Waardengedreven. elja Kalisvaart. Jos Zoer. Interview: Interview: leiderschap in het Oberlandesgericht in München. centrum voor leiderschap

Transcriptie

1 nummer 2 - jaargang Interview: elja Kalisvaart Interview: Jos Zoer Waardengedreven leiderschap in het Oberlandesgericht in München centrum voor leiderschap

2 Vooraankondiging Leiderschapsdag 2011 Vrijdag 23 september 2011 organiseert het Centrum voor Leiderschap in samenwerking met Van Ede & Partners de leiderschapsdag met als thema: Waardengedreven leiderschap. Wat heeft de wereld nodig? Wat heeft u nodig in deze wereld? Welke rol speelt u en uw organisatie? Waar staat u voor? Tijdens de leiderschapsdag ontmoet u een verscheidenheid aan gastsprekers en workshops. U verkent uw waarden of ontdekt welke waarden u meedraagt, negeert en welke u verder wilt ontwikkelen. Hetzij individueel, hetzij in of met uw LOCATIE: KARMELKLOOSTER DRACHTEn organisatie. Er vindt een ontmoeting plaats met de ander, vanuit diverse tradities, rituelen, stromingen, tegenstellingen en gemeenschappen. Interesse? U kunt zich alvast aanmelden bij het Centrum voor leiderschap (centrumvoorleiderschap@stenden.com). Vermeld daarbij het adres van elke deelnemer die u opgeeft en het factuuradres. Colofon Wat is Dialoog u waard? Wordt u geïnspireerd en wilt u met uw financiële bijdrage de uitgaven van Dialoog ondersteunen? Maak uw bijdrage over op bank rekening o.v.v. Bijdrage Dialoog. Dialoog Dialoog is een uitgave van het Centrum voor Leiderschap, een initiatief van Lumius en verschijnt 3 tot 4 keer per jaar. Dialoog is bedoeld voor leiders van nu en toekomstige leiders uit alle sectoren. Als u of uw collega Dialoog (kosteloos) wilt ontvangen, kunt u contact opnemen met het Centrum voor Leiderschap of het secretariaat van Lumius. Redactie en kerngroep Matthias Arentsen, Belle Dijkstra, Marjolanda Hendriksen, Herman Hoedemaker, Jarig Komrij en Roy Meulman Lectoren Gabriël Anthonio: Leadership & Change Management Adriaan Bekman: Mens en Organisatie Oplage stuks. Gedrukt op gerecycled papier. Vormgeving MAS Outreach Fotografie Matthias Arentsen Centrum voor Leiderschap E centrumvoorleiderschap@stenden.com I U vindt ons ook op LinkedIn als u zoekt op Centrum voor Leiderschap bij Groups. Lumius Lumius is het kennis- en expertisecentrum van Stenden hogeschool. Lumius heeft in de afgelopen jaren een brede expertise opgebouwd op het gebied van duurzame organisatieontwikkeling en daarmee het creëren van professionele zelflerende organisaties. 02

3 Interview Elja Kalisvaart Vanaf mijn elfde of twaalfde ben ik heel erg geïnteresseerd in hoe het komt dat mensen zich op een bepaalde manier ontwikkelen. En waarom de een dat wel doet en de ander niet. En ook hoe het komt dat sommige mensen daarin het voortouw nemen en andere mensen er achteraan sjokken. Dat was toen ineens zo n inzicht, dat ik me begon af te vragen hoe dat eigenlijk werkt. Achteraf kan ik zeggen dat het daar begonnen is. Ik heb in mijn keuzes voor opleidingen en werk een rode draad gehad: Hoe ontwikkelen mensen zich en hoe krijg je mensen in beweging? Hoe hebben jouw ouders invloed op je gehad? Het belangrijkste wat ik van mijn ouders geleerd heb is, proberen zo open mogelijk naar de wereld en de maatschappij te kijken. Proberen je oordeel uit te stellen en proberen te zien wat goed is voor het geheel. En niet alleen te kijken naar wat goed voor jezelf is. Ik ben uiteindelijk Personeel & Arbeid gaan doen, waar ik eigenlijk niet direct iets mee gedaan heb. Ik heb een jaar bij de Consumentenbond en Heineken gewerkt en daarna ben ik opleidingen en trainingen gaan ontwikkelen. Die waren er aanvankelijk op gericht hoe mensen aan het werk konden komen. In de jaren 80 bestonden er nog geen sollicitatietrainingen. Voordat ik het wist, had ik een eigen bedrijf tot Door de jaren heen kwam steeds meer het thema leiderschap naar voren. Voor mij is leiderschap niet alleen leiding geven aan een organisatie maar ook leiding geven aan jezelf. Wat is de filosofie van je eigen bedrijf? Ik begon toen ik 23 was, samen met een studiegenote van me. We zaten nog op de opleiding. We begonnen met de doelstelling om mensen te ondersteunen hun plek te vinden op de arbeidsmarkt door sollicitatietrainingen. Na een paar jaar veranderde dat door de marktwerking. Toen kwam veel meer de vraag centraal: Hoe kun je mensen in organisaties ondersteunen om ervoor te zorgen dat de hele organisatie daar profijt van heeft en beter gaat functioneren? Ik heb heel erg geleerd dat er meerdere kanten aan een verhaal zitten. Onder andere door maatschappijleer op de middelbare school waar we open discussieerden en ook op P&A waar in het eerste jaar al gevraagd werd wat mijn mens- en maatschappijvisie was. Dat heeft me heel erg gevormd. Een thema dat voor mij sterk naar voren kwam, is vertrouwen. Het kan zijn dat, als je vertrouwen Interview: Roy Meulman Tekst: Matthias Arentsen 03

