Zwemwaterbehandeling in circulatiebaden
|
|
- Simon van der Velde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 115 1 Zwemwaterbehandeling in circulatiebaden door D. G. J. van Straaten en Ir. P. L. Konings Centrilab B.V. 1. Inleiding Zwemwaterbehandeling Chemische processen bij de zwemwaterbehandeling Oxidatie en desinfectie Coagulatie/flocculatie ph-beheersing Aanvullende literatuur
2 Inleiding Zwemwater moet worden behandeld omdat zwemmers vuil en ziekteverwekkende organismen in het water brengen. In het hiernavolgende zal worden ingegaan op de zwemwaterbehandeling met een circulatiesysteem en op een aantal chemische processen die daarbij een rol spelen. Bij een circulatiesysteem wordt het zwemwater via een waterbehandelingsinstallatie voortdurend rondgepompt en van een desinfectiemiddel voorzien terwijl regelmatig een deel van het water wordt ververst. 2. Zwemwaterbehandeling In binnenbaden wordt de verontreiniging van het bassinwater hoofdzakelijk veroorzaakt door de zwemmer zelf. In buitenbaden speelt vervuiling door ingelopen of ingewaaid vuil eveneens een rol. De ingebrachte verontreinigingen zijn te verdelen in drie groepen: micro-organismen: elke zwemmer brengt een groot aantal bacteriën, virussen en schimmels in het bassinwater. Ook een gezonde zwemmer kan ziekteverwekkende micro-organismen aan het bassinwater afgeven; niet opgeloste verontreinigingen, zoals gesuspendeerde en colloïdale deeltjes: dit zijn verontreinigingen die een zekere troebeling van het bassinwater kunnen veroorzaken. Voorbeelden hiervan zijn huidschilfers, textielvezels, huidvetten, speeksel, zeepresten, cosmetica, crèmes; opgeloste verontreinigingen: onder andere afkomstige van speeksel, oogvocht, urine en zweet. Zwemwaterbehandeling in de vorm van een circulatiesysteem bestaat uit (zie figuur 1): het transport van verontreinigd water van het bassin naar de waterbehandelingsinstallatie en van gereinigd water weer naar het bassin; het zoveel mogelijk verwijderen van de aanwezige niet opgeloste stoffen uit het water door middel van zeven en filtreren; het zoveel mogelijk verwijderen of modificeren van de opgeloste
3 115 4 Zwemwaterbehandeling stoffen door middel van flocculatie, oxidatie en micro-organismen; het desinfecteren van het zwemwater door middel van het continu op niveau houden van een bepaalde concentratie van een bepaald desinfectiemiddel. Het resultaat van de zwemwaterbehandeling dient te zijn dat het zwemwater te allen tijde voldoet aan de eisen die zijn vastgelegd in het BHVZ (Besluit Hygiëne Veiligheid Zwemgelegenheden). Indien blijkt dat de vul- en suppletiewaterkwaliteit niet acceptabel is, zal een voorbehandeling van dit water moeten plaatsvinden. De behandeling bestaat uit verschillende onderdelen die echter niet los van elkaar kunnen worden gezien. Dit betekent dat het waterbehandelingssysteem in zijn geheel in beschouwing dient te worden genomen. 3. Chemische processen bij de zwemwaterbehandeling 3.1. Oxidatie en desinfectie Door zwemmers wordt vuil in het water gebracht, waarvan een deel niet oplost in water. Het niet opgeloste deel bedraagt circa 20 % van het totaal, uitgedrukt in het kaliumpermanganaat(kmno 4 )-verbruik van het water. Het KMnO 4 -verbruik is een maat voor de hoeveelheid oxideerbare stoffen. Het doel van het zeven en de filtratie is het verwijderen van de nietopgeloste bestanddelen uit het zwemwater. De niet-opgeloste bestanddelen kunnen worden onderverdeeld in grove delen en in colloïdale deeltjes en gesuspendeerde deeltjes. Door zeven worden de grove delen verwijderd. Suspensies kunnen vanwege de grootte van de deeltjes door filtratie zonder meer worden verwijderd. Bij colloïdale deeltjes is dit niet steeds het geval. Zij worden door een voorafgaande coagulatie/flocculatie in een zodanige toestand gebracht, dat zij in een (zand)filter kunnen worden tegengehouden. De opgeloste stoffen worden door een oxidatiemiddel geheel of gedeeltelijk afgebroken. Door verversen wordt ophoping van bepaalde
4 Figuur 1. Schematische weergave van de zwemwaterbehandeling.
5 115 6 Zwemwaterbehandeling stoffen voorkomen. Als oxidatie/desinfectiemiddel wordt in Nederland meestal alleen chloor gebruikt in de vorm van chloorbleekloog (oplossing van NaOCl in verdunde NaOH oplossing), soms ook calciumhypochloriet (Ca(OCl) 2 ) of chloorgas (Cl 2 ). Het laatste wordt ter plaatse bereid uit een zogenaamde chloor-in-situ-apparaat, waarbij keukenzout door middel van elektrolyse wordt ontleed en waarbij de anode en de kathoderuimten gescheiden zijn door een membraan. Door deze constructie is het mogelijk het bij de anode gevormde chloorgas aan het water toe te voegen. Bij het inbrengen van chloorbleekloog in het water treden de volgende reacties op: NaOCl N Na + + OCl - (1) OCl +H 2 ONHOCl + OH - (2) De ph invloed op laatstgenoemd evenwicht wordt in figuur 2 weergegeven Figuur 2. Verdeling HOCl/OCl als functie van de ph-waarde.
