Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie

Transcriptie

1 Actuarieel rapport boekjaar 2009 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie

2

3 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie ii Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Samenvatting Inleiding Doel Bevindingen Oordeel Opmerkingen Kengetallen Hoofdstuk 2: Technische voorzieningen (artikel 126 en 127) Gegevens en accountantscontrole Berekeningsmethode en waarderingsgrondslagen Technische voorzieningen Verloop van de technische voorzieningen Verloop van de weerstandsreserve Verloop van de extra reserve Hoofdstuk 3: Premie (artikel 128 t/m 130 PW) Kostendekkende, gedempte en ontvangen premie Premiekorting en premieterugstorting Hoofdstuk 4: Beoordeling financiële positie (artikel 131 t/m 133) Analyse van het resultaat Dekkingsgraad Minimaal vereist eigen vermogen en vereist eigen vermogen Toeslagruimte Continuïteitsanalyse Hoofdstuk 5: Korting pensioenaanspraken en pensioenrechten (artikel 134 PW) Hoofdstuk 6: Beleggingsbeleid en leningen (artikel 135 en 136 PW) Beleggingsbeleid (artikel 135 PW) Leningen (artikel 136 PW) Hoofdstuk 7: Toeslagbeleid (artikel 137 PW) Hoofdstuk 8: Herstelplan (artikel 138 t/m 140 PW):... 33

4 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie ii 8.1 Langetermijnherstelplan (artikel 138) Ingrijpende wijzigingen tijdens uitvoering langetermijnherstelplan (artikel 139) Kortetermijnherstelplan (artikel 140) Evaluatie van het korte termijn en lange termijn herstelplan Bijlage A: Samenstelling en verloop van de TV Bijlage B: Balans en staat van baten en lasten B.1 Balans B.2 Staat van baten en lasten Bijlage C: Actuariële analyse van het resultaat Bijlage D: Toelichting op vaststelling vereist eigen vermogen D.1 Inleiding D.2 Vaststelling vereist eigen vermogen Bijlage E: Prudent-Personregel (nader uitgewerkt) Bijlage F: Nominale en reële marktrente Bijlage G: Ervaringssterfte... 57

5 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie 3 Hoofdstuk 1: Samenvatting Alle bedragen luiden in duizenden euro s tenzij anders vermeld. 1.1 Inleiding Het bestuur van Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie heeft Towers Watson B.V. opdracht gegeven om de certificerende werkzaamheden voor het boekjaar 2009 te verrichten. Deze werkzaamheden zijn beschreven in een service level agreement (SLA). In dit kader is een actuariële verklaring afgegeven. De actuariële verklaring is gebaseerd op de jaarrekening gedateerd. Met de brief van heeft de externe accountant van het pensioenfonds verklaard dat de basisgegevens, waaronder begrepen de tot de balansdatum opgebouwde pensioenaanspraken en pensioenrechten, in het kader van diens controle van de jaarrekening op juistheid en volledigheid zijn beoordeeld en goedgekeurd. De administratieve basisgegevens zijn aangeleverd door de administrateur van het pensioenfonds De actuariële gegevens zoals de technische voorzieningen en actuariële analyse zijn eveneens aangeleverd door de administrateur van het pensioenfonds. De gegevens met betrekking tot de kostendekkende premie zijn aangeleverd door de actuariële adviseur van het pensioenfonds. 1.2 Doel Dit rapport voldoet aan de Richtlijnen voor rapportering door de certificerend actuaris van een verzekeringsinstelling van het Actuarieel Genootschap (AG) en is bedoeld om inzicht te verschaffen in de ontwikkeling van de financiële positie van Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie in het boekjaar en in het bijzonder de financiële positie van het pensioenfonds per 31 december Daartoe beoordelen wij of voldaan is aan artikelen 126 tot en met 140 van de Pensioenwet (PW). Voor deze beoordeling worden onder andere de volgende aspecten getoetst: de technische voorzieningen (TV) op basis van het Financieel Toetsingskader (FTK) voor pensioenfondsen; de kostendekkendheid van de premie; het resultaat over het boekjaar; de toereikendheid van de middelen van het pensioenfonds; de voortgang van het korte termijn en lange termijn herstelplan; de mate waarin pensioenen geïndexeerd kunnen worden; of er in geval van een premiekorting consistentie is tussen gewekte verwachtingen, financiering en realisatie van voorwaardelijke toeslagen;

6 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie 4 of het beleggingsbeleid in overeenstemming is met de prudent-personregel. 1.3 Bevindingen In onze bevindingen gaan wij in op ons oordeel op de artikelen 126 tot en met 140 van de Pensioenwet. Technische voorzieningen (artikel 126 en 127) In dit rapport worden de volgende voorzieningen gehanteerd: Tabel 1.1 De diverse TV in dit rapport Naam Bedrag Doel TV nominaal Jaarrekening, solvabiliteitstoets en toeslagruimte TV reëel, met dien verstande dat voorwaardelijke toeslagen als onvoorwaardelijk worden behandeld Toeslagruimte Marktrente De TV zijn vastgesteld op basis van de termijnstructuur van de nominale marktrente. Deze kwam einde 2009 voor dit fonds ongeveer overeen met een vaste rekenrente van 3,9% (vorig boekjaar: 3,5%). Sterftetrend Voorts is bij de vaststelling van de TV rekening gehouden met de voorzienbare trend in overlevingskansen. Tevens is er een correctie op de overlevingskansen toegepast om het verschil tussen de overlevingskansen van de beroepsbevolking en de gehele bevolking in aanmerking te nemen door toepassing van (de Watson Wyatt 2008) ervaringssterfte. Het bestuur van het pensioenfonds heeft in 2010 het besluit genomen om (vooruitlopend op de nieuw te publiceren Prognosetafel van het Actuarieel Genootschap) bij de vaststelling van de TV per 31 december 2009 rekening te houden met een opslag voor actuele sterfteontwikkelingen van 4%. Kostenvoorziening en kostenopslag Daarnaast moet in de TV een toereikende voorziening voor kosten zijn opgenomen. Het fonds hanteert een kostenvoorziening van 2% van de netto TV. Aan de vaststelling van de hoogte van de kostenvoorziening ligt geen onderzoek ten grondslag. Derhalve kunnen wij geen uitspraak doen ten aanzien van de toereikendheid van deze kostenvoorziening. Wij hebben begrepen dat de hoogte van de kostenvoorziening in 2010 nader wordt onderzocht, rekening houdend met de kostenstructuur van de nieuwe pensioenuitvoerder. In het verlengde van het voorgaande hebben wij geconstateerd dat in 2009 een negatief resultaat op kosten is ontstaan. Dit betekent dat de werkelijke kosten in 2009 hoger waren dan de veronderstelde marge die begrepen is in de pensioenpremie plus de vrijval van de excasso-opslag als gevolg van de uitkeringen, (reguliere) waardeoverdrachten en afkopen.

