Vloekmonitor Rapport. Cijfers grof taalgebruik Nederlandse televisie. Anouk van Drunen. E3534 april Bestemd voor:

Transcriptie

1 Grote Bickersstraat KS Amsterdam Postbus AE Amsterdam t f e info@tns-nipo.com Rapport Vloekmonitor 2006 Cijfers grof taalgebruik Nederlandse televisie Anouk van Drunen E3534 april 2007 Bestemd voor: Bond tegen het vloeken Veenendaal Alle in dit document vermelde gegevens zijn strikt vertrouwelijk. Publicatie en inzage aan derden, geheel of gedeeltelijk, is zonder toestemming van TNS NIPO beslist niet toegestaan. TNS NIPO ISO 9001 rapport nederlands.dot

2 Inhoud Inleiding 1 1 Grove taal in het algemeen registraties van grove taal per week ,6 uitingen van grove taal per uur Twee derde grove taal bestaat uit schutting- of scheldwoorden Aandeel vloeken stabiel 4 2 Vloeken in het algemeen registraties van vloeken per week ,3 vloeken per uur Aandeel vloeken stabiel 7 3 Vloeken: wanneer en in welk type programma? Meeste gevloek in avonduren Constante verdeling vloeken per meetweek Minder vloeken dan grove taal in kinderprogramma s Vloeken door de jaren heen 11 4 Vloeken en grof taalgebruik: meeste bij publieken of commerciëlen? Grof taalgebruik weer meer bij commerciëlen Niet elke meetweek meeste grove taal op commerciële zenders Vloeken even vaak bij commerciëlen en publieken 13 5 Grove taal: op welke zenders het meest? Bij commerciëlen VERONICA wederom aan kop BNN gemiddeld weer de meeste uitingen per uur 15 6 Vloeken: op welke zenders en in welke programma s? Weer meest gevloekt bij BNN, van alle zenders en omroepen Commerciële zenders: Jensen en Wakker worden met Valerio voeren de boventoon Publieke omroepen: meeste vloeken in Onderweg naar morgen en Waltz 21 Bijlagen 1 Onderzoeksverantwoording 2 Tabellen meetweken totaal 3 Tabellen meetweken 4 Vragenlijst Inhoud figuren en tabellen Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April 2007

3 1 Gemiddeld aantal registraties per week in 2003, 2004, 2005 en Verhouding soorten grove taal 4 3 Soorten grove taal in Vloekmonitoren 2003, 2004, 2005 en Gemiddeld aantal registraties per week in 2003, 2004, 2005 en Vloeken in Vloekmonitoren 2003, 2004, 2005 en 2006 (%) 7 6 Uitingen vloeken per dagdeel 8 7 Uitingen grof taalgebruik in ochtend, middag en avond, per meetweek 9 8 Vloeken en grove taal per type programma (%) 10 9 Vloeken per type programma (%) Uitingen van grove taal per uur, per type zender (publiek of commercieel) in de Vloekmonitoren van 2003, 2004, 2005 en Uitingen van grove taal per uur, per meetweek Overzicht gemiddeld aantal grove woorden per uur, per commerciële omroep in 2003, 2004, 2005 en Overzicht met gemiddeld aantal grove woorden per uur, per publieke omroep in 2003, 2004, 2005 en Overzicht gemiddeld aantal vloeken per uur, per omroep Overzicht verantwoordelijke programma s per omroep; aantal vloeken per programma Overzicht verantwoordelijke programma s per omroep; aantal vloeken per programma Meetweken Vloekmonitor 2006 Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April 2007

4 Inleiding In 2003 is in opdracht van de Bond tegen het vloeken de Vloekmonitor van start gegaan. Sindsdien zijn jaarlijks alle Nederlandse televisiezenders, zestien uur per dag, een aantal weken verspreid over het jaar, bekeken op grove taal. Ook in 2006 heeft TNS NIPO het gebruik van grove taal op de Nederlandse televisiezenders voor de Bond tegen het vloeken in kaart gebracht. Het onderhavige rapport is een verslag van de uitkomsten van deze Vloekmonitor In de Vloekmonitor 2006 zijn wederom alle Nederlandse televisiezenders, zestien uur per dag, een aantal weken 1 over het jaar verdeeld, geobserveerd. Onder grof taalgebruik wordt in de Vloekmonitor het volgende verstaan: Het geheel van vloeken, bastaardvloeken, verwensingen, scheldwoorden en schuttingwoorden. Bij vloeken gaat het om krachttermen onder aanroeping van de naam van God, Jezus en/of een bede om verdoemenis. Bij bastaardvloeken betreft het een verbastering van vloeken. Onder verwensingen worden woorden verstaan waarmee men een ander iets ergs, iets onaangenaams of iets negatiefs toewenst en bij scheldwoorden gaat het om honende, beledigende woorden, waarmee men iemand negatief karakteriseert. Bij schuttingwoorden, tot slot, moet gedacht worden aan platte, obscene woorden (minus de scheldwoorden). Exacte voorbeelden van de verschillende soorten krachttermen zijn terug te vinden in de bijlagen. Op verzoek van de Bond tegen het vloeken besteden wij dit jaar meer aandacht aan het vloeken in de rapportage dan in voorgaande jaren. Ook zal het accent meer liggen op de programma s waarin gevloekt wordt, zodat de Bond hier beter op kan anticiperen. De rapportage wordt ingeleid met het hoofdstuk grove taal in het algemeen, vervolgens is er specifieke aandacht voor het vloeken en wordt dit in de verdere rapportage ook doorgevoerd. De uitkomsten van de meetweken van de Vloekmonitor 2006 en de onderzoeksverantwoording zijn terug te vinden in de bijlagen van het rapport. 1 In totaal hebben er drie meetweken plaatsgevonden in de Vloekmonitor Voor meer details aangaande de opzet van het onderzoek verwijzen wij naar de onderzoeksverantwoording. Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April

