Leerlingen komen aandacht tekort
|
|
- Joannes de Vos
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Verhalen van volle klassen Leerlingen komen aandacht tekort Woest zijn ze, de leerkrachten die meededen aan de actie XL-klas. De eerste reactie van het ministerie over steeds vollere klassen luidde dat de kwaliteit van de leerkracht belangrijker is dan de omvang van de klas. Maar uit de praktijk klinkt een ander verhaal. Juist door volle klassen is het onmogelijk om goed onderwijs te geven. Zeker aan leerlingen die extra aandacht nodig hebben. Tekst Robert Sikkes Beeld Wim Stevenhagen en Typetank Er werd druk gereageerd op de oproep van de AOb om verhalen van volle klassen op te sturen. Sommigen lieten het bij een melding van de aantallen, anderen stuurden uitgebreid hun ervaringen op. Die worden op veler verzoek geanonimiseerd ( ik heb al genoeg bonje met de directie ) en aangeboden aan de Tweede Kamer. Eén ding is duidelijk: volle klassen frustreren de onderwijskwaliteit. Zelfs in leuke klassen is het te veel. De pure aanwezigheid van zoveel personen in één lokaal en het voortdurend met al deze personen moeten communiceren maakt dat ik al na vijf uur lesgeven doodmoe ben. Ik merk onmiddellijk het verschil als ik een kleine klas van maar 28 leerlingen heb. (docent voortgezet onderwijs, klassen van 29 en 31 leerlingen) Voor mij als leerkracht betekent dit een dagelijkse bron van frustratie. Ik kan de kinderen niet de zorg en aandacht bieden waar ze recht op hebben en kom zelf uitgeblust thuis na een werkdag. (kleuterjuf in klas groeiend van 27 naar 39) Wat me ook verontrust is het feit dat er studenten afhaken die niet kunnen functioneren in een grote groep. Ik kan ze geen extra aandacht geven. Er zijn studenten gestopt, waarvan ik 100 procent zeker weet, dat als ik meer aandacht had gehad voor ze, dat ze wel hun diploma hadden behaald. (docent mbo verzorging en verpleging, klassen van 30) Kleuters Een flink aantal inzendingen kwam uit het kleuteronderwijs. Daar beginnen leerkrachten nog wel met een redelijke beschaafde klas, maar door de instroom van verse vierjarigen loopt dat snel op. Zodat er aan het einde van het jaar eigenlijk niet meer te werken valt. Er zitten dagen bij dat je het gewoon even niet meer ziet zitten, als een kleuter een natte broek heeft, of ziek, zwak en misselijk is en je verschoont deze kinderen dan zitten er heeel veeeel kinderen op de juf te wachten en roepen allemaal juf juf. En ook al werk je met een kleine kring dan zijn het nog veel kleuters die allemaal een beurt willen hebben, en is de afleiding n 12 Onderwijsblad19 30 november 2013
2 De wetenschap: kleinere klassen werken wel Kleine klassen hebben geen effect op de leerprestaties. Kleine klassen hebben wel effect op de leerprestaties. Wie bij onderwijswetenschappers te rade gaat, komt beide uitkomsten tegen. Sinds economen zich met onderwijsonderzoek bemoeien, is klassenverkleining helemaal passé. Mocht het werken, dan is het ongelofelijk duur. Het is volgens onderwijseconomen beter om te investeren in bijvoorbeeld scholing van leerkrachten. Zo simpel ligt het niet. Een oud Amerikaanse STARonderzoek (1986) heeft laten zien dat klassenverkleining in de onderbouw nog positief doorwerkt in de lonen. Maar er is ook weer nieuw bewijs in het onderzoek Long-term effects of class size uit Zweden (2011). Al in 1962 werd in Zweden besloten tot een maximum groepsgrootte van 25 leerlingen in de onderbouw en 30 in de bovenbouw. Zodra er in een klas 31 leerlingen zaten, moest die gesplitst worden. Zo konden grote en kleine klassen vergeleken worden, en wat blijkt: leerlingen uit kleine klassen gaan later beter verdienen en dus meer belasting betalen. Het terugverdieneffect voor de overheid kan oplopen tot 20 procent. Klassenverkleining in de onderbouw van het basisonderwijs is een goudmijn. Onderzoek naar de effecten van klassengrootte in het voortgezet onderwijs zijn helaas vrij zeldzaam. Ook hebben de onderzoekers een blinde vlek voor andere effecten dan de prestaties van de leerlingen. Waarom kijken ze niet naar werkdruk? Ziekteverzuim? Burnout? Want uit alle verhalen van leraren wordt duidelijk dat ze gesloopt worden door volle klassen en op alle niveaus niet die aandacht kunnen geven die hun leerlingen verdienen. Zou niet ook in het voortgezet onderwijs en het mbo meer uitval kunnen worden voorkomen met meer aandacht? Een vraag die het waard is om te onderzoeken. 30 november 2013 Onderwijsblad19 13