6 115 7 In het voor zwemwater voorgeschreven ph-traject van 6,8 ph 7,8 is het chloor aanwezig in de vorm van HOCl en OCl. In de zwembadwereld wordt het begrip vrij-beschikbaar chloor (v.b.c.) gehanteerd, zijnde de som van beide verschijningsvormen. Het werkzame bestanddeel bij de oxidatie is voornamelijk het onderchlorigzuur (HOCl). De snelheid waarmee verschillende verontreinigingen met vrij beschikbaar chloor reageren is niet voor elke verbinding gelijk. Sommige verbindingen reageren snel met vrij-beschikbaar chloor, andere stoffen worden slechts langzaam door vrij-beschikbaar chloor geoxideerd. Een voorbeeld van een stof die slechts langzaam wordt afgebroken is ureum (CON 2 H 4 ). In de praktijk zijn de oxidatiereacties bijna nooit volledig en deze verlopen meestal in verschillende stappen, waardoor er verschillende tussen- en eindprodukten worden gevormd. Een deel van de verbindingen die ontstaan bij de reactie van vrij-beschikbaar chloor met zwemmersverontreinigingen zijn ongewenst of hinderlijk voor de zwemmers. Deze ongewenste verontreinigingen zijn te verdelen in twee groepen: Chloor-stikstofverbindingen, deze verbindingen zijn beter bekend onder de naam gebonden-beschikbaar chloor (g.b.c.). Gebonden-beschikbaar chloor ontstaat als tussenstap tijdens de reactie van vrij-beschikbaar chloor met stikstofverbindingen als ammonium, ureum, en kreatinine. Zo ontstaan bijvoorbeeld mono- en dichlooramine door de inwerking van het vrij-beschikbaar chloor op ammoniumzouten. NH HOCl H 3 O + +NH 2 Cl (3) NH 2 Cl +HOCl H 2 O + NHCl 2 (4) Een deel van het gebonden-beschikbaar chloor veroorzaakt irritatie van de ogen en slijmvliezen en kan stank (chloorlucht) veroorzaken. Gechloreerde koolwaterstofverbindingen, dit zijn vluchtige verbindingen zoals chloroform of dichloormethaan, die reeds in lage concentraties schadelijk geacht worden voor de gezondheid.
7 115 8 Zwemwaterbehandeling De mate en de snelheid waarmee ongewenste verbindingen ontstaan is onder andere afhankelijk van de belasting van het bassin, met andere woorden, de hoeveelheid ingebrachte verontreinigingen. Ook de concentratie vrij-beschikbaar chloor in het bassin speelt een rol. Bij een hogere vrij-beschikbare chloorconcentratie ontstaan in het algemeen meer ongewenste verbindingen. Het is daarom van belang het gehalte aan vrij-beschikbaar chloor in het bassin op een zo laag mogelijk niveau te houden. Dit kan worden bereikt door het aantal personen dat van het bad gebruik maakt een gegeven maximum aantal niet te laten overschrijden. De oxidatie van de opgeloste verontreinigingen kan ook worden uitgevoerd in combinatie met een ander oxidatiemiddel, bijvoorbeeld ozon. In buitenbaden treedt fotolyse op; hierbij wordt het vrij-beschikbaar chloor door UV-licht in verschillende produkten omgezet. Daarom wordt in de praktijk cyanuurzuur gedoseerd om dit effect te bestrijden. De grotere stabiliteit is gelegen in het feit dat het chloor dan grotendeels complex gebonden is aan een drager waardoor licht van de betreffende golflengten geen ontleding meer kan bewerkstelligen. Het oxiderend en desinfecterend vermogen wordt door het aanwezige niet-complexgebonden chloor teweeg gebracht. Ook bij de desinfectie speelt onderchlorigzuur een hoofdrol. Dit is onder meer toe te schrijven aan het feit dat onderchlorigzuur een ongeladen molecule is en zodoende gemakkelijker de celwand van een bacterie kan passeren. Afhankelijk van de temperatuur en het type micro-organisme is onderchlorigzuur keer effectiever dan het hypochloriet-ion. Niet alle micro-organismen zijn even gevoelig voor chloor. Bepaalde soorten bacteriën kunnen bij lage chloorgehalten vaak enige tijd overleven. Er zijn dan hogere chloorgehalten nodig om afdoding te bewerkstelligen. Het verschijnsel dat onderchlorigzuur vele malen effectiever is als desinfectiemiddel dan het hypochloriet-ion gaat trouwens niet op voor alle micro-organismen. Bepaalde virusstammen zijn relatief ongevoelig voor het onderchlorigzuur. Sommige virussoorten kunnen zelfs beter met hypochloriet-ion behandeld worden. Echter, aangezien de nadruk bij de desinfectie in eerste instantie ligt op de afdoding van bacteriën is het van belang de desinfectie met HOCl uit te voeren (dus binnen
8 115 9 het voorgeschreven ph-traject een zo laag mogelijke ph; zie figuur 2). Wanneer het zwemwater sterk verontreinigd is kunnen de microorganismen beschermd zijn tegen de inwerking van chloor, doordat ze omhuld zijn door een beschermend laagje verontreinigingen. Hieruit blijkt de noodzaak van een effectieve verwijdering van de ingebrachte verontreinigingen. Het is verder van belang dat de desinfectie continu wordt uitgevoerd, ook buiten de openingsuren van de zweminrichting, om te voorkomen dat de micro-organismen zich in korte perioden van gunstige groeiomstandigheden kunnen vermenigvuldigen Coagulatie/flocculatie De in het zwemwater aanwezige verontreinigingen kunnen naar grootte als volgt worden ingedeeld: Tabel 1. deeltjes Kenmerken van in zwemwater opgeloste deeltjes. deeltjesgrootte opgelost ware oplossingen <10 9 m niet opgelost colloidale systemen (solen) m suspensies >10 6 m Gesuspendeerde deeltjes kunnen zonder meer door een (zand)filter worden afgevangen en zodoende uit het zwemwater worden verwijderd. Voor colloïdale deeltjes, bijvoorbeeld resten van algen, bacteriën, virussen, huidschilfers en stofdeeltjes geldt dit niet. Een colloïdale oplossing is stabiel, omdat alle deeltjes dezelfde lading hebben en elkaar dus afstoten. Hierdoor wordt aangroei tot grotere deeltjes voorkomen. De in het zwemwater aanwezige colloïdale deeltjes zijn negatief geladen, evenals veelal het in het (zand)filter aanwezige filtermateriaal. Hierdoor worden de colloïdale deeltjes nauwelijks door het filtermateriaal tegengehouden. Om een aanvaardbare verwijdering van colloïdale deeltjes te verkrijgen dient de ladingstoestand van de deel-
