CULTUUR EINDHOVEN VRAGEN EN ANTWOORDEN

Transcriptie

1 CULTUUR EINDHOVEN VRAGEN EN ANTWOORDEN 5 februari 2015

2 VOORAF In dit document geven wij zo goed mogelijk antwoord op de vragen die ons bij de ontwikkeling van Cultuur Eindhoven hebben bereikt. Wij formuleren de antwoorden naar ons beste inzicht en ons beste vermogen. De antwoorden liggen in het verlengde van het organisatieplan dat wij voor Cultuur Eindhoven en de nieuwe structuur en subsidiesystematiek opstelden. Het kan echter zijn dat de toekomstige situatie net iets anders uitpakt dan wij in ons organisatieplan en in onze antwoorden aangeven. Het kan zijn dat in het ontwikkelproces en onder invloed van raad en college, zaken nog worden bijgesteld. EEN NIEUWE SYSTEMATIEK 1. Waarom ontwikkelt Eindhoven een nieuwe systematiek voor het stimuleren en financieren van kunst en cultuur? Eindhoven heeft zich de laatste jaren sterk ontwikkeld. In veel opzichten zijn we de tweede stad van het land geworden. De wijze waarop we kunst en cultuur stimuleren en financieren is echter niet mee ontwikkeld. Daar gaan we nu wat aan doen. Met behulp van een nieuwe systematiek die beter aansluit op de landelijke realiteit hopen we meer (ook financiële) kansen te kunnen benutten en kunst en cultuur een grotere betekenis geven voor de inwoners en gebruikers van de stad. De nieuwe systematiek geeft zowel de culturele sector houvast alsook de politiek die het cultuurbeleid moet bepalen. 2. Waaruit bestaat de nieuwe systematiek? De nieuwe systematiek bestaat onder meer uit de volgende elementen: a. De afspraak om elke vier jaar het cultuurbeleid van de stad bij te stellen en door de gemeenteraad vast te laten stellen; deze vier-jarencyclus loopt synchroon met de landelijke cyclus van het Ministerie van OCW; b. Het benoemen en vierjarig financieren van een culturele basis infrastructuur; c. Het oprichten van een stichting (Stichting Cultuur Eindhoven) die het cultuurbeleid uitvoert in opdracht van het college; d. Deze stichting functioneert onder andere als het gemeentelijk cultuurfonds, in die rol neemt de stichting een belangrijk deel van de taken over van de huidige afdeling Cultuur van de gemeente; e. De nieuwe stichting krijgt ook de opdracht om als adviseur van het culturele veld en van de gemeente op te treden;

3 f. De nieuwe stichting krijgt bovendien de opdracht om proactief culturele initiatieven aan te jagen, daartoe wordt een Cultureel Bouwmeester aangesteld; g. De nieuwe stichting trekt, naast de gemeentelijke subsidie, ook andere middelen aan om in te zetten voor kunst en cultuur in Eindhoven; h. Naast de nieuwe stichting komt een onafhankelijke commissie (de Cultuurraad Eindhoven) die de subsidieaanvragen beoordeelt. EEN NIEUWE ORGANISATIE 3. Waarom moet er een nieuwe en losse organisatie komen en kan de overheid het niet gewoon zelf doen, binnen het ambtelijk apparaat? De afgelopen jaren hebben aangetoond dat het ontwikkelen en uitvoeren van cultuurbeleid in Eindhoven een moeilijke opgave is en niet meer in de pas loopt bij de omvang en de ambities van de zich snel ontwikkelende stad. Het proces hapert, de politiek komt in een lastig parket en keuzes maken wordt bemoeilijkt. Daar heeft (de ontwikkeling van) het cultuuraanbod van Eindhoven onder te leiden. Het Blueyard rapport van maart 2014 beschrijft dit uitgebreid. Een belangrijke oorzaak voor de problematiek ligt in het feit dat tot op heden de beoordeling en besluitvorming heel dicht en direct bij de Eindhovense politiek lag. We stellen mede daarom voor om het proces op een gezonde afstand van de politiek te plaatsen. In een losse organisatie. We zien deze afstand tot de politiek ook in andere grote steden. Tegelijkertijd zien we dat er in Eindhoven kansen onbenut blijven. Door nu een organisatie te starten die meer is dan een subsidieloket, kunnen partijen in de stad geholpen worden deze kansen te benutten. We stellen daarom een onafhankelijk organisatie voor die zowel ondersteunt met subsidies en tegelijkertijd ook als adviseur en aanjager kansen helpt benutten. We bouwen een stimulerend cultuurbedrijf. Een aantal taken van de nieuwe organisatie zou de gemeentelijke overheid inderdaad zelf kunnen (blijven) uitvoeren, maar er zijn ook taken die beter (en soms uitsluitend) bij een losse stichting neergelegd kunnen worden. Een zelfstandige organisatie (een stichting) a. is toegankelijker voor initiatiefnemers van culturele projecten; burgers (creatieven, kunstenaars, initiatiefnemers) bedrijfsleven, maatschappelijke - en culturele partijen; b. kan de rol van adviseur en aanjager van culturele initiatieven beter invullen dan een overheid; c. kan gemakkelijker samen met spelers uit de stad (nieuwe) projecten ontwikkelen dan een overheid; 2

