Een circulaire economie: De gemeente Leeuwarden als casus

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Een circulaire economie: De gemeente Leeuwarden als casus"

Transcriptie

1 Een circulaire economie: De gemeente Leeuwarden als casus

2 Sandra van der Lee, MSc. Projectingenieur circulair ontwerpen Witteveen+Bos I Sandra.van.der.Lee@witteveenbos.com Robin van der Plas, MSc. Projectingenieur circulair ontwerpen Witteveen+Bos I Robin.van.der.Plas@witteveenbos.com 2

3 Inhoud - Een circulaire economie - Circulair ontwerpen - Circulair contracteren - Interactief: stellingen Pauze - Grondstofstromenanalyse in Leeuwarden - Inzichten - Breder inzicht casus - Mogelijke samenwerkingen 3

4 Wat is een circulaire economie? Wat is een circulaire economie? 4

5 Wat is een circulaire economie? Wat is een circulaire economie? 5

6 Wat is een circulaire economie? Wat is een circulaire economie? 6

7 Wat is een circulaire economie? Wat is een circulaire economie? 7

8 Wat is een circulaire economie? Wat is een circulaire economie? 8

9 Definitie van de circulaire economie De circulaire economie is een economisch systeem dat bedoeld is om herbruikbaarheid van producten en grondstoffen te maximaliseren en waardevernietiging te minimaliseren. 9

10 10

11

12 Waarom is een circulaire economie nodig? 12

13 Grondstoffen Afval 13

14 Hoe ziet de keten eruit waar jij onderdeel van bent?

15 Circulair ontwerpen middels circulaire ontwerpprincipes 15

16 Circulair ontwerpen 16

17 Circulair contracteren middels rapid circular contracting - Innovatiegericht en vanuit circulaire ambities - Europese aanbestedingstoolkit - Samenwerkingscontract - Programma van Ambities in plaats van Programma van Eisen 17

18 Stellingen met betrekking tot de circulaire economie Om de beurt handen voor/tegen Geen hand extra kans op spreektijd

19 Stelling 1 Circulaire economie is eigenlijk hetzelfde als recycling en cradle to cradle (C2C)

20 Stelling 2 Circulariteit is geborgd in de energietransitie

21 Stelling 3 De circulaire economie is een utopie: een wereld zonder afval bestaat niet

22 Stelling 4 Een circulaire economie begint bij de overheid

23 Stelling 5 Consumenten kopen veel liever nieuwe dan hergebruikte spullen

24 Stelling 6 Het is onzin dat Nederland op het gebied van circulariteit voorop moet lopen; grotere economieën moeten het voortouw nemen

25 Stelling 7 Grote producenten zullen nooit overstappen op circulaire principes; dat ondermijnt hun bestaansrecht

26 Stelling 8 Het zwaartepunt van de circulaire economie ligt bij de industrie; als consument heb je nauwelijks invloed

27 Een circulaire economie: De gemeente Leeuwarden als casus

28 De Duurzame Leverancier 28

29 Achtergrond van deze opdracht Nederlandse overheid: Een volledig circulaire economie in 2050 Gemeente Leeuwarden + samenwerkende partijen: Het doel is om in 2025 dé circulaire ontwikkelregio van de Europese Unie zijn 29

30 Ambitie van de overheid Parijs waarmaken 2020: -20% CO : Energieneutraal 2050: Klimaatneutraal Economie zonder afval 2030: Circulair inkopen 2030: -50% primaire grondstoffen 2050: Geen afval maar hoe? Nederland mooier maken Denken vanuit de gebiedsopgave Meervoudig gebruikt Samen met anderen 30

31 Wat betekent dit voor Leeuwarden? Allereerst: er gebeurt al héél veel! 31

32 32

33 33

34 Launching customer 34

35 Maaibeleid 35

36 Van afval naar asfalt 36

37 Doel van dit project: Het doel van dit project is om gerichte kansen voor de gemeentelijke organisatie van Leeuwarden inzichtelijk te maken en een advies uit te brengen over de overgang naar een circulaire organisatie. Stap 1 Inzicht! 37

38 38

39 39

40 40

41 Grondstofstromenanalyse Grondstofstromen: - De bedrijfsvoering en facilitair - Het stadsbeheer en onderhoud - De gebiedsontwikkeling - Het energiegebruik Deze stromen geven het jaarlijkse gebruik van grondstoffen weer (richtjaar 2017). 41

42 42

43 43

44 44

45 45

46 46

47 Conclusies Operationele doelen: - Het nuttig toepassen en hergebruiken van afvalstromen van de gemeentelijke organisatie; - Sterkere campussen / clusters en meer living labs; - Vaker launching customer worden; - Meer circulair inkopen; - Meer circulaire bedrijvigheid. Circulair regisseur is een belangrijke schakel als het gaat om het bewaken van de transitie naar een circulaire economie binnen de gemeente Leeuwarden. 47

48 Discussie en vervolgstappen - Inzicht - Verankeren resultaat binnen de gemeentelijke diensten (o.a. eigen deelrapportage) - Betrek de keten - de keten is zo sterk als de zwakste schakel - Stel transitiepaden op met de keten - Implementatie van quick-wins - Starten met langetermijninvesteringen en -transitie - Monitoren, visualiseren, delen. Monitoren, visualiseren, delen. Etc. - Deel je successen! - Meer ideeën? 48

49 Wat leert de casus ons? - De circulaire economie begint met meten - Inzicht verkrijgen in grondstofstromen heeft al effect - Ketensamenwerking is van groot belang - Informeren/delen is noodzakelijk 49

50 Dankjulliewel

Context en opgave CE community. Voor welke opgaven staan SmartwayZ.NL en InnovA58?

