krant Huis meer waard door hoger energielabel ENERGIEWINST HUIS INHOUD TE KOOP Februari 2015

Transcriptie

1 Februari 2015 krant Huis meer waard door hoger energielabel Energiebesparende maatregelen aan je huis geven meer wooncomfort en lagere energiekosten. Maar is het handig om je huis energiezuiniger te maken als je van plan bent om binnen een paar jaar te verhuizen? Is de terugverdientijd dan niet te lang om de kosten eruit te halen? We stellen deze vraag aan Rob Wassenaar, voorzitter van de afdeling Rotterdam van de Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM). Wassenaar vertegenwoordigt 270 NVM-makelaars, die ongeveer driekwart van alle huisverkopen in de regio begeleiden, kortom: dé specialist bij uitstek. Drie tot vijf procent Vroeger vormden de energiekosten inderdaad geen overweging bij de aankoop van een huis. Mensen kochten puur op emotie, en op locatie. Maar nu is dat anders, aldus Wassenaar. Praktisch iedereen kijkt naar zaken als dubbel glas, hoogrendementsketels en isolatie. Niet alleen uit kostenoverwegingen, maar ook omdat mensen hun steentje willen bijdragen aan een duurzame samenleving. Er zijn verschillende onderzoeken geweest om de waarde van energiebesparende maatregelen te bepalen. Je kunt ervan uitgaan dat dit soort maatregelen een waardestijging generen van tussen de drie en vijf procent. Om even terug te komen op de vraagstelling: volgens Wassenaar hoef je dus zeker niet te wachten met de verkoop van je huis tot de terugverdientijd is verstreken. Elk jaar dat je lagere lasten hebt, is meegenomen, en de rest van de investering krijg je er wel uit als het huis verkocht wordt. Sfeer Belangrijk is wel dat de sfeer van het huis behouden blijft. Er zijn voorbeelden uit het verleden waar mooie, karakteristieke kozijnen werden vervangen door goedkope kunststof kozijnen met dubbel glas. Tja, dan werkt de investering averechts. Maar doordat de hedendaagse materialen veel beter en mooier zijn dan vroeger, komt dit gelukkig bijna niet meer voor, vertelt Wassenaar, maar het is altijd verstandig om op de sfeer en het karakter van een huis te blijven letten bij renovaties. Tijden van overschot En als je nu een laag energielabel (bijvoorbeeld G) hebt, verkoop je dan je huis helemaal niet meer? De huizenmarkt wordt geregeerd door vraag en aanbod, antwoordt Wassenaar. Als je een label G hebt, is dat geen probleem als er geen andere huizen te koop staan. Maar in tijden van overschot, zoals nu, moet je goed beseffen dat potentiële kopers eerder kiezen voor een vergelijkbare woning met een hoger energielabel. Het gevolg hiervan is dat je heel lang moet wachten tot je huis verkocht is en dat je uiteindelijk wordt gedwongen om in prijs te zakken. HUIS TE KOOP We zien dat veel energiemaatregelen gecombineerd worden met verbouwingen of renovaties, vervolgt Wassenaar. Je zit dan toch al in het stof, dus kun je gemakkelijk ook de isolatie meenemen. Ook de aankoop van een huis is een goed moment. Het huis wordt immers leeg opgeleverd, waardoor je alle ruimte hebt om de zaak goed aan te pakken. VvE s Wassenaar heeft ook nog een advies voor huizenbezitters die lid zijn van een vereniging van eigenaren (VvE). Afhankelijk van het reglement kunnen deze huiseigenaren niet zo maar verbeteringen aan hun woning aanbrengen. Dit moet collectief en met toestemming van de vereniging. Dit kost tijd en dat is lastig voor iemand die zijn huis wil verkopen. Juist voor deze woningbezitters adviseer ik om proactief te werk te gaan. Ook al wil je nog niet verhuizen, kijk wat je in de vereniging kan doen aan energie- ENERGIEWINST Samen met u werken we aan een gezonder en toekomstbestendiger Rotterdam voor iedereen. Met als doel een schonere lucht, meer groen, minder wateroverlast, een lagere energierekening en meer banen in stad, haven en industrie. Investeren in energiezuinige maatregelen scheelt in de energienota en biedt meer comfort. Of dat nu gaat om het isoleren van uw dak, het plaatsen van zonnepanelen of dubbele beglazing. Bovendien leiden deze investeringen ook tot een hoger energielabel. Bij verkoop is uw woning dan zomaar een paar procent extra waard. In deze krant leest u meer over de grote energiebesparingen voor huiseigenaren en mogelijkheden voor financiering. En woont u in een appartement, kijkt u dan vooral ook even naar de informatie speciaal voor VvE s. Met meer dan woningeigenaren in Rotterdam kunnen we een forse energiewinst behalen. Doet u mee? Wij wensen u veel succes met het energiezuiniger maken van uw woning. besparing en begin er zo snel mogelijk mee. Je krijgt direct lagere kosten en uiteindelijk kun je ook nog een hogere prijs vragen voor je huis. Als dat niet in het VvE-belang is, dan weet ik het niet meer, besluit Wassenaar. INHOUD HET ENERGIELABEL 2 BEWONERS MET ZONNEPANELEN 3 GROEN VERSUS ZON 3 DUURZAAM WONEN 3 ISOLEREN IS DE GEMAKKELIJKSTE MANIER VAN BESPAREN 4 TIPS VOOR VENTILEREN 5 ENERGIEBESPARING LASTIG? 6 GROENE MJOP 6 CURSUS ROTTERDAMSE VVE 6 GRATIS ENERGIEADVIES VVE LOKET 6 DUBBEL GLAS 7 BAZELBUURT 7 AGENDA KEET 7 FINANCIËLE MOGELIJKHEDEN 8 SAMEN AAN DE SLAG 8 HANDIGE WEBSITES 8 Wethouder Ronald Schneider en wethouder Pex Langenberg 1