7 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie 5 De werkelijke kosten in 2009 waren tevens hoger ten opzichte van 2008, met name veroorzaakt door de conversie van de pensioenadministratie naar de nieuwe pensioenuitvoerder. Wij hebben begrepen dat bij het onderzoek naar de kostenvoorziening tevens de opslag voor uitvoeringskosten in de premie in aanmerking wordt genomen. Volledigheidshalve merken wij op dat de huidige marge in de premie (het verschil tussen de feitelijke en de minimaal te ontvangen bijdrage) in boekjaar 2009 nog voldoende is om de resterende uitvoeringskosten te dekken. Arbeidsongeschiktheid Vanaf 31 december 2008 is in de TV rekening gehouden met een schadereserve voor deelnemers in de Ziektewet. De TV IBNR (Incurred But Not Reported) per 31 december 2009 bedraagt en maakt onderdeel uit van de totale TV van Bij Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie wordt de hoogte van de TV IBNR vastgesteld als de som van de opslagen voor premievrijstellingsrisico van de afgelopen twee boekjaren. De opvoer van de TV IBNR in boekjaar 2009 zou derhalve gelijk moeten zijn aan 8% van de totaal ontvangen premie. Wij hebben geconstateerd dat bij de opvoer van de TV IBNR in 2009 niet de gehele premie is meegenomen bij de vaststelling van het bedrag. Echter, gezien de positieve resultaten op arbeidsongeschiktheid uit het verleden achten wij de TV van voldoende prudent. Wij hebben begrepen dat de huidige opslag voor premievrijstellingsrisico in de premie (ad 8%) in 2010 nader zal worden onderzocht, mede gezien de positieve resultaten op arbeidsongeschiktheid uit het verleden. Voor bestaande arbeidsongeschikte deelnemers wordt de pensioenopbouw premievrij voorgezet. Om voor deze toekomstige last te reserveren wordt een zogenaamde schadereserve opgevoerd ter grootte van de contante waarde van de toekomstig gemiste premies. Hierbij wordt rekening gehouden met een revalidatiekans van 10%. Wij geven het bestuur in overweging om ook dit eleme nt van het totale resultaat op arbeidsongeschiktheid bij het onderzoek te betrekken. Uitgaande van bovenstaande uitgangspunten achten wij de grondslagen waarmee de TV zijn opgesteld prudent. Wij hebben geconstateerd dat de aanspraken op ouderdomspensioen zijn gefinancierd op basis van kapitaaldekking. Kostendekkende, gedempte en ontvangen premie (artikel 128 t/m 130) In het boekjaar bedroegen de verschillende premies achtereenvolgens: Tabel 1.2 Premies De zuivere kostendekkende premie De conform de abtn vastgestelde kostendekkende premie De ontvangen pensioenpremie (exclusief herstelpremie) De door het pensioenfonds ontvangen feitelijke pensioenpremie is hoger dan de conform de actuariële en bedrijfstechnische nota (abtn) vastgestelde kostendekkende premie. Hiermee wordt voldaan aan de in de PW beschreven vereisten.

8 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie 6 Het pensioenfonds heeft buiten de in de abtn vastgelegde premie in 2009 tevens een herstelpremie ontvangen. Deze herstelpremie bedraagt 8,5% van de pensioengrondslagsom, waarvan de helft is ontvangen en 2009 en de andere helft ontvangen zal worden in Gezien het bovenstaande zijn wij van mening dat de ontvangen premie kostendekkend is. Wij hebben voorts geconstateerd dat alle genoemde premies zijn opgenomen zowel in de jaarrekening als ook in het jaarverslag. Financiële positie (artikel 131 t/m 133) Resultaat in het boekjaar Het resultaat over het boekjaar bedraagt Het resultaat is toegevoegd aan het eigen vermogen. Het pensioenvermogen is de som van de TV en het eigen vermogen is per einde 2009 gelijk aan Dekkingsgraad De dekkingsgraad (de verhouding tussen het pensioenvermogen en de TV) is in 2009 toegenomen van 96,9% naar 108,7%. De belangrijkste oorzaken van deze toename zijn de positieve beleggingsresultaten en de toegenomen nominale marktrente. De opslag op de TV voor sterfteontwikkelingen (ad 4%) heeft een negatief effect gehad op de dekkingsgraad. Dekkingspositie en reservepositie per 31 december 2009 Om de financiële positie van het pensioenfonds te kunnen beoordelen, hebben wij onder andere de dekkingspositie en de reservepositie bepaald. Daarbij is het werkelijk eigen vermogen vergeleken met het minimaal vereist eigen vermogen en het vereist eigen vermogen. Deze bedragen voor uw fonds: Tabel 1.3 Overzicht vermogens In % TV Eigen vermogen ,7% Minimaal vereist eigen vermogen ,0% Vereist eigen vermogen ,4% Wij constateren dat het eigen vermogen per 31 december 2009 hoger is dan het minimaal vereist eigen vermogen, maar lager dan het vereist eigen vermogen. Er is dus sprake van een reservetekort. Het reservetekort bedraagt Het pensioenfonds voldoet wel aan de norm dat alle aanspraken volledig door waarden moeten zijn gedekt. Wij hebben dit in de actuariële verklaring opgenomen. Per 31 december 2008 was eveneens sprake van een reservetekort (en ook van een dekkingstekort). Het pensioenfonds heeft ten aanzien hiervan in 2009 een korte termijn en lange termijn herstelplan opgesteld. Dit herstelplan is door DNB goedgekeurd. Begin 2010 is van dit herstelplan een evaluatie ingediend bij DNB. Toeslagruimte per 31 december 2009 en continuïteitsanalyse In zijn oordeel moet de certificerend actuaris mede rekening houden met de mate waarin de toeslag kan worden verleend. Hiertoe hebben wij een berekening gemaakt van de toeslagruimte. De toeslagruimte per 31 december 2009 ramen wij op 13%.