Context en opgave CE community. Voor welke opgaven staan SmartwayZ.NL en InnovA58? Context en opgave CE community Voor welke opgaven staan SmartwayZ.NL en InnovA58? Beleid duurzame leefomgeving Parijs waarmaken -20% CO2 in 2020 Energieneutraal 2030 Klimaatneutraal en Klimaatbestendig

Nadere informatie

InnovA58. Noord-Brabant verdient een betere en slimmere weg

InnovA58. Noord-Brabant verdient een betere en slimmere weg Noord-Brabant verdient een betere en slimmere weg SmartwayZ.NL en 1. Wat is de opgave van SmartwayZ.NL en 2. Hoe verhouden de projecten SmartwayZ.NL en zich 3. Welke partijen zijn hier bij betrokken 4.

Nadere informatie

Manifest Circulair Onderwijs

Manifest Circulair Onderwijs Manifest Circulair Onderwijs de rol van onderwijs in verantwoord innoveren 2 Waarom urgentie De jeugd heeft de toekomst. Wij maken de toekomst. Wij brengen kinderen en jong volwassenen het gedachtengoed

Nadere informatie

Circulaire Economie in de GWW Betekenis voor de baggersector. Evert Schut Rijkswaterstaat Water Verkeer en Leefomgeving

Circulaire Economie in de GWW Betekenis voor de baggersector. Evert Schut Rijkswaterstaat Water Verkeer en Leefomgeving Circulaire Economie in de GWW Betekenis voor de baggersector Evert Schut Water Verkeer en Leefomgeving 2 RWS ONGECLASSIFICEERD 3 RWS ONGECLASSIFICEERD 4 RWS ONGECLASSIFICEERD 5 RWS ONGECLASSIFICEERD 6

Nadere informatie

Samen halen we alles eruit

Samen halen we alles eruit Waarom kennisinstellingen kiezen voor innoveren met afval en de laatste ontwikkelingen inzameling & reiniging Samen halen we alles eruit Nico Spaansen NVRD Noord 3 november 2016 Transitie in de markt Van

Nadere informatie

Nulmeting Friese circulaire economie. Prof. Gjalt de Jong

Nulmeting Friese circulaire economie. Prof. Gjalt de Jong Nulmeting Friese circulaire economie Prof. Gjalt de Jong g.de.jong@rug.nl Colofon 28 februari 2019 Dit project is een samenwerking tussen Rijksuniversiteit Groningen / Campus Fryslân en de Provincie Friesland.

Nadere informatie

De toekomst van. de sloop- en afval keten

De toekomst van. de sloop- en afval keten De toekomst van de sloop- en afval keten René Plaggenburg Directeur sloop en reststoffencentra Dusseldorp Wie is Dusseldorp? Ontstaan in 1949 2003: drie business units Dusseldorp Groep Inzameling en Recycling

Nadere informatie

Circulair Inkopen Utrecht op weg naar duurzame markttransformatie

Circulair Inkopen Utrecht op weg naar duurzame markttransformatie Circulair Inkopen Utrecht op weg naar duurzame markttransformatie Opdrachtgevers: - Provincie Utrecht - Gemeente Utrecht - Gemeente Amersfoort Middag/avond over biobased aanbesteden Centre of Expertise

Nadere informatie

De waarde van biomassa

De waarde van biomassa De waarde van biomassa Betaalbaar beheer en onderhoud 1 oktober2015 Mireille Götz Programmamanager Omdat wij niet denken aan onze toekomstige generaties, zullen zij ons nooit vergeten Biobased Economy

Nadere informatie

Manifest Circulair Onderwijs

Manifest Circulair Onderwijs Manifest Circulair Onderwijs de rol van onderwijs in verantwoord innoveren 2 Waarom urgentie De jeugd heeft de toekomst. Wij maken de toekomst. Wij brengen kinderen en jong volwassenen het gedachtengoed

Nadere informatie

Rijkswaterstaat werkt Circulair in 2030

Rijkswaterstaat werkt Circulair in 2030 werkt Circulair in 2030 Kansen en uitdagingen Evert Schut Sr. adviseur dienst WVL Programma Wat is circulaire economie? Rijksbrede ambities en aanpak circulaire economie Ambities en aanpak RWS Kennisagenda

Nadere informatie

Voor vragen en opmerkingen:

Voor vragen en opmerkingen: Op 8 december heeft Wethouder Lara de Brito het manifest Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI) ondertekend. Door ondertekening van dit manifest geven we ondersteuning aan een landelijk gedragen initiatief

Nadere informatie

Kansen en uitdagingen Circulair inkopen

Kansen en uitdagingen Circulair inkopen Kansen en uitdagingen Circulair inkopen Innovatiegericht inkopen voor de openbare ruimte 12 november 2015 Take Padding, PIANOo Evert Schut, Rijkswaterstaat Van afval als zorg Naar grondstof als kans De

Nadere informatie

Kracht in eigen inkoop

Kracht in eigen inkoop Kracht in eigen inkoop Actieplan MVI 2018/2019 Voorwoord De provincie Overijssel koopt jaarlijks voor bijna 150 miljoen euro in. Daarmee hebben we als provincie een krachtig instrument in handen om maatschappelijk

Nadere informatie

Raadsvoorstel Plan van Aanpak Circulaire Economie

Raadsvoorstel Plan van Aanpak Circulaire Economie gemeente Eindhoven Inboeknummer 17bst01739 Dossiernummer 17.51.351 Beslisdatum B&W 19 december 2017 Raadsvoorstel Plan van Aanpak Circulaire Economie Inleiding In het Klimaatplan 2016-2020 is vastgelegd

Nadere informatie

Een kader voor circulair inkopen

Een kader voor circulair inkopen Een kader voor circulair inkopen versie 20 april 2015 Auteurs: Take Padding, Godard Croon, Debbie van Haastrecht, Rene Dijkstra Dit factsheet biedt een kader voor het begrip circulair inkopen. In dit factsheet

Nadere informatie

Circulair inkopen: de knelpunten & succesfactoren en de ontwikkeling van het CP4V model

Circulair inkopen: de knelpunten & succesfactoren en de ontwikkeling van het CP4V model Menno van Drunen inhuur SVB Vertrouwelijk Circulair inkopen: de knelpunten & succesfactoren en de ontwikkeling van het CP4V model Carmen van Kruisbergen Supply Value Maart 2016 Inhoud Wie ben ik? Even