3 wel heel erg groot met zoveel kinderen om je heen die aan het spelen zijn, en soms toch even hulp nodig hebben. (leraar basisonderwijs, gestart met 29 leerlingen, groeit naar ten minste 39) Wat deze juf betreft mag er gewoon een maximum komen van 25. Ondertussen mailden directeuren dat ze worstelen met de groepsindeling. Houd ik de kleuterklassen klein, wat doe ik in de bovenbouw, of leg ik aandacht bij groep 3? Op de ene school maken we een derde kleutergroep per januari 2014, maar dat wordt mogelijk gemaakt door het samenvoegen van twee groepen 6, die daardoor 33 kinderen bevat. Op de andere school is nog geen oplossing. Als we twee groepen 7 samenvoegen wordt dat een groep van 37 kinderen! Dilemma Verdelingsdilemma s zijn er ook in het voortgezet onderwijs. Want daar zijn volgens directies meer sturingsmogelijkheden. Vollere klassen, of meer lessen per docent. U kiest maar. Aan ons is vorig jaar de keuze voorgelegd óf klassen groter óf een verkleining van de factor voorbereidingstijd. Wij vonden het niet gewenst dat de klassen met name in het vmbo groter worden dan 30 leerlingen. Dan sta je bijvoorbeeld als docent techniek alleen in een ruimte met 30 leerlingen, gereedschappen en machines. Dat komt veiligheid en kwaliteit niet ten goede. Dus de docenten leveren in om klassen met meer dan 30 leerlingen te voorkomen. De docenten van een andere afdeling oordeelden anders. In sector 3 wordt de factor voorbereidingstijd gehandhaafd, maar daar komen nu klassen met meer dan 30 leerlingen voor. (docent voortgezet onderwijs) Ondertussen wordt voor beide groepen wel de werkdruk groter. Of vollere klassen, of minder voorbereidingstijd. Het onderwijs lijdt eronder. Want er wordt veel gevraagd. Betere prestaties bij taal en rekenen, meer aandacht voor excellente leerlingen, opvang van kinderen die extra zorg nodig hebben. Maar, vragen leerkrachten zich massaal af, hoe kunnen wij in vredesnaam in overvolle klassen gedifferentieerd lesgeven? Wat ik moeilijk te verteren vind, is dat ik een aantal kinderen tekort doe. Mijn lessen zijn drie kwartier. Ik heb klassen van 29 leerlingen met tig lwoo-leerlingen erin, adhd, kinderen met PDD-NOS of een andere vorm van autisme, kinderen met dyslexie, kinderen van ouders die scheiden (je wilt een luisterend oor bieden), kinderen die een uitermate moeilijke thuissituatie hebben, en nog een aantal kinderen die er door alle voornoemde problematieken bij inschieten omdat zij geen problemen hebben. (docent Duits vmbo, klassen van 28 of meer) Ik draaf de hele dag, zonder het gevoel te hebben iets écht goed te kunnen doen. Ik draai weken van 36 uur (ik heb een halve baan), de vakanties gaan meer dan de helft op aan extra werk en s avonds ben ik bekaf. De inspectie vraagt, naar hun laatste bezoek, dat ik beide groepen op drie niveaus lesgeef, de zwakke leerlingen op maat extra instructie geef en de goede leerlingen laat excelleren. (leraar basisonderwijs, combinatiegroep 4/5 van 30 leerlingen) Intimidatie Met enige schroom melden zich ook een aantal inzenders uit het speciaal n Leerling-leraarratio omhoog sinds bve 20 po 15 vo Onderwijsblad19 30 november 2013
4 De trend: klassen worden écht groter Je kan er lang en kort over twisten, maar de klassen in basis-, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs zijn sinds 2009 groter geworden. Dat blijkt uit de leerlingleraarratio, uiteindelijk het enige goed vergelijkbare cijfer door de jaren heen. Dat is niet hetzelfde als de klassengrootte omdat het alle leerlingen door de aanwezige leraren deelt, dus ook intern begeleiders, docenten met taakuren voor mentorwerk of die naast hun lessen een team managen. De gemiddelde groepsgrootte ligt stukken hoger dan deze ratio. Van het basisonderwijs kunnen we op basis van de AObenquête nog met behoorlijke zekerheid zeggen dat XLklassen van meer dan 28 leerlingen een normaal verschijnsel zijn geworden. Wat we ook weten is dat het aantal leerlingen in het voortgezet onderwijs toeneemt, terwijl er ook in 2013 weer minder mensen werken. Meer doen, met minder mensen. Het gevolg is onvermijdelijk: grotere klassen. In het mbo is het beeld diffuser. De leerling-leraarratio neemt hard toe, wat deels toe te schrijven is aan het schrappen van docentenbanen en het aanstellen van meer instructeurs. Maar los daarvan daalt het aantal personeelsleden ten opzichte van het aantal leerlingen, dus ook daar: vollere klassen. 30 november 2013 Onderwijsblad19 15
5 onderwijs. Heeft er nog iemand oog voor hun kleine klasjes? Nou ja, klein, dat zijn ze allang niet meer. Steevast melden ze dat ze met 8 of 10 begonnen, maar nu richting 12 of 14 gaan. Toen ik begon werd er gezegd dat het streven 8 leerlingen per klas was met een uitloop tot 10. Nu, nog geen vier jaar verder, hebben wij 12 tot 14 leerlingen in één veel te kleine klas. Het zijn leerlingen met behoorlijke gedragsproblemen. Wij hebben dagelijks te maken met intimidatie en vechtpartijen. En we hebben het hier over grote, stoere pubers. Geloof het of niet maar 14 in een klas zoals bij ons, is gekkenwerk. (docent voortgezet speciaal onderwijs) En dan zijn er nog de ongemakken. Te kleine lokalen. Te weinig practicumplekken voor zoveel leerlingen. Het CO2-gehalte stijgt, de veiligheid is in het geding, of het is slepen met meubilair. Heb dit schooljaar voor de zoveelste maal havo/atheneum derde jaar scheikunde met ruim 33 leerlingen. Er zijn maar 24 practicumplaatsen in het lokaal. De veiligheid is zo wel erg in het geding. Benieuwd hoe de arbodiensten hierover denken. (docent scheikunde vo, 33 leerlingen) Elke les leen