9 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie 7 Uitgaande van een verwachte gemiddelde prijsinflatie (op basis van de swapmarkt) betekent dit dat per 31 december % van de toekomstige prijsinflatie afgefinancierd kan worden onder de veronderstelling dat: de voorwaardelijke toeslagen bij het pensioenfonds volledig worden toegekend, de toeslagen gebaseerd zouden zijn op de Europese prijsinflatie, de pensioenopbouw en premiebetaling zouden worden gestaakt, bij de vaststelling van de TV rekening gehouden wordt met de risicovrije marktrente. Evenals de dekkingspositie en de reservepositie is deze uitkomst een momentopname. Onder verantwoording van het bestuur is in 2009 een continuïteitsanalyse uitgevoerd. De verwachte realisatie van de toeslagen bedroeg op basis van die analyse 19% van de toekomstige prijsinflatie. Het verschil tussen de uitkomsten van de continuïteitsanalyse en de uitkomsten van de toeslagruimte is te verklaren doordat in de continuïteitsanalyse rekening gehouden wordt met toekomstige ontwikkelingen van bijvoorbeeld premie-, toeslag- en beleggingsbeleid (waaronder eventuele hogere rendementsverwachtingen op zakelijke waarden ten opzichte van de risicovrije marktrente). Tevens is de continuïteitsanalyse een stochastische benadering. Dit is bij de toeslagruimte niet het geval. Korting van aanspraken en pensioenrechten (artikel 134) Wij hebben geconstateerd dat er in het boekjaar geen korting van aanspraken heeft plaatsgevonden. Beleggingsbeleid (artikel 135 en 136) In artikel 135 van de PW wordt gesteld dat het pensioenfondsbestuur dient te beleggen conform de zogenaamde prudent-personregel. Op grond van de aan ons beschikbaar gestelde gegevens concluderen wij dat het beleggingsbeleid conform de prudent-personregel is vormgegeven. Desalniettemin zijn wij enkele aandachtspunten tegengekomen waar het bestuur naar onze mening het komende jaar aandacht aan zou moeten schenken. In bijlage E hebben wij een en ander nader uitgewerkt. Wij hebben geconstateerd dat er door het pensioenfonds conform artikel 136 van de PW geen leningen zijn aangegaan die niet voldoen aan de wettelijke vereisten. Toeslagverlening (artikel 137) In 2009 is door het pensioenfonds besloten om geen toeslag te verlenen op de opgebouwde pensioenaanspraken en pensioenrechten van de gewezen deelnemers en pensioengerechtigden. Wij hebben geconstateerd dat de tekst van de toeslagbepaling in het pensioenreglement, het uitvoeringsreglement, en de startbrief (welkomstbrief) afwijkt van de tekst zoals deze is voorgeschreven in de toeslagenmatrix.

10 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie 8 Het niet letterlijk hanteren van de wettelijk voorgeschreven teksten kan als c onsequentie hebben dat de gehele toeslagregeling onvoorwaardelijk wordt en als zodanig onderdeel wordt van de verplichtingen. Afwijking van de wettelijk voorgeschreven teksten is slechts toegestaan met instemming van de AFM. Daarnaast bevatten de hiervoor genoemde documenten een toelichting op de voorwaardelijkheid van het toeslagbeleid. Dit is toegestaan indien dit de duidelijkheid, begrijpelijkheid en juistheid van het toeslagbeleid verbetert. De AFM behoudt zich het recht voor om de toegevoegde teksten achteraf te toetsen op duidelijkheid, begrijpelijkheid en juistheid. Wij hebben begrepen dat de teksten van de toeslagbepaling in de verschillende documenten reeds zijn voorgelegd aan de AFM. Op basis van de bij ons beschikbare informatie over de toeslagverlening (en de communicatie daarover), is naar onze mening voldaan aan de wettelijke vereisten omtrent communicatie van voorwaardelijke toeslagverlening. Binnen de context van dit rapport en de verklaring wordt geen uitspraak gedaan over eventuele consistentie tussen de gewekte verwachtingen, de financiering en de realisatie van de voorwaardelijke toeslagen. Voor een nadere toelichting met betrekking tot de toeslagverlening verwijzen wij naar hoofdstuk 7. Evaluatie van het korte termijn en lange termijn herstelplan (artikelen 138 t/m 140) Het pensioenfonds heeft in 2009 een korte termijn en lange termijn herstelplan opgesteld om binnen 5 jaar respectievelijk 15 jaar te voldoen aan de vereisten die conform artikel 131 en 132 van de PW gesteld zijn aan het eigen vermogen. DNB heeft ingestemd met het korte termijn en lange termijn herstelplan. Volgens het herstelplan zou de dekkingsgraad per 31 december % zijn geweest. Per 31 december 2009 blijkt de dekkingsgraad in werkelijkheid 108,7% te zijn. De feitelijke dekkingsgraad is dus hoger dan de in het herstelplan geschatte dekkingsgraad. In deze feitelijke dekkingsgraad van 108,7% is reeds rekening gehouden met een verhoging van de TV met 4% in verband met actuele ontwikkelingen op het gebied van overlevingskansen. Deze hogere werkelijke dekkingsgraad is met name te verklaren doordat de werkelijke marktrente per einde 2009 en het werkelijke beleggingsrendement afwijken van de aannames in het herstelplan. Op 31 augustus 2009 verkeerde het pensioenfonds niet meer in dekkingstekort. Aangezien deze situatie zich per 31 december 2009 nog geen drie achtereenvolgende kwartaaleindes heeft voorgedaan, is de situatie van dekkingstekort nog niet opgeheven. Het pensioenfonds verkeert per 31 december 2009 nog in een situatie van een reservetekort. Het kortetermijn en langetermijn herstelplan zijn derhalve nog van kracht.

11 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie Oordeel Op basis van het bovenstaande verklaart de certifcerend actuaris dat per 31 december 2009 is voldaan aan de artikelen 126 tot en met 140 (met uitzondering van artikel 132) van de PW en dat de vermogenspositie naar zijn mening niet voldoende is vanwege het reservetekort. Hiermee verklaart de certificerend actuaris dat: de TV naar zijn mening toereikend zijn (artikel 126); het ouderdomspensioen wordt gefinancierd op kapitaalbasis (artikel 127); de ontvangen premie kostendekkend is (artikel 128); dat er geen sprake is van premiekorting of premieterugstorting (artikel 129); de zuivere kostendekkende premie, de conform de abtn vastgestelde kostendekkende premie en de feitelijke premie in het jaarverslag en in de jaarrekening zijn vermeld (artikel 130); het vermogen voldoet aan de eisen die gesteld worden volgens de wet- en regelgeving en wanneer dit niet het geval is, dat dit gemeld is aan DNB en dat tijdig een herstelplan is opgesteld (artikel 131, 132 en 133); dat er in het boekjaar geen sprake is van korting van pensioenaanspraken of pensioenrechten (artikel 134); dat het beleggingsbeleid in overeenstemming is met de prudent-personregel (artikel 135); het pensioenfonds geen leningen is aangegaan anders dan voor liquiditeitsdoeleinden en niet namens derde partijen optreedt als garant (artikel 136); de voorwaardelijke toeslagverlening wordt gefinancierd in overeenstemming met de vereisten in de Pensioenwet (artikel 137); de dekkingsgraad van het pensioenfonds hoger is dan de verwachte dekkingsgraad in de door het pensioenfonds opgestelde en door DNB goedgekeurde herstelplan (artikel 138, 139 en 140); het vermogen echter niet voldoende is om risicovrij de Europese prijsinflatie af te dekken; 1.5 Opmerkingen Opmerkingen bij de basisgegevens De basisgegevens waarop de TV zijn gebaseerd, zijn verstrekt door en tot stand gekomen onder de verantwoordelijkheid van het bestuur van het pensioenfonds. De externe accountant van het pensioenfonds heeft in diens assurance-rapport van deze basisgegevens op juistheid en volledigheid beoordeeld en goedgekeurd. De toetsing van de fondsmiddelen en de beoordeling van de financiële positie is gebaseerd op de jaarrekening van.

