Voedingsadvies bij ijzertekort

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Voedingsadvies bij ijzertekort"

Transcriptie

1 Voedingsadvies bij ijzertekort Diëtetiek Beter voor elkaar

2 2

3 Voedingsadvies bij ijzertekort Wat is ijzer? IJzer is een voedingsstof die het lichaam nodig heeft om zich te ontwikkelen en goed te kunnen functioneren. Het behoort tot de essentiële voedingstoffen. Dat wil zeggen dat het lichaam ijzer wel nodig heeft maar het zelf niet kan maken. Daarom moet u ervoor zorgen dat u voldoende ijzer met de voeding binnenkrijgt. Wat doet ijzer in het lichaam? Het lichaam heeft ijzer nodig als bouwstof voor rode bloedlichaampjes in het bloed. IJzer is een bestanddeel van het bloed. Het zit in de kleurstof van de rode bloedlichaampjes, het hemoglobine. Dit hemoglobine neemt de zuurstof op in de longen en vervoert die naar alle cellen in het lichaam. De cellen hebben zuurstof nodig om de brandstoffen uit het voedsel om te zetten in energie. Deze energie heeft het lichaam nodig om te kunnen werken, sporten, denken enz. IJzer is ook belangrijk bij de groei en bevordert de opbouw van een goede weerstand tegen infecties. Bij een tekort aan ijzer wordt er niet voldoende zuurstof afgegeven in het lichaam (= `bloedarmoede ). Hierdoor kunt u zich moe en slap voelen, er bleek uit zien of snel geïrriteerd zijn. Andere verschijnselen kunnen zijn: duizeligheid, hoofdpijn, nervositeit, hartkloppingen, kortademigheid, rusteloosheid, gebrek aan eetlust en kouwelijkheid. Een tekort aan ijzer kan verschillende oorzaken hebben. Het gebruik van een onvolwaardige voeding is er één van. Daarnaast kan ook de behoefte aan ijzer verhoogd zijn, bijvoorbeeld tijdens de zwangerschap of door het geven van borstvoeding. Een gezonde voeding, rijk aan ijzer, helpt mee het tekort aan ijzer te voorkomen of te verminderen. Daarnaast kan de (huis)arts u, indien nodig, ijzerpreparaten of andere medicijnen voorschrijven. 3

4 Wie hebben kans op een tekort aan ijzer? Een aantal groepen mensen hebben een verhoogde kans op een ijzertekort. Dit zijn de groepen die extra ijzer nodig hebben, bijvoorbeeld door sterke groei, bloedverlies of zwangerschap. Baby s ouder dan 6 maanden en jonge kinderen zijn het gevoeligst voor een ijzertekort. Bij peuters en kleuters is de kans op een ijzertekort groot als het kind (te) weinig vlees en vis eet en te weinig vitamine C binnenkrijgt. Bovendien hebben kinderen in deze leeftijdsgroep veel infecties, waardoor hun lichaam het ijzer uit de voeding niet goed kan opnemen. Zolang kinderen in de groei zijn, hebben zij een verhoogde kans op een ijzertekort. Zeker wanneer zij in de puberteit komen en in zeer korte tijd snel groeien. Meisjes in de puberteit lopen extra risico op een ijzertekort, omdat zij niet alleen snel groeien maar ook gaan menstrueren. Vrouwen in de vruchtbare leeftijd vormen ook een groep met een verhoogde kans op een ijzertekort. Dat komt door het bloedverlies tijdens de menstruatie, waardoor hun ijzervoorraad kleiner wordt en bij veel vrouwen zelfs bijna opraakt. Bij zwangere vouwen kan gemakkelijk een tekort aan ijzer ontstaan, omdat er extra ijzer nodig is om bloed te kunnen aanmaken voor hun snelgroeiende baby en de placenta. Ook vrouwen die borstvoeding geven, hebben een verhoogde ijzerbehoefte. Wanneer het lichaam extra actief is, zoals tijdens het sporten worden de rode bloedlichaampjes versneld afgebroken. Bovendien verliest het lichaam meer ijzer dan normaal, onder andere doordat er meer getranspireerd wordt. Hierdoor kan bij extreme inspanning een ijzertekort ontstaan. 4

5 Wat zijn ijzerrijke voedingsmiddelen? In de meeste voedingsmiddelen komt ijzer voor maar ze bevatten niet allemaal evenveel ijzer. Varieer daarom goed in uw voeding. Een aantal producten zijn heel belangrijk voor de dagelijks benodigde hoeveelheid ijzer. Dit zijn vlees, vis, ei, brood, aardappelen en groente. Brood en andere graanproducten Alle soorten brood en graanproducten bevatten ijzer. Het meeste ijzer bevatten: volkorenbrood, roggebrood, volkoren crackers en -knäckebröd, muesli, zilvervliesrijst en volkoren macaroni/ -spaghetti, (volkoren) ontbijtkoek, tussendoorbiscuits zoals Evergreen en LU Time out. Vlees(waren), kip, vis en ei Alle vleessoorten bevatten veel ijzer. Rundvlees levert in het algemeen wat meer ijzer dan varkensvlees en kip. Orgaanvlees, zoals lever en nier bevat nog meer ijzer dan de andere vleessoorten. Vanwege het hoge gehalte aan cholesterol, vitamine A en verontreinigingen in orgaanvlees is het beter dit niet vaker dan 1 maal per 14 dagen te gebruiken. Tijdens de zwangerschap is het beter helemaal geen lever te eten, in verband met het hoge vitamine A-gehalte van deze vleessoort. Leverpastei en leverworst, Berliner, Hausmacher en leverkaas kunnen met mate gebruikt worden. Dit wil zeggen niet meer dan 1 broodbelegging per dag. Vis en eieren bevatten ongeveer evenveel ijzer als varkensvlees en kip. Aardappelen Aardappelen leveren een belangrijke bijdrage aan de benodigde hoeveelheid ijzer. Peulvruchten Alle soorten zoals bruine en witte bonen, linzen, kapucijners en groene erwten zijn rijk aan ijzer. Groente en fruit Alle soorten bevatten wat ijzer. Neem er daarom dagelijks een ruime portie van. 5

6 Noten en zaden Amandelen, cashewnoten, hazelnoten, paranoten, pinda s, pistachenootjes, walnoten en zonnebloempitten zijn rijk aan ijzer. Diversen (Appel)stroop bevat veel ijzer. Roosvicee Ferro is een vruchtenlimonadesiroop waaraan extra ijzer is toegevoegd. Gebruik de siroop liever niet in combinatie met melk of melkproducten, omdat het ijzer dan moeilijker in het lichaam wordt opgenomen. Hoeveel ijzer heeft u per dag nodig? Een volwassen man (vanaf 22 jaar) heeft per dag 9 mg ijzer nodig; voor een volwassen vrouw (vanaf 22 jaar) is dat 15 mg. De ijzerbehoefte van vrouwen is hoger door het ijzerverlies met de menstruatie. Zwangere vrouwen hebben 11 tot 19 mg nodig en tijdens het geven van borstvoeding ligt de behoefte op 20 mg ijzer per dag. Vrouwen na de overgang verliezen minder ijzer. De dagelijkse behoefte is dan 8 mg ijzer. 6

