FOLDER: OKSELKLIERDISSECTIE

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "FOLDER: OKSELKLIERDISSECTIE"

Transcriptie

1 FOLDER: OKSELKLIERDISSECTIE In overleg met uw medisch specialist en verpleegkundige heeft u gekozen voor een okselklierdissectie. De lymfeklieren en lymfevaten zijn onderdeel van het natuurlijk afweersysteem van uw lichaam. Afvalstoffen, bacteriën en virussen komen via de lymfevaten in de lymfeklieren terecht en worden daar gefilterd. Lymfeklieren en lymfevaten bevinden zich op vele plaatsen in uw lichaam. In uw oksel zitten 10 tot 20 lymfeklieren. Borstkanker verspreidt zich meestal het eerst naar de lymfeklieren in de oksel (okselklieren).vanuit deze klieren kan borstkanker zich verder in het lichaam uitzaaien. Soms moeten deze klieren daarom verwijderd worden. Dit heet een okselkliertoilet of okselklierdissectie. Hierbij worden, in tegenstelling tot het schildwachtklieronderzoek, niet één maar alle lymfklieren in de betreffende oksel verwijderd. Wanneer wordt een okselklierdissectie uitgevoerd? Het verwijderen van de klieren kan op 2 momenten in uw behandeling plaatsvinden: 1. Tegelijkertijd met de operatie aan de borst. Dit gebeurt wanneer er voor de operatie al aangetoond is dat er kwaadaardige cellen in een okselklier zitten. Ook kunnen er andere medische redenen zijn om alle klieren uit de oksel te verwijderen, zonder eerst een schildwachtklierprocedure uit te voeren. 2. Na het onderzoeken van de schildwachtklier. Dit gebeurt wanneer de schildwachtklier bij microscopisch onderzoek kwaadaardige cellen bevat. Dit betekent dat in een tweede operatie alle okselklieren verwijderd worden. Voorbereiding Binnenkort wordt bij u een okselklierdissectie uitgevoerd. U wordt hiervoor opgenomen in het Alexander Monro Borstkankerziekenhuis. Een dag/nachtopname betekent dat u één of meer nachten bij ons verblijft. Belangrijke punten als voorbereiding op uw operatie: Nuchter zijn. Om braken tijdens en na de operatie te voorkomen, is het belangrijk dat u nuchter bent. Dit betekent dat u tot 6 uur voor de operatie gewoon kunt eten en drinken, maar liever geen extreem vette maaltijden. U kunt tot 2 uur voor de operatie heldere vloeistoffen drinken. Laxeermiddel. Indien u dit met de specialist heeft afgesproken neemt u de avond voor de operatie een laxeermiddel in. Medicijnen. De anesthesioloog heeft met u besproken welke medicijnen u voor de operatie kunt blijven gebruiken. Roken. Wij raden u aan om minstens 6 weken voor de operatie te stoppen met roken. Nicotine vernauwt de bloedvaten waardoor problemen bij de wondgenezing kunnen optreden. Daarnaast zijn de ademhalingswegen van rokers vaak geïrriteerd Folder Okselklierdissectie, versie 2, juli

2 en daardoor gevoeliger voor ontstekingen. Tevens stimuleert roken de maagzuurproductie. Bovendien kan hoesten na de operatie erg pijnlijk zijn. Uiterlijke verzorging. Zorg ervoor dat uw huid schoon is wanneer u naar het ziekenhuis komt. Verwijder eventuele make-up, nagellak, nepnagels en piercing(s). Sieraden en andere kostbaarheden kunt u beter thuislaten. Uw kunstgebit en contactlezen kunt u achterlaten op uw kamer. Uw gehoorapparaat kunt u wel inhouden. Ontharen. Wij vragen u uw oksels vanaf drie dagen voor de operatie niet meer zelf te ontharen met een tondeuse, scheermesje of ontharingscrème, omdat u daarmee het risico op infecties na de operatie vergroot. Als de arts van mening is dat in uw situatie het operatiegebied toch onthaard moet worden, dan doet de operatieassistent dit vlak voor de operatie met een speciale tondeuse. De dag van uw operatie Het is heel belangrijk dat u op de dag van uw operatie de volgende benodigdheden meeneemt: Een ingevulde PDQ lijst. Deze lijst heeft u tijdens uw gesprek met de mammacareverpleegkundige gekregen. Een BH zonder beugels die goede steun geeft, liefst een sport BH. Een pyjama. Neem het liefst een shirt met knoopjes aan de voorkant mee, zodat het makkelijk is om deze na de operatie aan te trekken. Schone sokken voor tijdens de operatie. (bad-) Slippers. Toiletartikelen. Indien u medicatie gebruikt: Uw medicatie. Een Algemeen Medicatie Overzicht (A.M.O). Deze is af te halen bij uw apotheek. Wij raden u aan om sieraden en waardevolle spullen thuis te laten. Het is niet nodig om een ochtendjas en handdoek mee te nemen, deze hebben wij voor u klaarliggen. Wij begrijpen dat u liever niet alleen bent op de dag van de operatie. U kunt daarom een persoon meenemen voor wie wij ook lunch en diner verzorgen. Deze persoon kan, indien nodig, ook blijven overnachten. Het kan voorkomen dat u, ondanks de overnachting, toch (tijdelijk) op onze vierpersoonskamer komt te liggen. Het is dan helaas niet mogelijk dat er iemand blijft overnachten. Mocht dit bij u het geval zijn, dan informeren wij u hier tijdig over. Wij vragen hiervoor uw begrip. Voordat u naar de operatieafdeling gaat, vraagt de verpleegkundige u een operatiehemd aan te doen. Soms krijgt u een kalmerend middel van de verpleegkundige via een tablet of een injectie in uw been. Dit middel is een voorbereiding op de verdoving. U kunt hiervan een slaperig gevoel en een droge mond krijgen. Indien nodig krijgt u van de verpleegkundige een injectie om trombose te voorkomen. Folder Okselklierdissectie, versie 2, juli

3 Het tijdstip van uw operatie De arts of verpleegkundige kan u nooit met zekerheid zeggen hoe laat u aan de beurt bent. Operaties duren soms langer dan verwacht. De operatie Een okselklierdissectie is een operatie die onder volledige narcose wordt uitgevoerd. De chirurg maakt een snee van vijf tot acht centimeter in de oksel en verwijdert via deze opening de lymfklieren. Na de ingreep wordt de wond gehecht. De okselklieren die verwijderd zijn, worden (samen met het eventuele andere verwijderde weefsel) opgestuurd voor onderzoek. Na de operatie Om bloed, wond,- en lymfvocht weg te zuigen, worden er tijdens de operatie een of soms twee dunne slangetjes (drains) in het operatiegebied aangebracht. Deze blijven 24 uur na de operatie aanwezig in het wondgebied. Daarna worden ze door de verpleegkundige op de afdeling verwijderd en kunt u met ontslag. Tijdens uw ziekenhuisopname komt de fysiotherapeut bij u langs. Zij legt uit welke oefeningen u kunt doen om de beweeglijkheid van uw arm en schouder te bevorderen. Het is de bedoeling dat u deze oefeningen thuis een tijd blijft doen. U krijgt van de fysiotherapeut schriftelijke informatie mee naar huis. Bij de operatie worden gevoelszenuwen doorgesneden. Als de uiteinden daarvan dichtbij de oppervlakte van de huid komen, kan er een sterke overgevoeligheid ontstaan. Dit kan het geval zijn in het operatiegebied, maar er kan ook een (meestal uitstralende) pijn in de arm worden ervaren. Na verloop van tijd verdwijnt de scherpe pijn, maar er kunnen gevoelsstoornissen blijven bestaan. Heel soms worden de okselzenuwen beschadigd die verbonden zijn met de spieren van het schouderblad. Het schouderblad kan daardoor iets gaan uitsteken. Dit heet een afstaand schouderblad. Het is geen ernstige complicatie, maar kan wel vervelend zijn. U krijgt dan extra fysiotherapie. Meestal kunt u na deze fysiotherapiebehandeling wel weer alle bewegingen maken die u voor de operatie kon maken. Een vervelende complicatie is lymfoedeem. Door de operatie aan de oksel kan lymfevocht moeilijker vanuit de arm en/of de hand worden afgevoerd. Het vocht hoopt zich op, waardoor de arm of hand aan de geopereerde kant dikker wordt. Soms is de zwelling nauwelijks te zien, soms wordt de arm dik. Vaak voelt de arm strak, zwaar, gespannen en moe aan. U kunt ook tintelingen in uw arm en hand voelen. Lymfoedeem kan meteen na de operatie optreden, maar ook pas na jaren. Het is belangrijk om meteen aan de bel te trekken als u last krijgt van lymfoedeem. Hoe eerder het ontdekt wordt, des te beter is het te behandelen. In bijlage 1 van deze folder vindt u meer informatie over lymfoedeem. Onderzoek van de weggenomen klieren Na de operatie worden de weggenomen lymfklieren onderzocht door de patholoog. Het onderzoek levert de volgende informatie op: Hoeveel lymfklieren zijn verwijderd; In hoeveel lymfklieren zitten borstkankercellen; Folder Okselklierdissectie, versie 2, juli

