Tevens zijn aanwezig de gedeputeerden Abbenhues (PvdA), Jansen (CDA), Klaasen (VVD), Kristen (PvdA), Ranter (CDA) en Rietkerk (CDA).

Transcriptie

1 VERSLAG van de VERGADERING VAN PROVINCIALE STATEN VAN OVERIJSSEL gehouden op woensdag 13 april 2005 Aanvang uur Voorzitter: de heer Jansen. Griffier: de heer Alberda van Ekenstein. Aanwezig zijn de leden Antuma (CDA), Antuma-Duisterwinkel (CDA), Beckmann (CDA), Been (VVD), Van der Bent-van den Hout (CU), Beugelink (CDA), Broeze-van der Kolk (CDA), De Bruin (GL), Bussink (VVD), Van Dalfsen (PvdA), Dalhuisen (PvdA), D. van Dijk (SGP), Dijkhuis (LPF), Dijkslag (VVD), Engbers (CDA), Evering (CDA), De Greef-Moes (D66), Haan (VVD), Harmelink (PvdA), Van Harsselaar-Timmer (VVD), Hollemans (CDA), Husselman-Oosterom (CDA), Jaegers (PvdA), Kerkdijk (CDA), Knoeff (CDA), Koggel- Alferink (CDA), Kok (VVD), Koopman (CDA), Leusink (CDA), Leusink-Jonker (PvdA), Lulofs (PvdA), Morskate (CDA), Netjes (CDA), Nieuwenhuis (CU), Nijhof-Sander (CDA), Oldenburger (CU), Van Olphen (GroenLinks), Van Ommen (SP), Oostra (CU), Pot (PvdA), Relker (PvdA), Rouwet (SP), Ter Schegget (PvdA), M. Schipper (CDA), P. Schipper (VVD), Schulten (CDA), Sijbom (VVD), Slijkhuis (CDA), Tunc (PvdA), Visscher (VVD), Visser- Hendriks (CDA), Voortman (PvdA), Vruggink (GroenLinks), Weegenaar-Bosch (CDA), Weijnen (PvdA), Welten (CDA), Wichers Schreur (CDA), Yildirim (SP) en Zwart (PvdA). Tevens zijn aanwezig de gedeputeerden Abbenhues (PvdA), Jansen (CDA), Klaasen (VVD), Kristen (PvdA), Ranter (CDA) en Rietkerk (CDA). De voorzitter: Ik open de vergadering, heet u allen van harte welkom en deel u mee, dat bericht van verhindering is ontvangen van de leden G. van Dijk, Mercanoglu, Slagman en mevrouw Van der Lied en dat de heer Hollemans heeft laten weten enigszins te zijn verlaat. 1. Vaststellen van de agenda De heer Ter Schegget (PvdA): Voorzitter. Op 8 april jl. heb ik u op grond van artikel 10, lid 3.a. van het Reglement van orde verzocht om vanavond de algemene vergadering van aandeelhouders van Essent aan de agenda toe te voegen. De voorzitter: Naar mij blijkt, gaan de Staten hiermee akkoord en ik stel dan ook voor om dit onderwerpen aan de agenda toe te voegen als punt 1.a., de algemene vergadering van aandeelhouders Essent. Daartoe wordt besloten. De agenda wordt overeenkomstig vastgesteld. 1.a. De algemene vergadering van aandeelhouders Essent Provinciale Staten 13 april

2 De voorzitter: Ik deel u mede dat inmiddels zijn voorgelegd een motie van de PvdA/CDA, een van de VVD en een van GroenLinks/D66/SP. Ik zou de sprekersorde daaraan willen aanpassen en dan ook allereerst het woord willen geven aan de heer Weijnen. De heer Weijnen (PvdA): Voorzitter. Enige tijd geleden werd het jaarverslag 2004 van Essent gepubliceerd. Daarin werd onder andere melding gemaakt van de beloning van de bestuursvoorzitter van dat bedrijf. Dat bedrag, , heeft volgens mij iedereen in Overijssel en eigenlijk wel in heel Nederland tussen de oren geknoopt. Dat mensen dat bedrag zo goed onthouden, heeft te maken met het feit dat volgens ons vrijwel iedereen in Nederland zeer verontwaardigd is en zich afvraagt hoe het mogelijk is, dat in een bedrijf dat voor 100% in overheidshanden is van een dergelijk exorbitante salariëring sprake kan zijn. Velen richten dan de pijlen op degene die het salaris ontvangt en wel de heer Boersma, bestuursvoorzitter van Essent. Die primaire reactie is voorstelbaar, maar er zit nog een wereld achter, want toen de heer Boersma benaderd werd om bestuursvoorzitter te worden heeft hij onderhandeld met de raad van commissarissen van Essent en natuurlijk onder andere ook over zijn bezoldiging. Je kunt het de heer Boersma bijna niet kwalijk nemen dat hij het met twee handen aangrijpt als het hem lukt om een dergelijk bedrag uit die onderhandelingen te slepen. Met andere woorden, enerzijds gaat het om de maatschappelijke verantwoordelijkheid die ook de persoon Boersma moet voelen, maar anderzijds zeker ook om de rol van de raad van commissarissen, de andere partij in die onderhandelingen. Toen de Statenfractie van de PvdA verleden jaar via schriftelijke vragen meer duidelijkheid probeerde te krijgen over die bezoldiging lukte dat nog niet. Inmiddels is er door de publicatie van het jaarverslag veel meer bekend. Nog niet zo lang geleden stelde de PvdA-fractie opnieuw schriftelijke vragen naar aanleiding van de wijzigingen van de Wet structuurregime die het aandeelhouders van bijvoorbeeld bedrijven als Essent meer invloed geeft op enkele zaken, zoals op grote investeringen, maar ook op het bezoldigingsbeleid. Op 21 april a.s. zal als het goed is in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders gesproken worden over die wetswijzigingen en de gevolgen daarvan voor de statuten van Essent. Zoals uit onze eerdere vragen kan worden afgeleid, is de PvdA van mening dat de aandeelhouders daar inderdaad meer invloed op moeten krijgen, ook om dit soort exorbitante beloningen te voorkomen. Maar goed, zo ver is het nog niet. Wij hebben aanvankelijk met steun van het CDA een motie opgesteld, maar tot mijn grote genoegen kan ik u zeggen dat die inmiddels ook de steun heeft gekregen van alle andere fracties in deze Staten. Deze Statenbrede motie spreekt onder andere uit dat er bij een bedrijf dat voor 100% in overheidshanden is geen sprake kan zijn van een dergelijk hoge salariëring en verzoekt het college van GS op korte termijn al het mogelijke in het werk te stellen om de beloning van bestuursleden van Essent NV zo snel mogelijk tot een meer aanvaardbaar niveau terug te brengen, om bij de aanstaande besluitvorming over de wijziging van de statuten van Essent te streven naar substantieel meer invloed op de beloningsystematiek van de onderneming en om de Staten continu en onverwijld te informeren over relevante ontwikkelingen met betrekking tot de beloningsystematiek binnen Essent. Voorzitter. Ten slotte wil ik u deze Statenbrede motie overhandigen. De voorzitter: Door de fracties van de PvdA, het CDA en de SP wordt de motie over remuneratie raad van bestuur Essent NV voorgesteld. Deze motie is mede-ondertekend door de fracties van D66, GroenLinks, de LPF, de VVD, de ChristenUnie en de SGP. Zij wordt vermenigvuldigd en rondgedeeld. 2 Provinciale Staten 13 april 2005

3 De heer Kerkdijk (CDA): Voorzitter, collega's. Ook wij hebben met verwondering en ontsteltenis kennisgenomen van de exorbitante beloning van de raad van bestuur van Essent. Je vraagt je af hoe zoiets kan gebeuren. Als je dit wat nader beschouwt, blijkt toch dat terwijl wij vanuit onze democratische openbaarbestuursfunctie werknemers oproepen om zich te matigen in het belang van de Nederlandse economie, sommige mensen in bedrijven en organisaties die op plekken functioneren waar toch moreel leiderschap verwacht mag worden het in dat opzicht zozeer laten afweten. Met deze uitspraak van Marja van Bijsterveld zijn wij het uiteraard voor 100% mee eens. Dit soort praktijken tast de geloofwaardigheid van het openbaar bestuur serieus aan. De CDA-Statenfractie neemt dan ook geen genoegen met de ontstane situatie. Wat haar betreft, zou de uiteindelijke uitkomst van dit debat moeten zijn dat op de eerstvolgende aandeelhoudersvergadering de salarissen tot een aanvaardbaar niveau worden teruggebracht. Deze opdracht willen wij meegeven aan de gedeputeerde die ons in die vergadering vertegenwoordigt, maar het is te simpel om alleen maar die boodschap mee te geven en het resultaat af te wachten. Daarom willen wij ook iets meegeven van een kaderstelling die op die vergadering kan een worden ingebracht. Verleden week donderdag stelde de heer Pennings, voorzitter van de raad van commissarissen van Essent, in het NOS journaal dat hij een deugdelijk advies had ontvangen en daaruit het beloningsbeleid het afgeleid. Dat was overigens een advies van een bureau dat verleden jaar een advies over het management van ziekenhuizen en verpleeghuizen heeft uitgebracht dat dezelfde commotie tot gevolg had. Gisterenavond in Nova hoor je dan een van die adviseurs zeggen dat ook dit wel weer zal overwaaien. Maar, voorzitter, dat is nu net wat wij niet verwachten. Sterker nog, wij zullen ervoor staan dat dit niet zal gebeuren! Overwaaien wil in dit geval zeggen: het komt wel weer goed en wij gaan gewoon maar door. Wij dronken een glas, deden een. en het bleef zo het was! Dit gehele dossier roept bij ons nogal wat vragen op. Van het college hebben wij inmiddels informatie gekregen over de beloning van de voorzitter van de raad van bestuur van Essent en in die aangereikte optelsom komt die beloning uit op Als je verder in de stukken duikt, blijkt er nog meer te zijn. Er is sprake van een lange-termijnbonusregeling van zo'n , een representatievergoeding, een tegemoetkoming in de kosten van de ziektekostenverzekering, een bedrijfsauto, enz. Wij vragen het college om die lijst maar eens compleet op tafel te krijgen, want alles bij elkaar opgeteld komt het binnen de kortste keren toch al gauw op 1 mln. uit. Wij hebben begrepen dat dit nog niet genoeg was, want het is ons gebleken dat hij ter compensatie van een lange-termijnincentiveregeling bij een vorige werkgever ook nog een lening wist te bedingen van 2,3 mln. Onder welke voorwaarden is die lening verstrekt? Dat kunnen wij in de verstrekte stukken niet terugvinden, maar het lijkt ons wel een interessante vraag. Is dit alles wel normaal? Dat kan tegenwoordig vrij gemakkelijk worden nagegaan. Een benchmark met behulp van internet leerde ons verleden week het volgende. Als je de vaste en variabele beloning van de bestuursvoorzitter van Essent bij elkaar telt, kom je op een bedrag van afgerond Als je op internet zoekt naar de beloning van de voorzitter van de raad van bestuur van DSM, kom je op , bij Arcadis op en bij Koninklijke Ten Cate, toch ook niet de eerste de beste, op ruim Op basis hiervan kun je toch wel zeggen dat het een exorbitant hoge beloning is. Ik had in dat rijtje ook nog Heineken staan, maar die heb ik maar even buiten beschouwing gelaten omdat de heer Ruys nu vertrokken is als voorzitter van de raad van bestuur omdat de winstverbetering van 10% waartoe hij zich verbonden had, niet werd gerealiseerd. Ik heb een vergelijking gemaakt met internationaal opererende beursgenoteerde vennootschappen in de marktsector met vele duizenden, zelfs tienduizenden medewerkers en waarvan de leden van de raden van bestuur direct worden afgerekend op resultaten en waarbij de shareholders value van essentieel belang is. Ik heb dus geen vergelijking gemaakt met andere semi-monopolisten Provinciale Staten 13 april

