DE GRAAF THOM. knowing what to do, when you re not knowing what to do
|
|
- Benjamin de clercq
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 30 magazine MAART 2015
2 De razendsnelle veranderingen in de wereld om ons heen maakt het moeilijk te voorspellen hoe de arbeidsmarkt van de toekomst er precies uit zal zien, en ook welke strategie het hoger onderwijs zou moeten volgen om studenten op te leiden voor functies die nu misschien nog niet eens bestaan. Hoe kijkt Thom de Graaf, voorzitter van de Vereniging Hogescholen, hier tegenaan? En wat verstaat hij zelf eigenlijk onder 21st century skills? Tekst: Edith de Wit Foto s: WIM KLUVERS Hoe waait de wind? THOM DE GRAAF knowing what to do, when you re not knowing what to do Hoofdbestanddelen De term 21st century skills is een heel breed begrip en als je niet oppast krijgt het een soort containerinhoud. Toch begrijpen we eigenlijk allemaal wel in welke richting dat begrip gaat, het zijn de vaardigheden die je helpen om met vraagstukken om te gaan, waarbij standaarden geen antwoorden meer bieden of zoals de minister van onderwijs onlangs zei, knowing what to do, when you re not knowing what to do. Dat zijn vaardigheden die te maken hebben met social skills en met het begrijpen van de ontwikkelingen in de digitale wereld, die je in staat stellen om in complexe nieuwe werelden toch patronen te herkennen. Dat zijn dus niet per se de bekende competenties, de vaardigheden die wij beroepsmatig aanleren. Naast de digitalisering vormt de internationale wereld een belangrijk bestanddeel van de 21st century skills. Je kunt geen hoger onderwijs in Nederland meer geven, waarbij je mensen alleen opleidt voor de Nederlandse samenleving, dat is namelijk een open samenleving met mondiale invloeden. Het is niet meer van elkaar te scheiden. Dus het onderwijs in internationale context, met internationale classrooms heeft allemaal te maken met die 21st century skills. magazine MAART
3 Klassieke Bildung en 21st century skills Ik vind het interessant om na te denken over de vraag, of de 21st century skills eigenlijk ook iets zeggen over de verdieping die je in het hoger onderwijs moet geven, en die wij met een klassiek woord Bildung noemen, omdat ook dat ermee kan samenhangen. Wat verstaat de Graaf onder Bildung? Ik zou het formuleren zoals de onderwijsfilosoof Biesta dat zegt, subject worden; jonge mensen krijgen op een instelling van hoger onderwijs kennisoverdracht, vaardigheden en inzichten aangeboden en ze krijgen ook handreikingen om zich te ontwikkelen tot volwaardige participant van de samenleving. Bildung is helemaal niet nieuw, maar gelukkig hebben we de discussie daarover hernomen, het was wat weggezakt. Het leek wel of we onze onderwijsinstellingen moesten zien als instellingen waar mensen doorheen werden gejaagd, om te zorgen dat ze op tijd klaar waren en over een aantal harde beroepsmatige vaardigheden beschikten, maar het onderwijs is meer dan dat. wij hebben ook een verantwoordelijkheid om de student op te leiden tot kritische burgers. En dat verbind ik dus enerzijds aan dat oude bildungsideaal en anderzijds aan die 21st century skills. Opleiden voor een bestaande functie of voor de toekomst? Hoe kijkt de Graaf aan tegen de arbeidsmarkt van de toekomst en hoe kan het hoger onderwijs studenten daarvoor zo goed mogelijk toerusten? Ten eerste is er het vraagstuk of we nog moeten opleiden voor de banen van vandaag, die misschien over vijf jaar niet meer bestaan. Het bedrijfsleven wil enerzijds dat wij innovatief denkende, zelfstandige professionals afleveren die in de zich snel ontwikkelende samenleving overeind kunnen blijven. Anderzijds hebben ze behoefte aan die ingenieur die nu kan, wat ze nu nodig hebben. Daar zit spanning tussen, ga je opleiden met het oog op de functie die er nu is, of wil je mensen afleveren die niet alleen voor die functies zijn opgeleid, maar die met hun vaardigheden ook gemakkelijk in nieuwe functies kunnen gaan werken? IT en crossovers Het tweede punt ten aanzien de arbeidsmarkt is dat IT steeds meer onderdeel moeten gaan uitmaken van onderwijs, want IT wordt steeds belangrijker en niet alleen in de klassieke IT- industrie. Om hierbij aan te sluiten moeten we breed opleiden en je ziet al bredere bachelors ontstaan, bijvoorbeeld crossovers van IT en zorg en IT en economische beroepen. We zullen in de opleiding ook steeds meer rekening moeten houden met het feit dat mensen niet meer in een vaste banen structuur terecht komen, maar dat ze vaak deels in een vast beroep en deels als zelfstandige zullen gaan werken. In de kunstsectoren, toneelscholen, conservatoria, worden steeds meer minors gecreëerd met aandacht voor ondernemerschap. Onderzoek Naast het belang van IT en crossovers krijgt ook onderzoek ook steeds een belangrijkere plek in opleidingen volgend de Graaf. Onderzoek is niet alleen belangrijk omdat maatschappelijke sectoren en bedrijven daarbij gebaat zijn, maar ook omdat studenten door onderzoek leren om kennis toe te passen, en leren waar ze deze kennis moeten zoeken. Dat ze data kunnen vinden die helpen om het antwoord te geven. Dus knowing what to do, when you re not knowing what to do. Je kweekt met onderzoek een innoverende houding. Een paar jaar geleden heb ik al gezegd: Eigenlijk moeten wij jonge mensen afleveren die als ze de werkvloer opkomen, niet zeggen hier moet ik dus gaan werken, maar die zeggen hier valt nog wel iets te doen, iets te verbeteren. Dat is wat je eigenlijk wilt. Centers of Expertise Het besef dat deze ontwikkelingen noodzakelijk zijn is er zeker binnen het hoger onderwijs en er zijn goede ontwikkelingen gaande, waarbij hogescholen steeds meer de samenwerking opzoeken met het beroepsveld. De Graaf: In het hoger onderwijs zie je dat docenten, niet alleen werkzaam