4 Of de topokselklier (de klier die naar de rest van het lichaam draineert) borstkankercellen bevat. Pijnscore (het meten van pijn) Na de operatie heeft u waarschijnlijk in meer of mindere mate pijn. Voor uw herstel is het van belang dat u na de operatie zo min mogelijk last heeft van pijn. Tijdens uw eerste gesprek met de verpleegkundige op de afdeling zal deze u vragen om aan te geven of u op dat moment pijn heeft. Voor een goede pijnbehandeling voor, tijdens en na de ingreep is het van belang dat u de mate van pijn op dat moment aangeeft. Na de ingreep wordt zowel op de uitslaapkamer als op de afdeling gekeken hoeveel pijn u hebt. Dit gebeurt met behulp van een meetlat waarop u de mate van pijn op een schaal van 0 tot 10 kunt aangeven. Complicaties Bij iedere ingreep bestaat er een kans op complicaties. De meest voorkomende complicaties na een okseloperatie kunnen zijn: Nabloedingen. Direct na een operatie kan er een nabloeding ontstaan. Soms is dan een tweede operatie nodig om de bloeding te verhelpen. Wondinfectie. Er kan een wondinfectie optreden. Soms is het nodig om de wond deels open te maken om de infectie te behandelen, soms is antibiotica alleen voldoende. Ophoping van lymfevocht. Na het verwijderen van de okseldrain kan er een ophoping van lymfevocht ontstaan (seroom). Dit vocht kan met een holle naald worden weggezogen. Dit is meestal niet pijnlijk omdat de omgeving van de wond nog gevoelloos is. Dit aanprikken van de wond kan nog tot enkele weken na het verwijderen van de drain nodig zijn. Andere complicaties kunnen trombose(been) of longontsteking zijn. Alle benodigde voorzorgsmaatregelen worden genomen om deze complicaties te voorkomen. Uitslag Het duurt ongeveer een week voordat de uitslag van de patholoog bekend is. Als de uitslag bekend is, wordt u hierover geïnformeerd door de medisch specialist tijdens het polikliniekbezoek. De informatie van de uitslag gebruikt de medisch specialist om te bepalen of er vervolgbehandelingen nodig zijn. De uitslag wordt opnieuw door het team van specialisten besproken. Daaruit volgt het definitieve advies voor een eventuele vervolgbehandeling. Hoe kunt u zelf meewerken aan uw herstel? Het is belangrijk dat u al snel na uw operatie weer in beweging komt. Dit is goed voor uw bloedcirculatie en uw spijsvertering. Wanneer uw arts geen bezwaar heeft, zijn bewegingen in bed, zoals bijvoorbeeld aanspannen van de spieren van het been, voeten en tenen optrekken en rechtop gaan zitten, goed voor uw herstel. De arts, fysiotherapeut en verpleegkundige zullen u inlichten wanneer en hoe u weer in beweging kunt komen. Wanneer u wilt gaan zitten is het belangrijk uw wond te ontzien. Uw verpleegkundige kan u hier instructies over geven. Folder Okselklierdissectie, versie 2, juli

5 Nazorg Indien nodig krijgt u van de verpleegkundige een injectie om trombose te voorkomen. Na de operatie krijgt u deze injectie iedere dag, zolang uw specialist dit voor u nodig vindt. Het kan zijn dat u thuis nog enige tijd zelf door moet gaan met deze injecties of dat u onder controle blijft van de trombonedienst. Naar huis Als gevolg van uw operatie bent u meestal niet meteen weer fit, maar als u zich goed voelt kunt u uw normale leefpatroon weer oppakken. Dit verschilt per persoon en per ingreep, Mocht u thuis pijn hebben, dan is een tablet paracetamol meestal voldoende. Bij koorts hoger dan 38,5 C of ergere pijn neemt u contact op met de dienstdoende arts. Zij is te allen tijde bereikbaar op telefoonnummer Informatiebrief bij ontslag U bent geopereerd aan uw oksel(s). Nu gaat u naar huis met instructies over de revalidatie na de operatie. De eerste dag na thuiskomt wordt u een van onze verpleegkundigen gebeld. U kunt met uw vragen of onduidelijkheden omtrent uw operatie of ziekte bij haar terecht. Het is belangrijk is dat u niets forceert t.a.v. het operatiegebied. Wat kunt u de dagen na de operatie doen?: Douchen. Douchen kan pas de dag na de operatie. Douche liever niet te lang en te warm. Probeer de eerste dagen niet de volle douche op het wondgebied te zetten, i.v.m. pijn en te snel loslaten van de hechtingpleisters. Wees matig met douchecrème bij de wond i.v.m. irritatie en/of pijn. Wij adviseren u de wond met een zachte handdoek droog te deppen. Roze kleur. De roze kleur op uw huid in het operatiegebied kunt er u beter niet af boenen. De roze kleur wordt minder na het douchen. Baden of zwemmen. Baden of zwemmen kan pas nadat u voor controle op de polikliniek bent geweest. Pleisters. Verwijder de pleisters niet zelf, deze blijven in principe 1 week zitten. Ze kunnen wel eerder loslaten. Wanneer de pleisters loslaten hoeven ze niet meer vervangen te worden. Verband. Wanneer de wond nog lekt dan kunt u de gazen naar behoefte vervangen. Hechtingen. De hechtingen zijn oplosbaar. Deze hoeven dus niet verwijderd te worden. Drain. Soms krijgt u na een borstsparende operatie een drain. Deze wordt meestal voor ontslag verwijderd. Wanneer u met de drain(s) naar huis gaat dan krijgt u een informatiefolder over drains mee van de verpleegkundige. BH. Het is belangrijk om een goede BH te dragen voor het ondersteunen van de borsten. Liefst dag en nacht. Wij adviseren meestal om deze BH 6 weken, 24 uur per dag te dragen. Wanneer de plastisch chirurg mee heeft geopereerd, kan deze periode langer zijn. De verpleegkundige bespreekt dit met u. Folder Okselklierdissectie, versie 2, juli

