Deel I Communicatiekunde: theorie en achtergronden 23

Transcriptie

1 Inleiding 12 Deel I Communicatiekunde: theorie en achtergronden 23 1 Communicatiegereedschap Basisvisies Uitroepen Verbinden Tekens Signalen en symbolen Symbolische informatie Strategisch gebruik van tekens Metacommunicatie Taal Denotatie en connotatie Semantische strategie Communicatieproces zbmo-model De communicatiedriehoek 44 2 Communicatieniveaus Communicatie in één persoon: het innerlijk gesprek De behoeftepiramide van Maslow Behoefte om te willen beïnvloeden Communicatie tussen twee personen: interpersoonlijke communicatie Communicatie in groepen: groepsdynamica Groepsprocessen Het groepsproces en balanstheorieën Het groepsproces en leiderschap Communicatie tussen groepen en netwerken Communicatie in grote groepen of culturele groepen Communicatie in de samenleving: het maatschappelijke gesprek De publieke sfeer Publiek 82

2 8 Communicatiekunde Het maatschappelijke discours Foucault en het maatschappelijke gesprek De veldtheorie van Bourdieu Communicatie in de media: massacommunicatie De machtige media en het individu De media en het machtige individu De media en de maatschappij Terug van weggeweest: het machtige beeldscherm en het zwakke kind De maatschappelijke functies van de media Organisationele communicatie Organisaties, wat zijn dat? Systeem Contact Accountability Externe omgeving Interne omgeving Strategie van de organisationele communicatie Missie Identiteit Imago Doelstellingen Stakeholders Doelgroepen Deelgebieden van de organisationele communicatie Communicatiemanagement Stappen in het strategische planningproces Probleemdefinitie Planning en programmering Actie en uitvoering Evaluatie Nadenken over communicatie Onderzoek Empirische cyclus Onderzoeksopzet Onderzoeksuitvoering Onderzoekspresentatie Communicatieonderzoek Samenvatting 194

3 9 4.2 Ethiek Algemene ethische benaderingen Bijzondere vormen van moraal Ethiek in organisaties als trend: maatschappelijk verantwoord ondernemen Rollen binnen de functie van communicatiekundige Managerrollen Adviseurrollen Persoonlijke rollen Beroepsmatige rollen 223 Deel II Communicatiekunde in de praktijk Interne communicatie Wat is interne communicatie? Twee visies op organisaties Vijf organisatietypen Vier organisatieculturen Het belang van interne communicatie Externe beeldvorming Flexibiliteit Effectiviteit Bedrijfscultuur Zeven redenen voor interne communicatie Elementen van interne communicatie De richting van de communicatie Het stroomschema van de communicatie De aard van de communicatie De inhoud van de communicatie De communicatienetwerken De verhalen De gebruikte communicatiemiddelen Strategische keuzes voor interne communicatie Top-down of bottom-up? Structureren op inhoud Aanmoedigen of afremmen van informele communicatie? Stimuleren of ontmoedigen van onderlinge netwerken? Voeden van verhalen? 247

4 10 Communicatiekunde 5.5 Interne doelgroepen Segmenteren Probleemsegmentatie bij stakeholders Zes communicatiesituaties van de medewerker Vier thema s van interne communicatie Communicatie bij veranderingsprocessen Omgaan met macht Personeelsblad Intranet Profit- en non-profitorganisaties Profitorganisaties Public Relations Reclame/marketingcommunicatie Business-to-businesscommunicatie Non-profitorganisaties Propaganda Communicatiebureaus Voordelen van een extern adviesbureau Nadelen van een extern adviesbureau Structuur van het communicatieadviesbureau Brancheorganisaties Overheidscommunicatie De beleidsinstrumenten van de overheid Controle/dwang Voorzieningen Communicatie Het belang van overheidscommunicatie Communicatie als beleidsinstrument Ontwikkelingen in de overheidscommunicatie Van overheidsvoorlichting naar overheidscommunicatie Van presentiedenken naar interventiedenken Visies in de voorlichting Van voorlichting naar geïntegreerde communicatie Van ex-journalisten naar communicatiekundigen Van geïntegreerde communicatie naar corporate communicatie Overheidscommunicatie vandaag de dag Reactieve publiekscommunicatie aan individuele burgers 346

5 Actieve en proactieve publiekscommunicatie via massamedia Actieve en proactieve publiekscommunicatie via intermediaire kaders en sociale netwerken Interactieve overheidscommunicatie Mediacommunicatie Persoonlijke communicatie De formele ontwikkeling van overheidscommunicatie Van Heuven Goedhart (1946) De Voorlichtingsraad (1947) Biesheuvel ( ) Wet Openbaarheid van Bestuur (1980) Van der Voet (1984) Wallage (2001) Naar het hart van het beleid, uitgangspunten Overheidscommunicatie: een vak apart Verschillen met het bedrijfsleven Gemeentevoorlichting De pers Functies van de pers en haar plaats in de maatschappij Theorieën over de pers Westerse pers Veranderende omstandigheden Geschonden vertrouwen De relatie tussen pers en politiek De zelfstandige overheid Burgerjournalistiek Civiele journalistiek Persbeleid Theorie achter het persbeleid Praktische zaken achter het persbeleid Middelen persbeleid Medialandschap De schrijvende pers Het omroepbestel Internet Journalistieke begrippen en gebruiken 417 Literatuur 421 Register 435 Over de auteurs 448