5 1 Grove taal in het algemeen Zoals in de inleiding reeds is aangegeven, is de Vloekmonitor opgezet om het grove taalgebruik op de Nederlandse televisiezenders in kaart te brengen. In dit hoofdstuk wordt aandacht besteed aan de omvang van het gebruik van grove taal op de Nederlandse televisiezenders in het algemeen. Achtereenvolgens komen het absolute aantal registraties, het gemiddelde aantal registraties van grove taal per uur en het soort grove taal aan de orde registraties van grove taal per week Het aantal uitingen van grove taal is ten opzichte van 2005 met circa 250 uitingen per week toegenomen. Waar er in 2005 gemiddeld uitingen van grove taal per week zijn geregistreerd, zijn dat er in 2006 gemiddeld per week (2004: 1.858, 2003: 1.617). 1 Gemiddeld aantal registraties per week in 2003, 2004, 2005 en grove taal Bron: TNS NIPO, Op basis van drie meetweken. Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April

6 Wanneer het gemiddelde aantal registraties per week op jaarbasis berekend is (vermenigvuldigen met 52), blijkt dat er over heel 2006 genomen, afgerond uitingen van grove taal zijn geweest. Het aantal geregistreerde uitingen in 2006 in de derde meetweek (periode 11 tot en met 17 december) is met het laagst. In de eerste meetweek (periode 24 tot en met 30 april) zijn de meeste uitingen geregistreerd, namelijk Het aantal uitingen van grove taal in de tweede meetweek (periode 14 tot en met 20 augustus) valt hier tussenin: uitingen ,6 uitingen van grove taal per uur Wat de omvang van het gebruik van grove taal op de Nederlandse televisiezenders betreft, is het interessant om, naast het absolute aantal registraties van grove taal, te kijken naar het gemiddelde aantal registraties van grove taal per uur. Gemiddeld zijn er 1,6 uitingen van grove taal per uur geregistreerd. In de Vloekmonitor van 2005 waren dat er 1,5. In 2004 waren dat nog 1,3 registraties en in de monitor van 2003 waren dat er 1,2. In de derde meetweek van 2006 is er, per uur, de minste grove taal geuit: 1,2 uitingen. In de tweede meetweek zijn er 1,6 en in de eerste meetweek 1,9 uitingen van grove taal gemeten. 1.3 Twee derde grove taal bestaat uit schutting- of scheldwoorden Als onderscheid wordt gemaakt naar de diverse soorten grove taal, blijkt de geuite grove taal voor het merendeel te bestaan uit scheldwoorden (39%) en schuttingwoorden (32%). Voorts is een op de vijf grove taaluitingen een vloek gebleken (19%), 6% een bastaardvloek en 3% een verwensing. Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April

7 2 Verhouding soorten grove taal 6% 3% 19% 39% scheldwoorden schuttingwoorden vloeken bastaardvloeken verwensingen 32% Bron: TNS NIPO, Aandeel vloeken stabiel Wanneer de verdelingen van soorten grove taal uit de Vloekmonitoren van 2003 tot en met 2006 naast elkaar worden gezet (figuur 3), zijn er tussen 2005 en 2006 een paar verschuivingen waar te nemen. Tussen 2003 en 2004 vond een aanzienlijke verschuiving in het aandeel vloeken en scheldwoorden plaats. Deze verschuiving zette zich niet door tussen 2004 en Ook in 2006 ten opzichte van 2005 is hier geen opvallende verandering te zien. De trend die lijkt te ontstaan vanaf 2003 is dat het aandeel scheldwoorden toeneemt en het aandeel vloeken, bastaardvloeken en verwensingen afneemt. Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April

8 3 Soorten grove taal in Vloekmonitoren 2003, 2004, 2005 en 2006 % scheldwoorden schuttingwoorden vloeken bastaardvloeken verwensingen Bron: TNS NIPO, 2007 Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April

9 2 Vloeken in het algemeen In dit hoofdstuk besteden wij aandacht aan de omvang van het gebruik van vloeken op de Nederlandse televisiezenders in het algemeen. Achtereenvolgens komen het absolute aantal registraties en het gemiddelde aantal registraties van vloeken per uur aan de orde registraties van vloeken per week Het aantal uitingen van vloeken is ten opzichte van 2005 met 42 uitingen toegenomen. Procentueel gezien is dit ongeveer een even grote toename in aantal vloeken als in aantal uitingen van grove taal. Sinds 2004 heeft zich een stijging van het aantal vloeken op televisie ingezet, die elk jaar iets lijkt toe te nemen. 4 Gemiddeld aantal registraties per week in 2003, 2004, 2005 en vloeken Bron: TNS NIPO, 2007 Wanneer het gemiddelde aantal registraties per week met 52 is vermenigvuldigd, blijkt dat er over het hele jaar 2006 genomen, afgerond, vloeken zijn geuit. Van het totale aantal registraties grof taalgebruik heeft vloeken een aandeel van 19%. 3 Gemiddelden zijn gebaseerd op drie meetweken. Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April

10 In de tweede meetweek (periode 11 tot en met 17 december) is er het minste aantal vloeken geuit (366). In de eerste meetweek (periode 24 tot en met 30 april) zijn de meeste vloeken geregistreerd, namelijk 423. Het aantal vloeken in de derde meetweek (periode 14 tot en met 20 augustus), valt hier tussenin: ,3 vloeken per uur Ook wat betreft het aantal vloeken is het interessant om, naast het absolute aantal vloeken, te kijken naar het gemiddelde aantal vloeken per uur. Gemiddeld zijn er 0,6 vloeken per uur geregistreerd als aandeel in het totale aantal uitgezonden uitingen van grove taal. In het gemiddelde aantal vloeken per uur is het aandeel van de publieke en commerciële zenders nagenoeg gelijk; de balans slaat ten nadele net door naar de commerciële kant. In de eerste meetweek ligt het gemiddelde aantal vloeken per uur - met 0,63 - iets hoger. In de tweede en derde meetweek is het gemiddelde ongeveer gelijk: respectievelijk 0,58 en 0, Aandeel vloeken stabiel Wanneer we het aantal vloeken uit de Vloekmonitoren van 2003 tot en met 2006 naast elkaar zetten (figuur 5), zijn er tussen deze jaren nauwelijks verschuivingen waar te nemen. In 2006 is ten opzichte van 2005 geen toe- of afname in het aandeel vloeken op televisie te signaleren. Het aandeel vloeken blijft nagenoeg gelijk. 5 Vloeken in Vloekmonitoren 2003, 2004, 2005 en 2006 (%) % vloeken Bron: TNS NIPO, 2007 Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April

