFPLAATS Vlaams Gewest 2,6 (1,8-3,4) 1,3 (1,0-1,8) 3445 Brussels Gewest 7,0 (5,8-8,2) 3,7 (2,9-4,7) 2995 Waals Gewest 5,1 (4,0-6,2) 2,7 (2,0-3,6) 4127 JAAR ,3 (5,6-7,0) 2,8 (2,4-3,2) ,3 (7,4-9,1) 3,2 (2,8-3,7) ,1 (6,4-7,9) 2,6 (2,2-3,0) ,7 (5,9-7,5) 2,6 (2,2-3,0) ,9 (3,3-4,5) 1,4 (1,2-1,7) Bron: Gezondheidsenquête, België, 2013 *Correctie voor leeftijd en/of geslacht op basis van logistisch regressiemodel (Belgische bevolking van 2013 als referentie)

33 Tabel 6 Gemiddeld aantal raadplegingen bij de tandarts per jaar en per persoon in de bevolking, België DC08_1 Gemiddelde (Ruw) 95% BI gemid Gemiddelde (Corr*) 95% BI stand N GESLACHT Mannen 1,7 (1,5-2,0) 1,7 (1,4-1,9) 5089 Vrouwen 1,7 (1,4-1,9) 1,7 (1,5-1,9) 5474 LEEFTIJDSGROEP ,2 (1,8-2,6) 2,2 (1,8-2,6) ,9 (1,1-2,7) 1,9 (1,1-2,7) ,3 (1,1-1,6) 1,3 (1,1-1,6) ,6 (1,4-1,9) 1,6 (1,4-1,9) ,9 (1,3-2,5) 1,9 (1,3-2,5) ,7 (1,3-2,1) 1,7 (1,3-2,1) ,4 (0,9-2,0) 1,4 (0,9-2,0) ,9 (0,6-1,2) 0,9 (0,6-1,2) 990 OPLEIDINGSNIVEAU Lager/geen diploma 1,3 (0,4-2,2) 1,5 (0,5-2,5) 1111 Lager secundair 1,5 (1,0-2,0) 1,6 (1,1-2,1) 1458 Hoger secundair 1,5 (1,3-1,7) 1,5 (1,3-1,7) 3330 Hoger onderwijs 2,0 (1,7-2,2) 1,9 (1,6-2,2) 4546 URBANISATIEGRAAD Stedelijk gebied 1,6 (1,4-1,8) 1,6 (1,4-1,8) 5409 Halfstedelijk gebied 2,0 (1,5-2,4) 2,0 (1,5-2,4) 2254 Landelijk gebied 1,5 (1,3-1,8) 1,5 (1,3-1,8) 2900 VERBLIJFPLAATS Vlaams Gewest 1,8 (1,5-2,0) 1,8 (1,5-2,0) 3444 Brussels Gewest 1,6 (1,4-1,9) 1,6 (1,4-1,9) 2992 Waals Gewest 1,6 (1,3-1,8) 1,6 (1,3-1,8) 4127 JAAR ,4 (1,3-1,5) 1,4 (1,3-1,5) 9797 RAADPLEGINGEN TANDARTS 7. Tabellen ,7 (1,5-1,8) 1,6 (1,5-1,8) ,4 (1,2-1,5) 1,3 (1,2-1,5) ,3 (1,2-1,4) 1,3 (1,2-1,4) ,7 (1,5-1,9) 1,7 (1,5-1,9) Bron: Gezondheidsenquête, België, 2013 *Correctie voor leeftijd en/of geslacht op basis van lineair regressiemodel (Belgische bevolking van 2013 als referentie)

34 Tabel 7 Verdeling (%) van de bevolking (van 2 jaar en ouder) volgens het tijdstip van de laatste raadpleging bij de tandarts, Vlaams Gewest DC07_1 < 6 maanden geleden 6 tot 12 maanden geleden > 12 maanden geleden Nog nooit N GESLACHT Mannen 38,3 25,6 33,7 2, Vrouwen 39,4 26,4 31,4 2, LEEFTIJDSGROEP ,9 25,6 9,8 13, ,3 28,6 30,1 1, ,7 30,5 33,1 0, ,4 30,9 26,0 0, ,2 28,2 28,1 0,5 505 RAADPLEGINGEN TANDARTS 7. Tabellen ,9 21,4 40,4 0, ,8 26,0 44,7 0, ,0 13,6 65,1 0,3 375 OPLEIDINGSNIVEAU Lager/geen diploma 22,5 14,0 61,4 2,1 306 Lager secundair 23,8 22,2 51,2 2,7 420 Hoger secundair 33,7 29,5 34,1 2, Hoger onderwijs 49,5 26,6 21,4 2, URBANISATIEGRAAD Stedelijk gebied 39,9 27,0 28,9 4, Halfstedelijk gebied 37,3 26,4 34,4 1, Landelijk gebied 40,2 24,2 33,9 1,8 836 JAAR ,8 21,4 43,4 5, ,0 16,9 41,6 7, ,8 20,1 40,6 5, ,2 25,2 33,3 6, ,9 26,0 32,5 2, Bron: Gezondheidsenquête, België, 2013