2 Het ABC van het energielabel Woningen hebben tegenwoordig ook een energielabel, net als elektrische apparaten, zoals koelkasten en afwasmachines. Dit label geeft informatie over de energiekosten en het comfort van uw woning. Het groene A-label is het best haalbare, terwijl een woning met het rode G-label het minst zuinig is. Een woning met een A-label is goed geïsoleerd, verbruikt weinig energie en heeft veel comfort en een prettig binnenklimaat. Per 1 januari 2015 zijn de regels rondom het energielabel strenger geworden. Huiseigenaren zonder energielabel hebben in januari een voorlopig label toegestuurd gekregen, dat gebaseerd is op gegevens die bekend zijn bij de gemeente, zoals woningtype, oppervlakte en bouwjaar. Dit voorlopige energielabel moet u zelf online omzetten in een definitief label. Dit definitieve energielabel heeft u nodig bij de verkoop of verhuur van uw huis. In voorgaande jaren was een definitief label nog niet verplicht, maar vanaf 2015 is dat wel het geval. Als u geen definitief label heeft op het moment dat uw woning van eigenaar of bewoner wisselt, riskeert u een boete tot maar liefst 400 Euro. Dus eigenlijk moet het pas op het moment dat je je woning verkoopt. Mogelijk heeft u al energiebesparende maatregelen genomen en heeft de woning feitelijk een beter energielabel dan geschat. U kunt deze maatregelen aanpassen voor uw woning, zodat bij verkoop of verhuur van de woning het energielabel overeen komt met de werkelijke situatie. Geschillencommissie Energielabel Bent u het niet eens met het energielabel dat u uiteindelijk toegewezen heeft gekregen? Neem dan allereerst contact op met de adviseur die uw woning gekeurd heeft. Komt u er onderling niet uit, neem dan contact op met de Geschillencommissie Informatie over energiekosten Energielabel ( Deze organisatie is er zowel voor particulieren als bedrijven. Uw klacht wordt dan beoordeeld door een speciale geschillencommissie. Als u in het gelijk wordt gesteld, dan krijgt uw adviseur van de commissie de opdracht om het label aan te passen. Definitief label aanvragen 1) Ga naar de website 2) Log in met uw DigiD. 3) Controleer de woninggegevens en pas deze zo nodig aan. Het gaat hierbij om woningkenmerken als beglazingstype, toegepaste isolatie, verwarmingsketel, ventilatiesysteem en eventueel toegepaste duurzame energiesystemen, zoals zonneboiler en/of zonnepanelen. Voor sommige kenmerken moet een bewijslast overlegd worden. Zo kan het zijn dat u wordt verzocht een foto van de CV-ketel mee te sturen, of een rekening van energiebesparende maatregelen. Voeg deze bewijzen toe aan het online woningdossier. 4) Kies een externe deskundige die uw gegevens zal controleren en een definitief label zal toewijzen. Na akkoord ontvangt u het definitieve energielabel. Dit label is 10 jaar geldig. UITZONDERINGEN Er zijn uitzonderingen op de energielabelplicht, eigenaren van monumenten en woonboten hoeven geen energielabel te overhandigen. En alleenstaande gebouwen met een gebruiksoppervlakte van minder dan 50 m 2 ook niet. Beter zonnepanelen op je dak dan geld op de bank René Hanssens glimlacht als hem wordt gevraagd naar het waarom van de zonnepanelen op zijn fraaie jaren 20-dak. Voor de leek is de aanschaf ervan immers een heel gedoe; een grote investering vooral. Maar Hanssens kijkt verder. Je hebt uiteindelijk meer financieel voordeel van zonnepanelen op je dak dan van geld op de bank. Hanssens zijn woning stamt uit 1928, toen energiebesparing nog geen issue was. Maar tijden veranderen en dus staken tien bewoners van de straat in 2012 de koppen bij elkaar. Op initiatief van onze buurman hebben we onderzocht of zonnepanelen voor ons haalbaar en uiteindelijk voordelig zouden zijn, zegt Hanssens. Al snel bleek dat we binnen tien tot vijftien jaar aan zonne-energie geld konden verdienen. Na ingebruikstelling van de zonnepanelen blijkt dat voor mij zelfs al na een jaar of negen te zijn! We hebben van het Ministerie van Economische Zaken ook nog een Duurzaam wonen, dat doe je samen Eendracht maakt macht. Ook als het om duurzaam wonen gaat. Collectief inkopen van duurzame oplossingen levert doorgaans een besparing op van 15 tot 25 procent op de reguliere inkoopprijs. Toch maar even met de buren overleggen dus Zonnepanelen, nieuwe isolatie, een verbeterd verwarmingssysteem; het zijn allemaal investeringen die er niet om liegen. Maar die wel noodzakelijk zijn om uw energielabel gunstig te beïnvloeden. En zoals dat eigenlijk overal geldt, levert samenwerking voordeel op. Collectieve inkoop van duurzame oplossingen maakt deze toegankelijk voor meer mensen. En ook heel belangrijk: dankzij het collectief bent u in staat een betere kwaliteit in huis te halen voor minder geld. Met andere woorden: u investeert minder en krijgt er een hoger rendement voor terug. Vooral dit laatste zal de animo verhogen. Immers, op een comfortabele manier uw woning meer waard maken, dat wil iedereen. Van het geld dat u uitspaart kunt u tenslotte weer