Vertrekpunt van de lezing is de actuele stand van het onderzoek naar de effecten van interlandelijke adoptie. Daarna gaan we in op het veranderde
|
|
- Maurits Aalderink
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Soms is het anders, soms is het gelijk Vroege ouder-kind begeleiding in de context van cultuurverschil, diversiteit en maatschappelijke kwetsbaarheid. Praktijkgerichte bijdrage: Interlandelijke adoptie, actuele vragen en aandachtspunten voor vroege begeleiding van ouders en kinderen. Het opnemen van een vreemd kind in het gezin is misschien zo oud als de mensheid. Vroeger stond het garanderen van een erfgenaam hierbij centraal. Sinds de jaren 50 is adoptie een fenomeen geworden dat landen en continenten overschrijdt. Hoewel de meeste aspirant ouders pas aan adoptie denken als ze zelf geen eigen kinderen kunnen krijgen is het duidelijk dat bij het fenomeen van interlandelijke adoptie verantwoordelijkheden komen kijken die de privé sfeer van gezinnen duidelijk overschrijden. Vermits de meeste herkomstlanden ontwikkelingslanden zijn en de meeste ontvangende landen, geïndustrialiseerde, rijke landen is het gevaar van kinderhandel en uitbuiting niet denkbeeldig. Het huidige adoptiebeleid in België steunt op twee belangrijke internationale verdragen die het belang van het kind centraal zetten. Uitgangspunt is dat kinderen via adoptie een goede tweede kans moeten krijgen, dat het belang van het kind moet primeren. Ouders zoeken voor een kind dus in plaats van een kind voor ouders. Eerste belangrijk Verdrag is het UNO -Verdrag van de rechten van het kind dat in 1991 door België werd geratificeerd. Hierin wordt duidelijk gesteld dat internationale adoptie pas mag overwogen worden als alle mogelijkheden in het land van herkomst voor het kind zijn uitgeput. Het recht van een kind om in zijn oorspronkelijk milieu en bij zijn eigen familie op te groeien staat centraal. In september 2005 ratificeerde België het Haags Verdrag inzake interlandelijke adoptie. Dit verdrag legt de bevoegdheden en verplichtingen voor herkomst- en ontvangende landen vast. Herkomstlanden moeten nagaan of er werkelijk geen kansen meer zijn voor het kind in het eigen land, of de ouders vrijwillig afstand hebben gedaan. Ontvangende landen engageren zich hierbij om geschikte kandidaten voor het kind te zoeken. Via voorbereiding en selectie van kandidaten proberen ze ervoor te zorgen dat kinderen een goede tweede kans krijgen. De overheid van het ontvangende land oefent met andere woorden controle uit op wie mag adopteren en wie niet. Pas in 2007 is de nieuwe federale adoptiewet in voege gegaan die het mogelijk maakt dat alle Belgische kandidaat adoptanten beantwoorden aan de voorwaarden van het Haagse verdrag en deze wet stelt ook dat er nazorg moet georganiseerd worden voor geadopteerden en hun ouders. Vertrekpunt van de lezing is de actuele stand van het onderzoek naar de effecten van interlandelijke adoptie. Daarna gaan we in op het veranderde 1
2 profiel van de kinderen die nog voor adoptie in aanmerking komen. Zo wordt duidelijk dat van adoptieouders een stevig pedagogisch potentieel wordt verlangd. Zowel de geadopteerden als de adoptieouders staan voor extra taken die een leven lang meespelen. In de lezing belichten we drie van deze extra s: gehechtheid, rouw en verlies en diversiteit. Zowel bij de voorbereiding van kandidaat-adoptanten als in de nazorg nemen ze een belangrijke plaats in. Volgens Brodzinsky betekent adoptie vaardig kunnen omgaan met grote verschillen in een gezinscontext.diversiteit en preventie en adoptie zijn daarom nauw met elkaar verbonden. 1 Onderzoek: In de afgelopen decennia zijn er honderden psychologische en pedagogische studies naar adoptie gepubliceerd. Belangrijkste conclusie is dat adoptiekinderen maatschappelijk kwetsbaar zijn. Zij hebben meer en vaker gedragsproblemen en meer emotionele problemen in vergelijking met hun niet- geadopteerde leeftijdsgenoten.(wierzbicki, 1997; Verhulst&Versluis-den Bieman, 1989; Versluis-den Bieman, 1994, Stams, 1999). In de jong-volwassenheid lopen geadopteerden als groep een groter risico op het ontwikkelen van psychische problemen (Tieman 2006, Storsbergen 2004). Volgens een Zweeds onderzoek lopen geadopteerden een hoger risico te overlijden ten gevolge van suïcide, doen zij vaker een suïcidepoging en zijn zij vaker opgenomen ten gevolge van verslavings- of psychiatrische problematiek. Al deze studies benadrukken de risico s die adoptie met zich mee kan brengen. Femmie Juffer (2002) beargumenteert in haar inaugurale rede dat adoptiekinderen niet zonder meer met leeftijdgenoten vergeleken moeten worden.het alternatief voor adoptie is vaak het achterblijven in een (verwaarlozende) tehuisomgeving, met alle negatieve gevolgen van dien. In een omvangrijk meta-analytisch onderzoeksproject namen Juffer en Van Ijzendoorn 270 adoptiestudies ( N> ), naar het functioneren van adoptiekinderen, op in een meta-analytisch bestand. Het gaat over geadopteerden van alle leeftijden, geadopteerd voor hun eerste verjaardag of erna, internationaal of binnenlands geadopteerden, jongens/meisjes enz. De resulaten van deze meta-analyse, werden voorgesteld in The Emanuel Miller Lecture 2006: Adoption as an intervention. Zij tonen op overtuigende manier aan dat, naast de eerder genoemde risico s en problemen, adoptiekinderen de, in een tehuis of elders opgelopen achterstanden, grotendeels inhalen. 2
3 Is het glas half-leeg of is het halfvol Zo introduceert Juffer steeds de vaststelling dat adoptiekinderen een indrukwekkende inhaalslag maken op alle terreinen van de ontwikkeling: (fysieke ontwikkeling, gehechtheid, cognitieve ontwikkeling, zelfwaardering en gedragsproblemen), vergeleken met de situatie waaruit ze komen. Adoptie kan gezien worden als effectieve interventie die adoptiekinderen een grote voorsprong geeft op de leeftijdgenoten die ze achterlaten in een tehuis. Tegelijkertijd kampen adoptiekinderen met achterstanden wanneer hun ontwikkeling wordt vergeleken met hun huidige leeftijdgenoten. Er zijn significante achterstanden wat betreft lichamelijke groei, gehechtheid, schoolprestaties en gedragsproblemen. ( zie figuur) - Bij A.K. die na hun eerste verjaardag werden geadopteerd vinden we meer achterstanden - Wat gehechtheid betreft lopen A.K. meer risico op een gedesorganiseerde gehechtheid - Internationaal geadopteerden lopen niet meer risico op allerlei ontwikkelingsproblemen dan binnenlands geadopteerde kinderen en bij gedragsproblemen zijn zij zelfs in het voordeel. - A.K. en A.O. zijn oververtegenwoordigd in de hulpverlening ( vragen A.O. vlugger hulp of effect van de hulpverlening zelf?) Precies dit laatste is belangrijk in de context van vroege ouder-kind begeleiding. De bevindingen uit de meta-analyse mogen ons niet overmoedig maken. Adoptieouders en hun kinderen leven in deze maatschappij en worden afgerekend ten opzichte van hun huidige medeouders en leeftijdgenoten. In deze context hebben zij extra opvoederstaken en ontwikkelingstaken. 