Raming economische impact WK Beachvolleybal voor de gemeente Apeldoorn. Willem de Boer

Transcriptie

1 Raming economische impact WK Beachvolleybal voor de gemeente Apeldoorn Willem de Boer

2 Colofon Prognose economische impact WK beachvolleybal 2015 Onderzoek naar de verwachte economische impact van de wereldkampioenschappen beachvolleybal 2015 in Apeldoorn In opdracht van: Gemeente Apeldoorn; Projectleider WK Beachvolleybal Henk Wijnsma juli 2014 Auteur: Willem de Boer Sports Economics Research Centre Hogeschool van Arnhem en Nijmegen i: e: 2

3 Samenvatting In 2015 is Apeldoorn zes dagen lang mede gastheer van de Wereldkampioenschappen Beachvolleybal. In het centrum van de stad, op het Marktplein, zal een tijdelijk beachvolleybalstadion duizenden toeschouwers herbergen. Met het WK Beachvolleybal wil de gemeente Apeldoorn een positief imago van de stad overbrengen aan een groot (internationaal) publiek en een impuls geven aan de lokale breedtesport. Maar ook moet het evenement een positieve economische spin-off realiseren voor de gemeente Apeldoorn. Aan het Sports Economics Research Centre van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen heeft de gemeente Apeldoorn gevraagd om alvast een raming te maken van de economische impact van dit evenement. Met economische impact wordt bedoeld de directe additionele bestedingen in een afgebakend gebied, in dit geval de gemeente Apeldoorn. Dit zijn de uitgaven die in de gemeente Apeldoorn tijdens en rondom het evenement worden gedaan die, als het WK elders zou plaatsvinden, daar niet zouden zijn neergeslagen. Aan de hand van beschikbare data van de gemeente, TIG Sports (de organisator van het evenement) en evaluatierapporten van enkele andere evenementen kunnen er enkele aannames gemaakt worden ten aanzien van de WK Beachvolleybal in Apeldoorn. Er worden behoorlijk volle tribunes verwacht, met een bezettingsgraad van 80% als gevolg. De meeste bezoekers zullen echter naar verwachting uit Apeldoorn zelf komen, met 8% van de tribunestoeltjes die bezet worden door buitenlandse gasten. Zo n mensen zullen speciaal voor het evenement naar Apeldoorn komen en zij zijn goed voor naar verwachting extra overnachtingen en bijna zes ton aan additionele bestedingen. De totale verwachte economische impact van de WK Beachvolleybal voor de gemeente Apeldoorn wordt geraamd op ,-. Hiervan nemen de bezoekers dus het leeuwendeel (90%) voor de rekening. De deelnemende teams en officials zijn samen goed voor ,- en de media zou nog kunnen zorgen voor zevenduizend euro aan bestedingen in de gemeente Apeldoorn die daar anders niet zouden plaatshebben. De netto impact vanuit de organisatie wordt nu geraamd op een klein, positief saldo van ,-. Categorie Raming economische impact Bezoekers Deelnemers/teams Media Organisatie Verwachte totale economische impact

4 Inhoudsopgave Colofon Samenvatting 2 3 Hoofdstuk 1 Inleiding Hoofdstuk 2 Methode Hoofdstuk 3 Raming economische impact Hoofdstuk 4 Conclusies Bijlage: Bronnen 20 4