4 zoals Essent, met een vaste klantenkring, niet op de beurs genoteerd en ook nog eens met een bedenkelijk lage klanttevredenheid. Het bureau dat de raad van commissarissen inzake de beloningstructuur heeft geadviseerd, heeft enkele referenties getrokken. Als ik daarnaar kijk, neem ik aan -- ik zou daar graag iets meer over horen -- dat daarbij waarschijnlijk ook wel de top van Shell is meegenomen. Ik zou er ook niet van schrikken als ik zou horen dat de top van de Gasunie en de NAM erin zouden zijn meegenomen. Welke referentiegroep is voor dit onderzoek gebruikt? Bij wie heeft men gegevens gevraagd om uiteindelijk op dit exorbitant hoge niveau terecht te komen? Vaak worden ondernemingen in de marktsector als uitgangspunt genomen, maar wij zouden het op prijs stellen als bij ondernemingen als Essent beloningen in het openbaar bestuur in de analyse zouden worden meegenomen. Kortom, wij zijn het dus absoluut niet eens met deze door de raad van commissarissen uitgezette koers en wij nemen geen genoegen met de ontstane situatie. Wat te doen als er geen medewerking wordt verleend? Er zijn twee paardenmiddelen te bedenken. Als de dokter een diagnose stelt maar de patiënt die niet aanneemt, komt pas in laatste instantie een paardenmiddel om de hoek kijken. In dit geval hebben wij dat, want wij zouden uiteindelijk kunnen weigeren om de raad van commissarissen decharge te verlenen over de jaarrekening 2004 en zouden die raad zelfs naar huis kunnen sturen. Echter, ook voor onze fractie is dat niet een te verkiezen weg. In een onderneming met deze complexiteit, midden in een proces van ontkoppeling van delen van het bedrijf, is continuïteit immers van groot belang. Ziet het college nog andere mogelijkheden? Voorzitter. Ik zou het college willen uitdagen om het initiatief in de richting van de rijksoverheid te nemen om uiteindelijk eens te komen met een kenniscentrum, bijvoorbeeld onder te brengen bij een directoraat management openbare sector op het ministerie van Binnenlandse Zaken, op het gebied van beloningen en remuneraties, zowel in de publieke als in de marktsector, waar overheidsorganisaties en aan de overheid gelieerde organisaties vragen kunnen stellen over beloningsvraagstukken. Is het college bereid dit voor te leggen aan die partijen die hieraan invulling kunnen geven? Bij ons is ook de vraag opgekomen hoe hoog de beloning was in de vorige jaren. Is dit alles of is er nog meer? Ook bij dit dossier komen iedere dag nieuwe gegevens op tafel. Welke mogelijkheden zijn er om het beloningsniveau terug te brengen tot een aanvaardbaar niveau? Voorzitter. De afgelopen twee weken hebben wij ondervonden dat ook dit college van GS de ontstane situatie afkeurt. In de media heeft de gedeputeerde duidelijke standpunten laten horen, in lijn met onze opvattingen. Het doet ons goed dat daar weinig ruimte tussen zit. Naar onze mening hoort hier ook een initiatief bij om, gelet op de grote publieke druk, dit onderwerp op een pregnante wijze in de aandeelhoudersvergadering naar voren te brengen. Als je dat in het openbaar doet, hetgeen overigens ook een initiatief van dit college is, is dat weliswaar onorthodox, maar wel passend bij de ontstane maatschappelijke onrust. Wij onderschrijven dan ook dit voorstel van het college. Misschien dat dit ook nog een Mobergeffect tot gevolg kan hebben, dus een houding in navolging van de voorzitter van de raad van bestuur van Ahold. Misschien komen de leden van de raad van bestuur van Essent zelf al tot inzicht en nemen zij genoegen met een lagere beloning, Voorzitter. Ik sluit af met opnieuw een citaat van mevrouw Van Bijsterveld: Waar werknemers worden opgeroepen om in het belang van de Nederlandse economie te matigen, hebben wij geconstateerd dat mensen die op plekken functioneren waar moreel leiderschap verwacht wordt het laten afweten. Vandaar onze oproep aan dit college: doe hier iets aan vanuit de door ons aangereikte kaders! 4 Provinciale Staten 13 april 2005

5 De heer Yildirim (SP): Voorzitter. De SP-fractie heeft in maart verleden jaar kritische kanttekeningen geplaatst bij de privatiseringsgedachten over nutsvoorzieningen zoals Essent. De SP is tegen privatisering van nutsvoorzieningen en dat staat voor haar nog steeds voorop. Over de recente ontwikkelingen hebben wij al schriftelijke vragen gesteld, bijvoorbeeld over de positie van de raad van commissarissen en of er nog meer topfunctionarissen zijn die dergelijke gigantische bedragen verdienen. Wij zien de antwoorden op die vragen graag tegemoet. Vooruitlopend daarop spreken wij nu over de betaling van een topfunctionaris van Essent van meer dan 8 ton per jaar. Mijn fractiegenoot Rouwet heeft berekend, dat dit vijfmaal zoveel is als de minister-president die toch veel meer verantwoordelijkheid heeft met het besturen van het land als iemand die leiding geeft over een bedrijf als Essent en zelfs vijftigmaal hoger dan iemand met een bijstandsuitkering! Het is niemand toch meer uit te leggen dat zoiets gebeurt bij een bedrijf dat grotendeels in handen is van de overheid! Wij zijn dan ook blij dat Statenbreed een motie is ingediend waarin kritische kanttekeningen worden geplaatst bij een dergelijke beloning maar waarbij tegelijk vraagtekens kunnen worden geplaatst bij privatisering van dergelijke nutsvoorzieningen. Wat de SP betreft, mag deze privatisering worden teruggedraaid. Wij hebben het in dit geval bovendien ook nog eens over een bedrijf dat niet zo klantvriendelijk is. Volgens onze gegevens wordt er nogal eens over geklaagd door de klanten. Als iemand een klacht indient, moet hij eerst een eigen bijdrage van 50 betalen. Het is een bedrijf met een raad van commissarissen die blijkbaar het betalen van zo'n topsalaris heeft toegestaan. Zaten de leden van die raad te slapen toen dat voorstel werd behandeld en wordt het eigenlijk eens geen tijd dat zij hun eigen functioneren onder ogen zien en zich afvragen of zij die functie wel waard zijn? De SP-fractie vraagt de gedeputeerde die de provincie Overijssel in de aandeelhoudersvergadering vertegenwoordigt hoe dit heeft kunnen gebeuren. Had hij niet kunnen weten dat zoiets er stond aan te komen? Gaan wij als aandeelhouder ook niet over wijziging of aanpassing van de statuten? Had hij dan niet eerder kunnen weten dat zo'n ontwikkeling zich zou voordoen? De raad van commissarissen heeft toch de bevoegdheid om zich te buigen over de profielschets en de benoemingsregeling van zo'n functionaris en dan moet je toch weten dat er zoiets aankomt? Heeft die raad en onze vertegenwoordiger daarin dan toch hun eigen werk niet zo goed gedaan? Of is er iets anders aan de hand waarover wij met elkaar eens het gesprek moeten aangaan? De heer Schipper (VVD): Voorzitter, collega's. Hier is aan de orde een beloning van enkele topmannen van een bedrijf in de semi-publieke sector. Wij vinden een dat niet op zichzelf staand probleem. Dat weet eenieder wel die zijn oor te luisteren legt. De verhalen over directeuren van ziekenhuizen, ziekenfondsen, ROC's, enz. kent iedereen wel. Het is uitgegroeid tot een maatschappelijk kwaad dat al regelmatig in de pers aan de orde is geweest. Er is een kaste van boven het grauw verheven managers ontstaan die zich vooral, al dan niet met behulp van het genoemde bureau Hay, aan elkaar spiegelen en zich weinig gelegen laten liggen aan de kwalijke gevolgen van hun haasje-over=spel. Voor hen is inkomen de maat der dingen. Nog even en ze denken dat ze over water kunnen lopen. Omdat het kwaad wijd verspreid is, hebben wij behoefte aan een algemene beleidsuitspraak -- wij noemen dat hier kaders -- over alle provinciegerelateerde bestuursbeloningen. Ons standpunt over topbeloningen in de marktsector is hier niet aan de orde. al verschilt dat niet veel van dit standpunt. Daar gaan anderen over, zoals de ondernemingsraden, de werkgevers- en werknemersorganisaties, Peter Paul de Vries van de VEB en de code- Tabaksblat. De markt moet dat zelf maar uitvechten samen met de klanten die vaak met hun voeten stemmen. Provinciale Staten 13 april