6 Pijnstilling. U krijgt een recept voor pijnmedicatie mee. Probeert u zich aan de richtlijntijden te houden. De verpleegkundige zal bij ontslag de gewenste tijden voor inname van de medicijnen met u doornemen. Bij veel pijn kunt u een klein kussentje gebruiken om tegendruk bij de wond te geven of onder de arm te leggen. Belangrijk is dat u voldoende pijnmedicatie inneemt. Belasten. Na een okselklierdissectie kunt u de eerste twee weken geen zware dingen tillen (>5 kg) of langdurig eentonige bewegingen maken met de aangedane zijde. Overige medicatie. Indien van toepassing kunt u deze na de operatie hervatten. Mobiliseren. Blijf liever niet te veel in bed liggen. U kunt uw armen op geleide van de pijn bewegen. Dus alleen meer bewegen wanneer het geen pijn doet. Tot de eerstvolgende poliafspraak raden wij u aan om niets forceren. Dus niet tillen, geen zwaar huishoudelijk werk en niet sporten. Autorijden wordt afgeraden totdat u het stuur weer optimaal kunt hanteren. Poliafspraak. Een week na de operatie wordt u bij ons op de poli verwacht. Met uw arts kunt u uw verdere traject ten aanzien van het mobiliseren bespreken. Neem direct contact met ons op: wanneer de wond veel nabloedt; wanneer de drain opeens veel gaat produceren; bij koorts boven de 38,5 graden; wanneer de wond kloppende pijn veroorzaakt en de wond er rood en vurig uitziet; bij te veel vochtophoping (seroom); bij onvoldoende pijnstilling. Controleer de wonden op roodheid, wondlekkage, harde plekken en het wijken van de wondranden. Bij roodheid van de wond of hevige pijn, is het raadzaam uw temperatuur te controleren. Wij zijn 24/7 voor patiënten bereikbaar op telefoonnummer Bij vragen of zorgen: laat het ons weten Wij vinden het erg belangrijk dat u het ons laat weten als u vragen heeft of u zich zorgen maakt. Uw behandelend arts en uw verpleegkundige staan altijd voor u klaar om uw vragen te beantwoorden. U kunt ze 24/7 bellen op telefoonnummer of mailen via info@alexandermonro.nl. Contactgegevens Alexander Monro Borstkankerziekenhuis Terrein Berg en Bosch Professor Bronkhorstlaan 10 Gebouw 94 Parkeerplaats MB Bilthoven Folder Okselklierdissectie, versie 2, juli

7 T (24/7 bereikbaar) E Info@alexandermonro.nl Folder Okselklierdissectie, versie 2, juli

8 BIJLAGE 1: LYMFOEDEEM Wat is lymfoedeem en hoe ontstaat het? Na een operatie voor borstkanker waarbij de lymfklieren uit de oksel verwijderd zijn, is er kans op het ontstaan van lymfoedeem. Lymfoedeem is een abnormale ophoping van eiwitten en vocht in een lichaamsweefsel. Dit is een gevolg van een verstoord evenwicht tussen aan,- en afvoer van vocht. Lymfoedeem treedt meestal op in de arm, maar ook in hand, vingers, borst en schouder van de geopereerde zijde. Soms kan het zich uitbreiden naar de andere zijde. Naast het systeem van bloedvaten hebben we in ons lichaam tevens het lymfestelsel. Het lymfestelsel behoort tot de afvoerende systemen. Vanuit het lichaamsweefsel worden de lymfevaten gevuld met lymfe. Dat is vocht dat afvalstoffen opneemt en via de lymfeknopen of lymfeklieren weer afvoert. Die knopen dienen onder andere als filterstations voor de afvoer van ontstekingsprocessen. Pas als het lymfevocht daar is gezuiverd, komt het in de bloedbaan. De kans op lymfoedeem wordt groter als de oksel na een okselklierverwijdering ook nog bestraald moet worden. Lymfoedeem kan jaren na de operatie en/of bestraling nog ontstaan. Daarom blijft het van belang om aandacht te besteden aan het voorkomen ervan. Waaraan herkent u lymfoedeem? Een zwaar aanvoelende arm en/of hand en vingers Een dikke arm en/of hand en vingers Pijn, tintelen, een strak, gespannen gevoel Vochtophoping, een sponzig gevoel in oksel, schouder, borst en rond het litteken Herkent u een van deze klachten, dan kunt u eerst proberen om de arm minder zwaar te belasten, wel te bewegen en in rust hoog te leggen. Als de klachten de volgende dagen niet verminderen neemt u dan contact op met uw verpleegkundige. Hoe eerder er maatregelen getroffen worden hoe groter de kans is dat lymfoedeem kan worden verholpen. Verschillende behandelmogelijkheden Er zijn verschillende behandelingen van lymfoedeem mogelijk: Manuele lymfdrainage door een gespecialiseerde fysiotherapeut of huidtherapeut. Deze massage stimuleert de afvoer van het lymfevocht. Fysiotherapie. Uw fysiotherapeut kan u informeren over zelfmanagement oedeem, het geven van lymfe-oefeningen of oefentherapie gericht op de armfunctie, lymftaping (lymftape kan het oedeem begeleiden naar een gebied waar de afvoer goed op orde is)en hij of zij kan u adviseren over belasting in dagelijkse activiteiten en ten aanzien van sport. Compressie. Zoals bijvoorbeeld het zwachtelen van de arm in de beginfase van lymfdrainage, het dragen van een speciale compressie BH of het aanmeten van therapeutisch elastische kous. Folder Okselklierdissectie, versie 2, juli

9 Chirurgie. Shunts (omleidingen), Lymfo liposuctie (wanneer het oedeem u dermate beperkt en geen andere therapie meer werkt). Wat kunt u zelf doen om lymfoedeem te voorkomen? Leg uw arm hoger als u zit of ligt. Gebruik hiervoor extra kussens. Laat geen bloeddruk meten aan de arm van de geopereerde zijde. Laat geen bloed afnemen aan de arm van de geopereerde zijde. Laat geen infuus aanleggen aan de arm van de geopereerde zijde. Leefregels: Hieronder staan een aantal aandachtspunten vermeld. U hoeft de lijst niet als een opsomming van verboden en geboden op te vatten. Wees attent op de signalen van uw lichaam. Als u voelt dat uw arm moe wordt of als u pijn in de arm of schouder krijg, leg de arm dan hoog. Als u dit tijdig doet, is de kans groot dat de klachten vanzelf weer verdwijnen. Probeer wondjes te voorkomen, ontsmet eventuele wondjes goed met een desinfecterend middel en doe er een pleister op. Tip: koop enkele flesjes Sterilon of Betadine jodiumzalf en bewaar deze op handige plaatsen bijv. in de keukenla, badkamer, handtas, etc. Draag handschoenen bij ruwe karweitjes (tuinieren, huishoudelijk werk). Vet de huid regelmatig in om kloofjes en kapotte nagelriemen te voorkomen. Zorg voor schone nagels en handen. Krab puistjes en insectenbeten niet open. Gebruik bij het ontharen een crème, geen mesje. Wees voorzichtig met prikken, snijden en branden. Neem bij acute pijnklachten, roodheid algehele malaise direct contact op met de huisarts. Voorkom overbelasting van de arm (bouw activiteiten/werkzaamheden rustig op). Vermijd in de beginfase zwaar tillen en intensief sporten. Als het oedeem gestabiliseerd is, is intensief sporten weer mogelijk. Verdeel lichamelijk werk zoveel mogelijk over de dag. Zoek een evenwicht tussen rust en inspanning. Probeer de arm niet teveel te ontzien. Normaal bewegen en licht sporten is prima. Bewegen moet echter niet leiden tot vermoeidheid of pijn in de arm/schouder of zwelling van de hand of arm. Vermijd extreme warmte en kou. Pas op met heet douchen, baden, saunabezoek en lang zonnebaden. Zoek liever de schaduw op. Gebruik bij huishoudelijk werk niet te heet water. Wees voorzichtig met stoom (aardappelen afgieten etc.). Gebruik geen kruik, kersenpit, rode lamp, of warme pakkingen op uw arm of schouder. Folder Okselklierdissectie, versie 2, juli