5 1. Inleiding Achtergrond evenement In 2015 zullen in Nederland de Wereldkampioenschappen Beachvolleybal gehouden worden. Het evenement wordt sinds 1997 tweejaarlijks georganiseerd door de internationale volleybalbond de FIVB. Van 26 juni tot en met 5 juli 2015 zullen de 48 beste mannen- en 48 beste vrouwen beachvolleybal teams van de wereld het tegen elkaar opnemen op verschillende locaties in ons land. Apeldoorn is, naast Amsterdam, Den Haag en Rotterdam, één van de speelsteden waar dit evenement zal plaatsvinden. In Den Haag zullen de finales en halve finales plaatshebben, terwijl de poulewedstrijden en kwartfinales verdeeld zijn over alle vier de steden. Naar verwachting zullen zes poules (drie voor dames en drie voor heren) van vier teams al hun groepswedstrijden in Apeldoorn spelen. Daarnaast zullen er ook nog 14 wedstrijden uit de eliminatierondes in Apeldoorn plaats vinden. Voor het evenement zal op het Marktplein, in de Apeldoornse binnenstad, speciaal voor dit evenement een beachvolleybal stadion worden opgebouwd. Dit stadion zal circa toeschouwers kunnen huisvesten. De WK Beachvolleybal zijn een toonaangevend evenement voor Nederland en wordt daarom ook ondersteund door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Met dergelijke evenementen wil de overheid Nederland op de kaart zetten en de bevolking inspireren en enthousiast maken om zelf meer te gaan sporten en bewegen (VWS, 2013). Ook de gemeente Apeldoorn hecht veel waarde aan sport en evenementen in het bijzonder en is in het verleden al gaststad geweest van onder meer de EK en WK Baanwielrennen. Met het WK Beachvolleybal wil gemeente Apeldoorn een positief imago van de stad overbrengen aan een groot (internationaal) publiek én haar eigen bevolking. Daarnaast moet het evenement een impuls geven aan de breedtesport, vooral via verschillende side-events die rondom het evenement zullen worden georganiseerd. Tot slot moeten deze wereldkampioenschappen een positieve economische spin-off realiseren voor de gemeente Apeldoorn en dus een financiële impuls geven aan de horeca en de middenstand in de gemeente. Er zullen verschillende activiteiten worden georganiseerd om ook een breder publiek naar de binnenstad te trekken waardoor het evenement niet alleen beperkt blijft tot de toeschouwers van het volleybal. Nederland is één van de toonaangevende beachvolleybal landen in de wereld. Het duo Alexander Brouwer en Robert Meeuwsen is de regerend wereldkampioen bij de heren. In 2013 waren zijn in het Poolse Stare Jablonski de beste en zij 5

6 verdedigen in 2015 dus hun titel. Bij de dames werden Van Iersel en Meppelink dit jaar Europees kampioen. In het verleden waren Reinder Nummerdor en Richard Schuil internationaal erg succesvol met verschillende Europese titels en een vierde plek op de Olympische Spelen van London Bas van der Goor, oud-olympisch kampioen volleybal en -speler van de Apeldoornse club Dynamo, is de ambassadeur van het Apeldoornse deel van het evenement. Structuur van het rapport In het volgende hoofdstuk wordt uitgelegd wat een haalbaarheidsstudie precies inhoud. Hoofdstuk 3 behandelt de prognose van de economische impact en in hoofdstuk vier worden de conclusies kort en bondig beschreven. Achtergrond onderzoek De gemeente Apeldoorn hecht veel waarde aan de WK Beachvolleybal. Het evenement kan van grote waarde voor de gemeente zijn: inwoners en toeristen hebben er plezier van en ondernemers en organisaties verdienen er aan. Daarbij wil de gemeente wel inzichtelijk krijgen wat deze evenementen nu feitelijk bijdragen of bij gaan dragen aan de regionale economie. Om dit inzicht te krijgen heeft de gemeente aan het Sports Economics Research Centre van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen gevraagd om een prognose te maken van de economische impact van het evenement, volgens de beproefde methode van de Werkgroep Evaluatie Sportevenementen (WESP). Deze methodiek is tot stand gekomen door verschillende wetenschappers en onderzoekers op het gebied van sporteconomie en heeft als doel om de directe additionele bestedingen als gevolg van een (sport-)evenement zuiver in kaart te brengen. 6

