Beroepsproduct. Onderzoek naar jongeren en seksuele voorlichting in Bolgatanga Ghana. You get to know yourself en you can take control.

Transcriptie

1 Beroepsproduct Onderzoek naar jongeren en seksuele voorlichting in Bolgatanga Ghana. You get to know yourself en you can take control. Datum: Mei 2011 Opdrachtgever: Youth Harvest Foundation Ghana en het lectoraat GGZ-verpleegkunde Student: Nicole de Leeuw Studentnummer: Afstudeerbegeleider: Ellen Duit

2 SUMMARY A lot of young people in Northern Ghana show a high level of risky sexual behavior. This problem arises from a lack of knowledge mainly due to poverty that prevents them to be educated in general. Problems like unwanted pregnancies, HIV/Aids, other STD s, as well as sex in exchange for money or other material things are very common. The research for this thesis took place in Bolgatanga, a city in the Upper East Region of Northern Ghana. This is where the Youth Harvest Foundation Ghana (YHFG), a non-governmental organization, is established. The YHFG tries to prevent the problems that occur in the Upper East Region by providing the accurate information trough sexual and reproductive health lessons. In doing so they are trying to create a more healthy awareness amongst the adolescents within this region. The research question is: To what extent does the education program on sexuality and reproductive health educated by the Youth Harvest Foundation Ghana, help to provide the needs and wishes of young adolescents in Bolgatanga?'' The research is based on qualitative research methods, which consist of open- and classical interviews and participatory observation. The target groups are students from the Senior High Schools, based in Bolgatanga, where the YHFG gives the sexual reproductive health education. The target groups vary in age from 16 years old to 21 years old. Both boys and girls participated in this research and their religious backgrounds are Christian and Moslim. The focus of this research is to find out about the needs of the young adolescents in relation to the sexual reproductive health lessons. By doing so, it is possible to provide the YHFG with advice on how they can improve their current education system. The results fail to show a complete picture regarding all the needs the adolescents might have due to difficulties that emerged during the interviews. However, many interesting findings occurred regarding the young adolescents opinions towards the education itself. An important result that appeared during the interviews and participatory observations is that the education in itself is one of their biggest needs. The students are excited about the lessons and grateful to be educated on this subject because they see the importance of the education. The need to be educated on this subject is very high because it prepares them for the future. Another important result that emerged from this research was the appreciation that the students have towards the educators. This is related to the fact that the educators allow students to ask any question at any given time. The importance to have this freedom to the students is great since the education system in Ghana normally does not allow this and so the relation between teachers and students is normally different. It is safe to say that the results of this research show that the students from Bolgatanga are really pleased and satisfied about receiving the sexual reproductive health education. However, this does not mean that the YHFG can t do anything to optimize their education system. For instance, using more material and making better use of the material during the classes is one thing they can do to improve their education. Students feel great importance towards being able to see the things that are being educated, it helps them to understand. Gaining more structure during the lessons is also very important. Things like walking in and out of the classroom can be very distractive for young adolescents and so the educations will not reach its full potential. Also, not only educating them about what sexual and reproductive health is, there is also great importance on the matter about students developing their skills on communicating about the subject and be able to speak for themselves. 2

3 INHOUDSOPGAVE Summary... 2 Voorwoord... 5 Inleiding Introductie Ghana en upper east region Opdrachtgever Youth harvest foundation Ghana Probleemomschrijving Onderzoeksvraag Onderzoeksplan Onderzoeksmethode Dataverzamelingsmethoden Onderzoeksgroep Representativiteit, Validiteit en Betrouwbaarheid Beschrijving onderzoeksmethoden Theoretisch kader Resultaten Menstruatie Family planning Female and male body Verschillende onderwerpen Bespreking onderzoeksresultaten Lesson Content Topic relevant lesson Teacher Classmates Algemeen Conclusie Aanbevelingen Bronnenlijst BIJLAGEN Transcripten Respondentenformulieren Topiclijst

4 4. Observaties Klassikale interviews Excell overzicht

5 VOORWOORD Voor u ligt het eindverslag dat ik geschreven heb naar aanleiding van mijn afstudeeropdracht op Hogeschool Inholland. Voor deze opdracht heb ik onderzoek gedaan naar de wensen, behoeften en meningen van jongeren in Bolgatanga Ghana, ten opzichte van seksuele voorlichting. Tijdens mijn vijf weken verblijf in Ghana, heb ik een hele leerzame, indrukwekkende, soms lastige, maar vooral onvergetelijke tijd gehad. Het is een periode geweest waar ik met heel veel plezier op terugkijk. Ik ben ontzettend blij dat ik deze kans heb gekregen en ik had het dan ook voor geen goud willen missen. Ik wil in eerste instantie mijn opdrachtgever Jolien van der Geugten bedanken, voor de kans die zij mij heeft gegeven dit onderzoek in Ghana uit te voeren. Daarnaast ben ik enorm blij met de steun die zij mij, zowel in Nederland als in Ghana, heeft gegeven. Op momenten dat ik soms even het spoor bijster was, kon ik altijd op haar rekenen. Haar goede begeleiding is erg waardevol geweest bij dit onderzoek. Alle mensen in Ghana die mij geholpen en gesteund hebben tijdens mijn verblijf verdienen ook mijn dank. Mijn gastfamilie, waar ik een fijne tijd heb gehad. De medewerking van de leerlingen van de Senior High Scholen, zonder hen had dit onderzoek nooit kunnen plaatsvinden. En natuurlijk de Youth Harvest Foundation Ghana, die mij zeer warm hebben ontvangen en als grote hulp dienden bij dit onderzoek. Als laatste wil ik graag Fred Brinkman en mijn afstudeerbegeleider Ellen Duit bedanken. Fred voor zijn waardevolle adviezen en feedback. Ellen voor haar positiviteit, goede begeleiding en flexibiliteit tijdens het schrijven van mijn onderzoek. Ik hoop dat dit eindverslag u als lezer meer inzicht geeft van de denkbeelden van jongeren rondom seksuele voorlichting in Bolgatanga Ghana, en wens jullie allen veel leesplezier. 5