7 Zie voor verdere Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheden (ADH) van ijzer onderstaande tabel. Groep ADH van ijzer a mg/ dag Zwangeren 0-3 maanden 11 Zwangeren 4-6 maanden 15 Zwangeren 7-9 maanden 19 Borstvoeding gevend 20 Baby 0-5 maanden 5 b Baby 6-11 maanden 7 Jongens 1-3 jaar 7 Meisjes 1-3 jaar 7 Jongens 4-6 jaar 7 Meisjes 4-6 jaar 7 Jongens 7-9 jaar 8 Meisjes 7-9 jaar 8 Jongens jaar c Meisjes jaar c Jongens jaar 15 Meisjes jaar 12 Jongens jaar 14 Meisjes jaar 14 Mannen jaar 11 Vrouwen d jaar 16 Mannen jaar 9 Vrouwen jaar 15 Mannen jaar 9 Vrouwen jaar 8 Mannen > 65 jaar 9 Vrouwen > 65 jaar 8 a Bij het opstellen van de ADH s voor ijzer is uitgegaan van een gemiddelde opname van ijzer uit een voeding die vlees bevat. b Geldt voor kinderen die geen borstvoeding krijgen. c Laagste hoeveelheid voor jarigen, hoogste voor 13 jarigen. d Vrouwen in de vruchtbare leeftijd hebben vanwege het bloedverlies bij de menstruatie meer ijzer nodig dan mannen in dezelfde leeftijd. Dit levert een extra verlies op van gemiddeld ca 0,5 mg/dag. Dit kan aanzienlijk hoger zijn bij veel bloedverlies. Ook tijdens de zwangerschap en bij het geven van borstvoeding is extra ijzer nodig. Dit in verband met de groei van de placenta en het ongeboren kind, en compensatie van de ijzerverliezen via de moedermelk. Dit wordt gedeeltelijk gecompenseerd door een hogere opname van ijzer en het uitblijven van de menstruatie. 7

8 De top 20 van ijzersterke voedingsmiddelen Bruin brood, sneetje (35 gram) Volkoren brood, sneetje (35 gram) Roggebrood donker, sneetje (50 gram) Volkoren macaroni, grote lepel (50 gram, gaar) Muesli, 3 eetlepels (25 gram) Evergreen, 1 biscuit Volkoren biscuittje (10 gram) Vlees (75 gram gaar) Vis (75 gram gaar) Kip (75 gram gaar) Leverworst (voor 1 snee) Ei, per stuk Aardappel, 1 stuks (50 gram) Peulvruchten, grote lepel (50 gram, gaar) Zilvervliesrijst, grote lepel (50 gram, gaar) Groente gemiddeld, grote lepel (50 gram, gaar) Fruit gemiddeld, 1 portie Noten, eetlepel (20 gram) Appel- en huishoudstroop (voor 1 snee: 15 gram) Roosvicee Ferro, 1 theelepel (5 ml) 0,6 mg ijzer 0,9 mg ijzer 1,5 mg ijzer 0,6 mg ijzer 0,8 mg ijzer 1,6 mg ijzer 0,4 mg ijzer 2,5 mg ijzer 1,0 mg ijzer 0,6 mg ijzer 0,5 mg ijzer 1,0 mg ijzer 0,3 mg ijzer 1,0 mg ijzer 0,3 mg ijzer 0,6 mg ijzer 0,8 mg ijzer 0,6 mg ijzer 2,3 mg ijzer 5,0 mg ijzer Voedingsmiddelen die de opname van ijzer beïnvloeden Niet al het ijzer dat in de voeding zit wordt door het lichaam opgenomen. De ijzeropname in het lichaam wordt verbeterd door vitamine C. Dit zit in: Vers fruit; Groente; Aardappelen; Sinaasappelsap en grapefruitsap; Sappen waaraan extra vitamine C is toegevoegd. 8

9 Het is aan te raden om tenminste één van deze voedingsmiddelen bij elke maaltijd te gebruiken, zodat de opname van ijzer uit plantaardige producten uit de darm wordt bevorderd. IJzer uit dierlijke voedingsmiddelen zoals vlees, vis en kip, wordt beter in het lichaam opgenomen dan ijzer uit plantaardige voedingsmiddelen zoals brood, groente en peulvruchten. Veel thee, koffie en mogelijk ook melkproducten kunnen de opname van ijzer verminderen. Normaal gesproken hoeft u hier geen rekening mee te houden. 9

10 Schijf van Vijf Om fit en gezond te leven is het belangrijk om gezond te eten. Gezond eten is samen met voldoende bewegen dé basis voor een gezond gewicht en het verkleint het risico op ziekten. Maar wat is gezond eten? Hiervoor is de Schijf van Vijf een eenvoudige leidraad. De Schijf van Vijf bestaat uit vijf vakken en vijf regels: 1. Eet gevarieerd 2. Eet niet te veel en beweeg 3. Eet minder verzadigd vet 4. Eet veel groente, fruit en brood 5. Ga veilig met voedsel om De vijf vakken zijn de groepen voedingsmiddelen. Je eet gevarieerd als je iedere dag eet uit ieder vak. Gebruik de aanbevolen hoeveelheden uit de tabel als richtlijn, dan krijgt u alle voedingsstoffen binnen die nodig zijn om uw lichaam gezond te houden. 10

11 1. Eet gevarieerd. Variatie is gezond. Voedingsmiddelen hebben allemaal een verschillende samenstelling. Er is niet één voedingsmiddel dat alle voedingsstoffen in voldoende mate bevat. Eet daarom gevarieerd, zodat uw voeding alle nodige stoffen levert. Varieer ook binnen de vakken. Kies elke dag uit ieder vak: 1. Groente en fruit 2. Brood, (ontbijt)granen, aardappelen, rijst, pasta of peulvruchten 3. Zuivel, vlees(waren), vis, ei of vleesvervangers 4. Vetten, olie 5. Drinken (vocht) 2. Eet niet te veel en beweeg Let op een goede energiebalans. Dat wil zeggen dat de energie die uw lichaam uit de voeding krijgt in evenwicht is met de energie die u verbruikt. Om een gezond gewicht te behouden, is het belangrijk om niet te veel te eten en wel veel te bewegen. Gebruik niet te veel suiker- en vetrijke producten en alcohol, daardoor krijgt u al snel te veel calorieën binnen. Kies in plaats van producten met veel suiker (zoals snoep en frisdrank) of vet (zoals koek, gebak, roomijs, snacks), wat vaker voor brood, fruit, (vruchten)thee, (mineraal)water of (light) frisdrank zonder calorieën. Beweeg zo veel mogelijk, ten minste 30 minuten per dag. Een goed dagmenu bestaat uit drie maaltijden en niet meer dan drie à vier keer iets tussendoor (zoals fruit of een boterham). Sla geen ontbijt, lunch of warme maaltijd over. Anders is de kans groot dat u te veel extra s gaat eten. Vaak zijn dat dan calorierijkere producten (met veel vet en suiker) die minder voedingsstoffen bevatten. 11

12 3. Eet minder verzadigd vet Verzadigd vet = Verkeerd, Onverzadigd vet = Oké Het ezelsbruggetje Verzadigd = Verkeerd, Onverzadigd = Oké is een handig hulpmiddel voor een gezonder eetpatroon. Als u veel verzadigd vet eet, verhoogt dat het risico op hart- en vaatziekten. Kies op brood voor halvarine en voor bakken, braden en frituren de zachte of vloeibare vetsoorten, zoals vloeibaar bak- en braadvet of olie. Hierin zit vooral onverzadigd (oké) vet. Harde margarine, roomboter en vet in een wikkel is het verzadigde (verkeerde) vet. Verzadigd vet kan ook verborgen zitten in koek, gebak, chocola, snacks, kaas, volle melk, worst en zoutjes. Kies magere melk(producten), 20+ of 30+ kaas en mager vlees/magere vleeswaren. Eet twee keer per week vis, waarvan ten minste één keer vette vis. Visvet is gezond omdat het beschermt tegen hart- en vaatziekten. Gebruik ook eens vis (sardines, haring, gerookte zalm) als broodbeleg. Dat kan ook vis uit blik zijn. Bij plantaardig vet gaat het niet altijd om onverzadigd (gezonder) vet. Harde plantaardige vetten bevatten juist veel verzadigd (minder gezond) vet. Kijk dus goed op de verpakking om te weten welk vet in het product zit. 4. Eet veel groente, fruit en brood Van groente, fruit en brood (en aardappelen, rijst, pasta en peulvruchten) kunt u ruime hoeveelheden eten. Ze bevatten in verhouding weinig calorieën, veel voedingsstoffen en ze geven een verzadigd gevoel. Een ruime consumptie van groente en fruit verlaagt het risico op chronische ziekten. Daarom vormen zij de basis voor een gezonde voeding. Nederlanders eten te weinig brood. Per dag één tot twee sneetjes (volkoren) brood méér eten is beter om voldoende vezels binnen te krijgen. Eet liever volkorenbrood dan wit brood; volkorenbrood bevat meer vezels. Vezels bevorderen de stoelgang en geven een verzadigd gevoel. Het eten van vezelrijke voeding helpt om uw gewicht op peil te houden. Denk ook aan brood voor tussendoor en bij de warme maaltijd. Varieer met verschillende soorten groenten en fruit. Elke soort bevat weer andere voedingsstoffen die belangrijk zijn. Eet groente, bijvoorbeeld tomaat of komkommer, ook eens op brood en neem fruit, komkommer, wortels of radijsjes tussendoor. 12

