Bijlagen: 1. Concept nota lokaal Gezondheidsbeleid "Oosterhout stimuleert gezonde samenleving"

Transcriptie

1 NOTA VOOR DE RAAD Datum: 21 september 2007 Nummer raadsnota: Onderwerp: Nota lokaal Gezondheidsbeleid , "Oosterhout stimuleert gezonde samenleving" l co Portefeuillehouder: van Brummen Bijlagen: 1. Concept nota lokaal Gezondheidsbeleid "Oosterhout stimuleert gezonde samenleving" Ter inzage: 1. Gezondheid telt! in Oosterhout 2. Tabellen Volwassenenenquête de deelrapportage "Gezondheid" uit de Burgerijenquête 4. pagina's "B3.2 Gezondheid" uit de Atlas van Oosterhout 5. Participatieverslag juni 2007 O i Voorstel: 1. Voorgesteld wordt de concept nota lokaal Gezondheidsbeleid "Oosterhout stimuleert gezonde samenleving" opiniërend te behandelen. Aanleiding De gemeente is mede verantwoordelijk voor de gezondheid van haar burgers. De Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid (WCPV) vormt hiervoor de wettelijke grondslag. Op basis van art 3b van deze wet dient de gemeenteraad elke vier jaar een Nota gemeentelijke Volksgezondheid vast te stellen. In 2003 werd door vaststelling van de "Beleidsnotitie Volksgezondheid gemeente Oosterhout " voor de eerste keer een dergelijk kader opgesteld. Bijgevoegd treft u onze beleidsvoornemens voor de jaren aan in de vorm van de concept nota 'Oosterhout stimuleert gezonde samenleving'. Deze nota is als kadernota opgesteld door de GGD, besproken met de Wmo-e en de Wmo-c en volgt dezelfde procedure als de Wmo-beleidsnota. De reden hiervan is de sterke relatie tussen het Wmo-beleid en het gezondheidsbeleid. Ook de inspraakprocedure is gelijk aan die van de Wmo-beleidsnota, namelijk van 4 september tot en met 2 oktober Na opiniërende behandeling in uw raad en de nodige inspraak, wordt de nota geagendeerd ter vaststelling in uw vergadering van december a.s., tegelijkertijd met de Wmo-beleidsnota. Wat willen wij bereiken? Wij willen een serieuze partner zijn van onze burgers in hun streven naar een gezond leven. Hoewel gezondheid in de eerste plaats een verantwoordelijkheid van de burger zelf is, willen wij kwetsbare burgers ondersteunen, zowel preventief als door het bieden van een vangnet. Met name willen wij ons beleid richten op een verbetering van de omstandigheden die ongezondheid veroorzaken. Met preventie is een aanzienlijke gezondheidswinst te behalen. Door risicofactoren aan te grijpen kan ongezondheid worden voorkomen en kan de kwaliteit van leven worden verbeterd. uitdraai van: :43 pagina: 1

2 WW w gemeente In ons beleid leggen wij dan ook prioriteit bij vijf thema's, waarop ook landelijk breed wordt ingezet, te weten: roken, schadelijk alcoholgebruik, overgewicht, diabetes en depressie. Voor deze thema's worden landelijk handreikingen voor lokaal beleid ontwikkeld, waarbij wij zullen aansluiten. Onze rol zien wij vooral als een regisseursrol binnen het lokale gezondheidsbeleid. Dit houdt in dat wij sturen, stimuleren, structureren en steun creëren. Afstemming en samenwerking willen wij echter niet allen zoeken met zorgvoorzieningen, maar ook met andere maatschappelijke participanten, het bedrijfsleven en de horeca. Wat gaan wij ervoor doen? Wij willen in de jaren ons hiervoor verwoorde beleid nader concretiseren in de vorm van verschillende acties. In de concept nota worden deze acties nader omschreven, voorzien van een beoogd resultaat en van een fasering. Voorbeelden van deze acties zijn onder meer: in wijken en kernen worden themabijeenkomsten met burgers over gezondheid gehouden (2008); in iedere wijk en kern wordt tenminste één actie uitgevoerd die is gericht op gezondheidsbevordering (2009); - jaarlijks wordt een preventiethema opgepakt, waarvoor een integraal gemeentelijk programma wordt opgesteld en uitgevoerd (2008: depressie; 2009: overmatig alcoholgebruik; 2010: roken en 2011: overgewicht en diabetes); - wij ontwikkelen een structuur waarmee het aspect gezondheid wordt bewaakt bij bestuurlijke beslissingen (gehele periode); - de kwetsbare burgers worden omschreven en in beeld gebracht (2008); in overleg met maatschappelijke participanten, het bedrijfsleven en de horeca worden plannen gemaakt en uitgevoerd ter verbetering van de gezondheid van kwetsbare burgers (2009 en 2010). Al deze acties worden onder onze regie nader uitgewerkt en uitgevoerd. Wat gaat het kosten? De benodigde kosten voor de verschillende acties worden jaarlijks opgenomen in de gemeentebegroting. Het bestaande budget is bepalend. HET COLLEGE VAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN OOSTERHOUT, W.H. HUIJBREGTS-SCHIEDON, burgemeester. W.P.H. Redert secretaris uitdraai van: :43 pagina:2