9 Zwemwaterbehandeling tjes of het filtermateriaal te worden veranderd. Dit gebeurt door middel van coagulatiemiddelen. In de zwemwaterbehandeling worden hiervoor voornamelijk aluminiumverbindingen gebruikt zoals aluminiumsulfaat en polyaluminiumhydroxychloride. De werking berust op vorming van onoplosbare hydroxiden door reactie van aluminiumionen met water (hydrolyse). Al 3+ +6H 2 O Al(OH) 3 +3H 3 O + Het hierbij gevormde Al(OH) 3 is vlokvormig. Hiernaast ontstaan bij de juiste ph (6,0-7,4) positief geladen colloïdale hydroxiden zoals Al(OH) 2+ en Al 2 (OH) Onder invloed van deze positief geladen deeltjes destabiliseert de colloïdale oplossing en vindt aangroei tot grotere vlokken plaats (flocculatie). Deze vlokken worden vervolgens door het filter afgevangen ph-beheersing Om een goed verloop van processen zoals desinfectie, oxidatie en vlokvorming te kunnen waarborgen, maar ook ter voorkoming van corrosie en ten behoeve van het welbevinden van de zwemmers is het noodzakelijk de ph-waarde van het zwemwater binnen bepaalde grenzen te handhaven. In Nederland geldt voor de toegelaten ph-waarde van zwemwater: 6,8 ph 7,8. Toegevoegde desinfectie/oxidatiemiddelen en vlokmiddelen beïnvloeden de ph-waarde. Zo zal toevoegen van chloorbleekloog een ph-verhoging tot gevolg hebben vanwege de aanwezigheid van natronloog in dit middel. Toevoeging van chloorgas zal een ph-verlaging bewerkstelligen door het via hydrolyse ontstane zoutzuur (Cl 2 +H 2 O HOCl + HCl). Oxidatiereacties van onderchlorigzuur of reactie hiervan met UVlicht zullen een ph-verlaging veroorzaken doordat hierbij zoutzuur ontstaat. Toevoeging van aluminiumsulfaat of een poly-aluminiumhydroxy-
10 chloride zal leiden tot een ph-daling doordat bij de reactie van aluminiumionen met water, hydroxide-ionen aan het water worden onttrokken. In het algemeen heeft de ph-verhogende werking van de toevoeging van chloorbleekloog de overhand. Om te voorkomen dat de phwaarde te hoog wordt, dient een zuur te worden gedoseerd. Gebruikt worden: 30 %-ig zoutzuur, verdund zwavelzuur (ρ=1280 kg/m 3 ), koolzuurgas, natriumwaterstofsulfaat. In gevallen waarbij ph-verhoging noodzakelijk is komen de basen natriumhydroxide, natriumwaterstofcarbonaat en natriumcarbonaat in aanmerking. Voorkomen dient te worden dat de ph-waarde sterk gaat fluctueren bij toevoeging van reeds kleine hoeveelheden ph-correctiemiddel. Leidingwater bevat een hoeveelheid waterstofcarbonaation (HCO 3 - ). Ingebrachte of ontstane hydronium-ionen (H 3 O + ) zullen door de waterstofcarbonaationen worden weggenomen volgens de reactie H 3 O + + HCO 3 2H 2 O+CO 2 (6) Hierdoor blijft de ph-daling beperkt; het water is gebufferd. Indien onvoldoende waterstofcarbonaationen aanwezig zijn zal de phwaarde bij toevoegen van een gelijke hoeveelheid H 3 O + -ion veel sneller dalen. In zwemwater dient minimaal 60 mg/l waterstofcarbonaation aanwezig te zijn; een streefwaarde is 120 mg/l. Bij ontbreken van voldoende waterstofcarbonaation kan, in samenhang met het gehalte aan calciumionen, het aantal opgeloste stoffen en de ph-waarde het water kalkagressief worden. Het water heeft een tekort aan waterstofcarbonaationen of calciumion en wil dit aanvullen. Hierdoor gaan bijvoorbeeld voegen van cement in oplossing. Omgekeerd komt een overschot aan deze stoffen ook voor waardoor kalkneerslag ontstaat. Beheersing van deze effecten kan plaatsvinden door ph-correctie met voornoemde zuren en basen of eventueel door toevoeging van calciumchloride. Het verdient aanbeveling voor elke afzonderlijke zweminrichting een ph-waarde vast te stellen, waarbij alle water-
11 Zwemwaterbehandeling behandelingsprocessen optimaal verlopen. Deze ph zal binnen het voorgeschreven traject zodanig moeten zijn dat: 1. de oxidatie en desinfectie zo goed mogelijk verlopen (derhalve zo laag mogelijk); 2. de coagulatie/flocculatie effectief is; 3. in het zwemwater de gehalten aan calcium- en carbonaation zodanig zijn ingesteld dat het oplosbaarheidsprodukt van calciumcarbonaat niet wordt onder- of overschreden. 4. Aanvullende literatuur Waterbehandeling in circulatiebaden. VAR-reeks Ministerie van VROM nr. 9, Het oxidatieproces in zwemwater. Publikatiereeks VROM nr. 14, Hygiëne in zwemgelegenheden. Rapport Gezondheidsraad Optimalisering van de bedrijfsvoering in overdekte zwemgelegenheden. Publikatiereeks Milieubeheer nr. 5, Chemistry in the marketplace: A consumer guide. ISBN
Presentatie TU Delft Waterbehandeling zwembaden. Desinfectie. 6 December 2007 M.M. Remmerswaal Akzo Nobel Base Chemicals.
Presentatie TU Delft Waterbehandeling zwembaden 6 December 2007 M.M. Remmerswaal Akzo Nobel Agenda Biocide Werkzame stof Welke producten worden gebruikt Oxidatieve eigenschappen Nevenproducten Juiste dosering
Nadere informatieIedere zwembad en/of jacuzzi bezitter moet derhalve zijn water chemisch onderhouden om in hygiënisch water te kunnen zwemmen.