6 INLEIDING Dit onderzoek is uitgevoerd naar aanleiding van een meerjarig onderzoek dat het lectoraat GGZverpleegkunde uitvoert. Uit het promotieonderzoek van Jolien van der Geugten, werkzaam bij dit lectoraat, komt naar voren dat de gevolgen van onveilige en ongewenste seksuele handelingen, een groot probleem zijn in Ghana. Ongewenste zwangerschappen, onveilige abortussen, soa s en ruilseks zijn enkele voorbeelden hiervan. Om deze problemen tegen te gaan, geeft de Youth Harvest Foundation seksuele en reproductieve voorlichting onder jongeren op scholen in Bolgatanga Ghana. Om deze voorlichting goed aan te laten sluiten bij de studenten, is het van groot belang om te weten welke wensen en behoeften zijn, en welke mening zij hebben ten opzichte van de huidige lessen. De onderzoekvraag die hierbij geformuleerd is luidt: In hoeverre sluit het voorlichtingprogramma over seksualiteit en reproductiviteit, van de Youth Harvest Foundation Ghana, aan bij de wensen en behoeften van jongeren in Bolgatanga? Door antwoord te krijgen op deze vraag, krijgt de Youth Harvest Foundation meer inzicht in de denkbeelden van jongeren met betrekking tot de voorlichting. Dit geeft hen de kans de voorlichting, waar nodig, te optimaliseren. Allereerst is er de introductie, hieronder vallen verschillende onderdelen. Dit hoofdstuk laat algemene informatie over Ghana zelf zien. Daarna wordt de opdrachtgever, de Youth Harvest Foundation Ghana, toegelicht. Waar staan zij voor, wat zijn hun werkzaamheden en hoe ziet het huidige seksuele voorlichtingsprogramma er op dit moment uit. Vervolgens wordt de problematiek rondom het onderwerp toegelicht. Hierin wordt omschreven welke problemen er voortkomen uit gebrek aan kennis bij jongeren. Hieruit vloeit de onderzoeksvraag en de hierbij geformuleerde deelvragen voort. Na deze introductie wordt er dieper ingegaan op de huidige problemen onder jongeren, door middel van een theoretisch kader. Dit kader geeft voornamelijk veel feiten over de huidige situatie in Ghana en Bolgatanga in het specifiek, en dient als onderbouwing voor mijn onderzoek. Het analyseren van de resultaten van de klassikale- en individuele interviews en observaties wordt hierna behandeld. Hier staan per onderwerp de uitkomsten van de verschillende topics beschreven. Deze zijn weer onderverdeeld in interviews voor de les, interviews na de les, observaties en klassikale interviews. Hieruit volgt de bespreking van de onderzoeksresultaten, wat is er nou precies naar voren gekomen uit de onderzochte situatie. Als laatste volgt de conclusie die getrokken is naar aanleiding van de onderzoeksresultaten en de aanbevelingen. 6

7 1. INTRODUCTIE 1.1 GHANA EN UPPER EAST REGION Ghana is een ontwikkelingsland in West Afrika met op dit moment meer dan 24 miljoen inwoners. 1 Vier van de vijf mensen in dit land, leeft van minder dan twee dollar per dag. Dit onderzoek richt zich op de Upper East Region van Ghana in de stad Bolgatanga. Deze regio bevindt zich in het noordoosten van het land. De Upper East Region heeft ongeveer inwoners waarvan er zich ongeveer in Bolgatanga bevinden. Deze regio is tevens één van de armste van het land. 2 Het percentage van de bevolking in de Upper East Region dat onderwijs heeft gevolgd, is een stuk lager dan in Ghana als geheel. Het aandeel van de bevolking van drie jaar en ouder, dat geen onderwijs volgt of alleen pre-school hebben gevolgd, is 75,7 procent in de Upper East Region. Voor heel Ghana is dit 47,7 procent. Veel jongeren in deze regio werken al op jonge leeftijd, de meerderheid hiervan bestaat, met 54,5 procent, uit jongens. Noord-Ghana is een patriarchale samenleving waar vrouwen traditioneel worden uitgesloten bij de besluitvorming. Vroege huwelijken en het vroege moederschap beknot hun onderwijs en werkgelegenheid. Veel kinderen gaan dus niet naar school vanwege het lage inkomen van hun familie en de geringe interesse van de ongeletterde ouders zelf. Zo blijft de cirkel van armoede en ongeschooldheid bestaan. 3 Seksuele en relationele vorming in Ghana Sinds de Internationale Conferentie over Bevolking en Ontwikkeling (ICPD) van 1994, staat reproductieve gezondheid centraal in de bevolking programma's van meerdere landen. Voor Ghana, viel deze periode samen met de herziening in 1994 van het eerste populatie beleid, dat oorspronkelijk werd geproduceerd in Om te reageren op de reproductieve gezondheid behoeften van jonge mensen, ontwikkelde de regering een adolescent reproductief gezondheids beleid in 2000 en een nationaal HIV/Aids en het WTI-beleid in Deze nieuwe ontwikkelingen zijn onderdeel van de respons van de overheid op de aanbevelingen van ICPD in De voorwaarden waaronder jonge mensen groeien en leven zijn aanzienlijk veranderd in de laatste 40 jaar in Ghana. Formeel onderwijs heeft gezorgd voor nieuwe mogelijkheden voor het huwelijk en partner selectie, dit was voorheen de verantwoordelijkheid van de gezinsleden. 1 Geraadpleegd om uur op 17 april. 2 Adolescent Sexual and Reproductive Health in Ghana: A Synthesis of Research Evidence Kofi Awusabo-Asare, Albert M. Abane and Akwasi Kumi-Kyereme, pagina Geraadpleegd om uur op 18 april

8 Instellingen zoals het onderwijs, religieuze organen, de massamedia en de overheid, vormen andere belangrijke wegen voor de socialisatie van jongeren OPDRACHTGEVER YOUTH HARVEST FOUNDATION GHANA De Youth Harvest Foundation Ghana (YHFG), is een non-govermentale organisatie die sinds 2002 bestaat. De organisatie is opgericht door een groep vrienden die niet in staat waren, om te gaan met de situatie van onwetendheid en de problemen van de jeugd. Vervolgens hebben zij met hun eigen geld de organisatie opgezet. In 2003 kregen zij een financiering voor hun eerste project, onder de naam: "Bewustwording van HIV/Aids en gezond seksueel leven. Het project heeft bijgedragen aan het tot een beter begrip van de seksuele en reproductieve gezondheid van adolescenten. Toen de financiering werd stopgezet in 2005, bleef de YHFG werken met jongeren. Dit, omdat werd aangetoond dat jongeren veel zelfvertrouwen kregen van het omgaan met hun seksualiteit, maar ook het vermogen te spreken vanuit hun geest. Vervolgens werden de Youth Harvest Clubs opgezet bij de deelnemende scholen. Jongeren die zich aansluiten bij deze clubs krijgen de voorlichtinglessen van de Youth Harvest Foundation. Dit zorgt ervoor dat de jongeren geïnformeerd worden over reproductive health, vragen kunnen stellen hierover en contact kunnen zoeken met leeftijdsgenoten en een counselor. Adolescent Sexual Reproductive Health - Adolescence, changes, choices and rights. Het bevorderen van de seksuele en reproductieve gezondheid en rechten van adolescenten. Een positieve bijdrage leveren aan hun gezonde ontwikkeling naar volwassenheid, dat is wat de Youth Harvest wil bereiken met de sexual reproductive health programma s. De doelstellingen hierbij zijn: Juiste en uitgebreide informatie geven over seksuele en reproductieve gezondheid aan jongeren, over de veranderingen in hun lichaam, en het maken van de juiste keuzes voor de toekomst. Ondersteuning van de Youth Harvest Clubs om activiteiten te ondernemen om de seksuele en reproductieve gezondheid, behoeften en rechten van jongeren in het noorden van Ghana, te markeren. Ondersteuning van de Youth Harvest Clubs, om te pleiten voor toegang tot de jeugdzorg en diensten voor de gezondheidszorg. 5 Skill program Geboren en getogen in deze achtergestelde streek, geeft veel van de jeugd in de regio aan de armoede mentaliteit toe, en geloven dat er niets goeds kan komen van hun leven. Een gebrek aan zelfvertrouwen, armoede en gender-ongelijkheid is zowel symptoom als oorzaak voor een laag zelfbeeld onder jongeren en hun achtergestelde academische prestaties. Sinds 2003 heeft de Youth Harvest Foundation gewerkt met de jeugd van de Youth Harvest Clubs om verschillende ontwikkelingsprogramma s op middelbare scholen te introduceren. De ervaringen uit deze lessen hebben bijgedragen aan het Leven Lang Leren Vaardigheid programma. Het doel van dit programma is om kansen te bieden voor jonge mensen, wonend in Bolgatanga, zich persoonlijk te ontwikkelen, en tevens om hun academische prestaties en carrièremogelijkheden te verbeteren. Dit kan bijdragen aan de armoedebestrijding en zelfredzaamheid. 4 Adolescent Sexual and Reproductive Health in Ghana: A Synthesis of Research Evidence Kofi Awusabo-Asare, Albert M. Abane and Akwasi Kumi-Kyereme, pagina Geraadpleegd om uur op 18 april