zijn in het onderwijs. Daar liggen verbindingen met het bedrijfsleven en met de maatschappelijke instellingen. Ook als ze wel fulltime in dienst zijn bij het hoger onderwijs liggen die verbindingen er, door de onderzoekslectoraten. We hebben de Centers of Expertise waarin hogescholen samenwerken met het bedrijfsleven en de maatschappelijke instellingen en waarbij studenten ook worden ingeschakeld. Het zijn vormen van public/private partnerships, geïnitieerd door de hogescholen en meestal gedeeltelijk gesubsidieerd door het ministerie. In deze Centers of Expertise is directe interactie tussen onderzoekers, docenten, studenten, (mkb-) bedrijven en maatschappelijke instellingen. De thema s variëren van persoonlijk meesterschap, healthy ageing tot energy. Topsectorenbeleid De Centers of Expertise staan in verband met het topsectorenbeleid van de overheid, dat erop gericht is om de Nederlandse kenniseconomie te stimuleren. De Graaf: De hogescholen spelen daar een steeds relevantere rol in en dat is ook nodig, want een van de doelstellingen van het topsectorenbeleid is om ervoor zorgen, dat studenten zo goed mogelijk worden opgeleid voor die uitdagingen van de toekomst. Als je je realiseert dat tweederde van de ingenieurs hbo-opgeleid is, dan snap je de enorme relevantie die vernieuwing van het hbo onderwijs heeft voor de industrie, voor de chemie en al die maatschappelijke sectoren. 32 magazine maart 2015
4 magazine MAART Hoe waait de wind?
5 Doorstromingsproblemen De samenwerking tussen het hoger onderwijs en het bedrijfsleven lijkt zich dus goed te ontwikkelen, maar hoe staat het met de samenwerking tussen onderwijsinstellingen onderling? De problemen waar wij mee te maken hebben, zijn doorstromingsproblemen. Van MBO naar HBO en van HBO naar WO. Het is nu te ingewikkeld, te moeilijk om soepele overgangen te creëren, tussen mbo 4 en hbo. Dat is echt een probleem. We hebben in Nederland twee routes naar het hoger onderwijs. Vanuit het voortgezet onderwijs, havo en vwo, kun je door naar hbo of wo of je hebt de beroepsrichting: het MBO.En aan die tweede route kunnen we nog meer aandacht besteden. De overgang tussen mbo vier en hbo is niet goed genoeg, de uitval is gemiddeld 21 procent, dat is te veel. Daar moeten we veel meer in investeren en dat kan door betere begeleiding, door de grenzen wat te laten vervagen, zorgen dat je als hogeschool bij de mbo 4 opleiding al wat kunt doen. Associate degree Een ander manier om de overgang te verbeteren is volgens de Graaf om meer te gaan doen met de zg. associate degree. Dit is een aparte opleiding (niveau 5) van twee jaar, die binnen de hogescholen wordt gegeven. Het is een tussenniveau tussen mbo 4 en een bachelor (niveau 6). Dat tussenniveau hebben we in Nederland niet goed gedefinieerd en zouden we nog veel meer moeten profileren. Dat is een aparte groep voor de arbeidsmarkt maar zou ook heel goed kunnen werken om de overgang van mbo naar hbo te verbeteren. Je ziet ook wel dat er bij hbo opleidingen en roc s het besef ontstaat dat dit belangrijk is. Een mooi voorbeeld is Rotterdam. Hogeschool Rotterdam is samen met de roc s in Rotterdam, gestart met een Associate degree opleiding, in één setting, in één gebouw en daar Rotterdam Academy van gemaakt. Het blijkt dat dit een van de weinige steden in Nederland is waar die AD-sector groeit. Het gaat erom hoe je dat positioneert, hoe je ervoor zorgt dat de samenwerking goed is en dat hogescholen hierin investeren. Professionele masters Het probleem is niet alleen de overgang tussen mbo en hbo, maar ook tussen hbo en wo. Ik vind het zelf ridicuul dat hbo afgestudeerden een schakeljaar nodig hebben voordat ze een master kunnen volgen. Twee opmerkingen: De hogescholen hebben ook masters. Dit zijn professionele Masters met dezelfde kwalificaties als een WO master maar meer op de professie gericht. Dat is een gebied dat nog veel verder kan worden ontgonnen. Deze masters zijn bedoeld voor studenten die echt hoogwaardige professionals willen worden. Daarnaast heb je studenten die een sterke academische belangstelling hebben en een academische master zouden kunnen doen. Die overgangen zou je veel organischer moeten maken. De titulatuur wordt geleidelijk aan al gelijkgetrokken. De wetgeving is onlangs aangepast waardoor het ook mogelijk wordt om via een hbo-masteropleiding de titel Master of Science of Master of Art te verkrijgen. Voorheen was dat niet mogelijk. Bureaucratische hindernissen De Graaf pleit voor het ontregelen van het onderwijs. Waarom is dat noodzakelijk volgens hem? In de eerste plaats omdat hogescholen en universiteiten een beetje gek worden van alle regels. Er wordt heel veel gecontroleerd, er wordt heel veel regelgeving gedaan en er zijn heel veel instellingen die zich daarmee bezighouden. Iedereen hangt om het hoger onderwijs heen en dat is ook goed bedoeld, maar het is wel veel. Afgezien daarvan moeten we ons als instellingen ook afvragen of we het voor onszelf niet te ingewikkeld maken. We hebben de nodige incidenten gehad en daardoor zijn instellingen risicomijdend geworden; alles moet worden geborgd, alles moet worden gecontroleerd. Daarmee neemt het risico af, maar regelt een instelling zichzelf ook helemaal dicht. Ik pleit voor meer regelruimte voor de instellingen, voor meer experimenteerruimte, meer mogelijkheden om samen te werken. De huidige regels staan de samenwerking tussen hbo en universiteiten in de weg. Toekomststrategie De Graaf: Er spelen ontzettend veel zaken in de samenleving, radicalisering, jihadisme. Instellingen zullen moeten openstaan voor maatschappelijke ontwikkelingen. Wat betekenen deze ontwikkelingen, hoe moeten wij deze vraagstukken met de studenten bespreken? - ook in het kader van die Bildung en van die 21st century skills. Dat vraagt om