Bentemmerstraat 11-13 6942 EZ Didam 0316 220903 0316 221609 info@heuff-zwembaden.nl http://www.heuff-zwembaden.nl Principe van de waterbehandeling: - Fysische waterbehandeling - Chemische waterbehandeling
Nadere informatiePrincipe van de waterbehandeling
Principe van de waterbehandeling Basis voor een goede waterbehandeling is zowel de circulatie en de filtratie (de fysische waterbehandeling) als de toevoeging van waterbehandelingsproducten (de chemische
Nadere informatieVerzadigingsindex of Langelier index
Verzadigingsindex of Langelier index Water dat gebruikt wordt om het zwembad te vullen en het suppletiewater is gewoonlijk leidingwater met een constante en bekende samenstelling. Door toevoeging van chemische
Nadere informatieHoofdstuk 3: Water, zuren en basen
Hoofdstuk 3: Water, zuren en basen NaSk II Vmbo 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 3: Water, zuren en basen NaSk II 1. Bouw van materie 2. Verbranding 3. Water, zuren en basen 4. Basis chemie voor beroep
Nadere informatieDe juiste keus voor uw zwembadwater
De juiste keus voor uw zwembadwater Het kraanwater waarmee u het zwembad heeft gevuld, blijft helaas niet zo helder en betrouwbaar als het was. Als u het water niet behandelt, zal het snel vervuilen en/of
Nadere informatieChloorbleekloog versus zoutelektrolyse
Chloorbleekloog versus zoutelektrolyse Inhoud presentatie: 1. Huidige stand van zaken zwembaden 2. Kenmerken/toepassing bulkopslag natriumhypochloriet 3. Kenmerken/toepassing zoutelektrolyse 4. Kenmerken/toepassing
Nadere informatie5 Water, het begrip ph
5 Water, het begrip ph 5.1 Water Waterstofchloride is een sterk zuur, het reageert als volgt met water: HCI(g) + H 2 0(I) Cl (aq) + H 3 O + (aq) z b Hierbij reageert water als base. Ammoniak is een zwakke
Nadere informatieDe (voorgenomen) gewijzigde Bhvbz. Chris van Veluwen technisch coördinator
De (voorgenomen) gewijzigde Bhvbz Chris van Veluwen technisch coördinator Waarom een gewijzigde Bhvbz? Geen middel maar doelvoorschriften (politiek) Gerechtelijke acties achteraf Toetsing van RA en beheersmaatregelen
Nadere informatießCalciumChloride oplossing
Samenvatting door R. 1673 woorden 17 februari 2013 8 1 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Pulsar chemie Additiereactie Bij een reactie tussen hexeen en broom springt de C=C binding open. Aan het molecuul
Nadere informatieHet belang van Waterhygiëne In baden voor Hydrotherapie
Het belang van Waterhygiëne In baden voor Hydrotherapie Waterhygiëne Een zwembad kan erg snel erg besmettelijk worden, vanwege Aanwezigheid van voedingsmiddelen voor Bacteriën (huidschilfers, huidvet en
Nadere informatieDE KWALITEIT VAN HET WATER IN HET ZWEMBAD "DE HOUTRIB" IN LELYSTAD IN 1979 door. S. de Jong Abw 79. maart
W E R K D O C U M E N T DE KWALTET VAN HET WATER N HET ZWEMBAD "DE HOUTRB" N LELYSTAD N 1979 door S. de Jong 1980-Abw 79 maart D E N S T V O O R D E J S S E L N E E R P O L D E R S S M E D N G H U S L
Nadere informatieStudiedag Legionella - 3 april 2003
Studiedag Legionella - 3 april 2003 Alternatieve desinfectietechnieken voor Legionella: : pro en contra s Jan Gruwez (milieudeskundige Trevi milieuadvies & technologie, Gent) Issued by J. Gruwez - Pagina
Nadere informatieDe oorspronkelijke versie van deze opgave is na het correctievoorschrift opgenomen.
Toelichting bij Voorbeeldopgaven Syllabus Nieuwe Scheikunde HAVO De opgave is een bewerking van de volgende CE-opgave: Leidingwater 2006-1ste tijdvak De oorspronkelijke versie van deze opgave is na het
Nadere informatieBUFFEROPLOSSINGEN. Inleiding
BUFFEROPLOSSINGEN Inleiding Zowel in de analytische chemie als in de biochemie is het van belang de ph van een oplossing te regelen. Denk bijvoorbeeld aan een complexometrische titratie met behulp van
Nadere informatieNewtec in de tuinbouw
Newtec in de tuinbouw waterbehandeling Newtec Water Systems Elektrolytische water desinfectie met een uitgebreide productlijn: on-site desinfectie nt e-dis = inline desinfectie nt Blue Box = bufferoplossing
Nadere informatieVoorkomen PlAMV verspreiding
Voorkomen PlAMV verspreiding Schoon beginnen, schoon houden Hobaho lelieweek 2015, Casper Slootweg PlAMV verspreiding Via de grond Project risico s hergebruik grond Via proceswater tijdens: Spoelen Shaven
Nadere informatieOEFENOPGAVEN VWO EVENWICHTEN
OPGAVE 1 OEFENOPGAVEN VWO EVENWICHTEN In een ruimte van 5,00 liter brengt men 9,50 mol HCl(g) en 2,60 mol O 2 (g). Na evenwichtsinstelling is 40,0% van de beginstoffen omgezet en is er Cl 2 (g) en H 2
Nadere informatieWet van Behoud van Massa
Les 3 E42 Wet van Behoud van Massa In 1789 door Antoine Lavoiser ontdekt dat : De totale massa tijdens een reactie altijd gelijk blijft. Bij chemische reacties worden moleculen dus veranderd in andere
Nadere informatiePRACTISCHE OPDRACHT CHLOORCHEMIE
Praktische-opdracht door een scholier 2896 woorden 27 juni 2009 6,2 10 keer beoordeeld Vak Scheikunde PRACTISCHE OPDRACHT CHLOORCHEMIE Inhoudsopgave Zwembadwater Hygiëne in zwembadwater Werkplan Practicum
Nadere informatieinbreng en heeft als gevolg minder scaling (kalkafzetting in de vorm van calciumcarbonaat).
Mest verwerken Dierlijke mest is vaak vloeibaar en bevat onder andere ammoniak en ammoniumzouten. Men kan uit deze drijfmest ammoniumsulfaat maken dat als meststof kan dienen. Omdat de prijs van kunstmest
Nadere informatieOEFENTOETS Zuren en basen 5 VWO
OEFENTOETS Zuren en basen 5 VWO Gesloten vragen 1. Carolien wil de zuurgraad van een oplossing onderzoeken met twee verschillende zuur-baseindicatoren en neemt hierbij het volgende waar: I de oplossing
Nadere informatieZUREN EN BASEN. Samenvatting voor het HAVO. versie mei 2013
ZUREN EN BASEN Samenvatting voor het HAVO versie mei 2013 INHOUDSOPGAVE 1. Vooraf 2. Algemeen 3. Zuren 4. Basen 5. Het waterevenwicht 6. Definities ph en poh 7. ph BEREKENINGEN 7.1. Algemeen 7.2. Water
Nadere informatieHoofdstuk 6: Zure en base oplossingen / ph
Hoofdstuk 6: Zure en base oplossingen / ph 6.1 Herhaling: zure en basische oplossingen Arrhenius definieerde zuren als volgt: zuren zijn polaire covalente verbindingen die bij het oplossen in water H +
Nadere informatieTrends in waterbehandeling: chlooramines en andere nevenproducten To cry or not to cry
Trends in waterbehandeling: chlooramines en andere nevenproducten To cry or not to cry Eén van de werkgroepen op de eerste Trefdag Zwembaden behandelde het onderwerp trends in waterbehandeling, waarbij
Nadere informatieNatuurlijk heb je nu nog géén massa s berekend. Maar dat kan altijd later nog. En dan kun je mooi kiezen, van welke stoffen je de massa wil berekenen.
