Hoofdlijnen omgevingsrecht Tweede, geheel herziene druk

Transcriptie

1 Hoofdlijnen omgevingsrecht Tweede, geheel herziene druk Indesign_Hoofdlijnen.indd :30:18

2 Indesign_Hoofdlijnen.indd :30:18

3 Hoofdlijnen omgevingsrecht Tweede, geheel herziene druk Ronald de Waard Bart Oortwijn Indesign_Hoofdlijnen.indd :30:18

4 Berghauser Pont Publishing Postbus LB Amsterdam Omslagontwerp: Rosanna Zito, Zedline. 2 e, geheel herziene druk 2016 ISBN: NUR: Berghauser Pont Publishing Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg besteed is, aanvaarden de auteur(s), redacteur(en) en uitgever geen enkele aansprakelijkheid voor eventuele (druk) fouten en onvolledigheden, noch voor gevolgen hiervan. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced in any form, by print, photo print, microfilm or any other means, without the publishers prior written permission. Indesign_Hoofdlijnen.indd :30:18

5 Voorwoord Al sinds een groot aantal jaren geven wij cursussen aan gemeenteambtenaren op allerlei terreinen die sinds 2010 onder de noemer omgevingsrecht vallen. Tijdens het geven van deze cursussen en gedurende het werk als interim-manager bleek herhaaldelijk de beperkte grensoverschrijdende kennis van de verschillende vakdisciplines bij de medewerkers. Met de komst van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) is basiskennis van de verschillende vakgebieden, inclusief kennis van de hoofdlijnen en consequenties van de regelgeving, een vereiste voor elke ambtenaar die vakmatig met het omgevingsrecht te maken krijgt. Dit boek is geschreven als overzichtswerk voor de dagelijkse praktijk en als introductie op het vakgebied omgevingsrecht. Het bieden van een overzicht van dit brede vakgebied noodzaakt tot het maken van keuzes. Een eerste selectie daarbij is om de uitleg te beperken tot de in de dagelijkse praktijk veel voorkomende situaties en geen of weinig aandacht te besteden aan de regels betreffende uitzonderingen. Een tweede keuze doelt op een accentuering van onderwerpen die tijdens cursussen, studiedagen en beleidsadvisering in de afgelopen jaren veel vragen hebben opgeroepen. In deze tweede druk zijn alle wijzigingen in de Wabo uit 2014 verwerkt. Met name de paragrafen die de vergunningvrije bouw bespreken, zijn aangepast aan de nieuwe regeling. Ook is hoofdstuk 12 geactualiseerd. Het wetsontwerp over de Omgevingswet is aangenomen door de Tweede Kamer. De tekst is gebaseerd op het wetsontwerp zoals dat aan de Eerste Kamer is aangeboden. Daarnaast is op een aantal plaatsen actuele jurisprudentie verwerkt in de tekst. Met dit boek willen wij een duidelijk en toegankelijk beeld schetsen van het brede terrein van het omgevingsrecht. Voor vragen kunt u ons bereiken via LinkedIn. Bijdragen en aanvullingen op de tekst zijn natuurlijk nog steeds van harte welkom Ronald de Waard Bart Oortwijn Januari 2016 Voorwoord V Indesign_Hoofdlijnen.indd :30:18

6 VI Indesign_Hoofdlijnen.indd :30:18

7 Inhoud Voorwoord V 1 Inleiding en verantwoording Inleiding Doel van het boek Opbouw van het boek Verantwoording van de opzet Bestuursrechtelijke uitgangspunten Inleiding Onderscheid tussen publiekrecht en privaatrecht Feitelijke handelingen en rechtshandelingen Besluiten en beschikkingen Aanvraag van een beschikking Het voorbereiden van een beschikking Algemeen Afdeling 3.4 Awb, de uniforme openbare voorbereidingsprocedure (UOV) Beslistermijnen Algemeen Dwangsom bij niet tijdig beslissen Positieve fictieve beschikking bij niet tijdig beslissen Samenhangende besluiten Inhoudelijke vereisten Algemeen Détournement de pouvoir Kennelijke onredelijkheid (willekeur) Gelijkheid en precedentwerking Motivering Rechtsbescherming Algemeen Bezwaar Algemeen Belanghebbende onder de Wabo Beroep Algemeen Tussenuitspraak Hoger beroep Verzoek om voorlopige voorziening Jurisprudentie Slotopmerkingen VII Indesign_Hoofdlijnen.indd :30:18

8 3 Vergunningverlening onder de Wabo Inleiding Wat valt eronder? Algemeen Deelprojecten en onlosmakelijkheid Algemeen Actualiteiten onlosmakelijkheid Gefaseerde vergunning Wie is bevoegd gezag? Inleiding Gedeputeerde Staten en ministers als bevoegd gezag De aanvraag en de ontvankelijkheid Inleiding Vooroverleg Integrale beoordeling Voorbereiding van de vergunning Inleiding De reguliere voorbereidingsprocedure De uitgebreide voorbereidingsprocedure Adviseurs en verklaring van geen bedenkingen Inleiding Adviezen en adviseurs De verklaring van geen bedenkingen Inhoud van de vergunning Algemeen Aflopende en voortdurende activiteiten In werking treden van de vergunning Algemeen Bijzonderheden bij het in werking treden Rechtsbescherming Ruimtelijke ordening Inleiding Ruimtelijke ordening in Nederland Ruimtelijke ordening onder de Wro Structuurvisies Inleiding Strekking en inhoud van de gemeentelijke structuurvisie Voorbereiding van de structuurvisie Het bestemmingsplan Algemeen Aanhouding Periodieke herziening van bestemmingsplannen Inhoud van het bestemmingsplan Inleiding De verbeelding van het plan...69 VIII Indesign_Hoofdlijnen.indd :30:18