2 Veranderend profiel van adoptiekinderen: De laatste jaren verandert het profiel van de kinderen die voor adoptie in aanmerking komen. Anders gezegd: het zijn niet meer hoofdzakelijk kleine jonge, gezonde baby s die geadopteerd worden. De landen waaruit geadopteerd wordt wisselen ook. Op dit moment in Vlaanderen staan Kazakstan en Ethiopië aan de top van de donorlanden. Waarom dit profiel zo drastisch wijzigt is een niet makkelijk te beantwoorden vraag. Laat ons het hier simpel en optimistisch houden en ervan uitgaan dat het subsidiariteitprincipe uit het Haagse Verdrag beter wordt nagevolgd. Dit impliceert dat interlandelijke adoptie echt pas als laatste redmiddel wordt gehanteerd als alle andere mogelijkheden in het land van herkomst uitgeput zijn. Een ultimum remedium (Rapport Kalsbeek op vraag van ministerie van Justitie in NL mei 08). Hoewel het aantal internationale adopties in de meeste landen terugloopt, lijkt er toch nog voldoende legitimatie bestaan om er mee door te gaan. Ik refereer hier naar de bevindingen van Van IJzendoorn en Juffer die benadrukken dat adoptie een krachtige interventie is. Een die je de op grond van onderzoeksresultaten evidence based mag noemen. Een kinderbeschermingsmaatregel die evidence based is, misschien 3
4 wel de enige volgens Vincke, op individueel niveau blijft echter de kwetsbaarheid van de geadopteerde en zijn gezin. Dit veranderende profiel van adoptiekinderen heeft wel gevolgen voor preventie en nazorg. In de landen van herkomst worden de kleine, jonge baby s steeds meer binnen de eigen familie of een pleeggezin opgevangen (HV). De kinderen die nog voor interlandelijke adoptie in aanmerking komen, zijn diegene die we naar onze normen kinderen met een kinderbeschermingsverleden zouden noemen (Vincke) Het gaat dan om kinderen die een langdurig verblijf in een tehuis achter de rug hebben, kinderen wiens ouders uit de ouderlijke macht zijn ontheven omwille van verwaarlozing of mishandeling,kinderen met een zwaar medisch of sociaal dossier, kinderen met special needs, siblings (groepjes van biologische verwante kinderen), kinderen ouder dan 4 jaar Dit betekent voor adoptieouders een verzwaring van hun opvoedingstaak. In feite komen zo adoptie en pleegzorg dichter naar elkaar toe omdat achtergrond van de kinderen waarvoor een gezin wordt gezocht meer vergelijkbaar wordt Er is nood aan ouders met een pedagogisch kapitaal en ouders die over veel hulpbronnen kunnen beschikken om te garanderen dat adoptie een effectieve interventie wordt. Adoptie en pleegzorg liggen meer en meer in elkaars verlengde en moeten met de nodige zorg omringd worden. Jammer genoeg is er zowel in Vlaanderen als in Nederland nog een grote kloof tussen de voorbereiding en nazorg van pleegzorg en adoptie. Veel hulpverleners zien overeenkomsten in thema s en hulpvragen maar de praktijk loopt uit elkaar. Dat is jammer en soms dreigt verspilling van energie en ideeën. (ev. verwijzing naar onevenwicht tussen vraag en aanbod: stuwmeer van kandidaten, druk op herkomstlanden, onfrisse en onzorgvuldige praktijk om toch aan kleine, gezonde kinderen te raken) 3 Extra opvoederstaken en ontwikkelingstaken 3.1 Gehechtheid: Voorbereiding en Nazorg De meta-analyse van Juffer en Van Ijzendoorn laat zien dat adoptiekinderen ongeveer tweemaal zo vaak gedesorganiseerde gehechtheid vertonen als kinderen in normatieve groepen. (31% t.o.v. 15 %). Tegelijkertijd benadrukt deze studie dat ze ook een indrukwekkende inhaalslag, want kinderen in tehuizen tonen veel vaker gedesorganiseerde gehechtheid ( 66%) Deze inhaalslag gebeurt echter niet vanzelf en de adoptie is slechts de eerste stap. Het eigenlijke werk gebeurt in het adoptiegezin. Adoptieouders 4
5 moeten dus voorbereid en ondersteund worden om de inhaalslag die zo prachtig naar voren komt uit onderzoek, ook op individueel niveau waar te maken. In de verplichte voorbereidingscursus voor kandidaat adoptieouders wordt er op verschillende niveaus gewerkt. - Eerst en vooral proberen we kandidaat adoptanten te doen beseffen dat vroege ervaringen met verzorgingsfiguren een invloed hebben op de interne representatie van gehechtheid die het kind met zich meebrengt. Dit door inzichten uit de gehechtheidtheorie mee te geven maar ook door een inleefoefening: De kleine matroos als voorbeeld. - De inhaalstrategie volgens T.Bakker. De ontwikkeling van gehechtheid zoals ze idealiter verloopt wordt in een piramide model gepresenteerd. Via het bekijken van een film: Zie je mij oefenen kandidaat ouders in het stil staan bij wat de kinderen in de film met hun gedrag vertellen. Met andere woorden, ze leren kijken naar interne representatie van gehechtheid van het kind. Via het teruggaan in de hechtingspiramide en het stap voor stap inhalen van de verschillende bouwstenen van gehechtheid worden handvaten gegeven om veilig gehecht gedrag bij het kind te bevorderen. - reflectief functioneren van de ouder Nazorg : de methode van Video Interactie Begeleiding blijkt erg succesvol om adoptieouders beter naar hun adoptiekinderen te laten zien en hun signalen op te merken. Een tweede extra opvoedingstaak voor de adoptieouders en een extra ontwikkelingstaak voor de geadopteerde is het omgaan met verlies en rouw. Bij de geadopteerde gaat het om een totaal verlies van cultuur, gezin van oorsprong, taal enz. Vermits dit verlies lijkt te berusten op een bewuste beslissing van een of beide geboorteouders zorgt dit voor veel existentiële vragen. Ook adoptieouders kennen verlieservaringen: ongewenste kinderloosheid, gemis van genetische verwantschap enz. De afstandsouders worstelen met het verlies van hun kind. Ik ga hier niet verder op in. Tegenwoordig is zoeken naar roots bij geadopteerden enorm in. Media tonen pakkende verhalen van kinderen of jongvolwassenen die hun geboorteouders terugvinden. Zoeken naar je gezin van oorsprong lijkt spectaculair maar heeft veel met verlies en rouw te maken. De fundamentele posities van alle partijen van de adoptiedriehoek worden in vraag gesteld en de onderlinge loyaliteiten worden door elkaar geschud. Op het vlak van roots liggen zeker nog kansen voor hulpverlening. Zo kan het bemiddelingsmodel worden gehanteerd om de belangen en bezorgdheden van alle partijen naast elkaar te plaatsen. De notie meervoudige partijdigheid van Nagy is hier van onschatbare waarde. 5