11 3 Vloeken: wanneer en in welk type programma? In het kader van het inventariseren van het gebruik van vloeken op de Nederlandse televisiezenders, zal er in dit hoofdstuk naar gekeken worden wanneer (op welke momenten) en waarin (in welk type programma s) er gevloekt wordt. 3.1 Meeste gevloek in avonduren Twee derde (66%) van het aantal vloeken wordt uitgezonden in de avonduren (van uur tot uur). Een kwart (24%) van het vloeken gebeurt s middags (van uur tot uur) en een tiende (10%) in de ochtend (van 8.00 uur tot uur). Het aandeel dat vloeken in de avonduren heeft (59%) komt nagenoeg overeen met het aandeel dat grove taal in de avonduren heeft (66%). 6 Uitingen vloeken per dagdeel 10% 24% ochtend (4 uur) middag (6 uur) avond (6 uur) 66% Bron: TNS NIPO, 2007 De verdeling van het aantal vloeken over de dagdelen is sinds 2003 nagenoeg gelijk gebleven; dit vindt voornamelijk plaats in de avonduren (2003, 68%; 2004, 60%; 2005, 66% en 2006, 66%). Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April

12 3.1.1 Constante verdeling vloeken per meetweek De verdeling van het vloeken over de verschillende dagdelen per meetweek is redelijk constant gebleken. In elke meetweek is twee derde van het vloeken in de avond geuit, ongeveer een kwart in de middag en een tiende in de ochtend. Dit is in figuur 7 grafisch weergegeven. 7 Uitingen grof taalgebruik in ochtend, middag en avond, per meetweek % 100% 90% 80% 70% % 50% avond (6 uur) middag (6 uur) ochtend (4 uur) 40% 30% 20% % % eerste meetweek tweede meetweek derde meetweek gemiddeld Bron: TNS NIPO, 2007 Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April

13 3.2 Minder vloeken dan grove taal in kinderprogramma s Wanneer we kijken naar waarin (in welk type programma s) er is gevloekt, ten opzichte van grove taal in zijn totaliteit, is de opmerkelijkste uitkomst dat het aandeel vloeken in kinderprogramma s (inclusief tekenfilms) veel kleiner is dan het aandeel grove taal. In de andere type programma s is het aandeel grove taal en vloeken ongeveer gelijk. Zoals in voorgaande jaren is het aandeel grove taal in kinderprogramma s opmerkelijk groot; het neemt een derde plaats in. In dit type programma komt het daadwerkelijke vloeken daarentegen veel minder vaak voor. In de lijst met meeste vloeken staan kinderprogramma s onderaan. Deze uitkomst zien we ieder jaar terug. Zowel het vloeken als de grove taal in zijn totaliteit komen het meest in series voor. De films en documentaires behalen bij beide soorten een tweede plaats. Voor alle type programma s zijn er weinig verschillen tussen de grove taal en het vloeken. Alleen in kinderprogramma s is er een duidelijk verschil waar te nemen. Dit is tegelijkertijd ook het type programma waarin dit het meest van belang is. 8 Vloeken en grove taal per type programma (%) type programma grove taal vloeken series films en documentaires kinderprogramma s (incl. tekenfilms) 11 3 reclame 9 8 soaps 6 7 spelprogramma s/quizzen 5 6 talkshows 3 5 muziek 2 3 actualiteitenprogramma s/journaal 1 2 anders totaal Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April

14 3.2.1 Vloeken door de jaren heen De top drie van type programma s waarin het meest gevloekt wordt, is door de jaren heen redelijk constant te noemen. De series bevatten elk jaar opnieuw het meeste aantal vloeken. De films en documentaires staan elk jaar behalve in op de tweede plaats wat betreft het meeste aantal vloeken. In 2004 namen de muziekprogramma s de plek van de films en documentaires in. In de jaren daaropvolgend zien we echter een halvering van het aantal vloeken in de muziek. In de kinderprogramma s zien we een gelijksoortige ontwikkeling; na 2003 halveert het aantal vloeken en daarna stabiliseert het. Voorts laten ook actualiteitenprogramma s en journaal een gestage afname in vloeken zien. Tot slot, in 2006 voor het eerst een plek in de top drie voor reclame (op drie) wat betreft aantal vloeken. In tabel 9 is deze verdeling per jaar weergegeven. 9 Vloeken per type programma (%) type programma series films en documentaires reclame soaps spelprogramma s/quizzen talkshows kinderprogramma s (incl. tekenfilms) muziek actualiteitenprogramma s/journaal anders totaal Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April