4 geeft, je vertrouwen wint. Mijn visie is dat de mens van nature goed is. Hoe een mens gevormd is, heeft ook te maken met omstandigheden. Want iedereen wil iets bijdragen. Er is niemand die niet wil bijdragen. Dat zit soms heel diep verstopt, door allerlei omstandigheden en door beslissingen en teleurstellingen. Maar het zit er wel. Hoe houd je die basis vast? Genieten van het leven. Voor mij is het zo eenvoudig. Alles in het leven heeft een betekenis. Wat wij zelf doen, is sommige dingen negatief labelen. Op het moment dat je dat door hebt, dus dat je manier van kijken bepaalt hoe je het leven ervaart, dan zijn er zoveel mogelijkheden. Dan kun je in de grootste tegenslag iets zien dat je verder helpt. En in de meest fantastische ervaringen kun je denken: Ik heb wel vreselijk gelachen, maar wat zat er nu eigenlijk in? Dus je kunt dingen gaan kantelen. En als dat voor mij werkt, dan kan het ook voor anderen werken. VOOR mij is leiderschap niet ALLEEn leidinggeven aan EEn organisatie maar ook LEIDIng geven aan jezelf. Ik ben ervan overtuigd dat ieder mens daar zijn bijdrage levert waar hij zelf ook al een aantal stappen heeft gezet. Je kunt bepaalde dingen alleen maar doen als je er zelf doorheen bent gegaan. Je moet ook zelf ellende hebben meegemaakt om de ellende van een ander te snappen en daar iets te kunnen betekenen. Als je mensen wilt helpen inzichten te verwerven, heeft dat te maken met het doorhebben dat je anders kunt kijken. En dat daardoor je leven er anders gaat uitzien. Er is niemand die niets wil bijdragen. Wat is je ervaring met het MKB? Wat ik vaak tegenkom in het MKB is dat ondernemers zich eenzaam voelen. Dat ze het gevoel hebben dat ze veel moeten geven en steeds maar moeten investeren. Veel ondernemers voelen dat het fout gaat als zij er niet zijn. Ondernemers boven de 40 gaan zich de vraag stellen: Heb ik nu eigenlijk alles in het leven gedaan wat ik wilde doen? Wat zou ik nog willen neerzetten? Er zit een vraag onder naar het geven van betekenis. Die is vaak eng en confronterend. Daar realiseren ondernemers zich dat er meer is dan het keiharde werken en het maken van uren. Jongere ondernemers die hebben dat wat meer. Die hebben meer keuzevrijheid meegemaakt in hun opvoeding. Het is mooi wanneer mensen zich gaan realiseren dat wat zij doen van immens belang is en tegelijkertijd van generlei belang. Je bent sterk betrokken bij Ellla. Kun je daar iets over vertellen? Vanuit hogeschool Windesheim en Wehkamp ontstond in 2007 de wens om te kijken wat we konden doen rondom een levenlang leren. Ze hebben mij gevraagd of ik daarin wilde meedenken. We wilden ondernemers gaan helpen om vanuit wijsheid te opereren in plaats van uit angst. Andere belangrijke thema s waren ondernemerschap, waarden in plaats van eenzijdig winstmaximalisatie en de kracht van 04