9 Om dit doel te bereiken is in 2009 het Youth Center opgezet. Dit centrum is de kern van al het jeugdwerk. Het omvat een internetcafé waar jongeren leren met een computer om te gaan, zodat zij zich gemakkelijker kunnen aanpassen in het beroepsleven. Daarnaast is er het kantoor van de counselor, waar jongeren terecht kunnen met vragen en problemen. Het Youth Center organiseert verschillende activiteiten waaraan de jongeren deel kunnen nemen. Op deze manier zullen zij in staat zijn, een bijdrage te leveren aan een duurzame ontwikkeling van de regio. Inmiddels heeft de YHFG, sinds de oprichting in 2003, meer dan 2000 jongeren kunnen bereiken. 6 Doelstelling De YHFG heeft als doelstelling alle jongeren die leven in Bolgatanga, de hoofdstad van de Upper East Region, te bereiken in de leeftijd van 10 tot 25 jaar. Zij willen hen van accurate informatie voorzien op het gebied van voorlichting, gezondheid en ontwikkelen van vaardigheden. Uit onderzoek van de YHFG, blijkt dat armoede en ongelijke behandeling tussen jongens en meisjes zowel een oorzaak als een symptoom is, van veel problemen waar jongeren mee te maken hebben. Er is weinig kennis op het gebied van gezondheid, relationele en seksuele vorming en veel jongeren hebben een laag zelfbeeld (YHFG, 2007). Visie en missie De visie van de organisatie is: creating self-reliant and self-sufficient youth in healthy communities. Oftewel, het creëren van onafhankelijke en zelfvoorzienende jongeren in gezonde gemeenschappen. De missie luidt: Its mission is to identify unfulfilled needs of young people and to develop, implement and fund breakthrough solutions that have a lasting impact. Wat betekent: het identificeren van onvervulde behoeften van jongeren en het ontwikkelen, implementeren en realiseren van baanbrekende oplossingen, die een blijvende impact hebben. Om de visie te realiseren, werkt de YHFG met een strategie die zich op twee doelgroepen richt. Het eerste deel van de strategie bestaat uit het contact met jongeren om hun behoeftes te achterhalen. Het tweede deel van de strategie richt zich op de ouders en het benadrukken bij hen, dat het belangrijk is dat kinderen naar school gaan Geraadpleegd om uur 18 april Geraadpleegd om uur 18 april

10 1.3 PROBLEEMOMSCHRIJVING In dit hoofdstuk komt de onderbouwing voor mijn onderzoeksvraag naar voren. Wat is de aanleiding voor het doen van dit onderzoek? Bijna één op de drie Ghanezen is tussen de 10 en 24 jaar oud. Veel van deze jongeren lopen het risico of worstelen met de gevolgen van een ongeplande zwangerschap of een seksueel overdraagbare aandoening (soa), waaronder HIV/Aids. 8 Jonge mensen in de Upper East Region, beschikken niet over de basiskennis en vaardigheden die nodig zijn om over hun seksuele en reproductieve leven te beslissen. Dit leidt ertoe, dat er veel problemen voorkomen als gevolg van seksueel actief zijn op jonge leeftijd. Enkele van deze problemen zijn: -Ongewenste zwangerschappen met als gevolg onveilige abortussen. -HIV/Aids -Ruilseks -Soa s De onderstaande informatie is verkregen uit twee verschillende onderzoeken die gehouden zijn in de Upper East Region. Ongewenste zwangerschappen Het gevolg van gebrek aan kennis over sexual reproductive health leid tot ongewenste zwangerschappen onder jonge meisjes. Tevens komen veel zwangerschappen voort uit het feit dat de meisjes niet of niet meer naar school gaan. 9 De wet in Ghana geeft aan de abortussen legaal zijn als de zwangerschap het resultaat is van een verkrachting of incest, of wanneer de zwangerschap een bedreiging vormt voor de gezondheid van de moeder of de foetus. 10 Jonge meisjes die zwanger worden hebben een moeilijk bestaan in Bolgatanga. De meisjes mogen geen onderwijs meer volgen en de schaamte van de familie kan zo groot zijn dat ze daardoor weggestuurd kan worden. Dit zorgt voor onveilige abortussen die door niet gekwalificeerde artsen worden uitgevoerd worden. Het gevolg hiervan is dat de meisjes ernstig verminkt worden of zelfs overlijden. 11 HIV/Aids en Soa s Het percentage jongeren tussen 15 en 24 jaar dat in Ghana Aids heeft was in ,3 procent. In 2003 was dit 3,6 procent. Vervolgens was er in 2004 een lichte daling te zien naar 3,1 procent. Deze positieve verandering was echter niet van toepassing op de regio Bolgatanga, waar het percentage omhoog kroop naar 3,8 procent. Sterker nog, Bolgatanga was één van de drie locaties, die een constante toename van HIV/Aids onder de bevolking liet zien in de afgelopen vier jaar. Dit ten opzichte van de andere 34 vertegenwoordigden in het gehele Ghanese grondgebied Adolescents in Ghana. Sexual and reproductive health pagina 1. 9 The Conceptions and Practices of the Islamic and Christian Community in Bolgatanga in Ghana in relation to Sexual Health Education: Presentatie Budapest Adolescent Sexual and Reproductive Health in Ghana: A Synthesis of Research Evidence Kofi Awusabo-Asare, Albert M. Abane and Akwasi Kumi-Kyereme, pagina Scriptie Saskia van Duijvenbode, 2010, pagina Knowledge, Attitude and Practices Study on Reproductive Health Among Secondary School Students in Bolgatanga, Upper East Region, Ghana: Simona Rondini1 and John Kingsley Krugu2. Pagina 52 10