6 Het wordt snel duidelijk dat we met een rechtendiscours alleen een gevaarlijke weg inslaan in onze zoektocht naar openheid en gezin en groep van oorsprong. Het juridische discours tussen mensen geeft altijd enkel en alleen een ondergrens aan, wat je kunt afdwingen. Bij complexe relaties tussen mensen zoals bij adoptie bv. gaat het om veel meer. Als ieder op zijn rechten gaat staan, krijgen we strijd en geen verbondenheid. Je hebt er recht op dat je pijn aan de orde gesteld wordt, een recht op de oplossing van die pijn is er niet. Volgens Prof Tieleman gaat het bij adoptie en bij elke opbouw van identiteit om een zoeken waarbij je op het terrein van anderen komt, je riskeert daarbij hun eigenheid te bedreigen. Bij elke zoekvraag, vraag naar openheid zou elk van de drie partijen moeten proberen de andere twee partijen in het achterhoofd te houden. Vergeet daarbij niet dat in onze westerse maatschappij de belangen van het individu zwaarder wegen dan elders waar men bv vooral de groep of de familie zal proberen beschermen. Meervoudige partijdigheid geldt dus zeker voor elke hulpverlener die vragen naar informatie of vragen naar openheid krijgt. Probeer je te verplaatsen in de drie partijen en zie hoe je dan kan handelen, wat je dan best doet en niet doet. Meestal handel je vanuit die ingesteldheid zorgvuldiger, trager en behoedzamer. In het voorbereidingsprogramma proberen we verlies en rouw bij elk van de 3 partijen te illustreren en reiken we enkele manieren aan om met verdriet van kinderen om te gaan. Een derde taak is het omgaan met diversiteit, zowel voor de geadopteerde als voor de adoptieouders Sinds het werk van Kirk (1964) weten we dat het belangrijk is hoe in het adoptiegezin over adoptie wordt gecommuniceerd. Durft men het verschil met biologisch ouderschap benoemen of verwerpt men het verschil? Later kwam het werk van Brodzinsky, die nuanceert en verfijnt dit denken en stelt dat extreme communicatiestijlen steeds tot problemen leiden zowel langs de kant van het ontkennen als langs de kant van het benadrukken van verschil. Krampachtig benadrukken dat je een gezin bent net zoals gezinnen met biologisch eigen kinderen is niet heilzaam. Steeds benadrukken of beklemtonen hoezeer je verschilt van anderen is het evenmin Een gulden middenweg waarin het adoptiekind met zijn eigen voorgeschiedenis en dubbele stamboom een veilige plaats krijgt. Een samenhorig samen zijn in verschil Van hem hebben we geleerd dat vaardig kunnen omgaan en praten over verschillen een van de belangrijkste extra s is bij adoptie. Die verschillen zijn niet gering: het kind komt uit een andere cultuur, heeft ev. andere kleur, heeft een voorgeschiedenis die de ouders niet vanaf 0 hebben meegemaakt, is niet via geboorte in het gezin terecht gekomen enz. 6
7 Hoe wordt hieraan gewerkt tijdens het voorbereidingsprogramma? Wat kandidaten als vanzelfsprekend zijn gaan beschouwen nl. de adoptie van een kind uit een ver land, waarschijnlijk kind dat er duidelijk anders uitziet is voor hun omgeving, hun vrienden en familie niet zo evident. Reacties en vragen zullen komen heel het ouderschap lang. Hoe gaat men daar op in? Hoe praat je over verschil en hoe ben je daarin model voor je adoptiekind? Daarnaast reiken we hen een expliciet model over omgaan met diversiteit aan geïnspireerd door het Antibiasprogramme van Louise Derman-Sparks. Kort gezegd komt dit hierop neer dat kinderen eerst een stevig zelfbeeld moeten kunnen opbouwen. Dit doen opvoeders door alle aspecten van de identiteit van het kind te erkennen en te bevestigen. Dus ook het geadopteerd zijn, ev. andere textuur van haar, nog andere ouders hebben. Hiervoor hebben kinderen niet alleen liefhebbende volwassenen nodig maar ook spiegels van mensen zoals zij in hun leefomgeving. De tweede stap in het diversiteitprogramma is meer gericht naar de andere. Hierin wordt benadrukt dat verschillen ok zijn, dat ze mogen benoemd worden. Hier waarschuwt Sparks voor kleurenblindheid ( verschillen niet durven benoemen vanuit een misplaatst gelijkheidsdenken) en toerisme ( enkel verschillen tussen mensen en geen overeenkomsten). De volgende stappen zijn het kritisch leren denken over vooroordelen. Welke stereotypen bestaan over er groepen van mensen (ev. herkomstland van het kind) en hoe kunnen die kwetsen?hoe kun je als laatste stap opkomen voor jezelf en anderen? Deze laatste vraag nl. hoe moeten we omgaan met discriminatie is vaak de eerste zorg van de kandidaat-adoptanten. Via het model Sparks benadrukken we dat dit maar 1 facet is van het vaardig omgaan met verschillen. Voor ons ligt de klemtoon op het durven benoemen van verschillen zonder dat dit kwetsend of bedreigend is en kinderen hiervoor taal te geven.die begint in het adoptiegezin. Hoe zit omgaan met verschil en opbouw van identiteit in de nazorg? Op dit domein heeft het VAG ( Vereniging voor Kind en Adoptiegezin) al heel wat werk geleverd. Ik denk aan hun boek met kindervragen over adoptie en klare antwoorden. Dan is er ook de Stilokoffer, materiaal gemaakt voor kleuterklassen om in de klas over verschil en diversiteit te praten. Hier hoort een animatiefilmpje bij met een sympathiek kuiken dat er anders uitziet en wordt geadopteerd. Bovendien organiseert het VAG per provincie enkele vormingsavonden per jaar. Daar is het onderwerp diversiteit vaak expliciet aan de orde.het gaat dan over identiteit, openheid. 7
Interlandelijke adoptie: de voorbereiding van de kandidaat-adoptanten
Interlandelijke adoptie: de voorbereiding van de kandidaat-adoptanten Ann Somers Nadine Meeus We zullen ons in deze publicatie beperken tot interculturele of interlandelijke adoptie waarbij kinderen vanuit
Nadere informatie18-04- 2010. Wat moeten adop1eouders meer hebben dan goed genoeg ouderschap? Een aantal belangrijke factoren voor goed verlopende adoptie
Wat moeten adop1eouders meer hebben dan goed genoeg ouderschap? Gera ter Meulen adoc@fsw.leidenuniv.nl Een aantal belangrijke factoren voor goed verlopende adoptie Een goede voorbereiding van adoptieouders
Nadere informatieAdoptie in Vlaanderen. Manama Bijzondere Jeugdzorg
Adoptie in Vlaanderen Manama Bijzondere Jeugdzorg Katherine D Hoore Vrijdag 11 december 2015 De realiteit van adoptie Zorgen voor andermans kinderen 1. Interlandelijke adoptie 2. Binnenlandse adoptie 3.