13 5. Ga veilig met voedsel om Jaarlijks lopen bijna een miljoen mensen een voedselinfectie op. Vaak gebeurt dit thuis en is het met eenvoudige maatregelen te voorkomen: Let op de houdbaarheidsdatum en volg de bewaaradviezen op. Vervoer gekoelde producten in een koeltas. Zet de temperatuur van de koelkast niet warmer dan 7 graden Celsius. Was groente en fruit. Verhit kip, ei en varkensvlees door en door. Vermijd tijdens het koken elk contact tussen rauw en bereid eten. Was regelmatig de handen met water en zeep. In elk geval voor het koken, na aanraking met rauw vlees en als je naar het toilet bent geweest. Gebruik steeds schone messen, lepels en snijplanken. Zet bederfelijke producten meteen na gebruik terug in de koelkast. Bewaar kliekjes altijd in de koelkast en niet langer dan twee dagen. Bewaar geen resten van afhaalmaaltijden. Neem elke dag een schone vaatdoek. 13

14 Wat heeft u dagelijks nodig? Voor de groepen voedingsmiddelen uit de Schijf van Vijf zijn aanbevolen hoeveelheden opgesteld per leeftijdsgroep en per geslacht. Ofwel: wat heeft u nodig op een dag? De aanbevolen hoeveelheden geven aan hoeveel iemand gemiddeld per dag nodig heeft om voldoende eiwitten, vitamines en mineralen binnen te krijgen. Per leeftijdsgroep gelden de kleinste hoeveelheden voor de meisjes/ vrouwen en de grootste voor de jongens/ mannen. Bij alle genoemde hoeveelheden gaat het om het gewicht van producten zoals ze worden gegeten. Groente Fruit Glutenvrij brood Aardappelen, rijst, glutenvrije pasta, peulvruchten 1-3 jaar 4-8 jaar 9-13 jaar jaar g ½ stuk (150 g) 2-3 sneetjes ( g) g 1-2 aardappelen / g ½ stuks (150 g) 3-4 sneetjes ( g) g 2-3 aardappelen / g stuks (200 g) 4-5 sneetjes ( g) g 3-4 aardappelen / 200 g 4 2 stuks (200 g) 6-7 sneetjes ( g) g 4-5 aardappelen / Melk(producten) 300 ml 400 ml 600 ml 600 ml Kaas ½ plak (10 g) ½ plak (10 g) 1 plak (20 g) 1 plak (20 g) Vlees(waren), vis, kip, eieren, vleesvervangers 60 g g g g Halvarine/ Margarine Bak-, braad- en frituurproducten, olie Dranken (inclusief melk) g 5 g/ sneetje 15 g (1 eetlepel) g 5 g/ sneetje 15 g (1 eetlepel) g 5 g/ sneetje 15 g (1 eetlepel) g 5 g/ sneetje 15 g (1 eetlepel) 1 liter 1-1 ½ liter 1-1 ½ liter 1-1 ½ liter 14

15 Groente Fruit jaar jaar jaar 70+-ers 200 gram gram (2 stuks) Voedingscentrum - eerlijk over eten 200 gram gram (2 stuks) 200 gram gram (2 stuks) 150 gram gram (2 stuks) Brood 6-7 sneetjes 6-7 sneetjes 5-6 sneetjes 4-5 sneetjes Aardappelen (of rijst, pasta, peulvruchten) gram gram gram gram 2-4 Melkproducten 600 ml 450 ml ml 650 ml Kaas 20 gram kaas (1 plak) 30 gram kaas (1,5 plak) 30 gram kaas (1,5 plak) 20 gram kaas (1 plak) Vlees(waren), gram gram gram gram vis, kip, ei of vleesvervangers Halvarine/ 5 gram/sneetje 5 gram/sneetje 5 gram/sneetje 5 gram/sneetje Margarine Boter, bak- en braadproducten 1 eetlepel bak- en braadproduct 1 eetlepel bak- en braadproduct 1 eetlepel bak- en braadproduct 1 eetlepel bak- en braadproduct Drinken 1-1,5 liter 1,5-2 liter 1,5-2 liter 1,5-2 liter 15

16 Een voorbeeld van een ijzerrijk dagmenu voor een volwassene. Ontbijt 2-3 snee volkorenbrood of roggebrood besmeerd met (dieet)halvarine of (dieet)margarine belegd met appelstroop, kaas of vleeswaren (bij voorkeur rundvlees), een glas sinaasappelsap of een portie fruit naar wens water, koffie of thee, eventueel met (koffie)melk (mager of halfvol) Tussendoor een glas hafvolle melk, karnemelk of een schaaltje yoghurt (mager of halfvol) en/of een tussendoorbiscuit (bijvoorbeeld Evergreen of LU Time Out of volkorenbiscuitje naar wens water, koffie of thee, eventueel met (koffie)melk (mager of halfvol) Lunch 2-3 snee volkorenbrood of roggebrood besmeerd met (dieet)halvarine of (dieet)margarine belegd met kaas of vleeswaren (bij voorkeur rundvlees), in combinatie met rauwkost, vers fruit of een glas vruchtensap naar wens water, koffie of thee, eventueel met (koffie)melk (mager of halfvol) Tussendoor een glas hafvolle melk, karnemelk of een schaaltje yoghurt (mager of halfvol) en/of een tussendoorbiscuit (bijvoorbeeld Evergreen of LU Time Out) of volkorenbiscuitje, naar wens water, koffie of thee, eventueel met (koffie)melk (mager of halfvol) Warme maaltijd 3-4 aardappelen, zilvervliesrijst, volkorenpasta of peulvruchten een ruime portie groente (3-4 ) 100 g vlees (bij voorkeur rundvlees), vis of vleesvervanger, eventueel met jus een glas vruchtensap of portie fruit naar wens water Tussendoor een glas hafvolle melk, karnemelk of een schaaltje yoghurt (mager of halfvol) (eventueel met muesli) en/of een tussendoorbiscuit (bijvoorbeeld Evergreen of LU Time Out) of volkorenbiscuitje naar wens water, koffie of thee, eventueel met (koffie)melk (mager of halfvol) Dit dagmenu is een voorbeeld van een basisvoeding. U kunt zelf de gewenste variaties aanbrengen. 16

