Acupuncture at the post-war city

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Acupuncture at the post-war city"

Transcriptie

1 Acupuncture at the post-war city Reflectieverslag A.L. Hagg-Kleingeld Graduation Technical Universiteit Delft RMIT, architecture Transforming Neighbourhoods. Docenten: Lidwine Spoormans/Hielkje Zijlstra Wido Quist

2

3 Inhoudsopgave Introductie 5 Thema 6 - RMIT 6 - Transforming neighbourhoods 7 - Stadsacupunctuur 7 Methodologie 9 - Analyse 9 - Ontwerp onderzoek 10 - Ontwerp 11 - Conclusie 12 Ontwerp en Onderzoek 13 - Voorgeschiedenis 13 - Analyse 13 - Concept 14 - Stedenbouw 15 - Architectuur 16 - Materialisatie 17 - Conclusie 18 Literatuurlijst 21

4

5 Introductie Voor u ligt het rapport waarin gereflecteerd wordt op mijn onderzoeksrapport en mijn afstuderen om een echte architect te worden. Het onderzoek heeft zich gericht op Bos en Lommer en Slotermeer, twee vooroorlogse uitbreidingswijken. De wijken zouden afgebroken en vervangen worden, maar aangezien de tijden daar niet naar waren zijn ze beide nog vrijwel intact. De opdracht was om van deze toch wel problematische wijken weer bloeiende en positief bekendstaande wijken te maken, waar de mensen met plezier wonen. Het onderzoek startte met een zoektocht naar de sterke en zwakke kanten van het gebied en de mogelijke oplossing. Dit is uiteindelijk uitgewerkt tot een volledige oplossing. Dit onderzoek kan gezien worden als een case study. Het is niet bedoeld om slechts een oplossing te zijn voor dit gebied, maar is onderdeel van een groter geheel. Het sociale idee achter de vooroorlogse woonwijken is al heel snel verouderd. Vandaag de dag hebben de wijken te kampen met allerlei grote problemen als hangjongeren en criminaliteit. Hoe we hier precies mee om moeten gaan en wat de oplossing is voor dergelijke wijken is een belangrijke opgave. Er is hier al vrij veel over geschreven. Voor dit specifieke onderzoek is in eerste instantie ingegaan op de kleine interventies. Uiteindelijk is dit uitgegroeid tot een opeenstapeling van kleinere interventies die een sterke verbinding met elkaar hebben. Het totale proces en het uiteindelijke ontwerp worden beschreven in dit rapport. Verder worden hier en daar kritische vragen gesteld bij de gezette stappen. Het verslag bestaat uit drie delen. Allereerst zal er dieper ingegaan worden op het thema van de studio en de verbinding met het afstudeerthema van dit specifieke onderzoek. Vervolgens wordt de methodologie van het onderzoek onder de loep genomen. Het verslag sluit af met een uitgebreide uitleg op het uiteindelijke ontwerp en een reflectie op de onderzoeksvraag. Ik wens u veel leesplezier, Lous Hagg-Kleingeld

6 Thema RMIT 6 In Nederland is een grote hoeveelheid leegstaande functionele ruimte. Dat we nadenken wat hiermee kan gebeuren is niet meer dan logisch. RMIT, de afdeling van architectuur die zich richt op deze bestaande voorraad, probeert hier een antwoord op te vinden. RMIT staat voor Renovatie, Modificatie, Interventie en Transformatie, het gaat dus over veranderen, aanpassen of opnieuw doen. De laatste drie termen, die op drie verschillende manieren uitleggen hoe je iets opnieuw kan doen, zijn volgens Jo Coenen toe te passen op drie verschillende schalen. Transformatie gaat over veranderingen op grote schaal: De stedenbouwkundige aanpassingen, of zelf interstedelijke renovaties. Interventie staat voor veranderingen op gebouw niveau: De herinrichting van een bestaand gebouw vaak in combinatie met een functieverandering, maar ook toepasbaar gebouwen die dezelfde functie bewaren, maar waarin slechts de plattegrond aangepast wordt. De laatste term, modificatie, gaat over veranderingen op de kleinste schaal, het detail of de materialisatie. Het zijn de chirurgische ingrepen die net als een operatie toch op een veel grotere schaal invloed uit kunnen oefenen. De drie schalen hangen dan ook sterk met elkaar samen. RMIT beweegt zich tussen deze verschillende velden in. Daarnaast probeert het een weg te vinden tussen eigentijdse architectuur, oude waarden en nieuwe regels. Er is een groot spanningsveld waartussen de renovatiearchitect zich beweegt, misschien nog wel groter dan dat van de gewone architect. (Coenen 2007) Paul Meurs legt hier het een en ander over uit. Hij heeft het over deze verschillende lagen die belangrijk zijn, maar daarnaast ook de verschillende groepen die binding hebben met een project of er invloed op uit kunnen oefenen. Mensen houden van een bepaalde plek of gebouw om verschillende redenen. Dit leidt automatisch tot een andere benadering. Zo kan ouderdom de grootste waarde zijn die een gebouw waarborgt. Het gebouw heeft zichzelf bewezen door een bepaalde leeftijd te halen. Zoals ouderen gerespecteerd dienen te worden, zo geldt dat ook voor oude gebouwen. Anderen vinden het ontwerp leidend voor de ingreep. Dit kan leiden tot verregaande restauratie. Weer anderen vinden het gebouw als object belangrijk, of misschien niet eens het gebouw zelf, maar de context van het gebouw die het de waarde geef die het heeft. Een inmiddels overbekend voorbeeld is de fietstunnel onder het Rijksmuseum, die onverwacht een hele hoop commotie heeft veroorzaakt hoewel het niet eens onderdeel van het gebouw zelf was. Het laat zien wat het belang is van context. En wat een gebouw ook in de context kan

7 Bug dome, casagrande (Casagrande 2011) stadscupunctuur AgNova (Fasade 2012) stadscupunctuur AgNova (Fasade 2012) geneeswijze, acupunctuur. Stadsacupunctuur richt zich op kleinschalige gebiedsontwikkelingen. Deze kleinschalige ontwikkelingen hebben als doel een groot gebied te bereiken. Een vorm van dit type stedenbouw komt bij de Finse architect Marco Casagrande vandaan. De stad is vergelijkbaar met een levend organisme. Stadsacupunctuur grijpt de collectieve onderliggende krachten die in de stad aanwezig zijn aan en reageert hier op. Architectuur kan hierin de naalden produceren die de stedenbouwkundige interventies mogelijk maken (Casagrande and Rintala 2003). Mede door de huidige maatschappelijke, culturele, maar ook economische situatie, wordt deze vorm van stedenbouw ook in Nederland steeds meer toegepast. De Nederlandse vertaling van deze toch wel abstracte theorie is veel praktischer van aard. De theorie wordt vertaald als kleine projecten die bottom-up geïmplementeerd kunnen worden. De rol van architect is dienend. Het doel van de projecten is de leefomgeving te verbeteren en meer samenhang te creëren op verschillende stedenbouwkundige niveaus. Het verschil tussen gewone kleine interventies en stadsacupunctuur is dat het niet gaat om het ontwerpen van een definitief plan, maar het in gang zetten van een proces voorafgegaan aan een positieve impuls. Het meest opvallende verschil in de interpretatie van de theorie van Casagrande is de manier waarop de interventies tot stand moeten komen. De aanpak van Casagrande is traag en sluipend. De scheuren in het landschap zijn de aanknopingspunten voor een nieuwe samenleving. De Nederlandse aanpak is veel pragmatischer. Het doel is het oplossen van de problemen van die specifieke locatie. De scheuren in het landschap staan voor de aanwezige problemen die hersteld dienen te worden (Kleingeld 2013) De vraag die gesteld werd voorafgaand aan het onderzoek was of het mogelijk is om door middel van stadsacupunctuur deze specifieke wijk een impuls te geven. Het proces van het onderzoek en de reflectie op het resultaat zullen verder aan bod komen in hoofdstuk 3. RMIT gaat over verschillende schalen en over mensen. Acupunctuur probeert op een impuls te geven en door middel van een speldenprik een oplossing te vinden die mensen samenbind en activeert. Daarmee geeft de theorie ook antwoord op de culturele en economische situatie. Amsterdam West is een typisch voorbeeld van een wijk die een positieve impuls kan gebruiken. Ooit gebouwd met goede intenties, maar inmiddels verworden tot een schrikbeeld. Het onderzoek richt zich op de mogelijkheid om stadsacupunctuur in te zetten als oplossing voor een specifieke wijk in Amsterdam West. Is stadsacupunctuur een goed bruikbare oplossing en wat zijn de grenzen van dit middel? 8

