MFA Scan Brede Scholen

Transcriptie

1 MFA Scan Brede Scholen Ing. Loek Coerver, ir. Fred Lentz Helder en communicatief Brede Scholen en andere Multifunctionele Accommodaties worden steeds belangrijker in Nederland. De vraag ernaar is groot. De ervaring ermee groeit en daarmee ook het besef dat realiseren niet alleen bouwen betreft, maar vooral ook het gebruik na oplevering alle aandacht verdient. Vooral de financiële gevolgen en consequenties in de beheerfase blijken vaak te worden onderschat. Dat geldt tevens voor de dekking vanuit de verschillende geldstromen van onderwijs en welzijn. De MFA Scan geeft partijen financieel blijvend inzicht en is een bewezen middel om het proces in de initiatieffase te versnellen en blijvend overzicht te houden in de fasen daarna. Vanuit de inmiddels langjarige ervaring met de ontwikkeling van brede scholen, hebben twee adviesbureaus hun krachten gebundeld. Gezamenlijk hebben zij een rekenmodel, de MFA Scan, ontwikkeld, waarbij naast de bouwkosten en budgetten, juist vooral ook de exploitatie van het gebouw de aandacht krijgt. De MFA Scan is vooral gericht op de beginfase van het project. De fase waarin dromen een kans moeten krijgen, maar de werkelijkheid ook belangrijk blijft. De samenwerking tussen de partijen en de gewenste activiteiten staan centraal. Maar ook in de fasen na de beginfase heeft de MFA Scan zich bewezen. Financieel overzicht blijft behouden en de financiële consequenties van keuzes zijn direct inzichtelijk gemaakt. Introductie De laatste 10 jaar is er door beide bureaus veel kennis op gedaan op het gebied van brede scholen. Eén van de aspecten is de financiën. Welke geldstromen zijn er, hoe wordt een dergelijk school gefinancierd, hoeveel kost een brede school, wanneer is één en ander haalbaar, waar moeten we op letten. Hoe verhouden de voordelen van de multifunctionaliteit zich ten opzichte van de kosten. Zijn de kosten te beperken? In de praktijk blijkt dergelijke informatie erg versnipperd aanwezig te zijn. Wat ontbreekt is een allesomvattend rekenmodel, waarin alle financiële aspecten terug komen. Een dergelijk rekenmodel is er nu. Het is ontwikkeld door mensen die vanaf de eerste pioniersfase van brede scholen (medio jaren 90) betrokken zijn bij het opzetten van Brede Scholen en Multifunctionele Accommodaties (MFA's). Dit rekenmodel is vooral bedoeld voor de voorbereidende programmafase van het ontwikkelingsproces ven een brede school.