11 Ruilseks Transactionele seks, beter bekend als ruilseks, is een begrip dat veel voorkomt in Ghana. Het houdt in dat seks gebruikt wordt als ruilmiddel. Het is een aantrekkelijke optie onder jongeren, omdat meer dan 45 procent van de bevolking onder de armoedegrens leeft. Er is een gebrek aan materiële zaken, en daarom wordt er veel voor dit begrip gekozen. De gedachte bestaat dat mannen vrouwen moeten onderhouden, in ruil hiervoor kan hij seks vragen. 13 Bovenstaande informatie geeft aan hoe slecht de kennis van de jongeren in de Upper East Region is. En weinig kennis, betekend een hoger risico dat jongeren in aanraking komen met dit soort nare gebeurtenissen. Het is dus zeer belangrijk de jeugd voor te lichten, zodat hun kennis met betrekking tot reproductive health optimaal is. Alleen zo kunnen ziektes, ongewenste zwangerschappen, ruilseks en andere gebeurtenissen tegen gegaan worden. 1.4 ONDERZOEKSVRAAG Er is inmiddels veel onderzoek gedaan naar seksueel gedrag onder jongeren. Hierin komt naar voren dat er risicovol gedrag speelt op het gebied van seksualiteit en gezondheid onder adolescenten. Er is alleen zeer weinig bewijs om uit te leggen waarom. Definitieve antwoorden die inspelen op de vraag "waarom?" zijn cruciaal voor het ontwerpen en implementeren van effectieve seksuele en reproductieve gezondheidsprogramma s gericht op jonge mensen. 14 Door meer inzicht te krijgen hoe jongeren denken over de huidige seksuele voorlichting die zij krijgen en wat hun wensen en behoeften op dit gebied zijn, kan de voorlichting hier beter op aansluiten. Alleen wanneer het programma helemaal aan de wensen van de jeugd voldoet, en er daadwerkelijk minder risicovol gedrag getoond wordt, is de voorlichting effectief. De probleemstelling die ik op basis van deze informatie geformuleerd heb luidt: In hoeverre sluit het voorlichtingprogramma over seksualiteit en reproductiviteit, van de Youth Harvest Foundation Ghana, aan bij de wensen en behoeften van jongeren in Bolgatanga? Ter onderbouwing van de onderzoeksvraag heb ik twee deelvragen geformuleerd, die onderdeel zijn van de hoofdvraag. Door deze vragen te beantwoorden kom ik dichterbij het beantwoorden van mijn hoofdvraag. De deelvragen zijn: 1) Wat zijn de denkbeelden en het gedrag van de jongeren in Bolgatanga ten aanzien van relaties en seksualiteit? 2) Hoe ziet het voorlichtingsprogramma over seksualiteit en reproductiviteit van de YHFG er op dit moment uit? Doel van de opdracht De Youth Harvest Foundation Ghana geeft seksuele voorlichting aan jongeren om deze problematiek van ongewenste zwangerschappen, ruilseks en soa s tegen te gaan. Door meer inzicht te krijgen in de wensen van jongeren, kan de voorlichting, voor zover nodig, geoptimaliseerd worden. Op deze 13 S.Vreeken, Seks voor iets, Adolescent Sexual and Reproductive Health in Ghana: A Synthesis of Research Evidence Kofi Awusabo-Asare, Albert M. Abane and Akwasi Kumi-Kyereme, pagina

12 manier kan de gezondheidssituatie in de toekomst van jongeren verbeterd worden. Om dit te realiseren, is het belangrijk om de mening van jongeren te achterhalen ten opzichte van de sexual reproductive health lessons. Effectieve seksuele vorming draagt bij aan de ontwikkeling van de reproductieve en seksuele ontwikkeling waar jongeren recht op hebben. 15 En dit is precies wat de Youth Harvest Foundation Ghana, ook wil bereiken. 3. ONDERZOEKSPLAN In dit hoofdstuk wordt het onderzoeksplan toegelicht. Er wordt onder andere toegelicht welke onderzoeksmethode er gebruikt is, waar de onderzoeksgroep uit bestaat, de dataverzamelingsmethoden die gebruikt zijn en de hoe de gegevens verwerkt zijn. 3.1 ONDERZOEKSMETHODE Om antwoord te geven op de probleemstelling, heb ik gebruik gemaakt van kwalitatief onderzoek. Kwalitatief onderzoek kenmerkt zich door het verkennen en inzichtelijk maken van een thema of vraagstuk, en niet het in kaart brengen van cijfers. Kwalitatieve gegevens hebben betrekking op de aard, de waarde en de eigenschappen van het onderzochte verschijnsel en niet op kwantiteiten zoals hoeveelheid, omvang en frequentie. Voorbeelden van kwalitatieve gegevens zijn het beleven, ervaren, typeren en het waarderen van bepaalde zaken. 16 Kwalitatief onderzoek is uitermate geschikt, omdat het doel van dit onderzoek is om inzicht te krijgen in een bepaald vraagstuk. Cijfers zijn niet van toepassing. Er wordt gekeken naar de gedachtegang van jongeren in Ghana. Wat beweegt hen en waarom? Bij het vinden van de juiste onderzoeksmethode is gekeken naar een aantal kenmerken van verschillende methodes. Op basis van de volgende kenmerken van kwalitatief onderzoek, is hiervoor gekozen: 1. Kwalitatief onderzoek vindt vaak plaats in alledaagse situaties Waar bij andere onderzoeksmethoden een onderzoekssituatie wordt gecreëerd, gebruikt kwalitatief onderzoek de bestaande situatie als onderzoekssituatie. 2. Directe waarneming De onderzoeker is zelf het onderzoeksinstrument in het onderzoek en baseert de verzameling van gegevens op directe waarneming. De gegevens moeten zo natuurlijk mogelijk worden verzameld, zonder het gebruik van opvallende onderzoeksinstrumenten. Deze kunnen de onderzoekssituatie verstoren en brengen de kwaliteit van de onderzoeksgegevens in gevaar. 3. Betekenisverlening De onderzoeker is geïnteresseerd in de beleving en betekenisverlening van jongeren. 4. Integratie van dataverzameling en data-analyse Bij kwalitatief onderzoek worden gegevens verzameld aan de hand van onderzoeksvragen. Wanneer er voldoende gegevens verzameld zijn, worden deze gegevens geanalyseerd. In de beginfase van het 15 Zwijgen=zonde, B. van Ginneken, Y. Ohlrichs en A. van Dam 16 Geraadpleegd om uur op 10 februari