6 Wij hebben hier te maken met een ingeslopen kwaad in de publieke sector dat niet van vandaag of gisteren is. De schrijver Geert Mak van De eeuw van mijn vader gaf hierover een boeiende verhandeling vanuit historisch en sociaal-cultureel perspectief in de Raiffeisenlezing van 2004: "Bestuurders die zichzelf teveel verrijken, die zich enkel nog zien als tijdelijke passanten, die geen enkel gevoel meer hebben voor de ethische aspecten van hun functie, zulke leiders hebben denk ik vaak, geen idee hoe desastreus zo'n houding is voor de motivatie van het middenkader, voor de inzet van de mensen op de werkvloer, voor de trouw aan collega's en organisatie, voor uiteindelijk het burgerschap in alle betekenissen van het woord." Voorzitter, daar is geen woord Frans bij en beter kan ik het zelf niet zeggen! Ik zeg er wel bij: de teloorgang van onze Gouden Eeuw was onder andere mede te wijten aan vergelijkbaar wangedrag van een kleine toplaag nomenclatura. Voorzitter. Wij stellen voor om nu kaders te stellen, vanaf heden, om paal en perk te stellen aan provinciegerelateerde bestuursbeloningen daar waar die in het zicht raken. Wij hebben daartoe een motie voorbereid die eveneens zeer breed wordt ondersteund en leggen u die ter bespreking en besluitvorming voor. Wij hopen dat dit soort debatten na de besluitvorming hierover dan ook niet meer hoeven te worden gevoerd. De voorzitter: Door de fractie van de VVD wordt de motie over topbeloningen in de (smi) publieke sector voorgesteld. Deze motie is mede ondertekend door de fracties van de SP, GroenLinks, de SGP, de PvdA, de LPF, de ChristenUnie en D66. Zij wordt vermenigvuldigd en rondgedeeld. Mevrouw De Bruin (GL): Voorzitter, geachte Statenleden. De beloningstructuur binnen publieke ondernemingen is ronduit belachelijk. Het heeft even geduurd, maar inmiddels is er een breed gevoel van onvrede bij partijen, zeker ook landelijke partijen, die inmiddels ook over elkaar heen duikelen in zeer kritische bewoordingen en stevige afwijzingen. Er gaat wat gebeuren, er zal iets aan worden gedaan; zo breed is dat gevoel van onvrede inmiddels geworden. Wij steunen dan ook de door PvdA/CDA en de VVD ingediende moties om daar ook daadwerkelijk werk van te maken. Ik wil nog een ander onderwerp aansnijden dat naar onze mening minstens zo maatschappelijk relevant is, want wij staan hier omdat de aandeelhoudersvergadering van Essent over enkele weken plaatsvindt. Waarschijnlijk volgende week of de week daarna zal staatssecretaris Van Geel de Tweede Kamer voorstellen voorleggen over de kerncentrale Borssele. De discussie over de sluiting van deze centrale is de afgelopen weken weer opgelaaid. De reden is dat EPZ, de eigenaar van Borssele, met forse schadeclaims dreigt als de centrale in 2013 wordt gesloten. Wat wij tot op dit moment in deze discussie missen, is het feit dat Borssele in feite gewoon in handen is van publieke overheden. Borssele is namelijk eigendom van de energiebedrijven Essent en Delta die op hun beurt weer in handen zijn van veel gemeenten en een flink aantal provincies. Dat betekent heel praktisch dat wij, Overijssel, voor 9% aandeelhouder is in Borssele. Deze centrale is in 2013 financieel gezien afgeschreven. Het is rijksbeleid om hem te sluiten, maar andere overheden blokkeren dat besluit door de rijksoverheid te dreigen met forse schadeclaims. Wij snappen dat niet, dat lijkt op geschuif met gemeenschapsgelden, want uiteindelijk is het een broekzakvestzakverhaal. Het is toch de burger die er hoe dan ook voor opdraait! Daarom vragen wij deze Staten om de uitspraak dat zij in hun hoedanigheid van aandeelhouder van Essent, en dus mede-eigenaar van de kerncentrale Borssele, afzien van een het eisen van een schadevergoeding bij sluiting in Dat standpunt zou kenbaar moeten worden gemaakt op de eerstvolgende aandeelhoudersvergadering van Essent. Deze motie wordt mede ingediend door D66 en de SP. De voorzitter: Door de fracties van GroenLinks, D66 en de SP wordt de motie over Essent- Borssele voorgesteld. Zij wordt vermenigvuldigd en rondgedeeld. 6 Provinciale Staten 13 april 2005

7 Mevrouw De Greef-Moes (D66): Collega's. Onlangs las ik een onderzoek over het salaris dat een mens het meest gelukkig zou maken. Ik durf niet meer het bedrag te zeggen, maar ik weet wel dat het aanzienlijk minder was dan de 8 ton van de heer Boersma. Mijn eerste gedachte was dan ook: wat zal die man ongelukkig zijn! Onze fractie wil er dan ook alles aan doen om hem weer een gelukkig mens te maken, mede omdat ik mij ook wel indirect verantwoordelijk voel voor zijn gevoel van ongelukkig zijn. Alle gekheid op een stokje, er is al veel gezegd en voor mij resten dan nog maar twee opmerkingen die in onze fractie naar voren kwamen. In de media hoor je steeds het argument dat de salarissen marktconform moeten zijn. Over welke markt hebben wij het dan? Over die van Amerika of die van Polen? Die verschillen nogal van elkaar! Het salaris zou naar onze mening gerelateerd moeten zijn aan de kwaliteit, de zakelijke en bestuurlijke kwaliteit. Daarover kun je inmiddels wel je twijfels hebben. Ik noem maar even de achterstand in de nota's. De kwaliteit van mens, die deel uitmaakt van deze maatschappij, kunnen wij hier niet meer in terugvinden. Daarom hebben wij de moties mede ondertekend. Mevrouw De Bruin heeft onze gezamenlijke motie al nader toegelicht. Mij rest nog te zeggen dat je als provincie niet moet willen meewerken aan het blijven rondpompen van geld. De heer Oldenburger (CU): Voorzitter. Ik heb weliswaar geen verhaal voorbereid, maar laat duidelijk zijn dat ook mijn fractie van mening is dat het gaat om een buitengewoon belangrijk onderwerp. Net werd mij een tekst uit de bijbel ingefluisterd, psalm 62, waarin onder andere staat: "als het vermogen aanwast, zet er het hart niet op". Dat zou hier wel eens aan de hand kunnen zijn, want als je deze goede raad in de wind slaat, gaat het meestal van kwaad tot erger. Gisteren stond in een Nederlands dagblad een commentaar op deze topinkomens. De discussie ging over de oproep van ook landelijke partijvoorzitters om hier wat tegen te doen. Ik zal niet alles voorlezen, maar een stukje ervan is toch wel buitengewoon interessant, want dat maakt ook wel duidelijk hoe wij hier tegen aankijken: "Volgens de verdedigers van exhibitionistische zelfverrijking is er weinig aan de hand. Ze wijzen erop dat basissalarissen aan de top niet of nauwelijks meer stijgen. Dat klopt, maar de rek zit vooral in de bonussen. Het bonussysteem is de afgelopen jaren populair geworden toen het maatschappelijk gemor over de stijging van de topinkomens aanzwol. Achter dit systeem blijkt nu een bizarre wereld schuil te gaan. Voor sommige topmanagers lopen de bonussen op tot honderdduizenden euro's per jaar. De verdediging dat bestuurders zulke bonussen verdienen omdat hun afbrandrisico groot is en omdat ze zo goed presteren, is raar. Juist omdat topmanagers soms snel op een schopstoel terecht kunnen komen, is hun salaris van oudsher al hoger dan dat van werknemers in minder kwetsbare posities. Datzelfde geldt voor goed presteren. Dat is een minimale eis voor elke bestuurder en dus allang in basissalarissen verwerkt." Kortom, voorzitter, wie goed betaalde directieleden ook forse bonussen geeft, zet de wereld op zijn kop. Als hierover gesproken wordt in de komende aandeelhoudersvergadering moet dit wat mij betreft een belangrijk punt van aandacht zijn. Daarom hebben wij ook van harte de motie van de PvdA en het CDA ondertekend, maar ook die van de VVD die in wezen vraagt om dit breder te zien, zodat wij niet elke keer opnieuw een dergelijke discussie hoeven te voeren. De vraag is nog wel welke oplossingen voor de hand liggen en hoe daaraan zou moeten worden gewerkt. Toen ik hier naar toe reed, luisterde ik naar een interessante discussie op de radio waarin een oud-hoogleraar iets aanhaalde van prof. Tinbergen en inderdaad ook sprak over die marktconformiteit. Hij zei zoiets als: als je daarover spreekt, geef dan eens wat steekwoorden om aan te geven waar het precies om gaat. Moet je marktconform niet vertalen in: productiviteit en rechtvaardigheid? Als je die twee begrippen meeneemt in de Provinciale Staten 13 april