andere dingen doen Maar u doet het natuurlijk niet alleen voor uw portemonnee. Ook het milieu is erbij gebaat dat steeds meer mensen overgaan op duurzame oplossingen voor hun woning. Denk maar eens aan de verminderde uitstoot van schadelijke stoffen uit uw verwarmingsinstallatie. Vermindering is echt hard nodig, voor nu en de toekomst van uw kinderen. Dus, wacht niet langer en bel aan bij de buren met de boodschap: Laten we samen onze woning duurzamer maken! Tien tegen één dat u snel medestanders vindt! FOTO: subsidie ontvangen van tussen de 300 en 450 euro per woning. Goed voor het milieu en goed voor de portemonnee, dus! Anders denken Inmiddels is de genoemde subsidieregeling gesloten en kunnen er geen De riolen krijgen minder water te verwerken tijdens hevige regenbuien. Bovendien wordt de stad groener, nemen de groene daken (schadelijke) stofdeeltjes uit de atmosfeer op en is het op hete dagen minder warm onder een groen dak. Extra voordeel nieuwe aanvragen worden ingediend. Hanssens zijn buurtgenoten waren dus op tijd (wel kan de BTW voor de panelen nog worden teruggevraagd) Begin 2013 werden de zonnepanelen geplaatst. Prijskaartje van de leverancier: zo n 2.750,- voor zes panelen (inclusief het aanleggen van een speciale groep in de meterkast), maar dan ben je ook aan alle kanten bewuster met energie bezig. De buren zijn er zo enthousiast mee bezig dat ze een groeps-app hebben aangemaakt: The Sunny Boys, naar het merk van de omvormer die de energie van de panelen doorgeeft naar het net van Eneco. Op die app kun je per dag zien wat je energieopbrengst is. De mijne is iets hoger dan die van de anderen, ondanks dat ik minder panelen heb; mijn huis ligt iets gunstiger ten opzichte van de zon. Dat is wel grappig, ja. En het gezin Hanssens? Dat raakt langzaamaan overtuigd van het nut van energiebesparing. Ik hoef niet meer elke dag aan mijn kinderen te vragen om het licht op de overloop uit te doen. Alleen als ik roep dat ze korter moeten douchen, krijg ik nog wel eens commentaar. Maar ja, ook dat hoort erbij! Een groen dak of zonnepanelen? Groene daken, heeft u daar wel eens van gehoord? In Rotterdam is dit geen utopie, maar realiteit. Op de Rotterdamse daken ligt maar liefst m 2 groen. Voor de gemeente zijn groene daken interessant omdat deze extra opslagcapaciteit bieden voor regenwater. voor huizenbezitters: de dakbedekking gaat langer mee, zeker 1,5 keer zo lang. Tegenwoordig hoef je niet meer te kiezen tussen een groen dak of zonnepanelen. Er zijn prima systemen op de markt die zowel zonne panelen als groen geïntegreerd hebben. Diverse onderzoeken geven aan dat een geïntegreerd systeem zelfs nóg meer rendement oplevert. Dit komt omdat een groen dak een verkoelend effect geeft en zonnepanelen een hoger rendement hebben bij een koele omgevingstemperatuur. Dit is niet het enige voordeel. Doordat een groen dak ervoor zorgt dat de temperatuur van de zonnepanelen veel minder fluctueert, zal ook de omvormer (nodig om de stroom van de zonnepanelen naar de netspanning om te zetten) beduidend langer mee gaan. 2 3

3 Isoleren is de gemakkelijkste manier van besparen In veel woningen gaat onnodig warmte verloren door gevels, daken en vloeren. Dit is zonde, want als bewoner betaalt u voor deze energie. Heeft u in uw woning last van koude, tocht of vocht? Onderzoek dan eens de mogelijkheden om uw woning te isoleren. Naast een lagere energierekening zorgt dit voor meer wooncomfort, een duur zamere woning en een beter energielabel. Wanneer u niet weet waar u moet beginnen, laat u dan eens adviseren door een onafhankelijke deskundige. Met een speciale infraroodcamera kunt u eventueel in kaart laten brengen waar de warmtelekken in en rondom uw woning zitten. Met deze foto s kunt u dan gericht aan de slag om het energieverlies in uw woning te minimaliseren en het comfort in huis te verbeteren. Via de gemeente Rotterdam kunnen buurten, minimaal 200 woningen, zich aanmelden voor een gratis warmtescan. Kijk hiervoor op Spouwmuurisolatie Van buitenaf is het natuurlijk lastig om te zien of er al isolatie in uw spouwmuur aanwezig is. Het bouwjaar van de woning verschaft dan vaak duidelijkheid. Woningen gebouwd tussen 1920 en 1975 kunnen een spouwmuur hebben (woningen voor 1950 meestal niet). In deze periode was het in Nederland nog niet verplicht om woningen te isoleren. Na 1975 werd dit vanuit de Nederlandse regelgeving verplicht. In de loop der jaren is de bouwregelgeving verder aangescherpt en werden woningen steeds beter geïsoleerd. Nu is het niet altijd mogelijk om na te gaan wat de vorige bewoners aan isolatiemaatregelen hebben uitgevoerd of wat de technische staat is van het isolatiemateriaal in uw spouwmuur. Wanneer u overweegt om uw spouwmuur te isoleren, is het altijd aan te bevelen om een endoscopisch onderzoek te laten verrichten door een isolatiebedrijf of onafhankelijk deskundige. Deze inspecteert of de spouwmuur wel of niet geïsoleerd is en of er geen vervuilingen in de spouw aanwezig zijn. Op basis van deze inspectie zal het bedrijf beoordelen of uw gevel geschikt is om