8 Methodologie In dit hoofdstuk wordt verder ingegaan op de methodologie van de studio en de tijdens dit onderzoek gebruikte methodes. De studio is opgeknipt in drie delen. De analyse, het ontwerponderzoek en het ontwerp. Analyse In het eerste kwartaal wordt de wijk zo goed mogelijk geanalyseerd. Er wordt achtergrondinformatie verzameld door middel van boeken en lezingen en dit wordt gebundeld in een P1 rapport. Dit rapport beschrijft het onderzoek, waarin de waardes van de wijk centraal staan. In dit onderzoek is dit gebeurd door eerst een globale analyse te maken van geschiedenis van Amsterdam en de achtergrond van Bos en Lommer en Slotermeer. Daarna is er in meer detail gefocust op Slotermeer Noord. Vervolgens wordt er ingezoomd op de Nieuwenhuysenbuurt. Eerst de Nieuwenhuysenbuurt als geheel, vervolgens de verschillende bouwblokken en als laatste de verschillende woningtypen. Om de geschiedenis van Slotermeer goed te begrijpen was het ontwerp van Van Eesteren erg belangrijk. Daarom zijn de fundamentele waarden van Het Nieuwe Bouwen, de groep waar van Eesteren deel van uitmaakte, onderzocht en geïmplementeerd in de analyse van de gebouwde omgeving. Daarnaast vertellen de waarden beschreven door deze groep ook iets over de tijdgeest. Om goed te begrijpen waarom de wijk zo is opgezet is het belangrijk ook deze kant van het verhaal te begrijpen. Het doel van dit onderzoek was om de scheuren in het landschap op te sporen. Wat zijn de zwakke kanten van de wijk, wat de schurende plekken, maar ook, wat is er juist sterk? Dit sluit ook aan bij de specifieke oplossingsrichting die is gekozen voor dit onderzoek. Zoals beschreven in het vorige hoofdstuk ligt de focus op de stadsacupunctuur. Om dit te begrijpen en op de juiste manier in te zetten is tijdens de P1 onderzoek gedaan naar verschillende bestaande oplossingen voor stadsacupunctuur. Het onderzoek kan uitgelegd worden aan de hand van een model dat geïntroduceerd wordt door Wido Quiste tijdens de eerste kennismaking. Er zijn drie verschillende schalen waarop een analyse gemaakt kan worden. De stedenbouwkundige schaal, de architectonische schaal en de materialisatie van een buurt. Om een duidelijk beeld van de ontwikkelingen van deze drie verschillende lagen te krijgen worden ze uitgezet tegen de functie tijd. Door middel hiervan kan een matrix gemaakt worden die de verschillende interventies door de tijd heen weergeeft. In dit model is t-0 het moment waarop het gebouw nog niet bestond, de voorgeschiedenis. Daarbij is t-1 het moment van bouwen, t-2 de eerste interventie, bijvoorbeeld het plaatsen van nieuwe raamkozijnen, t-3 de tweede etcetera. Vervolgens staat t-n voor 9

9 de toekomst van het gebouw. Dit afstudeeronderzoek en het uiteindelijke ontwerp zouden aan deze matrix toegevoegd kunnen worden en maken onderdeel van uit van die tijdsbepaling. Aan deze methode heb ik de onderzoekmethode van Elize van Dooren toegevoegd. Zij doet onderzoek naar ontwerponderwijs aan de faculteit bouwkunde. Daarvoor heeft zij het ontwerpproces van een architectuurstudent onderzocht. Ze onderscheidt vijf verschillende gebieden waar elk ontwerp uit is opgebouwd, namelijk vorm, materialisatie, functie, context en de sociale context. Dit zijn tevens de vijf lagen waar mijn analyse zich op richt. Hierin wordt de huidige situatie vergeleken met de situatie door de jaren heen. Ontwerponderzoek In het tweede kwartaal wordt onderzoek naar mogelijke ontwerpoplossingen gedaan. De oplossingen komen voort uit de analyse zoals het beschreven was in mijn P1. Het doel van dit kwartaal is om verschillende oplossingen te vinden waarmee de scheuren in het landschap opgelost kunnen worden. Daarvoor was een aantal elementen leidend: De stedenbouwkundige inbedding van de wijk, de waardes van Het Nieuwe Bouwen en de structuur van de wijk zelf. Vanuit deze drie elementen is geprobeerd de verschillende delen van de wijk met elkaar te verbinden. Naast kennis van de context en de achtergrond zijn twee dingen belangrijk voor het maken van een goed ontwerp: Het onderlinge verband tussen stedenbouw, techniek en architectuur en de invloed die deze drie op elkaar uitoefenen en een duidelijk thema waar het project op te reflecteren en aan op te hangen is. Dit concept of archetype is voor het ontwerponderzoek bepalend geweest, helaas ten koste van de toepassing van stadsacupunctuur in de wijk. In het P1 research rapport wordt de methodologie voor het tweede kwartaal beschreven als een keuze voor een bepaalde stadsacupunctuur GATHERING INFORMATION ANALYSES DESIGN RESEARCH DESIGN RESULT Amsterdam Van Eesteren Acupuncture Casagrande Nieuwenhuysenbuurt Jan van Zwanenburg Slotermeerlaan Burg. v/d Vlugtlaan Nieuwenhuysenstraat development DaF Hospers AG nova shape materialisation function context social context used method Possible intervention Urban Architecture Detail Choice intervention Uitwerking Urban Architecture Detail reflectie reflectie Slotermeer infrastructure historie function future technical P1 P2 P4 figuur 1: ontwerpschema 10

10 benadering. Hierbij wordt ervan uitgegaan dat de methode van Hospers, een stedenbouwkundig onderzoekbureau, het meest aantrekkelijk is om te gebruiken in het onderzoek. Hospers heeft een toolkit bedacht waarmee bloemkoolwijken uit de jaren tachtig herontworpen kunnen worden. Daarbij onderscheidden ze een heel aantal verschillende schalen waar verschillende oplossingen bij horen. Toendertijd was het plan om het onderzoek van Hospers te gebruiken als voorbeeld bij het ontwerponderzoek. In de laatste periode zou een aantal van die deeloplossingen in een totaalbeeld ontwikkeld kunnen worden. Door het onderzoek in de tweede periode meteen al vast te zetten aan een thema dat bepalend was voor zowel de architectuur als de stedenbouw van de wijk, is de mogelijkheid niet langer open om onbevooroordeeld verschillende oplossingen te verzinnen. Aan het eind van dit kwartaal is een totaal ontwerp gepresenteerd waar alle elementen in naar voren kwamen, maar waarin stadsacupunctuur sterk naar de achtergrond was gedreven. Ontwerp Het derde deel van het afstuderen is het masterplan uitwerken tot een volledig ontwerp. Het doel is om tot een totaalplan te komen waarbij de student bewijst dat het de juiste vaardigheden ontwikkelt heeft om zich straks na het afstuderen architect te noemen. Zoals hiervoor al beschreven, was het plan om de toolkit ontworpen tijdens het ontwerponderzoek te gebruiken voor de uiteindelijke interventies. Dit ontwerp zou een combinatie worden van verschillende deeloplossingen. Omdat er tijdens het onderzoek uiteindelijk geen toolkit ontworpen is zag het laatste deel van het afstuderen er dus ook iets anders uit. De overgang van het ontwerponderzoek naar het uiteindelijke ontwerp was moeizaam. Tijdens de vooropleiding is er vrijwel nooit een project veel verder dan de conceptfase uitgewerkt. In de bachelor duren projecten vaak 6-8 weken, waardoor al heel snel van concept naar uitwerking gegaan figuur 2: ontwerpproces (Quist,2012) 11

11 wordt. Goede reflectie op het ontwerpproces is daarom niet mogelijk. Tijdens de Msc1 kom je hier wel mee in aanraking, maar ook daar merkte ik moeite te hebben steeds verder doorontwikkelen van een eerste idee. Daarnaast is het uitwerken van het ontwerp zeker niet het einde van het onderzoeken. Het was lastig om opnieuw kritische vragen te stellen bij dit, voor het gevoel, complete product. Uiteindelijk is begonnen met een reflectie op het ontwerp. Waar zitten nog zwakke punten, wat is al uitgedacht en wat is nog niet zeker? Vervolgens is hier naar onderzoek gedaan. Ook ontstaan er nieuwe vragen wanneer men na gaat denken over detaillering en materialisatie. Zijn er andere constructieve middelen, zijn de ruimtes logisch, hoe sluit oud en nieuw op elkaar aan? Daarin was het meest complexe om alles bij elkaar te krijgen. Oud en nieuw, de interventies in de verschillende gebouwen, de aansluiting met de stedenbouw. Wat voor taal spreekt het nieuwe en hoe verhoudt zich dit tot het bestaande? In hoofdstuk 3 zal verder ingegaan worden op de uiteindelijke uitwerking van deze punten. Om het thema stadsacupunctuur een nieuwe kans te geven is besloten in de derde week van deze periode me aan te sluiten bij een lopend onderzoek over deze theorie door AGNova architecten. Zij waren enthousiast om het ontwerp te betrekken in hun onderzoek, maar naar mijn mening was dit lastig te koppelen. Daarbij heb ik wel een achtergrondartikel voor ze geschreven en hebben we een aantal keren contact gehad over de voortgang van het onderzoek, maar er is helaas niet echt iets uitgekomen tot nu toe. Toch was het goed om een keer van gedachten te wisselen met mensen die in het veld bezig zijn om stadsacupunctuur toe te passen. Het heeft geholpen om de grenzen van theorie zichtbaar te maken. Conclusie Hoewel begonnen was met een heldere stellingname voor zowel het proces als het ontwerp is halverwege het jaar de ontwikkeling gestokt en maar weer mondjes maat op gang gekomen. Misschien heeft dit te maken met de zaken die naast het afstuderen ook bezig waren, of met de lengte van het proces, maar het kan ook liggen aan de lastige verhouding met tussen het thema stadsacupunctuur, en de regels die verbonden zijn aan het afstuderen. Doordat er afgeweken werd van de planning tijdens de onderzoeksperiode was de gelaagdheid van het onderzoek weg. Door het sterke concept kan er wel op dezelfde manier voortgeborduurd worden, maar de argumentatie voor een aantal elementen is wat naar de achtergrond geschoven. Mijn keuze om mijn ontwerp niet zoveel aan te laten sluiten bij het onderzoek van AGNova architecten heeft een dubbel gevoel. Allereerst had ik, wanneer ik ingestemd was met hun voorwaarden, een mogelijkheid om stadsacupunctuur op de juiste manier in te zetten in het ontwerp. Aan de andere kant beperkt dat het ontwerponderzoek doordat de oplossingen in één gebied gezocht moeten worden. Dit had ten koste kunnen gaan van het project. Namelijk, als stadsacupunctuur leidend was geweest voor het uiteindelijk ontwerp, en het antwoord op de onderzoeksvraag was nee, het kan niet geweest, dan zou dat betekenen dat het ontwerp niet voldoende is. 12