8 discussie zou dat een aanzet kunnen zijn voor een oplossing. Hij verwees daarbij naar buitengewoon interessante artikelen die jaren geleden door prof. Tinbergen waren geschreven. Het is inderdaad een oud probleem. Wij hebben er nu mee te maken, het onderwerp is ook weer helemaal in, maar in feite is het toch een oud probleem. Het lijkt mij goed om ook dit soort aspecten in de discussie op de aandeelhoudersvergadering mee te nemen. Ten slotte nog een korte reactie op de motie van GroenLinks. Ik worstel daar een beetje mee. Mevrouw De Bruin gaf al aan dat sluiting van Borssele een rijksaangelegenheid is. Wat zij ons vraagt is om zelf af te zien van het vragen van een schadevergoeding. Ik zou graag van de gedeputeerde horen hoe dit alles precies in elkaar zit. Juridisch en technisch gezien lijkt mij dit een nogal lastig probleem. Kunnen wij een dergelijke uitspraak wel doen? Wij neigen er overigens toe om ook deze motie te steunen, maar willen graag nog wel een nadere toelichting. De heer Van Dijk (SGP): Voorzitter. Ik wil even aansluiten bij de psalm die de heer Oldenburger noemde. In de oude berijming van 1773 staat: "wordt niet ijdel als het vermogen gedurig aanwast, waakt en let dat gij het hart er niet op zet, zo wordt gij door geen schijn bedrogen." Dat geeft wel aan dat er met vermogen en vermogensvorming op zich, mits op een rechtmatige wijze verkregen, als zodanig niets mis is. Dat geldt echter ook de andere kant, want de arbeider is zijn loon waardig, rechtvaardige beloning. Een topbestuurder van een energiebedrijf is zijn salaris waardig. Voor onze fractie is elementair dat het dragen van grote verantwoordelijkheden mag leiden tot het hebben van een hoog salaris, maar zij is evenzeer van mening dat in de gevallen waar wij hier over praten, zoals bij Essent, iedere verhouding zoek is. Bedrijven in de marktsector hebben ook een verantwoordelijkheid, maar daar gaan wij niet over. Maar het gaat in dit geval om een bedrijf dat opereert in de publieke of semi-publieke sector. Bestuurders van dit soort bedrijven dienen over een publieke mentaliteit te beschikken en dienen oog te hebben voor publieke belangen. Recent is via de krant tot ons gekomen dat ontzettend veel huishoudens in dit land rood staan. Er zullen er zeker bij zijn die een verkeerd uitgavenpatroon hebben, maar ook heel veel die echt niet weten hoe ze iedere maand de eindjes weer aan elkaar moeten knopen. Dan komt dit soort beloningen wel heel wrang over en is dat heel slecht voor de beeldvorming. Wat ons betreft, zou het de desbetreffende heren ook sieren als zij dit uit zichzelf zouden terugdraaien. Aan de andere kant moeten ook wij de hand in eigen boezem steken, want statutair kan dit allemaal. Dan komt de verantwoordelijkheid van de raad van commissarissen en de aandeelhouders om de hoek. Ook de provincie speelt daarbij een rol via haar afvaardiging naar de aandeelhoudersvergadering. Er zijn mede namens ons enkele moties ingediend die beogen om dit soort excessen in de toekomst onmogelijk te maken en wij hopen van harte dat dit zal lukken. De heer Dijkhuis (LPF): Voorzitter. Een van de eerste uitspraken van de nieuwe minister van Bestuurlijke Vernieuwing is: sinds de dood van Pim Fortuyn heeft de tijd stilgestaan. Dat slaat zeer zeker niet op de salarissen van bestuursvoorzitters. Niet alleen de bestuursvoorzitters in het bedrijfsleven, maar ook en misschien wel vooral die bij overheidsen semi-overheidsbedrijven en instellingen. De vorige premier, Wim Kok, had het al over een exhibitionistische zelfverrijking. Hieruit blijkt wel weer dat Nederlands een heel moeilijke taal is. Hij bedoelde natuurlijk exorbitant, maar dat kun je iemand die een muis aanziet voor een afstandsbediening natuurlijk niet kwalijk nemen. Inmiddels is de heer Kok commissaris bij de ING met de bijbehorende beloning. Je zou het ook cynisch kunnen bekijken en zeggen, dat het salaris van de topman van Essent nog wel meevalt: wij hadden gedacht dat het zou zijn, maar het is "maar" ! Het valt mij op, dat dit soort managers met deze salarissen vaak aan het hoofd staat van organisaties die ze niet zelf hebben opgebouwd en ook met het grootste gemak 8 Provinciale Staten 13 april 2005

9 van het ene naar het andere bedrijf hoppen. Ik vraag mij af of dit wel ondernemers zijn. Is dit de toekomst van ons bedrijfsleven? Is die toekomst afhankelijk van dit soort ondernemers? Neen, dan heb ik veel meer waardering voor echte ondernemers zoals Lee Iacocca, die voor een salaris van één dollar Chrysler van de ondergang redde of Steve Jobs van Apple die met de ene na de andere innovatie op de markt komt en voor slechts één dollar op de loonlijst staat! Wij vinden dat dit soort exorbitante beloningen zoals die van de top van Essent, niet kan en zeker niet met publieksgeld. Wij steunen dan ook van harte de moties die hierover zijn ingediend. Gedeputeerde Jansen: Voorzitter. Met vele anderen in deze samenleving maakt het college zich in algemene zin zorgen over de excessieve salarisstijgingen voor de top in bedrijven en instellingen. Zoals de heer Schipper van de VVD het zei: het is een niet op zichzelf staand probleem bij energiebedrijven; het gaat veel verder. Deze bezorgdheid geldt echter in het bijzonder voor overheidsgelieerde bedrijven. De laatste dagen hebben de media hieraan heel veel aandacht besteed. Mede gezien de huidige economische situatie, waarin iedereen de laatste paar jaren wordt geacht zich te matigen en de nullijn te hanteren, kan en mag je hieraan niet achteloos voorbijgaan. Deze gigantische salarissen zijn niet uit te leggen en dat geldt inderdaad ook voor Essent. De cultuur van 'houd wat je hebt en grijp wat je grijpen kunt' en dat we alles normaal gaan vinden wat niet normaal is en zelfs verdedigen, moet worden doorbroken. Als de overheid dit niet doet, wie dan wel? Vooral de laatste weken en dagen lijkt er wat de topinkomens betreft bijna sprake te zijn van een soort ethisch reveil. Dat gevoel kreeg ik vanavond ook even toen ik een aantal Statenleden hoorde spreken, met name als het gaat om bedrijven waar overheden nauw mee verbonden zijn of zelfs eigenaar van zijn. Sommigen zijn er dan als de kippen bij om te roepen of te schrijven, dat de hanen wel heel laat beginnen te kraaien. Maar, zoals bij sommige mensen ook het geval is, er zijn blijkbaar meer wekkers nodig om ons echt wakker te maken. Wekkers rinkelen er op dit moment van alle kanten: van de klant van Essent die mij gisteren een verontrust mailtje stuurde tot de minister-president die ook een helder geluid heeft laten horen. Ook de Staten van Overijssel laten vanavond de Overijsselse wekker luid en duidelijk rinkelen. Wij hebben van de heer Weijnen gehoord, dat het inderdaad niet de eerste keer is dat de wekker hier afgaat. Bijna een jaar geleden heeft de PvdA-fractie ook al een helder signaal afgegeven. Dat hebben we opgepakt; ik kom daar straks nog even op terug. In plaats van te zeggen, dat we het toch allang hadden moeten weten en te vragen waarom ze er nu pas mee komen, lijkt het me veel beter om het momentum te benutten. Als we woorden echt willen omzetten in daden, zullen de overheden gezamenlijk moeten optreden. Daarvoor is het in onze opvatting nodig dat een algemeen geaccepteerd beloningsbeleid wordt geformuleerd, dat voor de overheden gezamenlijk een helder referentiepunt, een helder kader vormt voor het eigen handelen. Uiteraard moet zo'n kader dan wel voldoende concreet en vooral normstellend zijn. Een van de lastige vragen daarbij is wat dan redelijk of maatschappelijk aanvaardbaar is bij dit soort bedrijven. Ik wil daarbij benadrukken, dat het heel belangrijk is dat een normstelling naar buiten toe volledig transparant is. Iedereen moet dat kunnen begrijpen. Het ligt volgens GS voor de hand, dat de rijksoverheid in deze discussie het voortouw neemt. Onze inzet bij Essent moet zoveel mogelijk sporen met het totale salarisbeleid voor ondernemingen en instellingen in de publieke en semi-publieke sfeer. Het college stelt dan ook voor de minister-president een brief te sturen, waarin wij hem vragen deze discussie op korte termijn samen met andere overheden en anderen bijvoorbeeld de vakbonden te voeren. De heer Kerkdijk sprak in dit verband over een kenniscentrum. Ik zou daar niet op willen vooruitlopen en dat op de plaats willen leggen, waar de beslissing moet worden genomen. Uit recente uitlatingen van de minister-president leid ik af, dat hij zich inmiddels al aan het warmlopen is voor dit debat. Ik ben ervan overtuigd, dat het ook inderdaad wordt opgepakt in Den Haag. Daarbij gaat het om al die ondernemingen die direct of indirect, grotendeels of geheel door de overheid worden gefinancierd of waarbij de financiering in Provinciale Staten 13 april