13 onderzoek ligt de nadruk op het verzamelen van gegevens, terwijl naar het einde toe de nadruk steeds meer op het analyseren komt te liggen DATAVERZAMELINGSMETHODEN Bij het houden van kwalitatief wordt er gebruikt gemaakt van verschillende hulpvormen. De vormen die ik heb gebruikt zijn: Individuele interviews Één van de kenmerken van kwalitatief onderzoek is het houden van interviews. Er hebben acht interviews plaatsgevonden op verschillende scholen in Bolgatanga. De interviews heb ik gehouden aan de hand van een topiclijst. Dit heeft ervoor gezorgd dat ik als interviewer goed mijn doel, erachter komen hoe jongeren over de lessen denken, in de gaten kon houden. De interviews waren van te voren vastgesteld als open interviews, omdat dit jongeren de kans geeft open te zijn over onderwerpen. Zonder te veel sturing kunnen zij hun verhaal kwijt. De topics waren: Lesson content Topic relevant lesson Teacher Classmates Ik heb specifiek voor deze topics gekozen, omdat ik tijdens het onderzoek door middel van deze topics de wensen en behoeften achterhaald heb onder de jongeren. Ik wilde hun mening over de lessen in het algemeen, maar ook op het gebied van de behandelde onderwerpen. Daarnaast zijn de voorlichters een belangrijk onderdeel van de les, hoe denken de leerlingen over hen? Hun klasgenoten zijn hierbij ook belangrijk, omdat het aantoont hoe zij over elkaars gedrag denken. De topics zijn opgesteld om meer inzicht in de les in zijn geheel te krijgen. Wat ik door middel van de interviews heb gedaan, is het meetbaar maken van de begrippen in mijn onderzoeksvraag. Door de jongeren zowel voor- als na afloop van de les te interviewen heb ik, aan de hand van een aantal topics, hun wensen en behoeften geoperationaliseerd. Wat is hun mening over de lesinhoud, de leraar, de onderwerpen die behandeld worden en hun klasgenoten. Echter, tijdens mijn verblijf in Ghana hebben, door omstandigheden, niet alle interviews zowel voorals na afloop van de les plaats kunnen vinden. Dit licht ik toe in hoofdstuk 3.5, onderzoeksmethoden. Klassikale interviews Naast de individuele interviews, hebben er ook twee klassikale interviews plaatsgevonden. Dit is gedaan naar aanleiding van het verloop van de individuele interviews. Er trad hier een bepaalde vorm van verzadiging op, er kwamen veel dezelfde antwoorden uit en niets nieuws. 18 Daarnaast verliep het interviewen wat stroef. Na het bijwonen van een aantal lessen en de reacties van de leerlingen gezien te hebben op de onderwerpen, heb ik besloten een aantal klassikale interviews te houden om te zien wat hier uit zou komen. Participerende observatie Participerende observatie is als volgt te omschrijven: de onderzoeker is lijfelijk aanwezig in het veld en verzamelt daar gegevens onder alledaagse omstandigheden door mee te doen aan alledaagse activiteiten. 19 Het doel van participerende observatie is om de jongeren en de voorlichting die 17 Geraadpleegd om uur op 10 februari Onderzoeksmethoden, Boeije, H, t Hart, H en Hox, J Geraadpleegd om uur op 10 februari

14 gegeven wordt, zelf te ervaren. Met participerende observatie wordt niet alleen het bijwonen van lessen bedoeld, het interviewen, observeren en verzamelen van informatie valt hier allemaal onder. Het is waarnemen in het algemeen. De reden waarom ik hiervoor heb gekozen, is dat naar mijn mening in deze onderzoekssituatie niet kan volstaan met een afstandelijke vorm van observeren. Door de lessen en jongeren zelf te ervaren heb ik een duidelijker beeld en betere informatie krijgen. Het is zelf misschien wel de waardevolste informatie die ik heb opgedaan in Ghana. Het ervaren en meemaken is bijna onmisbaar in deze situatie. Tevens merk je ook dat jongeren nieuwsgierig worden naar the white lady die de lessen bijwoont. Je leert de leerlingen sneller kennen en dit zorgt voor meer vertrouwen. 3.3 ONDERZOEKSGROEP In dit hoofdstuk wordt de onderzoeksgroep die onderzocht is, toegelicht. In eerste instantie bestond de onderzoeksgroep uit jongeren van Junior High scholen. Door een staking onder de leraren is deze groep aangepast tijdens het verblijf in Ghana. Omdat leerlingen van Senior High School op een campus wonen bij school, zijn zij altijd aanwezig op school. De leerlingen van Junior High School verblijven thuis. Omdat er geen leraren werkzaam waren in de eerste anderhalve week van het verblijf, waren er dus ook geen leerlingen op deze scholen aanwezig. Dat betekende geen mogelijkheid voor de Youth Harvest Foundation om sexual reproductive health lessons te geven. Doordat deze lessen ontbraken, konden er ook geen interviews worden gehouden. Aangezien de lessen van de Youth Harvest Foundation, onafhankelijk zijn van het onderwijssysteem, konden de lessen op Senior High Scholen wel gewoon door gaan. Naar aanleiding hiervan is besloten om over te stappen op een andere onderzoeksgroep, omdat het verblijf in Ghana maar uit enkele weken bestond. De onderzoeksgroep bestaat dus uit jongeren, zowel jongens als meisjes, op Senior High Scholen die tussen de 16 en 21 jaar oud zijn. De jongeren wonen allemaal in de regio Bolgatanga. Religie speelt een grote rol in de Ghanese cultuur, zo is er het Christelijk geloof, het Islamitische geloof en het traditionele geloof. Ik heb tijdens mijn interviews gesproken met jongeren uit het Islamitische geloof en het Christen geloof. Overzicht respondenten: Jongen 20 jaar oud, Christen Jongen 21 jaar oud, Christen Jongen 20 jaar oud, Moslim Meisje 19 jaar oud, Moslim Meisje 17 jaar oud, Christen Meisje 16 jaar oud, Christen Meisje 18 jaar oud, Moslim Meisje 16 jaar oud, Christen School: Bolga Technical Institute Zuarungu Senior High School Bolga Technical Institute Bolga Technical Institute Zuarungu Senior High School Bogiss Girls School Bogiss Girls School Bolga Technical Institute 3.4 REPRESENTATIVITEIT, VALIDITEIT EN BETROUWBAARHEID In dit hoofdstuk beschrijf ik de betrouwbaarheid van mijn onderzoek. Allereerst licht ik de betrouwbaarheid en validiteit van de onderzoeksmethoden toe. Vervolgens toon ik de representativiteit en betrouwbaarheid aan onder de onderzoeksgroep. Onderzoeksmethoden Voor het kwalitatief onderzoek heb ik gebruik gemaakt van de volgende drie instrumenten om de betrouwbaarheid van het onderzoek te vergroten. - Participerende observatie - Individuele interviews - Klassikale interviews 14