ik mijn eigen bureaustoel uit, omdat er te weinig plaatsen zijn. Dit is pas onderwijs op maat! (docent klassieke culturele vorming, klas van 32) Sommigen worden zelfs ziek van de volle klassen en de werkdruk die dat met zich meebrengt. Is dat nou de kosteneffectief? Als je de kosten van alle burn-outs in mijn domein optelt, waren we met kleinere klassen net zo duur uit geweest. En hadden docenten en studenten veel prettiger gewerkt. (docent mbo) N De politiek: worsteling met klassengrootte Kan er geen maximum klassengrootte komen? Dat vroeg het VVD-Kamerlid Neelie Kroes in 1976 aan toenmalig minister Jos van Kemenade. Op de agenda stond de nota De groepsgrootte in het onderwijs van een jaar eerder. Kleinere klassen waren hard nodig, vond Van Kemenade voor grotere individualisering van het onderwijs. Het accent kan hierdoor op het leren en minder op het onderwijzen worden gelegd. Bovendien vroeg een veranderende leerlingpopulatie (meer allochtonen) en het afremmen van de groei van het buitengewoon (speciaal) onderwijs om kleinere groepen. Dat klinkt heel herkenbaar en dat is de discussie over de omvang van klassen altijd gebleven. Wil het Nederlands onderwijs een kwaliteitsslag maken, dan moeten de klassen kleiner. Van Kemenade wilde dat doen door de basisscholen ruimer te financieren, waardoor het maximum in de bekostiging van 32 naar 30 kon en het gemiddelde van 29 naar 27. Maar de VVD hield in de finale vast aan een maximum. Want anders kan het toch regelmatig voorkomen, dat 40 en meer leerlingen in het kleuter- en lager onderwijs in één klas of groep zitten, luidde de motie van VVD-Kamerlid Albert-Jan Evenhuis. Zulke normen bestonden er soms wel, vooral als het ging om het beroepsonderwijs. In het landbouwonderwijs ging het zelfs om harde maxima: bij 28 kon worden gesplitst. Bij techniek en lassen zelfs maximaal 12. Die groepsgrootteverlaging is er toen niet gekomen. De eerstvolgende nota over groepsgrootte was een heroverweging van het kabinet-van Agt dat in 1977 aantrad. Een economische crisis barstte los. En zo n heroverweging betekent: bezuinigen. En dat gebeurde in de jaren daarna in alle onderwijssectoren. De groepsgrootteverlaging in het basisonderwijs ging niet door, in het voortgezet onderwijs werden maatregelen genomen die indirect voor vollere klassen zorgden of voor meer lesuren per week voor docenten. Aan het begin van de jaren negentig worstelde de politiek met de erfenis van onderwijsbezuinigingen van alle kabinetten-van Agt en -Lubbers. Grote werkloosheid onder jonge docenten vroeg daarnaast ook om een oplossing. Tel daarbij op dat opnieuw werd geprobeerd de groei van het speciaal onderwijs af te remmen met het programma Weer samen naar school. De roep om klassenverkleining zwol aan. Zeker nadat de commissie-van Eijndhoven in 1996 met een advies daarover kwam op basis van Amerikaans en eigen onderzoek. Volgens de commissie zou gericht investeren in klassenverkleining in de onderbouw van het basisonderwijs waar de basis van het leren wordt gelegd een kwalitatieve sprong voorwaarts betekenen. Het voorstel was maximaal 25 leerlingen in de onderbouw en 34 in de bovenbouw. Gemiddeld zou dat uitkomen op 20 in de onderbouw en 28 in de bovenbouw. De Tweede Kamer omarmde het voorstel. Er kwam een motie om de maximale klassengrootte in de onderbouw van het basisonderwijs aanzienlijk terug te brengen. Met 1 miljard gulden werd het plan ingevoerd. En verrommeld. Scholen mochten het geld later ook gebruiken voor de bovenbouw. En met de lumpsum voor van alles en nog wat. Wel daalde de gemiddelde groepsgrootte iets. Tot 2009, om daarna, bij weer een nieuwe crisis, gelijk weer flink op te lopen. 16 Onderwijsblad19 30 november 2013
Meer doen met minder mensen
Meer doen met minder mensen Voor het achtergrondverhaal Meer doen met minder mensen in het Onderwijsblad 14 van 22 september is gebruik gemaakt van verschillende bronnen, cijfers van het ministerie van
Nadere informatieHonderden miljoenen stromen weg uit basisonderwijs
Honderden en stromen weg uit basisonderwijs Ik kan geen bonnetjes overleggen, zei staatssecretaris Sander Dekker toen hem werd gevraagd of het geld voor extra banen in basis- en voortgezet onderwijs wel
Nadere informatieGroep XXL. Resultaten Onderwijsblad-enquête Eén jaar Rutte II over ontwikkeling klassengrootte. AOb/ITS
Groep XXL Resultaten Onderwijsblad-enquête Eén jaar Rutte II over ontwikkeling klassengrootte AOb/ITS 3 oktober 2013 Groep XXL Resultaten Onderwijsblad-enquête Eén jaar Rutte II over ontwikkeling klassengrootte
Nadere informatieVerslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING
Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING In gesprek met elkaar. Uitwerking van de stellingen. De onderstaande stellingen hebben we deze avond besproken onder elke stelling staan een aantal opmerkingen die
Nadere informatiePER +AANTEKENEN
Correspondentieadres Postbus 2875 3500 GW UTRECHT PER E-MAIL+AANTEKENEN Aan het kabinet t.a.v. de minister-president, de heer drs. M. Rutte en de ministers van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap de heer