35 Tabel 8 Percentage van de bevolking (van 2 jaar en ouder) dat een tandarts raadpleegde in afgelopen 12 maanden, Vlaams Gewest DC07_2 % (Ruw) 95% BI ruw % (Corr*) 95% BI stand N GESLACHT Mannen 63,9 (60,9-66,9) 64,0 (60,9-67,1) 1653 Vrouwen 65,8 (62,9-68,6) 67,6 (64,6-70,4) 1792 LEEFTIJDSGROEP ,6 (71,4-81,7) 76,6 (71,1-81,3) ,9 (62,3-75,5) 69,0 (62,0-75,2) ,2 (60,3-72,1) 66,2 (60,0-71,9) ,2 (68,4-78,1) 73,3 (68,2-77,8) ,3 (66,4-76,3) 71,3 (66,2-76,0) ,4 (53,9-64,8) 59,4 (53,9-64,7) ,8 (48,0-61,6) 54,7 (47,9-61,4) ,6 (28,4-40,7) 34,2 (28,3-40,5) 375 OPLEIDINGSNIVEAU Lager/geen diploma 36,5 (29,1-43,9) 45,6 (37,5-53,9) 306 Lager secundair 46,0 (38,9-53,2) 50,2 (42,7-57,7) 420 Hoger secundair 63,2 (59,3-67,1) 63,6 (59,6-67,5) 1217 Hoger onderwijs 76,1 (72,7-79,5) 74,6 (70,9-78,0) 1489 URBANISATIEGRAAD Stedelijk gebied 66,9 (62,7-71,1) 68,1 (63,5-72,4) 1097 Halfstedelijk gebied 63,7 (60,2-67,1) 65,1 (61,5-68,5) 1512 Landelijk gebied 64,4 (59,3-69,4) 64,4 (59,3-69,3) 836 JAAR ,3 (48,7-53,8) 47,8 (45,2-50,4) ,9 (48,6-53,2) 49,3 (46,9-51,6) ,0 (51,5-56,4) 52,5 (50,0-55,0) 4006 RAADPLEGINGEN TANDARTS 7. Tabellen ,4 (58,0-62,8) 60,6 (58,1-63,0) ,9 (62,5-67,2) 65,7 (63,3-68,1) Bron: Gezondheidsenquête, België, 2013 *Correctie voor leeftijd en/of geslacht op basis van logistisch regressiemodel (Belgische bevolking van 2013 als referentie)

36 Tabel 9 Percentage van de bevolking (van 2 jaar en ouder) dat een tandarts raadpleegde in afgelopen 6 maanden, Vlaams Gewest DC07_3 % (Ruw) 95% BI ruw % (Corr*) 95% BI stand N GESLACHT Mannen 38,3 (35,2-41,4) 37,7 (34,6-40,8) 1653 Vrouwen 39,4 (36,4-42,4) 39,7 (36,8-42,8) 1792 LEEFTIJDSGROEP ,9 (44,5-57,3) 50,9 (44,6-57,2) ,3 (33,1-47,5) 40,4 (33,4-47,8) ,7 (29,7-41,7) 35,7 (29,9-41,9) ,4 (36,8-47,9) 42,4 (37,0-48,0) ,2 (37,6-48,7) 43,1 (37,7-48,7) ,9 (33,0-42,9) 38,0 (33,1-43,1) 494 RAADPLEGINGEN TANDARTS 7. Tabellen ,8 (22,6-35,0) 28,8 (23,0-35,3) ,0 (15,6-26,3) 20,8 (16,0-26,6) 375 OPLEIDINGSNIVEAU Lager/geen diploma 22,5 (15,9-29,2) 26,6 (19,5-35,2) 306 Lager secundair 23,8 (18,2-29,4) 25,2 (19,7-31,6) 420 Hoger secundair 33,7 (29,7-37,6) 33,5 (29,7-37,6) 1217 Hoger onderwijs 49,5 (45,7-53,2) 48,0 (44,2-51,8) 1489 URBANISATIEGRAAD Stedelijk gebied 39,9 (35,8-44,0) 39,9 (35,7-44,2) 1097 Halfstedelijk gebied 37,3 (33,6-41,1) 37,5 (33,8-41,3) 1512 Landelijk gebied 40,2 (35,2-45,3) 39,4 (34,6-44,4) 836 JAAR ,8 (27,6-32,1) 28,1 (25,9-30,4) ,0 (31,8-36,2) 32,8 (30,6-35,0) ,8 (31,5-36,2) 32,6 (30,3-34,9) ,2 (32,9-37,6) 34,7 (32,4-37,1) ,9 (36,4-41,3) 38,7 (36,3-41,2) 3445 Bron: Gezondheidsenquête, België, 2013 *Correctie voor leeftijd en/of geslacht op basis van logistisch regressiemodel (Belgische bevolking van 2013 als referentie)