Nadere informatie

MVI Verklaring Leverancier - Alliander

MVI Verklaring Leverancier - Alliander MVI Verklaring Leverancier - Alliander Subtitel Eventueel logo leverancier en/of ketenpartners Datum Auteurs: Doel: Duidelijke omschrijving van het doel van deze MVI Verklaring. Onderstaande tekst kan

Nadere informatie

Circulaire Economie en MER

Circulaire Economie en MER Circulaire Economie en MER Mijn ervaringen met Circulaire Economie? 2 Mijn ervaringen met Circulare Economie 3 Wat is Circulaire Economie? 4 Beleidskader? Doelen Nederland 5 In 2050: Nederlandse economie

Nadere informatie

Een toelichting op Circular IQ

Een toelichting op Circular IQ Een toelichting op Circular IQ Vereniging Circulair Friesland Roy Vercoulen & Claire Teurlings Founders Circular IQ 14 Februari 2017 Een slim interactief platform dat duurzaamheidsinformatie verandert

Nadere informatie

HOE GEVEN WE GEZAMENLIJK INHOUD AAN DE CIRCULAIRE ECONOMIE

HOE GEVEN WE GEZAMENLIJK INHOUD AAN DE CIRCULAIRE ECONOMIE HOE GEVEN WE GEZAMENLIJK INHOUD AAN DE CIRCULAIRE ECONOMIE 1. Duurzaamheid en circulariteit 2. Aanpak Rijk 3. Ons voorstel 4. In de praktijk van alledag 5. Duurzaam GWW en circulair inkopen 6. Discussie

Nadere informatie

Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen Gemeente Zaanstad. Juli 2017

Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen Gemeente Zaanstad. Juli 2017 Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen Gemeente Zaanstad Juli 2017 Aanleiding Zaanstad wil zo maatschappelijk verantwoord inkopen als mogelijk. De gemeente kijkt bij inkoop naar belangrijke maatschappelijke

Nadere informatie

Antwoord op uw opgave. Circulair aanbesteden

Antwoord op uw opgave. Circulair aanbesteden Antwoord op uw opgave Circulair aanbesteden Inhoudsopgave Inleiding: over ons Korte enquête Waarom? Ambities Circulair aanbesteden hoe doe je dat Aan de slag! Afsluiting en vragen Over ons 10 jaar 115

Nadere informatie

Betekenis van circulaire economie voor de grondketen

Betekenis van circulaire economie voor de grondketen Betekenis van circulaire economie voor de grondketen Bodembreed 13 november 2018 Mark in t Veld (Tauw) Jeroen Nagel (RWS) RWS Duurzame Leefomgeving 2 Rijkswaterstaat Circulaire Economie GWW & RWS RWS is

Nadere informatie

De missie van Roof2Roof

De missie van Roof2Roof De missie van Roof2Roof Hoogwaardig recyclen van bitumen daken Roof2Roof wil het milieu verbeteren door het sluiten van de kringloop van bitumen daken. Dit doen we door oude bitumineuze dakbedekking hoogwaardig

Nadere informatie

CALL#4 SNELHEID IN DE ENERGIE- TRANSITIE

CALL#4 SNELHEID IN DE ENERGIE- TRANSITIE CALL#4 SNELHEID IN DE ENERGIE- TRANSITIE Circular Art Lab Limburg (CALL) legt maatschappelijke opgaven via open oproepen ( calls ) voor aan geëngageerde makers en denkers. Zij worden uitgenodigd kansen

Nadere informatie

Circulair aanbesteden. 24 januari 2017 Sarah Naipal

Circulair aanbesteden. 24 januari 2017 Sarah Naipal Circulair aanbesteden 24 januari 2017 Sarah Naipal Waar gaan we het over hebben? Kort de noodzaak voor de transitie naar een circulaire economie Onze uitgangspunten De verschillende fasen van een circulair

Nadere informatie

Circulair denken, circulair doen: dé nieuwe norm! STAND VAN ZAKEN OP HET GEBIED VAN NORMALISATIE CIRCULAIRE ECONOMIE DE WERELD OP ÉÉN LIJN.

Circulair denken, circulair doen: dé nieuwe norm! STAND VAN ZAKEN OP HET GEBIED VAN NORMALISATIE CIRCULAIRE ECONOMIE DE WERELD OP ÉÉN LIJN. Circulair denken, circulair doen: dé nieuwe norm! STAND VAN ZAKEN OP HET GEBIED VAN NORMALISATIE CIRCULAIRE ECONOMIE DE WERELD OP ÉÉN LIJN. WAT GEBEURT ER AL OP HET GEBIED VAN NORMONTWIKKELING IN HET KADER

Nadere informatie

Verslag Circulair Café 12 oktober 2017

Verslag Circulair Café 12 oktober 2017 Verslag Circulair Café 12 oktober 2017 2 Het Rijksbrede programma Nederland Circulair in 2050 ontwikkelt een aantal transitieagenda s om de circulaire economie vorm te geven. Wat is de rol van gemeenten

Nadere informatie

Masterclass reeks Circulair Ontwerpen & Bouwen voor Architecten

Masterclass reeks Circulair Ontwerpen & Bouwen voor Architecten Masterclass reeks Circulair Ontwerpen & Bouwen voor Architecten ALGEMENE DOELSTELLINGEN Na het volgen van deze masterclass reeks: Kan ik de waarde onderschrijven van de circulaire economie Ken ik de definitie

Nadere informatie

Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI)

Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI) Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI) Wat is MVI? Maatschappelijk verantwoord inkopen (MVI) betekent dat bij de inkoop van diensten, producten en werken in alle fasen van het inkoopproces

Nadere informatie

Hoe festivals de overstap kunnen maken naar een (meer) circulaire drankverpakking. Gumbeer. Marc Breugem & Kayleigh de Ruiter