Nadere informatieVragenlijst: Wat vind jij van je
Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op
Nadere informatieTraining - Begeleiding - Coaching BALANS DE BAAS VOOR VROUWEN DIE MAMA ZIJN OF WORDEN
Training - Begeleiding - Coaching BALANS DE BAAS VOOR VROUWEN DIE MAMA ZIJN OF WORDEN HERKEN JE DIT? Heb je steeds het gevoel het net niet goed genoeg te doen voor iedereen? Zijn de dagen te kort voor
Nadere informatieStarters-enquête. 9 september 2014. Een initiatief van AOb-Groene Golf en het NCRV-programma Altijd Wat
Starters-enquête 9 september 2014 Een initiatief van AOb-Groene Golf en het NCRV-programma Altijd Wat 1 EEN STROEVE START Een fantastische baan, maar heel erg zwaar. De Groene Golf de jongerenafdeling
Nadere informatieEnquête leerlingtevredenheid onderbouw DL jan.15
Enquête leerlingtevredenheid onderbouw DL jan.15 1. Vorig schooljaar was ik leerling in de afdeling: Respondenten 191 A. Havo 102 53% B. Atheneum 73 38% C. Gymnasium 16 8% 2. Dit jaar zit ik in klas: Respondenten
Nadere informatieMANTELZORG VANAF JANUARI 2015 EEN GROTERE ZORG VOOR GEMEENTEN
MANTELZORG VANAF JANUARI 2015 EEN GROTERE ZORG VOOR GEMEENTEN Veel jongeren hebben al vroeg de zorg voor een gezinslid. Maar wie zorgt er eigenlijk voor hen? De klassieke verzorgingsstaat verandert in
Nadere informatieOnderwijs en vluchtelingenkinderen
Onderwijs en vluchtelingenkinderen Zijn scholen en onderwijsgevenden voldoende toegerust om vluchtelingenkinderen onderwijs te bieden? Een enquête onder onderwijsgevenden van basisscholen, scholen voor
Nadere informatieUser Centered Design. Personas ontwikkelen
User Centered Design Personas ontwikkelen Persona: Wat is een persona? Een model gebaseerd op realistisch gedrag, motivatie, houding, vaardigheden en behoeften Gefilterd uit het observeren van echte mensen.
Nadere informatiewww.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was.
www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. Benjamin Plant student Aardrijkskunde Ik weet wat ik wil Het leukste moment van mijn stage is wanneer leerlingen mij uit zichzelf aanspreken
Nadere informatieleerlingen sociale veiligheid
Verslag vragenlijst voor leerlingen over sociale veiligheid juni 2011 OBS De Rolpaal Samenvatting Eens in de 2 jaar wordt er een vragenlijst afgenomen over de sociale veiligheid op school. Dit is in 2009
Nadere informatie3. Een voorbeeld protestbrief aan de minister
Hieronder vindt u : 1. De brief per post aan de schoolleiding en de medezeggenschapsraad 2 pagina s 2. De brief per post voor leerling en ouders 3. Een voorbeeld protestbrief aan de minister Den Haag,
Nadere informatieEnquête functiewaardering voortgezet onderwijs
Enquête functiewaardering voortgezet onderwijs Nico van Kessel (ITS) en Robert Sikkes (AOb) november 2005 Voorwoord In de maanden oktober en november heeft het ITS voor de AOb een enquête uitgevoerd onder
Nadere informatieDe feiten over stille bezuinigingen in het primair onderwijs
De feiten over stille bezuinigingen in het primair onderwijs Het primair onderwijs kampt met de gevolgen van zogenoemde stille bezuinigingen die de afgelopen jaren hebben plaatsgevonden. Sinds enkele weken
Nadere informatieHoe houden we de jongens binnenboord?
Verschenen op 10 juli 2009 in Haarlems Dagblad (onder de ietwat misleidende kop Jongens zijn slimmer dan meisjes ) Hoe houden we de jongens binnenboord? De achterstand van jongens in het onderwijs groeit.
Nadere informatieChristelijke school voor vmbo met leerwegondersteuning. College de OpMaat. Op maat voor jou!
Christelijke school voor vmbo met leerwegondersteuning College de OpMaat Op maat voor jou! 2015-2016 College de OpMaat: Op maat voor jou! Leuke activiteiten Ik kan me niet zo goed concentreren in een grote
Nadere informatieOnderzoek: Leraren over grote klassen
Onderzoek: Leraren over grote klassen Publicatiedatum: 2-4- 2014 Marinde van Egmond Petra Klapwijk Over dit onderzoek Het onderzoek is een driehoeksmeting bestaande uit een online enquête met zowel open
Nadere informatieEnquête (uitgewerkt in procenten en aantallen)
Enquête (uitgewerkt in procenten en aantallen) schooljaar 2013-2014 aantal enquêtes verstuurd 15 / 100% aantal enquêtes retour 12 / 80 % Naam oude basisschool Theresia VMBO basis VMBO kader VMBO gemengd
Nadere informatieAan de ouders, Vriendelijke groet, team prinses Beatrixschool. Verbeterpunten en acties
Aan de ouders, Voor u ligt het verbeterplan wat is opgesteld door het team naar aanleiding van de resultaten van de oudervragenlijst afgelopen november. Per onderdeel geven we aan welke items minder scoorden
Nadere informatieAdviseer het Van Lodenstein College als ouders van harte achter de identiteit van deze school staan.
Advies voortgezet onderwijs Wegwijzer bij het opstellen van het advies van de groepsleerkracht bij de overgang van leerlingen van de basisschool naar voortgezet onderwijs Doel van de wegwijzer Ouders en
Nadere informatieWelkom in de derde klas!