15 4 Vloeken en grof taalgebruik: meeste bij publieken of commerciëlen? Bij het in kaart brengen van de uitingen van grove taal op de Nederlandse televisiezenders, is gekeken naar zowel de publieke als de commerciële zenders. In het navolgende is aandacht voor respectievelijk de grove taal en het vloeken op beide type zenders. Omdat het aantal uitzenduren per zender kan verschillen, is bij een vergelijking van zenders gekeken naar het gemiddelde aantal uitingen van grove taal of vloeken per uur. 4.1 Grof taalgebruik weer meer bij commerciëlen In tegenstelling tot eerdere jaren bleek in de Vloekmonitor van vorig jaar dat er iets vaker grove taal werd geuit op de publieke zenders dan op de commerciële zenders. Dit jaar zien we het tij weer keren; de hoeveelheid grove taal op publieke zenders is onveranderd en de grove taal op de commerciële zenders neemt iets toe. Een en ander wordt grafisch weergegeven in figuur Uitingen van grove taal per uur, per type zender (publiek of commercieel) in de Vloekmonitoren van 2003, 2004, 2005 en ,8 1,6 1,6 1,5 1,5 1,5 1,6 1,4 1,3 1,4 1,4 1,3 1,2 1,1 1,2 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 gemiddeld commercieel gemiddeld publiek gemiddeld totaal Bron: TNS NIPO, 2007 Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April

16 4.2 Niet elke meetweek meeste grove taal op commerciële zenders Wanneer de publieke en commerciële zenders per meetweek worden vergeleken, komt naar voren dat, als het gaat om het aantal grove woorden per uur, de commerciëlen niet in elke meetweek aan kop gaan. In figuur 11 is te zien dat hoewel in de eerste en de derde meetweek de commerciële zenders de meeste grove taaluitingen kennen, in de tweede meetweek de meeste grove taal is gebezigd op de publieke zenders. 11 Uitingen van grove taal per uur, per meetweek 2,5 2,1 2 1,5 1,7 1,9 1,5 1,8 1,6 1,4 1,2 1 0,9 0,5 0 eerste meetweek tweede meetweek derde meetweek commercieel publiek gemiddeld Bron: TNS NIPO, Vloeken even vaak bij commerciëlen en publieken Het daadwerkelijke vloeken verschilt bijna niet in aantal op de commerciële en publieke zenders. Op beide zenders wordt er gemiddeld 0,3 keer per uur gevloekt. Op basis van twee cijfers achter de komma is er wel een kleine voorsprong van de commerciëlen te zien; de verschillen zijn echter verwaarloosbaar in vergelijking met de verschillen in uitingen van grove taal. Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April

17 5 Grove taal: op welke zenders het meest? Nadat in het voorgaande hoofdstuk is gebleken dat - over het geheel genomen in op de commerciële zenders per uur iets vaker grove taal is gebezigd dan op de publieke zenders, wordt in dit hoofdstuk nagegaan welke specifieke zender verantwoordelijk is voor de meeste uitingen van grove taal. Aangezien het aantal uitzenduren per omroep kan verschillen, zal wederom bij de vergelijking uitgegaan worden van het gemiddelde aantal uitingen van grove taal per uur. 5.1 Bij commerciëlen VERONICA wederom aan kop Vier van de commerciële zenders hebben een bovengemiddelde score op het aantal grove uitingen per uur. Hierbij voert VERONICA evenals in eerdere jaren de boventoon. Deze zender is met gemiddeld 3,5 uiting per uur de grootste van de commerciële zenders. Ten opzichte van vorig jaar is bij deze zender een kleine daling te zien. Het merendeel van de zenders laat echter een stijging (variërend van een tiende tot een verdubbeling) zien in het aantal uitingen in De grove taal op MTV is verdubbeld. Naast VERONICA en MTV zijn TIEN (Talpa) en NET 5 met name verantwoordelijk voor uitingen van grove taal op de commerciële zenders. RTL 5 en JETIX scoren ongeveer gemiddeld. De overige zenders scoren beneden gemiddeld waarbij SBS 6 (1), NICKELODEON (1,1) en RTL 7 (1,2) de rij sluiten. Het meest opvallende resultaat in 2006 is de gehele stijging in aantal grove woorden ten opzichte van 2005; voor bijna alle zenders op een drietal uitzonderingen na - is het aantal uitingen van grove taal gestegen. Het voorgaande is weergegeven in de tabel op de volgende pagina. Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April

18 12 Overzicht gemiddeld aantal grove woorden per uur, per commerciële omroep in 2003, 2004, 2005 en gemiddeld aantal grove woorden per uur commerciële omroepen VERONICA 3,5 3,8 2,5 2,4 MTV 2,4 1,2 1,4 1,9 TALPA/TIEN 2, NET 5 1,8 1,4 1,3 1,1 RTL 5 1,7 1,3 0,8 0,7 JETIX 1,5 0,9 - - RTL 4 1,4 0,8 1,3 1,3 TMF 1,4 1,6 1,6 1,0 RTL 7 1,2 1,1 - - NICKELODEON 1,1 1,6 1,7 1,2 SBS 6 1 1,2 1,1 0,7 YORIN - 1,3 1,9 1,5 FOXKIDS - 1,3 1,0 1,1 totaal 5 1,6 1,4 1,4 1,3 5.2 BNN gemiddeld weer de meeste uitingen per uur Al vier jaar op rij voert BNN de lijst aan met het grootste aantal uitingen grove taal bij de publieke zenders. Ten opzichte van vorig jaar is er een kleinere stijging in uitingen waar te nemen dan in de jaren daarvoor het geval was. Bovengemiddeld scoren de VARA, VPRO en NPS. De VARA heeft de VPRO dit jaar weer overstegen in aantal uitingen, net als in 2004 het geval was. De KRO en TROS laten een ongeveer gemiddeld aantal uitingen per uur zien. De NCRV, NOS, TELEAC/NOT en EO laten een beneden gemiddeld aantal uitingen grove taal per uur zien. 4 Medio 2005 hebben zich enkele veranderingen voorgedaan binnen de commerciële zenders. RTL 7 is in de plaats gekomen van YORIN, JETIX in de plaats van FOXKIDS en TALPA is dagelijks vanaf uur gaan uitzenden op NICKELODEON. In 2006 is TALPA ook overdag te zien en heet vanaf 16 december 2006 TIEN. NICKELODEON verhuist om deze reden op dezelfde datum naar THE BOX. 5 Het totale aantal uitingen is gebaseerd op het onafgeronde aantal uitingen en komt zodoende niet overeen met het gemiddelde berekend op basis van het afgeronde aantal uitingen per omroep. Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April