Hoe festivals de overstap kunnen maken naar een (meer) circulaire drankverpakking. Gumbeer. Marc Breugem & Kayleigh de Ruiter Hoe festivals de overstap kunnen maken naar een (meer) circulaire drankverpakking Gumbeer Marc Breugem & Kayleigh de Ruiter Leeswijzer Dit document beschrijft hoe festivals de overstap kunnen maken naar

Nadere informatie

BPD s duurzame gebiedsontwikkeling in uitvoering. Positieve energie

BPD s duurzame gebiedsontwikkeling in uitvoering. Positieve energie BPD s duurzame gebiedsontwikkeling in uitvoering Positieve energie BPD s duurzame gebiedsontwikkeling in uitvoering BPD wil vooroplopen met duurzame gebiedsontwikkeling. Voor ons gaat duurzame gebiedsontwikkeling

Nadere informatie

1 VERPAKKEN IN EEN CIRCULAIRE Copyright 2017 ECONOMIE KIDV door de VNV en het KIDV

1 VERPAKKEN IN EEN CIRCULAIRE Copyright 2017 ECONOMIE KIDV door de VNV en het KIDV 1 VERPAKKEN IN EEN CIRCULAIRE Copyright 2017 ECONOMIE KIDV door de VNV en het KIDV 13 maart 2017 platform voor experts professionalisering van het verpakkingsvak profiel versterken binnen het bedrijfsleven

Nadere informatie

Van een lineaire naar een circulaire economie: Kansen en Bedreigingen Prof. dr. Jacqueline Cramer, directeur

Van een lineaire naar een circulaire economie: Kansen en Bedreigingen Prof. dr. Jacqueline Cramer, directeur Van een lineaire naar een circulaire economie: Kansen en Bedreigingen Prof. dr. Jacqueline Cramer, directeur Aanpak van het USI Vraaggericht expertise mobiliseren om kennis te valoriseren ( integrating

Nadere informatie

Initiatie Fieldlab Circulaire Bouw & Infra Twente Agenda voor Twente: Innovatietafel circulaire economie & duurzaamheid

Initiatie Fieldlab Circulaire Bouw & Infra Twente Agenda voor Twente: Innovatietafel circulaire economie & duurzaamheid Initiatie Fieldlab Circulaire Bouw & Infra Twente Agenda voor Twente: Innovatietafel circulaire economie & duurzaamheid Programmawerksessie Agenda 09.00 uur: welkom door gedeputeerde M. van Haaf 09.10

Nadere informatie

De missie van Roof2Roof

De missie van Roof2Roof De missie van Roof2Roof Hoogwaardig recyclen van bitumen daken Roof2Roof wil het milieu verbeteren door het sluiten van de kringloop van bitumen daken. Dit doen we door oude bitumineuze dakbedekking hoogwaardig

Nadere informatie

Gebouwinrichting. Circular Economy Lab: Welkom: Jacqueline Cramer. Deze bijeenkomst is de tweede in een serie van vijf debatavonden, welke

Gebouwinrichting. Circular Economy Lab: Welkom: Jacqueline Cramer. Deze bijeenkomst is de tweede in een serie van vijf debatavonden, welke Duurzaamheidswinst door ketensamenwerking! Circular Economy Lab: Deze bijeenkomst is de tweede in een serie van vijf debatavonden, welke zijn bedoeld om de circulaire economie Gebouwinrichting een aantal

Nadere informatie

Rijkswaterstaat circulair

Rijkswaterstaat circulair Rijkswaterstaat circulair ir. Bon Uijting Adviseur CE in de GWW Rijkswaterstaat WVL 16-01-2019 Wat is de ambitie van RWS? Bestuur RWS: RWS werkt circulair in 2030 Rijksbrede programma: 50% minder primaire

Nadere informatie

Gevaarlijke stoffen in een circulaire economie (CE) Sies Dogger

Gevaarlijke stoffen in een circulaire economie (CE) Sies Dogger Gevaarlijke stoffen in een circulaire economie (CE) Sies Dogger Datum 2 oktober 2018 pagina 1 Commissie Signalering gezondheid en milieu Leden: Waarnemers: dr. F. Woudenberg, voorzitter ing. A.J.H.M. Dobbelsteen,

Nadere informatie

Circulair inkopen Ailin Haijer, Sectormanager Zorg MVO Nederland/ De Groene Zaak

Circulair inkopen Ailin Haijer, Sectormanager Zorg MVO Nederland/ De Groene Zaak Circulair inkopen Ailin Haijer, Sectormanager Zorg MVO Nederland/ De Groene Zaak Introductie 6 jaar MVO Netwerk Zorg Circulaire Economie Bron: VANG, I&M De onderliggende principes van de circulaire economie

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN BOUWWERVEN IN CIRCULAIRE ECONOMIE HERFST 2017 Gewestelijk Programma voor Circulaire Economie Bouwsector Isabelle SOBOTKA 2 DOELSTELLINGEN VAN DE PRESENTATIE N N Presentatie

Nadere informatie

Realistisch duurzaam -samen aan de slag-

Realistisch duurzaam -samen aan de slag- Realistisch duurzaam -samen aan de slag- Realistisch duurzaam Opbouw presentatie Startpunt voor opzet van het actieprogramma duurzaamheid Kijkje in de toekomst (voorbeeld Haarlemmermeer) Ideeën 27 maart

Nadere informatie

Gemeentelijke aanpak van de circulaire stad. Bron: Week van de Stad

Gemeentelijke aanpak van de circulaire stad. Bron: Week van de Stad Gemeentelijke aanpak van de circulaire stad Bron: Week van de Stad Prof. dr. Jacqueline Cramer, Utrecht Sustainability Institute, 9 mei 2014 Wat betekent een circulaire stad? Uitgangspunt van een circulaire