Welkom in de derde klas! De meeste van jullie zijn twee jaar leerling van onze school geweest. Jullie weten wel hoe het hier werkt. Wat er van je verwacht wordt. Wat wel en niet geaccepteerd wordt. Dat
Nadere informatieOnderzoek: Sociaal leenstelsel
Onderzoek: Sociaal leenstelsel Publicatiedatum: 14-11-2014 Over dit onderzoek Het 1V Jongerenpanel, onderdeel van EenVandaag, bestaat uit 3000 jongeren van 12 t/m 24 jaar. Aan dit online onderzoek, gehouden
Nadere informatieNieuwsbrief community 3/4
Nieuwsbrief community 3/4!" # "$% &'() * "" ) " " "+,- ". ". /0 "."1,- )!+23 +44 (* 5 6 Pagina 1 5 7 ' #8 '9 "" : 79 ; '9 ' )" ) & < # 04444% ) > ".8.'?. %." +44 (*!+@ 8 De allereerste keer
Nadere informatieRapportage Onderzoek Stakingsbereidheid in het PO
Rapportage Onderzoek Stakingsbereidheid in het PO DUO Onderwijsonderzoek & Advies Utrecht, maart 2019 Postbus 681 3500 AR Utrecht Telefoon: 030 263 10 80 e-mail: info@duo-onderwijsonderzoek.nl website:
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 22 452 Internationalisering van het onderwijs Nr. 54 VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 11 mei 2017 De vaste commissie voor Onderwijs,
Nadere informatieVeel gestelde vragen - Studenten
Tegemoetkoming Studiekosten Onderwijsmasters PO Veel gestelde vragen - Studenten Vraag Aanmelding en voorwaarden 1 Wanneer moet ik zijn afgestudeerd aan de pabo om in aanmerking te komen voor de regeling?
Nadere informatieDe kwaliteit van educatieve activiteiten meten. Universiteitsmuseum Utrecht
De kwaliteit van educatieve activiteiten meten Universiteitsmuseum Utrecht De kwaliteit van educatieve activiteiten meten Universiteitsmuseum Utrecht Claudia de Graauw Bo Broers Januari 2015 1 Inhoudsopgave
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 31 524 Beroepsonderwijs en Volwassenen Educatie Nr. 85 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter van
Nadere informatieWeer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.
Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt
Nadere informatieADHD: je kunt t niet zien
➂ ADHD: je kunt t niet zien Je ziet het niet aan de buitenkant. Je kunt niet gelijk naar iemand kijken en zeggen: die heeft ADHD. Dat kan een voordeel zijn. Als iemand niet weet dat jij het hebt, dan kunnen
Nadere informatieKijk maar naar enkele reacties van leerlingen en ouders.
Inleiding 7 Steeds vaker komen we op school leerlingen tegen van wie de ouders gescheiden zijn. Eén op de drie huwelijken wordt ontbonden en veelal zijn daarbij kinderen betrokken. Uit onderzoek blijkt
Nadere informatieAmbulante Onderwijskundige Begeleiding voor leerlingen en studenten met een visuele beperking
Ambulante Onderwijskundige Begeleiding voor leerlingen en studenten met een visuele beperking Gewoon naar school, mét begeleiding Wat ziet mijn leerling en wat niet? Zijn er aanpassingen nodig in de klas?
Nadere informatiePassend onderwijs vanuit de leraar bezien
Passend onderwijs vanuit de leraar bezien Onderzoek vanuit de Algemene Onderwijsbond 30 oktober 2013 1 Inleiding Na aanleiding van de tweede voortgangsrapportage passend onderwijs benoemde staatssecretaris
Nadere informatieAdviseer het Van Lodenstein College als ouders van harte achter de identiteit van deze school staan.
Advies voortgezet onderwijs Wegwijzer bij het opstellen van het advies van de groepsleerkracht bij de overgang van leerlingen van de basisschool naar voortgezet onderwijs Doel van de wegwijzer Ouders en
Nadere informatieOVER VITALITEIT; WAAROM PAMPEREN FIJN LIJKT MAAR MACHTELOOS MAAKT
E-blog OVER VITALITEIT; WAAROM PAMPEREN FIJN LIJKT MAAR MACHTELOOS MAAKT Reeks: bestuurders over vitaliteit Colofon: einde artikel Wilma de Jong, lid van de Raad van Bestuur van BrabantZorg, is een kordate
Nadere informatieAmbulante Onderwijskundige Begeleiding voor leerlingen en studenten met een visuele beperking
Ambulante Onderwijskundige Begeleiding voor leerlingen en studenten met een visuele beperking Gewoon naar school, mét begeleiding In de buurt naar school Wat ziet mijn leerling en wat niet? Zijn er aanpassingen
Nadere informatieTekst Rob Voorwinden Beeld Fred van Diem
Dág boeken, werkboeken en schriften voor rekenen, taal en begrijpend lezen. Leerlingen van basisschool de Delta in Assendelft werken met tablets. Leerlingen zien nu meteen of ze een opgave goed of fout
Nadere informatieBesluit tot wijziging van het Uitvoeringsbesluit WEB met name in verband met het afschaffen van de cascadebekostiging
35 002 Besluit tot wijziging van het Uitvoeringsbesluit WEB met name in verband met het afschaffen van de cascadebekostiging Nr. 2 Verslag van een schriftelijk overleg Vastgesteld 17 september 2018 De
Nadere informatie30 Welke typen zorgleerling komen in uw klas(sen) het meest voor? Meerdere antwoorden mogelijk, maximaal drie.
30 Welke typen zorgleerling komen in uw klas(sen) het meest voor? Meerdere antwoorden mogelijk, maximaal drie. Meerkeuze Vraag / variabele Welke typen zorgleerling komen in uw klas(sen) het meest voor?