12 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie 10 Herverzekeringsovereenkomsten In de waardering van herverzekerde aanspraken moet aan de vermogenskant rekening worden gehouden met de kredietwaardigheid van de herverzekeraar. DNB heeft in 2007 richtlijnen opgesteld voor de bepaling van de omvang van kosten- en kredietrisico op de herverzekeraar voor volledig herverzekerde fondsen (Toepassing FTK op volledig herverzekerde fondsen). Deze methodiek zou naar analogie toegepast kunnen worden voor gedeeltelijk herverzekerde fondsen. Gezien de onduidelijkheid omtrent het beleid voor volledig herverzekerde fondsen, als ook vanwege de geringe omvang van de herverzekerde aanspraken van het fonds, is er in dit rapport vanaf gezien om deze risico s te waarderen door middel van een afslag op het vermogen. Gebeurtenissen na balansdatum Toeslagenlabel en consistentietoets Op basis van de Wijziging Regeling Pensioenwet en Wet verplichte beroepspensioenregeling d.d 25 augustus 2008 is het vanaf 1 januari 2009 verplicht om het toeslagenlabel op te nemen in de startbrief, het uniform pensioenoverzicht en de informatieverstrekking aan gewezen deelnemers, pensioengerechtigden en gewezen partners. Door de AFM is echter voor geheel 2009 uitstel verleend met betrekking tot het communiceren van het toeslagenlabel. Hieraan is wel de voorwaarde gekoppeld dat het pensioenfonds de individuele deelnemer informeert over de gevolgen van de kredietcrisis op basis van een modelbrief. Vanaf 2010 geldt geen uitstel meer en alle pensioenfondsen zullen aan de gestelde eisen moeten voldoen. Hierbij is de financiële positie per einde 2009 het uitgangspunt. Tevens is het met de Wijziging Regeling Pensioenwet en Wet verplichte beroepspensioenregeling d.d. 9 juli 2008 verplicht geworden een consistentietoets uit te voeren zodra ná 1 augustus 2008 een nieuwe continuïteitsanalyse wordt uitgevoerd. Als aan één van beide bovenstaande wettelijke verplichtingen niet wordt voldaan, wordt niet voldaan aan de vereisten van voorwaardelijke toeslagverlening op basis van artikel 95 van de PW. Aangepaste overlevingstafel Eind 2008 heeft het Centraal Bureau voor de Statistiek met de tweejaarlijkse bevolkingsprognose aangegeven dat de levensverwachting van Nederlanders in de toekomst naar verwachting sterker stijgt dan in eerdere prognoses was voorzien. Als gevolg hiervan is het Actuarieel Genootschap in 2009 een onderzoek gestart naar de gevolgen die deze versnelde stijging heeft op de gehanteerde overlevingstafel. Het resultaat hiervan wordt in 2010 verwacht. Het bestuur heeft in 2010 het besluit genomen om (vooruitlopend op de nieuw te publiceren Prognosetafel van het Actuarieel Genootschap) bij de vaststelling van de TV per 31 december 2009 rekening te houden met een opslag voor actuele sterfteontwikkelingen van 4%. Volledigheidshalve maken wij het bestuur erop attent dat het resultaat van het onderzoek mogelijk tot gevolg heeft dat in 2010 de gehanteerde overlevingstafel moet worden aangepast, om te blijven voldoen aan wet- en regelgeving.

13 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie 11 Aanbevelingen Teksten toeslagenmatrix Wij hebben begrepen dat de teksten van de toeslagbepaling in de verschillende documenten reeds zijn voorgelegd aan de AFM. Aanpassingen Financieel Toetsingskader In 2010 zal het Nederlandse pensioensysteem, als ook het FTK van overheidswege worden geëvalueerd. Hoewel omvang en tijdstip nog onduidelijk zijn, ligt het in de lijn der verwachting dat deze evaluatie tot aanpassingen in het toezichtskader zal leiden. Wij raden het fonds nadrukkelijk aan ontwikkelingen hieromtrent op de voet te blijven volgen. Herstelpremie Wij hebben enkele vragen gesteld over de daadwerkelijke hoogte van de in de jaarrekening opgenomen herstelpremie over 2009 van Op basis van globale schattingen zouden wij hier een hoger bedrag verwachten. Op deze vragen hebben wij vooralsnog geen sluitend antwoord gekregen. Het lijkt ons (mede gezien de materialiteit) niet noodzakelijk om dit voor de vaststelling van de jaarrekening nog uit te laten zoeken. Wel geven wij het bestuur in overweging dit punt nader te onderzoeken in overleg met de administrateur. Minimaal vereist eigen vermogen De hoogte van het minimaal vereist eigen vermogen is in het huidige boekjaar gesteld op 5,0%. Er is hiervoor geen gedetailleerde berekening gemaakt conform het Besluit financieel toetsingskader pensioenfondsen van 18 december Wij geven het bestuur in overweging deze gedetailleerde berekening voor boekjaar 2010 wel uit te voeren. DNB geeft in de toelichting op de jaarstaten van 15 december 2009 ook aan dat dit bedrag exact dient te worden berekend. Prudent person Wij geven het bestuur in overweging om de richtlijnen met betrekking tot het tegenpartijrisico (bij securities lending) nader uit te werken. Daarnaast bevelen wij aan de strategische mix en de normportefeuille duidelijker te formuleren, zodat deze tevens in de verschillende documenten en (kwartaal)rapportages verwerkt kunnen worden. Verder willen wij het bestuur adviseren om de performance van de LDI-fondsen tevens te vergelijken met de ontwikkeling van de technische voorziening. Schadereserve De PVI schadereserve wordt nu vastgesteld door middel van een methodie k gebaseerd op doorsneepremies. Wij geven het bestuur in overweging om te laten onderzoeken in hoeverre de hoogte van deze schadereserve, gebaseerd op deze methodiek, overeenkomt met de contante waarde van de toekomstige pensioenopbouw van arbeidsongeschikte deelnemers. Verder geven wij het bestuur in overweging om te onderzoeken welke mogelijkheden er bij de nieuwe pensioenuitvoerder zijn om de schadereserve vast te stellen op basis van de contante waarde van de toekomstige pensioenopbouw van de arbeidsongeschikte deelnemers.