37 Tabel 10 Percentage van de bevolking (van 2 jaar en ouder) dat nog nooit een tandarts raadpleegde, Vlaams Gewest DC07_4 % (Ruw) 95% BI ruw % (Corr*) 95% BI stand N GESLACHT Mannen 2,4 (1,4-3,3) 0,8 (0,5-1,4) 1653 Vrouwen 2,8 (1,8-3,8) 1,1 (0,6-1,9) 1792 LEEFTIJDSGROEP ,6 (9,6-17,6) 13,6 (10,1-18,1) ,1 (0,0-2,5) 1,0 (0,3-3,9) ,7 (0,0-1,5) 0,7 (0,2-2,2) ,7 (0,0-1,6) 0,7 (0,2-2,4) ,5 (0,0-1,1) 0,5 (0,2-1,5) ,3 (0,0-0,6) 0,3 (0,1-1,1) ,6 (0,0-1,3) 0,5 (0,1-2,3) ,3 (0,0-0,7) 0,3 (0,1-1,2) 375 OPLEIDINGSNIVEAU Lager/geen diploma 2,1 (0,2-4,0) 1,4 (0,6-3,7) 306 Lager secundair 2,7 (0,6-4,9) 1,6 (0,6-3,9) 420 Hoger secundair 2,7 (1,4-4,0) 1,2 (0,7-2,1) 1217 Hoger onderwijs 2,5 (1,3-3,7) 0,6 (0,3-1,3) 1489 URBANISATIEGRAAD Stedelijk gebied 4,2 (2,3-6,1) 1,6 (0,8-3,0) 1097 Halfstedelijk gebied 1,9 (1,2-2,7) 0,8 (0,5-1,2) 1512 Landelijk gebied 1,8 (0,4-3,1) 0,6 (0,3-1,2) 836 JAAR ,3 (4,4-6,3) 2,0 (1,6-2,6) ,5 (6,3-8,7) 2,3 (1,8-2,9) ,4 (4,4-6,4) 1,4 (1,1-1,9) 4006 RAADPLEGINGEN TANDARTS 7. Tabellen ,2 (5,0-7,5) 1,9 (1,5-2,6) ,6 (1,8-3,4) 0,7 (0,5-1,0) Bron: Gezondheidsenquête, België, 2013 *Correctie voor leeftijd en/of geslacht op basis van logistisch regressiemodel (Belgische bevolking van 2013 als referentie)