10 hoge mate afhankelijk is van overheidsregulering. Uiteindelijk zullen regering en parlement de kaders moeten vaststellen. Volgens het college komt dit ook helemaal tegemoet aan de motie van de VVD, maar dan beperken we het niet tot de provincie Overijssel en nemen we het geheel van ons land. Voorzitter. Ik kom op Essent zelf. Tot aan vandaag is de raad van commissarissen integraal en volledig verantwoordelijk voor de beloning van de leden van raad van bestuur. Ik wil een misverstand rechtzetten en tegen de heer Yildirim zeggen, dat de provincie niet in de Raad van Commissarissen is vertegenwoordigd. Er is wel een commissaris voorgedragen, maar die zit er zonder enige last of ruggespraak, in het belang van het bedrijf. Vorig jaar april precies een jaar geleden hebben de aandeelhouders in de algemene vergadering van aandeelhouders gevraagd om inzicht in de wijze waarop de totaalbedragen in de jaarstukken tot stand waren gekomen. Het ging namelijk om 2,3 mln. in 2003 en hoe pakken die uit voor de individuele leden van de raad van bestuur? De raad van commissarissen wilde die informatie op formele gronden niet geven, heel gewoon omdat men daartoe niet verplicht was. Vervolgens hebben wij zo'n anderhalf tot twee maanden later de Staten hierover naar aanleiding van vragen van de PvdA-fractie geïnformeerd met daarbij een historisch overzicht van de totale beloning. Opnieuw hebben wij toen de voorzitter van de raad van commissarissen gevraagd om meer inzicht. Op ons uitdrukkelijk verzoek, meerdere malen gedaan, heeft hij weer negatief gereageerd. Aangezien er sprake was van nog een overloop van salarissen van vertrokken bestuursleden konden wij er geen chocola van maken. Daaruit was absoluut niet af te leiden hoe het nu precies in elkaar zat. In antwoord op de vragen hebben wij de Staten aangegeven, dat in het kader van het nieuwe structuurregime de algemene vergadering van aandeelhouders het bezoldigingsbeleid zou vaststellen. De heer Yildirim (SP): Voorzitter. Hoe kan de gedeputeerde zijn rol als woordvoerder, als aandeelhouder beschrijven ten aanzien van de raad van commissarissen, ook wat betreft zijn inbreng? Ik denk hierbij aan de statutaire mogelijkheden van Essent en aan de benoemingsbevoegdheid als aandeelhouder. Deze gegevens zijn besproken in de Staten van de provincie Brabant op 11 april De voorzitter: Ik stel voor, dat de gedeputeerde eerst het feitenrelaas doet en interrupties te laten plaatsvinden als er op dat punt onduidelijkheden zijn. Gedeputeerde Jansen: Verderop in mijn beantwoording zal ik ingaan op alle vragen. Als ik dat niet heb gedaan, merk ik dat erna. Wij beschikken nu wel over de informatie die wij vorig jaar heel graag hadden willen hebben. Ten behoeve van de algemene vergadering van aandeelhouders van 21 april is ons een voorstel aangereikt over het beloningsbeleid. Nadat wij ons ervan vergewist hadden, dat het een openbaar stuk is, hebben wij dat Provinciale Staten ook per mail doen toekomen. Uit de vele persberichten en uit mijn inleiding heeft men kunnen afleiden hoe het college van GS over de gepubliceerde salarissen denkt. De huidige salarissen kwalificeren wij als excessief, buitensporig en in wezen maatschappelijk onverantwoord, niet passend bij het bijzondere karakter van het bedrijf. In de overwegingen van de VVD-motie is dit heel goed verwoord, scherp maar zeer duidelijk. Deze beloningen verpesten de gemeenschapszin, of, zoals de heer Oldenburger het zei, zetten de wereld op zijn kop. Evenals de heer Van Dijk citeerde hij Psalm 62. Toen de heer Van Dijk uitsprak, dat er met vermogensaanwas op zichzelf niets mis was, werd ik heel even bang maar hij voegde er heel snel aan toe, dat hier alle verhoudingen zoek zijn. 10 Provinciale Staten 13 april 2005

11 Het betreft hier nog steeds een bedrijf dat met publieke middelen is gefinancierd en waarvoor wij als overheden een bijzondere verantwoordelijkheid hebben. Naar buiten kunnen wij dit op geen enkele manier uitleggen. Trouwens, ook niet aan onszelf. Dit krijgt nog een extra gewicht als wij daarbij bedenken hoeveel geluiden er zijn over de administratieve achterstanden en klanttevredenheid of beter gezegd klantontevredenheid. Onze inspanningen zullen er daarom op gericht zijn, het beloningsniveau van de leden van de raad van bestuur naar een aanvaardbaar niveau terug te brengen. We zullen ons daarom tijdens de aandeelhoudersvergadering van de volgende week verzetten tegen het huidige voorstel van de raad van commissarissen voor het toekomstige beloningsbeleid en de voorzitter van de raad van commissarissen vragen, dit voorstel terug te nemen. Ik moet hierbij een voorbehoud maken in die zin, dat wij dat natuurlijk wel in overleg moeten doen met de andere aandeelhouders om een meerderheid te krijgen om het voorstel er ook door te krijgen. Maar, gelet op de contacten kan ik mij niet voorstellen, dat er daar heel anders wordt gedacht. Wij zijn er namelijk niet van overtuigd dat met het voorstel zoals dat nu voorligt een beloningsstructuur ontstaat, die tot het door ons beoogde aanvaardbare inkomensniveau leidt. Het voorstel is daarvoor trouwens ook niet inzichtelijk genoeg. De heer Kerkdijk vroeg hoe dit voorstel tot stand is gekomen en hoe dat met het Hay-onderzoek is gegaan. Die vragen kunnen wij de volgende week allemaal stellen maar wij willen het wat simpeler doen door te zeggen, dat dit voorstel gewoon niet voldoet, dat wij meer inzicht nodig hebben en dat het daarom moet worden teruggenomen. Bovendien weten wij niet hoe de criteria voor de bonussen worden toegepast. Een bijzondere vraag die in het verlengde hiervan speelt, is welke concrete mogelijkheden er bestaan om alsnog de huidige beloning van de leden van de raad van bestuur te verlagen. De heer Kerkdijk duidde daar al op. We zullen dit aan de orde stellen. Ik wil en ik kan op dit punt echter niet bij voorbaat verwachtingen scheppen. Daar moeten we ook helder in zijn, want we hebben als aandeelhouders wel te maken met bestaande contractuele afspraken tussen de raad van commissarissen en de leden van de raad van bestuur. De raad van commissarissen is de enige die hierover de gewenste duidelijkheid kan en moet verschaffen. Dan weten we ook welke ruimte er is voor aanpassingen. Dit laat onverlet en dat is ook door enkele sprekers genoemd dat de raad van bestuur natuurlijk ook zelf een gebaar kan maken. Ik bedoel dan niet zomaar een gebaartje. De heer Weijnen gaf het al aan: het kan de heer Boersma op zichzelf niet worden verweten, want de afspraken zijn met hem gemaakt. Hoewel je het hem ook wel weer een klein beetje mag verwijten. Ik verwijs naar de discussie en de woorden die zojuist door verschillende Statenleden zijn uitgesproken. In het kader van de goedkeuring van de jaarrekening zullen wij op dit punt vooralsnog een voorbehoud maken. Instemming met de jaarrekening betekent voor ons dus niet, dat wij ook instemmen met het salaris van de leden van de raad van bestuur. Wij willen overigens ook graag inzicht hebben in de gang van zaken in 2003 en hoe die in 2005 zal zijn. Wij hebben namelijk alleen maar inzicht in de bedragen voor 2004, zoals is te zien in het voorstel dat naar Provinciale Staten is gegaan. De statutenwijziging is van de agenda afgevoerd en komt niet op 21 april aan de orde, omdat de aandeelhouders en de raad van commissarissen het nog niet met elkaar eens zijn. Hierover vindt nog een discussie plaats in de commissie Economie en Bestuur op 25 mei aanstaande. De invloed van de aandeelhouders op het beloningsbeleid zal in die statuten zijn beslag moeten krijgen, zonder dat de aandeelhoudersvergadering het bedrag in euro's vaststelt. Daar moet je je net even niet mee willen bemoeien! Uiteraard zullen wij conform de motie Provinciale Staten voortdurend en onverwijld informeren over relevante ontwikkelingen. Wij zien de motie dan ook als een sterke ondersteuning van de koers die wij hebben ingezet. Wij willen de motie van de VVD echter iets ruimer invullen. Wij hebben Essent vandaag gevraagd om de aandeelhoudersvergadering op het punt van de salarissen openbaar te Provinciale Staten 13 april

12 laten zijn. Het leek ons goed om dat te doen, mede gelet op wat hier allemaal speelt. Wij hebben dat in de brief als volgt verwoord: "Gezien de brede aandacht voor het onderwerp en het feit, dat wij als openbaar bestuur hierin zoveel mogelijk openheid voorstaan. brengen ons tot dit voorstel. Wij van onze kant geven er derhalve de voorkeur aan, dat deze mogelijkheid wordt geboden." Wij hopen, dat het antwoord volgt. Welke mogelijkheden hebben we? Het niet goedkeuren van de jaarrekening is echt een paardenmiddel en je moet je afvragen of je dat werkelijk wilt inzetten. Wij willen een voorbehoud maken ten aanzien van dit punt, nogmaals in overleg met de andere aandeelhouders. De laatste dagen en ook vanavond is de vrees uitgesproken, dat wij de leden van de raad van bestuur onder verantwoordelijkheid van de leden van de raad van commissarissen rustig over het water laten lopen. Dat moeten wij voorkomen. Als zij hier en daar over een paaltje stappen, is het prima maar veel verder mag dat niet gaan. Laten wij er echter niet op vooruitlopen, want wij weten nog niet welke reacties wij krijgen. Ik hoop in ieder geval, dat de raad van commissarissen toont ook over een publieke mentaliteit te beschikken. Dat zal straks moeten blijken. Voorzitter. Wat betreft de motie van GroenLinks kan en mag mijns inziens niet worden gesteld, dat hier een blokkade wordt opgeworpen bij de eventuele sluiting door de lagere overheden, door de aandeelhouders. Het is echt een rijksverantwoordelijkheid om al dan niet tot sluiting over te gaan. Men weet, dat de discussie over kernenergie opnieuw is gestart, niet onder de dreiging van de eventuele claims maar mede met het oog op de toekomst van een duurzame en schone energie, wat je er ook van mag vinden. Ik spreek hiermee absoluut geen waardeoordeel uit. Mevrouw De Bruin (GroenLinks): Voorzitter. Van Geel heeft zelf dit argument naar de Kamer gebracht. Hij heeft juist zelf aangegeven, dat de aangekondigde schadeclaims van EPZ dat zijn wij eigenlijk maar vele mensen realiseren zich dat niet wel degelijk van invloed zijn op het standpunt van het kabinet inzake de sluiting van Borssele. Het Rijk heeft in het bestuursakkoord opgenomen, dat wil het dit besluit effectueren het knalhard aanloopt tegen de aangekondigde schadeclaims van EPZ. Dat is een reden om het besluit te heroverwegen. Dat heeft Van Geel aangegeven en daarbij de vraag gesteld of het besluit wel moet worden genomen dan wel of het geld dat daarmee gemoeid zou zijn niet beter op een andere manier in duurzame energie moet worden geïnvesteerd. Daarmee heb ik het plaatje even volledig gemaakt. GroenLinks vindt dit echter te zot voor woorden, want uiteindelijk is dit een rondpompen van publieke middelen en dus gemeenschapsgeld, waarbij lagere en hogere overheden elkaar in de weg zitten. Laten wij dan gewoon afzien van die schadeclaim, want het geld dat daarin is geïnvesteerd, is in 2013 allang terugverdiend door de afschrijving. Gedeputeerde Janssen: Voorzitter. Het lijkt ons niet verstandig om bij voorbaat af te zien van een schadeclaim. Overijssel gaat daar in de eerste plaats niet als enige over. Natuurlijk kunnen we onze invloed aanwenden op de aandeelhoudersvergadering maar wij willen de discussie echt op een normale manier voeren. Mocht tot sluiting worden overgegaan, dan is het natuurlijk ook helemaal niet verkeerd dat daar wat tegenover staat. Ik spreek mij daar echter nu niet over uit; wij willen de discussie zuiver laten plaatsvinden. Wij zien het als twee gescheiden discussies en willen niet bij voorbaat zeggen, dat wij als Essent geen claim indienen. Dat zou de wereld op zijn kop zetten. Mevrouw De Bruin (GroenLinks): Maar u spreekt over "wij als aandeelhouders"! Maar wat hebben wij nu net gedaan? Wij hebben zojuist als aandeelhouders een standpunt over de beloningsstructuur ingenomen. De gedeputeerde kan dat onverstandig vinden dat kan ik mij vanuit zijn positie voorstellen en daar wil ik niets op afdingen, maar de aandeelhouders, de provincie Overijssel, kunnen wel degelijk het standpunt innemen dat wij daarvan af willen zien. Of de gedeputeerde dat uiteindelijk voor elkaar krijgt en of u alle aandeelhouders daarin op een rij krijgt, is natuurlijk vers twee. Die interruptie wilde ik plegen op het eerste gedeelte 12 Provinciale Staten 13 april 2005