15 Participerende observatie Tijdens mijn verblijf in Ghana heb ik de seksuele voorlichting die gegeven wordt door de YHFG bijgewoond door middel van participerende observatie. Dit houdt in dat de onderzoeker plaats neemt in het onderzoeksveld. Ik heb geobserveerd aan de hand van de vooropgestelde topics. Het doel van deze observatie is om informatie te verzamelen. Hiervan zijn verschillende aantekeningen gemaakt tijdens de les. Voor mijn onderzoek is dit zeer belangrijk geweest, omdat het tevens een manier was om datgene wat gezegd werd in interviews, te vergelijken met de observaties. Individuele interviews In Ghana heb ik jongeren geïnterviewd met betrekking tot de lessen op het gebied van seksuele voorlichting. Voor de representativiteit van mijn onderzoek heb ik zowel jongens als meisjes geïnterviewd. Dit waren zowel jongeren die duidelijk aanwezig waren in de klas, als leerlingen die liever op de achtergrond bleven. De interviews zijn opgenomen op audioapparatuur en vervolgens verwerkt in transcripten. Klassikale interviews Het was tijdens de klassikale interviews onmogelijk om zelf aantekeningen te maken en te noteren, omdat de groepen enorm groot zijn. Daarnaast was het belangrijk dat ik me volledig op de klas richtte. Om toch de betrouwbaarheid van deze interviews te waarborgen, heb ik mijn collega Simone gevraagd aantekeningen te maken. Vergelijken van interviews en observaties Nog een manier om de validiteit te waarborgen is de uitkomsten van de interviews te vergelijken met de waarnemingen van de observaties. Komt datgene wat de geïnterviewden zeggen ook overeen met hun gedrag of zit hier een grote kloof tussen. Overige documentatie Het onderzoek dat ik in opdracht van het lectoraat GGZ-Verpleegkunde uitvoer, is onderdeel van een meerjarig onderzoek dat drie jaar duurt. Er zijn inmiddels al heel wat onderzoeksgegevens bekend rondom seksualiteit in Ghana. Ik heb voor mijn onderzoek ook gebruik gemaakt van de opgedane informatie en onderzoeksgegevens door andere studenten en vrijwilligers. Zo hebben er twee studenten onderzoek gedaan naar de seksualiteit onder het Islamitische en Christen geloof in Ghana. Dit heeft ook als achtergrondinformatie gediend bij mijn eigen onderzoek. Tevens is dit een manier om de betrouwbaarheid van mijn eigen onderzoek te waarborgen. Het kan dienen als vergelijkingsmateriaal ten opzichte van de andere gegevens. Validiteit onderzoek Bij de validiteit van een onderzoek gaat het om de vraag of de waarneming de werkelijkheid dekt. Bij validiteit gaat het om systematische fouten die leiden tot een systematische vertekening van de resultaten. Systematische fouten tasten de validiteit aan, ofwel de geldigheid van de interpretatie. Validiteit is dus de afwezigheid van systematische meetfouten. (Onderzoeksmethoden, H. Boeije, H. t Hart, J.Hox) Bij mijn onderzoek heb ik mij afgevraagd of ik sociaal wenselijke antwoorden kreeg, omdat ik vaak dezelfde antwoorden kreeg. Na het zien van het enthousiasme bij de leerlingen gedurende observaties en klassikale interviews, ben ik er achter gekomen dat dit niet het geval is. De leerlingen zijn gewoon heel positief over de lessen en willen graag kennis vergaren. Ik ben van mening dat de waarnemingen in mijn onderzoek de waarheid dekt. Daarnaast kunnen aantastingen van de validiteit van de uitspraken, tot verkeerde onderzoeksresultaten leiden. Dit kan uiteindelijk leiden tot misleidende conclusies. 20 Ik heb de zinnen uit de transcripten letterlijk overgenomen in mijn analyse en vervolgens vertaald naar het Nederlands. Er is dus niet gekeken naar de belangrijkste 20 Onderzoeksmethoden: H. Boeije, H. t Hart en J. Hox 15

16 uitspraken in het onderzoek. Dit zou een vertekend beeld kunnen geven. Alle uitspraken zijn gebruikt. Representativiteit onderzoeksgroep Door zowel jongens als meisjes in verschillende leeftijdscategorieën geïnterviewd te hebben, heb ik geprobeerd de representativiteit te waarborgen. Wanneer ik alleen meisjes geïnterviewd zou hebben, zou dit te eenzijdig zijn, en wordt er maar één kant belicht. Het is dus goed dat er ook jongens aan het woord geweest zijn. Daarnaast zijn er tijdens mijn onderzoek jongeren met verschillende geloofsovertuigingen aan het woord gekomen. Ook dit zorgt ervoor dat de representativiteit gewaarborgd wordt. 3.5 BESCHRIJVING ONDERZOEKSMETHODEN In dit hoofdstuk wordt toegelicht hoe het veldonderzoek in Ghana verlopen is. Hierbij worden zowel de individuele en klassikale interviews toegelicht als de respondenten die meegewerkt hebben. Daarnaast worden de participerende observaties besproken. Individuele interviews Tijdens het veldonderzoek in Ghana zijn er acht verschillende interviews gehouden. Deze interviews hebben allemaal plaatsgevonden op de scholen zelf. Voorafgaand aan vertrek was vastgesteld dat er zes interviews gehouden moesten worden. Dit zijn er acht geworden omdat niet ieder interview even goed verliep. Daarnaast was het de bedoeling om zowel voor, als na afloop van de les interviews te houden. Voor het begin van de les zou er gevraagd worden naar wat de jongeren van de les verwachten. Na afloop zou gevraagd worden hoe de jongeren de les ervaren hebben. Dit aan de hand van verschillende topics. Wanneer er zowel voor- als achteraf geïnterviewd zou worden, zijn er bepaalde verbanden te trekken. Komen hun verwachtingen over de les overeen met de werkelijkheid? In de praktijk bleek dit echter niet zo gemakkelijk te gaan. Voor de les vond er vaak een andere les plaats of de persoon die een lift zou geven naar de desbetreffende school was niet op tijd. Hierdoor kwamen we dan net op tijd aan voor de sexual reproductive health lesson, en startte de les meteen. Op deze manier werd het onmogelijk om de geplande interviews voor de les daadwerkelijk te houden. Het is dus lastig om de vergelijking te maken over de verwachtingen en werkelijkheid. 2. THEORETISCH KADER Dit theoretisch kader dient als onderbouwing voor mijn onderzoek en geeft allereerst antwoord op deelvraag één: Wat zijn de denkbeelden en het gedrag van de jongeren in Bolgatanga ten aanzien van relaties en seksualiteit? Het geeft tevens de huidige situatie weer in geheel Ghana. Dit is nodig om verbanden te kunnen leggen tussen Ghana als geheel, en Bolgatanga in het specifiek. Bij het vormen van een theoretisch kader is er zeer selectief te werk gegaan. Het theoretisch kader is gebaseerd op jongeren tussen de 12 en 24 jaar, in geheel Ghana. Vervolgens richt het theoretisch kader zich op het gebied waar het onderzoek heeft plaatsgevonden, Bolgatanga. Bij het vormen van dit kader, heb ik gebruik gemaakt van verschillende onderzoeken die hebben plaatsgevonden in Ghana. Twee van deze onderzoeken bestaan uit scripties van twee studenten die vorig jaar een onderzoek hebben gehouden in Bolgatanga. Belangrijk om hier te vermelden, is dat dit kader gebaseerd is op alleen deze onderzoeken. Er is relatief weinig literatuur met betrekking tot gedrag en denkbeelden van jongeren in Ghana. Door het gebrek aan literatuur hanteer ik deze informatie gedurende mijn onderzoek. 16