14 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie Kengetallen Tabel 1.4- Kengetallen Boekjaar Uit de balans einde boekjaar Fondsvermogen TV Spaarfonds gemoedsbezwaren Dekkingsgraad 108,7% 96,9% 144,7% 137,7% 128,5% Aandeel herverzekeraar Kengetallen volgens FTK Fondsvermogen TV volgens FTK Dekkingsgraad 108,7% 96,9% 144,7% 133,5% 120,3% Vereist eigen vermogen volgens FTK Reservepositie -/ / / Kengetallen volgens reële RTS TV op basis van reële RTS TV reëel ten opzichte TV volgens FTK 167% 154% 162% 157% 159% Toeslagruimte einde boekjaar 13% 0% 72% 58% 32% Gemiddelde rente voor vaststelling TV 3,9% 3,5% 4,9% 4,3% 3,8% Premie (% van pensioengrondslagsom) 21,2% 21,2% 21,2% 21,2% 17,6% Premie (exclusief herstelpremie) Toeslagverlening 2 0,00% 0,00% 1,25% 1,00% 0,00% Aantal actieve deelnemers Aantal premievrijen (slapers) Aantal ingegane pensioenen Aantal totaal TV actieven 3 als % van totale TV 36% 39% 33% 35% 42% De TV per ultimo 2007, ultimo 2008 en ultimo 2009 betreffen de TV op basis van het FTK. De technische voorzieningen van de jaren vóór 2007 zijn op basis van de APP. 2 Indexaties vinden plaats op 1 januari volgend op het boekjaar. 3 Het betreft hierbij de voorziening voor de opgebouwde aanspraken van de actieve en de arbeidsongeschikte deelnemers. Geen rekening wordt gehouden met de voorziening toekomstige premies voor de arbeidsongeschikte deelnemers.

15 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie 13 Hoofdstuk 2: Technische voorzieningen (artikel 126 en 127) Artikel 126 van de PW schrijft voor dat een pensioenfonds de technische voorzieningen moet vaststellen op basis van de marktrente en rekening moet houden met voldoende prudente grondslagen. In artikel 127 wordt voorgeschreven dat de financiering van het ouderdomspensioen dient te geschieden op basis van kapitaaldekking. 2.1 Gegevens en accountantscontrole Grondslag voor de berekening van de TV vormen de door het pensioenfonds verstrekte standen van de tot en met 31 december 2009 opgebouwde pensioenrechten en pensioenaanspraken op ouderdomspensioen, partnerpensioen, arbeidsongeschiktheidspensioen en wezenpensioen. Deze standen zijn bepaald met inachtneming van de PW. De externe accountant van het pensioenfonds heeft verklaard dat de basisgegevens, waaronder begrepen de tot de balansdatum opgebouwde pensioenaanspraken en pensioenrechten, in het kader van diens controle van de jaarrekening op juistheid en volledigheid zijn beoordeeld en goedgekeurd. Onze actuariële verklaring hebben wij gebaseerd op de jaarrekening van. 2.2 Berekeningsmethode en waarderingsgrondslagen Berekeningsmethoden De TV zijn gelijk aan de actuariële contante waarde per 31 december 2009 van de tot en met die datum opgebouwde pensioenaanspraken en pensioenrechten. Hierbij merken wij het volgende op: Voor de actieve en arbeidsongeschikte deelnemers betreft het de aanspraken over achterliggende dienstjaren. Voor arbeidsongeschikte deelnemers wordt mede rekening gehouden met het premievrijgestelde deel van de toekomstige pensioenpremies. Voor deelnemers die op de balansdatum ziek zijn, is rekening gehouden met de verwachte toekomstige schadelast. Het bestuur heeft in 2010 het besluit genomen om (vooruitlopend op de nieuw te publiceren Prognosetafel van het Actuarieel Genootschap) bij de vaststelling van de TV per 31 december 2009 rekening te houden met een opslag voor actuele sterfteontwikkelingen van 4%. Conform artikel 127 is het ouderdomspensioen gefinancierd op basis van kapitaaldekking. Hetzelfde geldt voor het partnerpensioen.

16 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie 14 Waarderingsgrondslagen Marktrente Bij de vaststelling van de TV is onder andere rekening gehouden met de door DNB gepubliceerde termijnstructuur van de actuele nominale marktrente. In bijlage F is zowel de reële als de nominale termijnstructuur weergegeven. Op grond van de samenstelling van de TV voor dit fonds komt de nominale rente einde boekjaar ongeveer overeen met een vaste rekenrente van 3,9% (vorig boekjaar: 3,5%). Sterftetrend Voorts is bij de vaststelling van de TV rekening gehouden met de voorzienbare trend in overlevingskansen. Bij de vaststelling van de overlevingskansen is uitgegaan van de door het Actuarieel Genootschap (AG) gepubliceerde Prognosetafel Daarbij is een correctie op de overlevingskansen toegepast, om het verschil tussen de overlevingskansen van de beroepsbevolking en de gehele bevolking in aanmerking te nemen door toepassing van (de Watson Wyatt 2008) ervaringssterfte. Deze correctie is leeftijdsafhankelijk. Voor een overzicht van de ervaringssterfte verwijzen wij naar bijlage G. Het bestuur van het pensioenfonds heeft in 2010 het besluit genomen om (vooruitlopend op de nieuw te publiceren Prognosetafel van het Actuarieel Genootschap) bij de vaststelling van de TV per 31 december 2009 rekening te houden met een opslag voor actuele sterfteontwikkelingen van 4%. Kostenvoorziening en kostenopslag Daarnaast moet in de TV een toereikende voorziening voor kosten zijn opgenomen. Het fonds hanteert een kostenvoorziening van 2% van de netto TV. Aan de vaststelling van de hoogte van de kostenvoorziening ligt geen onderzoek ten grondslag. Derhalve kunnen wij geen uitspraak doen ten aanzien van de toereikendheid van deze kostenvoorziening. Wij hebben begrepen dat de hoogte van de kostenvoorziening in 2010 nader wordt onderzocht, rekening houdend met de kostenstructuur van de nieuwe pensioenuitvoerder. In het verlengde van bovenstaande hebben wij geconstateerd dat in 2009 een negatief resultaat op kosten is ontstaan. Dit betekent dat de werkelijke kosten in 2009 hoger waren dan de veronderstelde marge die begrepen is in de pensioenpremie plus de vrijval van de excasso-opslag als gevolg van de uitkeringen, (reguliere) waardeoverdrachten en afkopen. De werkelijke kosten in 2009 waren tevens hoger ten opzichte van 2008, met name veroorzaakt door de conversie van de pensioenadministratie naar de nieuwe pensioenuitvoerder. Wij hebben begrepen dat bij het onderzoek naar de kostenvoorziening tevens de opslag voor uitvoeringskosten in de premie in aanmerking wordt genomen. Volledigheidshalve merken wij op dat de huidige marge in de premie (het verschil tussen de feitelijke en de minimaal te ontvangen bijdrage) in boekjaar 2009 nog voldoende is om de resterende uitvoeringskosten te dekken. Arbeidsongeschiktheid Vanaf 31 december 2008 is in de TV rekening gehouden met een schadereserve voor deelnemers in de Ziektewet. De TV IBNR (Incurred But Not Reported) per 31 december 2009 bedraagt en maakt onderdeel uit van de totale TV van Bij Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie wordt de hoogte van de TV IBNR vastgesteld als de som van de opslagen voor premievrijstellingsrisico van de afgelopen twee boekjaren. De opvoer van de TV IBNR in boekjaar 2009 zou derhalve gelijk moeten zijn aan 8% van de totaal ontvangen premie. Wij hebben