12 Ontwerp en Onderzoek In dit hoofdstuk wordt verder ingegaan op de relatie tussen het onderzoek en het uiteindelijke ontwerp. Het laat de verweving zien tussen de waardes van het gebied zoals ze geformuleerd zijn in de analyse en de toegevoegde waarde van de uiteindelijke interventie. Voorgeschiedenis Zoals beschreven in het vorige hoofdstuk is in de eerste periode een uitgebreide analyse gemaakt van de bestaande situatie. Het onderzoek is uitgevoerd op het gebied in Slotermeer-Noord, de Nieuwenhuysenbuurt. Deze wijk is gebouwd in een tijd waar de waarden rondom woningbouw opnieuw geformuleerd werden. De woningen zijn gebouwd als vervanging van de krotten rond de Haarlemmervaart en de Jordaan. De armste mensen woonden in donkere, vochtige kelders of tochtige krotten. Deze nieuwe sociale woningbouw zou hier een einde aan maken. De waarden lucht, licht en ruimte waren de sleutelwoorden voor deze nieuwe woningbouw. Een veel gebruikt type is de portiekwoning. Deze woningen werden oost-west georiënteerd. Door het weglaten van de noord-zuid georiënteerde woningen, die in het voorgaande gesloten woningblok nog wel aanwezig waren, hadden de woningen ultieme bezonning. Dit werd versterkt door de grote ramen, die genoeg zonlicht binnen lieten en uitzicht gaven op grote groene gebieden. Woningen in Slotermeer zijn dan ook vaak omgeven door een stuk groen. Door deze nieuwe woningbouw konden de lagere sociale klassen zich verheffen en verbeteren. Vaak werd aan dit nieuwe woningtype ook een opvoedcursus gekoppeld voor de huisvrouw waar zij leerde hoe om te gaan met de nieuwe vernuftigheden van haar huis. Analyse In de Nieuwenhuysenbuurt zien we de portiekwoning in een redelijk pure vorm. De blokken staan op een groen eilandje. De entrees liggen aan de oostzijde. Toch is er iets bijzonders aan de hand. De wijk vormt namelijk de afsluiting van Slotermeer-Noord. Het is het laatste puzzelstukje, afgeschermd door middel van het gekromde blok op aan de Jan van Zwanenburghof. Dit blok staat als een uniek stukje architectuur tussen verder zeer ingetogen gebouwen. De overige gebouwen van de Nieuwenhuysenbuurt sluiten aan bij de achterliggende architectuur en komen een beetje rommelig bij elkaar. Het lage blokje aan de Burgermeester van der Vlugtlaan is een vervolg op de overige blokken aan deze laan. Het gebouw aan de Slotermeerlaan lijkt aan te sluiten bij het tegenoverliggende blok, en de blokken aan de Nieuwenhuysenstraat sluiten aan bij de blokken aan de andere zijde van de Slotermeerlaan. Door deze aansluiting ontstaat 13

13 er in de kromming van de Jan van Zwanenburghof een groot plein. Aan de architectuur is opvallend dat de blokken vrij gedetailleerd zijn voor het type architectuur. De verfijning in de bakstenen gevel en de dakranden is eigenlijk vrij gedateerd voor de tijd waarin de blokken gebouwd zijn. Door de jaren heen is er eigenlijk vrij weinig gebeurd in de buurt. Toch is de wijk veel veranderd. Allereerst zijn de groene gebieden afgesloten voor publiek. Het zijn nu groene gaten in het stedelijk weefsel die alleen te bekijken zijn. Hierdoor komen de blokken op eilandjes te staan en wordt de afstand tot de publieke ruimte groter. Dit wordt nog eens versterkt door toename van het aantal parkeerplaatsen in het gebied. Een ander gevolg van deze twee veranderingen is dat straten erg smal worden en ook niet meer bruikbaar voor ander gebruik dan als toegang tot de woningen. De ruimte tussen de bouwblokken is eigenlijk heel groot, maar oogt nauw. Een ander gevolg van de toename van het aantal auto s is dat al de openbare ruimte verworden is tot parkeerruimte. De oriëntatie van de gebouwen is afgekeerd van het plein aan de Jan van Zwanenburghof. En afgekeerd van elkaar. De gebouwen keren elkaar letterlijk de rug toe. Daarnaast is het plein omlijst door parkeerplaatsen. Het plein is daarom ook niet de juiste plaats voor contact en ontmoeting. Een andere verandering die niet op het architectonisch vlak ligt, maar wel invloed heeft op de wijk is de veranderde bewoners. De groep eerste bewoners was een redelijk gemengd gezelschap van gezinnen uit een lagere sociale klasse. Mede door de ligging van de wijk, vrij dicht bij Schiphol, bestaat de wijk inmiddels voornamelijk uit allochtone jonge gezinnen of één-ouder-gezinnen. Dit is de ene groep. De andere groep bestaat uit ouderen die nog tot de eerste bewoners van de wijk behoren. Deze kennen de wijk nog van toen ze net gebouwd was en hebben de hele ontwikkeling meegemaakt. Er is vrijwel geen contact tussen beide groepen. Als gevolg van de slechte binding tussen de mensen in de wijk voelen veel bewoners zich er niet veilig. Daarnaast voelen veel mensen zich niet verantwoordelijk voor hun woning of woonomgeving. Dit zorgt voor verwaarlozing van de publieke ruimte en de woningen zelf. Het een versterkt het ander weer. Aangezien dit proces al enige tijd aan de gang is, worden de verschillende negatieve krachten alleen maar meer en meer versterkt. Concept 14 In de wijk is dus een aantal architectonische elementen aanwezig dat het tij zou kunnen keren. Het plein in de wijk is het hart van de wijk, maar wordt op dit moment niet zo gebruikt. Mede door de oriëntatie van de gebouwen. De wijk als laatste puzzelstukje van Slotermeer-Noord geeft al aan dat het een speciale functie heeft en dus ook op een bijzonder manier behandeld zou moeten worden. Het uiteindelijke ontwerp is dan ook gebaseerd op drie peilers die een antwoord zouden moeten geven op de verschillende problemen in de wijk en de waardes van de wijk versterken. Deze drie peilers zijn identiteit, eenheid en veiligheid. Identiteit gaat over herkenning. Onder de bewoners lijkt het gevoel heersen dat zij het afvoerpuntje van de samenleving zijn. Om de andere peilers te bereiken is het belangrijk dat de bewoners zich erkend voelen en dit ook

14 Ook hierin wordt ingezet op het verbeteren van de woonkwalitetit en het aantrekken van een andere doelgroep. Zo zijn aan de Jan van Zwanenburghof op de begane grond de garages omgebouwd tot laagdrempelige winkelruimte. De aanpassingen aan de bestaande garages zijn zo klein mogelijk gehouden om de winkelruimte betaalbaar te maken voor de doelgroep. De gemaakte aanpassingen zijn de isolatie van vloeren, het plaatsen van een WC met een klein keukenblokje en het inbouwen van een winkelruit ter plaatse van de garage deur. Ook in de Nieuwenhuysenstraat zijn een aantal aanpassingen gemaakt aan de bestaande woning. De woning op de begane grond heeft een nieuwe indeling gekregen. Waar eerst op de begane grond twee slaapkamers zaten is nu een woonkamer en een keuken. Boven bevinden zich drie slaapkamers en een redelijk grote badkamer. Tevens zijn de vloeren en de gevels geïsoleerd. De woning zou ideaal zijn voor een gezin met kleine kinderen. De entree van de woning bevindt zich aan wat nu de achterkant van de woning is. Hierdoor ontstaat in het hof een heel ander straatbeeld. De straat wordt nu tweezijdig ontsloten wat de intimiteit versterkt en de verbinding tussen beide blokken verbeterd. Op de bovenste verdieping is de zolder bij de woning getrokken en zijn de woningen omgebouwd tot loftwoningen. De ruimtelijke manier van wonen en het moderne uiterlijk maken de woning ideaal van starters. In de woning bestaat de mogelijkheid om extra kamers te maken wanneer de eigenaar dit wenst. Materialisatie In de architectuur en de materialisatie van de stedenbouw, zowel van de interventie op het bestaande als voor de nieuwe blokken is gestreefd naar een degelijke zware architectuur, passend bij het karakter van het fort. Een bijkomend voordeel van een dergelijke architectuur is dat het vrijwel onderhoudsvrij is, wat de duurzaamheid van de wijk kan waarborgen. De materialen stralen kracht uit, wat het gevoel van veiligheid en geborgenheid versterkt. Zoals verteld geldt voor elke interventie op het bestaande dat de installaties meteen geüpgrade worden tot de eisen van een nieuwbouwwoning. Dit is ook ter voorbereiding op het aansluiten op een warmtekoudeopslagsysteem (WKO) dat uiteindelijk de hele wijk van duurzame energie zal moeten voorzien. Hierin komt een al zekere fasering naar voren. In mijn onderzoeksvraag werd de vraag gesteld of het mogelijk is de Nieuwenhuysenbuurt te verbeteren op een bescheiden manier, zonder de context te vernietigen en met behulp van stadsacupunctuur. Stadsacupunctuur gaat, zoals gesteld in hoofdstuk 1 van dit verslag, over het geven van een impuls: Een kleine interventie die bottom-up geïmplementeerd wordt. Tijdens mijn onderzoek naar een goede oplossing is deze vraag steeds meer naar de achtergrond gedreven. Toch is het belangrijk deze nu weer naar voren te halen. Stadsacupunctuur richt zich namelijk op wat minimaal nodig is om een wijk te verbeteren. De interventies binnen dit ontwerp zijn, zoals ze uitgelegd zijn in dit hoofdstuk, uitgebreid en verregaand en als compleet pakket zeker geen acupunctuur meer te noemen. Toch zou dit project ook prima uitgevoerd kunnen worden in losse onderdelen. Een aantal regels zijn hiervoor van belang. Het aanpakken van de begane 17