Nadere informatiePiet Voorbeeld MIJN PROFIEL. Voornaam. Achternaam. Dienst. Schaal Tot schaal 8. Piet. Voorbeeld. Stadswerken
MIJN PROFIEL Voornaam Piet Achternaam Voorbeeld Dienst Stadswerken Schaal Tot schaal 8 1 DIT BEN IK Wanneer heb je een goede werkdag gehad? Waarom? Als ik alles gedaan heb dat ik wilde doen en er ook onverwachte
Nadere informatieCao enquête. Cao 2017 enquête. Algemene Onderwijsbond
Cao 2017 enquête 1 Algemene Onderwijsbond Cao 2017 enquête 2 Algemene Onderwijsbond Cao 2017 enquête AOb-leden: prioriteit bij werkdruk en salaris Eén op de acht werknemers in het onderwijs is actief op
Nadere informatieResultaten Peiling lerarenregister
Resultaten Peiling lerarenregister Algemene gegevens: - Verstuurd naar 8000 docenten (aangesloten bij AOb, CNV Onderwijs, Beter Onderwijs Nederland, Platform Vakinhoudelijke Verenigingen Voortgezet Onderwijs
Nadere informatiePrimair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444
Voorlichtingspublicatie Betreft de onderwijssector(en) Informatie CFI/ICO Primair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444 Wet van 9 december 2005, houdende opneming in de Wet op het
Nadere informatiePeiling: gezag op school krijgt dikke 7 en scholen sanctio Een op de drie van pesten
Peiling: gezag op school krijgt dikke 7 en scholen sanctio Een op de drie van pesten Illustraties: Susi Bikle Schooljournaal 10 neren meer leraren slachtoffer Scholen delen vaker sancties uit bij ongewenst
Nadere informatieLedenpeiling Besturenraad Klassengrootte pag. 2
Ledenpeiling over de Klassengrootte Rapportage naar aanleiding van de digitale enquête gehouden van 27 januari t/m 7 februari 2011 Aanleiding De al doorgevoerde en nog geplande bezuinigingen blijken veel
Nadere informatieAls je te weinig van een kind verwacht, komt er niet uit wat er in zit. Onderwijsminister Marja van Bijsterveldt INTERVIEW
INTERVIEW Auteur: René Leverink Fotografie: Rijksoverheid Onlangs hebben minister Van Bijsterveldt en staatssecretaris Zijlstra van OCW drie actieplannen gelanceerd, gericht op een ambitieuze leercultuur
Nadere informatieDe staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Primair Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag
Nadere informatie3 november 2014. Onderzoek: Pesten
3 november 2014 Onderzoek: Pesten 1 Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 30.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag
Nadere informatie259 mensen hebben de enquête volledig ingevuld. Dat is bijna een kwart van alle schoolbesturen (22%).
ENQUETE: Groepsgrootte in het basisonderwijs 259 mensen hebben de enquête volledig ingevuld. Dat is bijna een kwart van alle schoolbesturen (22%). 1. Hoeveel scholen vallen er onder uw bestuur? Ingevuld
Nadere informatieWerken in een andere sector of branche: iets voor u?
Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Uw hele loopbaan blijven werken in dezelfde sector of branche? Voor veel werknemers is het bijna vanzelfsprekend om te blijven werken in de sector of
Nadere informatieBen ik verplicht om naar school te gaan? Kan de school mij als straf naar huis sturen? Kunnen we op school een leerlingenraad opstarten?
Ben ik verplicht om naar school te gaan? Kan de school mij als straf naar huis sturen? Kunnen we op school een leerlingenraad opstarten? Zit je met een vraag over school? Of wil je weten wat je rechten
Nadere informatieBevindingen huiswerkenquête schooljaar 2013-2014
Bevindingen huiswerkenquête schooljaar 2013-2014 1. Resultaten ouderbevraging 1. De meest voorgekomen antwoorden zijn: - Het inoefenen van geziene leerstof. - Het is een vorm van controle door en voor
Nadere informatieNaam: School: basisschool voortgezet onderwijs Plaats: Leeftijd: Aantal jaar onderwijservaring:
Docentenvragenlijst op het gebied van ict-gebruik en natuur- en techniekonderwijs, voormeting Naam: School: basisschool voortgezet onderwijs Plaats: Leeftijd: Aantal jaar onderwijservaring: Ik ben een:
Nadere informatieOnderzoek Grote klasse(n)?!
Onderzoek Grote klasse(n)?! November 2013 Over het onderzoek Dit online onderzoek, tot stand gekomen in samenwerking met jongerenwebsite Scholieren.com, is gehouden van 5 tot 12 november 2013. Er deden
Nadere informatieTekst lezen en vragen stellen
1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij
Nadere informatieDatum 10 mei 2017 Schriftelijk overleg internationalisering van het onderwijs: nota naar aanleiding van het verslag
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag.. Internationaal Beleid Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ
Nadere informatieWij zullen uw mening en ervaring vertrouwelijk en zorgvuldig behandelen.
Middels deze vragenlijst willen wij onderzoeken wat uw mening is over peer Ook zijn we benieuwd hoe u het werken met peer coaching volgens het VIP-model ervaart. Om te weten te komen of uw mening verandert,
Nadere informatieEngelengeduld en concentratie
Werken in het speciaal basisonderwijs Engelengeduld en concentratie Een dikke huid, geduld en flexibiliteit zijn basisvereisten in het speciaal basisonderwijs, zeggen doorgewinterde sboleerkrachten. En
Nadere informatie05-12-2005. Artikel zonder titel
05-12-2005 Artikel zonder titel Jongeren hebben vaak weinig vertrouwen in de objectiviteit van leraren en schooldirecteuren. En dat wantrouwen wordt alleen maar sterker, als ze daarin keer op keer worden
Nadere informatieOnderzoek: Studiekeuze
Onderzoek: Studiekeuze Publicatiedatum: 31-01- 2014 Over dit onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 29 t/m 31 januari 2014, deden 712 scholieren en 1064 studenten mee. De uitslag van de peiling
Nadere informatieMedezeggenschapsraadleden 2015-2016 stellen zich voor
Medezeggenschapsraadleden 2015-2016 stellen zich voor Nienke Hermens (ouder) Mijn naam is Nienke Hermens, ik ben ouderlid van de MR en GMR. Mijn zoon zit in het tweede jaar op deze prachtige school. Mijn
Nadere informatieOnderzoek Wel eens gepest?