10 Span u bij warm weer niet overmatig in, las pauzes in en doe af en toe arm schouderoefeningen. Draag een goed passende BH met brede banden. Draag geen knellende kleding, sieraden, of mouwophouders. Koop geen zware prothese. Kies eventueel voor een lichtgewicht exemplaar of voor een contactprothese. Deze wordt op de huid geplakt en hangt dus minder aan de schouder. Deze prothese is niet geschikt als u pas bestraald bent. Hang geen tas over uw schouder. Oefeningen bij lymfoedeem Alle oefeningen kunnen zowel zittend op de stoel als liggend in bed worden gedaan. De oefeningen moeten in een heel rustig tempo worden uitgevoerd. Dit is bedoeld om zo het lymfoedeem de kans te geven zich te verplaatsen. Snelle oefeningen geven een minimaal effect en de kans is groot dat er door de snelle bewegingen juist een verhoogde productie van het weefselvocht ontstaat. Dit geeft weer een verergering van het lymfoedeem. Herhaal alle oefeningen in onderstaande volgorde. De fysiotherapeut bespreekt met u het aantal herhalingen per dag. 1. Draai het hoofd rustig van links naar rechts. Herhaal dit 5 keer en houd het hoofd telkens ongeveer 4 seconden vast in de eindstand van de draai. 2. Maak een onderkin. Hierbij mag het hoofd niet worden opgetild. Houd de eindstand 4 seconden vast. Herhaal dit 5 keer. 3. Trek beide schouders in 4 tellen op, houd ze 4 tellen vast en breng ze daarna in 4 tellen zover mogelijk naar beneden. Houd ze hier 4 tellen vast en herhaal deze beweging 5 keer. 4. Adem heel diep in en uit. Dit wordt gevolgd door 2 normale ademhalingen. Herhaal dit 5 keer. (doe dit erg rustig er mag geen duizeligheid ontstaan). Controleer de beweging van de buik en de romp door één hand op de buik te leggen en één hand op het borstbeen. Hiermee kunt u bewegingen volgen en eventueel corrigeren. 5. Breng beide armen omhoog tot naast het hoofd. Breng ze daarna weer terug naast het lichaam. Herhaal dit in rustig tempo 5 keer. 6. Buig beide ellenbogen en strek ze daarna weer. Herhaal dit in rustig tempo 5 keer. Houd eindstand enige seconden vast. 7. Beweeg de handen in de polsen door de handen rustig afwisselend naar de handpalmzijde en daarna naar de handrugzijde te bewegen. 8. Maak een vuist en strek daarna de vingers weer. Doe dit in rustig tempo en houd de hand in de eindstand enkele tellen vast. 9. Sluit deze oefenreeks af met rustig ademhalen. Controleer op dezelfde manier als bij oefening 4. Het normale verloop van de ademhaling is als volgt: het inademen begint met het omhoog komen van de buik, even later gevolgd door het omhoog komen van de borst. Het inademen gaat gelijk over in het uitademen. Bij het uitademen gaan de buik en borst gelijktijdig omlaag. Aan het einde van de uitademing volgt 1 seconde pauze, waarbij geen in- of uitademing plaatsvindt. Daarna begint de inademing weer. Herhaal dit enkele Folder Okselklierdissectie, versie 2, juli

11 minuten. Dit moet rustig gebeuren. Er mag geen duizeligheid optreden. Treedt dit toch op, dan is dat een teken dat er teveel geademd wordt. Maak de ademhaling dan rustiger Al deze oefeningen zijn bedoeld om het afvoeren van lymfe door de lymfevaten te ondersteunen en te stimuleren. In uw situatie is er een balansverstoring opgetreden in de hoeveelheid weefselvocht dat ontstaat en de hoeveelheid die wordt afgevoerd door opname in de bloedbaan en het lymfesysteem. Het consequent uitvoeren van deze oefeningen vormt een wezenlijke bijdrage tot het optimaliseren van deze balans. Oefeningen Keer per dag Folder Okselklierdissectie, versie 2, juli

FOLDER: LUMPECTOMIE (BORSTSPARENDE OPERATIE)

FOLDER: LUMPECTOMIE (BORSTSPARENDE OPERATIE) FOLDER: LUMPECTOMIE (BORSTSPARENDE OPERATIE) In overleg met uw medisch specialist en verpleegkundige heeft u gekozen voor een borstsparende operatie. De borst blijft dus behouden. Toch kan dit een emotioneel

Nadere informatie

FOLDER: BORSTAMPUTATIE ZONDER RECONSTRUCTIE

FOLDER: BORSTAMPUTATIE ZONDER RECONSTRUCTIE FOLDER: BORSTAMPUTATIE ZONDER RECONSTRUCTIE In overleg met uw medisch specialist en verpleegkundige heeft u gekozen voor een borstamputatie zonder reconstructie. Bij een borstamputatie wordt al het klierweefsel

Nadere informatie

Lymfoedeem na een borstoperatie

Lymfoedeem na een borstoperatie Lymfoedeem na een borstoperatie Dit hoofdstuk krijgt u als bij uw borstoperatie ook de lymfklieren in de oksel zijn verwijderd. Een klein percentage van de patiënten krijgt, als de lymfeklieren in de oksel

Nadere informatie

Wat is het lymfestelsel en welke functie heeft het?

Wat is het lymfestelsel en welke functie heeft het? Bij u zijn de lymfeklieren uit de oksel verwijderd. Na het verwijderen van de lymfeklieren uit de oksel kan het lymfevocht minder goed worden afgevoerd. Wanneer het vocht zich ophoopt in de arm, dan is

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Okselklierdissectie (OKD) Informatie over verwijdering van lymfeklieren in de oksel

Patiënteninformatie. Okselklierdissectie (OKD) Informatie over verwijdering van lymfeklieren in de oksel Patiënteninformatie Okselklierdissectie (OKD) Informatie over verwijdering van lymfeklieren in de oksel Okselklierdissectie (OKD) Informatie over verwijdering van lymfeklieren in de oksel Naast het systeem

Nadere informatie

VERWIJDEREN VAN LYMFEKLIEREN IN DE OKSEL

VERWIJDEREN VAN LYMFEKLIEREN IN DE OKSEL VERWIJDEREN VAN LYMFEKLIEREN IN DE OKSEL Inleiding De borstkanker heeft zich bij u verspreid naar de lymfeklieren in de oksel. Vanuit deze klieren kan borstkanker zich verder in het lichaam uitzaaien.

Nadere informatie

Verwijderen van lymfeklieren in de oksel

Verwijderen van lymfeklieren in de oksel Verwijderen van lymfeklieren in de oksel De borstkanker heeft zich bij u verspreid naar de lymfeklieren in de oksel. Vanuit deze klieren kan borstkanker zich verder in het lichaam uitzaaien. Daarom is

Nadere informatie

Lymfoedeem aan de arm. Mammapoli Route 10

Lymfoedeem aan de arm. Mammapoli Route 10 00 Lymfoedeem aan de arm Mammapoli Route 10 Het lymfestelsel Het lymfestelsel betstaat uit lymfevaten, lymfeklieren en lymfeklierweefsel dat zich in verschillende organen bevindt. Het lymfestelsel speelt

Nadere informatie

Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel OKSELKLIERTOILET

Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel OKSELKLIERTOILET Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE onderdeel OKSELKLIERTOILET INHOUDSOPGAVE Inleiding... 3 Wanneer wordt een okselkliertoilet uitgevoerd?... 4 Wat houdt een okselkliertoilet in?... 4 Fysiotherapie...

Nadere informatie

Oncologie. Het voorkomen van lymfoedeem

Oncologie. Het voorkomen van lymfoedeem Oncologie Het voorkomen van lymfoedeem 1 2 Het voorkomen van lymfoedeem Na het operatief verwijderen van de lymfklieren uit de oksel (het okselkliertoilet), bestaat een risico dat zich vocht ophoopt in

Nadere informatie

Het voorkomen van lymfoedeem

Het voorkomen van lymfoedeem Oncologie Het voorkomen van lymfoedeem Boermarkeweg 60 7824 AA Emmen Postbus 30002 7800 RA Emmen Tel. 0591 69 19 11 MA 868 06-08 -1.00 H 12 1 Wat te doen als u toch klachten krijgt? Alle leefregels ten

Nadere informatie

Fysiotherapie na een okselklierdissectie. Afdeling Fysiotherapie

Fysiotherapie na een okselklierdissectie. Afdeling Fysiotherapie 00 Fysiotherapie na een okselklierdissectie Afdeling Fysiotherapie U bent onder behandeling voor een okselklierdissectie. In deze folder staat informatie die voor u belangrijk is na de okselklieroperatie.

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Okselklierdissectie (OKD) Informatie over het verwijderen van lymfeklieren in de oksel terTER_

Patiënteninformatie. Okselklierdissectie (OKD) Informatie over het verwijderen van lymfeklieren in de oksel terTER_ Patiënteninformatie Okselklierdissectie (OKD) Informatie over het verwijderen van lymfeklieren in de oksel 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Algemeen 4 De operatie 5 Duur van de operatie 5 Duur

Nadere informatie

Zowel bij een borstsparende als een borstverwijderende operatie zal de chirurg de lymfeklieren uit de oksel verwijderen als:

Zowel bij een borstsparende als een borstverwijderende operatie zal de chirurg de lymfeklieren uit de oksel verwijderen als: Algemeen Bij een okselklierdissectie worden alle lymfeklieren uit de oksel verwijderd. Lymfeklieren zijn te vergelijken met zuiveringsstations, die gezamenlijk het lymfestelsel vormen. Het lymfestelsel

Nadere informatie

Hoe kunt u lymfoedeem voorkomen?

