Notitie GHOR Rotterdam Rijnmond

Transcriptie

1 Notitie GHOR Rotterdam Rijnmond Uitgangspunten voor de spoedeisende zorg Paul van Beers Amersfoort 7 april 2014

2 Aanleiding Zorgverzekeraars Nederland (ZN) heeft in 2013 een zogeheten Kwaliteitsvisie Spoedeisende Zorg gepubliceerd. In het verlengde hiervan hebben de zorgverzekeraars gezamenlijk regioplannen opgesteld, waarin de kwaliteitsvisie is vertaald naar specifieke regio s, zo ook voor Zuidwest-Nederland. Deze plannen kunnen significante consequenties hebben voor de regionale inrichting van de spoedeisende zorg en hebben inmiddels de nodige aandacht gekregen in de media. GHOR Rotterdam Rijnmond (GHOR RR) heeft aan de hand van een quick scan inzicht verkregen in de mogelijke implicaties van het genoemde regioplan vanuit het perspectief van de GHOR en de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond. De uitkomsten van deze quick scan vormen de basis voor deze verkorte notitie over de uitgangspunten van de GHOR RR voor de discussie over de spoedeisende zorg. Opbouw: Het risicoprofiel en zorgvraag van de VRR Het zorgaanbod Voorgestelde wijzigingen in het zorgaanbod (regioplan) Duiding van het spanningsveld Uitgangspunten namens de GHOR Overige aandachtspunten Notitie GHOR Rotterdam Rijnmond 7 april

3 Regionaal Risicoprofiel Rotterdam Rijnmond en zorgvraag Het aantal risico s en de omvang van de risico s in de Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond is aanzienlijk. Het risicoprofiel vormt de basis voor de crisisbeheersing en het beleid van de VRR. In het regionaal risicoprofiel is op basis van een risico-inventarisatie een risicobeeld en duiding opgesteld. Dit heeft geleid tot de uitwerking van 29 concrete en realistische scenario s. Deze zijn daarna geanalyseerd naar impact (gevolg) en waarschijnlijkheid (kans). Vervolgens is per scenario een kwalitatieve inschatting gemaakt van de beschikbare capaciteiten van de veiligheidsregio. Vele van de 29 scenario s leiden tot een inzet van opgeschaalde zorg, vanwege de slachtoffers die ermee gemoeid (kunnen) zijn. De scenario s zijn beoordeeld met diverse impactcriteria, waaronder het aantal doden en gewonden. De volgende scorematrix gewonden hoort daarbij (p. 144). In de capaciteitenanalyse wordt vervolgens helder dat in 6 van de 29 scenario s ten aanzien van de spoedeisende medische hulpverlening de regionale capaciteit onvoldoende is (p.164). Dit betekent dat het aantal slachtoffers boven de 160 uitkomt. - Er is geen gewenst zorgniveau voor de regio RR bestuurlijk vastgesteld. Tot en met niveau D ( gewonden) is de regio normaliter in staat om de gewonden in de eigen regio te behandelen. Dit kan beschouwd worden als de norm die (impliciet) is gehanteerd. - Naast de reguliere acute zorg, kan als (potentiële) zorgvraag ten aanzien van opgeschaalde zorg gezien worden de behandeling van (zwaar)gewonden binnen de eigen regio Notitie GHOR Rotterdam Rijnmond 7 april