4 d. kan door de grotere afstand tot de dagelijkse politiek het cultuurbeleid beter uitvoeren; e. kan gemakkelijker dan een overheid samenwerken met andere fondsen en andere financiers (nationaal en internationaal); f. kan zelf ook financiële middelen aantrekken (kan een daartoe noodzakelijke ANBI-status verwerven). 4. Wat is de naam van de nieuwe organisatie? We kiezen er voor om de organisatienaam zo duidelijk mogelijk te houden. Dit gaat over cultuur en over Eindhoven. Daarom heet de nieuwe organisatie Cultuur Eindhoven. 5. Welke opdracht krijgt Cultuur Eindhoven? Cultuur Eindhoven krijgt als overkoepelende opdracht om het door de gemeenteraad vastgestelde cultuurbeleid uit te voeren. Deze opdracht wordt door het college eens in de vier jaar verstrekt. De opdracht is de vertaling van het cultuurbeleid voor de komende vier jaar en bevat ook de bijbehorende budgetten. Wanneer daar aanleiding voor is, kan Cultuur Eindhoven tussentijds een aanvullende opdracht van het college krijgen. Deze opdracht is aanvullend op de opdracht voor de vier-jarencyclus en er dienen dan ook aanvullende middelen aan gekoppeld te worden. 6. Welke rollen heeft Cultuur Eindhoven? Cultuur Eindhoven heeft in hoofdlijn drie rollen: 1. Adviseur (o.a. met behulp van externe deskundigheid, zie Cultuurraad) Adviseur van de gemeente (o.a. cultuurbeleid) Adviseur van de culturele initiatieven en instellingen 2. Aanjager Proactief partijen benaderen, samenwerking bevorderen, kansen signaleren en benutten (o.a. Cultureel Bouwmeester) Verbindingen maken met landelijke en internationale netwerken 3

5 3. Fonds (met behulp van externe deskundigheid, zie Cultuurraad) het beoordelen van financieringsaanvragen het beslissen over financieringsaanvragen en het toekennen van middelen (subsidies) - op basis van het cultuurbudget van de gemeente - op basis van (aan te trekken) gelden van derden 7. Waarom heeft de nieuwe organisatie een rol als aanjager? Er zijn kansen voor nieuwe en betekenisvolle culturele initiatieven die soms jaren blijven liggen voordat ze worden opgepakt. Daar zijn verschillende redenen voor: soms is er samenwerking voor nodig, die er op dat moment nog niet is; soms is er een trekker voor nodig, die anderen helpt lanceren; soms is er extra financiering nodig van buiten Eindhoven; enzovoort. Bij al dit soort obstakels kan een aanjager de Cultureel Bouwmeester het verschil maken. Door aan te jagen worden kansen benut: worden meer betekenisvolle cultuurprojecten gerealiseerd en wordt meer in cultuur geïnvesteerd, met name ook vanuit bronnen van buiten Eindhoven (fondsen, bedrijven, particulieren, overheden, EU). 8. Hoe verhoudt de aanjaagrol zich met de andere rollen? De rol van aanjager van culturele projecten vindt plaats los van het formele beoordelingsproces van deze projecten. De Cultureel Bouwmeester en mogelijk ook andere adviseurs van Cultuur Eindhoven brengen partijen bij elkaar, benoemen kansen en helpen deze te realiseren met hun advies en toegang tot hun netwerk. Dat doen ze allemaal binnen een informele fase; een voorfase. Wanneer de betreffende projecten een financieringsaanvraag indienen, treedt de formele fase in werking. De betrokken Cultureel Bouwmeester (en eventuele andere adviseurs) hebben geen rol in deze fase dus ook niet ten aanzien van de beoordeling. 9. Kan Cultuur Eindhoven de bestaande verhoudingen op z n kop zetten? Cultuur Eindhoven geeft (in één van zijn rollen) advies aan de gemeente over het te formuleren cultuurbeleid voor de komende vier jaar: in de Concept Cultuurbrief. Deze Concept Cultuurbrief komt tot stand door in gesprek te gaan met de culturele en andere sectoren in de stad, de lokale politiek en de Cultuurraad Eindhoven. 4

6 Het resultaat van al deze input kan zijn dat de Concept Cultuurbrief op onderdelen bestaande verhoudingen ter discussie stelt. Echter, de Stichting Cultuur Eindhoven geeft met de Concept Cultuurbrief slechts een advies aan het college. Het is uiteindelijk het college dat het cultuurbeleid opstelt in de Cultuurbrief en de gemeenteraad die dit (al dan niet na de nodige aanpassingen) vaststelt. Cultuur Eindhoven kan de bestaande verhoudingen niet op zijn kop zetten Als er een orgaan de verhoudingen op z n kop kan zetten, dan is dat de gemeenteraad. 10. Waarom wordt de nieuwe organisatie een stichting en geen andere rechtsvorm zoals een BV? Bij de keuze voor de rechtsvorm zijn verschillende varianten afgewogen. Op basis van de missie en de verschillende rollen van de nieuwe organisatie, kiezen juristen in dit geval voor de stichtingsvorm. De stichtingsvorm biedt de ruimte om een ideële doelstelling te combineren met ruimte voor ondernemerschap. Het wettelijke kader voor een stichting biedt juridische ruimte om een grote mate van zeggenschap en democratische controle vanuit de gemeente te waarborgen. Aan de andere kant biedt de stichtingsvorm ook ruimte voor een eigenstandige rol en positie van het fonds en de aanjagende organisatie middenin de samenleving. De stichtingsvorm is een vorm die het mogelijk maakt een ANBI-status (Algemeen Nut Beogende Instelling) te verwerven, waarmee het aantrekken van externe middelen wordt bevorderd. 11. Hoe wordt de nieuwe Stichting Cultuur Eindhoven bestuurd? De Stichting Cultuur Eindhoven hanteert het Raad-van-Toezicht-model, met een Raad van Toezicht en directeur-bestuurder. Raad van Toezicht wordt door het College benoemd (en evt. ontslagen). De benoeming van de Raad van Toezicht vindt plaats kort nadat de gemeenteraad zijn goedkeuring voor het oprichten van Cultuur Eindhoven heeft uitgesproken (maart 2015). De benoeming van de directeur door de Raad van Toezicht, vindt plaats na instemming van het college. De Stichting Cultuur Eindhoven wordt ingericht in lijn met het gemeentelijk deelnemingenbeleid Op Afstand Verbonden en handelt volgens de Governance Code Cultuur en de Gedragscode Cultuurfondsen zoals deze in 2012 is opgesteld door de rijks-cultuurfondsen. 5