te isoleren. Grofweg zijn er twee soorten materialen waaruit u kan kiezen: minerale materialen (steenwol, glaswol en isolatiekorrels perliet) of kunststof materialen (UF schuim of isolatieparels). Laat u voorlichten door een expert welk middel het beste bij uw woning past. Kwaliteitsborging en garantie op het uitgevoerde werk zijn belangrijk. Wanneer u uw spouwmuur wilt laten isoleren, is het raadzaam om een gecertificeerd bedrijf te kiezen. Kies bij voorkeur een bedrijf met een IKOB-BKB certificering dat lid is van de brancheorganisatie VENIN (Vereniging van Erkende Na-Isolatiebedrijven in Nederland). Het isoleren van een spouwmuur zorgt naast een besparing op de stookkosten ook voor een comfortverbetering in de woning. Door de betere isolatie houdt een woning zijn warmte langer vast. Belangrijk aandachtspunt bij het isoleren van uw gevel is dat u regelmatig en goed ventileert in huis. Zo creëert u een aangenaam en gezond binnenklimaat in uw woning. In de praktijk levert spouwmuurisolatie veelal een stookkostenbesparing op van tussen de 10 à 25%. De exacte besparing is mede afhankelijk van uw stookpatroon, eerder getroffen isolatiemaatregelen in de woning, het type verwarmingssysteem en de inhoud (m3) van de woning. Gemiddeld gezien is spouwmuurisolatie terugverdiend in een periode van 5 à 7 jaar. Vloer- en bodemisolatie Vloer- en bodemisolatie worden vaak door elkaar gehaald. Vloerisolatie betreft het isoleren met een isolatiemateriaal direct tegen de onderzijde van de vloer. Dit geeft het hoogste rendement. Door Vooral bij vochtige kruipruimten is dit interessant. Doordat op de bodem een afsluitende isolatielaag wordt aangebracht, vermindert de vochtigheid (dampspanning) in de kruipruimte. Dit heeft als voordeel dat er minder kans is op muffe en vochtige lucht, schimmelvorming en aantasting van het leidingwerk. Let bij vloerisolatie altijd erop dat de kruipruimte te allen tijde wel geventileerd blijft. En dat eventueel dichtgezette ventilatieroosters na de isolatie open staan. Een beter energielabel de onderkant van de begane grondvloer te isoleren valt er een verbetering in het comfort te behalen. Concreet gesproken zorgt vloerisolatie ervoor dat de vloertemperatuur met ongeveer 2 graden stijgt. Dit lijkt niet veel, maar qua gevoelstemperatuur kan dit juist het verschil betekenen tussen een koude vloer en een vloer die comfortabel aanvoelt. Wanneer u al meerdere isolatiemaatregelen in uw woning heeft getroffen, wordt het besparingspotentieel op de stookkosten verhoudingsgewijs natuurlijk kleiner. Laat u daarom altijd goed voorlichten en adviseren, zodat u een realistisch beeld krijgt van de voordelen van vloerisolatie. Nu is het helaas niet altijd mogelijk om aan de onderkant van uw vloer te isoleren. Het uitvoerende bedrijf heeft namelijk een kruipruimte nodig met een werkhoogte van minimaal 50 centimeter om de werkzaamheden goed uit te kunnen voeren. Wanneer u slechts een beperkte ruimte onder de vloer heeft, kunt u er ook voor kiezen om een isolatiemateriaal op de bodem aan te brengen. Belangrijk aandachtspunt is dat u altijd uw leidingwerk goed moet laten inspecteren. Wanneer de kruipruimte is volgeblazen met isolatiemateriaal, is deze namelijk minder goed toegankelijk voor toekomstige onderhoudswerkzaamheden. Qua isolatiematerialen voor op de bodem van een kruipruimte kunt u denken aan bijvoorbeeld schelpen, kunststof isolatiechips, parels of isolatiematrassen. Dakisolatie Warmte stijgt en het dak van een woning is dus, indien niet goed geïsoleerd, de grootste verliespost van warmte van een huis. Of anders gezegd, wie zijn dak niet van voldoende isolatie voorziet, zal een hele winter dubbel zoveel verwarming moeten verbruiken. Platte daken zijn het beste aan de bovenzijde te isoleren (net onder de dakbedekking). Het is te adviseren om dit door een professional te laten doen (net als de dakbedekking) Isoleren aan de binnenzijde geeft grote kans op vochtproblemen met bijvoorbeeld houtrot als gevolg. Een hellend dak met dakpannen is eenvoudig zelf te isoleren als er een houten dak zonder folie of dakleer zit. Zit er wel folie of dakleer, laat dan een bouwkundige beoordelen of de dakbedekking damp-open is. Verkeerd isoleren kan dakrot veroorzaken. Let ook op dat de dampremmende lagen op de juiste manier worden aangebracht en werk deze goed af. Zo voorkomt u vochtproblemen en dakrot. Ook als u een groen dak aanlegt is isolatie aanbrengen (onder het groen dak) van groot belang. Een groen dak isoleert onvoldoende, dus isolatie blijft nodig! De meest gebruikte soorten dakisolatie zijn: Glaswol dekens Steenwol dekens EPS piepschuim platen XPS platen PUR hardschuimplaten PIR hardschuimplaten Isolatiematerialen uit hernieuwbare materialen zoals gerecyclede kleding, vlas, wol, houtvezel, cellulose, kurk Isolatiemateriaal met warmtereflecterende folies De Vereniging van Erkende Na-Isolatiebedrijven in Zelf doen of laten doen? Wanneer u een bedrijf inhuurt, kijk dan goed naar de certificeringen die het bedrijf in huis heeft en de garanties die worden Nederland (VENIN) is sinds