13 van het betoog van de gedeputeerde, want hij maakte ook het voorbehoud van overleg met de andere aandeelhouders als een aanspraak wordt gedaan op de beloningsstructuur. Naar mijn mening is dat niet zo; je kunt als aandeelhouder Overijssel een standpunt innemen. Natuurlijk moet je onderhandelen; soms verlies je en soms win je. Gedeputeerde Jansen: Dat heb ik ook geprobeerd te zeggen, namelijk dat het resultaat van wat wij bereiken uiteraard afhankelijk is van de wijze waarop de anderen hierop willen insteken. Om die reden heb ik dat voorbehoud gemaakt, want dat zal niet automatisch bereikt worden. Dat is de inzet die ik heb aangegeven en die in de motie is verwoord. De heer Oldenburger (CU): Voorzitter. Wat is volgens mevrouw De Bruin de noodzaak, dat wij daarover op dit moment een uitspraak doen? Mevrouw De Bruin (GroenLinks): Wij zijn van mening, dat het urgent is omdat Van Geel de volgende week of de week erna met voorstellen naar de Kamer komt om dit probleem verder te bespreken. Hij heeft dat aangekondigd met het verhaal dat ik net naar voren heb gebracht. Hij zal dat uitwerken en om die reden lijkt het ons wenselijk om op dit moment een signaal af te geven. Ik wil namelijk liever niet, dat wij daarmee net als met de beloningsstructuur helemaal aan het einde zitten. Ook dit kan een aanzwellend geluid worden, maar ik wil het signaal graag tijdig afgeven om elkaar niet een loer te gaan draaien, omdat de zaak is afgeschreven en wij geen schadeloosstelling hoeven. De heer Oldenburger (CU): Maar dat betekent toch ook, dat de Kamer zich kan uitspreken over de al dan niet wenselijkheid van een dergelijke schadeclaim van EPZ? Mevrouw De Bruin (GroenLinks): Maar de Kamer gaat niet over EPZ, mijnheer Oldenburger! EPZ is in handen van gemeenten en provincies en niet in handen van het Rijk. De voorzitter: De gedeputeerde rondt nu dit punt af! Gedeputeerde Jansen: Voorzitter. Wij vinden het niet verstandig om op dit moment de discussie over kernenergie te belasten met een uitspraak zoals door mevrouw De Bruin wordt voorgesteld. Ik hoor echter wel of de Staten zich kunnen vinden in het standpunt van het college dan wel in het standpunt van mevrouw De Bruin. De voorzitter: Ik vraag mij af, gezien de duidelijkheid van zowel de Staten als van de gedeputeerde, of er behoefte is aan een tweede termijn. Dat blijkt niet het geval te zijn. De beraadslaging wordt gesloten. De voorzitter: Voorafgaand aan de besluitvorming vraag ik of er behoefte bestaat aan het afleggen van stemverklaringen. De heer Ter Schegget (PvdA): Voorzitter. Ik heb geen behoefte aan een stemverklaring maar wel aan een korte schorsing. De vergadering wordt enkele minuten geschorst. De voorzitter: Ik geef het woord aan de leden Sijbom, Kerkdijk, D. van Dijk en Yildirim voor het afleggen van een stemverklaring. De heer Sijbom (VVD): Voorzitter. De fractie van de VVD in de Staten van Overijssel zal tegen de motie van de fractie van GroenLinks stemmen. De motie neemt de sluiting van de kerncentrale Borssele als uitgangspunt, terwijl onze fractie een voorstander is van het openhouden van de centrale. Wij blijven het gebruik van kernenergie als een van de Provinciale Staten 13 april

14 mogelijkheden zien om aan de toenemende vraag aan energie te blijven voldoen. Wij zijn bovendien van mening, dat we de techniek in huis moeten hebben en dat wij deze moeten helpen verbeteren. De heer Kerkdijk (CDA): Voorzitter. De fractie van het CDA kan zich vinden in de toelichting van de gedeputeerde en zal dan ook tegen de motie van de fractie van GroenLinks stemmen. Een extra reden is, dat destijds het besluit is genomen zonder de financiële consequenties van sluiting te overzien. Als wij daarin zouden meegaan, zouden wij meegaan in een actie die geen zicht heeft op de consequenties. Wij hebben daar geen enkele behoefte aan. De heer Van Dijk (SGP): Voorzitter. Wij kunnen ons bij die motivering aansluiten en wij zullen deze motie dan ook niet steunen. De heer Yildirim (SP): Voorzitter. Wij ondersteunen het voorstel van de gedeputeerde om een bericht naar de minister-president te sturen. Elk klein beetje helpt. Wat betreft de suggestie dat wij wakker moeten zijn, merk ik op dat onze haan altijd heeft gekraaid en dat wij blij zijn, dat anderen nu ook wakker zijn. Wij vragen ons dan ook af of de gedeputeerde niet wat actiever had kunnen reageren op het punt van de beloningsstructuur. Het begin van dit jaar was namelijk ook bekend. De voorzitter: Dit lijkt meer een derde termijn! De heer Yildirim (SP): Wij verzoeken de gedeputeerde ons te informeren over de onderhandelingen met de andere aandeelhouders. De voorzitter: Dit is geen stemverklaring en de vraag blijft hangen! Stemmingen In stemming komt de motie van de fracties van de PvdA en het CDA over de remuneratie van de leden van de raad van bestuur van Essent N.V. De voorzitter: Ik constateer, dat deze motie met algemene stemmen is aangenomen. In stemming komt de motie van de fractie van de VVD over topbeloningen in de (semi) publieke sector. De voorzitter: Ik constateer, dat deze motie eveneens met algemene stemmen is aangenomen. In stemming komt de motie van de fracties van GroenLinks, D66 en de SP over Essent-Borssele. De voorzitter: Ik constateer, dat met uitzondering van twee leden de overige aanwezige leden van de fracties van de PvdA, de SP, GroenLinks en D66 voor deze motie hebben gestemd en die van de overige fracties ertegen, zodat zij is verworpen. De vergadering wordt enkele minuten geschorst. 2. Inspreekrecht Van het inspreekrecht wordt geen gebruik gemaakt. 3. Vragenuur 14 Provinciale Staten 13 april 2005

15 Van het vragenuur wordt geen gebruik gemaakt. 4. Ingekomen stukken De voorzitter: Toegevoegd wordt aan de lijst aanvullende informatie van het college aanvullende informatie inzake het Actiefonds. De Staten worden verzocht deze te betrekken bij de bespreking van het agendapunt Besteding Actiefonds 2005 en wijze van aanwending Actiefonds 2006 en verder. Met betrekking tot de lijst brieven en mededelingen van het college van GS heb ik begrepen, dat de brief onder 1. over het Projectenboek Netwerkstad Twente is besproken in de commissie Zorg en Cultuur en dat het advies van de commissie luidt om hiermee in te stemmen. De heer Antuma (CDA): Dat klopt, voorzitter! De voorzitter: Aangezien niemand meer het woord wenst over deze lijst concludeer ik, dat de Staten kunnen instemmen met de voorgestelde wijze van afhandeling van ingekomen stukken. 5. Voorstellen van Gedeputeerde Staten A-voorstellen (Hamerstukken) PS/2005/226 Wijziging Reglement Waterschap Groot Salland Zonder hoofdelijke stemming wordt overeenkomstig het voorstel van GS besloten. 6. Voorstellen van Gedeputeerde Staten B-voorstellen (bespreekstukken) PS/2005/222 Partiële herziening Regionaal Bedrijventerrein Twente van het Streekplan Overijssel De voorzitter: Ik geef gelegenheid tot het afleggen van stemverklaringen. De heer Rouwet (SP): Voorzitter. De SP heeft zich destijds bij de locatiekeuze voor het RBT in Twente tegen de locatie Almelo-Zuid bij Bornerbroek uitgesproken en haar voorkeur aangegeven voor Almelo-Noord. Toen het RBT ter besluitvorming aan de Staten voorlag, hebben wij er uiteindelijk mee ingestemd met dezelfde aantekening, dat wij tegen de locatie Bornerbroek zijn en een voorkeur hebben voor Almelo-Noord. Om die reden wil ik nog eens graag gebruik maken van de gelegenheid om bij de wijziging van het streekplan aan te geven, dat wij opnieuw niet akkoord gaan met de locatie Almelo-Zuid. Wij zullen dan ook tegen deze wijziging stemmen. De heer Van Dijk (SGP): Voorzitter. Ook onze fractie was destijds geen voorstander van een RBT op deze locatie. Om die reden zullen wij dit voorstel niet steunen. Mevrouw De Greef-Moes (D66): Ook wij hebben destijds aangegeven, dat wij Bornerbroek de slechtste locatie vinden. Wij zullen dan ook tegen de wijziging van dit streekplan stemmen. De heer Vruggink (GroenLinks): Voorzitter. Onze mening is ook altijd duidelijk geweest. Wij zullen tegen dit voorstel stemmen. Wij wensen de Stichting Dorpsbelangen veel succes bij de rechtsgang. Provinciale Staten 13 april