Nadere informatie

Kunststofketenproject. Gemeentelijk Grondstoffencongres 30 maart 2017

Kunststofketenproject. Gemeentelijk Grondstoffencongres 30 maart 2017 Kunststofketenproject Gemeentelijk Grondstoffencongres 30 maart 2017 Het KIDV Opgericht op 1 januari 2013: Raamovereenkomst Verpakkingen 2013 2022 Vermindering milieudruk verpakkingsketen Kennisfunctie

Nadere informatie

Circulaire economie en de bouw & vastgoed sector

Circulaire economie en de bouw & vastgoed sector Circulaire economie en de bouw & vastgoed sector Cradle2Cradle Café Geert Dirkse & Irene Samwel 12 april 2018 Irene Samwel Den Haag 6 april 2017 2 2 Circulariteit in de praktijk 1 Circulaire economie:

Nadere informatie

Transitieagenda Circulaire Bouweconomie. Samen bouwen aan de circulaire economie voor Nederland in 2050

Transitieagenda Circulaire Bouweconomie. Samen bouwen aan de circulaire economie voor Nederland in 2050 Transitieagenda Circulaire Bouweconomie Samen bouwen aan de circulaire economie voor Nederland in 2050 De bouw- en infrasector staat voor een enorme transitie. Om klimaatverandering en verdere belasting

Nadere informatie

Circulaire Infra Duurzaam GWW

Circulaire Infra Duurzaam GWW Circulaire Infra Duurzaam GWW Amersfoort Jan Bart Jutte (RHDHV) Miguel Kerkstra Cor Luijten 29 november 2018 Duurzaam GWW: Duurzaamheid en circulariteit Omgevingswijzer: duurzaamheid vertaald naar 12 thema

Nadere informatie

Handreiking Manifest Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (Handreiking Manifest MVI)

Handreiking Manifest Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (Handreiking Manifest MVI) Handreiking Manifest Maatschappelijk Verantwoord Inkopen 2016 2020 (Handreiking Manifest MVI) Maatschappelijk Verantwoord Inkopen Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI) betekent dat er bij de inkoop

Nadere informatie

Circulaire Economie Tilburg. Analyse grondstofstromen op gemeenteniveau

Circulaire Economie Tilburg. Analyse grondstofstromen op gemeenteniveau Circulaire Economie Tilburg Analyse grondstofstromen op gemeenteniveau 28 november 2017 Aanleiding Aanpak circulaire economie Tilburg (december 2016): Voedsel: minder voedselverspilling Consumptiegoederen

Nadere informatie

DOE MEE GREEN DEAL CIRCULAIR AANKOPEN: IETS VOOR JOUW ORGANISATIE? OVAM VLAANDEREN CIRCULAIR

DOE MEE  GREEN DEAL CIRCULAIR AANKOPEN: IETS VOOR JOUW ORGANISATIE? OVAM VLAANDEREN CIRCULAIR VLAANDEREN CIRCULAIR GREEN DEAL CIRCULAIR AANKOPEN: IETS VOOR JOUW ORGANISATIE? DOE MEE www.circulair-aankopen.vlaanderen Deze publicatie wordt gefinancierd door OVAM IN HET KORT Vlaanderen wil tegen 2050

Nadere informatie

ACTIEPLAN MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD INKOPEN EN DUURZAAM GWW

ACTIEPLAN MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD INKOPEN EN DUURZAAM GWW ACTIEPLAN MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD INKOPEN EN DUURZAAM GWW Opbouw van ons actieplan Speerpunten: Acties: Samenwerking voortzetten en uitbouwen Iedereen bewust maken Verder vooruit kijken Wat blijven

Nadere informatie

Bouwprogramma. Circulariteit vergroten in de bouw

Bouwprogramma. Circulariteit vergroten in de bouw Bouwprogramma Circulariteit vergroten in de bouw Dit bouwprogramma is in het leven geroepen om de transitie van een lineaire naar een circulaire economie in de bouw te versnellen. Om grootschalige circulariteit

Nadere informatie

Circulaire Economie en buitenruimte. Innovatie gericht circulair inkopen. Erick Wuestman Stichting Circulaire Economie

Circulaire Economie en buitenruimte. Innovatie gericht circulair inkopen. Erick Wuestman Stichting Circulaire Economie Circulaire Economie en buitenruimte Innovatie gericht circulair inkopen Erick Wuestman Stichting Circulaire Economie Adviseren Begeleiden Ontwikkelen Verbinden Ondernemingen Onderwijs Onderzoek Overheid

Nadere informatie

Kansen met duurzaam verpakken. Hester Klein Lankhorst

Kansen met duurzaam verpakken. Hester Klein Lankhorst Kansen met duurzaam verpakken Hester Klein Lankhorst Samengevat Over: duurzaam verpakken in relatie tot de ontwikkeling naar een circulaire economie; de kansen die duurzaam verpakken biedt en hoe we die

Nadere informatie

We care about healthy air

We care about healthy air We care about healthy air Circulair ondernemen OC Verhulst is voorloper circulaire economie in klimaattechniek Samen met jou nemen we de volgende stappen. Lees meer over circulariteit in deze brochure,

Nadere informatie

Duurzaamheid en Circulaire Economie in de zorg. Elsemieke Meurs Projectmanager Duurzaamheid ElderCare

Duurzaamheid en Circulaire Economie in de zorg. Elsemieke Meurs Projectmanager Duurzaamheid ElderCare Duurzaamheid en Circulaire Economie in de zorg Elsemieke Meurs Projectmanager Duurzaamheid ElderCare Wat is duurzaam ondernemen? Green Deal zorg 2.0 Routekaart Care & Cure 164 ondertekenaars Mogelijk

Nadere informatie

stimuleert, creëert en verbindt in de transitie naar een circulaire, regionale economie NME in transitie! GDO tweedaagse I 1 september 2016

stimuleert, creëert en verbindt in de transitie naar een circulaire, regionale economie NME in transitie! GDO tweedaagse I 1 september 2016 stimuleert, creëert en verbindt in de transitie naar een circulaire, regionale economie NME in transitie! GDO tweedaagse I 1 september 2016 Al inzicht? Als NME/bestuurder weet ik niet hoe kwetsbaar mijn