17 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie 15 geconstateerd dat bij de opvoer van de TV IBNR in 2009 niet de gehele premie is meegenomen bij de vaststelling van het bedrag. Echter, gezien de positieve resultaten op arbeidsongeschiktheid uit het verleden achten wij de TV van voldoende prudent. Wij hebben begrepen dat de huidige opslag voor premievrijstellingsrisico in de premie (ad 8%) in 2010 nader zal worden onderzocht, mede gezien de positieve resultaten op arbeidsongeschiktheid uit het verleden. Voor bestaande arbeidsongeschikte deelnemers wordt de pensioenopbouw premievrij voorgezet. Om voor deze toekomstige last te reserveren wordt een zogenaamde schadereserve opgevoerd ter grootte van de contante waarde van de toekomstig gemiste premies. Hierbij wordt rekening gehouden met een revalidatiekans van 10%. Wij geven het bestuur in overweging om ook dit element van het totale resultaat op arbeidsongeschiktheid bij het onderzoek te betrekken. Uitgaande van bovenstaande uitgangspunten achten wij de grondslagen waarmee de TV zijn vastgesteld prudent. Samengevat zijn de belangrijkste waarderingsgrondslagen als volgt: Tabel 2.1 Belangrijkste waarderingsgrondslagen Sterfte Interest Kosten Volgens de Prognosetafel (zoals gepubliceerd door het AG). Voorts wordt rekening gehouden met het verschil in overlevingskansen tussen de werkende en de totale bevolking door toepassing van (de Watson Wyatt 2008) ervaringssterfte. Vanwege voorzienbare verzwaring van de sterftegrondslagen in 2010 is in de voorziening een forfaitaire opslag van 4% opgenomen. Conform de rentetermijnstructuur van de actuele nominale marktrente per 31 december 2009 zoals gepubliceerd door DNB. Voor kosten zijn de verplichtingen met 2% verhoogd. 2.3 Technische voorzieningen De totale TV bedragen per 31 december en kunnen als volgt worden gesplitst: Tabel 2.2 Samenstelling van de TV 31 december 2009 in % 31 december 2008 in % Actieven (inclusief invaliden) % % Premievrijstelling invaliden % % Premievrijen (slapers) % % Pensioentrekkenden % % Totale TV % % 4 Onderdeel van de TV premievrijstelling invaliden is de TV IBNR van

18 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie 16 Grafisch is de samenstelling als volgt: Grafiek 2.1 Ontwikkeling Technische Voorzieningen Technische voorzieningen Pensioentrekkenden Premievrijen (slapers) Premievrijstelling invaliden Actieven (inclusief invaliden) In bijlage A (tabel A.1) is de samenstelling van de TV per 31 december 2009 gesplitst naar meerdere groepen en pensioensoorten. De TV zijn door ons op juistheid getoetst en akkoord bevonden. Duration De duration, ofwel rentegevoeligheid, van de verplichtingen bedraagt per 31 december 2009 ongeveer 18 (per 31 december 2008 ongeveer 19). Dit betekent dat als alle rentestanden in de termijnstructuur van de nominale marktrente (op basis waarvan de TV zijn bepaald) met één tiende procentpunt dalen, de verplichtingen met ongeveer 1,8% (=0,1 18%) stijgen. 2.4 Verloop van de technische voorzieningen In bijlage A (tabel A.2) is het verloop van de TV voor boekjaar 2009 opgenomen, met vergelijkende cijfers over het voorgaande boekjaar. Doordat de TV zijn vastgesteld op basis van de nominale marktrente is de analyse uitgevoerd op basis van de éénjaarsrente per 1 januari 2009 van 2,544%. Daarnaast is de TV per 31 december 2009 gewijzigd als gevolg van de wijziging van de nominale marktrente.

19 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie Verloop van de weerstandsreserve De weerstandsreserve is gelijk aan de totale benodigde solvabiliteitsbuffer (oftewel het vereist eigen vermogen) conform het FTK-beleid. Voor een nadere uitwerking van de hoogte van benodigde buffer verwijzen wij u naar bijlage D. De hoogte van de weerstandsreserve is per 31 december 2009 becijferd op Het verloop van de weerstandsreserve over 2009 is als volgt: Tabel 2.3 Verloop van de weerstandsreserve Verloop weerstandsreserve Stand per 1 januari saldo boekjaar (resultaat) / dotatie naar/uit extra reserve -/ Stand per 31 december Verloop van de extra reserve Het verloop van de extra reserve over 2009 is als volgt: Tabel 2.4 Verloop van de extra reserve Verloop extra reserve Stand per 1 januari -/ van weerstandsreserve / Stand per 31 december -/ /