17 Tevens wordt er in dit kader antwoord gegeven op deelvraag twee: Hoe ziet het voorlichtingsprogramma over seksualiteit en reproductiviteit van de YHFG er op dit moment uit? Na het beantwoorden van deelvraag één, wordt het huidige programma van de YHFG weergegeven en kort toegelicht. Ghana in het algemeen In 2004 is er door Awusabo-Asare K, Abane AM and Kumi-Kyereme A, een onderzoeksrapport geschreven met de naam: Adolescent Sexual and Reproductive Health in Ghana: A Synthesis of Research Evidence. Het onderzoek omvat focusgroepsdiscussies en kwalitatieve interviews met jongeren, leraren en gezondheidswerkers alsook nationale enquêtes van de adolescenten. 21 Dit rapport is belangrijk voor mijn onderzoek, omdat het een uitgebreid beeld geeft over hoe het gesteld is met het voorlichten van seksualiteit aan jongeren en het gedrag van jongeren met betrekking tot seksualiteit. Eerst wordt de situatie in Ghana in het algemeen laten zien. Vervolgens de situatie in Bolgatanga zelf, de plek van het onderzoek. Door beiden situaties naar voren te brengen, kan aangetoond worden waarom goede seksuele voorlichting zo belangrijk is, met in het specifiek Bolgatanga. Ik heb de belangrijkste feiten die betrekking hebben op mijn onderzoek hieronder opgesomd. Deze geven een beeld met betrekking tot kennis en gedrag van jongeren op het gebied van seksualiteit. Een aantal feiten op een rij betreft anticonceptiegebruik: Onder jarige jongen geeft 76% van de vrouwen en 88% van de mannen aan op de hoogte te zijn van ten minst één van de family planning methoden. Het condoom wordt het meest genoemd. Ondanks dat tweederde in deze leeftijdsgroep aangeeft dat family planning belangrijk is, gebruiken de meeste seksueel actieve jongeren deze niet. Van de vrouwen geeft 80% aan geen family planning methode te gebruiken en voor de mannen is dit 63%. Maar 10 tot 12% in deze leeftijdsgroep die geen voorbehoedsmiddelen gebruikt, geeft aan dit in de toekomst te gaan gebruiken. Jonge mensen voelen zich niet zeker genoeg om op condoomgebruik aan te dringen. Van de mannen geeft 27% aan, niet te zullen aandringen als hun partner geen condoom wil gebruiken. Voor de vrouwen is dit 30%. Een aantal feiten op een rij betreft zwangerschap en abortus: In de leeftijdscategorie van 15 tot en met 19 jaar, geeft 12% van de vrouwen aan een kind te hebben gekregen. Voor de mannen is dit 1%. Jongen vrouwen in plattelandsgebieden hebben twee keer zo veel kans op het krijgen van een kind dan vrouwen rondom stedelijke gebieden. Van de vrouwen heeft 16% in de leeftijd van 12 tot 24 jaar die seksueel actief zijn geweest, een zwangerschap beëindigd. Dit is 11% voor de mannen. Bij 30% van de vrouwen en 39% van de mannen, gaf aan dat de laatste abortus waar ze bij betrokken waren, niet in een kliniek plaatsvond, maar thuis. Veel van de vrouwen geven aan dat ze hun school willen afmaken. Het gebrek aan financiële middelen of de ontkenning van de vader dat het zijn kind is, zorgen voor het beëindigen van de zwangerschap. 21 Adolescent Sexual and Reproductive Health in Ghana: A Synthesis of Research Evidence Kofi Awusabo-Asare, Albert M. Abane and Akwasi Kumi-Kyereme, pagina 5. 17

18 Een aantal feiten op een rij betreft seksueel overdraagbare aandoeningen: Van de mannen geeft 27% aan, één of meerder mensen te kennen die een soa gehad hebben. Voor de vrouwen is dit 22%. Meer dan de helft van de vrouwen, en driekwart van de mannen heeft hulp gezocht in de vorm van een apotheek, ziekenhuis of kliniek toen zij een soa hadden. 22 Uit onderzoek kwam op het gebied van Aids, soa s en condoomgebruik het volgende naar voren. Ten eerste, op de vraag wat zij het meest vrezen op deze leeftijd, kwam het antwoord dat jongeren bang zijn HIV/Aids of soa s op te lopen. Om dit tegen te gaan geven zij abstinence als oplossing aan. Het gebruiken van een condoom kwam ook naar voren, maar er kunnen vraagtekens gezet worden bij het gebruik, aangezien veel jongeren aangeven dat condooms niet effectief zijn. Zo werd er zelfs gezegd dat condooms de hitte van Ghana niet aankunnen en daardoor kapot gaan. Ten tweede werd aangegeven, dat men niet weet hoe condooms gebruikt moeten worden. Opmerkingen als het condoom gebruiken nadat de geslachtgemeenschap al was begonnen en de vraag hoe vaak kun je een condoom gebruiken tonen aan dat de kennis minimaal is onder de jongeren. Als laatste gaven vrouwen aan geen condooms te willen kopen, omdat ze zich schamen en te boek zullen staan als bad girl. Jongens gaven aan dat ze een condoom van een meisje niet accepteren, omdat dit betekent dat ze haar niet kunnen vertrouwen. Onder beide groepen werd verder aangegeven dat het gebruik van de pil, het vermijden van mondcontact en het vermijden van contact in het algemeen met een besmet persoon, HIV/Aids ook kan voorkomen. Dit geeft wederom aan, dat de kennis onder de jeugd zeer slecht is. (Awasabo Asare) Upper East Region en Bolgatanga In de streek rondom Bolgatanga, ziet de situatie er volgens verschillende onderzoeken anders uit dan het landelijk gemiddelde. Uit het onderzoek van Awusabo-Asare, Abane and Kumi-Kyereme, komt het volgende naar voren: informatie op het gebied van gezondheid en voorzieningen voor jongeren en plattelandsgebieden is oneerlijk verdeeld ten opzichte van de informatie in stedelijke gebieden. 23 Bolgatanga behoort tot een dergelijk plattelandsgebied. Rondini en Kingsley Krugu, hebben in 2007 onderzoek gedaan naar kennis houding en praktijken ten opzichte van reproductieve gezondheid onder middelbare scholieren in Bolgatanga. Dit onderzoek geeft inzicht in het gedrag van de gekozen doelgroep en hieronder worden de belangrijkste aspecten toegelicht. Tevens geeft het antwoord op mijn eerste deelvraag: Wat zijn de denkbeelden en het gedrag van de jongeren in Bolgatanga ten aanzien van relaties en seksualiteit? Er is een relevant verschil tussen jongeren met betrekking tot kennis en praktijken, tussen de Bolgatanga studentenpopulatie en het nationale gemiddelde. Jongeren gaven aan zich wel dergelijk zorgen maken over het krijgen van STD s, HIV/Aids en ongewenst zwanger worden. Helaas vertaalt dit zich alleen niet letterlijk in beschermend gedrag, hun angst rijmt niet met hun acties. Er is weinig kennis met betrekking tot de family planning methoden en het overdragen van HIV/Aids. Dit, in combinatie met het minimale gebruik van anticonceptiemiddelen en het niet regelmatig bezoeken van centra voor gezinsplanning geven aan dat het geven van seksuele voorlichting van groot belang is in deze regio. 24 Het gebrek aan gebruik van anticonceptiemiddelen komt overigens vaak door gebrek 22 Awusabo-Asare K, Abane AM and Kumi-Kyereme A, Adolescent Sexual and Reproductive Health in Ghana: A Synthesis of Research Evidence, Factsheet pagina 1,2. 23 Awusabo-Asare K, Abane AM and Kumi-Kyereme A, Adolescent Sexual and Reproductive Health in Ghana: A Synthesis of Research Evidence, Factsheet pagina Knowledge, Attitude and Practices Study on Reproductive Health Among Secondary School Students in Bolgatanga, Upper East Region, Ghana: Simona Rondini1 and John Kingsley Krugu2 18