Nadere informatie

onderwerp Deelname aan Duurzaamheidsdeals / Dag van de Samenwerking Rijkswaterstaat

onderwerp Deelname aan Duurzaamheidsdeals / Dag van de Samenwerking Rijkswaterstaat gemeente Haarlemmermeer Nota van B&W onderwerp Deelname aan Duurzaamheidsdeals / Dag van de Samenwerking Rijkswaterstaat Portefeuilehouder John Nederstigt Collegevergadering 7 maart 201 7 inlichtingen

Nadere informatie

Samen aan de slag met CO 2 -reductie

Samen aan de slag met CO 2 -reductie Samen aan de slag met CO 2 -reductie CO 2 CO 2 CO 2 Versie 1 mrt 2018 Inleiding De Koninklijke Ginkel Groep is een allround groenbedrijf en is actief met het duurzaam vergroenen van de leefomgeving en

Nadere informatie

De Transitie naar een Circulaire Economie in Flevoland: Kansen voor People, Planet en Profit. Jacqueline Cramer Ambassadeur Circulaire Economie

De Transitie naar een Circulaire Economie in Flevoland: Kansen voor People, Planet en Profit. Jacqueline Cramer Ambassadeur Circulaire Economie De Transitie naar een Circulaire Economie in Flevoland: Kansen voor People, Planet en Profit Jacqueline Cramer Ambassadeur Circulaire Economie PEOPLE People, Planet, Profit (PPP) Van een lineaire naar

Nadere informatie

Startnotitie Energietransitie. November 2018

Startnotitie Energietransitie. November 2018 Startnotitie Energietransitie November 2018 Startnotitie Energietransitie Een klimaatneutrale stad. Dat is wat Rotterdam wil zijn. Een groene en gezonde stad met schone lucht voor iedereen. Met een economie

Nadere informatie

Startbijeenkomst keten innovatieprogramma. Kunststof & Rubber in de Ondergrondse Infrastructuur

Startbijeenkomst keten innovatieprogramma. Kunststof & Rubber in de Ondergrondse Infrastructuur Startbijeenkomst keten innovatieprogramma Kunststof & Rubber in de Ondergrondse Infrastructuur Utrecht, 21 oktober 2015 Inhoud Introductie 3 Zij waren er bij! 4 Circulaire economie 5 RACE programma 6 Sectoranalyse

Nadere informatie

Duurzaam Gebouwd Op Locatie. Circulaire Economie. Mede mogelijk gemaakt door:

Duurzaam Gebouwd Op Locatie. Circulaire Economie. Mede mogelijk gemaakt door: Duurzaam Gebouwd Op Locatie Circulaire Economie Mede mogelijk gemaakt door: Welkom Moderator Rob van Tilburg Het integrale bouw en vastgoed platform Pieter Fritz, Senior adviseur bij Duurzaam Gebouwd Wat

Nadere informatie

Uitnodiging marktontmoeting FUMO-gebouw vol energie

Uitnodiging marktontmoeting FUMO-gebouw vol energie Uitnodiging marktontmoeting FUMO-gebouw vol energie De opgave De gemeente Leeuwarden heeft de ambitie om in de komende jaren haar gemeentelijke vastgoedvoorraad gefaseerd te gaan verduurzamen. Het verduurzamen

Nadere informatie

MVI en Beter Aanbesteden; #hoedan?

MVI en Beter Aanbesteden; #hoedan? MVI en Beter Aanbesteden; #hoedan? Een overzicht van wat kan en mag volgens de Aanbestedingswet 2012. Maret Oomen en Ellen Weisbeek Introductie - Wie zijn wij? Maret Oomen Ellen Weisbeek Directie Mededinging

Nadere informatie

Verpakken in de circulaire economie. Hester Klein Lankhorst Empack, 5 april 2017

Verpakken in de circulaire economie. Hester Klein Lankhorst Empack, 5 april 2017 Verpakken in de circulaire economie Hester Klein Lankhorst Empack, 5 april 2017 2 Copyright 2016 KIDV 8 november 2016 3 Copyright 2017 KIDV 12-4-2017 Verpakkingen In Europa openen we ongeveer 7 verpakkingen

Nadere informatie

Startbijeenkomst keten innovatieprogramma Klimaat voor Verandering

Startbijeenkomst keten innovatieprogramma Klimaat voor Verandering Startbijeenkomst keten innovatieprogramma Klimaat voor Verandering Amsterdam, 26 januari 2016 1 Inhoud Introductie 3 Zij waren er bij! 4 Circulaire economie 5 Waarom circulair? 6 Nederland Circulair! 7

Nadere informatie

Afdeling Inkoop Januari 2017

Afdeling Inkoop Januari 2017 Maatschappelijk Verantwoord Inkopen MVI-beleid in de praktijk Afdeling Inkoop Januari 2017 MVI-beleid Doel Waarom MVI-beleid? Als netbeheerder willen wij in de transitie naar een duurzame samenleving onze

Nadere informatie

De missie van Roof2Roof

De missie van Roof2Roof De missie van Roof2Roof Hoogwaardig recyclen van bitumen daken Roof2Roof wil het milieu verbeteren door het sluiten van de kringloop van bitumen daken. Dit doen we door oude bitumineuze dakbedekking hoogwaardig

Nadere informatie

hoe Regio Gooi en Vechtstreek het doet.

hoe Regio Gooi en Vechtstreek het doet. Praktijktips, voorbeelden en adviezen om betere keuzes te maken. hoe Regio Gooi en Vechtstreek het doet. Boekje uit? Circuleer! op initiatief van: amsterdam circulaire economic economie board 2 Circulair

Nadere informatie

Circulaire economie voor de waterschappen

Circulaire economie voor de waterschappen Circulaire economie voor de waterschappen Inez van Tilburg, 27-9-2018 De waterschappen Voldoende water Schoon water Veilig water Wat is circulaire economie? Minimaliseren van gebruik primaire grondstoffen