7 12. Wie wordt de directeur van Cultuur Eindhoven? Wie de directeur wordt van Cultuur Eindhoven is op dit moment nog niet bekend. Nadat de gemeenteraad heeft besloten een stichting Cultuur Eindhoven op te richten, waarschijnlijk voorjaar 2015, start de werving van de directeur. Werving en benoeming zijn een verantwoordelijkheid van de Raad van Toezicht van de Stichting Cultuur Eindhoven. Het college moet echter wel eerst instemmen met de voorgenomen benoeming. Mogelijk wordt om vaart te maken eerst een kwartiermaker benoemd die de organisatie opricht en inricht. De directeur wordt dan in een later stadium benoemd. 13. Met welke kunst en cultuur houdt Cultuur Eindhoven zich bezig? Cultuur Eindhoven richt zich op de volgende culturele domeinen: Podiumkunsten* Creatieve industrie: Urban Beeldende kunst Architectuur Amateurkunst Erfgoed Vormgeving (incl Design en Mode) Cultuureducatie Film Nieuwe Media Bibliotheken Letteren * Onder de genoemde domeinen vallen verschillende kunstdisciplines. Zo vallen onder Podiumkunsten disciplines als muziek, theater, dans, etc. In beginsel neemt Cultuur Eindhoven met name de portefeuille over van de huidige afdeling Cultuur. Ook het domein design (nu nog onder de afdeling Strategie) wordt onder de stichting gebracht. O.a. de Dutch Design Week en de Dutch Design Awards worden hiermee bekostigd. Omdat het Van Abbemuseum een gemeentelijk instelling is, blijft deze voorlopig nog onder de directe verantwoordelijkheid van de gemeente vallen. Maar er zijn binnen de gemeente nog meer afdelingen waarbinnen kunst en cultuur een belangrijk taakgebied vormen: o.a. het (culturele) vastgoed en het onderhoud / inrichting daarvan; evenementen; de gemeentelijke collectie; kunst in de openbare ruimte; het design van de stad; bepaalde taken met betrekking tot cultureel erfgoed, etc. De gemeente zal in de nabije toekomst, maar na de oprichting van de Stichting Cultuur Eindhoven, moeten onderzoeken en afwegen of bepaalden taakvelden alsnog ook onder de verantwoordelijkheid van de stichting gaan vallen. Bijvoorbeeld het stimuleren van kunst en design in de openbare ruimte. 6

8 CULTUURRAAD EINDHOVEN 14. Wat is de Cultuurraad Eindhoven? De Stichting Cultuur Eindhoven laat zich bijstaan door een onafhankelijke adviescommissie: de Cultuurraad Eindhoven. De Cultuurraad Eindhoven adviseert over de aanvragen en over het (te ontwikkelen) cultuurbeleid in bredere zin. Leden van de cultuurraad komen deels uit Eindhoven, maar ook van daarbuiten. De Cultuurraad Eindhoven heeft verschillende betekenissen voor Cultuur Eindhoven: - Sensor: de Cultuurraad biedt Cultuur Eindhoven belangrijke voelsprieten, toegang tot een netwerk, de verbinding met de stad en de wereld daarbuiten wereld; - Brains: de Cultuurraad levert ook brains, input voor beleidsontwikkeling (het vierjarige cultuurbeleid van de stad), visievorming, input voor innovatie en creatieve ideeën; - Beoordelaar: de Cultuurraad beoordeelt alle subsidieaanvragen met een begroting van of meer en minimaal aangevraagde subsidie*. De raad toetst in hoeverre de aanvragen (de plannen voor cultuurprojecten) voldoen aan de criteria die zijn opgesteld. 15. Wat is de samenstelling van de Cultuurraad Eindhoven? De Cultuurraad Eindhoven bestaat uit een poule van maximaal 21 adviseurs met verschillende achtergronden: kunst- en cultuurexperts, maar ook vertegenwoordigers vanuit het bedrijfsleven, kennisinstellingen en het maatschappelijk middenveld. In de Cultuurraad Eindhoven zitten in ieder geval voor meer dan 3/5 mensen met primaire expertise van het culturele veld. Ook een aantal specialisten van één of meerdere culturele domeinen krijgen een plek binnen de Cultuurraad. Om de objectiviteit zoveel mogelijk te waarborgen en om expertise van buiten de gemeente te benutten, komt ten minste een derde van de leden van buiten Eindhoven. De Cultuurraad heeft een onafhankelijke voorzitter, benoemd door de Raad van Toezicht van de Stichting Cultuur Eindhoven na instemming van het college. 7

9 16. Wie bepaalt welke mensen er in de Cultuurraad Eindhoven komen? Dat wordt bepaald door de selectiecommissie: de selectiecommissie bestaat uit de Voorzitter van de Raad van Toezicht, de directeur/ bestuurder van Cultuur Eindhoven en de (onafhankelijke) Voorzitter van de Cultuurraad Eindhoven. Al deze drie mensen zijn met instemming van of direct door het college benoemd. De selectiecommissie leidt een sollicitatieprocedure waarbij kandidaten op basis van openbaar gemaakte profielen worden uitgenodigd om te solliciteren. 17. Hoe vaak wordt de Cultuurraad ververst? Met uitzondering van de voorzitter worden de leden van de selectiecommissie benoemd voor een periode van twee jaar en kunnen tweemaal worden herbenoemd voor een periode van weer twee jaar. Een en ander op basis van een rooster van aftreden. 18. Waarom zitten er ook mensen van buiten de cultuur in de Cultuurraad Omdat de Cultuurraad naar de betekenis van het betreffende project voor de stad kijkt (en niet uitsluitend naar de kunstzinnige of culturele kwaliteit), moeten er ook mensen in de Cultuurraad die de bredere betekenis voor de stad kunnen beoordelen. Mensen met expertise van andere branches kunnen helpen om de bredere betekenis te wegen. Bovendien vergroot hun betrokkenheid bij het beoordelen ook het maatschappelijke draagvlak voor kunst en cultuur. 19. Wat doet de Cultuurraad Eindhoven? De Cultuurraad Eindhoven adviseert over het (te ontwikkelen) cultuurbeleid en beoordeelt de aanvragen voor financiering. Op verzoek van de directie van Cultuur Eindhoven levert de Cultuurraad input voor de beleidsadviezen aan de gemeente. De Cultuurraad beoordeelt binnengekomen aanvragen voor financiering (met een aangevraagd bedrag van meer dan euro) op basis van het vastgestelde cultuurbeleid en de specifieke regelingen die daarmee verbonden zijn. Om dit zorgvuldig en doelmatig te kunnen doen, worden gespecialiseerde subcommissies gevormd van minimaal 3 tot 7 leden. Ook deze subcommissies bestaan voor minimaal de helft uit (gespecialiseerde) 8