de jaren zeventig actief als branchevereniging voor uitvoerende bedrijven en leveranciers in de na-isolatiebranche. VENIN-leden moeten aan zeer strenge kwaliteitseisen voldoen. Leden van de VENIN worden regelmatig gecontroleerd op de materialen die ze gebruiken en de nauwkeurigheid waarmee ze de isolatie werkzaamheden uitvoeren. geleverd op het uitgevoerde werk. Uiteraard kunt u ook zelf aan de slag binnen uw woning. Bij het zelf isoleren van uw dak, gevel of vloer is het verstandig om altijd professioneel advies in te winnen over het isoleren. In de praktijk komt het regelmatig voor dat isolatiematerialen en dampremmende folies verkeerd worden aangebracht, met vochtplekken, schimmelvorming en soms zelfs houtrot tot gevolg! Voor het isoleren van uw spouwmuur, dak, vloer of bodem van de kruipruimte heeft u keuze uit talloze isolatiematerialen en isolatiesystemen. Als je isolatiemateriaal koopt, staat op de verpakking een R-waarde aangegeven. Dit getal geeft het warmte-isolerend vermogen van het materiaal aan en wordt bepaald door het soort materiaal en de dikte ervan. Hoe hoger de R-waarde, des te beter isoleert het materiaal. Ventileren noodzakelijk bij isoleren! Goed ventileren is nodig voor uw gezondheid. Toch gebeurt dit vaak onvoldoende. Veel woningen hebben last van schimmel en in veel huizen is meer fijnstof aanwezig dan buiten. Met het isoleren van de woning, worden kieren en naden dicht gezet. Zo kan het huis dus niet meer zelf lucht verversen. Het is dus van groot belang om met het isoleren van de woning ook ventilatieroosters aan te brengen en bijvoorkeur een zelfregelend ventilatiesysteem. Daarmee zorgt u ervoor dat uw woning automatisch geventileerd wordt en u altijd gezonde lucht in uw huis heeft. Hier volgen enkele ventilatie-tips: Houd de ventilatieroosters boven de ramen in de zomer open, en in de winter halfopen. Controleer of de ventilatieroosters in de gevel nog open zijn. Deze roosters zorgen ervoor dat de kruipruimte en spouwmuren droog blijven. Bent u klaar met koken? Laat de afzuigkap dan nog een kwartier aanstaan, zodat het overtollige vocht uit uw keuken wordt afgevoerd. Als u klaar bent met douchen, zet dan even een raam open zodat de vochtige lucht kan ontsnappen. Heeft uw woning mechanische ventilatie? Laat deze dan periodiek reinigen. In de ventilator kunnen vuil en vet zich snel ophopen. Energiezuinige ventilatieroosters zijn zelfregelende of winddrukafhankelijke roosters: deze zorgen altijd voor voldoende verse lucht, maar voorkomen ook tocht bij veel wind. 4 5

4 Van MaanenBlok Energiebesparing lastig? Welnee, het levert geld op! Iedere Vereniging van Eigenaren zoekt naar manieren om de kosten van het energieverbruik door haar leden te beperken. Samen energie besparen is voordeliger. Maar hoe krijg je als VvE je leden op één lijn? Immers, de één stookt al bij vijftien graden Celsius terwijl de ander bij vijf graden vorst nog nergens last van heeft. Energiecoöperatie Blijstroom - een lokaal Rotterdams energiecollectief - biedt de helpende hand. In het Van MaanenBlok, zegt Corine Erades van Blijstroom, hebben we het afgelopen jaar met bewoners en VvE s onderzocht hoe hun stukje Rotterdam energieneutraal kan worden. Op de schaal van het stedelijk bouwblok worden investeringen in verduurzaming haalbaar en betaalbaar. In samenwerking met Stedin, Stichting Kien en een masterstudent Duurzame Energietechnologie van de TU Eindhoven is het huidige energieverbruik berekend. Daar De gemeente Rotterdam heeft nu een speciaal energieloket voor verenigingen van eigenaren (VvE s). Met deskundige voorlichting en advies kunnen we u helpen het energiezuiniger maken van woningen op de agenda van de VvE te zetten. Ook kunt u tips krijgen over u hoe maatregelen voor het energiezuinig maken van een woningen onderdeel kunnen worden van het meerjaren onderhoudsplan of buren kunt enthousiasmeren en betrekken. Daarnaast kunt u hier meer informatie inwinnen over de mogelijkheid om als buurt warmtescans van de woningen te laten maken (bij minimaal 200 woningen). Het loket is ondergebracht bij het Informatiepunt Duurzaam Rotterdam. Wilt u ook advies, in contact komen met leveranciers, kwamen geen vrolijk makende cijfers uit. Er verdwijnt veel warmte door de slecht geïsoleerde vloeren, muren en daken. Er wordt ook meer elektriciteit verbruikt dan gemiddeld. Erades: Dat komt waarschijnlijk doordat weinig mensen zich bewust zijn van het relatief hoge verbruik van oude apparaten. Daar zit ruimte voor winst. Besparen is nodig want het maakt investeringen in opwekcapaciteit rendabeler. Gemiddeld kan eenderde van de elektriciteitsbehoefte van de Nieuw: VvE-loket voor energiezuinige woningen of best practice -voorbeelden horen uit de Rotterdamse praktijk, bel of mail dan naar (010) of info.duurzaam@rotterdam.nl den met zonnepanelen op de daken. Daarvan worden er in 2015 alvast een aantal geplaatst op de gymzaal in de buurt. Een goed begin. Erades benadrukt dat het besparen op energieverbruik niet alleen noodzakelijk is, maar ook leuk kan zijn. Besparende maatregelen worden