Liturgie Leer-van-de-kerk-dienst Emmen, 30 augustus 2015 Thema: God leren kennen - God is ondoorgrondelijk

Transcriptie

1 Liturgie Leer-van-de-kerk-dienst Emmen, 30 augustus 2015 Thema: God leren kennen - God is ondoorgrondelijk met viering heilig avondmaal Votum Zegengroet Genade voor u en vrede van Hem die is en die was en die komt, en van de zeven geesten voor zijn troon, en van Jezus Christus, de betrouwbare getuige, de eerstgeborene uit de doden, en de heerser over de vorsten van de aarde. Geloofsbelijdenis: zingen Gezang 179a Gebed voor de opening van het Woord Viering avondmaal. Lezen als formulier: Artikel 35 NGB Zingen: Gezang 162:1 (vers 1 wijzigen: Ik geloof en daarom...) Na de viering zingen: Gezang 162:4 Preek. Tijdens de preek Bijbellezing 1: Job 38:1-15 en Bijbellezing 2: Romeinen 11:33-36 Amenlied: Psalm 139:1-4 Dankgebed Inzameling van de gaven. (Kinderen vd kidsclub komen in de kerkzaal) Slotzang: Psalm 121:1-4 Zegen Moge de Here u zegenen en u beschermen, moge de Here het licht van zijn gelaat over u doen schijnen en u genadig zijn, moge de Here u zijn gelaat toewenden en u vrede geven. God leren kennen God is ondoorgrondelijk Preek door Jan Haveman, Emmen 30 augustus

2 Preek Leer-van-de-kerk-dienst Emmen, 30 augustus 2015 God leren kennen God is ondoorgrondelijk Volk van God, geliefde gemeente van Jezus Christus, br/zr, jonger of ouder, welkome gast, luisteraar/kijker thuis, [dia1],,gods wegen zijn ondoorgrondelijk.'' Ik begrijp dat dat een beetje een tegeltjeswijsheid is geworden. Dat zeggen ze dan als ze bedoelen dat er soms rare dingen gebeuren. En dat is natuurlijk waar: er gebeuren veel rare dingen in deze wereld. Heel veel... Maar dan aankomen met,,gods wegen zijn ondoorgrondelijk'' vind ik nogal makkelijk en goedkoop. Hou je zelf schone handen, en hoef je er verder niet over nadenken... Ondoorgrondelijk reikt wat mij betreft veel dieper, is veel existentieler. [dia2] Het is echt iets wat je raakt, wat je bezighoudt, waarmee je worstelt, waar je soms niet van kunt slapen. Waarom ben ik werkloos? Waarom krijg ik dat ongeluk? Waarom moet ik mijn geliefde missen? Waarom kunnen wij geen kinderen krijgen? Waarom ben ik zo depressief? Waarom ben ik single? Waarom ben ik homo? Waarom gelooft mijn kind niet? Waarom ben ik gehandicapt? Als je op dat soort vragen al snel als antwoord krijgt,,tja, Gods wegen zijn nou eenmaal ondoorgrondelijk'', dan kan ik me voorstellen dat je boos wordt, verontwaardigt bent terecht! Vooral nuchtere Drenten (en Grunnigers) die zoiets kunnen hebben van 'nou ja, waarom zou je daar over nadenken, dat helpt toch niks ja...' moeten zich dat wel realiseren: neem mensen en hun vragen wel serieus! Toch is het thema vanmiddag nadrukkelijk [dia3]dat God ondoorgrondelijk is. Daar ben ik ook wel van overtuigd, maar niet om er makkelijk mee om moeilijke vragen heen te lopen. Eerder om te komen tot het begin van een antwoord. Zodat je er niet onverschillig nonchalant maar in moet berusten (zo van: hou nou 's op met zeuren! 'ts nou eenmaal niet anders), maar dat je komt tot bewust, overwegend, actief aanvaarden. Dat maakt namelijk een heel verschil! Het begin van een antwoord. [dia4] De waaromvraag stellen, ergens over nadenken kan je zeker verder helpen. Van vragen word je wijs, immers? Vergelijk dat met kinderen: juist omdat ze allerlei vragen stellen groeien ze in kennis en inzicht. Je ontdekt ook: als ik dit doe, gebeurt er dat... En als ik dit zeg, dan reageren ze vaak zo... Voor heel veel waarom [dia5] is wel een daarom. Een reden, een oorzaak. Je ondekt ook dat je als mens zelf nadrukkelijk onderdeel bent van de vraag. Want, net zo goed als 'Gods wegen zijn ondoorgrondelijk' een cliche kan zijn, zo kan de waaromvraag dat ook zijn om er zelf makkelijk mee weg te komen. Er gebeurt iets, en je roept gelijk waarom (ik)?... Je kiest de slachtofferrol. Maar als het bijvoorbeeld gaat om de vraag: waarom ben ik werkloos? Nou, misschien heb je God leren kennen God is ondoorgrondelijk Preek door Jan Haveman, Emmen 30 augustus