Nadere informatie

De toekomst van energie

De toekomst van energie De toekomst van energie Duurzame Energie door Redactie ElectricityMatters 15-08-2017 Dat ons wereldwijde energiesysteem niet duurzaam is, blijkt duidelijk uit onze steeds schaarsere hulpbronnen, de regelmatig

Nadere informatie

Denktank Grondstoffen uit reststromen. Startnotitie 9 december 2016

Denktank Grondstoffen uit reststromen. Startnotitie 9 december 2016 Denktank Grondstoffen uit reststromen Startnotitie 9 december 2016 1 Inhoudsopgave 1 3 12 19 Denktank recapitulatie startbijeenkomst 8 sept 2016 Inhoud komende sessies Wat is circulair? Bronnen 2 Denktank

Nadere informatie

Resultaten en stand van zaken project

Resultaten en stand van zaken project Resultaten en stand van zaken project MKI Armaturen Kan ik al circulaire openbare verlichting inkopen met behulp van MKI? Kenniscafé: Circulariteit OVL, in de praktijk 14 maart 2019 Green Deal Duurzaam

Nadere informatie

Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen

Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen 2018-2020 1 Inleiding De gemeenten Aa en Hunze, Assen, Noordenveld en Tynaarlo hebben het Manifest Maatschappelijk Verantwoord Inkopen ondertekend. Met deelname

Nadere informatie

Circulaire economie en recht: van afval naar grondstof VMR Themamiddag, 2 februari 2016 Carolien van Hemel

Circulaire economie en recht: van afval naar grondstof VMR Themamiddag, 2 februari 2016 Carolien van Hemel Circulaire economie en recht: van afval naar grondstof VMR Themamiddag, 2 februari 2016 Carolien van Hemel Niveaus van circulariteit (10 R s) 1. Refuse: weigeren/voorkomen gebruik 2. Reduce: gebruik

Nadere informatie

De rol van een materialenpaspoort in assetmanagement voor een circulaire economie

De rol van een materialenpaspoort in assetmanagement voor een circulaire economie PROGRAMMA Introductie Rijksbrede CE ambities en ontwikkelingen bij RWS Materialenpaspoort Ontwikkelingen in de breedte en specifiek RWS CE ambities PNH Regionale aanpak CE, ISO 55000 en materialenpaspoort

Nadere informatie

Doe mee voor een mooi en duurzaam Overijssel. Beleidsplan Natuur en Milieu Overijssel

Doe mee voor een mooi en duurzaam Overijssel. Beleidsplan Natuur en Milieu Overijssel Doe mee voor een mooi en duurzaam Overijssel Beleidsplan Natuur en Milieu Overijssel 2017-2019 Duurzaam samen Samen met inwoners, overheden en bedrijven werkt Natuur en Milieu Overijssel aan een mooi en

Nadere informatie

HEFBOMEN VOOR CIRCULAIR INKOPEN IN DE BOUW EN GWW SEPTEMBER 2018

HEFBOMEN VOOR CIRCULAIR INKOPEN IN DE BOUW EN GWW SEPTEMBER 2018 HEFBOMEN VOOR CIRCULAIR INKOPEN IN DE BOUW EN GWW SEPTEMBER 2018 INHOUDSOPGAVE 2 Inleiding 3 1. Aanpassen van beleid aan een circulaire inkoop 5 1. Circulaire economie integraal in bestuurlijke portefeuilles

Nadere informatie

De Circulaire Stad: Uitkomst of Proces? Prof.dr. Ellen van Bueren, Stad van de Toekomst, 8 juni 2018

De Circulaire Stad: Uitkomst of Proces? Prof.dr. Ellen van Bueren, Stad van de Toekomst, 8 juni 2018 De Circulaire Stad: Uitkomst of Proces? Prof.dr. Ellen van Bueren, Stad van de Toekomst, 8 juni 2018 1 Wat is de circulaire stad? 2 Circulaire economie http://blog.exportleadership.com/2015/11/04/the-circular-economy-from-waste-to-wealth/

Nadere informatie

Wat doet Strukton Worksphere in het kader van verduurzaming. Leo Schunck 16 maart

Wat doet Strukton Worksphere in het kader van verduurzaming. Leo Schunck 16 maart Wat doet Strukton Worksphere in het kader van verduurzaming Leo Schunck 16 maart 2017 0.1 Ontwikkelingen Strategisch kader Strukton Worksphere Projecten MVO maatregelen Leveranciersbeleid Overige initiatieven

Nadere informatie

Materiële thema's voor Beter Bed Holding

Materiële thema's voor Beter Bed Holding Materiële thema's voor Beter Bed Holding 1 Algemeen Een thema is materieel voor de groep als het de significante economische, sociale of milieu-impact van Beter Bed Holding weerspiegelt en wanneer het

Nadere informatie

Innovatie gericht circulair inkopen

Innovatie gericht circulair inkopen Mede mogelijk gemaakt door een bijdrage vanuit de Europese Unie Innovatie gericht circulair inkopen Rapid Circular Contracting Circulaire Economie Circulair Bouwen Het inkoop proces Programma van Behoeften

Nadere informatie

Naar een afval(heffing)loze samenleving?