differentiatie. Een hogeschool in grote steden heeft een andere studentenpopulatie, heeft andere sociale omstandigheden, en leidt op voor andere arbeidsmarkten dan in Limburg of in Groningen. Dat betekent dus dat ook als je dezelfde opleiding aanbiedt, deze toch anders zal zijn. We zoeken als Vereniging Hogescholen naar een strategie voor de hele sector, we doen dat met zijn allen, de voorzitters zitten bij elkaar, de colleges van bestuur komen bij elkaar, we organiseren congressen en symposia. Het is een kwestie van het debat hierover met elkaar aangaan. Wat we zien en horen geven we weer terug aan de minister en we agenderen ook onderwerpen. Een mooi voorbeeld zijn die associate degrees waar ik het net over had, dat loopt onvoldoende lekker. We gaan dan met een paar mensen bij elkaar zitten om te bespreken hoe we daar iets aan kunnen doen. Hogescholen nemen het initiatief om met verschillende partijen; het bedrijfsleven, het ministerie en de mbo-raad, samen tot verbetering te komen. Het onderwijs is een mooie sector en er zit beweging in, maar wel het soort beweging waarbij je niet van tevoren weet waar je uitkomt. De ontwikkelingen gaan altijd sneller dan we denken. Dat is het probleem en de uitdaging. 34 magazine maart 2015
VISIE OP ONDERWIJS. Associate degrees voltijd
VISIE OP ONDERWIJS Associate degrees voltijd Voor u ligt de Visie op Onderwijs voor de Associate degree-opleidingen. Deze visie is tot stand gekomen met de partners in het mbo en het hbo in de regio. In
Nadere informatiePartnerschap. en scholen werken op basis van een gezamenlijke verantwoordelijkheid samen met studenten aan hun ontwikkeling tot professional.
Sinds een tiental jaren hebben we opleidingsvormen ontwikkeld die recht doen aan zowel vakbekwaamheid als praktijkkennis van aanstaande leraren. In toenemende mate doen we dat op basis van opleiden in
Nadere informatieNieuwjaarsspeech Thom de Graaf, voorzitter Vereniging Hogescholen 16 januari 2014, Koninklijke Schouwburg, Den Haag
Nieuwjaarsspeech Thom de Graaf, voorzitter Vereniging Hogescholen 16 januari 2014, Koninklijke Schouwburg, Den Haag * Van harte welkom, hier in deze mooie omgeving, de Koninklijke Schouwburg in Den Haag.
Nadere informatieDe waarde(n) van weten
De waarde(n) van weten STRATEGISCHE AGENDA HOGER ONDERWIJS 2015-2025 9 oktober 2015 De HO tour Waarom veranderen? Leven en werken in een in toenemende mate onvoorspelbare, complexe en geglobaliseerde wereld.
Nadere informatiePlatform Bèta Techniek. Connect 05 2015. Chemiedag 2015. Hoe kunnen onderwijs en bedrijfsleven succesvol samenwerken?
Platform Bèta Techniek Connect 05 2015 Chemiedag 2015 Hoe kunnen onderwijs en bedrijfsleven succesvol samenwerken? Succesvolle samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven is de basis voor groei van
Nadere informatieKoninklijk Nederlands Instituut van Registeraccountants
Koninklijk Nederlands Instituut van Registeraccountants Registeraccountant worden Accountant is een beschermde titel. In Nederland mogen alleen registeraccountants (RA s) en Accountant-Administratieconsulenten
Nadere informatieDiscussienotitie HO-tour. Doorstroom beroepskolom en aansluiting arbeidsmarkt
Discussienotitie HO-tour Doorstroom beroepskolom en aansluiting arbeidsmarkt Zoals ook de WRR in haar advies Naar een lerende economie stelt, is voor onze welvaart en ons welzijn een goed opgeleide beroepsbevolking
Nadere informatieMilieuwetenschappen in Leiden
Milieuwetenschappen in Leiden Combineer je opleiding met milieu en duurzaamheid leiden.edu.nl Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken. Waarom milieu en duurzaamheid? Thema s als gezondheid, armoedebeschrijving,
Nadere informatieProfessionele Masters. Uitgangspunten verdere uitbouw aanbod professionele masters
Professionele Masters Uitgangspunten verdere uitbouw aanbod professionele masters Professionele Masters Uitgangspunten verdere uitbouw aanbod professionele masters Inhoud 5 Voorwoord 7 Inleiding 8 Professionele
Nadere informatieTechniekpact Twente: wat is dat ook alweer? Waarom een techniekpact in Twente? Programmalijnen
Jaarverslag 2016 Techniekpact Twente: wat is dat ook alweer? Techniekpact Twente klinkt steeds meer mensen bekend in de oren. Maar wat is het ook alweer? Techniekpact Twente is een uitvoeringsprogramma
Nadere informatieFactsheet persbericht
Factsheet persbericht Nut vakbonden onbekend bij jongeren 30 november 2011 Inleiding Van oktober 2011 tot november 2011 hield Zoekbijbaan.nl het Nationale Bijbanen Onderzoek. Aan het onderzoek deden 2464
Nadere informatieZoek het uit! Studiekeuze123
Zoek het uit! Opdrachten Studiekeuze123 Naam: Klas: Wat denk je zelf? Het maken van een studiekeuze is belangrijk, maar kan best lastig zijn. Er zijn ruim 1.700 bacheloropleidingen waaruit je kunt kiezen
Nadere informatieHogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) Ruitenberglaan 27, 6826 CC Arnhem. n.v.t. n.v.t. n.v.t. bachelor
Naam instelling Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) Contactgegevens Ruitenberglaan 27, 6826 CC Arnhem Naam opleiding Internationale naam opleiding Taal In geval dat de opleiding in een andere taal
Nadere informatieRon Bormans Voorzitter CvB Hogeschool Rotterdam. Bestuur Vereniging Hogescholen Lid Commissie Veerman
Ron Bormans Voorzitter CvB Hogeschool Rotterdam Bestuur Vereniging Hogescholen Lid Commissie Veerman Hoger beroepsonderwijs Het ongedelfde goud Twitter: @Ronbormans1 Mail: Ron.Bormans@HR.nl Nederland
Nadere informatieVerslaglegging workshop VSNU Conferentie
Verslaglegging workshop VSNU Conferentie 14-12-2017 Titel Workshop: Niet voor elkaar, maar met elkaar: leraren samen verder opleiden in één regionaal onderwijscentrum Workshop gevers: Klaas van Veen: voorzitter
Nadere informatieWendbaar en waarde(n)vol onderwijs!