3 gewoon een verkeerd vak geleerd, misschien doe je gewoon iets wat niet bij je past, misschien is je werkhouding verkeerd... Dat kan toch ook? Daar mag je gerust over nadenken. Als je je roekeloos gedraagt kun je eerder een ongeluk verwachten. Als je door rood rijdt, kun je een bekeuring krijgen. Als je altijd rookt, hoef je er niet raar van op te kijken als je ooit 's longkanker krijgt. Als je nooit bijbelleest en bidt, is het geen wonder dat je je geloof kwijtraakt. Ik bedoel maar: met waarom-vragen moet je ook nadrukkelijk je eigen houding, gedrag, etc onder ogen zien. En niet te gauw zeggen dat Gods wegen ondoorgrondelijk zijn. [dia6] Want heel vaak zijn Gods wegen helemaal niet ondoorgrondelijk. Er staan genoeg voorbeelden in de Bijbel waarin de HERE van te voren waarschuwt: als je niet naar Mij luistert, als je niet doet wat Ik wil, dan kun je erop wachten dat het fout gaat... Zoals de Psalm zingt: Wie God verlaat heeft smart op smart te vrezen... Lees de Bijbel: al die ellende die het volk steeds meemaakt. Tijdens de tocht door de woestijn. In de Richterentijd. Later bij de koningen dat was toch omdat ze eigen wegen gingen, zich niks gelegen lieten aan God... Het volk ging niet zomaar in ballingschap... En zeker was dat een ellendige tijd, er gebeurden vreselijke dingen. Maar dan alleen maar waarom? naar God schreeuwen is toch echt te gemakkelijk. Het mooie is juist dat God zich op heel veel manieren juist wel doet kennen we besteden daar in deze serie immers aandacht aan. Wat een geluk dat je [dia7] God mag kennen als genadig, en goed, en trouw. Als de God die zijn beloften waarmaakt, en altijd doet wat Hij zegt (zowel in vloek als zegen). Dat God [dia8] erbij is, steeds weer, iedere dag, elk moment, en dat Hij in liefde op je betrokken is. Dat maakt God niet grillig en onbetrouwbaar Hij is juist,,een veilige toren van kracht'', bij wie je kunt schuilen, bescherming kunt vinden. Zo mag je Hem kennen of leren kennen, misschien uit eigen ervaring al, maar in ieder geval uit zijn Woord en door zijn Geest. Tegelijk is de HERE zeker ook daarin wel weer ondoorgrondelijk want hoe kan het bijvoorbeeld dat Hij er altijd bij is? Om ons, voor ons, achter ons, onder ons, etc Ondoorgrondelijk in zijn liefde ook want waarom houdt Hij van jou? Van mij? Ondoorgrondelijk in zijn genade zoveel compassie, zoveel geduld, zoveel vergeving elke keer weer als je Hem om vergeving vraagt zal Hij je nooit wegsturen onvoorstelbaar! Ondoorgrondelijk zeker ook in de manier waarop Hij verzoening bracht. Want denk daar maar 's diep over na: [dia9] dat Hij zijn eigen lieve en enige Zoon gaf om jou/mij van de ondergang te redden... Dan duizelt het je. Daar kan je toch niet bij dat zo de wil van God geschiedt?! Met opzet hebben we aan het begin van deze dienst als geloofsbelijdenis en voorbereiding op de viering van het avondmaal artikel 35 NGB gelezen. [dia10] Want wat gebeurt er bij het avondmaal? O ja, daar kun je ook weer heel snel mee klaar zijn. Hap slik weg, gauw verder maar... Maar sta er 's bij stil wat daar gebeurt. Wat het avondmaal is. Het wonder. Het heerlijke: dat jij er deel aan hebt. Ja, dat jij deel hebt aan Hem, aan Jezus. Deel hebt aan Gods Zoon! Zijn lichaam en bloed voor jou, en zelfs in jou... Dat is wel heel ondoorgrondelijk... mysterieus, mystiek... Zoals we daarover belijden: Hij werkt in alles wat Hij ons door deze heilige tekenen voor ogen stelt. En tegelijk zeggen we erbij dat de wijze waarop dit geschiedt ons verstand te boven gaat, evenals God leren kennen God is ondoorgrondelijk Preek door Jan Haveman, Emmen 30 augustus