Nadere informatieINFORMATIEBROCHURE BINNENLANDSE
INFORMATIEBROCHURE BINNENLANDSE A D O P T I E 1 INLEIDING Wie in zijn praktijk geconfronteerd wordt met een vrouw die ongewenst zwanger is en overweegt haar kind af te staan voor adoptie vindt in deze
Nadere informatieInhoud. Woord vooraf 13. Inleiding 15. Leeswijzer 19
Inhoud Woord vooraf 13 Inleiding 15 Leeswijzer 19 1 Video-interactiebegeleiding en gehechtheid bij adoptie 25 1.1 Waarom VIB bij adoptiegezinnen? 25 1.1.1 VIB of VHT? 26 1.1.2 Waarom een aparte handleiding
Nadere informatieHulp bij adoptie: gewoon waar mogelijk, speciaal waar nodig. CJG-Eindhoven, 24 januari 2011 Cindy op den Buijs FIOM Rita Kobussen SAV
Hulp bij adoptie: gewoon waar mogelijk, speciaal waar nodig CJG-Eindhoven, 24 januari 2011 Cindy op den Buijs FIOM Rita Kobussen SAV Kennismaking Adoptieprocedure Achtergrond kinderen Programma Wat maakt
Nadere informatieDe ontwikkeling van adoptiekinderen en geadopteerden
De ontwikkeling van adoptiekinderen en geadopteerden Femmie Juffer Staten-Generaal adoptie Colloquium 14 december 2009, Brussel Eerder verschenen als: Juffer, F., & Van IJzendoorn, M.H. (2008). Herstelkansen
Nadere informatieInformatie over adoptie en pleegzorg. Zorgen voor een. Chapeau voorzijde _Adoptie.indd :00
Informatie over adoptie en pleegzorg Zorgen voor een Chapeau voorzijde Kop kind voorzijde van een ander 305788_Adoptie.indd 1 10-06-13 15:00 Pleegzorg of adoptie U denkt erover om voor een kind van een
Nadere informatieLezing Wereldkinderen, regio Arnhem - Nijmegen, 10 april 2008
Adoptie Adoptiekinderen in de basisschoolleeftijd Anneke Vinke Orthopedagoog/GZ-psycholoog Pratktijktoelichting: Lisette Goossens en Lisette ter Heert 10 april 2008 Duiven - WK Regio Arnhem/Nijmegen "
Nadere informatiePortugal (update 02/2015)
Portugal (update 02/2015) Portugal is een republiek in het zuidwesten van Europa. Het land is sinds 1986 lid van de Europese Unie. Portugal behoort tot één van de armste landen van Europa. Het is een parlementaire
Nadere informatieZorgen voor een Kop voorzijde
Informatie over adoptie en pleegzorg Chapeau voorzijde Zorgen voor een Kop voorzijde kind van een ander Pleegzorg of adoptie U denkt erover om voor een kind van een ander te gaan zorgen. Misschien omdat
Nadere informatieIs een klas een veilige omgeving?
Is een klas een veilige omgeving? De klas als een vreemde sociale structuur Binnen de discussie dat een school een sociaal veilige omgeving en klimaat voor leerlingen moet bieden, zouden we eerst de vraag
Nadere informatieABC - Ambulant Behandelcentrum
ABC - Ambulant Behandelcentrum Als het thuis en/of op school dreigt vast te lopen Informatie voor verwijzers Kom verder! www.ln5.nl Vergroten van sociale competenties. Vergroten zelfbeeld/zelfvertrouwen.
Nadere informatieInhoud Inleiding 15 1. Puberteit: algemene ontwikkelingskenmerken 19 2. Puberteit en adoptie 39
Inhoud Inleiding 15 1. Puberteit: algemene ontwikkelingskenmerken 19 1.1 Inleiding 19 1.2 Prepuberteit (9-12 jaar): veranderingen 21 1.2.1 Fysieke en hormonale veranderingen 21 1.2.2 Hersengroei 22 1.2.3
Nadere informatiePsychisch of Psychiatrie? 12-06-2012
Wat is een psychische stoornis? Een psychische stoornis is een patroon van denken, voelen en gedrag dat binnen de geldende cultuur ongebruikelijk is. Het patroon veroorzaakt last bij de persoon zelf en/of
Nadere informatieDoelgroepanalyse Centrum voor Trauma en Gezin
Doelgroepanalyse Centrum voor en Gezin Efua Campbell & Inez Berends December 2013 PI Research is gevraagd om voor het Centrum voor en Gezin van de Bascule een doelgroepanalyse uit te voeren. Aan de hand
Nadere informatieDe informatiesessie Raadgevend Comité van het Vlaams Centrum voor Adoptie 7 oktober 2013
De informatiesessie Raadgevend Comité van het Vlaams Centrum voor Adoptie 7 oktober 2013 Steunpunt Adoptie vzw Nieuw sinds 1 januari 2013 Bundeling expertise 3 pijlers: Informatie & voorbereiding Ondersteuning
Nadere informatieInfo avond. Pleegzorg Oost-Vlaanderen Kortrijksepoortstraat 252 B 9000 Gent 0471/91.91.02 www.pleegzorgoostvlaanderen.be
Info avond Pleegzorg Oost-Vlaanderen Kortrijksepoortstraat 252 B 9000 Gent 0471/91.91.02 www.pleegzorgoostvlaanderen.be SAMENWERKINGSVERBAND Open Gezin Open Thuis Open Haard Opvang Dienst Gezinsplaatsing
Nadere informatieNIEUWSBRIEF 2. Het Onderzoek
NIEUWSBRIEF 2 ZonMw akkoord met Onderzoek Van maart tot juli 2009 hebben we een vooronderzoek uitgevoerd om een eerste indruk te krijgen over hoe het nu gaat met binnen Nederland geadopteerden en hun adoptieouders.