Wendbaar en waarde(n)vol onderwijs! In ons onderwijs staat de mens centraal, of het nu gaat om studenten of medewerkers, om ouders of werknemers uit het bedrijfsleven, jongeren of volwassenen. Wij zijn
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 33 400 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2013 Nr. 132 BRIEF
Nadere informatieVan mbo-er naar succesvolle hbo-student Workshop doorstroom HBO - KNMP/SBA platformdag AA
Van mbo-er naar succesvolle hbo-student Workshop doorstroom HBO - KNMP/SBA platformdag AA Oefening van mbo-er naar succesvolle hbo-student Toelichting Als docent aan de opleiding voor apothekersassistent
Nadere informatieNaar transparanter hoger onderwijs. Het Nederlandse Nationale Kwalificatieraamwerk
Naar transparanter hoger onderwijs Het Nederlandse Nationale Kwalificatieraamwerk Samenvatting van het Nederlandse Nationale Kwalificatieraamwerk hoger onderwijs Toegang vanuit [1] Eerste cyclus Tweede
Nadere informatieDatum 2 april 2013 Betreft Beleidsreactie op de evaluatie van de islam- en imamopleidingen in Nederland
a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl
Nadere informatie18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid
18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je
Nadere informatieStudieloopbaan en Loopbaanorientatie. Nieke Campagne Studenten Loopbaan Service Universiteit Leiden
Studieloopbaan en Loopbaanorientatie Nieke Campagne Studenten Loopbaan Service Universiteit Leiden Programma - Wat kan er in de opleiding - Hoe kies je? - Loopbaan oriëntatie en Studieloopbaankeuzes, binnen
Nadere informatieInstellingstoets: vloek of zegen?
Instellingstoets: vloek of zegen? VLOHRA-congres Hogescholen in beweging 10 februari 2014 De Hanzehogeschool Groningen Achtergrond De oudste (1798) multisectorale hogeschool van Nederland Centrale waarden:
Nadere informatieAvans Academie Associate Degrees Den Bosch
Avans Academie Associate Degrees Den Bosch Robin Pereboom Adviseur Connect, verbindt bedrijfsleven en onderwijs Meet up Agrifood Capital, Oss 7 februari 2019 Workshop 8 Onderwijs en Bedrijfsleven, hoe
Nadere informatieGoed voorbereid op de toekomst!
Goed voorbereid op de toekomst! U bereidt jongeren voor op een succesvolle toekomst op de arbeidsmarkt. Maar wat als de maatschappij steeds sneller verandert? Goed voorbereid op de toekomst! U bereidt
Nadere informatieAanvraagformulier nieuwe opleiding. Basisgegevens. Contactpersoon/contactpersonen Postbus GG Amsterdam
Aanvraagformulier nieuwe opleiding Basisgegevens Naam instelling(en) Contactpersoon/contactpersonen Universiteit van Amsterdam Postbus 19268 1000 GG Amsterdam Contactgegevens Naam opleiding Internationale
Nadere informatieKees Boele DE DROOM VAN. De droom van Kees Boele
12 magazine Juni 2015 De droom van Kees Boele DE DROOM VAN Kees Boele CVB-voorzitter van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en onderwijsman in hart en nieren, Kees Boele, doet een appèl op leidinggevenden
Nadere informatieContextschets Techniek
Contextschets Techniek Nationaal Techniekpact 2020... 2 Welke activiteiten ondernemen de hbo-instellingen?... 2 Welke activiteiten ondernemen de universiteiten?... 3 Welke activiteiten onderneemt de 3TU?...
Nadere informatieDecentralisaties Servicepunt71/HRM ondersteunt bij veranderende eisen aan ambtenaren
Decentralisaties Servicepunt71/HRM ondersteunt bij veranderende eisen aan ambtenaren Door: Martine van Dijk A+O fonds Gemeenten / Fotografie: Kees Winkelman Net zoals bij alle gemeenten, raken de decentralisaties
Nadere informatieBeslis zelf over je toekomst!
Beslis zelf over je toekomst! Is deze folder voor jou? Elk jaar komen vele jongeren van school met een havo, vwo of mbo niveau 2 diploma. Behoor jij bij deze groep? Dan is deze folder niet voor jou bestemd.