Hoe kunt u lymfoedeem voorkomen? Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Hoe kunt u lymfoedeem voorkomen? z Hoe kunt u lymfoedeem voorkomen? 1 Als u geopereerd bent vanwege borstkanker én de okselklieren

Nadere informatie

Wat is het lymfestelsel en welke functie heeft het?

Wat is het lymfestelsel en welke functie heeft het? Voorkomen van lymfoedeem Bij u zijn de lymfeklieren uit de oksel verwijderd. Of u wordt bestraald op de oksel. Na het verwijderen van de lymfeklieren uit de oksel of bestraling kan het lymfevocht minder

Nadere informatie

Okselklierdissectie. Mammapoli

Okselklierdissectie. Mammapoli 00 Okselklierdissectie Mammapoli U wordt binnenkort opgenomen voor een okselklierdissectie, al dan niet in combinatie met een operatie aan de borst. De opname vindt plaats op afdeling Heelkunde, (4e etage).

Nadere informatie

H Okselklierdissectie

H Okselklierdissectie H.323039.0416 Okselklierdissectie Inleiding Het lymfestelsel in ons lichaam bestaat uit lymfevaten en lymfeklieren. De lymfeklieren werken als een zuiveringsstation: ze maken bacteriën, virussen en andere

Nadere informatie

Chirurgie. Okselkliertoilet.

Chirurgie. Okselkliertoilet. Chirurgie Okselkliertoilet www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Voorbereiding... 3 De operatie... 3 Na de operatie... 4 Drains... 4 Mogelijke complicaties... 4 Het ontslag... 5 Wanneer moet u contact opnemen?...

Nadere informatie

H.323039.1014. Okselklierdissectie

H.323039.1014. Okselklierdissectie H.323039.1014 Okselklierdissectie Inleiding Het lymfestelsel in ons lichaam bestaat uit lymfevaten en lymfeklieren. De lymfeklieren werken als een zuiveringsstation: ze maken bacteriën, virussen en andere

Nadere informatie

verwijderen van de oksellymfeklier

verwijderen van de oksellymfeklier patiënteninformatie verwijderen van de oksellymfeklier U wordt opgenomen voor een oksellymfeklierverwijdering. Dit heet ook wel okselklierdissectie. Hoe verloopt deze operatie? Wat kunt u verwachten na

Nadere informatie

Fysiotherapie bij de behandeling van borstkanker. Afdeling Fysiotherapie

Fysiotherapie bij de behandeling van borstkanker. Afdeling Fysiotherapie 00 Fysiotherapie bij de behandeling van borstkanker Afdeling Fysiotherapie U wordt behandeld voor borstkanker. Als gevolg van de behandeling(en) is er mogelijk een risico op het krijgen van lymfeoedeem

Nadere informatie

Okselklierverwijdering (-dissectie) bij borstkanker

Okselklierverwijdering (-dissectie) bij borstkanker Okselklierverwijdering (-dissectie) bij borstkanker Uw chirurg heeft met u besproken dat binnenkort bij u een okselklierverwijdering plaatsvindt (ook wel okselklierdissectie of okselkliertoilet genoemd).

Nadere informatie

Okselklierverwijdering (-dissectie) bij borstkanker

Okselklierverwijdering (-dissectie) bij borstkanker Okselklierverwijdering (-dissectie) bij borstkanker Uw chirurg heeft met u besproken dat binnenkort bij u een okselklierverwijdering plaatsvindt (ook wel okselklierdissectie of okselkliertoilet genoemd).

Nadere informatie

Okselklierdissectie. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven

Okselklierdissectie. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Okselklierdissectie Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Vooraf U heeft met uw specialist besproken dat u binnenkort een operatie ondergaat in verband met borstkanker. Hierbij worden de

Nadere informatie

H Okselklierdissectie

H Okselklierdissectie H.323039.0218 Okselklierdissectie Inleiding Het lymfestelsel in ons lichaam bestaat uit lymfevaten en lymfeklieren. De lymfeklieren werken als een zuiveringsstation: ze maken bacteriën, virussen en andere

Nadere informatie

Melanoom Okselklierdissectie. Poli Dermatologie Poli Chirurgie

Melanoom Okselklierdissectie. Poli Dermatologie Poli Chirurgie 00 Melanoom Okselklierdissectie Poli Dermatologie Poli Chirurgie In deze folder vindt u uitleg over een okselklierdissectie na behandeling voor een melanoom. Bij deze ingreep worden de lymfeklieren uit

Nadere informatie

Oefeningen en leefregels na het okselkliertoilet

Oefeningen en leefregels na het okselkliertoilet Oefeningen en leefregels na het okselkliertoilet Albert Schweitzer ziekenhuis april 2015 pavo 0342 Oefeningen Na de operatie kan uw schouder aan de geopereerde kant minder beweeglijk zijn. Door armoefeningen

Nadere informatie

Borstverwijdering bij borstkanker (ablatio mamma)

Borstverwijdering bij borstkanker (ablatio mamma) Borstverwijdering bij borstkanker (ablatio mamma) Uw chirurg heeft met u besproken, dat u in aanmerking komt voor een gehele verwijdering van de borst. In deze folder leest u hier meer over. Wanneer wordt

Nadere informatie

Oefeningen en leefregels na het okselkliertoilet

Oefeningen en leefregels na het okselkliertoilet Oefeningen en leefregels na het okselkliertoilet Oefeningen Na de operatie kan uw schouder aan de geopereerde kant minder beweeglijk zijn. Door armoefeningen te doen, kunt u het herstel van de beweeglijkheid

Nadere informatie

Okselklieroperatie Bestelnummer: Versie: februari 2018

Okselklieroperatie Bestelnummer: Versie: februari 2018 Okselklieroperatie Bestelnummer: 3739 Versie: februari 2018 www.borstkanker-zorg.nl Inleiding De borstkanker is bij u uitgezaaid naar de lymfeklieren. Er is met u overlegd dat de lymfeklieren uit de oksel

Nadere informatie

Het okselkliertoilet

Het okselkliertoilet Afdeling: Onderwerp: Chirurgie 1 Inleiding Borstkanker verspreidt zich doorgaans het eerst naar de lymfeklieren in de oksel (okselklieren). Vanuit deze klieren kan borstkanker zich verder in het lichaam

Nadere informatie

H.327185.0214. Het verwijderen van uw borst (Borstamputatie)

H.327185.0214. Het verwijderen van uw borst (Borstamputatie) H.327185.0214 Het verwijderen van uw borst (Borstamputatie) Inleiding Uw specialist heeft u verteld dat u geopereerd moet worden aan een kwaadaardige tumor in uw borst. Meestal is een kwaadaardige tumor

Nadere informatie

Okselklierdissectie. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven

Okselklierdissectie. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Okselklierdissectie Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven U heeft met uw specialist besproken dat u binnenkort een operatie ondergaat in verband met borstkanker. Hierbij worden de lymfeklieren

Nadere informatie

Oefeningen en leefregels na het okselkliertoilet

Oefeningen en leefregels na het okselkliertoilet Oefeningen en leefregels na het okselkliertoilet Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Oefeningen Na de operatie kan uw schouder aan de geopereerde kant minder beweeglijk zijn.