2 Kenmerken van een brede school Bij een brede school is er sprake van een netwerk van meerdere partijen, waaronder één of meerdere basisscholen. Er is een intensief samenwerkingsverband, waarbij het gezamenlijke belang voor alle partijen duidelijk is. Er is sprake van gezamenlijk en intensief ruimtegebruik. De eigen identiteit en cultuur blijven daarbij behouden. Alles staat in het teken van een betere ontwikkeling van het schoolkind en een verbetering van de leefbaarheid van de wijk. Kenmerken van een MFA Meestal wordt met een MFA bijna hetzelfde aangeduid, maar soms zonder onderwijsfunctie. Omdat vaak het initiatief uitgaat van de gemeente, zullen de projectleiders van de gemeente hun specifieke kennis en kunde moeten inzetten om de school te ontwikkelen. Het gebeurt regelmatig dat hier nog geen of onvoldoende ervaring mee is opgedaan. Daarnaast is een dergelijk project vaak, vooral in de kleinere gemeenten, maar éénmalig. Veelal wordt er dan een specialist bijgehaald. Gezamenlijk geven zij vorm aan de ontwikkeling van de brede school. De MFA Scan is ontwikkeld door een dergelijk specialist en sluit naadloos aan bij zijn aanpak. Toepassen MFA Scan Hart Hoofd Handen Aan de hand van de 3 H's geven wij aan hoe men de MFA Scan het beste kan inzetten. Hart - Het gevoel Hoofd - De kennis en kunde Handen - Het gereedschap Hart Het initiatief om een brede school op te zetten gaat veelal uit van de gemeente. Men heeft een bepaald idee bij de te ontwikkelen school en zoekt daar de meest geschikte partijen bij. Denk hierbij bijvoorbeeld naast één of meerdere basisscholen aan een kinderdagverblijf, voor- en naschoolse opvang, sportzalen, een bibliotheek, vrijetijds-centrum, e.d. Bij de programmafase van het project is het wenselijk dat alle betrokkenen eens hardop dromen hoe ze één en ander zien. Wat willen we nu het liefst zonder ons te storen aan de concrete haalbaarheid. Dat kan gaan over nieuwe activiteiten en de voordelen van extra ruimtes; een muziekruimte? Dat kan gaan over alles wat nu niet in de huidige locatie beschikbaar is. Dit is de fase waarin er nog geen architect in beeld is, en zeker nog geen aannemer. Hoofd Terug met beide benen op de grond. Wat kost dat nu allemaal en hebben we daar de middelen voor. Met de MFA Scan kunnen we één en ander inkaderen, alternatieven naast elkaar zetten, laten zien wat de gevolgen zijn en daar met de toekomstige gebruikers gepaste actie op nemen. Alle partijen hebben hun eigen financieringsachtergrond. Er moeten vaak psychologische barrières genomen worden; het startpunt is dat we inzichtelijk maken dat men altijd krijgt waar men recht op heeft. Vandaar uit is het pas mogelijk om te gaan praten over een efficiëntere opzet en delen van ruimten. De MFA Scan geeft hier ruimschoots de mogelijkheid toe.

3 Het blad ruimten van de MFA Scan, waar voor elke gebruiker de eigen ruimtes worden benoemd, is de start van het planproces. Door de rubricering is snel te zien waar we eventuele inverdieneffecten kunnen realiseren. In gezamenlijk overleg kunnen we de voorstellen concreet behandelen en erover besluiten. Het blijkt ook dat het hierdoor eenvoudiger is om partijen bij elkaar te houden. De MFA Scan fungeert als smeerolie voor de motor. Hier komt de MFA Scan ten volle tot zijn recht. Objectief invullen van de gegevens geeft een helder beeld van de mogelijkheden en haalbaarheid. Het plan kunnen we nu bijschaven en optimaliseren binnen de vastgestelde kaders, zodanig dat het er een door allen gedragen plan komt. Handen Na de aandacht voor het Hart (wat willen we) en de fase van het Hoofd (wat kunnen we), moet we besluiten wat we gaan doen. Dus het programma is gereed en we kunnen een architect zoeken. De architect krijgt met het opgestelde programma de juiste informatie; dat voorkomt misverstanden en zorgt dus voor een efficiënt ontwerpproces. Het is nu zaak om keuzes te maken en daadwerkelijk met de ruimtelijke vertaling te starten. Gedurende het ontwerpproces kunnen we met de vakkundige inbreng van de architect nieuwe inzichten en wijzigingen terugkoppelen naar de MFA scan, zodat we altijd kunnen blijven zien of we nog op de goede weg zitten. Bijsturen is hierdoor eenvoudiger mogelijk. De MFA Scan is slechts een gereedschap om het proces van de ontwikkeling van een brede school te realiseren. Gereedschap moet je leren gebruiken en er gevoel bij hebben. Goed gereedschap is het halve werk, De voordelen van de MFA Scan op een rijtje Vroegtijdig financieel inzicht Aparte geldstromen inzichtelijk Eenvoudig doorrekenen alternatieven mogelijk Rekenmodel eenvoudig te hanteren Vraagt tot het maken van de noodzakelijke keuzes. De architect krijgt een doorgerekend programma Inhoud van de MFA Scan De MFA Scan is opgezet in Excel en is daardoor zeer gebruikersvriendelijk. Om te voorkomen dat er per ongeluk formules worden verwijderd zijn er de nodige beveiligingen ingebouwd. We onderscheiden diverse tabbladen en er is met verschillende kleuren gewerkt, zodat eenvoudig te zien is waar we gegevens moeten invullen. Alle van belang zijnde geldstromen zijn inzichtelijk gemaakt. Zowel in totaal als per deelnemende partij. Zowel alle budgetten en huuropbrengsten (inkomend) als alle kosten (uitgaand) kunnen we volgen. Zowel op gebied van de investering als op gebied van de exploitatie. Via de Netto Contante Waarde (NCW) methode is een eventuele onrendabele top zichtbaar.