38 Tabel 11 Gemiddeld aantal raadplegingen bij de tandarts per jaar en per persoon in de bevolking, Vlaams Gewest DC08_1 Gemiddelde (Ruw) 95% BI gemid Gemiddelde (Corr*) 95% BI stand N GESLACHT Mannen 1,7 (1,4-2,1) 1,7 (1,3-2,1) 1652 Vrouwen 1,8 (1,4-2,1) 1,8 (1,5-2,1) 1792 LEEFTIJDSGROEP ,2 (1,6-2,8) 2,2 (1,6-2,8) ,3 (0,9-3,7) 2,3 (0,9-3,7) ,3 (0,9-1,6) 1,3 (0,9-1,6) ,7 (1,3-2,1) 1,7 (1,3-2,1) ,0 (1,1-2,9) 2,0 (1,1-2,9) ,9 (1,3-2,5) 1,9 (1,3-2,5) 494 RAADPLEGINGEN TANDARTS 7. Tabellen ,1 (0,7-1,6) 1,1 (0,7-1,6) ,0 (0,6-1,4) 1,0 (0,6-1,4) 375 OPLEIDINGSNIVEAU Lager/geen diploma 1,8 (0,1-3,6) 2,2 (0,2-4,3) 306 Lager secundair 1,3 (0,8-1,9) 1,5 (0,8-2,1) 420 Hoger secundair 1,5 (1,2-1,8) 1,5 (1,2-1,8) 1217 Hoger onderwijs 2,0 (1,6-2,4) 2,0 (1,6-2,4) 1488 URBANISATIEGRAAD Stedelijk gebied 1,6 (1,3-1,9) 1,7 (1,4-2,0) 1097 Halfstedelijk gebied 2,0 (1,5-2,6) 2,0 (1,5-2,6) 1511 Landelijk gebied 1,5 (1,1-1,8) 1,4 (1,1-1,7) 836 JAAR ,4 (1,2-1,5) 1,3 (1,2-1,5) ,8 (1,5-2,0) 1,7 (1,5-2,0) ,4 (1,2-1,6) 1,4 (1,2-1,6) ,3 (1,2-1,5) 1,3 (1,1-1,5) ,8 (1,5-2,0) 1,8 (1,5-2,0) 3444 Bron: Gezondheidsenquête, België, 2013 *Correctie voor leeftijd en/of geslacht op basis van lineair regressiemodel (Belgische bevolking van 2013 als referentie)

39 Tabel 12 Verdeling (%) van de bevolking (van 2 jaar en ouder) volgens het tijdstip van de laatste raadpleging bij de tandarts, Brussels Gewest DC07_1 < 6 maanden geleden 6 tot 12 maanden geleden > 12 maanden geleden Nog nooit N GESLACHT Mannen 31,9 23,1 37,5 7, Vrouwen 34,7 24,4 34,4 6, LEEFTIJDSGROEP ,7 23,7 12,7 29, ,3 29,6 34,0 2, ,6 23,7 41,1 3, ,8 23,6 39,9 3, ,8 27,4 36,9 1, ,5 22,9 34,7 1, ,5 18,2 52,8 0, ,6 12,7 57,1 2,6 219 OPLEIDINGSNIVEAU Lager/geen diploma 20,8 23,4 45,2 10,5 338 Lager secundair 29,3 20,9 41,7 8,1 421 Hoger secundair 33,3 23,5 36,7 6,5 825 Hoger onderwijs 37,8 24,9 31,2 6, JAAR ,9 17,3 43,1 7, ,7 14,0 42,0 11, ,0 16,3 38,2 13, ,0 25,0 32,7 10, ,4 23,8 35,9 7, RAADPLEGINGEN TANDARTS 7. Tabellen Bron: Gezondheidsenquête, België,

40 Tabel 13 Percentage van de bevolking (van 2 jaar en ouder) dat een tandarts raadpleegde in afgelopen 12 maanden, Brussels Gewest DC07_2 % (Ruw) 95% BI ruw % (Corr*) 95% BI stand N GESLACHT Mannen 55,0 (51,6-58,4) 54,3 (50,8-57,7) 1424 Vrouwen 59,1 (55,9-62,3) 59,2 (55,9-62,4) 1571 LEEFTIJDSGROEP ,3 (52,3-64,3) 58,4 (52,3-64,3) ,9 (56,7-71,0) 63,9 (56,6-70,6) ,3 (50,2-60,5) 55,3 (50,2-60,3) ,4 (50,9-61,8) 56,6 (51,1-61,9) ,3 (55,3-67,2) 61,4 (55,2-67,2) ,5 (57,3-69,6) 63,4 (57,0-69,4) 355 RAADPLEGINGEN TANDARTS 7. Tabellen ,7 (38,3-55,2) 46,5 (38,2-55,0) ,3 (32,9-47,7) 39,7 (32,6-47,2) 219 OPLEIDINGSNIVEAU Lager/geen diploma 44,3 (36,6-51,9) 44,6 (37,1-52,3) 338 Lager secundair 50,2 (43,1-57,2) 49,8 (42,7-56,8) 421 Hoger secundair 56,8 (52,0-61,7) 56,1 (51,3-60,8) 825 Hoger onderwijs 62,7 (58,9-66,5) 63,0 (59,0-66,8) 1347 JAAR ,2 (46,5-51,9) 48,4 (45,6-51,1) ,7 (44,3-49,0) 46,6 (44,2-49,0) ,3 (45,8-50,8) 48,0 (45,5-50,5) ,0 (54,8-59,2) 56,9 (54,6-59,1) ,1 (54,6-59,7) 56,7 (54,1-59,3) 2995 Bron: Gezondheidsenquête, België, 2013 *Correctie voor leeftijd en/of geslacht op basis van logistisch regressiemodel (Belgische bevolking van 2013 als referentie)