15 19

16 20

17 Literatuurlijst Casagrande, M. and Rintala. (2003). Potemkin, park for post industrial medidation. from Coenen, J. (2007). The art of blending. Delft, RMIT, Delft Technical University. Kleingeld, A. L. (2013). De oorsprong van stadsacupunctuur. from Kruyswijk, M. (2012). geen fietsers onder het rijksmuseum. Het Parool 5 juli. Meurs, P. (2012). Heritage Development. A. L. Kleingeld. Delft, RMIT TUDelft. Quist, W. J. and L. G. K. Spoormans (2012). Transforming housing heritage. Delft, Delftdigitalpress. Spoormans, L. G. K. (2012). Introductie Lidwine. Housing heritage, from 21

Marcel Breuer Amerikaanse Ambassade

Marcel Breuer Amerikaanse Ambassade Marcel Breuer Amerikaanse Ambassade Eindpresentatie herontwikkelingsvisie Lous Hagg-Kleingeld & Thijs Brienen 1 20 Aanpak Aanleiding Vrijkomen ambassade VVE Doel van onderzoek Analyse Stedenbouwkundige

Nadere informatie

D E G R A A N S I L O

D E G R A A N S I L O D E G R A A N S I L O t r a n s f o r m a t i e d o o r d i a l o o g Door K.K.J.E. van de Braak Technische Universiteit Eindhoven Faculteit Bouwkunde Bouwtechniek Design and Lifespan s a m e n v a t t

Nadere informatie

Analyse en ontwerp Wallhouse

Analyse en ontwerp Wallhouse Analyse en ontwerp Wallhouse Groningen Het Wallhouse#2 is een woning naar ontwerp van de Amerikaanse architect John Hejduk. Hij was een groot bewonderaar van Le Corbusier en liet zich dan ook door hem

Nadere informatie

Reinforce the garden city

Reinforce the garden city Reinforce the garden city Final report A.L. Hagg-Kleingeld 1514652 14-05- 13 Graduation Technical Universiteit Delft RMIT, architecture Transforming Neighbourhoods. Docenten: Lidwine Spoormans/Hielkje

Nadere informatie

Reflectie op het vak Programma, Ontwerp & Projectmanagement. Essay

Reflectie op het vak Programma, Ontwerp & Projectmanagement. Essay Essay april 2005 Tim Den Dekker 1140612 Johannes van Ussel 1142194 BK6R050 Programma, Ontwerp en Projectmanagement Programma, Ontwerp en Projectmanagement BK6R050 1 Voorwoord Dit essay is een zelfreflectie

Nadere informatie

Bouwstenen Vogelbuurt

Bouwstenen Vogelbuurt Bouwstenen Vogelbuurt bottom-up woningtransformatie door het stimuleren van particuliere woningverbetering P5 Roel van Tatenhove 26 juni 2014 Studio: Architectuur: Bouwtechniek: Gecommiteerde: RMIT Transforming

Nadere informatie

Graduation Plan. Master of Science Architecture, Urbanism & Building Sciences

Graduation Plan. Master of Science Architecture, Urbanism & Building Sciences Graduation Plan Master of Science Architecture, Urbanism & Building Sciences Graduation Plan: All tracks Submit your Graduation Plan to the Board of Examiners (Examencommissie- BK@tudelft.nl), Mentors

Nadere informatie

112 woningen plan St. Cyr Geldrop

112 woningen plan St. Cyr Geldrop B02/2683 29-09-2005 Inleiding Op de locatie van een drietal gesloopte galerijflats is een plan ontwikkeld met een divers aanbod van woningtypes waaronder patiowoningen. De nieuwbouw zal een nieuwe impuls

Nadere informatie

Eindevaluatie. Riga. Begeleiders;Geert Daams en Remco Reijke

Eindevaluatie. Riga. Begeleiders;Geert Daams en Remco Reijke Eindevaluatie Riga 2011 Begeleiders;Geert Daams en Remco Reijke Inhoud Inleiding... 3 Wat voor cijfer geef je de Riga reis?... 4 Wat was je voornaamste reden om naar Riga te gaan?... 4 Hoe heb je de heenreis

Nadere informatie

HilberinkboscH architecten Wamberg sM - berlicum t woningen De Hoef Rosmalen 206

HilberinkboscH architecten Wamberg sM - berlicum t woningen De Hoef Rosmalen 206 HilberinkboscH architecten Wamberg 5-5258sM - berlicum t.073-6900136 - hetburo@hb-a.nl 54 woningen De Hoef Rosmalen 206 54 woningen De Hoef De Hoef is gesitueerd op het voormalige voetbalcomplex van OJC,

Nadere informatie

Deurningerstraat 16 Enschede Enschede 10 oktober Deurningerstraat 16 1

Deurningerstraat 16 Enschede Enschede 10 oktober Deurningerstraat 16 1 Deurningerstraat 16 Enschede Enschede 10 oktober 2016 Deurningerstraat 16 1 Stedenbouwkundig concept inpassing omgeving en aansluiting op omgevingsgroen 1. maximalisatie 2. creëren van openheid 3. aansluiting

Nadere informatie

t 't Hoekske Omdat geluk in t Hoekske zit... 9 starterswoningen

t 't Hoekske Omdat geluk in t Hoekske zit... 9 starterswoningen t 't Hoekske Omdat geluk in t Hoekske zit... 9 starterswoningen 't Hoekske Omgeving 't Hoekske Aan de rand van het hart van Heusden, daar waar de straat t Hoekske en de lange Antoniusstraat samenkomen,

Nadere informatie

VOORWOORD. Marnix Norder Wethouder Stadsontwikkeling, Volkshuisvesting en Integratie. BORboek0910_5.indd :18:48

VOORWOORD. Marnix Norder Wethouder Stadsontwikkeling, Volkshuisvesting en Integratie. BORboek0910_5.indd :18:48 09 10 2 VOORWOORD Net als in voorgaande jaren is in 2009 en 2010 een groot aantal aansprekende projecten gerealiseerd in Den Haag. Het afgelopen decennium stond in het teken van hoge bouwproductie, bouwen

Nadere informatie

AMSTELBLOCKET TE KOOP! APPARTEMENTEN AMSTELKWARTIER

AMSTELBLOCKET TE KOOP! APPARTEMENTEN AMSTELKWARTIER AMSTELBLOCKET TE KOOP! APPARTEMENTEN AMSTELKWARTIER architect studio PROTOTYPE www.studioprototype.nl adviseur constructie constructie adviesbureau F. Wiggers adviseur installaties ABT bouwtechnisch adviesbureau

Nadere informatie

Uitstekend onderhouden Instapklaar

Uitstekend onderhouden Instapklaar Huizen vanhendriks de Koppele 147, 5632 LH Eindhoven Uitstekend onderhouden Royaal 3-kamer appartement Royaal balkon op het westen Instapklaar Fraai uitzicht H51 H51 Kenmerken Soort Kamers Woonoppervlakte

Nadere informatie

MIJN EIGEN STRAAT 8 TWEE-ONDER-EEN-KAPWONINGEN IN DE STRATEN IN VEENENDAAL-OOST

MIJN EIGEN STRAAT 8 TWEE-ONDER-EEN-KAPWONINGEN IN DE STRATEN IN VEENENDAAL-OOST MIJN EIGEN STRAAT TYPE C2 8 TWEE-ONDER-EEN-KAPWONINGEN IN DE STRATEN IN VEENENDAAL-OOST MIJN EIGEN STRAAT Wonen naar eigen smaak! Zo persoonlijk kan wonen zijn Mijn eigen straat is een nieuwbouwproject

Nadere informatie

Het dozijn van Sluiseiland, Vianen. Beeldkwaliteitscriteria voor Sluiseiland in 12 afspraken

Het dozijn van Sluiseiland, Vianen. Beeldkwaliteitscriteria voor Sluiseiland in 12 afspraken Het dozijn van Sluiseiland, Vianen Beeldkwaliteitscriteria voor Sluiseiland in 12 afspraken Juni 2018 Het dozijn van Sluiseiland, Vianen Beeldkwaliteitscriteria voor Sluiseiland in 12 afspraken Verschillende