19 13 Overzicht met gemiddeld aantal grove woorden per uur, per publieke omroep in 2003, 2004, 2005 en 2006 gemiddeld aantal grove woorden per uur publieke omroepen BNN 6,7 6,6 5,1 7,7 VARA 4,3 3,9 4,1 1,5 VPRO 3,3 4,6 1,6 1,8 NPS 2,5 1,8 1,7 2,1 KRO 1,7 1,0 1,7 1,3 TROS 1,5 2,0 1,0 0,9 AVRO 1,4 1,2 1,3 1,2 IKON 1,2 0,2 1,5 0,3 NCRV 0,7 1,1 0,9 1,1 NOS 0,2 0,6 0,3 0,2 TELEAC/NOT 0,2 0,2 1,0 0,4 EO 0,1 0,3 0,3 0,2 overige publieke omroepen 0,5 2,0 0,7 0,7 totaal 1,6 1,5 1,2 1,1 Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April

20 6 Vloeken: op welke zenders en in welke programma s? In voorgaand hoofdstuk werd duidelijk dat VERONICA en BNN wederom verantwoordelijk waren voor de meeste uitingen van grove taal op de televisie. In dit hoofdstuk wordt specifiek ingegaan op het daadwerkelijke vloeken en welke zenders en programma s hierin het grootste aandeel hebben. 6.1 Weer meest gevloekt bij BNN, van alle zenders en omroepen Er is hier opnieuw een vergelijking gemaakt tussen het gemiddelde aantal vloeken per uur aangezien niet alle omroepen evenveel uren uitzenden. In tabel 14 gaat het uitsluitend om de vloeken. Gemiddeld gezien is BNN in 2006 evenals in 2003, 2004 en 2005 de publieke omroep met de meest geuite vloeken. Ook bij de commerciële zenders wordt BNN niet overstegen in aantal uitgezonden vloeken. BNN wordt gevolgd door de VARA, VPRO en IKON. De VARA en VPRO behouden hun tweede en derde plaats dit jaar. In de voorgaande Vloekmonitoren behaalden deze omroepen ook een tweede of derde plaats. De IKON verdubbelt het aantal vloeken ten opzichte van vorig jaar; dit komt door een uitschieter in de tweede meetweek (Gebroken rood en Spraakmakende zaken). Bij de commerciële omroepen staat VERONICA, na een pauze van een jaar, weer op nummer één in de vloeklijst. TIEN (Talpa) is inmiddels gezakt naar een tweede plaats en heeft het aantal uitgezonden vloeken met bijna een factor vier verminderd. Ook RTL 7 is met slechts 0,2 vloeken per uur gemiddeld een stuk lager in de lijst met vloeken geëindigd dan vorig jaar. In totaal laat 17% van de omroepen een aantal vloeken zien dat boven het gemiddelde aantal vloeken per uur uitkomt (0,6 gemiddeld). Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April

21 14 Overzicht gemiddeld aantal vloeken per uur, per omroep publieke omroepen eerste week 2006 tweede week 2006 derde week 2006 totaal BNN 1,5 2,1 1,3 1,7 1,5 1,7 1,6 VARA 0,5 0,8 0,9 0,7 0,8 1,3 0,4 VPRO 0,4 0,9 0,6 0,6 0,8 0,6 0,5 IKON 0 1,9 0 0,6 0,3 - - AVRO 0,2 0,8 0,1 0,4 0,2 0,4 0,4 KRO 0,3 0,3 0,4 0,3 0,2 0,6 0,4 NPS 0,3 0 0,5 0,3 0,4 0,6 0,6 NCRV 0,4 0,2 0,1 0,2 0,2 0,1 0,3 TROS 0,3 0,1 0,3 0,2 0,3 0,3 0,3 EO 0 0,2 0 0,1 0 0,1 0,1 NOS 0,1 0 0,1 0 0,1 0,1 - TELEAC/NOT ,1 0,1 overige publieke omroepen commerciële omroepen 0,8 0,5 1,1 0,8 0,9 0,5 0,4 VERONICA 0,8 0,2 1,6 0,9 0,7 1,1 0,5 TALPA/TIEN 0,9 0,6 0,5 0,6 2,3 - - MTV 0,3 0,4 0,4 0,4 0,2 0,4 0,4 RTL 5 0,5 0,4 0,5 0,4 0,3 0,3 0,3 RTL 4 0,2 0,4 0,3 0,3 0,2 0,5 0,4 TMF 0,4 0,1 0,2 0,3 0,2 0,3 0,1 NET 5 0,2 0,2 0,2 0,2 0,4 0,3 0,3 RTL 7 0,3 0,3 0,1 0,2 1,1 - - SBS 6 0,3 0,2 0,2 0,2 0,4 0,4 0,2 JETIX 0, ,1 0,1 - - NICKELODEON 0,1 0,1 0 0,1 0,1 0,1 - YORIN ,2 0,7 0,4 FOXKIDS ,1 0 0,1 Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April