10 cultuurexperts. De betreffende subcommissie wordt samengesteld door de voorzitter van de Cultuurraad. De Cultuurraad (en de subcommissies) beoordeelt onder andere de artistieke kwaliteit van de betreffende projecten (aanvragen). Maar ook kijkt de Cultuurraad in hoeverre de projecten aan de andere criteria uit de regelingen voldoen. De Cultuurraad adviseert de directie van Cultuur Eindhoven en neemt zelf geen besluiten over de eventuele toekenningen of afwijzingen. Dat doet de directie van Cultuur Eindhoven op basis van het advies en op basis van een toets op de doorlopen procedure. 20. Bepaalt de Cultuurraad of met subsidiering wordt gestopt? De Cultuurraad toetst vooral of een project past binnen het cultuurbeleid en de hiermee samenhangende regelingen en adviseert hierover aan de directie van Cultuur Eindhoven. In de regel neemt de directie dit advies over en komt in lijn daarmee tot een besluit. Naast de kwaliteit van het betreffende project (artistiek en anderszins) is het geldende cultuurbeleid (en de daaruit voorvloeiende regeling) de belangrijkste factor die bepaalt of subsidiëring wordt gestopt of niet. Er zullen echter ook andere factoren meespelen. Bijvoorbeeld de beschikbaarheid van budget of het aantal aanvragen met een zelfde betekenis. 21. Beoordeelt de Cultuurraad ook kleine projecten? De Cultuurraad beoordeelt alle subsidieaanvragen met een begroting van of meer en minimaal aangevraagde subsidie. Aanvragen met een begroting van minder dan en/of een kleiner aangevraagd bedrag dan worden door de medewerkers van het Cultuur Eindhoven beoordeeld op basis van dezelfde criteria als dat de Cultuurraad moet hanteren. Hun advies wordt aan de directie voorgelegd ter besluitvorming. 22. Waarom worden de kleinste projecten (tot euro) niet door de Cultuurraad beoordeeld maar de door de stafmedewerkers? Dat komt voort uit het streven naar een snelle en zo efficiënte werkwijze. Het beoordelingstraject met de Cultuurraad vergt de nodige voorbereiding en begeleiding van de staf van Cultuur Eindhoven. Bovendien zijn 3 tot 7 adviseurs van de Cultuurraad dan betrokken en kost het de nodige tijd. Voor kleinere projecten kunnen we een lichtere, snellere en efficiëntere procedure volgen. 9

11 Bij de beoordeling van de kleinere projecten worden eveneens de opgestelde regelingen gehanteerd. De beoordeling vindt derhalve plaats langs dezelfde criteria. AFDELING CULTUUR 23. Wat gebeurt er met de afdeling Cultuur van de gemeente? Met de oprichting van de Stichting Cultuur Eindhoven zal de huidige afdeling Cultuur van de gemeente krimpen afhankelijk van de taken die worden ondergebracht bij de nieuwe stichting. Mogelijk zal de afdeling als afdeling verdwijnen. Er blijft binnen het ambtelijk apparaat echter altijd capaciteit nodig ter ondersteuning van het college en de gemeenteraad, onder andere voor het formuleren van de opdracht, de (definitieve) Cultuurbrief, en uiteraard ook voor zaken als monitoring en verantwoording. Met de komst van Cultuur Eindhoven komt mogelijk ambtelijke formatie te vervallen. Het streven is om daar waar mogelijk mensen uit de gemeente het werk te laten volgen en hen op te nemen binnen Stichting Cultuur Eindhoven. Dat voorkomt dat expertise onnodig verloren gaat. 24. Geven ambtenaren in de nieuwe systematiek nog ambtelijke adviezen over de aanvragen? Nee, ambtenaren geven vanaf de operationalisering van Cultuur Eindhoven geen adviezen meer over de aanvragen. Dat doet de Cultuurraad Eindhoven en voor de kleinste projecten de Stafmedewerkers van Cultuur Eindhoven. KOSTEN 25. Kost de nieuwe systematiek meer dan de oude? Stichting Cultuur Eindhoven wordt kostenneutraal ontwikkeld. Dat wil zeggen dat de totale kosten van de toekomstige exploitatie van de stichting voor de gemeente niet mogen leiden tot hogere kosten dan nu voor de uitvoering van het cultuurbeleid worden gemaakt. Middelen voor subsidie blijven hierbij buiten beschouwing. Stichting Cultuur Eindhoven heeft ook nieuwe taken. Daarbinnen ontstaan nieuwe functies en nieuwe activiteiten, zoals bijvoorbeeld een adviescommissie of een aanjaagrol. Ook voor deze nieuwe functies en activiteiten geldt dat ze voor de gemeente kostenneutraal worden gerealiseerd. 10