3 Ontwerpkader Nota lokaal gezondheidsbeleid Oosterhout stimuleert gezonde samenleving

4 Inhoud: Inleiding Reactie Wmo-c Reactie Wmo-e Bijlage: gedetailleerder inzicht eenzaamheid P-3 p. 4 p. 8 p. 9

5 Inleiding Het college van burgemeester en wethouders heeft op 26 juni 2007 het ontwerpkader van de nota lokaal gezondheidsbeleid "Oosterhout stimuleert gezonde samenleving" vastgesteld als concept nota lokaal volksgezondheidsbeleid in het kader van de Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid (WCPV) en heeft besloten de nota van 4 september 2007 tot 2 oktober 2007 ter inzage te leggen. Tevens heeft het college besloten de nota, en het participatieverslag, aan de raad voor te leggen voor een opiniërende behandeling. participatieproces Over het ontwerpkader heeft afstemming en overleg plaatsgevonden met ondersteuningsvragers en aanbieders van zorg, wonen en welzijn. Dit mede in relatie tot het concept beleidsnota Wmo, waarbij eenzelfde traject wordt gevolgd. In de Wmo-C zitten de zorgvragers. Hierin zijn de volgende (belangen)organisaties vertegenwoordigd: 1. Gehandicaptenplatform 2. Zorgvragersoverleg 3. Cliëntenraad Sociale Zaken 4. KBO Oosterhout Stad 5. Ouderenplatform e.rpcpwest-brabant 7. Seniorenraad 8. Stichting Hergebruik 9. Christelijke Vrouwenbond NCVB 10. KVO Katholieke Vrouwenorganisatie 11. VBO Oosteind 12. Vereniging Belangen Oosteind 13. VOZO 14. Werkgroep Centrum 15. Werkgroep Oosterheide Zuid 16. Zonnebloem Oosterhout Stad De Wmo-E is een afvaardiging van zorgaanbieders. Hierin zijn vertegenwoordigd: 1. SBO 2. Cires 3. Mark en Maasmond 4. Merites 5. GGD 6. SVT Informele Zorg West-Brabant 7. SMO Breda 8. GGZ Regio Breda 9. MEE 10. Welzorg 11. Prisma 12. Huispitaal In dit participatieverslag zijn de diverse reacties opgenomen. De reacties worden kort samengevat en vervolgens wordt het commentaar daarop van het college gegeven. Daar waar de nota, naar aanleiding van een reactie, aangepast is wordt dat vermeld. Het participatieverslag zal deel uitmaken van de stukken die aan de raad voorgelegd worden. Vanaf 4 september zal de concept nota lokaal gezondheidsbeleid weken ter inzage gelegd worden. Medio september zal de raad de nota opiniërend behandelen. De opmerkingen uit de formele inspraak en de opmerkingen vanuit de opiniërende behandeling in de raad zullen verwerkt worden in een definitieve nota voor de raad.