Nadere informatie

Borstsparende operatie bij borstkanker (lumpectomie)

Borstsparende operatie bij borstkanker (lumpectomie) Borstsparende operatie bij borstkanker (lumpectomie) Uw chirurg heeft met u besproken dat u in aanmerking komt voor een borstbesparende behandeling bij borstkanker. Deze behandeling bestaat altijd uit

Nadere informatie

Okselkliertoilet (okselklierdissectie)

Okselkliertoilet (okselklierdissectie) Chirurgie Patiënten informatie dossier Mammacare Okselkliertoilet (okselklierdissectie) Binnenkort wordt u in het ziekenhuis opgenomen voor een okselkliertoilet. Bij deze operatie verwijdert de chirurg

Nadere informatie

Behandeling van borstkanker

Behandeling van borstkanker Behandeling van borstkanker De behandeling van borstkanker Deze folder geeft u algemene informatie over de behandeling van borstkanker. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders

Nadere informatie

Informatie en. adviezen. hernia-operatie. okselchirurgie. ZorgSaam

Informatie en. adviezen. hernia-operatie. okselchirurgie. ZorgSaam Informatie en adviezen oefeningen na een na okselchirurgie hernia-operatie ZorgSaam 1 2 U heeft een operatie ondergaan i.v.m. borstkanker, waarbij lymfklieren in de oksel zijn verwijderd. Als gevolg van

Nadere informatie

FOLDER: BORSTAMPUTATIE MET RECONSTRUCTIE DOOR MIDDEL VAN SILICONEN PROTHESE / TISSUE EXPANDER

FOLDER: BORSTAMPUTATIE MET RECONSTRUCTIE DOOR MIDDEL VAN SILICONEN PROTHESE / TISSUE EXPANDER FOLDER: BORSTAMPUTATIE MET RECONSTRUCTIE DOOR MIDDEL VAN SILICONEN PROTHESE / TISSUE EXPANDER In overleg met uw medisch specialist en verpleegkundige heeft u gekozen voor een borstamputatie met reconstructie

Nadere informatie

Verwijderen van de lymfeklieren uit de oksel

Verwijderen van de lymfeklieren uit de oksel Verwijderen van de lymfeklieren uit de oksel Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U ondergaat binnenkort een operatie. Tijdens deze operatie worden de lymfeklieren

Nadere informatie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Het voorkomen van lymfoedeem

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Het voorkomen van lymfoedeem Het voorkomen van lymfoedeem HET VOORKOMEN VAN LYMFOEDEEM INLEIDING Onlangs bent u aan borstkanker geopereerd. Het feit dat de lymfklieren zijn verwijderd, brengt het risico met zich mee dat zich vocht

Nadere informatie

Fysiotherapie na een okselklierdissectie

Fysiotherapie na een okselklierdissectie Fysiotherapie na een okselklierdissectie 1 U heeft een okselklierdissectie, eventueel gecombineerd met een borstoperatie, achter de rug. In deze folder krijgt u instructies en oefenadviezen. Belangrijk

Nadere informatie

Borstzorg. richtlijnen en oefeningen. Paramedische Ziekenhuiszorg

Borstzorg. richtlijnen en oefeningen. Paramedische Ziekenhuiszorg Paramedische Ziekenhuiszorg Borstzorg richtlijnen en oefeningen Inleiding U heeft een van de volgende operaties ondergaan: De borst is verwijderd (ablatie) De lymfeklieren in de oksel zijn verwijderd (okselklierdissectie)

Nadere informatie

Soms vindt de patholoog, die het weefsel onderzoekt, dat niet al het tumorweefsel is verwijderd. Er volgt dan een tweede operatie.

Soms vindt de patholoog, die het weefsel onderzoekt, dat niet al het tumorweefsel is verwijderd. Er volgt dan een tweede operatie. Borstsparende operatie In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten om een borstsparende operatie te ondergaan ter behandeling van een tumor in uw borst. Het doel van de operatie is om het tumorweefsel

Nadere informatie

Okselklieroperatie.

Okselklieroperatie. Okselklieroperatie Inleiding De kanker is bij u uitgezaaid naar de lymfeklieren. Er is met u overlegd dat de lymfeklieren uit de oksel worden verwijderd. Deze operatie noemt men okselklieroperatie. Een

Nadere informatie

Bewegen en/of oedeemvorming na een borstoperatie.

Bewegen en/of oedeemvorming na een borstoperatie. 5.10.2019 Bewegen en/of oedeemvorming na een borstoperatie. Naam patiënt: Geboorte datum: Informatie die voor u van belang is (omcirkeld): 1. Bewegen na SN en/of lumpectomie/ablatio 2. Bewegen na okselklierdissectie

Nadere informatie

Voorbereiding op de operatie Wij vragen u om uw oksel niet meer te ontharen vanaf het moment van bericht van opname tot aan de operatie.

Voorbereiding op de operatie Wij vragen u om uw oksel niet meer te ontharen vanaf het moment van bericht van opname tot aan de operatie. BORSTAMPUTATIE Inleiding Uw chirurg heeft met u gesproken over een borstamputatie. Bij een dergelijke operatie verwijdert de chirurg de gehele borst met tepel. In deze folder vindt u meer informatie over

Nadere informatie

PATIËNTENINFO LYMFEOEDEEM AAN DE ARM

PATIËNTENINFO LYMFEOEDEEM AAN DE ARM PATIËNTENINFO LYMFEOEDEEM AAN DE ARM REVALIDATIE INHOUD 1 Inleiding... 4 2 Wat is lymfeoedeem en hoe ontstaat het?... 4 3 Raadgevingen... 6 4 Oefenen van schouder en arm... 7 5 Lymfedrainage van de arm...

Nadere informatie

Voorbereiding op de operatie Wij vragen u om uw oksel niet meer te ontharen vanaf het moment van bericht van opname tot aan de operatie.

Voorbereiding op de operatie Wij vragen u om uw oksel niet meer te ontharen vanaf het moment van bericht van opname tot aan de operatie. BORSTAMPUTATIE Inleiding Uw chirurg heeft met u gesproken over een borstamputatie. Bij een dergelijke operatie verwijdert de chirurg de gehele borst met tepel. In deze folder vindt u meer informatie over

Nadere informatie

Operatief verwijderen van alle okselklieren

Operatief verwijderen van alle okselklieren Operatief verwijderen van alle okselklieren Academisch Borstkankercentrum Erasmus MC-Havenziekenhuis U wordt behandeld in het Academisch Borstkankercentrum Erasmus MC - Havenziekenhuis. In deze folder

Nadere informatie

Borstamputatie. Borstamputatie. Ablatio

Borstamputatie. Borstamputatie. Ablatio Borstamputatie Ablatio In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten om een borstamputatie te ondergaan ter behandeling van een tumor in uw borst. Het doel van de operatie is om het tumorweefsel

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Borstamputatie. Deze informatie maakt deel uit van de Behandewijzer Borstkanker terTER_

Patiënteninformatie. Borstamputatie. Deze informatie maakt deel uit van de Behandewijzer Borstkanker terTER_ Patiënteninformatie Borstamputatie Deze informatie maakt deel uit van de Behandewijzer Borstkanker 1234567890-terTER_ Borstamputatie Informatie over een borstamputatie Deze informatie maakt deel uit van

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Lipofilling Polikliniek Plastische Chirurgie

PATIËNTEN INFORMATIE. Lipofilling Polikliniek Plastische Chirurgie PATIËNTEN INFORMATIE Lipofilling Polikliniek Plastische Chirurgie Door middel van deze informatiefolder wil de polikliniek Plastische Chirurgie van het Maasstad Ziekenhuis u informeren over een lipofilling.

Nadere informatie

Borstamputatie. Het kan ook zijn dat een borstsparende operatie wel mogelijk is, maar dat u zelf voorkeur hebt voor een borstamputatie.

Borstamputatie. Het kan ook zijn dat een borstsparende operatie wel mogelijk is, maar dat u zelf voorkeur hebt voor een borstamputatie. Borstamputatie U krijgt voor de behandeling van borstkanker een borstamputatie. U hebt van uw chirurg uitleg gehad over de ingreep. Een borstamputatie kan in principe gecombineerd worden met een borstreconstructie.