Nadere informatieVan loslaten naar VERBINDEN: Hoe we mensen in rouw kunnen uitnodigen om verhalen te vertellen over wat hen dierbaar is.
Van loslaten naar VERBINDEN: Hoe we mensen in rouw kunnen uitnodigen om verhalen te vertellen over wat hen dierbaar is. Anik Serneels Klinisch psychologe, relatie- en gezinstherapeute, specialisatie narratieve
Nadere informatieSamenvatting RSJ-advies Bezinning op Interlandelijke Adoptie (2 november 2016)
Samenvatting RSJ-advies Bezinning op Interlandelijke Adoptie (2 november 2016) De Minister van Veiligheid en Justitie heeft de RSJ gevraagd om te adviseren over een aantal mogelijke toekomstscenario s
Nadere informatieAdoptie Stap voor stap
Adoptie Stap voor stap Heb je interesse om een kindje te adopteren? Het Vlaams Centrum voor Adoptie (VCA) maakt je graag wegwijs in de verschillende adoptieprocedures. Adoptiekinderen kunnen zowel weeskinderen
Nadere informatieDe (herziene) Europese Overeenkomst inzake adoptie van kinderen
De (herziene) Europese Overeenkomst inzake adoptie van kinderen SARiV Advies 2013/19 SAR WGG Advies 11 juli 2013 Strategische Adviesraad internationaal Vlaanderen Boudewijnlaan 30 bus 81 1000 Brussel T.
Nadere informatieWie we zijn en wat we doen
Wie we zijn en wat we doen Wie we zijn en wat we doen Stichting Adoptievoorzieningen is de landelijke organisatie die voorlichting, voorbereiding en nazorg op het gebied van adoptie in samenhang aanbiedt.
Nadere informatieInterlandelijke adoptie. Knelpunten in het stelsel
Interlandelijke adoptie Knelpunten in het stelsel Inspectie jeugdzorg Utrecht, december 2009 2 Inspectie jeugdzorg Inhoudsopgave Inleiding... 5 Hoofdstuk 1 Context van interlandelijke adoptie... 7 Hoofdstuk
Nadere informatie24 uurshulp. Met Cardea kun je verder!
24 uurshulp Met Cardea kun je verder! Met Cardea kun je verder! 24 UURSHULP De meeste kinderen en jongeren wonen thuis bij hun ouders totdat ze op zichzelf gaan wonen. Toch kunnen er omstandigheden zijn,
Nadere informatieIk wil die mensen niet lastigvallen Behoeften, drempels en deuren voor jongeren als slachtoffer van geweld
Ik wil die mensen niet lastigvallen Behoeften, drempels en deuren voor jongeren als slachtoffer van geweld Symposium Slachtofferhulp Grenzen in het geding Den Haag, 20 februari 2015 Bruno Vanobbergen Kinderrechtencommissaris
Nadere informatieBrochure. Primair onderwijs. Brochure. Primair onderwijs
Brochure Primair onderwijs Brochure Primair onderwijs Positive Action Positive Action is een programma waarmee kinderen ondersteund en uitgedaagd worden in het ontwikkelen van hun unieke talenten. Het
Nadere informatieSpreekbeurt Nederlands Adoptie
Spreekbeurt Nederlands Adoptie Spreekbeurt door een scholier 2247 woorden 13 april 2001 7,5 690 keer beoordeeld Vak Nederlands 1) DE BETEKENIS VAN ADOPTIE Het woord adoptie komt van het Latijnse woord
Nadere informatieAfstand ter adoptie. Astrid Werdmuller
Afstand ter adoptie Astrid Werdmuller 1 Disclosure belangen Astrid Werdmuller en Annette van Hulst (Potentiële) belangenverstrengeling: geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven:
Nadere informatieAdoptie van kinderen door paren van gelijk geslacht
Advies Adoptie van kinderen door paren van gelijk geslacht Commissie Justitie, Kamer van Volksvertegenwoordigers Wetsvoorstel tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek teneinde adoptie door koppels van
Nadere informatieKabinet Jo Vandeurzen Vlaams minister van welzijn, volksgezondheid en gezin
Kabinet Jo Vandeurzen Vlaams minister van welzijn, volksgezondheid en gezin TOESPRAAK Toespraak van Naar aanleiding van Datum en uur Plaats JO VANDEURZEN STATEN-GENERAAL DAOPTIE 14.12, 9u-10u Koning Albert
Nadere informatieEchtscheidingseducatie
Echtscheidingseducatie Waar moet dat dan over gaan? Uitgezet met Survey Monkey: Via nieuwsbrief van Sankofa Op Linkedin groepen Op Facebookpagina van Sankofa Via Twitter (@gezinscoaching) Sankofa / Praktijk
Nadere informatieAdvies en steun voor uw kind en uzelf
Advies en steun voor uw kind en uzelf Voor advies en steun aan ouders en hun kinderen Informatie advies cursussen Als u of uw kind psychische klachten heeft of problemen ervaart met alcohol of drugs, heeft
Nadere informatieStichting Overijsselse Pleegouders
STICHTINGSPLAN Stichting Overijsselse Pleegouders Huidige naam is: Stichting Pleegouders Overijssel Pagina 1/8 Inhoudsopgave 0. Inleiding... 3 1. Uitgangspunten Overijsselse Pleegouders... 4 1.1. Problematiek
Nadere informatieHet adopteren van een kind met een beperking vraagt speciale ondersteuning.
Het adopteren van een kind met een beperking vraagt speciale ondersteuning. Afstudeerartikel voor de opleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening aan de Christelijke Hogeschool Ede Ellen van Wilpen-van
Nadere informatiePleegzorg: een evidente keuze?