Naar een afval(heffing)loze samenleving? Naar een afval(heffing)loze samenleving? Actualiteitendag Lokale Belastingen november 2016 Marc Veenhuizen Olaf Prinsen In het nieuws... De presentatie Circulaire economie, een korte beschrijving Van Afval

Nadere informatie

Van Afval Naar Grondstof

Van Afval Naar Grondstof Van Afval Naar Grondstof Toelichting onderdelen VANG-programma NVRD themadag 27 november Marc Pruijn Directie Duurzaamheid Van regeerakkoord naar ketens Rutte 2: groene groei, circulaire economie Circulaire

Nadere informatie

In deze presentatie: algemeen beeld uit startbijeenkomst, online enquête en alle gesprekken op locatie overeenkomsten en aanvullingen op het Tourteam

In deze presentatie: algemeen beeld uit startbijeenkomst, online enquête en alle gesprekken op locatie overeenkomsten en aanvullingen op het Tourteam LEESWIJZER In deze presentatie: algemeen beeld uit startbijeenkomst, online enquête en alle gesprekken op locatie overeenkomsten en aanvullingen op het Tourteam 29/5/18 1 INTEGRAAL KOERSDEBAT LANGETERMIJNVISIE

Nadere informatie

Informatiecentrum Papier en Karton. Spil en platform in de informatievoorziening over duurzaamheid van Papier en Karton

Informatiecentrum Papier en Karton. Spil en platform in de informatievoorziening over duurzaamheid van Papier en Karton Informatiecentrum Papier en Karton Spil en platform in de informatievoorziening over duurzaamheid van Papier en Karton Organisatie IPK: keten Partners Koninklijke Vereniging van Nederlandse Papier- en

Nadere informatie

Circulaire woning- en utiliteitsbouw

Circulaire woning- en utiliteitsbouw Transitieagenda Circulaire woning- en utiliteitsbouw Overijssel Pioneering Café 6 november 2018 Jan Straatman, Balance & Result Jan Straatman j.straatman@balance-result.nl; 06-27014879 www.balance-result.nl

Nadere informatie

Bouwend Nederland en duurzaam Mag het een onsje meer zijn? Jos van Alphen

Bouwend Nederland en duurzaam Mag het een onsje meer zijn? Jos van Alphen Jos van Alphen Even voorstellen: Wat meten wij zoal? Kwaliteit van aankondigingen (transparantie, kosten) Termijnen (haastwerk is ongezond) Eisen aan inschrijvers (proportioneel?) Gunningscriteria (prijsbederf)

Nadere informatie

Inkopen bij NS. Maatschappelijk Verantwoord - Duurzaam - Circulair. Bas van Kempen Manager NS Procurement Januari 2017

Inkopen bij NS. Maatschappelijk Verantwoord - Duurzaam - Circulair. Bas van Kempen Manager NS Procurement Januari 2017 Maatschappelijk Verantwoord - Duurzaam - Circulair Bas van Kempen Manager NS Procurement Januari 2017 Bas van Kempen Manager NS Procurement 1963 1981 1988 1998 2008 2014 NEVI / Aanbesteden / Baak / SCM

Nadere informatie

Resultaten van ons duurzaamheidsbeleid

Resultaten van ons duurzaamheidsbeleid Resultaten van ons duurzaamheidsbeleid In 2013 zijn we van start gegaan met de implementatie van ons duurzaamheidsbeleid en onderstaand ziet u de doelstellingen uit onze duurzaamheidsverklaring en de behaalde

Nadere informatie

COP GREEN DEAL CIRCULAIR INKOPEN

COP GREEN DEAL CIRCULAIR INKOPEN COP GREEN DEAL CIRCULAIR INKOPEN RESULTAATGERICHT GUNNEN OP CIRCULARITEIT Jenny van den Boogaard 10 maart 2016 CIRCULAIR INKOPEN DEFINITIE Bij circulair inkopen gaat het om de inzet van het inkoopinstrument

Nadere informatie

Het grondstofpaspoort

Het grondstofpaspoort Het grondstofpaspoort Samen werken aan een circulaire economie Alliander & Duurzaam ondernemen In de transitie naar een duurzame samenleving is het van belang om samen te zoeken naar houdbare oplossingen,

Nadere informatie

Datacenterapparatuur: waarom nieuw kopen als 2e-hands beter is? Robbert Hoeffnagel Green IT Amsterdam DatacenterWorks CloudWorks Lucas Slim SURFsara

Datacenterapparatuur: waarom nieuw kopen als 2e-hands beter is? Robbert Hoeffnagel Green IT Amsterdam DatacenterWorks CloudWorks Lucas Slim SURFsara Datacenterapparatuur: waarom nieuw kopen als 2e-hands beter is? Robbert Hoeffnagel Green IT Amsterdam DatacenterWorks CloudWorks Lucas Slim SURFsara Green IT Amsterdam makes the energy & sustainability

Nadere informatie

Wat hebben we geleerd? Dutch Coastline Challenge (over)leven in de Delta

Wat hebben we geleerd? Dutch Coastline Challenge (over)leven in de Delta Wat hebben we geleerd? Ambitie DCC We realiseren de opgave kustlijnzorg op een duurzame en efficiënte manier, door te investeren in het verbeteren en vernieuwen van de werkwijzen en daarvoor benodigde

Nadere informatie

Welkom. bij de Kennisdeelsessie circulaire economie

Welkom. bij de Kennisdeelsessie circulaire economie Welkom bij de Kennisdeelsessie circulaire economie Introductie door projectleider Lucas Geusebroek, NBA Inleiding: wat is circulaire economie? Hoe en waarom houden we ons als NBA hiermee bezig? De opzet

Nadere informatie

Afvalcontainers in de Circulaire Economie

Afvalcontainers in de Circulaire Economie Afvalcontainers in de Circulaire Economie SSI Schafer B.V. ing. H.P. Gijzen Circulaire Economie MVO Nederland: "Onder circulariteit verstaan wij het hoogwaardig hergebruik van grondstoffen, materialen

Nadere informatie

Naar een circulaire buitenruimte Wouter Schik, stimulator duurzaamheid gemeente Amersfoort

Naar een circulaire buitenruimte Wouter Schik, stimulator duurzaamheid gemeente Amersfoort Naar een circulaire buitenruimte Wouter Schik, stimulator duurzaamheid gemeente Amersfoort 16 januari 2019 Belang circulaire buitenruimte gemeenten Ca. 90% voetafdruk gemeenten door projecten en beheer

Nadere informatie

Duurzaamheid bij Ahrend Circulair Inrichten

Duurzaamheid bij Ahrend Circulair Inrichten Duurzaamheid bij Ahrend Circulair Inrichten The best way to create a better and more sustainable future is to design it together and always starting today* *the best time to plant a tree was 20 years ago,

Nadere informatie