4 de werking van de heilige Geest verborgen is en niet te begrijpen. Dat is onze werkelijkheid als mens in relatie tot God: [dia11] we weten heel veel wel (en dat mogen we bevragen en daar mogen we over nadenken), en tegelijk weten we ook zoveel nog niet. Er valt heel veel wel te snappen, maar ook genoeg nog niet. Aan de ene kant is het waar: Wie God verlaat, heeft smart op smart te vrezen... Maar aan de andere kant lijkt het er juist wel 's op alsof het de mensen die niks van God willen weten en hun eigen gang gaan voor de wind gaat Voor moeiten worden zij behoed/gaaf is hun lichaam, weldoorvoed/zij worden voor het leed bewaard/dat anderen niet blijft bespaard... Wat kan je het juist als oprecht gelovige stoer hebben, worstelen met je geloof dat God almachtig is, en dan toch al dat leed en die ellende, dat diep verdriet in je eigen leven, of in de grote wereld. Loop je dan inderdaad niet tegen een grens aan de grens aan het waarom?[dia12] Dan kun je je suf piekeren, en nachtenlang wakker liggen, en onderzoeken wat je wil, waarom jij werkloos bent geworden, waarom jullie maar geen kinderen krijgen, waarom jij nou net homo bent, of met handicap te maken hebt - maar dan is daar toch niet echt een logische verklaring voor. Wat is daar nou het doel van? Moet dat goed zijn? Laat God zoiets meewerken ten goede...? Hoe je ook prakkiseert dat zie je gewoon niet. Inderdaad: dan loop je tegen de grens aan van het waarom? En dat heeft er zeker mee te maken dat God ondoorgrondelijk is. Want dat is de HERE omdat Hij van een 'andere categorie', een 'andere orde' is dan wij: Hij is God, wij zijn mens. Hij is Schepper, wij zijn schepsel. Je gaat niet de fout in als je moeilijke vragen stelt en er serieus over nadenkt. [dia13] Maar je gaat wel de fout in, als je denkt God tot in de detail na te kunnen rekenen en te begrijpen. Dat lukt je niet, de omvang van onze hersenen is daarvoor te klein. Aan een kind van vier jaar ga je ook niet een moeilijke natuurkundige formule uitleggen dat kan 'ie niet bevatten, daarmee zou je 'm overvragen. Maar betekent dat, dat die natuurkundige formule niet bestaat, of geen waarheid zou zijn? Dat is onzin natuurlijk. Zo moeten ook grote mensen tot de erkenning komen dat er oorzaak en reden, dat er werkelijkheid, en doel, en zin kan zijn, buiten ons bevattingsvermogen. Erkennen dat de grens van ons verstaan en bevatten niet perse de grens van de waarheid hoeft te zijn. Toegegeven, dat kan knap lastig zijn als je verder in dit leven veel kan regelen en te vertellen hebt, en graag overal een sluitende redenering voor wil hebben. Maar dan moet je toch weer even kind worden. Want kijk uit: voor je het weet kan je diepgevoelde waarom? een overschreeuwen van jezelf worden. Dat zie je in de geschiedenis van de Bijbelse Job.[dia14] Job wat maakt die gelovige man verschrikkelijke dingen mee onvoorstelbaar! Stel je voor: alles verliezen niet alleen je huis en bezit, maar ook je kinderen... Vreselijk. Dan waarom? schreeuwen... wie zal dat niet begrijpen? Het wonder is dat Job aanvankelijk gelovig berustend reageert: de HERE heeft gegeven, de HERE heeft genomen, de naam van de HERE zij geprezen. Ook dat is voor je gevoel onvoorstelbaar... Maar dan wordt Job door een aantal vrienden op een verkeerd spoor gezet. Die vrienden hebben zoiets van: Job, dit alles kan geen toeval zijn; biecht 's op, wat heb jij gedaan dat dit je is overkomen? Je moet dit wel aan jezelf te wijten hebben... Zo praten ze Job de put in. God leren kennen God is ondoorgrondelijk Preek door Jan Haveman, Emmen 30 augustus