Pleegzorg: een evidente keuze? Prof. Dr. J. Vanderfaeillie Faculteit Psychologie en Educatiewetenschappen Vakgroep Klinische en Levenslooppsychologie 22-11-2013 pag. 1 Inhoud Aanleiding van de spreekbeurt
Nadere informatieMinor Licht Verstandelijk Beperkt
Minor Licht Verstandelijk Beperkt Academie voor Sociale Studies Inleiding De minor Licht Verstandelijk Beperkt biedt een inspirerend en intensief half jaar deskundigheidsbevordering op het gebied van werken
Nadere informatieAls ik aan uiterste grens denk... Afstand, adoptie en grenzen. Het doel der opvoeding is: elk kind te helpen worden wat het is
Grenzen aan hulpverlening? een praktisch-ethische insteek Het doel der opvoeding is: elk kind te helpen worden wat het is Kees Boeke, Werkplaats Kindergemeenschap, Bilthoven 1926 dr. Anneke JG Vinke Orthopedagoog/GZ-psycholoog/Kinder-en
Nadere informatieSamen doen. Zorgvisie. Zorg- en dienstverlening van A tot Z
Samen doen Zorgvisie Zorg- en dienstverlening van A tot Z Wat en hoe? 3 W Samen met de cliënt bepalen we wát we gaan doen en hóe we het gaan doen. Mensen met een verstandelijke beperking kunnen op diverse
Nadere informatieMarielle Dekker Psycholoog Projectcoördinator
NIEUWSBRIEF ZonMw akkoord met Onderzoek Binnenlandse Adoptie in Nederland Van maart tot juli 2009 hebben we een vooronderzoek uitgevoerd om een eerste indruk te krijgen over hoe het nu gaat met binnen
Nadere informatiePieternel van Giersbergen & Dieke de Koning EENZAAMHEID / 1
EENZAAMHEID Pieternel van Giersbergen & Dieke de Koning EENZAAMHEID / 1 Partners 'Aanpak eenzaamheid Hatert' EENZAAMHEID / 2 Programma Wat is eenzaamheid? Signalen Omgaan met EENZAAMHEID / 3 Wat is eenzaamheid?
Nadere informatieIedereen heeft een eigen verhaal
informatie voor ouders Iedereen heeft een eigen verhaal > Goed om te weten als uw kind tijdelijk bij JJC verblijft Uw zoon of dochter gaat tijdelijk naar JJC in Den Haag. Wij gaan uw kind intensief begeleiden
Nadere informatieSuïcidepreventiebeleid binnen een organisatie 10/10/2014
Wat is een suïcidepreventiebeleid? Suïcidepreventiebeleid binnen een organisatie 10/10/2014 Een stappenplan waarin uitgeschreven staat hoe er binnen een organisatie met suïcidaliteit wordt omgegaan en
Nadere informatieZUID_AFRIKA THAILAND. Gewone verdragsland. Volle verdragsland. Min. 1 jaar Enkel hetero. Geen voorwaarde (zowel hetero als holibi)
Adoptiediensten Elke adoptiedienst heeft een werking uitgebouwd in verschillende herkomstlanden Aanduiding gewone of volle adoptie Aanduiding Conventioneel: Dit herkomstland maakt deel uit van de landen
Nadere informatieSamenvatting. Summary in Dutch
Summary in Dutch Door de snelle wereldwijde verspreiding van pediatrische besmetting met HIV komen er elke dag meer dan 450 nieuwe gevallen bij (UNAIDS, 2007). De vooruitgang in medische behandelingen
Nadere informatieBanden verwisselen? Verbreken? Vervangen? Adoptie Opvoeding en ontwikkeling Het beoordelingsdilemma Gewogen Geschikt bevonden?
Gewogen en geschikt bevonden. over eisen aan adoptieouders Anneke J.G. Vinke 7 december 2006 www.adoptiepraktijk.nl www.adoptionresearch.nl Gewogen en geschikt bevonden.. Banden verwisselen? Verbreken?
Nadere informatieWat werkt bij adoptie?
Wat werkt bij adoptie? Mariska de Baat Hans Meij www.nji.nl Oktober 2011 Kernboodschap Kinderen die niet door hun biologische ouder(s) kunnen worden opgevoed, krijgen met adoptie de mogelijkheid om in
Nadere informatieInterlandelijke adoptie
Interlandelijke adoptie Inleiding U hebt beslist om een kind uit het buitenland te adopteren. U vraagt zich af: tot wie u zich moet richten? welke procedures u moet volgen? welke gevolgen de adoptie heeft?
Nadere informatieOpdracht Nederlands Adoptie
Opdracht Nederlands Adoptie Opdracht door een scholier 1165 woorden 16 december 2012 8,4 3 keer beoordeeld Vak Nederlands Tekst spreekbeurt adoptie : Betekenis adoptie (inleiding): Bij adoptie wordt een
Nadere informatiePedagogische Begeleidingsdienst Basisonderwijs GO! wereldoriëntatie
& Pedagogische Begeleidingsdienst Basisonderwijs GO! wereldoriëntatie E HO DIT T RK AL E W ITA? G I D IER H CA mens & maatschappij specifieke visie van leerlijn naar methodiek van methodiek naar leerlijn
Nadere informatieAchtergrond onbekend? Onderzoek naar het handelen van twee vergunninghouders bij de interlandelijke adoptie van zeven Chinese kinderen
Achtergrond onbekend? Onderzoek naar het handelen van twee vergunninghouders bij de interlandelijke adoptie van zeven Chinese kinderen Inspectie jeugdzorg Utrecht, november 2009 2 Inspectie jeugdzorg Samenvatting
Nadere informatieCijfergegevens werkjaar 2009. 1. Korte omschrijving van het project
Cijfergegevens werkjaar 2009 1. Korte omschrijving van het project Het project heeft tot doel om geadopteerden en biologische verwanten op een verantwoorde en goed voorbereide manier terug dichter bij
Nadere informatieHet pleegkind in beeld
Het pleegkind in beeld Workshop pleegzorgsymposium 19 juni 2014 Petra de Vries (De Rading) Anny Havermans (SAV) 1 Programma Welkom Project gehechtheid in beeld bij pleegzorg Inleiding op gehechtheid en
Nadere informatieVerbinden vanuit diversiteit
Verbinden vanuit diversiteit Krachtgericht sociaal werk in een context van armoede en culturele diversiteit Studievoormiddag 6 juni 2014 Het verhaal van Ahmed Een zoektocht met vele partners Partners De
Nadere informatieWat werkt bij interlandelijke adoptie?
Wat werkt bij interlandelijke adoptie? Mariska de Baat www.nji.nl Oktober 2012 Kernboodschap Kinderen die niet door hun biologische ouder(s) kunnen worden opgevoed, krijgen met adoptie de mogelijkheid
Nadere informatieOuders gebruiken voor het temperament van hun kind(eren) spontaan woorden als
1 Temperament van het kind en (adoptie)ouderschap Sara Casalin Ouders gebruiken voor het temperament van hun kind(eren) spontaan woorden als verlegen, blij, impulsief, zenuwachtig, druk, moeilijk, koppig,
Nadere informatieGeluksgevoel hangt meer af van je mentale vermogen dan van wat je overkomt
"Geluk is vooral een kwestie van de juiste levenshouding" Geluksgevoel hangt meer af van je mentale vermogen dan van wat je overkomt Ons geluk wordt voor een groot stuk, maar zeker niet alleen, bepaald
Nadere informatieEen adoptiekind ouder dan eerdere kinderen in het gezin: aandachtspunten vanuit de klinische praktijk. Nicole Vliegen Mei 2017
Een adoptiekind ouder dan eerdere kinderen in het gezin: aandachtspunten vanuit de klinische praktijk Nicole Vliegen Mei 2017 Drie domeinen van zorg en aandacht 1. Deel van een gezin worden voorbij de
Nadere informatieHulp voor vluchtelingenkinderen en hun ouders. Wat kan Altra bieden?