Nadere informatie

Ool Excellence. Wonen in de natuur Dicht bij de stad In het recreatiegebied Oolderplas. 5 woningen Ool Excellence

Ool Excellence. Wonen in de natuur Dicht bij de stad In het recreatiegebied Oolderplas. 5 woningen Ool Excellence Wonen in de natuur Dicht bij de stad In het recreatiegebied Oolderplas 5 woningen Ool Excellence Wonen in buurtschap Ool Zeer fraai in buurtschap Ool (Herten/Roermond) gelegen, midden in de natuur, maar

Nadere informatie

MET ZICHT MET ZICHT. NEXT architects Kauwgomballenfabriek Paul van Vlissingenstr. 2a 1096 BK Amsterdam The Netherlands

MET ZICHT MET ZICHT. NEXT architects Kauwgomballenfabriek Paul van Vlissingenstr. 2a 1096 BK Amsterdam The Netherlands NEXT architects Kauwgomballenfabriek Paul van Vlissingenstr. 2a 1096 BK Amsterdam The Netherlands NEXT architects Beijing Emperor House #1101 136 Andingwaidajie Dongcheng Qu 100011 Beijing China MET ZICHT

Nadere informatie

McCaesar Plusopdracht brugklas

McCaesar Plusopdracht brugklas McCaesar Plusopdracht brugklas Algemene gegevens Titel: McCaesar Thema: Oudheid. Niveau: VWO 1. Aantal lessen: 28 (maximaal). Ontworpen door: H. Koffijberg, 2013 Leerinhoud en hoofdopdracht Je bent één

Nadere informatie

Weerselostraat 22, Tilburg

Weerselostraat 22, Tilburg Weerselostraat 22, Tilburg Kenmerken Overdracht Vraagprijs 389.000 k.k. Aangeboden sinds 10-05-2019 Conditie Kosten koper Waarborgsom nee Bankgarantie ja Ontbindende voorwaarden financiering 0 Indeling

Nadere informatie

Meteen goed starten. Kenmerken

Meteen goed starten. Kenmerken Meteen goed starten betaalbare hoekwoning met 3 slaapkamers en garage 149.000,- k.k. Begoniastraat 1, 6351 BW, Bocholtz Waarom zou ik deze woning kopen? een betaalbare woning met garage ( 18 m2 ) in kindvriendelijke

Nadere informatie

RESEARCH CONTENT. Loïs Vehof GAR1D

RESEARCH CONTENT. Loïs Vehof GAR1D RESEARCH CONTENT Loïs Vehof GAR1D INHOUD Inleiding ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ blz. 2 Methode -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nadere informatie

Op zoek naar ruimtelijke interventies ter verbetering van de ruimtelijke en sociale structuur van

Op zoek naar ruimtelijke interventies ter verbetering van de ruimtelijke en sociale structuur van Joël Eichler b1168754 TU Delft Urbanism Urban Regeneration Studio Op zoek naar ruimtelijke interventies ter verbetering van de ruimtelijke en sociale structuur van vroeg naoorlogse woonwijken. Introductie

Nadere informatie

MIJN EIGEN STRAAT 8 TWEE-ONDER-EEN-KAPWONINGEN IN DE STRATEN IN VEENENDAAL-OOST

MIJN EIGEN STRAAT 8 TWEE-ONDER-EEN-KAPWONINGEN IN DE STRATEN IN VEENENDAAL-OOST MIJN EIGEN STRAAT TYPE C1 8 TWEE-ONDER-EEN-KAPWONINGEN IN DE STRATEN IN VEENENDAAL-OOST MIJN EIGEN STRAAT Wonen naar eigen smaak! Zo persoonlijk kan wonen zijn Mijn eigen straat is een nieuwbouwproject

Nadere informatie

rhenen schets-museumkwartier deel 1

rhenen schets-museumkwartier deel 1 rhenen schets-museumkwartier deel 1 Opdrachtgever: Gemeente Rhenen Stedenbouwkundig ontwerp: Aad Trompert, Amersfoort Architectuur: Van Leeuwen Architecten, Veenendaal 2 mei 2011 rhenen museumkwartier

Nadere informatie

RESTAURATIE KIEFHOEK, ROTTERDAM MATH * 1990-1995 ARCHITECTEN

RESTAURATIE KIEFHOEK, ROTTERDAM MATH * 1990-1995 ARCHITECTEN MA* TH KIEFHOEK, ROTTERDAM BLOEMHOF situatie HENDRIK IDOPLEIN De Kiefhoek in de Rotterdamse wijk Bloemhof is het laatste en tevens bekendste woningbouwproject van architect J.J.P. Oud, dat hij in dienst

Nadere informatie

TEUNISBLOEM UDENHOUT VRIJSTAANDE VILLA

TEUNISBLOEM UDENHOUT VRIJSTAANDE VILLA TEUNISBLOEM UDENHOUT VRIJSTAANDE VILLA Vrijstaande Villa Teunisbloem Gemeente Udenhout, Tilburg 2 EIGENTIJDSE VILLA WONING Een korte introductie Deze woningen worden door FAB5+ ontwikkeld. Uniek duurzaam

Nadere informatie

Bedrijventerrein Overamstel (deelgebied Daniël Goedkoopstraat / Willem Fenengastraat e.o.)

Bedrijventerrein Overamstel (deelgebied Daniël Goedkoopstraat / Willem Fenengastraat e.o.) Bedrijventerrein Overamstel (deelgebied Daniël Goedkoopstraat / Willem Fenengastraat e.o.) Beoordelingskader Bij de beoordeling of een bouwwerk voldoet aan redelijk eisen van welstand als bedoeld in art

Nadere informatie

IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL

IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL I N T E R I E U R W Wonen op de Windrichtingen IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL Tekst: ANNEMIE WILLEMSE Foto s: JAN VERLINDE 22 TIJDLOOS TIJDLOOS 23 Na een zoektocht naar de ideale bouwgrond, gingen

Nadere informatie

INTERVIEWS PAULUSKERK

INTERVIEWS PAULUSKERK INTERVIEWS PAULUSKERK JORIS EN ANNELOT MET ZOONTJE FÉLIPE Joris, Annelot en hun zoontje Félipe wonen op dit moment in een appartement in de geliefde Vruchtenbuurt in Den Haag. Het jonge gezin heeft zich

Nadere informatie

nieuwbouw woning Stramproy 10 juni 2011 architecture.com

nieuwbouw woning Stramproy 10 juni 2011 architecture.com nieuwbouw woning 10 juni 2011 architecture.com architecture Qarchitecture. Niets uit dit bestek / drukwerk mag worden verveelvoudigd en / of openbaar gemaakt d.m.v. drukwerk, fotokopie, microfilm of op

Nadere informatie

DE WETTERWILLE 112 DRACHTEN 449.000 k.k. www.dewetterwille112.nl De Wetterwille 112, Drachten In de wijk de Folgeren ligt dit riant vrijstaand woonhuis met een slaapkamer beneden, en een aangebouwde, geïsoleerde,

Nadere informatie

congres senioren kbo brabant 8 juni 2017 vissers & roelands architecten & ingenieurs 1 Seniorenhuisvesting concepten en voorbeelden 8 juni 2017

congres senioren kbo brabant 8 juni 2017 vissers & roelands architecten & ingenieurs 1 Seniorenhuisvesting concepten en voorbeelden 8 juni 2017 1 Seniorenhuisvesting concepten en voorbeelden 8 juni 2017 Presentatie - Wie zijn wij? - Seniorenhuisvesting, concepten en voorbeelden - Meergezinswoningen Deurne - Woongebouw dementerende ouderen Sterksel

Nadere informatie

ideaalwonen in OUD IJSSELMONDE een ontwerpstrategie Een Visie op de Ontwikkeling van de Koninginneweg e.o.

ideaalwonen in OUD IJSSELMONDE een ontwerpstrategie Een Visie op de Ontwikkeling van de Koninginneweg e.o. ideaalwonen in OUD IJSSELMONDE een ontwerpstrategie Een Visie op de Ontwikkeling van de Koninginneweg e.o. De nieuwe woningmarkt in Oud IJsselmonde De crisis heeft binnen de volkshuisvesting flink toegeslagen.

Nadere informatie

Verslag informatie- en co-design bijeenkomst 30 september 2015

Verslag informatie- en co-design bijeenkomst 30 september 2015 Verslag informatie- en co-design bijeenkomst 30 september 2015 Inleiding Op 30 september 2015 heeft de 2 e informatie- en codesignbijeenkomst plaatsgevonden voor Wonen in Helsdingen. Ontwikkelaar Blauwhoed

Nadere informatie

Ruimtelijke inpassing asielzoekerscentrum te Heerenveen Maart 2016

Ruimtelijke inpassing asielzoekerscentrum te Heerenveen Maart 2016 Ruimtelijke inpassing asielzoekerscentrum te Heerenveen Maart 2016 1. Aanleiding De gemeenteraad van Heerenveen heeft op 30 november 2015 ingestemd met de vestiging van een azc voor 600 toekomstige bewoners

Nadere informatie

Oud en nieuw op harmonieuze wijze bij elkaar

Oud en nieuw op harmonieuze wijze bij elkaar www.kerckhoeve.info Oud en nieuw op harmonieuze wijze bij elkaar Ruim en karakteristiek Aan de informatie en afbeeldingen in deze brochure kunnen geen rechten worden ontleend. e getoonde illustraties,

Nadere informatie

Hang 5-6. EGM architecten ARC 2016

Hang 5-6. EGM architecten ARC 2016 EGM architecten ARC 2016 Hang 5-6 Station Blaa Bin ne nr ott e k De Meent Hoog straa t Hang Beur s 2 Het ontwerp van Hang 5-6 komt voort uit een ontwerpwedstrijd die dit jaar werd uitgeschreven voor het

Nadere informatie

VERLOST UIT HET DONKER

VERLOST UIT HET DONKER Anders in de rij Veldstraat 59 VERLOST UIT HET DONKER Het huis in de Veldstraat is dit jaar precies 100 jaar oud. In de stadsarchieven staat het ingeschreven als een realisatie van ene A. Vandenberghe.