Onderzoek Wel eens gepest? 5 februari 2013 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 31 januari tot 05 februari 2013, deden 817 jongeren mee uit het 1V Jongerenpanel die aangeven op de
Nadere informatieVeel gestelde vragen - Studenten
Tegemoetkoming Studiekosten Onderwijsmasters PO Veel gestelde vragen - Studenten Vraag Aanmelding en voorwaarden 1 Wanneer moet ik zijn afgestudeerd aan de pabo om in aanmerking te komen voor de regeling?
Nadere informatieOnderzoek Passend Onderwijs
Rapportage Onderzoek passend onderwijs Utrecht, juni 2016 DUO Onderwijsonderzoek drs. Vincent van Grinsven drs. Liesbeth van der Woud Postbus 681 3500 AR Utrecht telefoon: 0302631080 e-mail: info@duo-onderwijsonderzoek.nl
Nadere informatieVeel gestelde vragen - Studenten
Versie 02-11-2015 Tegemoetkoming Studiekosten Onderwijsmasters PO Veel gestelde vragen - Studenten Vraag Aanmelding en voorwaarden 1 Wanneer moet ik zijn afgestudeerd aan de pabo om in aanmerking te komen
Nadere informatieDe Deltakijker bulletin van de o.b.s. De Delta en peuterspeelzaal Het Druppeltje
De Deltakijker bulletin van de o.b.s. De Delta en peuterspeelzaal Het Druppeltje vrijdag 21 augustus 2015 jaargang 13 nr. 1 agenda: 1 september Rapporten ingeleverd Internetprotocol ingeleverd Afspraken
Nadere informatieAnne: Onderwijsassistent (MBO niveau 4) Lisa: Onderwijsassistent (MBO niveau 4)
Anne: Onderwijsassistent (MBO niveau 4) Ik kreeg vanaf de eerste dag een fijn gevoel bij deze school. Er hangt een gezellige sfeer. Je wordt goed opgevangen door de docenten. Als je ergens mee zit kan
Nadere informatieBeslis zelf over je toekomst!
Beslis zelf over je toekomst! Is deze folder voor jou? Elk jaar komen vele jongeren van school met een havo, vwo of mbo niveau 2 diploma. Behoor jij bij deze groep? Dan is deze folder niet voor jou bestemd.
Nadere informatieMonitor Haagse Lerarenbeurs. peildatum januari 2015
Monitor Haagse Lerarenbeurs peildatum januari 2015 Den Haag, april 2015 1 Introductie In december 2011 deed De Rode Loper onderzoek naar het percentage onbevoegd gegeven lessen in de Haagse regio. 1 Uit
Nadere informatieLaat zien wat je waard bent. Sta in het register. Van, voor en door de leraar
Laat zien wat je waard bent. Sta in het register. Van, voor en door de leraar De Onderwijscoöperatie bestaat uit de bovenstaande vijf lidorganisaties 2 Scan registerleraar.nl voor extra s! Heb je na het
Nadere informatieDe MatriXmethode, een welkom hulpmiddel bij scholen
De MatriXmethode, een welkom hulpmiddel bij scholen Intern begeleiders en leraren bij scholen willen het beste voor hun leerlingen. Met de bezuinigingen in het verschiet, ziet het er naar uit dat er straks
Nadere informatieDatum 1 mei 2015 Beantwoording vragen ontwikkeling groepsgrootte in het basisonderwijs
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG Primair Onderwijs IPC 2400 Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ
Nadere informatieFiguur 1: Leerlingen in basisonderwijs (2010-2011)
Passend onderwijs U heeft er vast al wel over gehoord: passend onderwijs. Maar wat is het nu precies en wat betekent dat voor onze school? Waarom gingen op 6 maart 2012 50.000 mensen uit het onderwijs
Nadere informatie* 1. Wat is uw geslacht? Beste oud-studenten,
Beste oud-studenten, Hogeschool de Kempel doet onderzoek naar de loopbaan van afgestudeerden. De gegevens zijn van belang om verbeteringen aan te brengen in de huidige opleiding en om de huidige studenten
Nadere informatieSteekproef Betaald middagtoezicht
Steekproef Betaald middagtoezicht Waarom deze steekproef? Eind vorig schooljaar was er commotie over het betaald middagtoezicht in de Vlaamse lagere scholen. Omdat ook steden en gemeenten moeten besparen,
Nadere informatievakantierooster schooljaar 2015-2016
schooljaar 2014-2015 28 mei www.maxend.nl jaargang 17, nummer 18 e-mail:ria@maxend.nl agenda. 1,2 en 3 juni 18.00 uur wandeldriedaagse, georganiseerd door Stichting Jeugdbelangen. dinsdag 2 juni schoolfeest:
Nadere informatieVoor de ouders en verzorgers,
Voor de ouders en verzorgers, Deze nieuwsflits start ik met een terugblik op de ouderavond die we afgelopen dinsdagavond gehouden hebben. We mochten deze avond 13 ouders en 14 collega's begroeten. Onze
Nadere informatieSlimme innovatie of domme bezuiniging. de mega-klas met extra assistenten
18 ONDERWIJSVERNIEUWING Tekst Robert Sikkes BEELD Len Munnik Slimme innovatie of domme bezuiniging de mega-klas met extra assistenten februari 2018 19 Grotere klassen met meer onderwijsassistenten zijn
Nadere informatie1Help: faalangst! 1.1 Verkenningen
11 1Help: faalangst! Karel heeft moeite met leren. Dat zal wel faalangst zijn! zegt iemand. Een gemakkelijk excuus, want Karel is wel erg snel klaar met zijn huiswerk. Ellen, die ook moeite heeft met leren,
Nadere informatieDelinquent gedrag bij jongeren met een licht verstandelijke beperking
DC 72 Delinquent gedrag bij jongeren met een licht verstandelijke beperking Dit thema is een bewerking van het krantenartikel uit NRC Handelsblad Vroeger een debiel, nu een delinquent. In dit artikel zegt
Nadere informatiePortret van H. Gerealiseerd door H. en Linde Stael In samenwerking met het SIHO
Portret van H. Gerealiseerd door H. en Linde Stael In samenwerking met het SIHO Dit portret gaat over H., een vrouw die met een evoluerende spierziekte nog lang voor de klas heeft gestaan in het lager
Nadere informatieJuridische medewerker
28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...