4 Tabblad Ruimten Dit tabblad is de basis van de MFA Scan en is te gebruiken als invulformulier in het planteam. Voor elke partij is een aparte kolom gereserveerd. Hierin kunnen alle partijen hun gewenste ruimten definiëren inclusief grootte en aantallen. De totalen per kolom geven dan de totale gewenste nuttige oppervlakte (NO) per partij weer. Na verloop van tijd ontstaat de behoefte om ruimtes gezamenlijk te gebruiken. Men kan deze dan eenvoudig overhevelen naar een daarvoor bedoelde aparte kolom en aangeven door middel van een sleutel hoe de verrekening over de partijen plaatst moet vinden. Dit tabblad bepaald de gewenste grootte van het gebouw en heeft daardoor ook rechtstreeks invloed op andere bladen. Tabbladen investeringsbudgetten en vergoedingsbijdragen Voor de verschillende onderwijsfuncties kunnen we hier de investeringsbudgetten bepalen. De invoer geschiedt conform het bekostigingsstelsel. Er is een mogelijkheid ingebouwd om handmatig extra budgetten toe te voegen. Het rekenmodel berekent automatisch de vergoedingsbijdragen voor het betreffende gebouw. Tabbladen investeringskosten en exploitatiekosten Aan de hand van specifieke kengetallen, welke een kostendeskundige aandraagt, bepalen deze tabbladen de hoogte van de benodigde investerings- en exploitatiekosten. Tabblad bijkomende kosten Als onderdeel van bovengenoemde investeringskosten is een apart blad voor de bijkomende kosten opgenomen. Hierdoor is in een oogopslag de onderlinge specificatie duidelijk. Eenvoudig is bijvoorbeeld vast te stellen of de architect Europees moet worden aanbesteed. Tabblad huuropbrengsten Per gebruiker is het mogelijk om ruimtes te benoemen welke verhuurd worden. Zaken als huurprijs, bezettingsgraad en oppervlakten zijn op te nemen. De extra huuropbrengsten zijn hierdoor te bepalen. Tabblad samenvatting Alle tabbladen komen hier bijeen. De belangrijkste getallen zijn hier zichtbaar gemaakt. Tevens is zichtbaar in hoeverre het project haalbaar is en waar de verschillen zitten. Ook bevat dit blad enkele indices zoals inflatie, bouwrente en rendementseis. Deze kan men wijzigen, waarbij de effecten direct zichtbaar zijn. Conclusie De MFA Scan heeft zijn meerwaarde in de praktijk van brede scholen bewezen. Met de MFA Scan heeft de gebruiker een gereedschap in handen, waarmee men inzicht krijgt in alle financiële stromen. Al bij de allereerste ideeën kan men dit instrument met succes inzetten, maar ook in een latere fase toont het zijn waarde.

5 Het vormt een bijdrage aan het welslagen van het project. Het geeft partijen een financieel totaaloverzicht en geeft voor alle partijen de financiële consequenties van beslissingen weer. De MFA Scan versneld daardoor het proces om tot een brede school te komen. Voor nadere informatie en gebruik kunt u contact opnemen met de bouwers van dit rekenmodel. Ing. Loek Coerver Kostenadviseur Ir. Fred Lentz Adviseur brede scholen