4 Het zorgaanbod Het zorgaanbod dat binnen de VRR gerealiseerd kan worden wordt bepaald door de negen ziekenhuizen die in de regio werkzaam zijn, de ambulancedienst en de Huisartsenposten (HAP s). De capaciteit van deze zorginstellingen is niet op ieder moment van de dag gelijk en is van meerdere factoren afhankelijk. Met de ziekenhuizen zijn (hierom) geen kwantitatieve afspraken gemaakt over het aantal slachtoffers dat zij zouden moeten kunnen behandelen (gegarandeerd). Van de ziekenhuizen in de veiligheidsregio is wel inzichtelijk gemaakt over welke behandelcapaciteit ze normaliter beschikken. Hierbij is onderscheid gemaakt naar mechanisch en niet-mechanisch letsel, naar dag-, avond- en nachtsituatie, naar T1-, T2- en T3-patiënten en naar direct beschikbaar na 1, 2 en meer dan 6 uur beschikbaar. Om deze wijze is een genuanceerd indicatief inzicht in de behandelcapaciteit per ziekenhuis en voor de gehele regio ontwikkeld. Hieruit blijkt dat het aantal T1 en T2 slachtoffers dat na 2 uur behandeld zou kunnen zijn ongeveer 160 bedraagt. Notitie GHOR Rotterdam Rijnmond 7 april

5 Voorgestelde wijzigingen in het zorgaanbod Het Regioplan complexe spoedeisende zorg Zuidwest-Nederland beoogt voor de regio RR de volgende wijzigingen in het spoedeisende zorgaanbod: Volledige sluiting van één SEH van Havenziekenhuis (Noordoever) Nachtsluiting ( uur) van de SEH s van twee ziekenhuizen op de Noordoever (Vlietland en IJsselland ziekenhuis) Nachtsluiting ( uur) van de SEH IKAZIA (Zuidoever) Concentratie van bepaalde specialistische spoedeisende zorgstromen naar met name Erasmus Medisch Centrum (EMC), Maasstad en Sint Franciscus Gasthuis (SFG) Afname van IC levels (en capaciteit) in alle ziekenhuizen in VRR behalve EMC en SFG In de regio s ZHZ en Zeeland die ook deel uitmaken van de ROAZ regio ZW Nederland vindt ook een aantal wijzigingen plaats. De meest invloedrijke zijn: nachtsluiting van SEH RIVAS Beatrixziekenhuis Gorinchem (VRZHZ) concentratie van zorgstromen complexe spoedeisende zorg ASZ Dordrecht (VRZHZ). Deze wijzigingen in het zorgaanbod leiden tot een afname van de reguliere spoedeisende behandelcapaciteit in de regio en dus ook van een afname van de opgeschaalde behandelcapaciteit. Doorvertaling van de wijzigingen naar medische behandelcapaciteit, leidt indicatief tot een afname in de nacht van minimaal 6% in het 1 e uur tot 12% (bij opschaling van nachtgesloten SEH binnen 2 uur). Hierbij is nog geen rekening gehouden met toename van aantal patiënten bij de openblijvende SEH s door nachtsluitingen binnen én buiten de eigen regio. Notitie GHOR Rotterdam Rijnmond 7 april

6 Gevolgen van de wijziging in zorgaanbod De (nacht)sluiting van meerdere SEH s in de ROAZregio ZWN en de wijzigingen in de aangrenzende regio s zorgen ervoor dat er in de nacht minder SEH-capaciteit is in reguliere, maar ook in opgeschaalde situatie. Bij een groter incident zal de gewondenspreiding sneller over een groter gebied buiten de eigen veiligheidsregio moeten gaan plaatsvinden. De rijtijden voor de ambulances zullen hierdoor toenemen. De veerkracht en redundantie van de opgeschaalde zorg bij incidenten komen hierdoor onder druk te staan. De (nacht)sluiting van SEH s zal kunnen leiden tot een toename van het aantal patiënten bij de HAP. Bij incidenten in de nacht zullen de zelfverwijzers uit de buurt die naar de HAP/SEH komen, eerder naar een andere SEH vervoerd moeten worden. Dit vraagt capaciteit van de ambulancezorg. Notitie GHOR Rotterdam Rijnmond 7 april