nog vaak gezien als kostbaar en een hoop gedoe. Maar als je het samen doet met buren in de straat, in je VvE of zelfs het hele bouwblok dan wordt het ook financieel al snel een stuk aantrekkelijker. Het onderzoek Heeft uw VvE ook een MJOP? Dan kunt u dit wellicht vergroenen. Met een groen MJOP wordt op geschikte momenten, wanneer er toch al onderhoud gepland staat, bekeken of er extra energiebesparende maatregelen kunnen worden genomen. Denk bijvoorbeeld aan het plaatsen van isolatieglas bij een schilderbeurt of het Cursus voor Rotterdamse Verenigingen van Eigenaren Binnenkort start het Milieucentrum Rotterdam de gratis cursus VvE s met energie.deze cursus helpt leden van verenigingen van eigenaren (bestuursleden en gewone leden) bij het maken van een plan voor het verduurzamen van de woningen en bij het motiveren van de medebewoners. Stappenplan In vier avonden wordt alle relevante juridische, financiële, bouwtechnische en installatietechnische kennis behandeld. Aan het einde van de cursus bent u in staat om samen met uw medebewoners een overzichtelijk en realistisch stappenplan te maken om de woningen van de VvE energiezuiniger te maken. Gratis QuickScan Tijdens de cursus krijgt een van de deelnemende VvE s gratis een quickscan: een haalbaarheidsonderzoek naar energieneutraal wonen! Tijdens de cursus komen de volgende onderwerpen aan bod: Wat is een rendabele investering voor de VvE en welke maatregel verdient zich snel terug? Wat zijn de technische (on)mogelijkheden? Wat zegt de splitsingsakte? Sparen of lenen? Wat is een groen MJOP (Meer Jaren OnderhoudsPlan)? Hoe bereik ik mijn buren? Hoe vind ik medestanders? Is energieneutraal realistisch? De cursus is gratis, u kunt zich aanmelden via: info@milieucentrum.rotterdam.nl Er zijn nog enkele plaatsen vrij! De cursus start op dinsdagavond 17 maart met vervolgavonden op 31 maart, 14 april en 28 april. huishoudens in dit blok geoogst worvoor het Van MaanenBlok heeft een nieuwe energiemix voor de toekomst opgeleverd: van zonnestroom tot het gebruik van afvalstromen voor het opwekken van biogas, alles is bekeken volgens de logica: Wat gooien we nu weg waar energie in zit? Op basis Een groen MJOP voor Verenigingen van Eigenaren hiervan kunnen we alvast concludeisoleren van het dak bij het vervangen van de dakbedekking. Met een groen MJOP benut u deze onderhoudsmomenten en bespaart u kosten op de uitvoering omdat er bijvoorbeeld toch al een steiger staat of omdat de energiebesparende maatregel gemakkelijk gecombineerd kan worden met de onderhoudswerkzaamheden. ren dat de woningen in het bouwblok de energierekening met de helft kunnen reduceren. Deze voorlopige uitkomst brengt alle partijen, dus ook de VvE s, weer een stap dichter bij het doel: samen werken aan een energieneutrale buurt. Verenigingen van Eigenaren (VvE s) moeten verplicht een spaarreserve aanhouden om toekomstig onderhoud aan het wooncomplex te kunnen bekostigen. Veel VvE s hebben hiertoe een meerjarenonderhoudsplan (MJOP) opgesteld. Zo kan men eenvoudig vaststellen welk bedrag er jaarlijks gespaard moet worden om op tijd het benodigde onderhoud te kunnen plegen. Belangrijk is wel dat u voldoende middelen in het reservefonds heeft om deze extra werkzaamheden te financieren. Zet daarom vandaag nog de eerste stap naar een groen MJOP, zodat u bij de volgende onderhoudsbeurt de eerste vergroeningsslag kunt maken. Onze woningen dateren uit de jaren zestig... Donald van den Akker is één van de oprichters van Bewonersvereniging De Bazelbuurt. Hij zag begin 2009 de noodzaak om in onderlinge samenwerking te streven naar verduurzaming. Onze woningen dateren uit de jaren zestig. Lekker ruim opgezet met een mooie grote tuin. Maar ze voldoen natuurlijk niet aan de moderne eisen van duurzaamheid, bijvoorbeeld op het gebied van energiezuinigheid. Het leek mij een goed idee om dat onderwerp aan de orde te stellen bij de bewoners en de gemeente Rotterdam. Die laatste had al snel zoiets van: Oké, hoeveel zonnepanelen wil je? Maar dat was mijn insteek niet. Ik wilde juist procesbegeleiding; de bewoners met steun van de gemeente zelf plannen laten bedenken op het gebied van duurzaamheid en die samen realiseren. Dit onderwerp gaat volgens mij namelijk pas echt leven als je er samen mee aan de slag gaat. Lekker ruim opgezet met een mooie grote tuin... Als je met elkaar werkt aan duurzaamheid, dan ben je echt een buurt Rotterdammers die halverwege de jaren 60 naar Het Lage Land verhuisden, werden door sommige stadgenoten voor gek verklaard. Wie ging er nou zes meter onder de zeespiegel wonen, op die zandvlakte in de polder aan de andere kant van de Kralingse plas? Inmiddels is de scepsis veranderd in lichte jaloezie. Het Lage Land en meer specifiek de Bazelbuurt is een prima plek om te wonen. En de bewoners zijn met elkaar druk in de weer voor een duurzame toekomst. Dan ervaar je met elkaar wat de effecten kunnen zijn van betere isolatie, verstandiger omgaan met energie, maar ook zaken als een betere invulling van de openbare ruimte. Ook dat maakt de buurt mooier en het komt de waarde