16 De heer Dijkhuis (LPF): Hetzelfde geldt voor de RPF. Wij hebben destijds eveneens aangegeven tegen het RBT te zijn en om die reden zullen wij ook tegen de huidige wijziging stemmen. In stemming komt het voorstel. De voorzitter: Ik constateer, dat de aanwezige leden van de fracties van het CDA, de PvdA, de VVD, de ChristenUnie voor dit voorstel hebben gestemd en die van de overige fracties ertegen, zodat het is aangenomen. PS/2005/1240 Ontwerp Provinciaal Verkeers- en Vervoersplan De beraadslaging wordt geopend. De heer Zwart (PvdA): Voorzitter. Ruim een jaar na de vaststelling van de Startnotitie heeft de PvdA het gevoel, dat een punt is bereikt waarop moet worden vastgesteld dat het PVVP is uitgekristalliseerd. In deze vorm heeft het PVVP veel in zich dat stemt tot tevredenheid. Dat is in de eerste plaats het geval bij het openbaar vervoer. Het plan kiest ervoor om onder moeilijkere omstandigheden de financiële middelen voor het openbaar vervoer constant te houden. De voorzieningen en dienstregelingen blijven op peil, zo blijkt ook uit de afgegeven concessies. De houding ten opzichte van de mogelijke exploitatie van treindiensten is positief. Ten aanzien van de beheersing van de kosten van de Regiotaxi zijn maatregelen genomen, die ruim voldoende besparingen hebben opgeleverd. In het PVVP staan goede voornemens ten aanzien van het uitvoeren van netwerkanalyses. Resultaatgericht uitgevoerd, dienen deze de integraliteit in de bestrijding van toekomstige knelpunten op de verbindingen naar onze economische centra. Mevrouw Husselman-Oosterom (CDA): Mijnheer Zwart, als u blij bent met de netwerkanalyses, bent u het dan met mij eens dat die zo snel mogelijk uitgevoerd dienen te worden? De heer Zwart (PvdA): Ja. Mevrouw Husselman-Oosterom (CDA): Zelfs als het dit jaar zou kunnen? De heer Zwart (PvdA): Ik zou dat graag uitgevoerd zien als dat zou kunnen. Het resultaat is het allerbelangrijkst! Mevrouw Husselman-Oosterom (CDA): Prima! Ik houd u daaraan! De heer Zwart (PvdA): Voorzitter. Ik neem aan, dat mevrouw Husselman doelt op de inhoud van haar eerste motie, waarin behalve de netwerkanalyses ook nog wat andere dingen staan die Mevrouw Husselman-Oosterom (CDA): Mijnheer Zwart, ik heb nog geen motie ingediend! Dit lijkt mij wat snel. De heer Zwart (PvdA): Voorzitter. Wij kunnen overigens tevreden zijn met de resultaten die de gedeputeerde in de gesprekken over de huidige bestaande knelpunten Nijverdal en Ommen heeft bereikt. Men zal hebben gemerkt, dat ik deels inga op ontwikkelingen van na de opstelling van dit PVVP. De ontwikkelingen gaan namelijk door. Het is daarom heel goed, dat het PVVP voorziet in een dynamisch beleidsprogramma met een voortschrijdend karakter. Provinciale Staten kunnen uitzien naar een bijgesteld PVVP over twee jaar. Dit zal 16 Provinciale Staten 13 april 2005

17 goed overeenkomen met de noodzakelijke voortgang van het denken over verkeersbeleid in de commissie. Wij stellen vast, dat het PVVP geen grote helderheid verschaft over de prioritering in de plannen, in het bijzonder de plannen voor grote wegenprojecten die juist een belangrijke bijdrage moeten leveren aan de bereikbaarheid van de economische centra. In het algemeen is het PVVP onduidelijk over de financiering. Het is maar moeilijk vast te stellen of de focus in dit PVVP inderdaad wel op de economische centra gericht is. De vraag is ook of de beoogde integraliteit voldoende uit de verf komt. Die integraliteit uit zich immers uiteindelijk in de bereidheid mee te werken aan verbeteringen van het wegennetwerk van andere wegbeheerders. De provincie moet een zekere bereidheid uitstralen, maar dan meer de bereidheid van een goede partner dan van een initiatiefnemer. Van belang is het besef, dat de bereikbaarheid van onze economische centra voor een deel loopt via wegen die niet van ons zijn. Om die wegen te verbeteren, moeten goede afspraken worden gemaakt. Wij hebben er begrip voor, dat de gedeputeerde daarvoor enige bewegingsruimte nodig heeft. Het PVVP ontmoet het belang van "mensgerichte" maatregelen op het gebied van verkeersveiligheid. Taken worden toebedeeld aan "een professionele organisatie die de uitvoering hiervan regelt". De bijbehorende financiering blijft echter nog achter. Wij zijn van mening, dat er duidelijkheid moet komen over de financiering van het ROVO. Wij zullen een motie indienen om deze duidelijkheid te verschaffen. De milieuparagraaf in het PVVP toont een bepaalde bescheidenheid. Wij menen dat het mogelijk is om meer voor het milieu te doen. Een luchtkwaliteitskaart geeft een beeld van de optredende vervuiling maar vormt op zichzelf nog geen bestrijding daarvan. Door de toepassing van plantaardige brandstof te bevorderen, kan de provincie bijdragen aan een schonere lucht in Overijssel en aan de reductie van de uitstoot van Co 2. Deze doelen passen binnen het bestaande beleid en wij zijn van mening, dat het tijd is om ook op het terrein van verkeer deze doelen te dienen. De provincie heeft als opdrachtgever in het vervoer bepaalde bevoegdheden en heeft de mogelijkheden om te fungeren als pleitbezorger in de richting van andere overheden. Wij menen, dat deze moeten worden benut om de introductie van plantaardige brandstoffen te faciliteren. Mevrouw De Greef-Moes (D66): Voorzitter. Soms moet je als kleine partij geduld hebben. Ik herinner mij nog de begrotingsvergadering, waarin D66 een amendement heeft ingediend om te onderzoeken of het provinciale wagenpark op koolzaadolie kon rijden. De gedeputeerde heeft dat echter min of meer verworpen en gezegd, dat het college daarmee toch aan de gang zou zijn. Ik ben blij, dat de PvdA het nu oppakt en ik ben dan ook benieuwd naar het antwoord van de gedeputeerde op de vraag of hij daar inderdaad al wat mee heeft gedaan. De heer Zwart (PvdA): Wij zijn van mening, dat er een actieprogramma moet worden opgesteld voor het gebruik van plantaardige brandstoffen. Wij zullen samen met anderen daartoe een amendement indienen. Voorzitter. Het PVVP is een plan dat in het algemeen voldoet maar dat op enkele punten nog niet aan onze verwachtingen beantwoordt. Wij verwachten, dat over de kwesties genoemd in dit PVVP in de nabije toekomst opnieuw intensief zal moeten worden gesproken. De voorzitter: Door de fractie van de PvdA wordt het amendement A1, mede-ondertekend door de fracties van de VVD en het CDA, over de milieuparagraaf en de motie M1 over het ROVO voorgesteld. Deze worden vermenigvuldigd en rondgedeeld. Provinciale Staten 13 april

18 Mevrouw Husselman-Oosterom (CDA): Mijnheer Zwart, ik hoop dat wij aan uw verwachtingen kunnen voldoen. Onze visie kent enkele onderdelen waarop u direct kunt inspelen. Voorzitter. Het duurde even, maar na drie commissievergaderingen kwamen wij eindelijk tot de essentie. Wat zijn de kaders voor het verkeers- en vervoersbeleid voor de komende jaren en wat is de uitvoer? Ofte wel: waar willen wij ons als Staten mee bemoeien en waarmee niet? Wij hebben niet de behoefte om ons met de uitvoering te bemoeien. Geen dubbele lijnen, omvang van rotondes of de kleur van het asfalt. Maar wat wel? Wat gaan we doen aan de bereikbaarheid van onze economische centra? Waar focussen we op, in welk tempo en hoe gaan we dat alles financieren? Kader of uitvoering? De norm of het noemen van de wegnummers? Daar zit nu net het probleem met het PVVP. Het PVVP is een heel breed plan; het gaat over de weg, over het openbaar vervoer, de fiets, het goederenverkeer, decentralisatie, carpoolen, stations en wat niet meer. Wat erin staat, is ook beslist geen onzin. De uitgangspunten van de startnotitie zijn genoemd en hier en daar verwerkt en de bestuursfilosofie klopt ook. Maar wat gaan we nu doen? Waar zit de actie? Waar is de ruimte voor actie? Dit is een long list en het is ons onvoldoende duidelijk waarmee GS nu gaan beginnen. Met vier moties willen wij hieraan meer richting geven, prioriteren zo men wil. Wij doen dat in een consistente lijn, in het verlengde van de motie over werkgelegenheid en bereikbaarheid die het vorig jaar is aangenomen. Het ligt ook in het verlengde van de startnotitie, waarin de uitgangspunten zijn neergelegd: bereikbaarheid van economische centra, hoofdnetwerk, kwaliteit bereikbaarheid en differentiatie. Wij zeggen niets nieuws maar wij maken wel keuzes. Niet alles maar een paar dingen gaan we doen. De eerste motie gaat over de netwerkanalyses, nodig om knelpunten rond de economische centra in beeld te krijgen. Bovendien vormen zij een instrument om samen met Rijk en gemeente naar oplossingen van die knelpunten te zoeken. Daarmee gaan we niet wachten; we beginnen daar de volgende week mee. Actie, dus! Een Actiefonds, zo zou ik zeggen. Het stellen van kaders past bij het stellen van normen. Qua systematiek is er niets mis mee. Deze normering is echter wat ons betreft te weinig doordacht en te prematuur. Om die reden willen wij die norm niet zo absoluut en centraal stellen en dienen we ons vooral eerst te richten op de knelpunten die uit de netwerkanalyses naar voren komen. Dat staat in onze motie over de netwerkanalyses. De N35 en de N340 zijn op zichzelf geen nieuwe wegenonderdelen maar wij leggen de nadruk op de aansluiting van die wegen. Hoe sluiten zij aan niet alleen op het gemeentelijk maar ook op het rijksnetwerk? Wij zien dat het daar vastloopt. Niet iedere wegbeheerder zijn eigen stukje maar met elkaar. Wij noemen dat "integraal". Het laatste punt in de motie is de overdracht van wegen. Ook dat is techniek maar toch mag dit niet blindelings worden toegepast. Daarbij moet rekening worden gehouden met de functie van de wegen en gewijzigde omstandigheden. Aan dit alles hangt een prijskaartje, maar hoeveel geld is er nu eigenlijk en waar is dat voor gereserveerd? Er mag dan een dynamisch beleidsprogramma komen, maar wij willen toch graag beter weten waar die middelen zitten. Kortom, een financieel meerjarenperspectief samengebracht in een Mobiliteitsfonds waardoor we elk jaar een goed en eenduidig overzicht krijgen en op een fatsoenlijke manier afwegingen kunnen maken. Daarmee ontstaat transparantie en kunnen de Staten afwegingen maken zonder dat we GS in de uitvoering voor de voeten lopen. GS krijgen de ruimte voor de onderhandelingen om met andere partijen tot overeenstemming te komen en de zaak uit te voeren. Wij willen geen PVVP met of zonder prioriteiten door de Staten aangegeven, waarvan wij de financiële consequenties niet beter in beeld hebben. In september, voor de begrotingsbehandeling is er duidelijkheid over de liggende gelden, op welke planken dan ook. In het vervolg krijgen wij 18 Provinciale Staten 13 april 2005