Hulp voor vluchtelingenkinderen en hun ouders Wat kan Altra bieden? Problemen & Risico s Beschermende factoren Bouwstenen jeugdhulp van Altra Verlies familie en verlatingsangst Veilige basis, vertrouwen
Nadere informatieModule TA 3 Strooks Het belang van bekrachtiging van het goede bij het werken met mensen.
Module TA 3 Strooks Het belang van bekrachtiging van het goede bij het werken met mensen. In de TA wordt gesproken over het begrip strook. Een strook is een eenheid van erkenning. Mensen hebben een sterke
Nadere informatieVLAAMS PARLEMENT ONTWERP VAN DECREET
Stuk 1012 (2001-2002) Nr. 1 VLAAMS PARLEMENT Zitting 2001-2002 24 januari 2002 ONTWERP VAN DECREET houdende instemming met het verdrag inzake de bescherming van kinderen en de samenwerking op het gebied
Nadere informatieAdoptie 2011 Lezing door de heer Fred Gundlach (Stichting Adoptievoorzieningen) t.g.v. Familiedag Turner Contact Nederland, 26 maart 2011.
Adoptie 2011 Lezing door de heer Fred Gundlach (Stichting Adoptievoorzieningen) t.g.v. Familiedag Turner Contact Nederland, 26 maart 2011. Inleiding De heer Gundlach geeft aan dat hij met plezier gevolg
Nadere informatieCaroline Penninga-de Lange Je kind in balans
Je kind in balans Caroline Penninga-de Lange Je kind in balans Op weg naar emotionele stabiliteit UITGEVERIJ BOEKENCENTRUM ZOETERMEER Van Caroline Penninga-de Lange verschenen eerder bij Uitgeverij Boekencentrum:
Nadere informatieEen brug tussen wetenschap en praktijk bij adoptie en pleegzorg. Gera ter Meulen adoc@fsw.leidenuniv.nl
Een brug tussen wetenschap en praktijk bij adoptie en pleegzorg Gera ter Meulen adoc@fsw.leidenuniv.nl Visie van ADOC: Wanneer beslissingen genomen moeten worden over de levenslange ontwikkeling van kinderen,
Nadere informatieGehechtheid in de klas
Gehechtheid in de klas Corinne Verheule SAV Kennismiddag Adoptie 4 november 2016 Adoptiekind in de klas Kijken door een hechtingsbril 2 Gehechtheid Een duurzame, emotionele en wederkerige band tussen een
Nadere informatieMinisterie van Veiligheid en Justitie
Ministerie van Veiligheid en Justitie > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan aspirant-adoptiefouders die vanuit de VS willen adopteren Datum 17 oktober 2011 Onderwerp Informatiebrief Adopties
Nadere informatieZelfmoordgedachten. Praat over wat je denkt, voelt, ervaart. Praten lucht op.
Zelfmoordgedachten Praat over wat je denkt, voelt, ervaart. Praten lucht op. Alles over zelfmoordgedachten Zelfmoordlijn 1813 Die kan je bellen, chatten of mailen als je aan zelfdoding denkt. Op de website
Nadere informatieDierenmishandeling in gezinnen
Dierenmishandeling in gezinnen Prof.dr. Marie-Jose Enders-Slegers, Leerstoel Antrozoologie, Faculteit Psychologie Stichting Cirkel van Geweld, Werkgroep Dierenpleegzorg marie-jose.enders@ou.nl Link - letter
Nadere informatieBeweging in het adoptieveld i
Beweging in het adoptieveld i Anneke Vinke 1 " Adoptie gaat niet per sé gepaard met ernstige problematiek of een stoornis. Een kind afstaan ter adoptie, een kind adopteren of als kind geadopteerd worden
Nadere informatieIdentiteit de kern van de adoptieproblematiek
Identiteit de kern van de adoptieproblematiek Een literatuurstudie naar de identiteitsontwikkeling van geadopteerden. Auteur: Saskia Versteeg Studentnummer: 0341665 Inhoudelijke begeleider: G.J.J.M. Stams
Nadere informatieDirecte Hulp bij Huiselijk. U staat er niet alleen voor!
Directe Hulp bij Huiselijk Geweld U staat er niet alleen voor! U krijgt hulp Wat nu? U bent in contact geweest met de politie of u heeft zelf om hulp gevraagd. Daarom krijgt u nu Directe Hulp bij Huiselijk
Nadere informatiezorgt voor aandacht dagbesteding & begeleiding diagnostiek & behandeling training & advies wonen & werken
zorgt voor aandacht dagbesteding & begeleiding diagnostiek & behandeling training & advies wonen & werken melion zorgt De wereld wordt steeds complexer en dit maakt het voor sommige mensen lastig om zelfstandig
Nadere informatieBegaafde leerlingen komen er vanzelf... Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek.
Begaafde leerlingen komen er vanzelf... toch? Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek. Teambijeenkomsten Anneke Gielis Begaafde leerlingen
Nadere informatiezorgt voor aandacht dagbesteding & begeleiding diagnostiek & behandeling training & advies wonen & werken zorgt voor aandacht
Stichting Melion Leukerweg 3 6095 NX Baexem Telefoon: 0475 451701 E-mail: info@melion.nl Internet: www.melion.nl zorgt voor aandacht dagbesteding & begeleiding diagnostiek & behandeling training & advies
Nadere informatieOuderen, naasten en probleemgedrag
Ouderen, naasten en probleemgedrag Omgaan met gedragsveranderingen in de ouderenzorg Dr. Dorothea Touwen Ethiek en Recht LUMC 11 JANUARI 2016 Hannie en Henk 1 Filmfragment 1 2 Hannie en Henk nabespreken
Nadere informatiegezinsvormen [ behandeling in een gezin ]
gezinsvormen [ behandeling in een gezin ] 03 Gezinshuis meestal een passend antwoord op een uithuisplaatsing voorwoord Ambiq biedt specialistische zorg aan kinderen, jongeren, hun ouders en volwassenen
Nadere informatiePraten met familie 29-09- 15. Hulpverleners: Last of lust. Last / lastig. Lust. Stichting Labyrint-in Perspectief
Praten met familie Francisca Goedhart, Stichting Labyrint- in Perspectief Jacklin Goudsblom, GGZ Noor Holland Noord en PIMM trainer. Hulpverleners: Last of lust Last / lastig (hulpverlener = hv) Lust (hulpverlener
Nadere informatieAdoptie Stap voor stap
Adoptie Stap voor stap Heb je interesse om een kindje te adopteren? Het Vlaams Centrum voor Adoptie (VCA) maakt je graag wegwijs in de verschillende adoptieprocedures. Adoptiekinderen kunnen zowel weeskinderen
Nadere informatieHaïti (update 05/2013)
Haïti (update 05/2013) De eilandstaat in de Caribische Zee werd in januari 2010 getroffen door een zware aardbeving. De ramp kostte aan vele mensen het leven en maakte zo n 1,5 miljoen mensen dakloos.