van je woning ten goede. Toen de Bazelbuurt na enige aarzeling het enthousiasme van Van den Akker oppakte, kwamen er al snel ambitieuze plannen op tafel. Na de realisatie van een sport- en speelterrein en de collectieve aanpak van de riolering in de buurt, staat momenteel het thema energie op het programma. Samen met de gemeente en het Innovatie centrum Duurzaam Bouwen op Heijplaat worden de isolatie- en woningverbeteringsmogelijkheden onderzocht. Isolatie van de spouwmuur klinkt eenvoudig maar als daar nog restanten van isolatiemateriaal uit de jaren 70 in zitten, heb je toch een complexe situatie. Het alternatief is een nul-op-de-meter-woning waarbij Maar ze voldoen natuurlijk niet aan de moderne eisen van duurzaamheid je gevel en dak van het huis zodanig verbouwt dat je daarna geen energierekening meer hoeft te betalen. De verbouwing duurt 10 dagen en de investering van maximaal euro per woning wordt terugverdiend door de besparing op de energierekening. Doordat de woning meteen een stuk comfortabeler is en er geen energierekening meer betaald hoeft te worden, stijgt ook de waarde van de woning. Ik vind het heel bijzonder dat een aantal van onze buurtgenoten deze ingreep serieus overweegt en dat velen bereid zijn om te investeren in de energieprestatie van hun woning. We verwachten snel een keuze te maken uit de verschillende mogelijkheden en offertes. Maar ik vind dat we nu al een groot winstpunt hebben behaald. Namelijk, dat we als Bazelbuurt in staat zijn om samen aan de duurzaamheid van onze huizen en buurt te werken. Uiteindelijk worden we daar allemaal beter van. Transparante voordelen van dubbel glas HR+++ Bij veel woningen en gebouwen van voor 1995 is nog eerste generatie dubbel glas (merknaam Thermopane) of zelfs enkel glas aanwezig. Zelfs het beste Thermopane isoleert - naar huidige maatstaven - slechts matig. Enkel glas isoleert zelfs helemaal niet. U stookt als het ware voor de buitenlucht. Dubbel glas bestaat, zoals de naam al zegt, uit twee glasplaten. Deze glasplaten zitten op een kleine afstand van elkaar met alleen een laag lucht ertussen. Zo ontstaat er een isolerende ruimte tussen de glasplaten. Dit type dubbel glas wordt tegenwoordig nog maar weinig verkocht, omdat de techniek enorm vooruit is gegaan. De populairste soort isolatieglas vandaag de dag is HR++ glas. Dit glas biedt veel isolatie dankzij een speciaal soort edelgas (Argon of Krypton) tussen de glasplaten, en een extra metaalreflecterende coating op het glas dat de buitentemperatuur scheidt van de binnentemperatuur. Bij HR++ glas reflecteert de coating maar liefst 90% van de warmtestraling terug naar binnen! In totaal isoleert HR++ glas zelfs tot ruim 50% beter dan het beste eerste generatie dubbel glas. Het vervangen van beglazing is een flinke investering. Wanneer u niet de financiële middelen heeft om uw woning in één keer aan te pakken, is het aan te bevelen om te starten bij het woongedeelte dat u het meeste gebruikt. Dit is veelal uw woonkamer. Denkt u bij het plaatsen van nieuw glas ook aan de ventilatie. Dit kan door bijvoorbeeld ventilatieroosters mee te nemen in het glas. Voor vooroorlogse panden met monumentale kozijnen/uitstraling zijn er oplossingen zoals monumentenglas of renovatieglas. Isolerende raamfolie: wel of niet doen? Raamfolie die zonnewarmte tegenhoudt raden wij af. Immers met gratis zonnewarmte bespaart u juist op stookkosten! Buitenzonwering is altijd de meest effectieve en flexibele oplossing om ongewenste zonnewarmte te weren. Driedubbel glas HR+++ glas is geen dubbel glas, maar driedubbel glas. Waar dubbel glas bestaat uit 2 glasplaten met een laag stilstaande lucht of edelgas ertussen, is daar bij driedubbel glas nog een extra glasplaat aan toegevoegd. Het gevolg is een nog beter isolerende ruit, waarmee de warmte nagenoeg perfect in huis kan worden gehouden. Belangrijk is de vraag of uw sponningen wel geschikt zijn. Immers. HR+++ glas is dikker en zwaarder dan normaal dubbel glas. Twijfelt u over de technische haalbaarheid? Laat een glaszetter bij u langskomen om de situatie te bekijken. Het is tot slot natuurlijk ook mogelijk om te combineren. Omdat driedubbel glas minder zonnewarmte doorlaat, kunt u er ook voor kiezen om op de zonnige plaatsen in huis HR++ glas te kiezen, dat meer warmte van de zon doorlaat. Bij ramen op het noorden is dat weer minder belangrijk en kunt u wel voor de beste isolatie met HR+++ glas kiezen. Agenda Keet in de straat Rotterdam stimuleert het energiezuinig maken van bestaande woningen. Om in buurten informatie te geven over wat de energiebesparingmogelijkheden zijn voor uw woning, maakt de informatiekeet van Slim Wonen een tour door Rotterdam. U vindt de locaties en data van de keet op Bewoners van woningen waarvan een warmtescan wordt gemaakt krijgen een uitnodiging voor een bezoek aan de keet. 6 7