17 Geen vlees, wat dan? Indien u geen vlees of vis eet is het belangrijk een goede ijzerrijke vervanging te kiezen. In plaats van een portie vlees van 100 gram kunt u gebruik maken van: 1 à 2 eieren: gebakken, gekookt of als roerei of omelet; 100 gram vegetarische hamburger of schnitzel: kant en klaar te koop in sommige supermarkten en reformzaken; 100 gram sojabrokjes: te verwerken als gehakt of ragoût, te koop in reformzaken; 150 gram tahoe of 150 gram tempé: te koop in reformzaken, Indonesische winkels en in sommige supermarkten; 250 gram (gaar) peulvruchten: als maaltijdsoep of in combinatie met groente; 110 gram vleesvervanger bijvoorbeeld Valess en Tivall. Combineer de plantaardige producten met vitamine C-rijke groente, fruit of sinaasappel, grapefruit- of tomatensap, zodat de ijzeropname zo groot mogelijk kan zijn. Kaas is een vleesvervanging vanwege de hoeveelheid eiwit, maar bevat vrijwel geen ijzer. Gebruik kaas niet vaker dan 1x per week als vleesvervanging bij de warme maaltijd. IJzerpreparaten In de praktijk blijkt een ijzertekort moeilijk op te heffen met alleen een ijzerrijke voeding. Meestal worden in dit geval ijzerpreparaten voorgeschreven door arts of verloskundige. U kunt staalpillen het beste innemen met een vitamine-c-rijke drank zoals sinaasappelsap. De ontlasting kan door het gebruik van ijzertabletten donkerder van kleur worden. Teveel aan ijzer kan verstopping of obstipatie veroorzaken. 17

18 Meer informatie Voor meer informatie kunt u terecht bij het Voedingscentrum Stichting Voedingscentrum Nederland Postbus CK Den Haag Met vragen over gezonde voeding, voedselveiligheid, voedselkwaliteit, diëten en voedselovergevoeligheid kunt u op werkdagen tussen 9.00 en uur bellen met nummer (070) of via de mail info@ voedingscentrum.nl of contact zoeken via het contactformulier op de website Bent u op zoek naar een boek, brochure of folder over voeding dan kunt u terecht in de webshop van het Voedingscentrum op bovenstaande website. Afdeling Diëtetiek Voor vragen kunt u terecht bij de afdeling Diëtetiek: dietetiek@ikazia.nl Deze brochure is gemaakt door afdeling Diëtetiek van het Ikazia Ziekenhuis Rotterdam (herzien in 2011) aan de hand van de volgende informatie: Voeding bij ijzertekort uit het Digitale dieet (1998); Informatie van de website Informatie van de website Informatie van de website 18

19 19

20 Ikazia Ziekenhuis Montessoriweg AN Rotterdam IJzertekort, voedingsadvies bij NL /

Voedingsadvies bij ijzertekort

Voedingsadvies bij ijzertekort Voedingsadvies bij ijzertekort Wat doet ijzer in het lichaam IJzer is een bestanddeel van het bloed. Het zit in de kleurstof van de rode bloedlichaampjes, het hemoglobine. Dit hemoglobine neemt de zuurstof

Nadere informatie

Voedingsadvies bij ijzertekort

Voedingsadvies bij ijzertekort Afdeling: Onderwerp: Diëtetiek Wat is ijzer? IJzer is een voedingsstof die het lichaam nodig heeft om zich te ontwikkelen en goed te kunnen functioneren. Het behoort tot de essentiële voedingstoffen. Dat

Nadere informatie

G e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf

G e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf G e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf De Schijf van Vijf in het kort Om fit en gezond te leven is het belangrijk om gezond te eten. Gezond eten is samen met voldoende bewegen dé basis voor een

Nadere informatie

Bloedarmoede tijdens en na de zwangerschap

Bloedarmoede tijdens en na de zwangerschap Bloedarmoede tijdens en na de zwangerschap We omringen jou en je kind met de beste zorg Wat is bloedarmoede (anemie)? Bloedarmoede betekent dat er een te laag gehalte aan hemoglobine (Hb) in het bloed

Nadere informatie

IJZERVERRIJKTE VOEDING

IJZERVERRIJKTE VOEDING IJZERVERRIJKTE VOEDING 278 Inleiding We weten het allemaal van Popeye: van ijzer wordt een mens sterk. IJzer is een stof die een belangrijke functie in het lichaam vervult. Het is een bestanddeel van hemoglobine,

Nadere informatie

Voedingsadvies bij galklachten

Voedingsadvies bij galklachten Afdeling: Onderwerp: Diëtetiek 1 Wat is gal? De lever maakt galvloeistof aan, die nodig is bij de vertering van vetten. Deze galvloeistof wordt opgeslagen in de galblaas. Zodra er vet voedsel in de darm

Nadere informatie

Voedingsadviezen bij een tekort aan ijzer. Diëtetiek

Voedingsadviezen bij een tekort aan ijzer. Diëtetiek Voedingsadviezen bij een tekort aan ijzer Diëtetiek 1 Afdeling Diëtetiek Telefoon: 0591-69 12 57 Email: dietetiek@sze.nl 2 Voedingsadviezen bij een tekort aan ijzer IJzer is een mineraal dat voorkomt in

Nadere informatie

Bloedarmoede. Oorzaken, behandeling en voeding

Bloedarmoede. Oorzaken, behandeling en voeding Bloedarmoede Oorzaken, behandeling en voeding 1 Inhoud Inleiding 3 Waar bestaat bloed uit? 3 Wat is bloedarmoede? 3 Oorzaken van bloedarmoede 3 Rol van ijzer bij bloedarmoede 4 IJzervoorraad en ijzertekort

Nadere informatie

IJzerrijke voeding voor kinderen

IJzerrijke voeding voor kinderen Dietetiek IJzerrijke voeding voor kinderen Waar hebben we ijzer voor nodig? IJzer is een stof die een belangrijke functie in het lichaam heeft. Het is een belangrijke bouwsteen van hemoglobine. Dit zorgt

Nadere informatie

Voeding in de zwangerschap

Voeding in de zwangerschap Voeding in de zwangerschap Verloskunde Beter voor elkaar 1 2 Gezonde voeding Een gezonde leefstijl is belangrijk, vooral nu u in verwachting bent. Daarbij hoort gezonde voeding. Eten voor twee is niet

Nadere informatie

Voedingsadvies bij obstipatie

Voedingsadvies bij obstipatie Afdeling: Diëtetiek Onderwerp: 1 Hoe ontstaat obstipatie? Er zijn heel veel mensen die last hebben van obstipatie (moeilijke stoelgang of verstopping). Van obstipatie wordt gesproken wanneer men minder

Nadere informatie

Een operatie? Let op uw voeding!

Een operatie? Let op uw voeding! Een operatie? Let op uw voeding! Belangrijk Om een operatie en uw herstel zo goed mogelijk te laten verlopen is het belangrijk dat u lichamelijk in een zo goed mogelijke conditie bent. Een goede voedingstoestand

Nadere informatie

Risico op ondervoeding tijdens opname

Risico op ondervoeding tijdens opname Risico op ondervoeding tijdens opname Ondervoeding door ziekte, een behandeling of een operatie is in het ziekenhuis een veelvoorkomend probleem. Ongeveer één op de drie patiënten heeft een risico op

Nadere informatie

Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes

Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes DIETETIEK Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes Bij de behandeling van zwangerschapsdiabetes hoort een voedingsadvies. Vaak zijn maar een paar aanpassingen nodig in de voeding om nadelige gezondheidsgevolgen

Nadere informatie

Voeding bij diabetes mellitus

Voeding bij diabetes mellitus Voeding bij diabetes mellitus Inleiding Dieetadviezen bij diabetes mellitus zijn nauwelijks anders dan adviezen voor een goede voeding. De gedachte dat iemand met diabetes helemaal geen suiker mag eten

Nadere informatie

Dieetadviezen bij wondgenezing

Dieetadviezen bij wondgenezing Dieetadviezen bij wondgenezing Diëtetiek Bereikbaarheid afdeling Diëtetiek Amphia Ziekenhuis: Locatie Langendijk, Molengracht, Pasteurlaan: (076) 595 30 75 Algemeen telefoonnummer Amphia Ziekenhuis: (076)

Nadere informatie

Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar

Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar Gezonde leefstijl Ben jij benieuwd hoe je gezond kunt eten? Daar kan de Schijf van Vijf je bij helpen. Door iedere dag producten uit

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek

PATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek PATIËNTEN INFORMATIE Ondervoeding in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek Ondervoeding bij ziekte Ondervoeding door ziekte is in ziekenhuizen een veel voorkomend probleem. Ongeveer 1 op de 4 patiënten is

Nadere informatie

Voedingsrichtlijnen zwangerschap

Voedingsrichtlijnen zwangerschap Voedingsrichtlijnen zwangerschap Hoera! Je bent zwanger. Een nieuwe tijd breekt aan. Wat gaat deze zwangerschap brengen? Hoe zorg je dat je baby goed groeit? Hoe blijf je zelf fit tijdens je zwangerschap?