5 En gaat Job uiteindelijk God verwijten maken. Roept Job God ter verantwoording. We willen nu lezen hoe de HERE daarop reageert. Lezen Job 38:1-15 [dia16] Zo wijst de HERE Job terecht, en laat hem voelen dat hij als mens van andere orde is dan God. En dat Job best naar de hemel zijn waarom? mag schreeuwen, maar dat het hem niet past om de HERE tot verantwoording te roepen. Dat Job dan vergeet hoe de verhoudingen liggen. En dan komt Job tot de erkenning (Job 40:4) Ik ben onaanzienlijk. Wat zal ik U antwoorden? Ik leg mijn hand op mijn mond... Dan is God echt ondoorgrondelijk! Dat is vooral mijn moeite met het boek Wake Up! [dia17] Kent u het? Zou kunnen, want het is nogal populair in christelijke kring (vele herdrukken). In mijn laatste studieweek heb ik het doorgeworsteld (want het is niet erg compact of to the point geschreven, met nogal wat cirkelredeneringen, en weinig gevoel voor andere opvattingen). Mooi en waardevol vind ik de lijnen vanuit het Joodse geloof en cultuur, die Bijbelse feesten en gebruiken echt verduidelijken en verdiepen. Waardevol ook de nadruk die erop ligt, dat als God je in de vrijheid brengt, je daarmee niet in een luchtledig komt, maar dat de HERE je gelijk wil vullen met de gerichtheid op Hem, als zijn bruid, die zich van Hem weet en zich voorbereid op de naderende bruiloft. Mijn probleem zit bij alle mechanismen, patronen, blauwdrukken en wetmatigheden die worden aangewezen, en waarmee je God niet alleen precies kunt na-rekenen, maar ook kunt voorrekenen: dan en dan, op dat feest, in die tijd zal de Bruidegom Jezus komen (dat invullerige...) Waarmee je dus in feite alle gelovigen vóór je die Jezus aanstaande komst verwachten voor onnozel verklaart: want hadden ze een beetje gerekend, dan hadden ze kunnen weten dat het toen niet zou gebeuren... En waarmee ze God ook opsluiten in mechanismen alsof de HERE niet vrijmacht heeft om te doen wat en wanneer Hij wil... (en dus veel ondoorgrondelijker is!) Tot slot iets, wat hier mee te maken heeft. Het is altijd weer bijzonder om te zien, hoe jongemensen veranderen als ze een kind krijgen opeens hebben ze dan een andere rol, [dia18] een andere positie, ze zijn vader geworden (of moeder), ze hebben en nemen verantwoordelijkheid voor zo'n klein hummeltje. En dat moet ook, zo'n hummeltje heeft het nodig dat er op 'm gelet en voor 'm gezorgd wordt. Zo zou je, met een altijd mank vergelijken, ook kunnen zeggen dat God een andere positie heeft, een andere verantwoordelijkheid. Mensen hebben ook leiding en zorg nodig. En waar wij heel erg bezig zijn met ons eigen wereldje en ons daar makkelijk in verliezen, moet God het grote geheel in het oog houden, het doel ook, daar waar het naar toe moet. De HERE wil daarin echt Vader voor je zijn, jij mag zijn kind zijn. Als Vader zegt God dan: kom maar, pak mijn hand maar vast. Jij ziet niet wat voor je ligt, maar Ik al wel, en ik leid je er doorheen. God vraagt vertrouwen misschien wel juist als Hij voor jou ondoorgrondelijk is. Ik hoop en wens je toe dat je God zo kent dat je Hem dat vertrouwen geeft. [dia19] En bij alles wat je niet snapt, toch jouw hand in de zijne legt. Vertrouwen, juist als er zoveel ondoorgrondelijk is. De HERE is dat waard. Je kunt Hem vertrouwen. Je kunt van Hem opaan. Zoals daarover staat in Romeinen 11:33-36: [dia20] God leren kennen God is ondoorgrondelijk Preek door Jan Haveman, Emmen 30 augustus

6 Hoe onuitputtelijk zijn Gods rijkdom, wijsheid en kennis, hoe ondoorgrondelijk zijn oordelen en hoe onbegrijpelijk zijn wegen. Wie kent de gedachten van de HERE, wie was ooit zijn raadsman? Wie heeft Hem iets gegeven dat door Hem moest worden terugbetaald? Alles is uit Hem ontstaan, alles is door Hem geschapen, alles heeft in Hem zijn doel. Hem komt de eer toe tot in eeuwigheid. Ik hoop en wens je toe dat je dat nu of ooit 's zult kunnen beamen. [dia21] God leren kennen God is ondoorgrondelijk Preek door Jan Haveman, Emmen 30 augustus