7 Het regioplan en de opgeschaalde zorg Het regioplan is nog concept en onderwerp van onderhandeling. De precieze wijzigingen zijn hierdoor nog niet helder. Opgeschaalde acute zorg is gebaseerd op reguliere acute zorg. Een afname in capaciteit, beschikbaarheid en bereikbaarheid van de reguliere acute zorg (SEH) werkt door in de opgeschaalde zorg. In VRR is sprake van concentratie van de SEH in de nacht bij EMC als traumacentrum. Daarnaast is het voornemen om op de Zuidoever en de Noordoever nog één SEH in de nacht open te houden. Het aantal locaties waar in de nacht SEH plaatsvindt, neemt daarmee fors af. De afhankelijkheid van enkele SEH s neemt toe de redundantie in de zorgketen neemt af. Er worden geen wijzigingen in capaciteit of beschikbaarheid van HAP s en RAV voorgesteld. De rol van de HAP s, RAV en en de overblijvende SEH s in de acute (opgeschaalde) zorg zal groter moeten worden. Er is een ontwikkeling gaande waarin de HAP s als structurele voorpost van de SEH gaan functioneren. Het aantal nabijgelegen SEH s waar VRR gebruik van zou kunnen maken bij rampen en crises in de nachtelijke uren neemt af. De kwaliteit van de zorg neemt - volgens onderzoek - door concentratie toe. Notitie GHOR Rotterdam Rijnmond 7 april

8 Duiding van het spanningsveld De Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio (GHOR) is verantwoordelijk voor regie, coördinatie en aansturing van de geneeskundige hulpverlening en de voorbereiding daarop. De primaire verantwoordelijkheid voor de reguliere en opgeschaalde zorg ligt bij de zorg-instellingen. Omdat opgeschaalde zorg gebaseerd is op reguliere zorg, werken wijzigingen in de reguliere zorg door in de opgeschaalde zorg. Voor de VRR en de GHOR staat het belang van een veerkrachtige, snelle en robuuste realisatie van de opgeschaalde zorg centraal. Het regioplan impliceert een vermindering van capaciteit, beschikbaarheid en bereikbaarheid van reguliere en complexe acute zorg. Dit betekent ook een afname van de acute zorg in de opgeschaalde situatie. Deze afname van de acute opgeschaalde zorg is niet gebaseerd op een afname van risico s of van een vermindering van potentiële slachtoffers bij rampen, maar op efficiëntie en kwaliteitsdenken in de spoedeisende zorg in de dagelijkse situatie. Hierdoor zal spanning ontstaan tussen het acute zorgaanbod en de acute zorgvraag in een veiligheidsregio bij een ramp of crisis. De verantwoordelijkheden van het Openbaar Bestuur en het opperbevel van de burgemeester bij een ramp blijven onverminderd van kracht. Dit leidt tot een discrepantie tussen de aanwezige risico s in de regio en de vereiste veerkracht en robuustheid van de opgeschaalde (acute) zorg. Om de gewenste veerkracht en robuustheid van de opgeschaalde zorg te behouden, zijn compensatiemaatregelen wenselijk voor de voorgestelde afname van capaciteit in de nacht. Notitie GHOR Rotterdam Rijnmond 7 april

9 Uitgangspunten namens de GHOR De GHOR RR pleit voor de volgende uitgangspunten voor het openbaar bestuur bij de verdere uitwerking van de wijzigingen in de spoedeisende zorg: 1. Het Openbaar Bestuur moet haar wettelijke taken en verantwoordelijkheden kunnen blijven waarmaken. In haar verantwoordelijkheid als opperbevel bij ramp of crisis moet de burgemeester kunnen beschikken over een adequate geneeskundige hulpverlening en moet de zorgcontinuïteit afdoende geborgd zijn. 2. Het zorgniveau in opgeschaalde situatie voor (zwaar)gewonde slachtoffers dat de regio kan bieden moet, vanwege het ongewijzigde zware risicoprofiel, minimaal op het huidige niveau blijven. (klasse D: slachtoffers) 3. De zorgcontinuïteit moet voldoende geborgd blijven (1) per zorginstelling, (2) voor de ziekenhuizen gezamenlijk in de regio en (3) voor de acute zorgketen. 4. Er moet voldoende spoedeisende zorg in de buurt blijven, zodat lichtgewonde slachtoffers bij rampen en crisis bij zelfverwijzing- passende hulp kunnen krijgen. Nachtsluiting van SEH, betekent dan een grotere rol voor de HAP bij die situatie. Het gezondheidsbelang van de burger bij spoedeisende zorg moet goed worden meegewogen. Notitie GHOR Rotterdam Rijnmond 7 april