Nadere informatie

Joseph Haydnlaan 22 -II, 3533 AG Utrecht

Joseph Haydnlaan 22 -II, 3533 AG Utrecht Joseph Haydnlaan 22 -II, 3533 AG Utrecht Vraagprijs 250.000,- k.k. Omschrijving Aan een mooie brede en boomrijke laan in de geliefde wijk Oog in Al mogen wij dit droomappartement aan je laten zien. Door

Nadere informatie

Opleidingsprogramma DoenDenken

Opleidingsprogramma DoenDenken 15-10-2015 Opleidingsprogramma DoenDenken Inleiding Het opleidingsprogramma DoenDenken is gericht op medewerkers die leren en innoveren in hun organisatie belangrijk vinden en zich daar zelf actief voor

Nadere informatie

Graduation Plan P2: Architectuur

Graduation Plan P2: Architectuur Graduation Plan P2: Architectuur Persoonlijke informatie Naam Romy Catharina Maria Dekker Studentnummer 4084136 Telefoonnummer 06-12871946 E-mail adres R.C.M.Dekker-1@student.tudelft.nl Afstudeer Studio

Nadere informatie

Studentenwoningen, Zwolle

Studentenwoningen, Zwolle Studentenwoningen, Zwolle Programma Ontwikkeling studentenhuisvesting van 5 studentenwoningen inclusief gemeenschappelijke ruimtes, parkeervoorzieningen en.00 m² verhuurbare ruimte tbv zorgfuncties. Opdrachtgever

Nadere informatie

ar0740 tools for design final booklet Xander van Dijk 1288199

ar0740 tools for design final booklet Xander van Dijk 1288199 ar0740 tools for design final booklet Xander van Dijk 1288199 week 1 21 4 2011 5 situatieanalyse 6 7 nieuwe stedelijke bebouwing 8 week 2 28 4 2011 9 toekomstvisie 10 11 markt in venetië 12 maquette 1:500

Nadere informatie

Slim. Zakelijk. Dynamisch. Maasterras Drechtsteden. Kansen voor Duurzaamheid

Slim. Zakelijk. Dynamisch. Maasterras Drechtsteden. Kansen voor Duurzaamheid Slim Maasterras Drechtsteden Zakelijk Kansen voor Duurzaamheid Dynamisch Voorbeeld van hoogwaardig functioneel groen in stedelijke context Boston Children s Museum Plaza, Boston Michael van Valkenburg

Nadere informatie

Bronnenbank Onderwijstheorie Tessa van Helden. Inhoudsopgave Pagina. Bron 1 Design Marcel Wanders. 2. Bron 2 ADHD in de klas. 2

Bronnenbank Onderwijstheorie Tessa van Helden. Inhoudsopgave Pagina. Bron 1 Design Marcel Wanders. 2. Bron 2 ADHD in de klas. 2 Bronnenbank Onderwijstheorie Tessa van Helden Inhoudsopgave Pagina Bron 1 Design Marcel Wanders. 2 Bron 2 ADHD in de klas. 2 Bron 3 Recensie over Boijmans van Beunigen 3 Bron 4 Flip in de klas. 4 Bron

Nadere informatie

PROGRAMMA VAN EISEN EIGEN WONING

PROGRAMMA VAN EISEN EIGEN WONING Bijlage III PROGRAMMA VAN EISEN EIGEN WONING De eisen die in een zogenaamd programma van eisen worden opgenomen bestaan grofweg uit drie soorten: Functionele en ruimtelijke eisen Materiaaleisen, vorm en

Nadere informatie

H.A.N.G. PLEKKEN. Heel Aardig? Niet Geweldig! > OP BEZOEK BIJ HET NAI

H.A.N.G. PLEKKEN. Heel Aardig? Niet Geweldig! > OP BEZOEK BIJ HET NAI H.A.N.G. PLEKKEN Heel Aardig? Niet Geweldig! > OP BEZOEK BIJ HET NAI Binnenkort ga je met je klas op bezoek bij het Nederlands Architectuur instituut (NAi). Daar zal je het programma H.A.N.G. plekken volgen.

Nadere informatie

Zwembad De Vijf Heuvels Potdijk 5 te Markelo BEELDKWALITEITPLAN

Zwembad De Vijf Heuvels Potdijk 5 te Markelo BEELDKWALITEITPLAN Zwembad De Vijf Heuvels Potdijk 5 te Markelo BEELDKWALITEITPLAN colofon SAB Arnhem bezoekadres: Frombergdwarsstraat 54 6814 DZ Arnhem correspondentieadres: postbus 479 6800 AL Arnhem T (026) 3576911 F

Nadere informatie

Concept Randvoorwaarden Ontwikkellocatie Brede school Zuidmaten oost Den Ham

Concept Randvoorwaarden Ontwikkellocatie Brede school Zuidmaten oost Den Ham Concept Randvoorwaarden 02.03.2010 Ontwikkellocatie Brede school Zuidmaten oost Den Ham luchtfoto huidige situatie+plangebied Centrum Inleiding Het zuidelijk deel van Den Ham is volop in ontwikkeling.

Nadere informatie

Willem van Rijn Shortstay Hotel. De transformatie van een distributiecentrum naar een hotel

Willem van Rijn Shortstay Hotel. De transformatie van een distributiecentrum naar een hotel Willem van Rijn Shortstay Hotel De transformatie van een distributiecentrum naar een hotel Reflectie Naam Esther Odijk Studentnr 1503197 Datum 27 06 2013 Inhoudsopgave Ontwerpproject blz. 3 Onderzoeksvraag

Nadere informatie

27 november 2015. Holy Résidence te Vlaardingen

27 november 2015. Holy Résidence te Vlaardingen 27 november 2015 Holy Résidence te Vlaardingen Partijen Ontwikkeling en realisatie: Ontwerp: Vereniging Boele & van Eesteren Laan van Vredenoord 14 Postbus 3077 2280 GB Rijswijk De Vilder & Zonneveld architecten

Nadere informatie

Alleen al het feit dat de tandwielenfabriek er nog staat, zo midden in het oude centrum Amsterdam, maakt het gebouw bijzonder.

Alleen al het feit dat de tandwielenfabriek er nog staat, zo midden in het oude centrum Amsterdam, maakt het gebouw bijzonder. Alleen al het feit dat de tandwielenfabriek er nog staat, zo midden in het oude centrum Amsterdam, maakt het gebouw bijzonder. Een loods uit het begin van de 20e eeuw, met een zaagtanddak en bakstenen

Nadere informatie

De 3 hoven, Haarlem. oude situatie

De 3 hoven, Haarlem. oude situatie De 3 hoven, Haarlem Locatie Ontwerp foto s Opdrachtgever Aannemer Adviseurs Totaal bvo Bouwkosten Projectduur Bijzonderheden Monacopad e.o., Haarlem M. Henssen, W. Swinkels, K. vd Velden, P. Spoelstra

Nadere informatie

Conclusies locatie P+R Stationsgebied

Conclusies locatie P+R Stationsgebied Conclusies locatie P+R Stationsgebied Inpassing in de omgeving + De omgeving is van een grootschaliger karakter passend bij de functie brandweerkazerne. De openbare ruimte waar de kazerne op aansluit bestaat

Nadere informatie

Vormingsaanbod voor universiteiten en hogescholen 2014/2015

Vormingsaanbod voor universiteiten en hogescholen 2014/2015 Vormingsaanbod voor universiteiten en hogescholen 2014/2015 Inhoud 3 Vooraf 5 Een andere kijk op spijbelen 6 Over de diepere betekenis van kinderspel 7 Kinderen hebben zo hun kijk op quality time 8 Plan

Nadere informatie

De Wederik. Herontwikkeling woningbouw - Stedenbouwkundig plan Ontwerp

De Wederik. Herontwikkeling woningbouw - Stedenbouwkundig plan Ontwerp De Wederik Herontwikkeling woningbouw - Stedenbouwkundig plan Ontwerp Team stedenbouw Versie 10 april 2015 De Wederik Stedenbouwkundig plan (ontwerp) Inhoud 1. Inleiding 2. Bestaande situatie 3. Project

Nadere informatie

Rendement PV panelen voor de particulier. Biomimetica in een ontwerp. Schetsontwerp woning vrije kavel Den Haag 07/03/2014

Rendement PV panelen voor de particulier. Biomimetica in een ontwerp. Schetsontwerp woning vrije kavel Den Haag 07/03/2014 Rendement PV panelen voor de particulier 07/03/2014 Naast dat ik beroepshalve pleit voor het verduurzamen van je woonomgeving ben ik daar privé ook mee bezig. Het is inmiddels één jaar geleden dat wij