20 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie 18

21 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie 19 Hoofdstuk 3: Premie (artikel 128 t/m 130 PW) 3.1 Kostendekkende, gedempte en ontvangen premie 2009 Aan de vaststelling van de kostendekkende premie zijn voorschriften verbonden zoals beschreven in artikel 128 van de PW, het Besluit financieel toetsingskader pensioenfondsen en de Nota uitwerking FTK. Het pensioenfonds heeft eveneens het recht om binnen de eisen die de PW stelt, naast de (zuivere) kostendekkende premie, een eigen kostendekkende of een gedempte premie vast te stellen waaraan de ontvangen premie wordt getoetst. De invulling van deze kostendekkende premie en de demping dient vastgelegd te zijn in de abtn van het pensioenfonds. Conform de in artikel 129 van de PW beschreven voorwaarden is het onder voorwaarden toegestaan om een lagere premie te ontvangen dan de kostendekkende of, indien van toepassing, de gedempte premie. Echter, op grond van de zogenaamde Veegwet toegevoegde artikel 48a van de Invoeringsen aanpassingswet Pensioenwet is het voor 2007 en 2008 toegestaan om gebruik te maken van de vrijval van de solvabiliteitsbuffer bij de vaststelling van de te ontvangen premie, zonder aan die voorwaarden te hoeven voldoen. Vanaf 2009 kan het bestuur aan DNB voor een periode van vijf jaren ontheffing vragen van het artikel en rekening houden met vrijval van de solvabiliteitsbuffer. Hierbij dient aangetoond te worden dat het pensioenfonds voornemens was om deze vrijval, evenals in de jaren 2007 en 2008, ook in deze periode mee te nemen en dat aan een premie zonder vrijval niet voldaan kan worden. Het bestuur heef t bij DNB geen ontheffing gevraagd en maakt derhalve geen gebruik van de vrijval van de solvabiliteitsbuffer. Hiermee is in de bepaling van de ontvangen bijdrage rekening gehouden. Artikel 130 van de PW schrijft voor dat een pensioenfonds de kostendekkende premie, de conform de abtn vastgestelde kostendekkende premie en de feitelijke premie zowel in de jaarrekening als ook in het jaarverslag dient op te nemen. W ij hebben geconstateerd dat in de jaarrekening en het jaarverslag de diverse premies zijn opgenomen. Onderstaand hebben wij achtereenvolgens getoetst of: de gepubliceerde zuivere kostendekkende premie juist is vastgesteld; de door het pensioenfonds in de abtn gedefinieerde kostendekkende premie juist is vastgesteld; de ontvangen premie hoger is dan de door het pensioenfonds in de abtn gedefinieerde kostendekkende premie, en zo nee; de premiekorting op een juiste manier onderbouwd is.

22 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie 20 Opmerkingen vooraf Onderdeel van de kostendekkende premie is een kostenopslag ter dekking van uitvoeringskosten die niet reeds gedekt worden door de vrijvallende excassokostenopslagen (vrijval door uitkeringen/afkopen en uitgaande waardeoverdrachten). Wij constateren dat de feitelijke kosten (1.620) niet volledig worden gedekt door de vrijvallende excassokosten (158). Het verschil van dient dus in beginsel uit de premie te worden gefinancierd. In boekjaar 2009 komt beschikbaar voor kosten uit de premie (8,5% van de feitelijke premie). Voor toekomstige premievrijstelling (in verband met arbeidsongeschiktheid) wordt de actuarieel benodigde koopsom verhoogd met 8%. Wij hebben begrepen dat de hoogte van dit percentage in 2010 nader zal worden onderzocht (mede gezien de positieve resultaten op arbeidsongeschiktheid uit het verleden). De kostenopslag is niet dekkend in Wij hebben begrepen dat het percentage van de opslag voor uitvoeringskosten in de premie van 8,5% in 2010 nader zal worden onderzocht. De opstelling van de kostendekkende premies wijkt af van de opstelling in boekjaar In de navolgende opstellingen is de aftrek van de schatting van de koopsom pensioenopbouw voor arbeidsongeschikte deelnemers reeds verwerkt in onderdeel 1 van de kostendekkende premie (in boekjaar 2009 werd dit element separaat in mindering gebracht). Zuivere kostendekkende premie Wij hebben de (zuivere) kostendekkende premie voor publicatiedoeleinden getoetst aan de eisen volgens het FTK. Deze bedraagt voor het boekjaar en is in de onderstaande tabel toegelicht. Tabel 3.1 Zuivere kostendekkende premie boekjaar 1. Actuarieel benodigde koopsom voor pensioenopbouw en risicodekking tijdens het boekjaar in verband met de aangroei van pensioenverplichtingen (onder aftrek van schatting koopsom pensioenopbouw arbeidsongeschikten) Actuarieel benodigde premie met betrekking tot de voorwaardelijke onderdelen van de pensioenregeling (met inachtneming van de geformuleerde ambitie en de afgesproken wijze van financieren) 0 3. Opslag voor premievrijstellingsrisico (8% van onderdeel 1 exclusief de risicokoopsom voor het nabestaandenpensioen) Solvabiliteitsopslag op 1, 2 en 3 (16,7%) Opslag voor uitvoeringskosten (8,5% van de ontvangen premie) Kostendekkende premie = In bovenstaande tabel zijn de actuarieel benodigde bedragen vastgesteld op dezelfde actuariële grondslagen als de TV per 1 januari Dat wil zeggen dat uitgegaan wordt van de niet gedempte nominale marktrente per 1 januari De opslag voor het vereist eigen vermogen is gelijk aan het vereist eigen vermogen per 1 januari 2009 ad 16,7%. De opslag voor uitvoeringskosten betreft kosten in 2009 waarvoor niet binnen de TV wordt gereserveerd.