12 Stichting Cultuur Eindhoven wordt geacht om ook zelf ondernemend te opereren. Op basis van dit ondernemerschap kan de nieuwe organisatie in de toekomst mogelijk extra eigen inkomsten verwerven waarmee zij ook een deel van de organisatiekosten kan dekken. 26. Wordt de nieuwe systematiek gefinancierd met geld dat eigenlijk voor culturele initiatieven bedoeld is? Nee, het cultuurbudget wordt niet voor dit doel aangeroerd. De hoogte van het cultuurbudget kan echter wel per vier jaar verschillen omdat het wordt vastgesteld door de gemeenteraad. 11

13 VRAGEN OVER DE VIER-JARENCYCLUS 27. Waarom een Vier-jarencyclus? We willen dat het ontwikkelen en uitvoeren van cultuurbeleid synchroon loopt met de cyclus van het Ministerie van OCW. Dat biedt niet alleen duidelijkheid en houvast, het biedt ook voordelen. Partijen die zowel landelijke aanvragen doen als lokaal in Eindhoven hebben daar baat bij. Ook is lokaal beter af te stemmen met landelijke financiering. 28. Hoe werkt de Vier-jarencyclus? In het Organisatieplan wordt de vier-jarencyclus uitvoerig beschreven. We visualiseren hier de komende vier-jarencyclus met onderstaande cirkel. We lichten alle stappen toe aan het eind van dit document. Onderstaand beantwoorden we vragen over de verschillende stappen uit de cirkel. Cultuurscan Eindhoven Concept Cultuurbrief Juni Besluit en Zomer Vier-jarencyclus 2016 Beschikking SCE Juni 2016 Verantwoorden Wethouder toetst voorgenomen besluit BIS Cultuurbrief B&W Gemeenteraad stelt Cultuurbrief vast September 2015 November 2015 Voorjaar 2016 Beoordeling door Cultuurraad Eindhoven Opdracht aan SCE December 2015 Voorjaar 2016 Aanvragen voor financiering Regelingen opgesteld Begin

14 Cultuurscan 29. Wie bepaalt wat er in de cultuurscan wordt opgenomen? De opdracht voor de cultuurscan wordt gegeven door het college. Het college geeft aan wat met de scan in beeld moet worden gebracht. Dat zullen feitelijke en verifieerbare data zijn (foto) die iets uitdrukken over de kunst en cultuur in de stad. Op basis van deze data kunnen ook trends in beeld worden gebracht. Bijvoorbeeld met betrekking tot actieve cultuurparticipatie, theater bezoek, maar ook internationale verbindingen en betekenis. Let wel, de cultuurscan is géén beoordeling van de sector of van de individuele instellingen. De scan moet een bruikbaar vertrekpunt vormen voor het ontwikkelen van cultuurbeleid. 30. Waarom iedere vier jaar een nieuwe cultuurscan en niet elk jaar? De cultuurscan dient als input voor het ontwikkelen van nieuw en weloverwogen cultuurbeleid. Dat cultuurbeleid wordt elke vier jaar geformuleerd, daarmee is ook een scan van eens in de vier jaar wenselijk. Aan het maken van een cultuurscan zijn de nodige kosten verbonden. Het elk jaar opstellen van een cultuurscan leidt tot substantieel hogere kosten en die kan de toekomstige organisatie vooralsnog niet dragen. Voor bepaalde data geldt dat deze eenvoudig en met beperkte kosten doorlopend geregistreerd kan worden. Bijvoorbeeld de bezoekerscijfers van de gefinancierde instellingen. Dergelijke data worden uiteraard doorlopend bijgehouden. 31. Is de cultuurscan niet gewoon een politiek instrument? De opdracht voor de cultuurscan wordt gegeven door het college. Het college geeft aan wat in de scan in beeld moet worden gebracht. Dat zullen feitelijke en verifieerbare data zijn die iets uitdrukken over de kunst en cultuur in de stad. De keuze van de te onderzoeken aspecten zal elke vier jaar voor het grootste deel niet veel anders zijn dan de editie ervoor (zo kan je immers trends en ontwikkelingen waarnemen). Echter, het college kan bepaalde vragen stellen die nieuw zijn en die dus ook een nieuw licht op de betekenis van cultuur kunnen werpen. Die keuze voor nieuw licht op de zaak, is een politieke afweging. 13

15 32. Wie toetst de kwaliteit van de cultuurscan? De wethouder van Cultuur toetst de kwaliteit van de cultuurscan ondersteund door het ambtelijk apparaat. Eventueel kan de wethouder daarbij een toelichting vragen van de Cultuurraad Eindhoven. Cultuurbrief 33. Hoe specifiek is de Cultuurbrief? De Cultuurbrief is het cultuurbeleid van het college voor de komende vier jaar. Er is op dit moment geen gedetailleerde blauwdruk voor de cultuurbrief opgesteld, dat wordt gedaan op het moment dat het college Cultuur Eindhoven verzoekt om een Concept Cultuurbrief op te stellen (voorjaar 2015). Wat wel duidelijk is, is dat de Cultuurbrief de basis moet vormen van de opdracht en de subsidieregelingen van Cultuur Eindhoven. De Cultuurbrief spreekt zich in ieder geval uit over a. De functies die tezamen de culturele basis infrastructuur vormen. b. Overige functies die als betekenisvol worden geacht maar niet tot de basis infrastructuur behoren. c. De accenten die de komende periode gelegd moeten worden. d. De omvang en invulling van de vrije ruimte, ruimte voor projecten. e. De bijbehorende budgetten. 34. Zit er een financiële paragraaf in de Cultuurbrief? Ja, in de Cultuurbrief wordt het totale cultuurbudget vastgesteld. Ook wordt de voor de totale BIS en andere functiedomeinen in hoofdlijnen aangegeven hoeveel middelen daarvoor beschikbaar zijn. De Cultuurbrief kan ook budgetten toekennen aan gekozen aandachtsgebieden: bijvoorbeeld extra cultuureducatie of de verbinding met techniek. 35. Zijn de verschillende vormen van aanvragen vertaald in budgetten? Ja, er worden in de Cultuurbrief budgetten gelabeld voor de verschillende vormen van aanvragen. De verdeling en omvang ervan is aan het college en de gemeenteraad. De Cultuurbrief bevat een beschrijving van welke functies voor de stad tezamen een noodzakelijke culturele basisinfrastructuur vormen (de BIS). Voor deze basisinfrastructuur wordt een budget gereserveerd (vast te stellen door de gemeenteraad). De verdeling van het bedrag over de 14