6 Ontwerpkader Nota lokaal gezondheidsbeleid "Oosterhout stimuleert gezonde samenleving" Reactie ingebracht door Wmo-c Reactie 1: De nota maakt een sjabloonachtige indruk: een model dat geschreven is voor alle c.q. de meeste gemeenten van West Brabant. Het ontwerpkader 'Oosterhout stimuleert gezonde samenleving' is uniek voor Oosterhout opgesteld. Uiteraard gebruiken gemeenten bij de opstelling van hun nieuwe lokale nota volksgezondheid deels dezelfde bouwstenen (zie bijlage a van het ontwerpkader). Deze worden echter steeds lokaal ingekleurd. Onder andere de specifieke lokale gezondheidssituatie, de politiek-bestuurlijke context en het beleid op aangrenzende beleidsterreinen bepalen de eigen richting van de nota. De gemaakte opmerking geeft geen aanleiding de nota te wijzigen Reactie 2: De relatie met de WMO wordt onderschreven, maar behoeft wel verduidelijking. Onder meer de rol van de vrijwilligersorganisaties in de bevordering van de collectieve gezondheid is belangrijk In de verdere uitwerking zullen de beleidsterreinen Wmo en volksgezondheid nauw samenwerken. De rol van vrijwilligersorganisaties in de bevordering van de collectieve gezondheid wordt betrokken in speerpunt 1 'Samen met'. Reactie 3: De gezondheidssituatie van de jeugd <12 jaar en van ouderen >64 jaar ontbreekt. Door gezondheidsenquêtes te spreiden over 5 jaar of meer is nooit een gelijktijdig totaaloverzicht te geven en ontbreekt actualiteit. De situatie van 2002 (12-17 jaar) kan in 2008 (ouderen) sterk gewijzigd zijn. WMOC geeft er de voorkeur aan om deze enquêtes gelijktijdig uit te voeren. In West-Brabant wordt gewerkt met een Monitorcyclus van 4 jaren: achtereenvolgens komen volwassenen, ouderen, jongeren en kinderen 0-12 aan bod. Door standaardisering en afstemming kunnen de gegevens vergeleken worden met landelijke cijfers en andere regio's. Ook kunnen trends in de vier verstreken jaren aangegeven worden. De gemaakte opmerkingen geven geen aanleiding de nota te wijzigen. Reactie 4: Het is voor WMOC de vraag of de resultaten van de GGD gezondheidsenquêtes vergeleken mogen worden met die uit de burgerijenquête. Ook is niet duidelijk in hoeverre het GGZ aspect betrokken is geweest bij het onderzoek De cijfers uit de Gezondheidsmonitor kunnen niet vergeleken worden met de cijfers uit de Burgerijenquête. De vraagstelling en de begripsomschrijvingen in beide onderzoeken verschillen

7 van elkaar. In de Gezondheidsmonitor wordt gekeken naar de ervaren psychische gezondheid. Daarvoor is een gestandaardiseerde vraagstelling beschikbaar. Andere gegevens over de geestelijke gezondheid zouden wellicht via andere instellingen inzichtelijk gemaakt kunnen worden. In de uitwerking van de nota zal aandacht gegeven worden aan het breder verkrijgen van inzicht in de lokale gezondheidsituatie, al is het niet altijd eenvoudig om lokale cijfers te leveren. De gemaakte opmerkingen geven geen aanleiding de nota te wijzigen. Reactie 5: De uit de burgerijenquête resulterende verschillen tussen wijken zijn interessant. Maar naar de mening van WMOC vormen deze onvoldoende basis voor actie om de volgende redenen. De wijken en vaak ook de samenstellende buurten vertonen elk te veel differentiatie voor een eenduidige aanpak. De differentiatie tussen wijken of buurten is een gegeven dat zich niet laat sturen. De relatie tussen sociaal economische status en gezondheid(sbeleving) is een statistische en niet een oorzakelijke. WMOC is van mening dat zowel voor een top down als voor een bottom up benadering een meer op de verschillen tussen en binnen buurten gerichte benadering nodig is. De relatie tussen sociaal economische status en gezondheid is wel een oorzakelijke. Mensen met een lage opleiding leven gemiddeld bijna vier jaren korter en brengen tien tot vijftien jaren minder lang door in goede gezondheid dan mensen met een hoge opleiding. Overigens is sprake van een wederzijdse beïnvloeding: een lage ses is aanleiding voor een slechtere gezondheid; een slechtere gezondheid heeft invloed op de ses. De onder speerpunt 1 voorgestane aanpak samen met burgers gaat juist uit van verschillen tussen wijken (dit is overigens ook overeenkomstig de beleidsnota Wmo). Het gaat er om mensen dicht bij huis te empoweren om aan hun eigen gezondheid en die van hun omgeving (fysiek en sociaal) te werken. De gemaakte opmerkingen geven geen aanleiding de nota te wijzigen. Reactie 6: Het schema op pagina 10 verdient verduidelijking. Verwezen wordt naar In het rapport 'Een nuchtere kijk op gezond gedrag' van het Sociaal Cultureel Planbureau (maart 2007) wordt uitgebreid ingegaan op de top-down en de bottom-up benadering. Dit rapport heeft als leidraad gediend. Kortheidshalve wordt daarnaar verwezen. Reactie 7: De rol van de Inspectie (=Rijk) vraagt nadere aandacht, nu de WMO een volledig gemeentelijke aangelegenheid is geworden waarbij het rijk geen toezichtsfunctie meer heeft. WMOC sluit hierbij een conflict niet uit. De inspectie ziet toe op de uitvoering van de Openbare Gezondheidszorg en heeft daarvoor een indicatorenset ontwikkeld. In dat kader zijn er ook indicatoren gericht op de Openbare Geestelijke