Hoofdstuk 17: Rekenen in molverhoudingen 17.1 Rekenen aan reacties: een terugblik én een alternatief In hoofdstuk 11 hebben we gerekend aan reacties. Het achterliggende idee was vaak, dat je bij een reactie
Nadere informatieUitwerkingen van de opgaven uit: CHEMISCHE ANALYSE ISBN , 1 e druk, Uitgeverij Syntax Media Hoofdstuk 3 Acidimetrie bladzijde 1
Hoofdstuk 3 Acidimetrie bladzijde 1 Opgave 1 a We titreren HCl met NaOH. Welke van de boven gegeven indicatoren kunnen we gebruiken? Elke genoemde indicator, de phverandering gaat ongeveer van ph = 3 tot
Nadere informatieSamenvatting Scheikunde Hoofdstuk 9, 10, 11 Zuren/Basen, Evenwichtsconstanten
Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 9, 10, 11 Zuren/Basen, Evenwichtsconstanten Samenvatting door een scholier 1087 woorden 22 januari 2009 6 42 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Pulsar chemie Scheikunde
Nadere informatieOEFENOPGAVEN VWO ZUREN EN BASEN + ph-berekeningen
OEFENOPGAVEN VWO ZUREN EN BASEN + ph-berekeningen OPGAVE 1 01 Bereken hoeveel mmol HCOOH is opgelost in 40 ml HCOOH oplossing met ph = 3,60. 02 Bereken ph van 0,300 M NaF oplossing. 03 Bereken hoeveel
Nadere informatieTF5 Scheikunde 4 VWO H 8 en H 9 16 juni 2011
TF5 Scheikunde 4 VWO H 8 en H 9 16 juni 2011 Deze toets bestaat uit 28 onderdelen. Hiervoor zijn in totaal X punten te behalen. Kalkwater Calciumhydroxide, Ca(OH) 2 (s) is matig oplosbaar in water. Als
Nadere informatieStoomketels. 13.0 Demineralisatie. toren
13.0 Demineralisatie 13.1 Inleiding Ionenwisselaar Om het zogenaamde ruw leidingwater geschikt te maken voor ketel voedingwater, moet het water ontdaan worden van diverse hardheidvormers zoals Calcium
Nadere informatieFilterspoelen. Chris van Veluwen technisch coördinator
Filterspoelen Chris van Veluwen technisch coördinator Waarom zwemwater filteren? Afvang grove deeltjes Afvang huidschilvers en haren Afvang plastics, touw, rommel Afvang vlokverbindingen Afvang virus cryptosporidium
Nadere informatieHoofdstuk 12 Zuren en basen
Hoofdstuk 12 Zuren en basen bladzijde 1 Opgave 1 Reactie van de volgende zuren met water: HNO 3 HNO 3 H 2O H 3O NO 3 C 2H 5NH 3 C 2H 5NH 3 H 2O H 3O C 2H 5NH 2 HCN HCN H 2O H 3O CN HClO 4 HClO 4 H 2O H
Nadere informatieOnderhoudstips. voor privé zwembaden
Onderhoudstips voor privé zwembaden Inhoud Grondgedachte... 04 Ospa - de beste weg... 06 Waterwaarden... 08 Bassin schoonmaken... 12 Hartelijk gefeliciteerd met de aanschaf van uw Ospa waterbehandelingsinstallatie.
Nadere informatieZUUR-BASE BUFFERS Samenvatting voor het VWO
ZUUR-BASE BUFFERS Samenvatting voor het VWO versie december 2017 INHOUDSOPGAVE 1. Vooraf 2. Wat is een buffer? 3. Hoe werkt een buffer? 4. Geconjugeerd zuur/base-paar 5. De ph van een buffer De volgende
Nadere informatieZUUR-BASE BUFFERS Samenvatting voor het VWO
ZUUR-BASE BUFFERS Samenvatting voor het VWO versie december 2014 INHOUDSOPGAVE 1. Vooraf 2. Wat is een buffer? 3. Hoe werkt een buffer? 4. Geconjugeerd zuur/base-paar 5. De ph van een buffer De volgende
Nadere informatieWater op het pluimveebedrijf
Water op het pluimveebedrijf Water is zeer belangrijk voor het pluimveebedrijf. In de eerste plaats als drinkwater voor de kippen, maar ook om de stallen te reinigen en eventueel af te koelen. Water heeft
Nadere informatieOnderhoud MINI POOL zwembad
Onderhoud MINI POOL zwembad De filterinstallatie. Uw filterinstallatie is het hart van uw zwembad. Zorg daar goed voor. Een goed onderhouden systeem zorgt voor jarenlang onbezorgd zwemplezier. De Mini
Nadere informatieIn het artikel worden een aantal stoffen genoemd die men aan kauwgom kan toevoegen om daarmee het tandbederf tegen te gaan.
Antizuurkauwgom Lees eerst bron 1 Antizuurkauwgom. In het artikel worden een aantal stoffen genoemd die men aan kauwgom kan toevoegen om daarmee het tandbederf tegen te gaan. 1. In het artikel wordt het
Nadere informatieChemie (ph) bij het inkuilen Scheikunde klas V41a en V41b door Erik Held
Chemie (ph) bij het inkuilen Scheikunde klas V41a en V41b door Erik Held Inkuilproces Proces bij het inkuilen: In de kuil ondergaat het gewas een biochemisch proces onder invloed van micro-organismen Een
Nadere informatieSKW BIOSYSTEMS. Anodische oxidatie oftewel Electrodiafragmalyse. Desinfectie door middel van zout en stroom SKW BIOSYSTEMS
SKW BIOSYSTEMS Anodische oxidatie oftewel Electrodiafragmalyse Desinfectie door middel van zout en stroom SKW BIOSYSTEMS Gestart in 2009; nu 20 medewerkers. Ons werk: detectie & desinfectie Detectie: monstername
Nadere informatieSamenvatting. Membraan filtratie principe
Deze Nederlandse samenvatting is uitgebreider dan de voorgaande Engelse versie. Begonnen wordt met een algemene inleiding over wat membraanfiltratie is, hoe dit proces in het algemeen uitgevoerd wordt
Nadere informatieZwembad Onderhoud COPYRIGHT AQUASILVER VOF NEDERLAND
Zwembad Onderhoud Zorg dat uw chloorgehalte (vrije Chloor) en PH - - waarde in balans is. Goede meters of teststrips aangeraden: PH tussen de 7 en 7,4 is perfect CHL tussen de 1-1,5 vrije Chloor. Een zwembad,
Nadere informatieHoofdstuk 6. De ph/zuurgraad is een getal waarin de hoeveelheid zuur of base wordt uitgedrukt. Dit getal ligt meestal tussen de 0 en 14.