23 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie 21 Kostendekkende premie gedefinieerd door pensioenfonds Om te toetsen of de hoogte van de ontvangen premie voldoende is, wordt deze vergeleken met de door het pensioenfonds in de abtn gedefinieerde kostendekkende premie. Wij hebben derhalve deze kostendekkende premie getoetst aan de premie op grond van de abtn en het FTK. De premie bedraagt voor het boekjaar en is in onderstaande tabel toegelicht. Tabel 3.2 Kostendekkende premie voor toetsing ontvangen premie boekjaar 1. Actuarieel benodigde koopsom voor pensioenopbouw en risicodekking tijdens het boekjaar in verband met de aangroei van pensioenverplichtingen (onder aftrek van schatting koopsom pensioenopbouw arbeidsongeschikten) Actuarieel benodigde premie met betrekking tot de voorwaardelijke onderdelen van de pensioenregeling (met inachtneming van de geformuleerde ambitie en de afgesproken wijze van financieren) 0 3. Opslag voor premievrijstellingsrisico (8% van onderdeel 1 exclusief de risicokoopsom voor het nabestaandenpensioen) Solvabiliteitsopslag op 1, 2 en 3 (17,6%) Opslag voor uitvoeringskosten (8,5% van de ontvangen premie) Kostendekkende premie = In tabel 3.2 zijn de actuarieel benodigde bedragen vastgesteld op de actuariële grondslagen zoals beschreven in de abtn. Dat wil zeggen dat uitgegaan wordt van de niet gedempte nominale marktrente per 1 oktober 2008 (van ongeveer 4,5%). De opslag voor het vereist eigen vermogen is gelijk aan het vereist eigen vermogen (als percentage van de TV) per 1 oktober 2008, dat door de actuariële adviseur van het pensioenfonds is ingeschat op 17,6%. De opslag voor uitvoeringskosten betreft kosten in het boekjaar waarvoor niet binnen de TV wordt gereserveerd. Ontvangen premie Naast de door het pensioenfonds in de abtn gedefinieerde kostendekkende premie kan eveneens een herstelpremie conform een herstelplan vereist zijn. Door het pensioenfonds kan voorts (na ontheffing van DNB) in 2009 rekening gehouden worden met de in de Veegwet beschreven vrijval van de solvabiliteitsbuffer. Daarnaast is het onder bepaalde voorwaarden ook mogelijk om een premiekorting toe te passen. Voor een toelichting op deze voorwaarden verwijzen wij naar hoofdstuk 3.2. In het herstelplan van het fonds is geen herstelpremie opgenomen als herstelmaatregel. In 2009 is door CAO-partijen echter besloten om een totale herstelpremie te betalen ter grootte van 8,5% van de pensioengrondslagsom. De helft van deze premie is reeds in 2009 ontvangen, de andere helft zal naar verwachting in 2010 worden ontvangen. In de te ontvangen bijdrage (en ook in de feitelijke premie) is voor de toetsing geen rekening gehouden met de herstelpremie van

24 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie 22 Op basis van de in de abtn beschreven methodiek dient een bijdrage (exclusief herstelpremie) te worden ontvangen in 2009 ter grootte van Deze is in tabel 3.3 toegelicht. Tabel 3.3 Te ontvangen bijdrage in het boekjaar 1. Kostendekkende/gedempte premie conform abtn Herstelpremie conform abtn en/of herstelplan 0 3. Toegestane premiekorting of restitutie ( ) 0 4. Te ontvangen bijdrage = Uitgaande van het bovenstaande kan geconcludeerd worden dat de in het boekjaar feitelijk ontvangen premie ten bedrage van (exclusief herstelpremie) hoger was dan de te ontvangen bijdrage (exclusief herstelpremie). 3.2 Premiekorting en premieterugstorting Aangezien er een reservetekort is, is er op de peildatum geen vrij vermogen. Vrij vermogen zou in eerste instantie bedoeld zijn voor de nakoming van de eventuele voorwaardelijke delen van de pensioentoezegging, zoals voorwaardelijke toeslagen. Vrij vermogen kan, onder voorwaarden, ook worden gebruikt voor het verlenen van een korting op de premie, een premievakantie en / of een terugstorting. Artikel 129 van de PW, die op 1 januari 2007 in werking getreden is, bepaalt dat premiekortingen alleen kunnen worden toegestaan indien voldaan is aan de volgende voorwaarden: de vereiste TV zijn gedekt; het vereiste eigen vermogen is aanwezig; de beoogde voorwaardelijke toeslagen kunnen worden nagekomen; er een consistent geheel is tussen gewekte verwachtingen, de financiering en het realiseren van voorwaardelijke toeslagen, middels een consistentietoets; de premiekortingen vloeien voort uit het in de uitvoeringsovereenkomst en de ABTN vastgelegde premiebeleid. Voor terugstortingen gelden bovendien de volgende voorwaarden: de achterstanden die in de laatste tien jaar zijn opgelopen met betrekking tot de voorwaardelijke toeslagen zijn ingehaald; en alle pensioenkortingen in de zin van artikel 134 van de PW die in de voorgaande tien jaren zijn toegepast zijn ongedaan gemaakt. Aangezien er in het boekjaar geen sprake was van een premiekorting of premieterugstorting, wordt dit onderwerp in dit rapport niet verder uitgewerkt.

25 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie 23 Hoofdstuk 4: Beoordeling financiële positie (artikel 131 t/m 133) 4.1 Analyse van het resultaat In het boekjaar is een positief resultaat behaald van , zoals blijkt uit de staat van baten en lasten in bijlage B. Dit resultaat is gebaseerd op het verloop van het vermogen in vergelijking met dat van de TV. Om de verschillende verlies- en winstbronnen die tot dit resultaat hebben geleid inzichtelijk te maken, alsmede ter controle op de uitgevoerde berekeningen, is een actuariële analyse uitgevoerd. Daarbij worden posten uit het verloop van de TV (zie bijlage A) vergeleken met de overeenkomstige posten uit de staat van baten en lasten (zie bijlage B). Dit leidt tot het volgende overzicht (met vergelijkende cijfers voor voorgaande boekjaren). Tabel 4.1 M eerjarenoverzicht van het resultaat Resultatenbron Collectieve waardeoverdracht Premiemarge Indexaties - - -/ /- 2 Overlevingskansen Arbeidsongeschiktheid 647 -/ / Interest / Kosten -/ / / /- 601 Mutaties en diversen / Overige resultaten 156 -/ / Grondslagen -/ / Resultaat / Vanaf 2007 wordt de mutatie in de voorziening herverzekering apart opgenomen onder Overige resultaten. Tot 2007 was dit resultaat verdeeld over de diverse andere subresultaten. Dit is niet aangepast in de vergelijkende cijfers. Verder wordt vanaf 2008 de mutatie TV voor risico deelnemers verantwoord onder de post Overige resultaten. Vanaf 2008 is in het resultaat op premiemarge tevens de premiemarge van de aanvullende regeling opgenomen. Onderdeel van het positieve resultaat op Interest van zijn de positieve beleggingsresultaten van en de afname van de TV van , als gevolg van de toegenomen nominale marktrente. Daarnaast is in dit resultaat de benodigde interest op de TV opgenomen (negatief resultaat van 7.874). Per saldo resulteert een positief resultaat van Het resultaat op grondslagen over 2009 bedraagt negatief. Dit resultaat wordt veroorzaakt door de verhoging van de TV met 4% naar aanleiding van de actuele sterfteontwikkelingen. Onderdeel van het positieve resultaat op Mutaties en diversen van is een winst op de collectieve inkomende waardeoverdracht van Nationale Nederlanden (NN) van 847. In bijlage C is de analyse van het resultaat voor het boekjaar nader uitgewerkt.