5 Interview ALS je mensen wilt helpen inzichten diversiteit. We hebben een beleidsplan geschreven en voorgelegd aan de hogeschool. Die kon het niet financieren. We zijn een subsidietraject gestart, wat ook niet gelukt is. Uiteindelijk zijn we het gewoon gaan doen zonder hogeschool of Wehkamp. We hebben een organisatie opgestart die probeert leiders van bedrijven in beweging te krijgen. We zijn ook bezig met het creëren van sociale cohesie in de regio. Groeien door te delen is het motto. We geven sociale innovatie op die manier vorm en inhoud. Wat is voor jou sociale innovatie? De bedrijfskundige kant van bedrijven hebben we vaak op orde. We hebben echter nooit geleerd te investeren in de sociale kant. Een term als menselijk kapitaal gaat nog steeds uit van de bedrijfskundige invalshoek. Voor de jongere generatie is werk niet meer van negen tot vijf. Het heeft veel meer te maken met de contacten met mensen en van daaruit leuke dingen doen die ook goed zijn voor het bedrijf. Als je die mensen wilt blijven binden aan je bedrijf en blijven boeien, zul je echt iets aan de sociale kant moeten doen. Daarvoor moet je bouwen aan vertrouwen. Je stelt de waarden centraal in plaats van de winst. WAT jij doet is van IMMEns belang en tegelijk VAn geen belang. Wat is het effect van jullie organisatie? De leiders van organisaties volgen bij ons een leergang over leiderschapsontwikkeling. Daarin brengen we de bedrijfskundige en de sociale kant bij elkaar. Voor hen is het de ene eye-opener na de andere. Eigenlijk schudden we ze door elkaar. Dat doen we met gastsprekers, zoals Matthieu Weggeman en Jan Bommerez. Voor de toehoorders is dat vaak nieuw. Ze hebben zich daar vaak de tijd niet voor gegund. Die nieuwe inzichten delen ze met elkaar. Daardoor helpen ze elkaar om verder te komen, te experimenten en dingen anders te gaan doen. TE verwerven, heeft dat te maken MET het doorhebben dat je anders KUnt kijken. En dat daardoor je LEVEn er anders gaat uitzien. Er ontstaat openheid. Mensen stellen hun oordeel uit. Mensen kunnen vanuit een ontspannen houding hun bedrijf gaan leiden. Er is absoluut focus, maar het is niet meer vanuit prestatiedrang, iets te moeten bewijzen alleen. Het heeft veel meer te maken met: Ik heb iets toe te voegen aan deze wereld. Wat is jouw persoonlijke missie? Mijn toegevoegde waarde ligt in het ondersteunen van mensen om hun werk veel meer vanuit rust en balans te kunnen doen. Dat kan alleen maar door hen terug te brengen naar waar zij zelf echt gelukkig van worden. Als je het gevoel hebt dat je in je kracht staat, kun je iets betekenen. Die rust en balans gun ik veel mensen. Wat wil je de volgende generatie leiders meegeven? De zoektocht naar binnen wordt steeds belangrijker. Ook met alle ontwikkelingen van de technologie en de maatschappij. Het begint bij het vermogen van een leider om afgewogen beslissingen te nemen. Hij moet kunnen omgaan met de paradoxen van leiderschap, zoals die tussen controle en loslaten. Als je eenzijdig kiest, heb je een probleem. Kies je eenzijdig voor loslaten, dan heb je misschien nog wel een groter probleem. Leiders van de toekomst moeten beginnen zichzelf te leren kennen. Ze moeten weten welke consequenties hun gedrag kan hebben. Vervolgens moeten ze stappen kunnen zetten in interactie met hun omgeving. Dat is echt iets anders dan het oude beeld van een leider die vooruitloopt en die zegt: Dit is de weg die we moeten gaan. En dan in de gaten moet houden of zijn mensen nog wel achter hem aanlopen of dat hij hen is kwijtgeraakt. Het gaat veel meer over cocreëren, in samenwerking met elkaar kijken waar ieders toegevoegde waarde zit. Hoe kunnen we elkaar versterken? De jongere generatie is daar al veel beter in. Dat maakt mij hoopvol. Daar zitten de kansen. 05