Nadere informatie

MIJN EIGEN STRAAT 8 TWEE-ONDER-EEN-KAPWONINGEN IN DE STRATEN IN VEENENDAAL-OOST

MIJN EIGEN STRAAT 8 TWEE-ONDER-EEN-KAPWONINGEN IN DE STRATEN IN VEENENDAAL-OOST MIJN EIGEN STRAAT TYPE A 8 TWEE-ONDER-EEN-KAPWONINGEN IN DE STRATEN IN VEENENDAAL-OOST Door te luisteren, door samen te kijken naar mogelijkheden en oplossingen en door partijen samen te brengen is er

Nadere informatie

Portfolio. Architectenmarkt Capelle aan den IJssel

Portfolio. Architectenmarkt Capelle aan den IJssel Portfolio Architectenmarkt Capelle aan den IJssel Kavelwoning.nl de website met moderne zelfbouw woningen voor particulieren Kavelwoning.nl is opgezet door met als doel om het woningaanbod voor particulieren

Nadere informatie

lekker blijven wonen maar dan nóg fijner

lekker blijven wonen maar dan nóg fijner lekker blijven wonen maar dan nóg fijner Arka-Bouw We bouwen, verbouwen en onderhouden. Al sinds 1989 dus we kennen het klappen van de zweep. Vertrouwen staat bij ons hoog in het vaandel. We zijn ook lid

Nadere informatie

De Gouverneur Stijlvol en tijdloos wonen aan de rand van Limburgs mooiste...

De Gouverneur Stijlvol en tijdloos wonen aan de rand van Limburgs mooiste... De Gouverneur Stijlvol en tijdloos wonen aan de rand van Limburgs mooiste... Tiendschuurpad De Gouverneur Stijlvol en tijdloos wonen aan de rand van Limburgs mooiste... Stater Aan de rand van Limburgs

Nadere informatie

Ontwerp je eigen prefabhuis

Ontwerp je eigen prefabhuis Ontwerp je eigen prefabhuis Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding Wist jij dat er in Nederland iets meer dan 7 miljoen huizen staan? Tegenwoordig worden de meeste

Nadere informatie

HUIS 20X3 - projectdocumentatie. Inzending ARC 16 - Innovatie Award

HUIS 20X3 - projectdocumentatie. Inzending ARC 16 - Innovatie Award HUIS 20X3 - projectdocumentatie Inzending ARC 16 - Innovatie Award HUIS 20X3 - ZIERIKZEE Locatie Oude Haven 17, Zierikzee Oplevering bouwkundig Januari 2016 Netto oppervlakte ca.120m2 Architect Tim de

Nadere informatie

levendige open ruimte rond de woning

levendige open ruimte rond de woning levendige open ruimte rond de woning P5 Presentatie 25 januari 2013 Mariska Pelgrim (1303287) Studio Dwelling At Home in the City / The [in] complete city Ontwerplocatie: De Hallen, AMSTERDAM Mentoren:

Nadere informatie

De laatste wens van Maarten Ouwehand

De laatste wens van Maarten Ouwehand De laatste wens van Maarten Ouwehand Een verhalend ontwerp voor CKV waarin leerlingen op school een museum ontwerpen, inrichten en openen. Gemaakt voor en door: Andreas College Katwijk en Bureau voor Educatief

Nadere informatie

12 maart 2016. Holy Résidence te Vlaardingen

12 maart 2016. Holy Résidence te Vlaardingen 12 maart 2016 Holy Résidence te Vlaardingen Partijen Ontwikkeling en realisatie Boele & van Eesteren Contactpersoon Floris Gortemaker Adres Laan van Vredenoord 14 Postbus 3077 2280 GB Rijswijk Mail info@holy-residence.nl

Nadere informatie

Harry Koningsbergerstraat 340, 1063 AN Amsterdam

Harry Koningsbergerstraat 340, 1063 AN Amsterdam Harry Koningsbergerstraat 340, 1063 AN Amsterdam Vraagprijs 190.000,- k.k. Omschrijving Unieke kans! Zeer licht 2-kamer HOEK appartement, gelegen op de 8e en tevens bovenste verdieping van Rijksmonument

Nadere informatie

Carlo Laatst. Portfolio Instapproject Architectuur

Carlo Laatst. Portfolio Instapproject Architectuur Carlo Laatst Portfolio Instapproject Architectuur Voorwoord Beste lezer, Voor u ligt het portfolioboekje van mijn instapproject Architectuur (in het kader van het schakelprogramma (voor de Master Architecture

Nadere informatie

SCHIPLUIDEN 46 GRONDGEBONDEN SCHUURWONINGEN SCHIPLUIDEN

SCHIPLUIDEN 46 GRONDGEBONDEN SCHUURWONINGEN SCHIPLUIDEN 46 GRONDGEBONDEN SCHUURWONINGEN SCHIPLUIDEN je huis is je leven dorps wonen dat ben jij Wonen in een dorp is leven in het dorp. Het huis is de plek waar je leven zich afspeelt. Hier wil je blijven, hier

Nadere informatie

Twee nieuwe Tugelablokken in de Transvaalbuurt Amsterdam. In opdracht van Ymere Ontwikkeling

Twee nieuwe Tugelablokken in de Transvaalbuurt Amsterdam. In opdracht van Ymere Ontwikkeling Twee nieuwe Tugelablokken in de Transvaalbuurt Amsterdam In opdracht van Ymere Ontwikkeling 1/10 Twee nieuwe Tugelablokken De nieuwe Tugelablokken van M3H vervangen twee van de vijf bouwblokken in een

Nadere informatie

Wonen in een comfortabele. rietenkapvilla. Gevarieerd wonen in de gilden. 7 royale. bouwkavels te koop vanaf e 255, 00. per m 2 (incl.

Wonen in een comfortabele. rietenkapvilla. Gevarieerd wonen in de gilden. 7 royale. bouwkavels te koop vanaf e 255, 00. per m 2 (incl. Wonen in een comfortabele rietenkapvilla? 7 royale bouwkavels te koop vanaf e 255, 00 per m 2 (incl. BTW) Gevarieerd wonen in de gilden Toekomstige Hanzelijn Dronten geeft je de ruimte De woonwijk De Gilden

Nadere informatie

Programma Marktplein, kantoren, winkels, woningen en een parkeergarage. b.v.o. ca. 59.500 m 2

Programma Marktplein, kantoren, winkels, woningen en een parkeergarage. b.v.o. ca. 59.500 m 2 Fotografie: Luuk Kramer BOS EN LOMMERPLEIN Programma Marktplein, kantoren, winkels, woningen en een parkeergarage. b.v.o. ca. 59.500 m 2 AMSTERDAM Lokatie Gulden Winckelplantsoen, Bos en Lommer, Amsterdam

Nadere informatie

Het Element. Een nieuwe intieme wijk. Hoe ruim wil je het hebben? Een kwestie van kiezen. www.hetelement-zeewolde.nl

Het Element. Een nieuwe intieme wijk. Hoe ruim wil je het hebben? Een kwestie van kiezen. www.hetelement-zeewolde.nl Een nieuwe intieme wijk Hoe ruim wil je het hebben? Een kwestie van kiezen www.hetelement-zeewolde.nl 2 Voel je thuis in Inhoud 3 4 Locatie 6 Architectuur 8 Woningtypes 12 Opties 14 Duurzaamheid 16 Contact

Nadere informatie

IPSE YPENBURG APPARTEMENTEN EN ZORGPLAATSEN VOOR IPSE TE YPENBURG, DEN HAAG

IPSE YPENBURG APPARTEMENTEN EN ZORGPLAATSEN VOOR IPSE TE YPENBURG, DEN HAAG IPSE YPENBURG APPARTEMENTEN EN ZORGPLAATSEN VOOR IPSE TE YPENBURG, DEN HAAG In Ypenburg is AAARCHITECTEN benaderd voor het ontwerp van verschillende woningtypen. In het stedenbouwkundig plan van FARO en

Nadere informatie

Heemwerd. Groot. Colofon. R eitdiep-heemwerd Groningen. 42 royale ééngezinswoningen

Heemwerd. Groot. Colofon. R eitdiep-heemwerd Groningen. 42 royale ééngezinswoningen Colofon Ontwikkeling en realisatie: Verkoop en informatie: Volker Wessels vastgoed bv Baron de Coubertinlaan 5 Postbus 7317 2701 AH Zoetermeer www.vwvastgoed.nl Schreuder Nieuwbouwmakelaars Verlengde Hereweg

Nadere informatie

Maar laat ik ook de rest van het team voorstellen Eefje, Charjan en Jasper. Eefje

Maar laat ik ook de rest van het team voorstellen Eefje, Charjan en Jasper. Eefje Goedendag, welkom bij de online cursus Energie Vriendelijke Renovatie Processen. Fijn dat je mee doet. Voor je zie je de mensen die met veel plezier aan deze cursus gewerkt hebben. Wij zullen je de komende

Nadere informatie

Samen Bouwen in Geldermalsen De Plantage. De Buitenplaats

Samen Bouwen in Geldermalsen De Plantage. De Buitenplaats Samen Bouwen in Geldermalsen De Plantage De Buitenplaats Welkom in Geldermalsen Wonen in de Betuwe Nieuwbouwproject De Plantage, dé plek voor heerlijk wonen, lekker leven. Jonge stellen, gezinnen met kinderen