Nadere informatie

voedingsadvies bij dreigende ondervoeding

voedingsadvies bij dreigende ondervoeding patiënteninformatie voedingsadvies bij dreigende ondervoeding De arts of verpleegkundige heeft met u besproken dat u kans heeft op ondervoeding. Goede voeding kan helpen om uw conditie te verbeteren. Wat

Nadere informatie

voedingsvezel verrijkt dieet

voedingsvezel verrijkt dieet voedingsvezel verrijkt dieet inhoudsopgave Waarom deze brochure Wat zijn voedingsvezels? Algemene adviezen Wat zijn vezelrijke voedingsmiddelen? Hoeveel voedingsvezel is per dag nodig? Vochtadvies Werken

Nadere informatie

DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN.

DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN. GEZONDHEID INFOBLAD DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN. BRON: VIGeZ, 2011. De actieve voedingsdriehoek. De actieve voedingsdriehoek geeft je een idee

Nadere informatie

Eiwitbeperkt dieet. Over een eiwitbeperkt dieet. Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag

Eiwitbeperkt dieet. Over een eiwitbeperkt dieet. Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag Eiwitbeperkt dieet Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag Natriumbeperkt à 2400 mg natrium per dag (6 gram zout) Over een eiwitbeperkt dieet U heeft het advies gekregen een eiwitbeperkt

Nadere informatie

Dieetadviezen voor mensen met een colostoma

Dieetadviezen voor mensen met een colostoma Dieetadviezen voor mensen met een colostoma Naam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : o (0223) 69 69 16 o (0223) 69 69 27 o (0223) 69 62 81 o (0223) 69 63 29 1 Inhoud pag. 1. Inleiding...

Nadere informatie

Diëtetiek. Voedingsadvies bij jicht. Beter voor elkaar

Diëtetiek. Voedingsadvies bij jicht. Beter voor elkaar Diëtetiek Voedingsadvies bij jicht Beter voor elkaar 2 Voedingsadvies bij jicht Wat is jicht? Jicht is een aandoening die behoort tot de grote groep van reumatische aandoeningen. In tegenstelling tot de

Nadere informatie

Voedingsadvies bij peuterdiarree

Voedingsadvies bij peuterdiarree Diëtetiek Voedingsadvies bij peuterdiarree www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl DIE009 / Voedingsadvies bij peuterdiarree / 29-09-2014 2 Voedingsadvies

Nadere informatie

Voedingsadvies bij verhoogde bloedsuikers tijdens de zwangerschap

Voedingsadvies bij verhoogde bloedsuikers tijdens de zwangerschap Voedingsadvies bij verhoogde bloedsuikers tijdens de zwangerschap 2 Bij de Glucose Tolerantie Test was uw bloedsuiker (ook wel bloedglucose genoemd) te hoog. Daarom ontvangt u deze informatie. Wat is glucose?

Nadere informatie

Voedingsadvies bij zwangerschapsdiabetes. diabetes gravidarum

Voedingsadvies bij zwangerschapsdiabetes. diabetes gravidarum Voedingsadvies bij zwangerschapsdiabetes diabetes gravidarum 2 Deze brochure is bedoeld voor vrouwen met diabetes gravidarum. In deze brochure wordt informatie gegeven over o.a. de richtlijnen voor de

Nadere informatie

Afdeling Diëtetiek. Dieet bij een verhoogd cholesterolgehalte

Afdeling Diëtetiek. Dieet bij een verhoogd cholesterolgehalte Afdeling Diëtetiek Dieet bij een verhoogd cholesterolgehalte Algemeen U heeft een verhoogd cholesterolgehalte. Deze folder bevat informatie over het dieet bij een verhoogd cholesterolgehalte. U kunt deze

Nadere informatie

Voedingsadvies bij nierstenen

Voedingsadvies bij nierstenen Afdeling: Onderwerp: Diëtetiek Wat zijn nierstenen? Nierstenen of urinewegstenen kunnen ontstaan wanneer in de urine bepaalde stoffen in grote hoeveelheden voorkomen. Er kan dan een neerslag ontstaan in

Nadere informatie

Voedingsadvies bij nierstenen

Voedingsadvies bij nierstenen Voedingsadvies bij nierstenen Diëtetiek Beter voor elkaar 2 Voedingsadvies bij nierstenen Wat zijn nierstenen? Nierstenen of urinewegstenen kunnen ontstaan wanneer in de urine bepaalde stoffen in grote

Nadere informatie

Voedingsadvies bij maagklachten

Voedingsadvies bij maagklachten Afdeling: Onderwerp: Diëtetiek 1 Hoe ontstaan maagklachten? Het slijmvlies waarmee de binnenwand van de maag is bekleed, is normaal gesproken goed bestand tegen het bijtende maagzuur. De weerstand van

Nadere informatie

Diëtetiek Eiwitbeperkt dieet

Diëtetiek Eiwitbeperkt dieet Diëtetiek Eiwitbeperkt dieet Afdeling diëtetiek, telefoonnummer: 0344 674285 K. van Galen D. Jansen A. Kalisvaart R. van Nuland I.Oosterhof R. Weterings Eiwit Eiwitten zijn voedingsstoffen die we dagelijks

Nadere informatie

Voedingsadvies bij jicht

Voedingsadvies bij jicht Afdeling: Onderwerp: Diëtetiek Voedingsadvies bij jicht 1 www.ikazia.nl Voedingsadvies bij jicht 800287 / februari 2014 Voedingsadvies bij jicht Wat is jicht? Jicht is een aandoening die behoort tot de

Nadere informatie

Voedingsvezelverrijkt dieet

Voedingsvezelverrijkt dieet Voedingsvezelverrijkt dieet Naam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : o (0223) 69 69 16 o (0223) 69 69 27 o (0223) 69 62 81 o (0223) 69 63 29 1 Inhoud pag. Waarom deze brochure?...3 Wat zijn

Nadere informatie

Energiebeperkte voeding

Energiebeperkte voeding Afdeling: Onderwerp: Diëtetiek 1 Wat is overgewicht? Overgewicht ontstaat doordat het evenwicht tussen de opname van voedingsstoffen en het verbruik ervan is verstoord. U eet in feite méér dan uw lichaam

Nadere informatie

Dieet bij zwangerschapsdiabetes

Dieet bij zwangerschapsdiabetes Dieet bij zwangerschapsdiabetes De arts heeft u verteld dat u zwangerschapsdiabetes hebt. In deze folder leest u wat dit is en wat u hier met een dieet zelf aan kunt doen. Neem altijd uw verzekeringsgegevens

Nadere informatie

Risico op ondervoeding tijdens uw behandeling

Risico op ondervoeding tijdens uw behandeling Risico op ondervoeding tijdens uw behandeling Ondervoeding door ziekte, een behandeling of een operatie is een veelvoorkomend probleem in het ziekenhuis. Ongeveer één op de drie patiënten loopt risico

Nadere informatie

Gezond eten als je zwanger wilt worden

Gezond eten als je zwanger wilt worden Gezond eten als je zwanger wilt worden Auteur: Voedingscentrum Gezond eten is belangrijk, zeker als je zwanger wilt worden. Dit informatieblad bevat algemene tips en informatie over gezond eten. De tips

Nadere informatie

Regio Nijmegen. Een gezond gewicht. Informatie voor jongeren

Regio Nijmegen. Een gezond gewicht. Informatie voor jongeren Regio Nijmegen Een gezond gewicht Informatie voor jongeren Ben jij tevreden over je gewicht? Vind jij jezelf te dik of vind jij jezelf te dun? Wat betekent je gewicht voor hoe jij je voelt? Wil jij weten