16 omschreven functies van de BIS, vindt plaats op basis van het advies van de Cultuurraad Eindhoven. Naast de middelen voor de BIS, zullen in de Cultuurbrief (naar waarschijnlijkheid) ook middelen beschikbaar worden gesteld voor andere culturele projecten (instellingen die niet in de BIS vallen en losse projecten). De wijze waarop dat gebeurt en hoeveel budget daarbij beschikbaar is, is uiteindelijk een keuze die de politiek maakt (college en gemeenteraad). 36. Hoe stel je de ruimte voor kleine projecten veilig? Wanneer in de Cultuurbrief aandacht wordt gevraagd en budget wordt gereserveerd voor kleine projecten, worden deze de komende vier jaar ook ieder jaar met het gereserveerde bedrag gefinancierd. Daarbij zal de politiek waarschijnlijk ook aangeven waar de accenten bij deze kleine projecten dan moeten liggen. BIS 37. Hoe komt amateurkunst aan de orde? De Cultuurbrief schetst ook het beleid ten aanzien van amateurkunst en stelt ook het daarmee samenhangende budget vast. 38. Wie bepaalt wat BIS is en wat niet? De politiek bepaalt welke functies onder de BIS vallen: eerst het college en daarna vastgesteld door de gemeenteraad. De BIS bestaat in Eindhoven uit die functies waarvan de politiek vindt dat deze tot de culturele basis infrastructuur moeten behoren. Het zijn essentiële functies waarvan men vindt dat de stad, haar bewoners en gebruikers die niet kunnen missen. Nu niet, maar waarschijnlijk ook over enige tijd niet. Wat de politiek onder de BIS verstaat, is aan de politiek. In de regel zijn worden deze langjarig onmisbare functies ingevuld door grotere instellingen. Dat hoeft echter niet in alle gevallen zo te zijn. Mogelijk dat er een functie wordt benoemd tot BIS die kan worden ingevuld door een kleinere organisatie. Er kunnen verschillende uitgangspunten worden gekozen voor de samenstelling van de BIS. Er kan worden geredeneerd vanuit de gebouwen of de omvang van de instellingen maar ook vanuit de lokale situatie: Wat is een typisch Eindhovense BIS? 15

17 39. Wanneer wordt de BIS bepaald? De BIS wordt in functies reeds benoemd in de Cultuurbrief en deze komen terug in de opdracht aan Cultuur Eindhoven. Op basis van de opdracht wordt de regeling voor de BIS opgesteld. In de regeling voor de BIS worden de functies benoemd die het college heeft aangegeven en ook wat daarvan wordt verwacht. Vervolgens kunnen instellingen aanvragen indienen op basis van deze regeling. Deze aanvragen worden beoordeeld door de Cultuurraad Eindhoven en deze raad geeft een advies aan de directie. Ook over de hoogte van de bijdrage. De directie toetst de kwaliteit van de gevolgde beoordelingsprocedure en komt tot een besluit dat in de regel in lijn met het advies ligt (anders laat hij de procedure over doen). Voordat het besluit wordt bekrachtigd, worden alle BIS besluiten gezamenlijk aan de wethouder cultuur voorgelegd. Deze toetst of aan de opdracht en zorgvuldigheid is voldaan. Is dat zo, dan worden de besluiten definitief. Is dat niet zo, dan moet de hele procedure opnieuw. Met het definitieve besluit over de aanvragen in het kader van de BIS regeling is ook de BIS voor de komende vier jaar vastgesteld. Aanvragen 40. Kan je voor projecten gedurende de hele vier-jarenperiode aanvragen? Ja, dat kan zolang er budget beschikbaar is. Omdat het budget per definitie beperkt is en er altijd meer aanvragen komen dan er kunnen worden gehonoreerd, kan het zijn dat de toekomstige directie besluit om het beschikbare budget bijvoorbeeld in twee of vier tranches beschikbaar te stellen. Dan komen er ook twee of vier aanvraagronden waarbinnen de ingediende projecten onderling beter vergeleken kunnen worden. 41. Kunnen BIS instellingen ook aanvragen indienen voor projecten? Daar kunnen we nu niets over zeggen, dat wordt aangegeven in de Cultuurbrief. Het zou kunnen dat de Cultuurbrief daartoe de mogelijkheid biedt. Het kan ook dat de BIS instellingen daar juist van worden uitgesloten. 16

18 42. Kunnen instellingen aanvragen indienen voor projecten die pas over twee of drie jaar spelen? Op basis van regelgeving bij andere overheidsfondsen is aannemelijk dat een project binnen twee jaar na de aanvraag moet plaatsvinden. Echter, over dergelijke regelgeving moeten nog nadere besluiten genomen worden. Deze besluiten komen terecht in de regelingen van Cultuur Eindhoven. 43. Kunnen partijen slechts eens per jaar of meerdere keren per jaar aanvragen? Dit wordt bij de regelingen bepaald. 44. Kunnen partijen die voor het eerst cultuursubsidie aanvragen dat ook doen wanneer de cyclus reeds gestart is? Ja dat kan. Zij kunnen een aanvraag indienen voor de financiering van hun project(en). 45. Kunnen individuele kunstenaars ook subsidie aanvragen bij Cultuur Eindhoven? Of dat kan, hangt ervan af of er budget voor wordt gereserveerd. En dat wordt bepaald in de Cultuurbrief. Dan wordt ook aangegeven waar dat budget specifiek op gericht zal zijn (een fictief voorbeeld: internationale samenwerking ). Als er ruimte voor individuele kunstenaar ontstaat, dan kunnen ook individuele kunstenaars te zijner tijd een aanvraag indienen bij Cultuur Eindhoven. Subsidie kan alleen worden verleend aan rechtspersonen met een inschrijving in de KvK. 17