Samenvatting door W. 879 woorden 15 oktober 2012 5,8 52 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Chemie overal Hoofdstuk 6 2 De PH van een oplossing De ph/zuurgraad is een getal waarin de hoeveelheid zuur
Nadere informatieVIII Samenvatting voor alle anderen
VIII Samenvatting voor alle anderen Voor het bestuderen van biologische processen, zoals die plaatsvinden in alle levende cellen van zowel flora als fauna, wordt vaak gebruik gemaakt van bacteriën. Bacteriën
Nadere informatieSamenvatting Scheikunde Hoofdstuk 1 + 2
Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 1 + 2 Samenvatting door K. 1077 woorden 22 maart 2016 6,1 9 keer beoordeeld Vak Scheikunde Impact 3 vwo Scheikunde hoofdstuk 1 + 2 Paragraaf 1: Stoffen bijv. Glas en hout,
Nadere informatiescheikunde oude stijl havo 2015-I
Snelle auto's 1 maximumscore 2 Voorbeelden van een juist antwoord zijn: De molecuulformule C 7 H 12 voldoet niet aan de algemene formule voor alkanen: C n H 2n+2. Het mengsel bestaat dus niet uitsluitend
Nadere informatieWaterkwaliteit 2: Natuur/chemie
Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie Prof. ir. Hans van Dijk 1 Afdeling Watermanagement Sectie Gezondheidstechniek Inhoud hydrologische kringloop kwalitatief 1. regenwater 2. afstromend/oppervlaktewater. infiltratie
Nadere informatieUitwerkingen van de opgaven uit: BASISCHEMIE voor het MLO ISBN , 3 e druk, Uitgeverij Syntax Media Hoofdstuk 18 Oxidimetrie bladzijde 1
Hoofdstuk 18 Oxidimetrie bladzijde 1 Opgave 1 Bepaal met behulp van tabel II de reactie tussen kaliumpermanganaat in zuur milieu met: a Sn 2+ ionen MnO 4 + 8 H 3O + + 5 e Mn 2+ + 12 H 2O x 2 Sn 2+ Sn 4+
Nadere informatieVMT: Water in de fabriek. Selectie van biociden
VMT: Water in de fabriek 1 Selectie van biociden Utrecht 2 december 2014 Email: dolf.van.den.berg@ecolab.com 2 Agenda Wat is proces water? Waar gebruiken we het? Wat zijn de grootste uitdagingen bij opslag
Nadere informatieGefeliciteerd met uw zwembad.
Gefeliciteerd met uw zwembad. Lees goed alle instructies alvorens te beginnen met de chemie en installatie. Zorg dat uw chloorgehalte (vrije Chloor) en PH waarde in balans is. Goede meters of teststrips
Nadere informatieZelfs zuiver water geleidt in zeer kleine mate elektrische stroom en dus wijst dit op de aanwezigheid van geladen deeltjes.
Cursus Chemie 4-1 Hoofdstuk 4: CHEMISCH EVENWICHT 1. DE STERKTE VAN ZUREN EN BASEN Als HCl in water opgelost wordt dan bekomen we een oplossing die bijna geen enkele covalente HCl meer bevat. In de reactievergelijking
Nadere informatieZwembad filtratie & desinfectie. Totaaloplossing. Pascallaan 70, 8218 NJ Lelystad -
Zwembad filtratie & desinfectie Totaaloplossing Pascallaan 70, 8218 NJ Lelystad - www.axflow.nl AXFLOW SYSTEMS - Filtratie & desinfectie VERZEKERD VAN GEZOND EN HELDER ZWEMBADWATER Lekker zwemmen begint
Nadere informatieDe nieuwe zwemwaterwet. Chris van Veluwen technisch coördinator
De nieuwe zwemwaterwet Chris van Veluwen technisch coördinator De nieuwe zwemwaterwet WHVBZ (Wat) Wet Hygiëne en Veiligheid Badinrichtingen en Zwemgelegenheden 1969 laatste wijziging 2000 BHVBZ (Hoe) Besluit
Nadere informatieNatriumhypochloriet/bleekloog
131 1 Natriumhypochloriet/bleekloog door drs. H. Flier Akzo Nobel Base Chemicals Amersfoort 1. Chemische achtergrond 131 3 2. Productie 131 5 3. Toepassingen 131 6 4. Veiligheids- en milieuaspecten 131
Nadere informatieEVENWICHTEN VOOR ZUREN EN BASEN
EVENWICHTEN VOOR ZUREN EN BASEN Een zuur is een chemisch bestanddeel dat waterstofionen afsplitst bij oplossen in water H zuurrest water H zuurrest Een base is een chemisch bestanddeel dat hydroxide-ionen
Nadere informatieOefenvraagstukken 5 VWO Hoofdstuk 11. Opgave 1 [HCO ] [H O ] x x. = 4,5 10 [CO ] 1,00 x 10
Oefenvraagstukken 5 VWO Hoofdstuk 11 Zuren en basen Opgave 1 1 Ga na of de volgende zuren en basen met elkaar kunnen reageren. Zo ja, geef de reactievergelijking. Zo nee, leg duidelijk uit waarom niet.
Nadere informatieBepaling van de buffercapaciteit
WAC Bepaling van de buffercapaciteit februari 2012 Pagina 1 van 8 WAC/III/A/006 WAC INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 DEFINITIES... 4 4 OPMERKINGEN... 4 5 APPARATUUR EN MATERIAAL... 5 5.1
Nadere informatieBepaling van ammoniakale stikstof door destillatie en titratie
Bepaling van ammoniakale stikstof door destillatie en titratie februari 2012 Pagina 1 van 6 WAC/III/E/022 INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 OPMERKINGEN... 3 4 MATERIAAL... 3 4.1 MATERIAAL...
Nadere informatie6 VWO SK Extra (reken)opgaven Buffers.