Nadere informatie

Gezond gewicht: BOFT. Gezonde eet- en beweegadviezen. voor ouders van kinderen van 4 tot 12 jaar

Gezond gewicht: BOFT. Gezonde eet- en beweegadviezen. voor ouders van kinderen van 4 tot 12 jaar Gezond gewicht: BOFT Gezonde eet- en beweegadviezen voor ouders van kinderen van 4 tot 12 jaar Van gezond eten blijf je fit en van bewegen word je vrolijk Kinderen moeten goed eten om te groeien, leren,

Nadere informatie

Gezond eten met pubers

Gezond eten met pubers Gezond eten met pubers Slimme tips voor ouders E-Book uitgegeven door Feel Good Coaching, exploitant van Ladyline Parkstad en Ladyline Sittard Gezond eten met pubers Slimme tips voor ouders Als ouder zie

Nadere informatie

Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet

Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet Waarom eet je eigenlijk? Je krijgt er energie van! Energie heb je nodig alle processen in je lichaam b.v. voor lopen, computeren Maar ook

Nadere informatie

Vakantie vitamines: hoe voorkom je vakantie kilo s? Jantine Blaauwbroek Diëtist

Vakantie vitamines: hoe voorkom je vakantie kilo s? Jantine Blaauwbroek Diëtist Vakantie vitamines: hoe voorkom je vakantie kilo s? Jantine Blaauwbroek Diëtist Inhoud 1 Vakantiebestemmingen 2 Wat is gezonde voeding? 3 Energieleveranciers en functies 4 Energiebalans op vakantie 5 Weet

Nadere informatie

Diëtetiek. Vezelrijke voeding. Afdeling: Onderwerp:

Diëtetiek. Vezelrijke voeding. Afdeling: Onderwerp: Afdeling: Onderwerp: Diëtetiek 1 Een gezonde voeding bevat voldoende vezels. Voedingsvezel is de verzamelnaam voor de onverteerbare bestanddelen van de voeding. Ze komen alleen voor in plantaardige voedingsmiddelen.

Nadere informatie

Voedingsadvies bij Diabetes Mellitus. Bij gebruik van GLP-1-analoog

Voedingsadvies bij Diabetes Mellitus. Bij gebruik van GLP-1-analoog Voedingsadvies bij Diabetes Mellitus Bij gebruik van GLP-1-analoog Aangezien u lijdt aan Diabetes mellitus, type 2 (oftewel ouderdomsdiabetes) én overgewicht hebt, heeft de arts u een behandeling met zogenaamd

Nadere informatie

Voedingsadvies bij ijzertekort

Voedingsadvies bij ijzertekort Voedingsadvies bij ijzertekort Diëtetiek Beter voor elkaar 2 Voedingsadvies bij ijzertekort Wat is ijzer? IJzer is een voedingsstof die het lichaam nodig heeft om zich te ontwikkelen en goed te kunnen

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 3. Voeding 6. Slaap 22. Houding 30. Naar de dokter 37. Kleding 65. Mode 74. Kleding wassen 77

Inhoud. Voorwoord 3. Voeding 6. Slaap 22. Houding 30. Naar de dokter 37. Kleding 65. Mode 74. Kleding wassen 77 Inhoud Voorwoord 3 Voeding 6 Slaap 22 Houding 30 Naar de dokter 37 Kleding 65 Mode 74 Kleding wassen 77 6 VOEDING Weet wat je eet Je eet elke dag. Alles wat je eet (en drinkt) heet voeding. Is elke voeding

Nadere informatie

Kaliumverrijkt voedingsadvies

Kaliumverrijkt voedingsadvies Kaliumverrijkt voedingsadvies Wat doet kalium in het lichaam? Kalium heeft een belangrijke rol bij de bloeddruk en het doorgeven van prikkels naar het zenuwstelsel. Het zorgt tevens voor het samentrekken

Nadere informatie

Het bijhouden van een diabetes-eetdagboek tijdens de sensor. Diëtetiek

Het bijhouden van een diabetes-eetdagboek tijdens de sensor. Diëtetiek Het bijhouden van een diabeteseetdagboek tijdens de sensor Diëtetiek Inleiding Mensen met diabetes kunnen hun glucosewaarden op verschillende manieren onder controle houden. Sommigen doen dat met een zorgvuldig

Nadere informatie

Kaliumverrijkt voedingsadvies

Kaliumverrijkt voedingsadvies Kaliumverrijkt voedingsadvies Wat doet kalium in het lichaam Kalium heeft een belangrijke rol bij de bloeddruk en het doorgeven van prikkels naar het zenuwstelsel. Het zorgt tevens voor het samentrekken

Nadere informatie

Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014

Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014 Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014 Inhoudsopgave: Kennis testen Waar is voeding eigenlijk goed voor? Waarmee moeten we dan ontbijten? Bloedsuiker spiegel Calorieën?? Schijf van 5 Hoeveel calorieën

Nadere informatie

Voeding. Wat kunt u gemakkelijk doen of laten?

Voeding. Wat kunt u gemakkelijk doen of laten? Voeding Alle voedingsmiddelen bevatten ijzer. Daardoor is het bijna onmogelijk om een ijzervrij dieet te volgen. Als u een jaar lang een zeer streng ijzer-arm dieet zou volgen, dan komt dat overeen met

Nadere informatie

Schijf van Vijf-spel. Opdracht 4C. Opdracht

Schijf van Vijf-spel. Opdracht 4C. Opdracht Opdracht 4C Schijf van Vijf-spel Opdracht Doel: Introductie: 15 min. Opdracht 1: Opdracht 2: Kinderen worden bewust gemaakt van wat gezonde basisvoeding is. Dit zijn producten uit de Schijf van Vijf. Als

Nadere informatie

H.40025.0416. Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding

H.40025.0416. Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding H.40025.0416 Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding Inleiding Een gezond voedingspatroon is voor iedereen van belang. Gezonde voeding levert de energie en de voedingsstoffen die uw lichaam

Nadere informatie

Voedingsadvies bij peuterdiarree

Voedingsadvies bij peuterdiarree Afdeling: Onderwerp: Diëtetiek 1 Inleiding Peuterdiarree is een lastig en vervelend probleem waar peuters (en hun ouders/verzorgers) mee te maken kunnen krijgen. De voeding van uw kind kan hiermee te maken

Nadere informatie

Gynaecologie. Bloedarmoede. www.catharinaziekenhuis.nl

Gynaecologie. Bloedarmoede. www.catharinaziekenhuis.nl Gynaecologie Bloedarmoede www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is bloedarmoede?... 3 Hoe kunt u bloedarmoede herkennen?... 4 Behandeling bloedarmoede... 4 Aandachtspunten... 5 Vragen?... 6 Patiëntenvoorlichting:

Nadere informatie

Ik heb cholesterol Wat nu?