8 Gezondheidszorg, een verantwoordelijkheid die onder de WMO geregeld is, vastgesteld. Deze indicatoren moeten eerder als steun dan als gevaar voor conflict gezien worden. Reactie 8: Speerpunten: Samen met burgers: differentieer binnen wijken c.q. buurten en geef de gewenste rol van vrijwilligersorganisaties aan. Geef ook aan wat verwacht wordt van organisaties die bovenwijks werken zoals in de sport. Een gezonde basis leggen: Wordt hier vooral gedoeld op basis- en voortgezet onderwijs, of op jeugdorganisaties? En wat zijn de mogelijkheden van ondernemingen? Alle gemeentelijke beleidsterreinen: dit lijkt op inclusief beleid. Bestuurlijke alertheid: idem Aanvullende steun kwetsbare burgers: accoord. Doen wat moet niet echt een speerpunt. Waarborgen speerpunten: welke rol krijgen WMOE en WMOC? Deze opmerkingen worden betrokken bij de uitwerking van de jaarplannen, de eerste al voor Analoog aan de beleidsnota Wmo is de rol van Wmo-c en Wmo-e afhankelijk van de formatie van de cliëntenraad Wmo. De gemaakte opmerkingen geven geen aanleiding de nota te wijzigen. Reactie 9: Prioritaire thema's: misschien zou hieraan dementie toegevoegd kunnen worden. Verder ontbreekt bij de verslaving de gokverslaving. Bij de prioritaire preventiethema's is aangesloten bij de thema's die in de landelijke preventienota 'Kiezen voor gezond leven' prioriteit hebben gekregen op basis van gegevens over de omvang en de impact van deze gezondheidsproblemen. Daarnaast wordt verwezen naar de concept beleidsnota Wmo waar aandacht besteed is aan dementie en verslavingszorg. Reactie 10: Operationalisering: Op zich is het een goede zaak dat er jaartallen worden genoemd voor aangegeven activiteiten. Toch enkele bemerkingen. Samen met burgers: zie de opmerking over differentiatie binnen een wijk. Inzet voor gezondheidsdoelen: afstemmen op "samen met burgers". In de ene wijk kan bijvoorbeeld alcohol op korte termijn aandacht vragen, in de andere wijk depressie. Kwetsbare burgers: denk aan de mogelijke rol van vrijwilligersorganisaties. Waarborgen: dit speerpunt ontbreekt. Deze opmerkingen worden betrokken bij de uitwerking van de jaarplannen. De gemaakte opmerkingen geven geen aanleiding de nota te wijzigen.

9 Reactie 11: Bijlage a: Bij Beleid op raakvlakken ontbreekt de leeftijdsgroep tussen jeugd en ouderen. En bij Kiezen voor gezondheid: diabetes. Voor de doelgroepen jeugd en ouderen is in Oosterhout aanvullend specifiek beleid ontwikkeld, Beleid voor de groep jarigen is er uiteraard ook, denk bijvoorbeeld aan sport, veiligheid en maatschappelijke ondersteuning. Voor de thema's roken, overgewicht, depressie en alcohol zijn handleidingen voor lokaal beleid opgesteld. Voor diabetes is dat niet apart gebeurd. Reactie 12: Bijlage d: Goed voorbeeld van Bottom up. Graag uitwerken voor Oosterhout. Wordt betrokken bij de uitwerking van de speerpunten 1 en 2.

10 Reactie ingebracht door Wmo-c Reactie 1: Meer verwevenheid realiseren tussen maatschappelijke ondersteuning en volksgezondheid. Aangezien de nota volksgezondheid en de beleidsnota Wmo gelijktijdig en samenhangend zijn ontwikkeld, wordt de genoemde verwevenheid vanzelf bij het verder uitwerken van de speerpunten meegenomen in de jaarplannen. Reactie 2: De definities in de wolkjes zijn erg duidelijk. Waarvan acte. Reactie 3: Opgemerkt wordt dat met name hoofdstuk 5, operationalisering, SMART geformuleerd is. Waarvan acte. Reactie 4: Er wordt gevraagd naar nuancering van eenzaamheid. De volwassenenenquête van de Gezondheidsmonitor geeft een gedetailleerder inzicht. Voor de duidelijkheid is in de bijlage het gevraagde inzicht gegeven.

11 Eenzaamheid: Bijlage Aantal Oosterhout Is eenzaam (matig, [zeer] ernstig) Is (zeer) ernstig eenzaam Is emotioneel eenzaam (zoals het l ervaren van 1 een leegte en het missen van een goede 1 vriendfin. Is sociaal eenzaam (zoals bij niemand terecht kunnen en niet veel mensen volledig ' kunnen i vertrouwen; i [ Vet gedrukt = significant ongunstiger. Percentage Oosterhout Absoluut aandachtswijkeji Percentage aandachtswijken 45% Percentage West- Brabant 40% Desgevraagd kan een differentiatie naar bepaalde leeftijdscategorieën gegeven, Participatieverslag ontwerpkader nota lokaal gezondheidsbeleid juni 2007