7 2. Methode Prognose economische impact Voor de prognose van de economische impact is gebruik gemaakt van een gestandaardiseerde methode, welke landelijk is vastgesteld in de Werkgroep Evaluatie Sportevenementen (WESP). In WESP werken wetenschappers en onderzoekers van verschillende hogescholen, universiteiten en enkele andere maatschappelijke en onderzoeksorganisaties, zoals NOC*NSF, het Mulier Instituut en het CBS, samen om standaardrichtlijnen te ontwerpen om de sociale, economische en promotionele impact van (sport)evenementen te meten. Doel van de WESP is om samen te komen tot uniforme standaarden, om zo onderzoek vergelijkbaar te maken en op een hoog niveau te krijgen en houden. Het begrip economische impact behoeft enige toelichting. De economische impact van een sportevenement wordt gedefinieerd als de extra bestedingen die door dit evenement veroorzaakt worden in een bepaalde afgebakende omgeving van het evenement, in dit geval de gemeente Apeldoorn. Er is gekozen voor deze afbakening omdat de provincie, door middel van een WESP-onderzoek wil weten wat de economische impact kan zijn voor de gemeente Apeldoorn. Het onderzoek voor de economische impact van een sportevenement richt zich in principe op de additionele uitgaven in de gemeente Apeldoorn van de volgende vier actoren rondom het evenement: Bezoekers Deelnemers Media Organisatie Bij de bepaling van de economische impact vanuit de organisatie wordt gekeken naar de inkomsten en uitgaven van de organisatie die direct in de gemeente Apeldoorn worden gedaan. Er wordt nadrukkelijk niet gekeken naar de inkomsten van uitgaven van derden (personen of organisaties) waarvan de organisatie inkomsten ontvangt of aan wie het uitgaven doet. Voor onderhavig onderzoek is gebruik gemaakt van de richtlijnen die door de WESP zijn vastgesteld, te weten de Richtlijnenhandboeken Raming Economische Impact, Economische Impact en Bezoekersprofiel (allen versie 1.1). Deze handboeken zijn te downloaden via de website van de WESP: 7

8 Afbakening Zoals hiervoor al aangegeven zal dit onderzoek zich beperken tot de gemeente Apeldoorn. Daarnaast is het goed om te weten hoe het evenement zelf is afgebakend. Mede op verzoek van de gemeente Apeldoorn wordt breder gekeken dan alleen het hoofdevenement sec. Ook worden de activiteiten meegenomen rondom het evenement heen, de zogenaamde side-events. Een deel daarvan is gericht op de maatschappelijke effecten bij de lokale bevolking. Een voorbeeld hiervan zijn de toernooien (beach-)volleybal die op scholen en buitenschoolse opvang zullen worden georganiseerd om kinderen in beweging te krijgen en hen te interesseren in sport in het algemeen en volleybal in het bijzonder. Daarnaast zullen er enkele side-events worden georganiseerd die moeten bijdragen aan een hogere economische spin-off in de vorm van: - Meer toeschouwers naar het evenement trekken (en een grotere kaartverkoop realiseren) - Meer bezoekers in het algemeen tijdens het evenement naar gemeente Apeldoorn halen, dus ook personen die niet naar het evenement zelf gaan, maar bijvoorbeeld wel de sfeer van het evenement in de binnenstad willen opsnuiven. - Grotere (dag-)bestedingen door voorgenoemde typen bezoekers in gemeente Apeldoorn - Een langer verblijf in stad Apeldoorn en haar omgeving, waaronder meer overnachtingen - Een goede sfeer en imago in de stad creëren die zowel zorgt voor terugkerende bezoekers van het evenement als het interesseren van een publiek dat niet ter plaatse was, voor een toekomstig bezoek aan de gemeente Apeldoorn. Voor deze laatste groep speelt beeldvorming in de media een belangrijke rol. Dit laatste punt zal niet in deze economische prognose worden berekend, aangezien het een lange termijn effect is. Zoals vermeld gaat de economische impact om de additionele bestedingen die direct, dus op de korte termijn, door het evenement binnen de gemeente Apeldoorn neerslaan. Tot het evenement rekenen we alleen de zes dagen waarop er in Apeldoorn gespeeld wordt. Bestedingen op andere dagen door de organisatie of van bezoekers die speciaal voor het evenement naar Apeldoorn komen (maar nog wel nog langer blijven) worden wél tot het evenement gerekend, maar een side-event een week voorafgaand aan de WK niet. Dataverzameling Om tot de benodigde gegevens en kennis te komen is er deskresearch verricht en data verzameld bij verschillende partijen die betrokken zijn bij de WK Beachvolleybal 2015, waaronder de gemeente Apeldoorn zelf en de organisatie van het evenement TIG Sports. Daarnaast is gekeken naar informatie van vergelijkbare evenementen, zoals de Grand Slam Beachvolleybal in Den Haag en de World League Volleyball wedstrijden die in 2013 in Omnisport Apeldoorn plaatsvonden. Voor een volledig overzicht van de bronnen zie bijlage 1. 8