19 graag als onderdeel van de begrotingscyclus strakke overzichtjes met een Mobiliteitsfonds als basis. Dat is de inhoud van de tweede motie. Als wij dat inzicht hebben, komt er een moment waarop wij de vraag stellen hoe wij de economische centra nog beter bereikbaar kunnen maken. Is dat door de N18, de N50, de noord-zuidverbindingen? Elk debat dat wij hierover voeren, is een debat met een blinddoek voor. We weten immers nog niet hoeveel geld we hebben? We weten niet hoe ver de financiële polsstok reikt maar we weten wel de richting en we willen iets groots. Dat zal op enig moment een flinke financiële impuls nodig hebben. Maar die discussie voeren we later. In de motie geven we samen met de VVD die richting aan en gaan we in op de verbindingen en de positie van de provincie daarin. Later zullen wij daarover komen te spreken maar eerst willen wij die duidelijkheid in een meerjarenperspectief. In onze vierde motie gaan wij in op het openbaar vervoer. Wij zien te weinig terug van de verwerking van de uitgangspunten. Het is een opsomming, een wensenlijst. Het gaat om de bereikbaarheid van economische centra. Dat betekent insteken op openbaar vervoer en woon-werkverkeer, differentiatie en bereikbaarheid. Het betekent iets voor de keuze van het soort openbaar vervoer. Integraliteit moet een thema zijn voor de aansluitingen. Ook daaraan willen we richting geven. Niet alles kan, maar wel de hoofdlijnen. We opteren voor een model, waarin de vervoersmodaliteiten aanvullend en misschien zelfs wel aansluitend zijn, want dat vinden de passagiers erg prettig. In de Achterhoek zijn daarmee goede ervaringen opgedaan en daar willen we graag mee experimenteren. De Regiotaxi kan dan het vangnet vormen. De vierde motie geeft die hoofdlijnen. Het proces van het PVVP is intensief geweest en soms waren er fases van onbegrip. Er waren hobbels maar het diende ergens toe. GS en PS hebben elkaar scherp gehouden en dat kan het resultaat alleen maar ten goede komen. Het is een PVVP geworden dat de kaders aangeeft, maar dan een beetje ruim. PS hebben de piketpaaltjes geslagen, stuk voor stuk. Dan ontstaat een traject waarmee we samen op weg kunnen. De voorzitter: Door de fractie van het CDA worden de volgende moties voorgesteld: - de motie M2, mede namens de fractie van de VVD, over de opstellen van netwerkanalyses; - de motie M3, mede namens de fractie van de VVD, over de verbijzondering van het PVVP inzake het wegverkeer; - de motie M4, mede namens de fracties van de VVD en de PvdA over de verbijzondering van het PVVP inzake openbaar vervoer. De moties worden vermenigvuldigd en rondgedeeld. De heer Oostra (CU): Mijnheer de voorzitter. Wij willen onze waardering uitspreken voor de heldere structuur en de toelichting op de opgaven, nodig om de knelpunten met betrekking tot verkeer en vervoer in de komende jaren op te lossen. Wij zijn het daar in grote lijnen mee eens. Een aantal specifieke punten, die wij politiek belangrijk vinden, willen wij aanscherpen. Wij zouden kunnen pleiten voor het belang van de N18 tussen Varsseveld en Enschede of voor de financiering van het ROVO of voor andere wegen, maar dan gaat het over het oplossen van financieringsproblemen. Dat willen we niet ad hoc doen voor een aantal losse gevallen, omdat we het integrale overzicht missen om de juiste prioriteiten te kunnen stellen. We wachten met spanning af op welke manier de dynamische beleidsprogramma's vorm en inhoud krijgen, ook bij de Perspectiefnota en de begroting. Toch zijn we niet helemaal gerust. De ambities van het PVVP en de financiële middelen zijn niet met elkaar in overeenstemming. Ik vind het niet voldoende te weten welke ambities de komende twee jaar willen waarmaken als wij die niet kunnen plaatsen tegen een meerjarig Provinciale Staten 13 april

20 perspectief. Samen met het CDA en de VVD hebben wij een gebudgetteerd meerjarig overzicht voorgesteld van de overige opgaven in het PVVP die nog niet in de actuele lijst van opgaven voor de komende twee jaar worden vermeld. De dynamische netwerkanalyses zouden wij graag met de allerhoogste prioriteit uitgevoerd willen zien om te voorkomen, dat we nu al prioriteiten stellen welke verkeersknelpunten opgelost moeten worden terwijl we nog geen idee hebben op welke manier dat het meest effectief en het efficiëntst kan. Mijn verwachting is, dat andere keuzes gemaakt zullen worden als we de oorzaken echt weten, niet meer aanmodderen met de natte vinger maar op een vaste manier aan de hand van onderbouwde analyses. Wij kunnen ons vinden in de uitgangspunten voor Duurzaam Veilig, die overeenstemmen met de landelijke doelstellingen. Wel vraag ik mij in hoeverre het concept van Duurzaam Veilig in afdoende mate de veiligheid op parallelwegen kan garanderen, gelet op het gebruik van deze wegen door steeds zwaarder wordend landbouwverkeer, door aanliggende bedrijven en door soms grote groepen scholieren. Wij zouden graag zien dat over de veiligheidssituatie op de parallelwegen apart wordt gerapporteerd in verkeersongevallenconcentratierapporten. Wij wachten de reactie van de gedeputeerde af en zullen dan besluiten al dan niet een motie in te dienen. Wij kunnen ons eveneens vinden in de aanpak, dat er een kernnet moet zijn waaraan zwaardere kwaliteitseisen worden gesteld dan aan het aanvullende net. Het kernnet kan dan weer als basis dienen om het aanvullende net zo effectief en zo efficiënt mogelijk te gebruiken. Voor de doelstellingen van het kernnet geldt een betrouwbaar en toegankelijk openbaar vervoer: in principe 100% op tijd. Maar hoe betrouwbaar mag het aanvullende net zijn? Gelden hier dezelfde eisen? Ik weet niet of de provincie beschikt over de openbaarvervoermonitor. Indien dat het geval is, kan het volgend jaar een nauwkeuriger inschatting gemaakt worden van de na te streven betrouwbaarheid, bijvoorbeeld in 95% van de gevallen minder dan twee minuten te laat. Ernstiger vinden wij op dit moment het ontbreken van een doelstelling van het openbaar vervoer in het algemeen. Die is er wel, voor bereikbaarheid van de economische centra, voor differentiatie in bereikbaarheidskwaliteit, voor een gebiedsgerichte en integrale benadering, verkeersveiligheid, milieu en leefbaarheid. In dit rijtje behoort toch zeker de doelstelling openbaar vervoer te staan. Die is er namelijk wel, zoals blijkt uit de beantwoording van GS op schriftelijke vragen van Staphorst en Raalte. Wij dienen een amendement om dit tekort op te heffen. De inzet van het college om de Regiotaxi betaalbaar te houden, onderschrijven wij ten volle. De exploitatiekosten moeten zo laag mogelijk worden. In Brabant wil men overgaan tot een regionale aanpak, waarbij buurtbus, Regiotaxi en regulier openbaar vervoer in één systeem komen om een optimaal resultaat te verkrijgen. Wij zouden graag van de gedeputeerde willen weten of er geregeld overleg is met andere provincies, opdat van elkaar kan worden geleerd. Eventueel dienen wij een motie in om te onderzoeken of het systeem in Brabant ook toepasbaar is voor Overijssel. Wij hebben er niet zo'n probleem mee als onrendabele lijnen vervallen, mits er een redelijk alternatief voor in de plaats komt. De Regiotaxi heeft in het PVVP de rol van vangnet gekregen en daar ligt een groot pijnpunt. De Regiotaxi is voor velen te duur. Het gaat er namelijk niet alleen om, dat de Regiotaxi overal beschikbaar is maar ook om de vraag of de Regiotaxi wel betaalbaar is voor de mensen die er met een zekere regelmaat gebruik van willen maken. Tot nu toe was de stelling: overdag rijdt de bus en 's avonds en in het weekend de Regiotaxi als er geen bus rijdt, met korting van de provincie. Op die manier is er dus de hele week betaalbaar openbaar vervoer, zowel overdag als 's avonds. Dat is waar, maar wat als er in een kern helemaal geen bus rijdt? Dan ben je uitsluitend afhankelijk van 20 Provinciale Staten 13 april 2005