Nadere informatieStudiekeuze123. Thora Arnadottir en Daphne Selhorst. Studiekeuze123: Een overzicht van alle opleidingen van hogescholen en universiteiten
Studiekeuze123 Thora Arnadottir en Daphne Selhorst Wat is Studiekeuze123? Zelfstandige Stichting: samenwerkingsverband koepels hoger onderwijs (ISO, LSVb, HBO-raad, NRTO en VSNU) Financiering door ministerie
Nadere informatieOpbrengst workshop: Onderwijs voor de toekomst, DAS conferentie 23 maart 2017
Hieronder volgt de inhoud van de workshop Onderwijs voor de toekomst, die gehouden is op de DAS conferentie van 23 maart 2017, gevolgd door de opdracht die vooraf toegestuurd is aan de deelnemers en tot
Nadere informatieWat is het Heerbeeck International College?
Wat is het Heerbeeck International College? Het HIC is een onderwijsstroom in ons havo en vwo waarin we leerlingen voorbereiden op studeren, leven en werken in een internationaal georiënteerde wereld.
Nadere informatieCo-creatie in de ZORG
Co-creatie (in de Zorg) Co-creatie in de ZORG door samenwerken en co-creatie in Zeeland, de instellingen en het onderwijs op niveau te houden 1. Demografische ontwikkelingen. 2. Gebrek aan (kritische)
Nadere informatieMaster Healthy Ageing Professional (MHAP)
1. Basisgegevens Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): Naam instelling(en) Contactpersoon/contactpersonen Contactgegevens Nieuwe Nieuw Ad programma X Nieuwe hbo master Nieuwe joint degree 1
Nadere informatieBinnen twee jaar als leerkracht voor de klas. Verkorte opleiding Leraar Basisonderwijs (pabo) share your talent. move the world.
Verkorte opleiding Leraar Basisonderwijs (pabo) HBO-bachelor voltijd Startmoment: september 2019 Graad: Bachelor of Education Binnen twee jaar als leerkracht voor de klas Je hebt een hbo- of universitaire
Nadere informatieUNIVERSITY OF INFINITE AMBITIONS. MASTER OF SCIENCE SCIENCE EDUCATION AND COMMUNICATION
UNIVERSITY OF INFINITE AMBITIONS. MASTER OF SCIENCE SCIENCE EDUCATION AND COMMUNICATION LERARENOPLEIDING NATUURKUNDE, WISKUNDE, SCHEIKUNDE, INFORMATICA EN ONTWERPEN Heb jij een technische bachelor gevolgd
Nadere informatieCijfermatige achtergrondinformatie ten behoeve van Slotconferentie HO-tour
Cijfermatige achtergrondinformatie ten behoeve van Slotconferentie HO-tour In deze bijlage zijn feiten en cijfers opgenomen over het hoger onderwijs die illustratief kunnen zijn voor de discussies in de
Nadere informatie3D Design Academy S4C Programma Amsterdam Oost, 2014
3D Design Academy S4C Programma Amsterdam Oost, 2014 Myrthe Lanting Tijdens mijn studies textielontwerp en Design Cultures ben ik me gaan interesseren in hoe ik ontwerp in kan zetten voor sociale innovatie.
Nadere informatieSubsector pedagogische opleidingen
Samenvatting... 2 Gemiddeld in aantal en inschrijvingen... 2 Meeste instroom in hbo-... 3 Weinig uitval... 3 Relatief minder switchers... 3 Hoog rendement in hbo-bachelor en wo-master... 3 Accreditatie-uitkomsten:
Nadere informatieZorgpact. Leiden, 9 september 2015
Zorgpact Leiden, 9 september 2015 Programma 15.15 u. Welkom door Lucienne van Laar (dagvoorzitter) 15.30 u. Libertas Leiden Sjors Gerritsen 15.45 u. ID-College Ria Rozendaal 16.00 u. Doekle Terpstra 16.30
Nadere informatieHoe kan Hogeschool Utrecht social media inzetten om een duurzame relatie op te bouwen met haar (oud) studenten?
Hoe kan Hogeschool Utrecht social media inzetten om een duurzame relatie op te bouwen met haar (oud) studenten? Deadline: 27 juni 2010 Prijzengeld: 5000,- Battle Type: (Zie voor meer informatie over de
Nadere informatieInformatie Associate degree. Human Resource Management. 1 Pagina 1 van 7
Informatie Associate degree Human Resource Management 1 Pagina 1 van 7 HBO Human Resource Management (Associate degree) GGeenEE Geen HALF WERK Heb je je mbo-opleiding afgerond, maar wil je meer? Dan ga
Nadere informatieMacrodoelmatigheidsdossier BSc Business Analytics AANVRAAGFORMULIER NIEUWE OPLEIDING. 1. Basisgegevens. Tongersestraat LM Maastricht
AANVRAAGFORMULIER NIEUWE OPLEIDING 1. Basisgegevens Naam instelling(en) Contactgegevens Universiteit Maastricht School of Business and Economics Tongersestraat 53 6211 LM Maastricht 1 Naam Internationale
Nadere informatieSpeech bij nieuwjaarsbijeenkomst Vereniging Hogescholen (17 januari 2018)
Speech bij nieuwjaarsbijeenkomst Vereniging Hogescholen (17 januari 2018) Beste mensen, Ver buiten ons land vierde ik het kerstreces samen met mijn man en dochter. En zo rond de jaarwisseling liep ik tegen
Nadere informatievoor het hoger beroepsonderwijs
voor het hoger beroepsonderwijs Peer Support betekent systematische en structurele begeleiding van een jongerejaars student door een ouderejaars. Peer Support is een internationaal erkend programma dat
Nadere informatieAnalyse competenties knelpuntberoepen
Analyse competenties knelpuntberoepen Onderzoek in 2014 uitgevoerd door wes research & strategy in opdracht van Euregio Scheldemond 4 Inhoud presentatie Doel Methodologie Selectie knelpuntberoepen Vergelijking
Nadere informatieJouw praktische weg naar het hbo. Onderdeel van AOC Oost
Jouw praktische weg naar het hbo Onderdeel van AOC Oost 2014 2015 2Informatie Het Groene Lyceum 2014-2015 Lekker praktisch bezig zijn maar wel op een hoog niveau. Is dat ook voor jou de leukste route naar
Nadere informatieAansluiting onderwijs en arbeidsmarkt; kan dat wel?
Aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt; kan dat wel? 1 Waar wil ik het over hebben? Het MBO De arbeidsmarkt Jongeren Waar hebben wij het over als we het hebben over aansluiting? Mijn conclusies 2 Het MBO
Nadere informatieTekst lezen en vragen stellen
1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij
Nadere informatieSubsector geografie. Sectorbeeld Gedrag & Maatschappij, Inspectie van het Onderwijs,
Samenvatting... 2 Minst aantal opleidingen... 2 Minst aantal studenten... 3 Instroom neemt af... 3 Laagste uitval... 3 Lager diplomarendement... 3 Daling in switch... 3 Twee nieuwe opleidingen... 4 Weinig
Nadere informatieMarjolijn Staal (Projectleider) Padualaan CH Utrecht. Postadres Postbus SB, Utrecht
Format samenvatting aanvraag Opmerking vooraf Mocht u de voorkeur geven aan openbaarmaking van de gehele aanvraag in plaats van uitsluitend onderstaande samenvatting dan kunt u dat kenbaar maken bij het
Nadere informatieHOGER BEDRIJFSDIPLOMA
HOGER BEDRIJFSDIPLOMA 7 APRIL 2016 HANS DAALE LEIDO WAT VOORBIJ KAN GAAN KOMEN Doelstellingen van deze bijeenkomst Kaders HBd (wat is een HBd) Recente, relevante ontwikkelingen (nationaal en internationaal)
Nadere informatieSuccesvolle doorstroom mbo hbo in Noord-NL. Agnes Meijer 14 februari 2017
Succesvolle doorstroom mbo hbo in Noord-NL Agnes Meijer 14 februari 2017 Samenwerking mbo hbo in Noord-NL Brug bouwen tussen twee bewegende oevers zodat mbostudenten een grotere kans op studiesucces hebben
Nadere informatiein het mbo Werken aan uitstroom - instroom
ONTWIKKELINGEN CULTUUREDUCATIE IN HET MBO ONDERWIJSVERNIEUWING Onderwijsvernieuwing in het mbo Onderwijs 2032, nieuwe speerpunten voor het kunstvakonderwijs én binnen het mbo een eigen verklaring over
Nadere informatieFLEXIBILISERING, MAAR DAN METEEN GOED
FLEXIBILISERING, MAAR DAN METEEN GOED en met de Associate degree Hans Daale - Leido opzet Invoering van de associate degree als opleiding Flexibilisering, verticaal en horizontaal, van de beroepskolom
Nadere informatieCentre of Expertise Healthy Ageing: Innovatie in zorg en welzijn en in onderwijs mbo en hbo
www.healthyageing.net Centre of Expertise Healthy Ageing: Innovatie in zorg en welzijn en in onderwijs mbo en hbo Symposium CoE HA Docenten mbo en hbo Assen, 3 februari 2016 Healthy Ageing Active and Healthy
Nadere informatieAssociate degree Deeltijd
Associate degree Deeltijd 2018-2019 Bloemsierkunst Vakmanschap, effectief communiceren en managen op hbo-niveau in de bloemsierkunst U bent werkzaam in de bloemenbranche, als zelfstandig ondernemer of
Nadere informatie' Dit is de tijd die niet verloren gaat: iedre minuut zet zich in toekomst om.' M. Vasalis
IDENTITEITS- BEWIJS ' Dit is de tijd die niet verloren gaat: iedre minuut zet zich in toekomst om.' M. Vasalis 2 Onderwijs draait om mensen Als wij in onze onderwijsinstelling iets willen bereiken, dan
Nadere informatieEn in die zestien jaar heeft Willem-Alexander zich ontwikkeld tot een zeer capabel waterspecialist.
Toespraak bij prijsuitreiking Techniekstudent van het jaar door Commissaris van de Koning, drs. Ank Bijleveld-Schouten op dinsdag 7 mei 2013 te Enschede. Beste mensen, Ik wil jullie kort aangeven waarom
Nadere informatieNationale DenkTank 2014 Big Data Academy
Big Data Academy Achtergrond en uitwerking Big Data Academy (BDA) Management Summary Oplossing [Twintig] deelnemers waarvan [80%] masterstudenten en PhD s en[20%] werknemers die voldoen aan de voorkenniseisen
Nadere informatieBreek taboe omtrent kansarme
ITINERA INSTITUTE FLASH Breek taboe omtrent kansarme versus kansrijke diploma s 03 07 2013 MENSEN WELVAART BESCHERMING De Europese leiders hebben een actieplan tegen jeugdwerkloosheid aangekondigd. Uiteraard
Nadere informatieg r a d u a t e s c h o o l UNIVERSITEIT VOOR HUMANISTIEK
g r a d u a t e s c h o o l UNIVERSITEIT VOOR HUMANISTIEK De Graduate School van de Universiteit voor Humanistiek (UvH) biedt een vierjarige promotieopleiding, die uitmondt in een wetenschappelijk proefschrift
Nadere informatieContact. particuliere hogeschool voor beroepsonderwijs. bezoekadres Handelskade 75. postadres Postbus 2119 7420 AC Deventer
Contact bezoekadres Handelskade 75 postadres Postbus 2119 7420 AC Deventer telefoon 0570-60 30 83 fax 0570-60 37 05 e-mail info.next@saxion.nl particuliere hogeschool voor beroepsonderwijs Hbo Tweedegraadslerarenopleiding
Nadere informatiestudenten die gekozen hebben voor een studie aan deze Universiteit.