22 6.2 Commerciële zenders: Jensen en Wakker worden met Valerio voeren de boventoon Tabel 15 geeft voor de commerciële zenders de verschillende programma s weer met vijf of meer vloeken (in totaal voor de drie meetweken). De kolom met het totaal aantal vloeken per zender is ook gebaseerd op de programma s met vijf of meer vloeken (alle andere programma s zijn hier dus niet in opgenomen en terug te vinden in de tabellen). Jensen voert met 44 vloeken absoluut de boventoon in deze lijst, terwijl er in de laatste week niet eens een uitzending was. Ook als zender staat RTL 5 aan top met in totaal 66 vloeken verdeeld over de drie meetweken. VERONICA - de zender met gemiddeld het meeste aantal vloeken per uur - heeft de op een na meeste vloeken wanneer het gaat om het totale aantal vloeken. Verschillende programma s op deze commerciële zender dragen bij aan het hoge aantal vloeken. Het programma dat na Jensen de meeste vloeken bevat is Wakker worden met Valencio. Dit programma bevat bijna de helft van het aantal vloeken in Jensen, namelijk 23. TMF behaalt als zender een derde plaats in het aantal vloeken; het hiervoor genoemde programma zorgt met name voor dit hoge gemiddelde. TIEN s (Talpa) Lotte volgt op de derde plaats met 19 vloeken in totaal. Niet ver daarachter komen Wild boyz (16 vloeken) en Game kings (15 vloeken) van respectievelijk MTV en TMF. GTST volgt op de zesde plaats met tien vloeken. De zender MTV zelf staat op de vijfde plaats met 40 vloeken in totaal. RTL 4 behaalt een zesde plaats (met 23 vloeken) en RTL 7 een zevende plaats (met 19 vloeken). Voor de vloeken op RTL 7 zijn voornamelijk films verantwoordelijk. Tot slot zijn de enige kinderprogramma s die in deze lijst voorkomen Rocketpower op NICKELODEON en Hotnews.nl op JETIX waarin vijf vloeken voorkomen; voor programma s van zo een korte duur is dit wel weer relatief veel (resp. 25 en 20 minuten). Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April

23 15 Overzicht verantwoordelijke programma s per omroep; aantal vloeken per programma 6 commerciële zender programma aantal vloeken totaal zender RTL 5 Jensen TMF Wakker worden met Valerio TALPA Lotte MTV Wildboyz (/in Mexico) TMF Gamekings 15 RTL 4 GTST TALPA Joling en Gordon over de vloer 10 RTL 7 One flew over the cuckoo s nest 9 19 VERONICA Gotcha 8 51 MTV 6 Pack 8 RTL 4 Belspel/Gametime 8 RTL 5 The nanny 8 VERONICA Halloween 8 VERONICA The Fresh Prince of Bel-Air 8 RTL 5 Bobo s in the Bush 7 RTL 5 Days of our lives 7 VERONICA Best of Top Gear 7 VERONICA The Rookie 7 VERONICA Wegmisbruikers 7 JETIX Hot news.nl 6 6 VERONICA Heels on Wheels 6 TALPA Deal or no deal 6 TALPA Big Brother 1999/het beste van 6 TMF Gameshop 6 TMF Joyriders 6 MTV Making the band 6 NET 5 Finding Forrester 5 15 SBS 6 Lachen om homevideo s 5 5 NICKELODEON Rocketpower 5 5 RTL 4 Jouw vakantie mijn vakantie 5 RTL 7 Brandende liefde 5 RTL 7 Dumb & Dumber 5 NET 5 Three to Tango 5 NET 5 Voorprogramma 5 MTV Black Label Society 5 MTV Totally Scott Lee 5 6 Totaal aantal vloeken opgeteld in drie meetweken. Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April

24 6.3 Publieke omroepen: meeste vloeken in Onderweg naar morgen en Waltz In aantal vloeken voeren Onderweg naar morgen en Waltz de lijst bij de publieke omroepen aan. Het programma Waltz wordt door meerdere omroepen uitgezonden, maar bevat wel het hoogste aantal vloeken: 26 in totaal. Daarnaast zien we BNN met Onderweg naar morgen op een gedeelde eerste plaats met ook 26 vloeken in totaal. De VARA is als omroep verantwoordelijk voor de meeste vloeken op televisie; dit komt voornamelijk door het programma De wereld draait door. Het gaat hier wel om het totale aantal vloeken; BNN blijft de aanvoerder in het gemiddelde aantal vloeken per uur. Naast Onderweg naar morgen zijn er geen programma s die eruit springen qua aantal vloeken op BNN. De wereld draait door van de VARA behaalt met enige afstand een derde plaats (17 vloeken in totaal) in de lijst met hoogste aantal vloeken per programma. De enige kinderprogramma s waarin gevloekt wordt op de publieke zenders zijn Lizzy McGuire en Z@ppelin op Z@pp (twee vloeken) en School tv op de KRO (drie vloeken). De andere programma s van de publieke omroepen die verantwoordelijk zijn voor de vloeken zijn terug te vinden in de tabellen in de bijlage; alle programma s met minder dan vijf vloeken zijn in deze lijst met hoogste aantal vloeken niet opgenomen. 16 Overzicht verantwoordelijke programma s per omroep; aantal vloeken per programma 7 publieke omroep programma aantal vloeken totaal zender VARA/VPRO/NPS Waltz 26 (NPS) 9 BNN Onderweg naar morgen VARA De wereld draait door IKON Gebroken rood 7 7 overige omroepen De vloer op 7 13 VARA 16 miljoen rechters 6 overige omroepen Catherine & Max 6 VPRO High heels 5 13 AVRO Wintertijd Totaal aantal vloeken opgeteld in drie meetweken. Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April