6 VWO SK Extra (reken)opgaven Buffers. Opgave I. 1 Je wilt een buffermengsel maken met ph = 4,20. Welke stoffen kun je het beste als uitgangsstoffen nemen? Opgave II. 2 In 1,00 liter water is opgelost
Nadere informatieEXAMEN MIDDELBAAR ALGEMEEN VOORTGEZET ONDERWIJS IN Dit examen bestaat voor iedere kandidaat uit 5 OPGAVEN
MAVO-4 II EXAMEN MIDDELBAAR ALGEMEEN VOORTGEZET ONDERWIJS IN 1974 MAVO-4 Dinsdag 11 juni, 9.00 11.00 NATUUR-EN SCHEIKUNDE II (Scheikunde) OPEN VRAGEN Dit examen bestaat voor iedere kandidaat uit 5 OPGAVEN
Nadere informatieTabel 1 - Waterkwaliteit voor een aantal parameters (indien geen eenheid vermeld is de eenheid in mg/l). aeroob grondwater
Oefenopgaven Zuivering Vraag 1 In de onderstaande tabel staan de analyses van het ruwe water van drie zuiveringsstations gegeven. Het betreft een aeroob grondwater, een oppervlaktewater (directe zuivering)
Nadere informatieUitvoerder Water module: Waterkwaliteit en hygiëne
Uitvoerder Water module: Waterkwaliteit en hygiëne Cursusboek Nieuwegein, 2012 w w w. w a t e r o p l e i d i n g e n. n l Stichting Wateropleidingen, november 2012 Groningenhaven 7 3433 PE Nieuwegein
Nadere informatieIonenbalans. Ministerieel besluit van 4 maart Belgisch Staatsblad van 25 maart 2016
Compendium voor monsterneming en analyse in uitvoering van het Materialendecreet en het Bodemdecreet Versie december 2006 CMA/7/A.4 ontwerp INHOUD Inhoud 1 Toepassingsgebied 3 2 Principe 3 3 Opstelling
Nadere informatieFURO COMPLETE WATERCARE SET
FURO COMPLETE WATERCARE SET DE FURO COMPLETE WATER CARE SET BEVAT DE BASISPRODUCTEN VOOR HET GEBRUIK EN ONDERHOUD VAN UW SPA, HOT TUB OF WHIRLPOOL. LEES DE INFORMATIE IN DEZE BROCHURE ZORGVULDIG DOOR.
Nadere informatievrijdag 15 juni 2012 15:26:05 Midden-Europese zomertijd H6 Zuren en basen 4havo voorjaar 2012
H6 Zuren en basen 4havo voorjaar 2012 Toetsing in periode 4! 6 juni! DTM-T zuur/base t/m 6.6! Tabel 6.10,6.13,6.17 en ph-berekeningen (zoals in vragen 14,15,26 en 27)! Toetsweek einde periode! TW441 H1
Nadere informatieLotus Fresh voor kristal helder water in whirlpools en zwemspa s.
1. Lotus Fresh voor kristal helder water in whirlpools en zwemspa s. Met de waterbehandeling van Lotus Fresh heb je géén enkel ander product nodig voor zuiver water. 2. Waarom Lotus Fresh gebruiken in
Nadere informatieIn samenwerking met. Organisatie
In samenwerking met Organisatie WATERBEHANDELINGEN Courante technieken Inspiratie Zwevende deeltjes Verwijderen van zwevende deeltjes een eerste stap In line filter Snelle zandfilter Beadfilter Trommelfilter
Nadere informatieBasisscheikunde voor het hbo ISBN e druk Uitgeverij Syntax media
Hoofdstuk 14 Chemische processen bladzijde 1 Opgave 1 Wat denk je, zijn de volgende processen continuprocessen of batch-processen? a productie van verschillende soorten medicijnen b productie van verschillende
Nadere informatieHoe werkt (bi-polaire) ionisatie?
Hoe werkt (bi-polaire) ionisatie? Eerste fase: Splitsing van zuurstof moleculen. Na een onweersbui voelt de lucht zuiver aan, en uit metingen blijkt dat ook zo te zijn. Door de elektrische ontlading heeft
Nadere informatieUitwerkingen van de opgaven uit: CHEMISCHE ANALYSE ISBN , 1 e druk, Uitgeverij Syntax Media Hoofdstuk 4 Oxidimetrie bladzijde 1
Hoofdstuk 4 Oxidimetrie bladzijde 1 Opgave 1 Hoe groot is het oxidatiegetal van elk atoom in de onderstaande deeltjes? Uitgangspunten: H = +1 O = 2 metaalion (K + ) krijgt ionlading. som van de ladingen
Nadere informatieEASIFLO chloor feeder / Calciumhypochloriet:
EASIFLO chloor feeder / Calciumhypochloriet: Samenvatting Easiflow chloor feeder / Calciumhypochloriet: Calciumhypochloriet Ca(ClO) 2 is chloor in vaste/droge vorm Voor het Easiflo oplos-apparaat wordt
Nadere informatieOplossingen oefeningenreeks 1
Oplossingen oefeningenreeks 1 4. Door diffractie van X-stralen in natriumchloride-kristallen stelt men vast dat de eenheidscel van dit zout een kubus is waarvan de ribbe een lengte heeft van 5.64 10-10
Nadere informatieDe oorspronkelijke versie van deze opgave is na het correctievoorschrift opgenomen.
Toelichting bij Voorbeeldopgaven Syllabus Nieuwe Scheikunde HAVO De opgave is een bewerking van de volgende CE-opgave: Maagtablet 2007-2de tijdvak De oorspronkelijke versie van deze opgave is na het correctievoorschrift
Nadere informatie[ TAP REINIGINGS DIENST ] INFORMATIE REINIGEN BIERLEIDINGEN
[ TAP REINIGINGS DIENST ] TECHNOLOGIE VAN REINIGING 1. DOEL VAN REINIGING EN DESINFECTIE A ) VERWIJDEREN VAN VERONTREINIGING ANORGANISCHE NEERSLAG: BIERSTEEN en KALKSSTEEN ORGANSCHE NEERSLAG: HOPHARS-EIWIT
Nadere informatieBepaling van het Biochemisch Zuurstofverbruik (BZV) in oppervlaktewater
Bepaling van het Biochemisch Zuurstofverbruik (BZV) in oppervlaktewater april 2005 One Cue Systems Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming
Nadere informatieEen reactie blijkt bij verdubbeling van alle concentraties 8 maal zo snel te verlopen. Van welke orde zou deze reactie zijn?
Hoofdstuk 19 Reactiesnelheid en evenwicht bladzijde 1 Opgave 1 Voor de volgende reactie: 4 NH 3(g) + 5 O 2(g) 4 NO(g) + 6 H 2O(g) blijkt onder bepaalde omstandigheden: S = 2,5 mol/l s. Hoe groot zijn:
Nadere informatieZwembadonderhoud Antwoord op veelgestelde vragen
Zwembadonderhoud Antwoord op veelgestelde vragen goedkoopzwemmen.nl 1 Producten Uitleg van de meest gebruikte producten Voor het verlagen (ph Minus) en verhogen (ph Plus) van de zuurgraad (lees ph) van
Nadere informatieOspa wateronderhoudsboekje voor privé zwembaden en whirlpools
Ospa wateronderhoudsboekje voor privé zwembaden en whirlpools De badwaterzuivering 2 Met de aankoop van uw Ospainstallatie heeft u de basis voor een comfortabele en probleemloze waterzuivering geschapen.
Nadere informatieWat is elektrische stroom? Geleiden samengestelde stoffen in vaste toestand de elektrische stroom wel of niet?
Hoe komt het dat de sporter elektrolyten uit zijn lichaam verliest tijdens het sporten? Wat is elektrische stroom? Wanneer is een stof geleidend voor de stroom? Waarom zijn metalen geleidend in vaste toestand?