Dames en heren, Graag heet ik u van harte welkom bij de opening van het Academisch Jaar 2013/2014. Met uw aanwezigheid vandaag geeft u nog eens blijk van uw bijzondere verbondenheid aan deze Universiteit,
Nadere informatiehbo-opleiding Engineering - Werktuigbouwkunde
hbo-opleiding Engineering - Werktuigbouwkunde De beste manier om aan goed opgeleid hbo personeel te komen! Informatie en aanvragen Onno Niessen, Programmamanager Vanessa Fleuren, Start People M: 06 13
Nadere informatieCA-ICT Opleidingsfonds Arbeidsmarkt ICT. CA-ICT Opleidingsfonds Arbeidsmarkt ICT. Arbeidsmarkt ICT. Problematiek: Continue verandering
Opleidingsfonds Opleidingsfonds Louis Spaninks, directeur Werk maken van de toekomst 1 2 Problematiek: Continue verandering Toenemende onvoorspelbaarheid Toekomst Voorspelling in 2005: 2005: 80 % gebruikte
Nadere informatieZoete broodjes bakken. Van vaardigheid naar vorming
Zoete broodjes bakken Van vaardigheid naar vorming De doelen van academisch onderwijs Kennisoverdracht? Vakidioten afleveren? Voorbereiden op de arbeidsmarkt? Kritische geesten? Maatschappelijk bewustzijn?
Nadere informatieBijlage 2. Human Capital Agenda s
Bijlage 2 Capital s De topsectoren gaan een human (onderwijs en scholing) voor de langere termijn opstellen en zullen onderwijsinstellingen hierbij betrekken. De s bevatten o.a. een analyse van de behoefte
Nadere informatieBeoordelingskader Pilot Bijzonder Kenmerk Ondernemen
Beoordelingskader Pilot Bijzonder Kenmerk Ondernemen 22 november 2011 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordeling van het bijzonder kenmerk ondernemen 5 2.1 Uitgangspunten voor de beoordeling van het bijzonder
Nadere informatieStrategisch lezen voor beroep en studie
Strategisch lezen voor beroep en studie Roos Scharten (Expertisecentrum Nederlands) Georgia Vasilaras (ROC de Leijgraaf) Edith Vissers (KPC Groep) 9 december 2015 Leijgraaf: het uitgangspunt! Elke professional
Nadere informatieWat weet jij over het leenstelsel?!
Resultaten onderzoek Wat weet jij over het leenstelsel? 13-01-2015 Wat weet jij over het leenstelsel? In 2015 staan er ingrijpende veranderingen voor de deur die de toegankelijkheid van het onderwijs onder
Nadere informatieSAMEN WERKEN AAN ONDERWIJS IN WESTLAND TOEKOMSTVISIE ISW
1 SAMEN WERKEN AAN ONDERWIJS IN WESTLAND SAMEN WERKEN AAN ONDERWIJS IN WESTLAND 1 We nodigen iedereen van harte uit met ons mee te denken en mee te doen 2 Onderwijs doe je samen INLEIDING Op 1 september
Nadere informatieDuurzaam toerusten voor arbeidsmarkt en
Duurzaam toerusten voor arbeidsmarkt en samenleving Stel hogere eisen aan het arbeidsmarktperspectief Handhaaf het startkwalificatieniveau met extra aandacht aan studiekeuze mbo niveau 2 studenten. Biedt
Nadere informatieSubsector overig. Subsector overig
Subsector overig Samenvatting... Grote subsector... 2 Veel switchende studenten... 3 Hoge uitval onder mbo ers... 4 Hoog wo-diplomarendement... 4 Minste studenten van hbo naar wo... 4 8 accreditaties na
Nadere informatieAandacht voor jouw ambitie!
Aandacht voor jouw ambitie! ROC Rivor is hét opleidingscentrum van regio Rivierenland. Wij bieden een breed scala aan opleidingen, cursussen en trainingen voor jongeren en volwassenen. Toch zijn we een
Nadere informatieMeer waard met Schoevers
Meer waard met Schoevers Met Schoevers word je meer waard. Want bij ons combineer je leren en werken. Je leert dus echt een vak als managementassistent, officemanager of communicatieprofessional en gaat
Nadere informatieWelkom in TECHNUM! KwaliteitsKring Zeeland 14-02-08
Welkom in TECHNUM! KwaliteitsKring Zeeland 14-02-08 TECHNUM in vogelvlucht Wat is Technum Welke participanten Waarom noodzakelijk Waar we voor staan Wat onze ambities zijn TECHNUM Zelfstandige onderwijsvoorziening
Nadere informatieStudieloopbaan en Loopbaanorientatie
Studieloopbaan en Loopbaanorientatie Nieke Campagne Studenten Loopbaan Service Universiteit Leiden Programma - Wat kan er in de opleiding - Hoe kies je? - Loopbaan oriëntatie en Studieloopbaankeuzes, binnen
Nadere informatieOp het vwo heb je wiskunde A, B, C en D. Wiskunde A, B en C horen bij een profiel, wiskunde D is een keuzevak.