10 Overige aandachtspunten Afstemming met andere veiligheidsregio s (Zeeland en Zuid-Holland Zuid) is noodzakelijk om binnen de ROAZ regio het belang van de opgeschaalde zorg goed te borgen. Afstemming met nabijgelegen veiligheidsregio s Utrecht, Haaglanden en Midden- en West Brabant is wenselijk omdat de wederzijdse afhankelijkheid van elkaar zorgcapaciteit (waaronder het calamiteitenhospitaal) waarschijnlijk toeneemt. Landelijk opvolging initiëren ten aanzien van de brief GHOR Nederland over acute zorg (dd 21 maart 2012) aan VWS. In de brief wordt o.a. aandacht gevraagd voor [..] het zichtbaar maken van de consequenties van keuzes in de organisatie van het aanbod van dagelijkse acute zorg voor de zorg onder opgeschaalde omstandigheden. Een doelmatiger inrichting heeft immers consequenties voor de reservecapaciteit, die in de zorg bij opschaling gegenereerd kan worden. Bij calamiteiten moet snel voor een groot aantal slachtoffers vervoerscapaciteit, behandelcapaciteit en opvangcapaciteit beschikbaar zijn. Dit punt moet bij alle discussies over aanpassing van capaciteit expliciet aan de orde komen.[..] Waar capaciteitsreductie aan de orde is, willen we dan wel, dat bij te maken keuzes ook oplossingsrichtingen vastgesteld worden. Dat kan per ROAZ geregeld worden, maar ook bovenregionaal. [..] Verkennen welke maatregel(en) het meest geschikt zijn om de eventuele afname van zorgaanbod te compenseren. Notitie GHOR Rotterdam Rijnmond 7 april

11 Relevante begrippen Acute zorg: een door de zorgvrager en/of zorgverlener ervaren onvoorziene en onmiddellijke behoefte aan diagnostiek en behandeling. Spoedeisende zorg: het NTS onderscheidt voor acute gezondheidsproblemen vijf urgentieklassen, waarvoor een bepaalde vorm van acute zorg het meest geëigend is. De twee zwaarste urgentieklassen zijn (2) spoedeisend en (1) levensbedreigend. Acute zorg bestaat maar voor een klein deel (11%) uit spoedeisende/levensbedreigende zorg. Het grootste deel van de acute zorg wordt overdag en s avonds verleend (uit rapport de brede betekenis van acute zorg ). Acute zorg wordt geleverd door: - Huisartsenposten (HAP) - Spoedeisende hulpafdelingen (SEH) - Regionale ambulance voorzieningen (RAV) - Traumacentra Het onderscheid tussen complexe spoedeisende zorg en reguliere spoedeisende zorg bestaat uit de mate van specialisatie die nodig is voor het leveren van de passende zorg. Het onderscheid is echter op het moment van de eerste melding vaak niet goed te maken. De klacht waarmee een patiënt zichzelf bij de huisarts, SEH of ambulance presenteert, kan nog verschillende uitkomsten hebben. Traumazorg is zorg aan mensen met letsel dat veroorzaakt is door uitwendige factoren zoals een verkeersongeval, een geweldsdelict of een ongeval in of rond het huis. ROAZ: Regionaal Overleg Acute Zorg om de samenwerking in acute zorg te verbeteren. 11 ROAZ regio s in Nederland. ZN stemmen hun regioplannen primair met de ROAZ af. Notitie GHOR Rotterdam Rijnmond 7 april

12 Paul van Beers Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot deze presentatie berusten bij Twynstra Gudde. Niets uit deze presentatie mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming van Twynstra Gudde.