Ik heb cholesterol Wat nu? Ik heb cholesterol Wat nu? Belangrijk: Deze patiëntbrief is bedoeld ter ondersteuning van het consult door de huisarts. Deze informatie dient dus niet als vervanging van een consult bij een arts. Bedenk

Nadere informatie

Dienstverlenende werkzaamheden Les 7

Dienstverlenende werkzaamheden Les 7 Dienstverlenende werkzaamheden Les 7 voedingsadvies Julie hebben in les 1 al een voedingsdagboek moeten invullen en in les drie heb je als het goed is geleerd hoe de schijf van vijf werkt. Met deze kennis

Nadere informatie

Adviezen voor een optimale voeding. Energie- en eiwitrijke voeding bij ouderen

Adviezen voor een optimale voeding. Energie- en eiwitrijke voeding bij ouderen Adviezen voor een optimale voeding Energie- en eiwitrijke voeding bij ouderen Optimale voeding Wanneer u de laatste maanden onbedoeld bent afgevallen en/of minder eetlust heeft gehad, heeft dit invloed

Nadere informatie

Afdeling Diëtetiek Vezelrijke voeding

Afdeling Diëtetiek Vezelrijke voeding Afdeling Diëtetiek Vezelrijke voeding Telefoonnummer: 0344 674285 De arts heeft een vezelrijke voeding geadviseerd in verband met obstipatie of andere darmklachten. Van belang voor een goede darmfunctie

Nadere informatie

Vezels Elke dag D752-

Vezels Elke dag D752- Vezels Elke dag Wat zijn vezels? Vezels zijn stoffen uit planten. Ze zitten onder andere in groente, fruit en brood. Het maagdarmkanaal kan vezels niet verteren. Wat gebeurt er dan wel mee? Ze komen in

Nadere informatie

Voeding bij diabetes gravidarum

Voeding bij diabetes gravidarum Voeding bij diabetes gravidarum Diëtetiek Beter voor elkaar Voeding bij diabetes gravidarum Wat is diabetes gravidarum? Tijdens de zwangerschap kan het gebeuren dat de hoeveelheid glucose (suiker) in het

Nadere informatie

Voeding bij ziekte en herstel

Voeding bij ziekte en herstel Diëtetiek Voeding bij ziekte en herstel i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Inleiding Als u ziek bent, is de kans groot dat u gewicht verliest. Dat komt doordat het lichaam meer energie en voedingsstoffen

Nadere informatie

Voedingsadviezen na een maagresectie

Voedingsadviezen na een maagresectie Voedingsadviezen na een maagresectie Afdeling diëtetiek U heeft een maagoperatie ondergaan. Hierbij is (een gedeelte van) uw maag weggenomen. Door deze ingreep is uw spijsverteringskanaal veranderd. Deze

Nadere informatie

Goede voeding voor jongeren van 13-18 jaar

Goede voeding voor jongeren van 13-18 jaar Goede voeding voor jongeren van 13-18 jaar Ziekenhuis Gelderse Vallei Iedereen heeft een goede voeding nodig, dat is bekend. Daarbij moet wel aangegeven worden dat niet iedereen hetzelfde is. Een goede

Nadere informatie

Eiwitbeperkt dieet Radboud universitair medisch centrum Radboud universitair medisch centrum

Eiwitbeperkt dieet Radboud universitair medisch centrum Radboud universitair medisch centrum Eiwitbeperkt dieet U heeft het advies gekregen om een eiwitbeperkt dieet te volgen. Deze brochure geeft u algemene informatie en voedingsadviezen over een eiwitbeperkt dieet. Heeft u na het lezen van

Nadere informatie

Vetten Minder verzadigd vet, meer onverzadigd vet

Vetten Minder verzadigd vet, meer onverzadigd vet Vetten Minder verzadigd vet, meer onverzadigd vet In voeding zitten twee soorten vet: verzadigd vet en onverzadigd vet. Als je verzadigd vet vervangt door onverzadigd vet heeft dat een positief effect

Nadere informatie

GEZONDE VOEDING VOOR KINDEREN VAN 4-12 JAAR

GEZONDE VOEDING VOOR KINDEREN VAN 4-12 JAAR GEZONDE VOEDING VOOR KINDEREN VAN 4-12 JAAR Kinderen hebben een goede voeding nodig, dat is bekend. Maar waaruit moet deze voeding eigenlijk bestaan? In deze brochure wordt uiteengezet waaraan een gezonde

Nadere informatie

Zwangerschap. Wat kun je wel en niet eten?

Zwangerschap. Wat kun je wel en niet eten? Zwangerschap Wat kun je wel en niet eten? Gezond zwanger Tijdens je zwangerschap is goed eten belangrijk. Je baby gebruikt namelijk de voedingsstoffen uit jouw eten om te groeien. Jullie hebben dus samen

Nadere informatie

Goede voeding voor je kind. Uitleg over basisvoeding en een dagmenu

Goede voeding voor je kind. Uitleg over basisvoeding en een dagmenu Goede voeding voor je kind Uitleg over basisvoeding en een dagmenu Goede voeding Dagmenu kind 1 t/m 3 jaar Wat is goede voeding voor kinderen? Door alle beschikbare informatie is het soms lastige te weten

Nadere informatie

VOEDING BIJ ZWANGERSCHAPSDIABETES

VOEDING BIJ ZWANGERSCHAPSDIABETES Diabetes DIABETES VOEDING BIJ ZWANGERSCHAPSDIABETES Diabetes is een aandoening waarbij er problemen zijn met het op peil houden van het bloedglucose. Glucose is afkomstig van koolhydraten uit de voeding

Nadere informatie

Voedingsadviezen. 2.1. Samenstelling van de voeding. 6-7 sneetjes. 20-25 g. 4-5 aardappelen/ opscheplepels

Voedingsadviezen. 2.1. Samenstelling van de voeding. 6-7 sneetjes. 20-25 g. 4-5 aardappelen/ opscheplepels Hoofdstuk 2 Voedingsadviezen voor mensen met diabetes mellitus 2.1. Samenstelling van de voeding Dieetadviezen bij diabetes mellitus zijn niet anders dan adviezen voor een goede voeding. De basis van een

Nadere informatie

Goede voeding vóór een operatie

Goede voeding vóór een operatie Goede voeding vóór een operatie Adviezen om uw conditie te verbeteren Inhoud Gewichtsverlies 3 Eiwitten 4 Calorieën 4 Vóór de opname 4 Gewichtsverloop 5 Meer informatie 5 Uw vragen 6 Notities 7 Een goede

Nadere informatie

Vetten Minder verzadigd vet, meer onverzadigd vet

Vetten Minder verzadigd vet, meer onverzadigd vet Vetten Minder verzadigd vet, meer onverzadigd vet In voeding zitten twee soorten vet: verzadigd vet en onverzadigd vet. Als je verzadigd vet vervangt door onverzadigd vet heeft dat een positief effect

Nadere informatie

Afdeling: Diëtetiek. Onderwerp: Voeding bij diabetes gravidarum

Afdeling: Diëtetiek. Onderwerp: Voeding bij diabetes gravidarum Afdeling: Diëtetiek Onderwerp: Voeding bij diabetes gravidarum Voeding bij diabetes gravidarum Wat is diabetes gravidarum? Tijdens de zwangerschap kan het gebeuren dat de hoeveelheid glucose (suiker) in

Nadere informatie

1. Verdeling tijdens de ramadan 2. Het Suikerfeest

1. Verdeling tijdens de ramadan 2. Het Suikerfeest 1. Verdeling tijdens de ramadan 2. Het Suikerfeest 4. Goede indeling van het bord 3. Goede vulling van het bord 6. Goede hoeveelheid kiezen 5. Goede keuze maken 8. Drink geen vruchtensap 7. Gedroogd of

Nadere informatie

Geef kanker. minder kans. eet volop. groente en. fruit

Geef kanker. minder kans. eet volop. groente en. fruit Geef kanker minder kans eet volop groente en fruit Iedereen heeft zo zijn eetgewoonten. De één eet wat meer dan de ander. De één lust graag dit, de ander dat. Vaste eetgewoonten zijn er steeds minder.