19 EEN FONDS DAT FONDSEN WERFT 46. Wat kunnen we verwachten wanneer Cultuur Eindhoven gaat fondsenwerven? Stichting Cultuur Eindhoven krijgt van de politiek nadrukkelijk de opdracht mee om er aan bij te dragen dat er straks meer in de kunst en cultuur van Eindhoven wordt geïnvesteerd. Die extra investeringen kunnen van buiten Eindhoven komen (fondsen, sponsoren, provincie, rijk, EU etc) maar ook van partijen van binnen Eindhoven. De extra investeringen zullen in de regel aan de culturele projecten zijn gekoppeld. Maar het kan ook zijn dat partijen een meer algemene bijdrage voor een bepaald cultureel doel in Eindhoven beschikbaar willen stellen. Een dergelijke bijdrage kan vervolgens door Cultuur Eindhoven in delen worden toegekend aan bij het bepaalde doel passende aanvragen. Deze methode is vergelijkbaar met het fondsen op naam-programma van het Prins Bernhard Cultuurfonds. Een bedrijf of een mecenas kan een fonds op naam openen bij Cultuur Eindhoven. Een fictief voorbeeld: een mecenas wil alle Eindhovense kinderen tussen 8 en 12 elk jaar naar het theater laten gaan. Daartoe richt deze mecenas bij Cultuur Eindhoven een eigen fonds op naam op. Het kan ook zijn dat (met behulp van de Cultureel Bouwmeester) speciale aanjaagprojecten of programma s worden ontwikkeld waaraan verschillende partijen vervolgens deelnemen. Een groot educatieprogramma bijvoorbeeld, of een programma over technologische innovatie, kunst en creativiteit. Bij dergelijke programma s kan Cultuur Eindhoven als een soort penvoerder of draagraket optreden en extra middelen aantrekken. Bijvoorbeeld bij de EU. In alle gevallen stromen de geworven middelen door naar de culturele initiatieven binnen Eindhoven. De projecten die Cultuur Eindhoven op deze manier ontwikkelt en lanceert, worden zo snel als mogelijk ondergebracht bij bestaande partijen of gaan zelfstandig verder. 47. Wanneer Cultuur Eindhoven gaat fondsenwerven, gaat dit dan niet ten koste van de individuele instellingen die zelf fondsenwerven? Cultuur Eindhoven benut vooral de kansen die de individuele instellingen niet of buitengewoon moeilijk kunnen benutten (zie ook het antwoord hierboven). Een vergelijk met het Prins Bernhard Cultuurfonds is op zijn plaats. Dit cultuurfonds werft zelf ook fondsen bij vermogende partijen en de BankGiro Loterij, door die inspanning kunnen heel veel kunstinstellingen profiteren van een bijdrage die zij anders niet zouden kunnen aanvragen. Dat zal ook gelden voor Cultuur Eindhoven. 18

20 OVERIGE VRAGEN 48. Zijn er wat betreft de gekozen systematiek vergelijkingen te maken met de situatie in andere grotere steden? Er zijn zeker vergelijkingen te maken met andere steden. Alleen hebben de 9 grootste steden in Nederland allen hun eigen en daarmee afwijkende systematiek. Wat deze steden delen is dat er een vastgestelde subsidiesystematiek is. Een systeem om cultuurbeleid te ontwikkelen en een systeem om op basis van dat beleid middelen toe te kennen. Wat de meeste van deze steden ook delen is dat de beoordeling van de aanvragen door onafhankelijke kunstcommissies wordt gedaan. Vaak georganiseerd binnen een vaste organisatie, soms ook meer ad hoc. Amsterdam heeft het Amsterdams Fonds voor de Kunst. Dit fonds bevat een aantal kenmerken van wat we in Eindhoven ook voorstellen. Echter, dit Amsterdamse fonds behandelt en beoordeelt alleen projecten. De grotere instellingen met hun vierjarige financiering worden weer beoordeeld door de losse Amsterdamse Kunstraad. Voor die tweedeling wordt in Eindhoven dus niet gekozen. Hier is er één Cultuurraad Eindhoven die zowel kleine losse projecten beoordeelt, als eens in de vier jaar de meer-jarenaanvragen van een beperkt aantal (meestal wat grotere) instellingen. 49. Loopt Eindhoven voorop met dit model? Cultuur Eindhoven loopt voorop in de wijze waarop de politiek gericht stuurt op de betekenis van kunst en cultuur, maar waarbij zij vervolgens de uitvoering grotendeels aan de gespecialiseerde organisatie laat. Cultuur Eindhoven loopt misschien ook redelijk voorop in zijn voornemen om zich pro-actiever op te stellen: als adviseur en aanjager. Ook loopt de nieuwe organisatie waarschijnlijk voorop met het streven om extra middelen te genereren. Ook andere steden onderzoeken op dit moment hoe zij de culturele subsidiesystematiek moeten / kunnen aanpassen aan de nieuwe tijden. Een dergelijk onderzoek is bijvoorbeeld gaande in Rotterdam en Amsterdam. 19