Nadere informatie

Objectinformatie. Plattegrond. Buurt

Objectinformatie. Plattegrond. Buurt Objectinformatie Plattegrond Buurt 3-5 6 7 Plaats: Amsterdam Stadsdeel: Nieuw-West Buurt: Geuzenveld-Slotermeer Adres: Dr. H. Colijnstraat 230 Postcode: 1067 CH Bruto Prijs: 886,73 Netto Prijs: 850,- Servicekosten:

Nadere informatie

Bijna af! Nog 10! Blok 42 Nieuw Leyden

Bijna af! Nog 10! Blok 42 Nieuw Leyden Bijna af! Nog 10! Blok 42 Nieuw Leyden Blok 42 De laatste tien woningen in Nieuw Leyden Het karakter van Blok 42 Een nieuwe woning in een complete buurt Nieuw Leyden is bijna klaar. De allerlaatste woningen

Nadere informatie

Klapwijkse Pier 1 & 2

Klapwijkse Pier 1 & 2 Klapwijkse Pier 1 & 2 wurck architectuur stedenbouw landschap Berkel / Lansingerland Ensemble van woonhoeves De Gele Lis en de Blauwe Lis vormen de eerste twee van een ensemble van vijf woongebouwen in

Nadere informatie

geschakelde ngen fase

geschakelde ngen fase woningen fase D 9 geschakelde geschakelde woningen Bouwnummers 8 en 9 9 geschakelde woningen Bouwnummers 1 t/m 7 2 Wonen. Daar denk je goed over na. De hypotheek moet kloppen. En de maandlasten en energiekosten

Nadere informatie

Analyse en stedenbouw. Borgvliet, Bergen op Zoom

Analyse en stedenbouw. Borgvliet, Bergen op Zoom 5 De gemeente Bergen op Zoom is voorstander van het herstructureren van wijken in nauw overleg met marktpartijen. Zij heeft een wijkontwikkelingsplan opgesteld op grond waarvan ontwikkelaars in concurrentie

Nadere informatie

Stijl aan de Hoefbladstraat Heinkenszand. Deze letter is de Helvetica. Deze letter is de Helvetica. Deze letter is de Helvetica.

Stijl aan de Hoefbladstraat Heinkenszand. Deze letter is de Helvetica. Deze letter is de Helvetica. Deze letter is de Helvetica. Stijl aan de Hoefbladstraat Heinkenszand Grijpskerke Onderscheidend wonen! Eengezins hoekwoning Egelantier Egelantier Wonen in hartje Zeeland: ruim, groen en levendig Aan de rand van Heinkenszand in de

Nadere informatie

Jollenpad 6, Alkmaar

Jollenpad 6, Alkmaar Jollenpad 6, Alkmaar Kenmerken Overdracht Vraagprijs 219.000 k.k. Aangeboden sinds 08-12-2017 Conditie Kosten koper Waarborgsom nee Bankgarantie ja Ontbindende voorwaarden financiering 0 Indeling Aantal

Nadere informatie

Samen bouwen in Angerlo Kolkwijk

Samen bouwen in Angerlo Kolkwijk Samen bouwen in Angerlo Kolkwijk Welkom in Angerlo Wonen in de Liemers De gemeente Zevenaar ligt in het hart van de Liemers tussen Arnhem en de Duitse grens. Dit gebied is ideaal voor natuurliefhebbers,

Nadere informatie

DE KREIT. Ongewoon wonen, duurzaam bijzonder. Oplevering medio 2016 TWEE-ONDER-ÉÉN-KAPWONING

DE KREIT. Ongewoon wonen, duurzaam bijzonder. Oplevering medio 2016 TWEE-ONDER-ÉÉN-KAPWONING DE KREIT Ongewoon wonen, duurzaam bijzonder. Oplevering medio 2016 TWEE-ONDER-ÉÉN-KAPWONING Plan De Kreit Kreitenmolenstraat 142 Gemeente Udenhout, Tilburg 2 DUURZAAM WONEN IN UDENHOUT Een korte introductie

Nadere informatie

4 MAART 2015 www.noorderhavenzutphen.nl

4 MAART 2015 www.noorderhavenzutphen.nl Verslag workshop 2 WONEN AAN DE HAVEN NOORDERHAVEN 4 MAART 2015 www.noorderhavenzutphen.nl Op woensdagavond 4 maart is de tweede workshop voor Veld 10 in de oude Broodfabriek gehouden. Op deze avond hebben

Nadere informatie

HilberinkboscH architecten Wamberg sM - berlicum t

HilberinkboscH architecten Wamberg sM - berlicum t HilberinkboscH architecten Wamberg 5-525sM - berlicum t.073-6900136 - hetburo@hb-a.nl Jaren 50 in Boschveld s-hertogenbosch 190 Jaren 50 in Boschveld Het plangebied Boschveld is gelegen nabij het centraal

Nadere informatie

De nieuwe entree van Hilversum

De nieuwe entree van Hilversum De nieuwe entree van Hilversum Het stationsgebied over vijftien jaar: een waardig visitekaartje voor de Mediastad in het groen. Door de ontwikkeling van deze belangrijke entree zet Hilversum zich weer

Nadere informatie

Park Krayenhoff Uithoorn

Park Krayenhoff Uithoorn Park rayenhoff Uithoorn Park rayenhoff Uithoorn Situatie Park rayenhoff vormt een ruim opgezette parkachtige woonwijk aan de noordwest-zijde van Uithoorn op het voormalige IBM-terrein. Het hele plan is

Nadere informatie

In 2003 werd de Zeepfabriek

In 2003 werd de Zeepfabriek SOAP In 2003 werd de Zeepfabriek Bousquet in Delft gesloten na 310 jaar dienst te hebben gedaan als industrieel complex waar zeep werd gemaakt, verpakt en verkocht. De voormalige zeepziederij Het vergulde

Nadere informatie

Architectuur. Naam: Klas:

Architectuur. Naam: Klas: Naam: Klas: inhoud Inhoud Planning Blz. 1 Opdracht 1 - Een eigen huis Blz. 2 Opdracht 2 - Schetsen Blz. 3 Opdracht 3-3D ontwerpen Blz. 4 informatie - Aan de slag met Cura Blz. 5 Opdracht 4 - Dossier &

Nadere informatie

Tugelawegblokken Vernieuwing van twee woonblokken in de Transvaalbuurt. In opdracht van Ymere Ontwikkeling

Tugelawegblokken Vernieuwing van twee woonblokken in de Transvaalbuurt. In opdracht van Ymere Ontwikkeling Tugelawegblokken Vernieuwing van twee woonblokken in de Transvaalbuurt In opdracht van Ymere Ontwikkeling 1/10 Twee nieuwe Tugelablokken Met de realisatie van de Tugelablokken heeft M3H twee complete bouwblokken

Nadere informatie

WEIDELANDE IQ BENEDEN- BOVENWONINGEN 22 OKTOBER 2012

WEIDELANDE IQ BENEDEN- BOVENWONINGEN 22 OKTOBER 2012 WEIDELANDE IQ BENEDEN- BOVENWONINGEN 22 OKTOBER 2012 De Locatie De Basis Aan de basis van de ontwikkeling van Weidelanden liggen het Beeldkwaliteit Weidelanden, Hazerswoude-Dorp en het Definitief Ontwerp

Nadere informatie

OMDAT UW WONING DE AANKOOP VAN UW LEVEN IS. ESDOORN 5 ÉÉNGEZINSWONINGEN DE KWEKERIJ TE HENGELO (GLD)

OMDAT UW WONING DE AANKOOP VAN UW LEVEN IS. ESDOORN 5 ÉÉNGEZINSWONINGEN DE KWEKERIJ TE HENGELO (GLD) RT OMDAT UW WONING DE AANKOOP VAN UW LEVEN IS. ESDOORN 5 ÉÉNGEZINSWONINGEN DE KWEKERIJ TE HENGELO (GLD) Hengelo (Gld) In het hart van de Gemeente Bronckhorst ligt Hengelo. Een heerlijk dorp om te wonen,

Nadere informatie

Zicht vanuit het park. Situatie Harnaschpolder. BNA Beste Gebouw van

Zicht vanuit het park. Situatie Harnaschpolder. BNA Beste Gebouw van Inzending STADSARCHIEF DELFT PROGRAMMA: Archiefbewaarplaatsen, publieke studiezaal, kantoren en werkruimten ADRES: Harnaschpolder Delft, NL OPDRACHTGEVER: Gemeente Delft AANNEMER: Aannemingsmaatschappij

Nadere informatie

Ouderen, als basis voor stedelijke vernieuwing

Ouderen, als basis voor stedelijke vernieuwing Ouderen, als basis voor stedelijke vernieuwing P5 presentatie - Femke Introductie van - de Onderzoek Meulengraaf - Ontwerp - 1503103 - Conclusie - 26 juni 2014 Introductie Onderzoek Ontwerp Conclusie Probleem

Nadere informatie

Eén Blok Stad. hp architecten

Eén Blok Stad. hp architecten / Rotterdam kluswoning #1 opdrachtgever: Raffael en Stephanie ontwerp: 2010 / realisatie: 2011 interieur i.s.m. Merel Smit bouwer: VOF de Dochteronderneming Van aankoopadvies tot droomhuis In de wijk het

Nadere informatie