5 Samen aan de slag Rotterdam wil het energiezuiniger maken van bestaande woningen stimuleren door intensief samen te werken met allerlei partijen in de stad. Dat zijn woningcorporaties, maar ook bouwbedrijven, energiebedrijven en bijvoorbeeld een bank. Partners: BAM Woningbouw Rotterdam, Dura Vermeer Heyma, Eneco, Era Contour, Gemeente Rotterdam, Havensteder, Nuon, Rabobank Rotterdam, Smits Vastgoedzorg, Stedin, Vestia, VVE010, Waifer, Woningbouwvereniging Hoek van Holland, Woonbron en Woonstad Rotterdam. Financiële mogelijkheden voor het energiezuiniger maken van je huis Hoe kom je daaraan? Verduurzaming van je huis is een goede zaak, maar dit kost wel geld. Hoe kom je daaraan? We stellen deze vraag aan Arjen van Klink, adviseur Strategie en Innovatie bij Rabobank Rotterdam. Duurzaamheid is geen modewoord meer, aldus Van Klink. Als bank zijn we hier al enkele jaren mee bezig en het wordt steeds concreter. Als lokale bank maken we ons sterk voor een duurzaam Rotterdam. Niet alleen uit maatschappelijk oogpunt, maar ook economisch. De huizen vormen immers het onderpand van onze leningen en verduurzaming betekent ook een verbetering van de waardevastheid. Dat de woningbezitter door verduurzaming ook nog het wooncomfort verhoogt en geld bespaart, is dubbel meegenomen. Spaargeld of hypotheekverhoging Vanuit financieel oogpunt moet je energiebesparende maatregelen aan je huis als een investering zien, vervolgt Van Klink. Dus: hoeveel kost het en hoeveel levert het op? Iedereen die spaargeld heeft, zou kunnen nagaan of een deel investeren in energiemaatregelen zinvol is. De spaarrente is vrij laag, dus misschien levert een investering in isolatie, zonnepanelen en/of dubbel glas op den duur meer rendement op. Daarnaast is er een mogelijkheid voor verduurzaming wanneer er sprake is van overwaarde. In de regio Rotterdam is dat gelukkig nog relatief vaak het geval. In dit geval adviseert Van Klink om een hypotheekverhoging te onderzoeken en om dat geld vervolgens te gebruiken voor verduurzaming. Speciale leningen Verder is er sinds begin 2014 een derde mogelijkheid om energiebesparing te financieren, via het Nationaal EnergiebespaarFonds (NEF). Dit fonds werd opgericht door de rijksoverheid, Rabobank en ASN Bank, en verstrekt leningen aan woningeigenaren die hun huis willen verduurzamen. Deze leningen hebben een gunstig rentepercentage en flexibele voorwaarden. Bovendien zijn het zogenoemde persoonlijke leningen. Er wordt dan wel getoetst op inkomen, maar niet op de waarde van het huis. Tot slot is er de persoonlijke duurzaamheidslening, die Rabobank Rotterdam samen met de gemeente Rotterdam heeft ontwikkeld. Ook een persoonlijke lening, waarmee je je woning duurzamer kunt maken. De maatregelen worden dan uitgevoerd door Rotterdamse bouw- en installatiebedrijven. Deze bedrijven zijn betrokken om nog beter te kunnen inschatten of de maatregelen besparing opleveren. Bovendien stimuleren deze investeringen zo ook de lokale economie. Van Klink: We zien dat mensen over een drempel moeten stappen om hun huis te verduurzamen. Veel huizenbezitters vergelijken de investering in hun woning met bijvoorbeeld een vakantie, nieuwe auto of televisie. Als bank snappen we dat het lastig is om te zien dat de verduurzaming uiteindelijk geld oplevert, omdat het in eerste instantie geld kost. Maar, door deze investering vergroten huizenbezitters uiteindelijk de waardevastheid van het huis. Ook VvE s In 2015 willen wij ook verenigingen van eigenaren (VvE s ) helpen bij verduurzaming, vertelt Van Klink. Het idee is dat er dan een lening wordt verstrekt aan de vereniging, om in verduurzaming van het woningcomplex te voorzien. Dat gebeurt nu nog nauwelijks in de praktijk. Wij willen kijken naar VvE s met een voldoende grootte qua leden, een aantoonbaar goed financieel beheer en een goede business case voor de verduurzaming. Van Klink sluit af met een visie voor de toekomst: Het is niet uitgesloten dat woningen met een gunstig energielabel in de toekomst een korting krijgen op de hypotheekrente. De waardevastheid van de woning is een uitgangspunt bij de hypotheekverstrekking en dus speelt duurzaamheid een steeds belangrijkere rol. bespaarenergiemetdewoonbond.nl blijstroom.nl duurzaamdoen.nl duurzaambouwloket.nl duurzaamnieuws.nl eigenhuis.nl energielabel.nl energiesubsidiewijzer.nl energievergelijk.nl energievergelijker.com energievoorenergie.nu huisfocus.nl icdubo.nl ikinvesteerslim.nl klimaatstraatfeest.nl Handige websites meermetminder.nl milieucentraal.nl natuurenmilieu.nl opzuinig.nl slimmebuurt.nl slimwonenmetenergie.nl slimwoneninrotterdam.nl slimwoner.nl vve010.nl vvebestuurder.nl verbeteruwhuis.nl vibaexpo.nl waifer.nl woonlastendebaas.nl woonwijzerwinkel.nl rotterdam.nl/energiebesparing rotterdamsmilieucentrum.nl rvo.nl zoekuwenergielabel.nl Colofon februari Deze krant is een initiatief van de gemeente Rotterdam in samenwerking met VIBA-Expo en Umbrella Media BV (uitgever). Op deze uitgave geldt copyright. Niets in deze uitgave mag daarom zonder toestemming van Umbrella Media BV worden vermenigvuldigd. Deze uitgave is met de grootste zorg samengesteld, desondanks kunnen er drukfouten of onvolledigheden in voorkomen, hiervoor aanvaarden de gemeente Rotterdam, hoofdredactie en de uitgever geen enkele aansprakelijkheid.. 8