Nadere informatieHulp voor jonge ouders. Informatie voor professionals
Hulp voor jonge ouders Informatie voor professionals Zorg voor kwetsbare meiden Meiden tussen de 16 en 27 jaar die zwanger zijn, of een kind hebben gekregen, kunnen terecht bij Vitree. Het gaat om kwetsbare
Nadere informatieBranding en binding. Onze kinderen in de branding?! Wat betekent mijn opvoeding?
Onze kinderen in de branding?! Wat betekent mijn opvoeding? Branding: moeilijk voor jongeren en ouders Jaren 60: De pil, televisie, abortus, provo s Jaren 30: grote werkloosheid, verandering moraal Industriële
Nadere informatieKinderen met hersenletsel: hoe verder? Sterker in de samenleving.
Kinderen met hersenletsel: hoe verder? Sterker in de samenleving. Powered by Pluryn Bram valt van de schommel en is vijftien minuten buiten bewustzijn. Na een opname in het ziekenhuis keurt een arts hem
Nadere informatieDe meerwaarde van het contextueel denkkader binnen de ouderenzorg
De meerwaarde van het contextueel denkkader binnen de ouderenzorg Claire Meire 2014 Een sterveling draagt zijn ouders op zijn schouders. Of niet op zijn schouders. In zijn binnenste. Zijn leven lang moet
Nadere informatieBoek en workshop over het verlies van een broer of zus. Een broertje dood. Door Corine van Zuthem
Het overlijden van een broer of zus is een ingrijpende gebeurtenis. Toch wordt het onderwerp in de rouwliteratuur doodgezwegen. Tot verbazing van Minke Weggemans. De pastoraal therapeute schreef er daarom
Nadere informatieFactsheet Risicofactoren voor kindermishandeling
Factsheet Risicofactoren voor kindermishandeling Risicofactoren voor kindermishandeling Een meta-analytisch onderzoek naar risicofactoren voor seksuele mishandeling, fysieke mishandeling en verwaarlozing
Nadere informatieVERLIES EN ROUW IN EEN ADOPTIEGEZIN
VERLIES EN ROUW IN EEN ADOPTIEGEZIN Een verlies is een schok voor iedereen die dit overkomt en wanneer je een adoptiegezin bent, zijn er ook nog eens specifieke aspecten. Belangrijk om eerst uitleg te
Nadere informatieAdoptie. Invloed op een kind van opgroeien in een ander gezin
Adoptie Invloed op een kind van opgroeien in een ander gezin 2015 Nederlands Jeugdinstituut Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm
Nadere informatiev r o u w e n o p v a n g R SA MANUS daar sta je dan!
v r o u w e n o p v a n g R SA MANUS daar sta je dan! Het besluit is genomen: je gaat weg. Weg uit de situatie van geweld en bedreiging. Je hebt een plek nodig waar je tot rust kunt komen en alles op een
Nadere informatieVoorwoord door Femmie Juffer
Voorwoord door Femmie Juffer leder mens staat wel eens stil bij het begin van zijn leven. Er zijn mensen die zeggen dat zij nauwelijks terugdenken aan hun jeugd en hun eerste levensjaren. Toch worden ook
Nadere informatie1. Inleiding. 2. Centrale thema s in de adoptiestudie
Titel: De Leuvense AdoptieStudie (LAS) Auteurs: Femke Permentier, Nicole Vliegen, Patrick Luyten, Sara Casalin, Eileen Tang, Liesbet Nijssens, Stefan Kempke 1. Inleiding Internationaal is er al heel wat
Nadere informatieEr wel/niet zijn voor je pleegkind. Symposium Pleegzorg Waar blijft het kind 19 juni 2014 Ede
Er wel/niet zijn voor je pleegkind Symposium Pleegzorg Waar blijft het kind 19 juni 2014 Ede 22-6-2014 de Zeeuw & Brok Inhoud 1. Lawaaiboek 2. Zorg voor het kind: houdt rekening met gevolgen van Verlating
Nadere informatiePerspectief in Pleegzorg:
Perspectief in Pleegzorg: hoe lang zoekend en hoe snel biedend? Peter van den Bergh Pleegzorg Laatste 20 jaar populair Verdubbeling van het aantal plaatsingen Weinig onderzoek naar effectiviteit Veel retrospectief
Nadere informatieJongerencoaching Raster
Jongerencoaching Raster School is de plek waar jonge mensen kennis en vaardigheden ontwikkelen, maatschappelijk toegerust worden tot verantwoordelijke burgers en ondersteund worden hun talenten te ontwikkelen.
Nadere informatie6 Conclusie. PON-publicatie: Gewoon bijzondere ouders 59
6 Conclusie In voorgaande hoofdstukken hebt u kunnen lezen wat adoptieouders vinden van de ondersteuning die zij kregen nadat zij hun kind in hun gezin hadden opgenomen, en welke wensen zij hebben. Waar
Nadere informatieAWBZ zorg bij Bureau Jeugdzorg (BJz)
AWBZ zorg bij Bureau Jeugdzorg (BJz) Waar gaan we het over hebben? Wie ben ik en waarom deze presentatie? Algemeen: beleidsregels en doelgroep Welke zorg valt voor onze doelgroep onder de AWBZ? Hoe wordt
Nadere informatieInhoudsopgave. Voorwoord (Nelleke Polderman) Inleiding. 1. Adoptie en de belevingswereld van de ouders. 2. Adoptie en de belevingswereld van het kind
Wereldkind, praten met je adoptiekind, door Renée Wolfs Inhoudsopgave Voorwoord (Nelleke Polderman) Inleiding 1. Adoptie en de belevingswereld van de ouders 1.1. Inleiding: Innerlijke beeldvorming. 0.1
Nadere informatieAfstand ter adoptie. Informatie over een voornemen tot afstand ter adoptie. Stichting Ambulante Fiom
Afstand ter adoptie Informatie over een voornemen tot afstand ter adoptie Stichting Ambulante Fiom Inhoud Wat is afstand ter adoptie? Welke motieven zijn er bij afstand ter adoptie? Hoe zit het juridisch?
Nadere informatieBegeleiding in de thuissituatie
Begeleiding in de thuissituatie Wie zijn wij? Profila Zorg is een evangelische zorgorganisatie die naast de mogelijkheid voor wonen en dagbesteding ook begeleiding en ondersteuning biedt in de eigen woonomgeving
Nadere informatie