Nadere informatie

Gezonde voeding. voor Nederlanders. Zorg goed voor uw hart

Gezonde voeding. voor Nederlanders. Zorg goed voor uw hart Gezonde voeding voor Nederlanders Zorg goed voor uw hart Wat is het belang van goede voeding? Risicofactoren We eten om in leven te blijven. Maar we eten ook omdat we het gezellig vinden. En we willen

Nadere informatie

IJzerrijke voeding na een bevalling

IJzerrijke voeding na een bevalling Diëtetiek Gynaecologie / Verloskunde Verpleegafdeling B2 IJzerrijke voeding na een bevalling i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen U heeft tijdens uw bevalling veel bloed verloren. Hierdoor

Nadere informatie

Voedingsadviezen. Diëtetiek. Bij zwangerschapsdiabetes

Voedingsadviezen. Diëtetiek. Bij zwangerschapsdiabetes Diëtetiek Voedingsadviezen Bij zwangerschapsdiabetes Inleiding U heeft van uw behandelend arts vernomen dat u zwangerschapsdiabetes heeft. U heeft tijdens uw bezoek aan de diëtist al de voedingsadviezen

Nadere informatie

Afdeling diëtetiek Richtlijnen kaliumbeperkt dieet

Afdeling diëtetiek Richtlijnen kaliumbeperkt dieet Afdeling diëtetiek Richtlijnen kaliumbeperkt dieet Telefoonnummer: 0344 674285 Kalium Kalium is een mineraal dat in vrijwel alle voedingsmiddelen voorkomt. Kalium is nodig voor de geleiding van zenuwprikkels.

Nadere informatie

Afdeling Diëtetiek. Voedingsadvies bij jicht

Afdeling Diëtetiek. Voedingsadvies bij jicht Afdeling Diëtetiek Algemeen U heeft jicht. In deze folder vindt u een aantal algemene adviezen die eventuele klachten kunnen voorkomen of verminderen. Wat is jicht? Jicht is een aandoening die behoort

Nadere informatie

Gezonde voeding voor teamsporters

Gezonde voeding voor teamsporters Gezonde voeding voor teamsporters Inleiding Door: Esther Verhoef en Puck Reckers Doel: Kennis vergroten goede voeding rondom trainingen/wedstrijden. Inhoud Presentatie Wat is voeding - Koolhydraten - Vetten

Nadere informatie

Goed eten en drinken in het CWZ

Goed eten en drinken in het CWZ Goed eten en drinken in het CWZ Als u de laatste maand(en) onbedoeld bent afgevallen en/of een verminderde eetlust heeft (gehad) kan het zijn dat u risico loopt op een slechte voedingstoestand of dat u

Nadere informatie

Dieetadvies bij zwangerschapsdiabetes

Dieetadvies bij zwangerschapsdiabetes Dieetadvies bij zwangerschapsdiabetes Wat is zwangerschapsdiabetes Zwangerschapsdiabetes (diabetes gravidarum) is een vorm van diabetes mellitus die tijdens de zwangerschap ontstaat. Als een vrouw deze

Nadere informatie

Energie en eiwitverrijkt dieet. Afdeling Diëtetiek

Energie en eiwitverrijkt dieet. Afdeling Diëtetiek 00 Energie en eiwitverrijkt dieet Afdeling Diëtetiek Wanneer is een energie- en eiwitverrijkt dieet nodig? Een energie- en eiwitverrijkt dieet is bestemd voor mensen met een te laag lichaamsgewicht of

Nadere informatie

Voeding en Osteoporose

Voeding en Osteoporose Voeding en Osteoporose Uit onderzoek blijkt dat u botontkalking heeft. Het is ook mogelijk dat u bepaalde medicijnen gebruikt of een ziekte heeft die botontkalking zouden kunnen veroorzaken. Op den duur

Nadere informatie

Vezelverrijkt dieetadvies. Diëtetiek

Vezelverrijkt dieetadvies. Diëtetiek Vezelverrijkt dieetadvies Diëtetiek Inleiding De arts heeft u doorverwezen naar de diëtist. Bij sommige aandoeningen van zowel de dunne als de dikke darm is het wenselijk het vezelgehalte van de voeding

Nadere informatie

VOEDING OP DE BUURDERIJ

VOEDING OP DE BUURDERIJ VOEDING OP DE BUURDERIJ De voeding op de Buurderij voldoet aan de richtlijnen Gezonde Voeding van het Voedingscentrum. Per 1 januari 2018 is er gemiddeld 6,60 beschikbaar per bewoner per dag voor het eten.

Nadere informatie

Diabetes mellitus. Victoza en voeding

Diabetes mellitus. Victoza en voeding Diabetes mellitus Victoza en voeding In het kort Wat is diabetes? Diabetes mellitus wordt in de volksmond ook wel suikerziekte genoemd. Bij Diabetes mellitus is er geen of onvoldoende insuline beschikbaar

Nadere informatie

Voorkomen van ondervoeding bij volwassenen

Voorkomen van ondervoeding bij volwassenen Voorkomen van ondervoeding bij volwassenen Inleiding Ondervoeding door ziekte komt in het ziekenhuis veel voor. Daarom besteedt ook de Ommelander Ziekenhuis Groep hieraan extra aandacht. Ziek zijn is topsport

Nadere informatie

Gezonde voeding. voor Marokkaanse Nederlanders. Zorg goed voor uw hart

Gezonde voeding. voor Marokkaanse Nederlanders. Zorg goed voor uw hart Gezonde voeding voor Marokkaanse Nederlanders Zorg goed voor uw hart Wat is het belang van goede voeding? Risicofactoren We eten om in leven te blijven. Maar we eten ook omdat we het gezellig vinden. En

Nadere informatie

GEZOND ETEN MET DE SCHIJF VAN VIJF

GEZOND ETEN MET DE SCHIJF VAN VIJF GEZOND ETEN MET DE SCHIJF VAN VIJF DE SCHIJF VAN VIJF IN HET KORT Iedereen weet dat gezond eten goed voor je is. Door gezond te eten, voel je je fitter. Daarnaast is het belangrijk om een gezond gewicht

Nadere informatie

Sportvoeding. Antwoord op veel gestelde vragen over voeding. Sadia Rodjan Danique Stoop

Sportvoeding. Antwoord op veel gestelde vragen over voeding. Sadia Rodjan Danique Stoop Sportvoeding Antwoord op veel gestelde vragen over voeding Sadia Rodjan Danique Stoop Alles over eten Wanneer eet ik gezond? Gezond eten wordt vaak gezien als het eten van voldoende groente en fruit. Maar

Nadere informatie

Koolhydraatarm dieet en diabetes mellitus

Koolhydraatarm dieet en diabetes mellitus Koolhydraatarm dieet en diabetes mellitus Een koolhydraatarm dieet De arts of diëtist heeft met u besproken dat u gedurende drie maanden een koolhydraatarm dieet gaat volgen. Dit dieet volgt u in overleg

Nadere informatie

Afdeling diëtetiek Voeding en zwangerschapsdiabetes

Afdeling diëtetiek Voeding en zwangerschapsdiabetes Afdeling diëtetiek Voeding en zwangerschapsdiabetes Telefoonnummer: 0344 674285 Zwangerschapsdiabetes (= diabetes gravidarum) is een vorm van diabetes mellitus die tijdens de zwangerschap ontstaat en meestal

Nadere informatie

Diëtetiek VOEDING EN ZWANGERSCHAPSDIABETES

Diëtetiek VOEDING EN ZWANGERSCHAPSDIABETES Diëtetiek VOEDING EN ZWANGERSCHAPSDIABETES PATIËNTENVOORLICHTING Ziekenhuis Rivierenland 2 Zwangerschapsdiabetes (= diabetes gravidarum) is een vorm van diabetes mellitus die tijdens de zwangerschap ontstaat

Nadere informatie

Naam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : o (0223) 69 69 16 o (0223) 69 69 27 o (0223) 69 62 81 o (0223) 69 63 29

Naam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : o (0223) 69 69 16 o (0223) 69 69 27 o (0223) 69 62 81 o (0223) 69 63 29 Diverticulitis Naam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : o (0223) 69 69 16 o (0223) 69 69 27 o (0223) 69 62 81 o (0223) 69 63 29 1 Inhoud pag. Inhoud...2 Wat is diverticulitis?...3 Oorzaken

Nadere informatie

De Schijf van Vijf in het kort

De Schijf van Vijf in het kort Gezond eten met de Schijf van Vijf De Schijf van Vijf in het kort Iedereen weet dat gezond eten goed voor je is. Door gezond te eten, voel je je fitter. Daarnaast is het belangrijk om een gezond gewicht

Nadere informatie