Let op: In de wiskundefilm wordt gezegd dat je naast wiskunde B ook wiskunde A kunt kiezen als examenvak in het vrije deel. Dit is niet toegestaan. De enige combinatie die is toegestaan, is wiskunde B
Nadere informatieMedical Imaging/ Radiation Oncology Masteropleiding Haarlem
Medical Imaging/ Radiation Oncology Masteropleiding Haarlem Gezondheid, Sport en Welzijn Masteropleiding Medical Imaging/ Radiation Oncology Verschillende studies laten zien dat de druk op de gezondheidszorg
Nadere informatieMeer jarige Beleidsagenda
Meer jarige Beleidsagenda Sector hoger economisch onderwijs - Sectoraal adviescollege hoger economisch onderwijs (sac heo) Het sac heo is een adviesorgaan van de Vereniging Hogescholen. We dienen het bestuur
Nadere informatieMeer waard met Schoevers
Meer waard met Schoevers Met Schoevers word je meer waard. Want bij ons combineer je leren en werken. Je leert dus echt een vak als managementassistent, officemanager of communicatieprofessional en gaat
Nadere informatiePiter Jelles Strategisch Perspectief
Piter Jelles Strategisch Perspectief Strategisch Perspectief Inhoudsopgave Vooraf 05 Piter Jelles Onze missie 07 Onze ambities 07 Kernthema s Verbinden 09 Verbeteren 15 Vernieuwen 19 Ten slotte 23 02 03
Nadere informatieAdvies onderzoeksfase Lef L up! Samenvatting
Advies onderzoeksfase Lef L up! Samenvatting Achtergrond Aansluitend op de strategische doelstelling van Noorderlink 'Mobiliteit tussen Noorderlink organisaties bevorderen' gaan we de kracht van het netwerk
Nadere informatieThemabijeenkomst Associate degree. 21 juni 2018
Themabijeenkomst Associate degree 21 juni 2018 De taken van de inspectie hoger onderwijs Taken * toezicht op het stelsel van hoger onderwijs * toezicht op het accreditatiestelsel * advies aan minister
Nadere informatieMeer waard met Schoevers
Meer waard met Schoevers Met Schoevers word je meer waard. Want bij ons combineer je leren en werken. Je leert dus echt een vak als managementassistent, officemanager of communicatieprofessional en gaat
Nadere informatieJuridische medewerker
28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...
Nadere informatieEffectieve samenwerking: werken in driehoeken
Effectieve samenwerking: werken in driehoeken Werken in driehoeken is een wijze van samenwerking die in elke organisatie, projectteam en netwerk mogelijk is. Het maakt dat we kunnen werken vanuit een heldere
Nadere informatieImpressie Slotconferentie HO-tour 2 maart 2015
Impressie Slotconferentie HO-tour 2 maart 2015 Op 2 maart vond de Slotconferentie van de HO-tour plaats bij De Fabrique in Utrecht. De Slotconferentie markeert het einde van de HO-tour en de eindsprint
Nadere informatieONTWIKKELINGEN VMBO EN MBO Spirit4you 22 maart 2018
ONTWIKKELINGEN VMBO EN MBO Spirit4you 22 maart 2018 Ontwikkelingen vmbo en mbo Bestuursakkoord mbo (Ministerie OCW en Mbo- Raad) Sterk beroepsonderwijs (Ministerie OCW) SER advies: sterk en innovatief
Nadere informatieHuman Capital Tafel Logistiek in Drenthe op 3 oktober 2013
Human Capital Tafel Logistiek in Drenthe op 3 oktober 2013 Op 3 oktober 2013 hebben Stenden Hogeschool en de provincie Drenthe samen met Transport en Logistiek Nederland, EVO en de Kamer van Koophandel
Nadere informatieMAXIME VOLLERS OPLEIDINGSADVISEUR & ONTWIKKELAAR
MAXIME VOLLERS OPLEIDINGSADVISEUR & ONTWIKKELAAR WERKPLEKLEREN IN DE BBL PRAKTIJKGERICHT ONDERZOEK IN HET MBO WERKPLEKLEREN IN DE FASTSERVICE EEN VERKENNENDE EVALUATIE VAN DE MIDDELBARE BEROEPSOPLEIDING
Nadere informatieInternationale kansen voor het MKB: HBO slaat een brug. Louise van Weerden Enschede, 12 Juni 2013
Internationale kansen voor het MKB: HBO slaat een brug Louise van Weerden Enschede, 12 Juni 2013 Achtergrond Communicatiewetenschap, Universiteit Groningen, Concordia University Montreal Onderzoek intercultureel
Nadere informatieSpeech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012
Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012 Dames en heren, [Inleiding] Ik vind het wel leuk, maar ook een beetje spannend. Maar moet
Nadere informatieExpertmeeting: Een naadloze aansluiting
Expertmeeting: Een naadloze aansluiting 27-01-2016 Onderzoek: aansluiting gezocht Afstemming tussen behoeftes van technische MKB bedrijven en werkvoorkeuren van jonge technici Aanleiding Techniekbedrijven
Nadere informatieVoorbeeldig onderwijs
m a r i a va n de r hoe v e n Voorbeeldig onderwijs In de politieke arena wordt gedebatteerd over de vraag of het goed gaat met het Nederlandse onderwijs. Getuige het recente Oesorapport zijn we op onderdelen
Nadere informatieEen goede loodgieter, daar zit iedereen om te springen
Gemeente Den Haag Een goede loodgieter, daar zit iedereen om te springen Den Haag werkt aan betere aansluiting onderwijs op arbeidsmarkt Bedrijfsleven, onderwijs en bestuurders in de regio Den Haag slaan
Nadere informatieDe kracht van samenwerking. Brainport Development, 2014
1 De kracht van samenwerking Brainport Development, 2014 2 De kracht van samenwerking Brainport Development, 2014 VAN KORTSLUITING NAAR CONTACT BETA CHALLENGE PROGRAMMA EEN LEERROUTE MAVO-MBO-HBO Henk
Nadere informatieDoel is om voor deelnemers een beeld te schetsen van hoe het pensioen in elkaar steekt en hoe hun eigen pensioen er voorstaat.
Majesteit, dames en heren. Hartelijk welkom! En, Majesteit, ik weet zeker dat ik hier namens alle aanwezigen spreek als ik zeg dat wij buitengewoon vereerd zijn dat U bij een deel van dit programma aanwezig
Nadere informatie