41 Tabel 14 Percentage van de bevolking (van 2 jaar en ouder) dat een tandarts raadpleegde in afgelopen 6 maanden, Brussels Gewest DC07_3 % (Ruw) 95% BI ruw % (Corr*) 95% BI stand N GESLACHT Mannen 31,9 (28,7-35,2) 31,7 (28,5-35,1) 1424 Vrouwen 34,7 (31,5-37,9) 34,7 (31,6-38,0) 1571 LEEFTIJDSGROEP ,7 (28,8-40,5) 34,7 (29,2-40,7) ,3 (27,2-41,5) 34,3 (27,6-41,6) ,6 (26,5-36,7) 31,6 (26,7-36,9) ,8 (27,6-38,0) 32,9 (27,9-38,3) ,8 (28,0-39,7) 33,9 (28,3-40,0) ,5 (33,3-47,7) 40,5 (33,4-47,9) ,5 (20,2-36,7) 28,3 (20,9-37,2) ,6 (20,8-34,4) 27,2 (21,1-34,4) 219 OPLEIDINGSNIVEAU Lager/geen diploma 20,8 (14,8-26,9) 20,6 (15,3-27,2) 338 Lager secundair 29,3 (23,1-35,4) 29,1 (23,3-35,5) 421 Hoger secundair 33,3 (28,6-38,0) 33,1 (28,6-37,9) 825 Hoger onderwijs 37,8 (33,9-41,7) 38,2 (34,3-42,3) 1347 JAAR ,9 (29,5-34,4) 31,6 (29,2-34,1) ,7 (30,4-34,9) 32,6 (30,4-34,9) ,0 (29,7-34,3) 31,8 (29,6-34,2) ,0 (29,9-34,1) 31,8 (29,8-34,0) ,4 (30,9-35,8) 33,1 (30,6-35,6) 2995 Bron: Gezondheidsenquête, België, 2013 *Correctie voor leeftijd en/of geslacht op basis van logistisch regressiemodel (Belgische bevolking van 2013 als referentie) RAADPLEGINGEN TANDARTS 7. Tabellen 321

42 Tabel 15 Percentage van de bevolking (van 2 jaar en ouder) dat nog nooit een tandarts raadpleegde, Brussels Gewest DC07_4 % (Ruw) 95% BI ruw % (Corr*) 95% BI stand N GESLACHT Mannen 7,5 (5,8-9,2) 3,6 (2,6-4,9) 1424 Vrouwen 6,5 (4,8-8,1) 3,2 (2,4-4,4) 1571 LEEFTIJDSGROEP ,0 (23,6-34,3) 28,9 (23,8-34,6) ,1 (0,6-3,7) 2,1 (1,0-4,3) ,6 (1,8-5,4) 3,6 (2,2-5,8) ,7 (1,7-5,8) 3,7 (2,1-6,3) ,9 (0,4-3,3) 1,8 (0,9-3,9) ,8 (0,1-3,5) 1,8 (0,7-4,5) 355 RAADPLEGINGEN TANDARTS 7. Tabellen ,5 (0,0-1,1) 0,5 (0,1-1,9) ,6 (0,2-4,9) 2,6 (1,0-6,4) 219 OPLEIDINGSNIVEAU Lager/geen diploma 10,5 (6,0-15,1) 6,0 (3,4-10,3) 338 Lager secundair 8,1 (4,3-12,0) 3,1 (1,7-5,4) 421 Hoger secundair 6,5 (4,2-8,8) 2,9 (1,9-4,4) 825 Hoger onderwijs 6,1 (4,4-7,7) 2,9 (2,0-4,0) 1347 JAAR ,7 (6,3-9,2) 4,5 (3,6-5,6) ,3 (9,6-13,0) 5,8 (4,8-7,2) ,5 (11,6-15,4) 7,4 (6,2-8,9) ,3 (8,9-11,7) 5,1 (4,2-6,2) ,0 (5,8-8,2) 3,3 (2,6-4,1) 2995 Bron: Gezondheidsenquête, België, 2013 *Correctie voor leeftijd en/of geslacht op basis van logistisch regressiemodel (Belgische bevolking van 2013 als referentie)