25 Bijlagen Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April 2007

26 Bijlage 1 Onderzoeksverantwoording Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April 2007

27 Meetweken De Vloekmonitor 2006 bestond uit drie meetweken verdeeld over het hele jaar. Het vloek- en scheldgedrag is gemeten in de lente, in de zomer/herfstperiode en in de winter. 17 Meetweken Vloekmonitor 2006 meetweek periode 1 24 tot en met 30 april 2 14 tot en met 20 augustus 3 11 tot en met 17 december De zenders die zijn bekeken in deze perioden, zijn alle publieke omroepen op Nederland 1, 2 en 3 en de commerciële zenders VERONICA, NICKELODEON, TMF, MTV, RTL 4, RTL 5, RTL 7, NET 5, SBS 6, TIEN (Talpa) en JETIX. Wat verstaan we onder grof taalgebruik? Grof taalgebruik is de verzamelnaam voor het geheel van vloeken, bastaardvloeken, verwensingen, scheldwoorden en schuttingwoorden. Voorbeelden van de verschillende onderverdelingen zijn: Vloeken = Krachttermen onder aanroeping van de naam van God en/of Jezus en/of een bede om verdoemenis. Voorbeelden hiervan zijn: g*dverdomme, g*dverdorie, Jezus Mina, etc. Ook het gebruik van God of Jezus als stopwoord wordt genoteerd als een vloekwoord. Bastaardvloeken = Verbastering van vloeken. Voorbeelden hiervan zijn: potverdorie, gadverdarrie, verdomd, jeeminee, goh, getsie, nondeju, ojee, tjeetje, etc. Verwensingen = Woorden waarmee men een ander iets ergs, iets onaangenaams of iets negatiefs toewenst. Voorbeelden hiervan zijn: krijg de pleuris, stik, val dood, barst, pleur op, etc. Scheldwoorden = Honende, beledigende woorden, waarmee men iemand negatief karakteriseert. Voorbeelden hiervan zijn: opdondertje, sukkel, eikel, debiel, brillenjood, trut, uilskuiken, lul de behanger, kut Marokkaan, etc. Maar ook Engelse termen als asshole, motherfucker, etc. Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April 2007

28 Schuttingwoorden = Platte, obscene woorden (minus de scheldwoorden). Voorbeelden hiervan zijn: kut, kut met peren, kloterig, lullig, er is geen zak aan, er is geen reet aan, retegoed, opnaaien, gezeik, ergens schijt aan hebben, gelul, etc. maar ook Engelse termen als shit, fuck, bullshit, etc. Verslag meting Per dag is er gemeten van 8.00 uur tot en met uur. Evenals in de voorgaande Vloekmonitoren is niet 100% van de uren bekeken. Dit is om dezelfde redenen onmogelijk gebleken: veel programma s zijn op band gezet, waarbij er iets misging met die opnames, en sommige meetdeelnemers bleken op het laatste moment verhinderd te zijn om aan het onderzoek mee te werken (door vakantie, ziekte, etc.). Per meetweek is circa 60% van het aantal uitgezonden uren bekeken. Alle registraties zijn geëxtrapoleerd naar 100% van de uitgezonden uren. Bij het meten gaat het om alle grove taal op de Nederlandse televisiezenders, in zowel gesproken als geschreven teksten. Uitzonderingen hierop zijn de Engelstalige programma s en de muziekprogramma s. Bij de Engelstalige programma s geldt alleen de tekst in de ondertitels, niet de gesproken tekst. Bij muziekprogramma s is bij de Nederlandstalige nummers alleen gelet op de zangtekst en bij Engelstalige nummers op de (eventuele) ondertitels. Tevens zijn bij muziekprogramma s de tekst van de presentatoren en de (mogelijke) tekstbalken (met mededelingen, sms-teksten, etc.) die langskomen op het scherm bekeken. Alle uitzendingen zijn bekeken op vloeken en andere vormen van grove taal, ook indien het gaat om een herhaling van een programma. De uitzondering hierop zijn de momenten dat het beeld teletekst of testbeeld toont. Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April 2007

29 Bijlage 2 Tabellen meetweken totaal Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April 2007

30 2006 Tabel 1 Meet week Aantal grove woorden week 1 week 2 week abs % abs % abs % abs % Vr. 10: 1. Zender: AVRO * 85 4* 8 0* KRO * 47 3 NCRV TROS VARA VPRO * 23 1 NOS * 16 1 NPS BNN * EO * 8 0* 0 0 TELEAC NOT IKON * 17 1* 0 0* Z@pp * 20 1* MAX * * overige publieke omroep RTL * * 159 9* RTL * 150 7* RTL * 39 2* SBS * 67 3* 84 5 Net Nickeledeon Jetix * 76 4* 43 2* TMF * 114 6* 96 5* MTV * Veronica * 81 4* * Talpa Aantal grove woorden Vr. 20: 2. Datum: maandag * dinsdag * woensdag * * donderdag vrijdag * zaterdag * zondag Aantal grove woorden Dagdeel Ochtend (8-12) Middag (12-18) * * Avond (18-24) * * Aantal grove woorden Vr. 51_1: Soort programma: ---- Soap * 60 3* Reality soap (programma's waarin camera groepen\families registreert) * 31 2* 18 1 Tekenfilms * 138 7* 104 6* (overige) Kinderprogramma's Talkshow * 118 7* Actualiteitenprogramma * 50 3* Journaal * 14 1 Reclame * * Films\documentaires * 103 6* Series * * Spelprogramma's, quiz * 46 2* Muziekprogramma * * Registratie theaterprogramma\cabaret * - -* 15 1* Anders, namelijk Aantal grove woorden TNS NIPO - Amsterdam E3534 totaal 2006

31 2006 Tabel 2 Meet week Aantal grove woorden week 1 week 2 week abs % abs % abs % abs % Vloek * * Bastaardvloek * 94 5* Verwensing Scheldwoord * Schuttingwoord Aantal grove woorden Selectie: Vloek Vr. 10: 1. Zender: AVRO * 2 0* KRO NCRV TROS VARA VPRO NOS * 5 1 NPS * 14 3* BNN EO TELEAC NOT IKON * 9 3* 0 0* Z@pp MAX overige publieke omroep RTL * 46 13* 36 9 RTL RTL * 8 2* SBS Net Nickeledeon Jetix TMF * 15 4* 26 6 MTV Veronica * 66 16* Talpa Aantal grove woorden Selectie: Vloek Vr. 20: 2. Datum: maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag * zaterdag zondag Aantal grove woorden Selectie: Vloek Dagdeel Ochtend (8-12) Middag (12-18) * Avond (18-24) Aantal grove woorden TNS NIPO - Amsterdam E3534 totaal 2006