Nadere informatie

Fysiotherapie na een okselklierdissectie

Fysiotherapie na een okselklierdissectie Fysiotherapie na een okselklierdissectie U heeft een okselklierdissectie, eventueel gecombineerd met een borstoperatie, achter de rug. In deze folder krijgt u instructies en oefenadviezen. Belangrijk bij

Nadere informatie

H.327185.0416. Het verwijderen van uw borst (Borstamputatie)

H.327185.0416. Het verwijderen van uw borst (Borstamputatie) H.327185.0416 Het verwijderen van uw borst (Borstamputatie) Inleiding Uw specialist heeft u verteld dat u geopereerd moet worden aan een kwaadaardige tumor in uw borst. Meestal is een kwaadaardige tumor

Nadere informatie

Borstsparende operatie bij borstkanker (lumpectomie)

Borstsparende operatie bij borstkanker (lumpectomie) Borstsparende operatie bij borstkanker (lumpectomie) Uw chirurg heeft met u besproken dat u in aanmerking komt voor een borstbesparende behandeling bij borstkanker. Deze behandeling bestaat altijd uit

Nadere informatie

Afdeling Heelkunde, locatie AZU. Voorzorgsmaatregelen voor lymfoedeem

Afdeling Heelkunde, locatie AZU. Voorzorgsmaatregelen voor lymfoedeem Afdeling Heelkunde, locatie AZU Voorzorgsmaatregelen voor lymfoedeem Na verwijdering of bestraling van lymfeklieren is er altijd een kans op lymfoedeem. Er zijn een aantal factoren die de kans op lymfoedeem

Nadere informatie

LYMFOEDEEM Inleiding

LYMFOEDEEM Inleiding lymfoedeem LYMFOEDEEM Inleiding Deze informatie is bestemd voor patiënten die een borstoperatie hebben ondergaan waarbij eveneens de lymfeklieren uit de oksel zijn verwijderd. Het kan ook zijn, dat u nog

Nadere informatie

Leefregels en oefeningen voor thuis. Leefregels na okselklierbehandeling om lymfoedeem te voorkomen

Leefregels en oefeningen voor thuis. Leefregels na okselklierbehandeling om lymfoedeem te voorkomen Leefregels na okselklierbehandeling om lymfoedeem te voorkomen Leefregels en oefeningen voor thuis Leefregels na okselklierbehandeling om lymfoedeem te voorkomen 1 Inleiding 3 2 Lymfoedeem 3 3 Leefregels

Nadere informatie

Borstamputatie. Ablatio

Borstamputatie. Ablatio Borstamputatie Ablatio In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten om een borstamputatie te ondergaan ter behandeling van een tumor in uw borst. Het doel van de operatie is om het tumorweefsel

Nadere informatie

Verwijderen van de sternumdraden

Verwijderen van de sternumdraden Cardiothoracale chirurgie Verwijderen van de sternumdraden www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl CTC006 / Verwijderen van de sternumdraden / 10-10-2013

Nadere informatie

Oksel- of lieskliertoilet bij een melanoom

Oksel- of lieskliertoilet bij een melanoom Oksel- of lieskliertoilet bij een melanoom Verwijderen van lymfeklieren mca.nl Inhoudsopgave Wat is een oksel- of lieskliertoilet? 3 Voorbereiding op de ingreep 3 De ingreep 4 Mogelijke klachten na de

Nadere informatie

Borstsparende operatie

Borstsparende operatie Borstsparende operatie Bestelnummer: 3735 Versie: februari 2018 www.borstkanker-zorg.nl Inleiding Deze folder is bedoeld om u uit te leggen wat een borstsparende operatie is en waar u bij de gehele behandeling

Nadere informatie

Inleiding De kanker is bij u uitgezaaid naar de lymfeklieren. Er is met u overlegd dat de lymfeklieren uit de oksel worden verwijderd. Deze operatie n

Inleiding De kanker is bij u uitgezaaid naar de lymfeklieren. Er is met u overlegd dat de lymfeklieren uit de oksel worden verwijderd. Deze operatie n Okselklieroperatie Inleiding De kanker is bij u uitgezaaid naar de lymfeklieren. Er is met u overlegd dat de lymfeklieren uit de oksel worden verwijderd. Deze operatie noemt men okselklieroperatie. Een

Nadere informatie

Na een operatie vanwege borstkanker. Nazorg

Na een operatie vanwege borstkanker. Nazorg Na een operatie vanwege borstkanker Nazorg Inleiding U bent in het ziekenhuis opgenomen geweest in verband met een operatie aan de borst en/of okselklieren. Deze folder bevat adviezen en praktische tips

Nadere informatie

FYSIOTHERAPEUTISCH OEFENSCHEMA NA EEN OPERATIE VAN DE BORST MET OKSELKLIERDISSECTIE

FYSIOTHERAPEUTISCH OEFENSCHEMA NA EEN OPERATIE VAN DE BORST MET OKSELKLIERDISSECTIE FYSIOTHERAPEUTISCH OEFENSCHEMA NA EEN OPERATIE VAN DE BORST MET OKSELKLIERDISSECTIE 602 Inleiding Het belangrijkste doel van oefenen na een borstoperatie is om te zorgen dat het schoudergewricht, armen

Nadere informatie

EEN BORSTSPARENDE OPERATIE

EEN BORSTSPARENDE OPERATIE EEN BORSTSPARENDE OPERATIE Inleiding Bij een borstsparende operatie verwijdert de chirurg de afwijking in uw borst en een deel van het omliggende weefsel. De rest van het borstweefsel blijft gespaard.

Nadere informatie

EEN BORSTSPARENDE OPERATIE BORSTKLINIEK

EEN BORSTSPARENDE OPERATIE BORSTKLINIEK EEN BORSTSPARENDE OPERATIE BORSTKLINIEK Inleiding Bij een borstsparende operatie verwijdert de chirurg de afwijking in uw borst en een deel van het omliggende weefsel. De rest van het borstweefsel blijft

Nadere informatie

Inleiding Deze folder is bedoeld om u uit te leggen wat een borstsparende operatie is en waar u bij de gehele behandeling rekening mee moet houden. U

Inleiding Deze folder is bedoeld om u uit te leggen wat een borstsparende operatie is en waar u bij de gehele behandeling rekening mee moet houden. U Borstsparende operatie Inleiding Deze folder is bedoeld om u uit te leggen wat een borstsparende operatie is en waar u bij de gehele behandeling rekening mee moet houden. U vindt hier adviezen voor de

Nadere informatie

Verwijderen van lymfelieren in het bekken bij prostaat- kanker

Verwijderen van lymfelieren in het bekken bij prostaat- kanker Verwijderen van lymfelieren in het bekken bij prostaat- kanker In overleg met de uroloog heeft u besloten operatief de lymfeklieren in het bekken te laten verwijderen. In medische termen wordt dit ook

Nadere informatie

H Borstsparende operatie

H Borstsparende operatie H.327178.0416 Borstsparende operatie Inleiding Uit onderzoeken blijkt dat u borstkanker heeft. Uw chirurg heeft u voorgesteld u te behandelen, waarbij u geopereerd en bestraald wordt. Dit wil zeggen dat

Nadere informatie

Chirurgie / Nurse practitioners/ Fysiotherapie. Lymfoedeem. Afdeling: Onderwerp:

Chirurgie / Nurse practitioners/ Fysiotherapie. Lymfoedeem. Afdeling: Onderwerp: Afdeling: Onderwerp: Chirurgie / Nurse practitioners/ Fysiotherapie 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 De functie van het lymfestelsel 3 Hoe ontstaat lymfoedeem 4 Hoe kan het risico op het ontstaan van lymfoedeem

Nadere informatie

Borstverwijdering Ablatio mamma

Borstverwijdering Ablatio mamma Borstverwijdering Ablatio mamma Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven De arts heeft met u besproken dat u voor een borstverwijdering in aanmerking komt. Wanneer wordt voor een borstverwijdering

Nadere informatie

Schildwachtklieronderzoek en -verwijdering bij borstkanker

Schildwachtklieronderzoek en -verwijdering bij borstkanker Schildwachtklieronderzoek en -verwijdering bij borstkanker Uw chirurg heeft met u besproken, dat binnenkort bij u een schildwachtklieronderzoek en -verwijdering plaatsvindt. In deze folder leest u hier

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Borstamputatie. Informatie over een borstamputatie (ook wel ablatio of mastectomie genoemd)

Patiënteninformatie. Borstamputatie. Informatie over een borstamputatie (ook wel ablatio of mastectomie genoemd) Patiënteninformatie Borstamputatie Informatie over een borstamputatie (ook wel ablatio of mastectomie genoemd) Borstamputatie Informatie over een borstamputatie (ook wel ablatio of mastectomie genoemd)

Nadere informatie

Borstamputatie. De opname. Voorbereiding op de operatie

Borstamputatie. De opname. Voorbereiding op de operatie Borstamputatie Uw chirurg heeft met u gesproken over een borstamputatie. Bij een dergelijke operatie verwijdert de chirurg de gehele borst met tepel. In deze folder vindt u meer informatie over de opname,