Nadere informatieScheiding privé en werk
Scheiding privé en werk We leven in een tijd waarin werk en privé steeds meer door elkaar lijken te lopen. Veel mensen zijn ook in hun vrije tijd bereikbaar voor hun baas. De andere kant van de medaille
Nadere informatieVoorbereiding assessment
Voorbereiding assessment 1. Zelfportret gemaakt door malou... 1 2. Samenvatting... 3 3. Zelfportret door een docent... 5 4. Zelfportret door Slc er... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 5. Aanvullende
Nadere informatieI N F O D A C O S T A S C H O O L H O O G R A V E N. w w w. d a c o s t a - h o o g r a v e n. n l. 5 september 2014 INFO 1
I N F O D A C O S T A S C H O O L H O O G R A V E N w w w. d a c o s t a - h o o g r a v e n. n l 5 september 2014 INFO 1 IN DEZE INFO Teamontwikkeling Inschrijven op school Informatie-avonden Afstemmingsgesprekken
Nadere informatieStaking leraren 12 december Wat vinden ouders?
Staking leraren 12 december 2017 Wat vinden ouders? 1 Steun voor staking De helft van de ouders steunt een tweede stakingsdag op 12 december volledig. 12% In hoeverre steun jij als ouder deze vervolgstaking?
Nadere informatieHoogbegaafdheid in de praktijk
Hoogbegaafdheid in de praktijk De ervaringen en meningen van ruim 2600 leraren basis en voortgezet onderwijs Paulien Bakker Talent Nico van Kessel ITS Nijmegen Robert Sikkes Het Onderwijsblad Februari
Nadere informatieMeld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson
Meld seksueel misbruik aan de commissie-samson Help ons Mijn naam is Rieke Samson en ik wil je vragen om ons te helpen bij het onderzoek naar seksueel misbruik van kinderen en jongeren. Zelf ben ik voorzitter
Nadere informatieCP3. Naar de basisschool
CP Naar de basisschool In Nederland gaan de meeste kinderen als ze vier jaar zijn, naar de basisschool. Vanaf hun vijfde jaar zijn kinderen leerplichtig. Dan moeten ze naar school. In deze cruciale praktijksituatie
Nadere informatieLes 3 - maandag 3 januari 2014 - De Wilgenstam kleutergroep van meester Jasper
Les 3 - maandag 3 januari 2014 - De Wilgenstam kleutergroep van meester Jasper Het lampje is aan, dat betekent dat we gaan filosoferen. Isa-Noa vertlede in de eerste les dat zij lippenstift en badeendjes
Nadere informatieKlanttevredenheid. Vereenzaming Ouderen Soest VOS
2011 Klanttevredenheid Vereenzaming Ouderen Soest VOS Stichting Welzijn Ouderen Soest Molenstraat 8c 3764 TG Soest 035 60 23 681 info@swos.nl www.swos.nl KvK 41189365 Klanttevredenheidsonderzoek Vereenzaming
Nadere informatieAnalyse van de instroom van allochtone studenten op de pabo 1
Analyse van de instroom van allochtone studenten op de pabo 1 Inleiding Hoeveel en welke studenten (autochtoon/allochtoon) schrijven zich in voor de pabo (lerarenopleiding basisonderwijs) en blijven na
Nadere informatie15 september 2017
1364 www.clarafabriciusschool.nl 15 september 2017 22 september 17.00 uur 20.00 uur Startfeest Nieuwe leerling - Welkom Bente Tijssen Bente Tijssen is afgelopen week in groep 1/2 A bij juf José en juf
Nadere informatieVerslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.
Burn out Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Ik was al een tijd druk met mijn werk en mijn gezin. Het viel mij zwaar, maar ik moest dit van mezelf doen om aan de omgeving te laten zien
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 31 293 Primair Onderwijs Nr. 255 VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 6 mei 2015 De vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Nadere informatieWaar bleef een half miljard onderwijsgeld?
Waar bleef een half miljard onderwijsgeld? Financiële analyse van bestedingen in de lumpsum Jos Verkroost 15 maart 2018 De politiek-maatschappelijke context Het Nederlands onderwijs krijgt lumpsumbekostiging
Nadere informatieVraag aan de zee. Vraag aan de tijd. wk 3. wk 2
Bladzijde negen, Bladzijde tien, Krijg ik het wel ooit te zien? Ander hoofdstuk, Nieuw begin.. Maar niets, Weer dicht, Het heeft geen zin. Dan probeer ik achterin dat dikke boek. Dat ik daar niet vaker
Nadere informatie