9 De bestemmingsplanregels De bestemmingsplantoelichting Grondexploitatie Buitenplanse afwijkingen Inleiding Kleine afwijkingen De projectafwijking Digitalisering Slotopmerking Overige ruimtelijke regelgeving Inleiding Externe veiligheid Algemeen Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi) Besluit externe veiligheid transportroutes (Bevt) Milieueffectrapportage Algemeen Procedure MER Geluidhinder Inleiding Voorkeursgrenswaarden en Besluit hogere waarden Geluid in het bestemmingsplan Ontwikkelingen in de regelgeving voor geluid Luchtkwaliteit Algemeen Luchtkwaliteit en ruimtelijke besluitvorming Natuurbeschermingswet Algemeen Natuurbeschermingswet en Wabo Flora- en faunawet Algemeen Flora- en faunawet en Wabo Waterwet Algemeen De Waterwet en de Wabo De bouwregelgeving Inleiding Het vergunningstelsel Vergunningvrije bouwwerken Inleiding Begrippen en meetregels Bouw en planologische afwijking vergunningvrij Bouw vergunningvrij De omgevingsvergunning bouw Inleiding IX Indesign_Hoofdlijnen.indd :30:18

10 6.4.2 De aanvraag De toets aan het Bouwbesluit Algemeen Toetsingsprotocollen Private kwaliteitsborging De bouwverordening Algemeen De sloopmelding op grond van het Bouwbesluit De planologische toets Welstandstoets Tijdelijke en seizoensgebonden bouwwerken Algemeen Tijdelijke bouwwerken Seizoensgebonden bouwwerken Monumenten en archeologie Inleiding De monumentenwetgeving Algemeen Rijksmonumenten Algemeen De omgevingsvergunning voor rijksmonumenten Rijksmonumenten en vergunningvrij Beschermde stads- en dorpsgezichten Algemeen Het beschermde stads- en dorpsgezicht en vergunningvrije bouw Archeologie Inleiding Wettelijk beschermde terreinen Niet wettelijk beschermde terreinen Opgravingsvergunning Provinciale en gemeentelijke monumenten Crisis- en herstelwet en de erfgoedzorg Nieuwe Erfgoedwet Brandveiligheid Inleiding Wat vooraf ging Vergunning of melding brandveilig gebruik Inleiding Vergunning voor brandveilig gebruik Melding brandveilig gebruik Gelijkwaardigheid Direct werkende regels hoofdstuk 6 en 7 Bouwbesluit Inleiding Algemene regels X Indesign_Hoofdlijnen.indd :30:18

11 9 Milieuregelgeving Inleiding Korte geschiedenis van de milieuregelgeving Milieuwetgeving en Europa Overzicht milieuregelgeving Milieuregels voor bedrijven Inleiding Inrichting Algemeen Aanwijzing vergunningplichtige inrichtingen Omgevingsvergunning milieu Omgevingsvergunning beperkte milieutoets Algemene regels Algemeen De milieumelding Voorschriften Algemeen Maatwerkvoorschriften Toekomst van milieuregels voor bedrijven Algemene plaatselijke verordening Inleiding Achtergrond en opzet APV Inleiding Regelgevende bevoegdheid en begrenzingen Dienstenrichtlijn Deregulering Privaatrecht Bevoegde bestuursorganen Vergunning, vrijstelling, ontheffing of melding Relatie Wabo en APV Algemeen Verplichte integratie in de omgevingsvergunning Facultatieve integratie in de omgevingsvergunning Overige onderwerpen van de APV Inleiding Algemeen Evenementenvergunning Horeca-exploitatievergunning en sluitingstijden Seksinrichtingen Standplaatsvergunning Snuffelmarkt Voorwerpen op of aan de weg in strijd met de publieke functie ervan/precario Strafbepalingen Excessen XI Indesign_Hoofdlijnen.indd :30:18

12 11 Handhaving onder de Wabo Inleiding Wettelijk kader Organisatie van toezicht en handhaving Inleiding Visie op integraal toezicht Beheer van het grondgebied Voorbereidingsfase Realisatiefase Algemeen Toezicht op de bouw Toezicht bouw en brandveiligheid Toezicht op werken geen bouwwerken zijnde en APV Toezicht oplevering milieu-inrichtingen Projecttoezicht monumenten Gebruiksfase Inleiding Toezicht op de bestaande bouw Toezicht op brandveilig gebruik Toezicht op ruimtelijke waarden Toezicht op de inrichtingen milieubeheer Toezicht op monumentale waarden Toezicht APV en overige Sloop en sanering Randvoorwaarden Inleiding De organisatie Informatiesystemen Overige randvoorwaarden Doorwerking van integratie naar de vakgebieden Communicatie als handhavingsinstrument Slotopmerking Actuele ontwikkelingen in het omgevingsrecht Inleiding Naar een nieuw omgevingsrecht Algemeen Opbouw van de Omgevingswet De beleidscyclus en instrumenten van de Omgevingswet De omgevingsvisie Programma s Algemene regels Het omgevingsplan De omgevingsvergunning en het projectbesluit Slotopmerkingen Trefwoordenregister 241 XII Indesign_Hoofdlijnen.indd :30:18