Nadere informatiePbSO 4(s) d NH 4Cl + KOH KCl + H 2O + NH 3(g) NH 4. + OH - NH 3(g) + H 2O e 2 NaOH + CuCl 2 Cu(OH) 2(s) + 2 NaCl
Hoofdstuk 11 Chemische reacties bladzijde 1 Opgave 1 De ionen die in water ontstaan: a NaCl Na Cl - b AgNO 3 Ag - NO 3 c (NH 4) 2SO 4 2 NH 4 SO 4 d KOH K OH - e NiSO 4 Ni 2 SO 4 Opgave 2 Schrijf de volgende
Nadere informatieTotale verwerking van mest en/of digestaat
Totale verwerking van mest en/of digestaat Verwerking van slib, mest en/of digestaat is geen eenvoudige zaak. Zeker niet wanneer het doel is deze te verwerken tot loosbaar water en fracties die een toegevoegde
Nadere informatieDiamonds are forever
Diamonds are forever Combineer de perfecte hygiëne van het klassieke zwembad met het comfort van chloorvrij water. De vernieuwende AQUA DIAMANTE soda behandeling gebruikt diamant electrodes om de zuurstof
Nadere informatiescheikunde vwo 2015-II
Dicoumarol 1 maximumscore 2 Een juist antwoord kan als volgt zijn weergegeven: structuurformule van coumarine en H 2 voor de pijl, structuurformule van 4-hydroxycoumarine en H + na de pijl en C balans,
Nadere informatieBepaling van de buffercapaciteit
Bepaling van de buffercapaciteit november 2008 Pagina 1 van 7 WAC/III/A/006 INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 OPMERKINGEN... 4 4 APPARATUUR EN MATERIAAL... 4 4.1 MATERIAAL... 4 4.2 APPARATUUR...
Nadere informatieParticles Matter: Transformation of Suspended Particles in Constructed Wetlands B.T.M. Mulling
Particles Matter: Transformation of Suspended Particles in Constructed Wetlands B.T.M. Mulling Zwevende stof vormt een complex mengsel van allerlei verschillende deeltjes, en speelt een belangrijke rol
Nadere informatieHergebruik van recirculatiewater in de aardbei stellingteelt
Hergebruik van recirculatiewater in de aardbei stellingteelt Bij de teelt van aardbeien op stellingen is het mogelijk om water en mineralen optimaler te gebruiken. Van de bemesting (stikstof en fosfaat)
Nadere informatieCitaverde College. Dierverzorging Pluimveehouderij 4 april Jeroen Leenen Selko BV. Produkt Specialist water Nederland /België
Citaverde College Dierverzorging Pluimveehouderij 4 april 212 Jeroen Leenen Selko BV Produkt Specialist water Nederland /België 65185411 1 Programma --.-- Introductie Selko --.-- Micro-organismen in drinkwater
Nadere informatieEindexamen scheikunde 1-2 vwo 2008-I
Anammox In deze opgave staat een bacteriële omzetting van ammoniumionen met nitrietionen centraal, de zogenoemde anammoxreactie. Bij deze opgave horen twee tekstfragmenten die zijn afgedrukt in de bijlage
Nadere informatieZEEVISSEN NRC 24 01 2009
ZEEVISSEN NRC 24 01 2009 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 Zeevissen blijken zo veel kalk-korrels uit te scheiden, dat ze 3 tot 15 procent bijdragen
Nadere informatieUITWERKING CCVS-TENTAMEN 16 april 2018
l UITWERKING CCVS-TENTAMEN 16 april 2018 Frank Povel NB. Deze uitwerking is door mij gemaakt en is niet de uitwerking die de CCVS hanteert. Er kunnen dan ook op geen enkele wijze rechten aan deze uitwerking
Nadere informatieHet spel: Rad van Fortuin
Het spel: Rad van Fortuin Spelregels: - iedereen draait om beurt aan het rad. - als het rad stopt, moeten ze een vraag beantwoorden. Goed antwoord: krijgen ze de punten waar het rad is gestopt en mogen
Nadere informatieFosfor kan met waterstof reageren. d Geef de vergelijking van de reactie van fosfor met waterstof.
1 Een oplossing van zwavelzuur en een oplossing van bariumhydroxide geladen beide elektriciteit. Wordt bij de zwavelzuuroplossing een oplossing van bariumhydroxide gedruppeld, dan neemt het elektrisch
Nadere informatieEindexamen scheikunde havo 2008-I
Beoordelingsmodel Uraan 1 maximumscore 2 aantal protonen: 92 aantal neutronen: 146 aantal protonen: 92 1 aantal neutronen: 238 verminderen met het aantal protonen 1 2 maximumscore 2 UO 2 + 4 HF UF 4 +
Nadere informatieUitwerkingen van de opgaven uit: BASISCHEMIE voor het MLO ISBN 9789077423875, 3 e druk, Uitgeverij Syntax Media Hoofdstuk 10 Concentratie bladzijde 1
Hoofdstuk 10 Concentratie bladzijde 1 Opgave 1 rekenformule: c(b) = ------- toepassen: n B V opl. Bereken de analytische concentratie (mol/l) in elk van de volgende oplossingen: a 5,00 mol NaCl in 5,00
Nadere informatieONDERZOEK NAAR DE WATERKWALITEIT
ONDERZOEK NAAR DE WATERKWALITEIT Naam: Klas: Datum: 1 Situering van het biotoop Plaats: Type water: vijver / meer / ven / moeras/ rivier / kanaal / poel / beek / sloot / bron Omgeving: woonkern / landbouwgebied
Nadere informatieJe kunt de ph van een oplossing meten met een ph-meter, met universeelindicatorpapier of met behulp van zuur-base-indicatoren.
Boekverslag door Merel 797 woorden 22 januari 2017 6.9 14 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Chemie overal Zie de bijlage voor de grafiek en alle tabellen. H8 Zuren en en Basen Chemie Overal 8.2 De
Nadere informatieOefentoets zuren en basen havo
Oefentoets zuren en basen havo Opgave 1 Melk en yoghurt Zweedse voedingswetenschappers hebben in 2014 bij meer dan 10000 mensen onderzocht of melk en melkproducten gezond zijn. Het doel van het onderzoek
Nadere informatie7.0 Enkele belangrijke groepen van verbindingen
7.0 Enkele belangrijke groepen van verbindingen 7.1 Oxiden Vrijwel alle elementen kunnen, min of meer heftig reageren met zuurstof. De gevormde verbindingen worden oxiden genoemd. In een van de voorafgaande
Nadere informatie