21 50. In welke mate zijn vorige beleidsstukken nog relevant? De uitgangspunten van Cultuur Totaal zijn nog steeds valide/ actueel. Verbindingen aangaan met andere domeinen krijgt inmiddels ook landelijk aandacht. Totdat de nieuwe regelingen van Cultuur Eindhoven van kracht worden, zijn de oude regelingen nog van toepassing. Het ligt in de lijn der verwachting dat de nieuwe regelingen niet eerder dan in 2016 van kracht kunnen worden. 51. Wie volgt de instellingen gedurende de vier-jarencyclus en op basis van welk instrumentarium? De instellingen worden gevolgd door de medewerkers van Cultuur Eindhoven. Door de nieuwe organisatie wordt daartoe ook een passend instrumentarium gerealiseerd. Mogelijk wordt dit instrumentarium grotendeels overgenomen van de gemeente. 52. Zijn de afspraken die nu gemaakt worden over de nieuwe systematiek bindend voor opvolgende colleges en raden? De systematiek die nu voorligt wordt vastgelegd in een Verordening kunst en cultuur Eindhoven. De verordening sluit aan op de Algemene Subsidieverordening van Eindhoven en bevat de spelregels waarmee het cultuurbeleid van de stad wordt ontwikkeld en tot uitvoer wordt gebracht. De gemeente stelt deze verordening op en de gemeenteraad stelt deze vast. Zolang de gemeenteraad niet terugkomt op de in een verordening vastgelegde afspraken, blijft de nu voorgestelde systematiek bindend van kracht. Een gemeenteraad kan echter altijd op eerder gemaakte afspraken terugkomen, als daar tenminste een meerderheid voor bestaat. 20

22 VIER-JARENCYCLUS Met de nieuwe systematiek van cultuur stimuleren en subsidiëren, wordt ook een vier-jarencyclus geïntroduceerd. Deze cyclus loopt gelijk met de cyclus van het Ministerie van OCW en bestaat in Eindhoven uit 11 stappen. We lichten ze stap voor stap toe. Cultuurscan Eindhoven Concept Cultuurbrief Juni Besluit en Zomer Vier-jarencyclus 2016 Beschikking SCE Juni 2016 Verantwoorden Wethouder toetst voorgenomen besluit BIS Cultuurbrief B&W Gemeenteraad stelt Cultuurbrief vast September 2015 November 2015 Voorjaar 2016 Beoordeling door Cultuurraad Eindhoven Opdracht aan SCE December 2015 Voorjaar 2016 Aanvragen voor financiering Regelingen opgesteld Begin Cultuurscan Anderhalf jaar voor het ingaan van de nieuwe cyclus geeft het college SCE opdracht voor het maken van de Cultuurscan. De Cultuurscan geeft een feitelijk beeld van de stand van de kunst, cultuur en creativiteit in Eindhoven. Ook worden in een breder perspectief trends gesignaleerd en toegelicht. 2. Concept Cultuurbrief In de opdracht van het college en op basis van de Cultuurscan en een brede input uit de stad, de politiek en de Cultuurraad, stelt Cultuur Eindhoven de Concept Cultuurbrief op. De Concept Cultuurbrief is in de kern een uitgebreid advies aan het college. Cultuur Eindhoven schetst in de Concept Cultuurbrief het cultuurbeleid zoals dat in haar ogen de komende vier jaar gestalte zou moeten krijgen. De Concept Cultuurbrief wordt in de Commissie Cultuur van de Gemeenteraad besproken. 21

23 3. Cultuurbrief Op basis van de Concept Cultuurbrief en gehoord hebbende de raad, formuleert de Wethouder Cultuur namens het College de Cultuurbrief. Dat gebeurt in het vroege najaar van het jaar dat voorafgaat aan het jaar van ingaan van de nieuwe vierjarencyclus. De Cultuurbrief bevat het cultuurbeleid voor de komende vier jaar. 4. Raad stelt cultuurbrief vast De Gemeenteraad stelt de Cultuurbrief vast. Daarmee stelt de gemeenteraad het cultuurbeleid vast voor de komende vier jaar, geeft zij ook aan welke middelen beschikbaar komen voor welke (soorten) functies en bepaalt zij de opdracht aan cultuur Eindhoven; 5. Opdracht Op basis van de door de raad vastgestelde Cultuurbrief formuleert het College van B&W de opdracht aan Stichting Cultuur Eindhoven; 6. Regelingen Nadat de opdracht is verstrekt wordt deze door Cultuur Eindhoven (met behulp van inhoudelijke mensen en juristen) vertaald naar (meestal) meerdere financieringsregelingen. 7. Aanvragen Op basis van deze regelingen kunnen organisaties aanvragen indienen. Dat kunnen aanvragen zijn voor meerjarige financiering, maar ook aanvragen voor projectsubsidies. 8. Beoordeling De aanvragen worden behandeld door SCE, maar ter beoordeling voorgelegd aan (subcommissies) van de Cultuurraad Eindhoven. De Cultuurraad geeft de directie van SCE een advies over afwijzen dan wel toekennen. Gemeenteraadsleden kunnen (indien de gemeenteraad dat wenst) zitting nemen in de Cultuurraad. Daarmee worden zij direct betrokken bij de advisering (niet besluitvorming) over de aanvragen. 9. Besluit en Beschikking Op basis van het oordeel en advies van de Cultuurraad beslist de directeur formeel over de toekenning, dan wel afwijzing van de aanvraag. Dat geldt ook voor grote aanvragen of voor aanvragen gericht op een vierjarige exploitatiesubsidie voor de basis infrastructuur (BIS, zie punt 10). De directeur volgt in de regel het advies van de Cultuurraad, maar kan daar van afwijken als de procedure niet goed lijkt te zijn doorlopen of dat er andere onrechtmatigheden zich voordoen. 10. Toets wethouder In het geval van de BIS instellingen, maakt de directie van SCE zijn voorgenomen besluit eerst kenbaar aan de wethouder. Deze toetst vervolgens uitsluitend of aan de opdracht is voldaan en of de procedure naar behoren is verlopen. Is dat het geval dan wordt het directiebesluit definitief. Is dat niet het geval, dan dient het gehele proces van advies over van de BIS instellingen opnieuw te worden doorlopen. De wethouder kan niet inbreken in de overeengekomen systematiek en zelf een beslissing nemen over de toekenning of afwijzing van aanvragen. 11. Verantwoorden SCE legt verantwoording af aan de Wethouder over de toekenningen en afwijzingen. De toekenningen worden openbaar gemaakt. 22