32 2006 Tabel 3 Selectie: Vloek Vr. 51_1: Soort programma: ---- Meet week Aantal grove woorden week 1 week 2 week abs % abs % abs % abs % Soap Reality soap (programma's waarin camera groepen\families registreert) * Tekenfilms (overige) Kinderprogramma's * Talkshow * 33 8* Actualiteitenprogramma * 11 3 Journaal * 5 1 Reclame Films\documentaires * Series Spelprogramma's, quiz * 36 9 Muziekprogramma * Registratie theaterprogramma\cabaret Anders, namelijk Aantal grove woorden Selectie: Vloek Vloek Schuttingwoord Aantal grove woorden TNS NIPO - Amsterdam E3534 totaal 2006

33 Tabel 1 Periode Aantal grove woorden abs % abs % abs % abs % abs % Vr. 10: 1. Zender: AVRO * KRO * * 157 2* NCRV * 42 1* TROS * VARA * 429 5* 402 6* 214 3* VPRO * 237 3* NOS * 121 2* 117 2* 35 1* NPS * * BNN * 98 1* * EO * TELEAC NOT * 19 0* 1 0* IKON * * 17 0 Z@pp * - -* 28 0* 163 3* MAX * - -* 8 0* overige publieke omroep * * RTL * 633 8* 356 5* RTL * * RTL * * 575 8* 387 6* SBS * 343 5* Net * * Nickeledeon * * 660 9* 231 4* Jetix * 296 4* TMF * * MTV * 577 7* 506 7* * Veronica * 456 6* 628 9* Talpa * - -* * Aantal grove woorden Vr. 20: 2. Datum: maandag * * dinsdag woensdag * * * donderdag * * vrijdag * * zaterdag zondag * * * Aantal grove woorden Dagdeel Ochtend (8-12) * * Middag (12-18) * * Avond (18-24) * * Aantal grove woorden TNS NIPO - Amsterdam E3534 totaal 2006

34 Tabel 2 Periode Aantal grove woorden abs % abs % abs % abs % abs % Vr. 51_1: Soort programma: Soap Reality soap (programma's waarin camera groepen\families registreert) * 54 1* 59 1* 55 1* Tekenfilms * * (overige) Kinderprogramma's * Talkshow * 155 2* Actualiteitenprogramma * 83 1* Journaal * * Reclame * * Films\documentaires * 715 9* * * Series * * * Spelprogramma's, quiz * 151 2* * Muziekprogramma * * 537 7* 151 2* Registratie theaterprogramma\cabaret * - -* 61 1* 15 0 Anders, namelijk * * * * Aantal grove woorden Question 61: Soort grove taal Vloek * * Bastaardvloek * * Verwensing * * Scheldwoord * * * Schuttingwoord * Aantal grove woorden TNS NIPO - Amsterdam E3534 totaal 2006

35 Bijlage 3 Tabellen meetweken Vloekmonitor 2006 E3534 TNS NIPO April 2007

36 Tabel 1 Selectie: Vr. 10: 1. Zender: AVRO Aantal grove Bastaard- Scheld- Schutwoorden Vloek vloek Verwensing woord tingwoord abs % abs % abs % abs % abs % abs % blik op de weg de zoekzocht kastelen museumbende nederland in beweging rupel 2gt twee vandaag Aantal grove woorden TNS NIPO - Amsterdam E E3535 1e meetweek 2006

37 Tabel 2 Selectie: Vr. 10: 1. Zender: KRO Aantal gro- Bastaard- Schuttingve woorden Vloek vloek Scheldwoord woord abs % abs % abs % abs % abs % achterwerk argumenten tellen ik & mijn zus kindertijd klokhuis Profiel school tv Sesamstraat Tien voor taal titeuf villa achterwerk Waking the dead Aantal grove woorden TNS NIPO - Amsterdam E E3535 1e meetweek 2006

38 Tabel 3 Selectie: Vr. 10: 1. Zender: NCRV Aantal grove woorden Vloek Bastaardvloek Schuttingwoord abs % abs % abs % abs % man bijt hond met een been in het graf Aantal grove woorden TNS NIPO - Amsterdam E E3535 1e meetweek 2006

39 Tabel 4 Selectie: Vr. 10: 1. Zender: TROS Aantal grove Bastaard- Scheld- Schutwoorden Vloek vloek Verwensing woord tingwoord abs % abs % abs % abs % abs % abs % bankgiroloterij kies de kluis dit was het nieuws compilatie lingo radar twee vandaag Aantal grove woorden TNS NIPO - Amsterdam E E3535 1e meetweek 2006

40 Tabel 5 Selectie: Vr. 10: 1. Zender: VARA Aantal gro- Bastaard- Schuttingve woorden Vloek vloek Scheldwoord woord abs % abs % abs % abs % abs % 16 miljoen rechters De wereld draait door * kinderen geen bezwaar Mooi weer de leeuw Aantal grove woorden TNS NIPO - Amsterdam E E3535 1e meetweek 2006

41 Tabel 6 Selectie: Vr. 10: 1. Zender: VPRO Aantal grove woorden Vloek Scheldwoord Schuttingwoord abs % abs % abs % abs % little britain little brittain vrije geluiden Aantal grove woorden TNS NIPO - Amsterdam E E3535 1e meetweek 2006

42 Tabel 7 Selectie: Vr. 10: 1. Zender: NOS Aantal gro- Schuttingve woorden Vloek Verwensing Scheldwoord woord abs % abs % abs % abs % abs % journaal koninginnedag bezoek Nos journaal twee vandaag Aantal grove woorden TNS NIPO - Amsterdam E E3535 1e meetweek 2006

43 Tabel 8 Selectie: Vr. 10: 1. Zender: NPS Aantal gro- Bastaard- Schuttingve woorden Vloek vloek Scheldwoord woord abs % abs % abs % abs % abs % arena film asmali konak Fok jou le gout des autres rayman is laat Aantal grove woorden TNS NIPO - Amsterdam E E3535 1e meetweek 2006