19 aan financiële middelen. Zeker in het noorden, waar armoede een grote rol speelt, komen er veel ongewenste zwangerschappen voor. Feiten op een rij: Uit een onderzoek van de YHFG blijkt dat slechts 15% van de jongeren in de gemiddelde leeftijd van 18 jaar die deelnamen aan het onderzoek in Bolgatanga, een condoom gebruiken. Dit is vreemd omdat ruim 86% van de ondervraagde jongens aangeeft dat dit het middel is om HIV en soa s te voorkomen. Slecht 60% van de meisjes geeft dit als antwoord. Andere antwoorden die gegeven worden tegen het voorkomen van HIV is: -Het gebruiken van de pil -Het vermijden van zoenen -Het vermijden van algeheel contact -Het trouw blijven aan je partner Deze antwoorden tonen het gebrek aan kennis aan op het gebied van het voorkomen van HIV en andere soa s. Dit betekend dat deze jongeren extra risico lopen. Wanneer naar het gebruik van family planning methoden werd gevraagd, gaf 74,7% van de mannen en 82,1% van de vrouwen aan dit niet te gebruiken. Van zowel de jongens als meisjes geeft 80% aan nog nooit een family planning center bezocht te hebben. Uit de interviews die door twee studenten vorig jaar zijn gehouden, is ook informatie met betrekking tot mijn onderzoek gekomen. Deze fragmenten komen uit de scripties van Marieke van Wijck en Saskia van Duijvenbode. Op de scholen (en ook door de kerk) wordt weinig aandacht besteed aan seksuele voorlichting. De docenten vinden doorgaans dat jongeren zich gewoon niet moeten inlaten met seks en geven geen praktische informatie. De community nurse en de YHFG zetten zich hier wel voor in. Zij zijn van mening dat de jongeren toch wel seks hebben dus dat ze dan in elk geval goed op de hoogte moeten zijn van de risico s.(scriptie Marieke van Wijck) Uit de observaties en interviews blijkt dat er een taboe ligt op het gebruik van condooms, vooral wanneer een meisje dit voorstelt. Het gevolg volgens een aantal respondenten is dat islamitische jongeren geïnfecteerd raken met HIV/aids en soa s en ongewenste zwangerschappen. Jonge meisjes die ongewenst zwanger raken voor het huwelijk hebben een moeilijk bestaan in Bolgatanga. Ten eerste mag volgens een aantal respondententen een meisje in verwachting geen onderwijs volgen. Ten tweede kan ze een schande zijn voor de familie en word ze weggestuurd. Ten derde kan ze kiezen voor een abortus. Abortussen worden door het ziekenhuis of een ongekwalificeerde dokter uitgevoerd. De ongekwalificeerde dokter hanteert vaak onveilige methoden, wat verminking of overlijden tot gevolg kan hebben. Volgens een aantal respondenten hebben jongeren te weinig kennis over seksualiteit en seksuele en relationele vorming en er moet meer gedaan worden om dit te verbeteren. Volgens een aantal respondenten en uit de observaties blijkt dat ouders geen tijd hebben om met hun kinderen te praten, ook is het vanuit de culturele aspecten niet gangbaar dat ouders praten met hun kinderen over seksualiteit of relaties. (Scriptie Saskia van Duijvenbode) Uit voorgaande fragmenten blijkt dat er weinig aandacht wordt besteed aan seksuele voorlichting. Er wordt geen praktische informatie gegeven, omdat docenten vinden dat jongeren zich niet moeten inlaten met seks. Toch geven een aantal respondenten aan dat de kennis die jongeren hebben, 19

20 verbeterd moet worden. Daarnaast heerst er een taboe rondom condoomgebruik, waardoor jongeren soa s en aids oplopen of ongewenst zwanger worden. Bovenstaande informatie toont duidelijk aan dat er een gebrek aan kennis is, wat ervoor zorgt dat jongeren een vergroot risico lopen om ongewenst zwanger te worden of een ziekte op te lopen. Conclusie Concluderend komt uit het theoretisch kader naar voren dat de kennis en het gedrag onder jongeren in Ghana, maar zeker Bolgatanga zorgwekkend is. Jongeren zijn op de hoogte van verschillende family planning methoden, alleen ze gebruiken ze niet. Daarnaast heersen en denkbeelden rondom het voorkomen van HIV, die totaal niet kloppen. Uit de interviews van de studenten die vorig jaar een onderzoek gehouden hebben in Bolgatanga, komt ook naar voren dat jongeren te weinig kennis hebben over seksualiteit. Er moet meer gedaan worden om de seksuele vorming te verbeteren. Zoals eerder vermeld is er een beperkt aanbod op het gebied van literatuur met betrekking tot gedrag en denkbeelden op het gebied van seksualiteit in Bolgatanga. Dit theoretisch kader is dus slechts een indicatie en alleen gebaseerd op eerder gedane onderzoeken. Huidige programma Youth Harvest Foundation Ghana Het huidige programma van de Youth Harvest Foundation ziet er als volgt uit en geeft antwoord op deelvraag twee: Hoe ziet het voorlichtingsprogramma over seksualiteit en reproductiviteit van de YHFG er op dit moment uit? Hieronder staan de onderwerpen van de lessen beschreven met een korte omschrijving. 1. Getting to know each other & Men and Female Body Welkom; voorstellen YHFG en de huisregels van de lessen. Het vrouwelijk en mannelijk lichaam. 2. Menstruation Doel vrouwen: weten hoe lichaam werkt (biologisch proces rijp om zwanger te worden). Schoonhouden van de vagina tijdens menstruatie (hygiëne). Doel mannen: biologisch proces en weten dat vrouwen niet vies of besmettelijk zijn tijdens de menstruatie (mythes/fabels ontkrachten/wegnemen) 3. Pregnancy Risico s seks en (tiener)zwangerschap. Vrouwen: weten wat voor rechten en plichten er zijn tijdens de zwangerschap en als het kind is geboren 4/5.Family Planning Gebruik van voorbehoedsmiddelen. Gebruik van condooms in het bijzonder, hoe en waarom. Wat te doen bij zwangerschap, toekomstperspectief en hulp. 6. HIV/AIDS Hoe raak je geïnfecteerd met het virus en wat te doen als je hiv-positief blijkt. Behandelingsmethoden. Voorkomen, beter dan genezen. Testen van studenten. 7. Lovecheck Games Spelende wijs leren over de gevaren van HIV/AIDS 8. STD s (Hepatitis B) 20