Nadere informatie

Lymfoedeem van de arm

Lymfoedeem van de arm Lymfoedeem van de arm In deze folder wordt u kort uitgelegd wat lymfoedeem is, hoe het kan ontstaan en wat u er zelf aan kunt doen om de kans op lymfoedeem zo klein mogelijk te maken. Bij het verwijderen

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Dogear correctie. Polikliniek Plastische Chirurgie

PATIËNTEN INFORMATIE. Dogear correctie. Polikliniek Plastische Chirurgie PATIËNTEN INFORMATIE Dogear correctie Polikliniek Plastische Chirurgie 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze informatiefolder wil de polikliniek Plastische Chirurgie van het Maasstad Ziekenhuis u

Nadere informatie

Na een operatie vanwege borstkanker. Nazorg Dagverpleging

Na een operatie vanwege borstkanker. Nazorg Dagverpleging Na een operatie vanwege borstkanker Nazorg Dagverpleging Inleiding U was in het ziekenhuis opgenomen in verband met een operatie aan de borst en/of okselklieren. Deze folder bevat adviezen en praktische

Nadere informatie

Leefregels na okselklierbehandeling

Leefregels na okselklierbehandeling Leefregels na okselklierbehandeling Dit informatieblad is bedoeld om u te informeren en instrueren over de leefregels na een okselklierbehandeling. Het verwijderen van lymfeklieren in de oksel kan allerlei

Nadere informatie

Informatie rondom een operatie vanwege borstkanker. Borstcentrum Zuyd

Informatie rondom een operatie vanwege borstkanker. Borstcentrum Zuyd Informatie rondom een operatie vanwege borstkanker Borstcentrum Zuyd Inleiding U wordt binnenkort in het ziekenhuis opgenomen in verband met een operatie aan de borst en/of okselklieren. In deze folder

Nadere informatie

Schildwachtklieronderzoek en -verwijdering bij borstkanker

Schildwachtklieronderzoek en -verwijdering bij borstkanker Schildwachtklieronderzoek en -verwijdering bij borstkanker Uw chirurg heeft met u besproken, dat binnenkort bij u een schildwachtklieronderzoek en -verwijdering (biopsie) plaatsvindt. In deze folder leest

Nadere informatie

Een okselklieroperatie

Een okselklieroperatie Binnen enkele weken wordt u geopereerd. Bij u worden dan de lymfeklieren uit de oksel weggehaald. Deze operatie wordt ook wel okselkliertoilet of okselklierdissectie genoemd. Met deze brochure willen we

Nadere informatie

Borstsparende operatie en schildwachtklierprocedure

Borstsparende operatie en schildwachtklierprocedure Borstsparende operatie en schildwachtklierprocedure In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten om een borstsparende operatie te ondergaan ter behandeling van een tumor in uw borst. Het doel van

Nadere informatie

Operatie bij borstkanker. Behandeling. Borstsparende operatie

Operatie bij borstkanker. Behandeling. Borstsparende operatie Operatie bij borstkanker Er is bij u borstkanker vastgesteld. De diagnose borstkanker brengt veel emoties en onzekerheden met zich mee. Deze informatie is bedoeld als algemene voorlichting. Mogelijk hebt

Nadere informatie

Poliklinische operaties. Plastische Chirurgie

Poliklinische operaties. Plastische Chirurgie Poliklinische operaties Plastische Chirurgie Inleiding U heeft een afspraak voor een poliklinische operatie op de polikliniek Plastische Chirurgie op: dag om uur bij dr.. locatie Dordwijk locatie Sliedrecht

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Wenkbrauwlift. Polikliniek Plastische Chirurgie

PATIËNTEN INFORMATIE. Wenkbrauwlift. Polikliniek Plastische Chirurgie PATIËNTEN INFORMATIE Wenkbrauwlift Polikliniek Plastische Chirurgie 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze informatiefolder wil de polikliniek Plastische Chirurgie van het Maasstad Ziekenhuis u informeren

Nadere informatie

Informatie rondom een operatie vanwege borstkanker. Borstcentrum Zuyd

Informatie rondom een operatie vanwege borstkanker. Borstcentrum Zuyd Informatie rondom een operatie vanwege borstkanker Borstcentrum Zuyd Inleiding U wordt binnenkort in het ziekenhuis opgenomen in verband met een operatie aan de borst en/of okselklieren. In deze folder

Nadere informatie

Onderwerp Behandelmogelijkheden voor lymfoedeem na borstkanker

Onderwerp Behandelmogelijkheden voor lymfoedeem na borstkanker Onderwerp Behandelmogelijkheden voor lymfoedeem na borstkanker voorstellen Inge Jansen Oedeemfysiotherapeute Opleiding Master oncologiefysiotherapie Praktijk voor Fysiotherapie in Terborg 18-11- 14 Inhoud

Nadere informatie

H.253100.0116. Galblaas verwijderen (conventioneel)

H.253100.0116. Galblaas verwijderen (conventioneel) H.253100.0116 Galblaas verwijderen (conventioneel) 2 Inleiding U heeft samen met uw arts besloten tot een operatie om de galblaas te verwijderen. Het is een operatie waarvoor u ongeveer één tot twee dagen

Nadere informatie

Leefregels na een borstamputatie

Leefregels na een borstamputatie Leefregels na een borstamputatie U hebt een borstamputatie en een okselklierdissectie ondergaan. In deze folder vindt u adviezen voor de eerste periode thuis. Wondverzorging De smalle hechtpleisters/steristrips

Nadere informatie

OPERATIE VOOR BORSTKANKER

OPERATIE VOOR BORSTKANKER OPERATIE VOOR BORSTKANKER OPERATIE VOOR BORSTKANKER Algemeen Elke vrouw die te maken krijgt met borstkanker heeft haar eigen vragen en problemen. Deze informatie is bedoeld als algemene voorlichting; een

Nadere informatie

Informatie rondom een operatie vanwege borstkanker. Voorbereiding op de opname en nazorg

Informatie rondom een operatie vanwege borstkanker. Voorbereiding op de opname en nazorg Informatie rondom een operatie vanwege borstkanker Voorbereiding op de opname en nazorg Inleiding U wordt binnenkort in het ziekenhuis opgenomen in verband met een operatie aan de borst en/of okselklieren.

Nadere informatie

Lymfoedeem van de arm

Lymfoedeem van de arm Lymfoedeem van de arm In deze folder wordt kort uitgelegd wat lymfoedeem is, hoe het kan ontstaan en wat u er zelf aan kunt doen om de kans op lymfoedeem zo klein mogelijk te maken. Wat is lymfe Lymfe

Nadere informatie

Operatie aan de endeldarm Transanale Endoscopische Microchirurgie

Operatie aan de endeldarm Transanale Endoscopische Microchirurgie Operatie aan de endeldarm Transanale Endoscopische Microchirurgie Ziekenhuis Gelderse Vallei U wordt binnenkort opgenomen voor een operatie aan uw endeldarm. De totale zorg rondom de operatie is erop gericht

Nadere informatie

Leefregels na een okselklierdissectie

Leefregels na een okselklierdissectie Leefregels na een okselklierdissectie 1 U hebt een okselklierdissectie ondergaan. In deze folder vindt u adviezen voor de eerste periode thuis. Wondverzorging De smalle hechtpleisters/steristrips die dwars

Nadere informatie

H.331690.0715. Verwijderen van pennen, schroeven, platen (volwassenen)

H.331690.0715. Verwijderen van pennen, schroeven, platen (volwassenen) H.331690.0715 Verwijderen van pennen, schroeven, platen (volwassenen) 2 Inleiding In overleg met uw arts heeft u besloten dat u opgenomen wordt om pennen, schroeven of metalen platen die in uw lichaam

Nadere informatie

Leefregels na een borstamputatie

Leefregels na een borstamputatie Leefregels na een borstamputatie 1 U hebt een borstamputatie ondergaan. In deze folder vindt u adviezen voor de eerste periode thuis. Wondverzorging De smalle hechtpleisters/steristrips die dwars over

Nadere informatie