9 3. Raming economische impact Met de economische impact van een evenement, zoals de WK Beachvolleybal, wordt bedoeld de additionele, dat wil zeggen extra, bestedingen die door dit evenement worden veroorzaakt in een afgebakend gebied. In dit geval wordt met dit gebied de gemeente Apeldoorn bedoeld. Bij een internationaal topsportevenement zoals de WK Beachvolleybal zijn verschillende economische effecten te onderscheiden: bestedingen door toeschouwers, overnachtingen door deelnemers, uitgaven en inkomsten van de organisatie, enzovoorts. In zekere zin zijn dit allemaal economische effecten : ze zijn een gevolg van het sportevenement voor de economie. De centrale vraag is: welke effecten zijn echt additioneel en zijn niet het gevolg van een verschuiving van de binnenlandse, of in dit geval binnengemeentelijke vraag? Wat zijn additionele bestedingen? We beschouwen in principe alleen de bestedingen additioneel die aan twee voorwaarden voldoen: Er is een oorzakelijk verband met de organisatie van het evenement. In de praktijk betekent dit dat alleen de bestedingen worden meegenomen van bezoekers, deelnemers, organisatie en pers die speciaal voor het evenement naar gemeente Apeldoorn zijn gekomen. In dit onderzoek worden uitgaven van de bewoners van Apeldoorners als niet-additioneel gezien, omdat het aannemelijk is dat zij het geld dat zij aan of door het evenement besteedden anders ook in Apeldoorn zouden hebben uitgegeven. We gaan er derhalve vanuit dat indien het evenement op een andere locatie (wereldwijd) zou zijn gehouden, er geen Apeldoorners zijn die speciaal daarvoor naar deze andere locatie zouden zijn gereisd. De uitgaven gerelateerd aan het sportevenement moeten niet worden teniet gedaan door vermindering van de vraag in andere delen van de economie, met andere woorden als er sprake is van verschuiving van vraag. Een voorbeeld van verschuiving zijn subsidies van de locale overheid: als het evenement niet in gemeente Apeldoorn had plaatsgevonden, waren deze uitgaven van de gemeente naar alle waarschijnlijkheid toch ook in de Apeldoornse economie terechtgekomen. In feite is dit dus een verschuiving van vraag binnen Apeldoorn. Deze uitgaven worden dus niet meegeteld als additioneel. 9

10 Schatting aantal bezoeken Voor de raming van de economische impact is de eerste stap om een schatting te maken van het aantal bezoekers. Omdat nog niet alles bekend is over de precieze invulling van het programma zullen de nodige aannames gemaakt moeten worden. We gaan uit van het volgende scenario voor het deel van de WK Beachvolleybal dat in 2015 in Apeldoorn zal plaatsvinden: - Het beachvolleybalstadion in Apeldoorn heeft een capaciteit van personen. - De organisatie streeft naar zoveel mogelijk volle tribunes en zal daar haar prijsstrategie (lage prijzen en veel gratis kaarten) op aanpassen. We denken dat een gemiddelde bezettingsgraad van 80% daarmee reëel is. - Naast bezoekers aan het evenement mikt Apeldoorn ook op bezoekers aan de stad die niet in het stadion komen, mede door de side-events zoals Apeldoorn draait door. Deze bezoekers nemen we ook mee in de economische impact berekening. Hierover zijn echter geen vergelijkbare cijfers uit andere studies. We gaan er vanuit dat voor elke twee additionele bezoekers vanuit de rest van Nederland (dus van buiten de gemeente Apeldoorn) aan het evenement zelf, er één persoon extra naar de stad komt zonder het hoofdevenement te bezoeken. Dit noemen we de aanzuigfactor en deze is dus 1,5. De aanname is verder dat deze personen gemiddeld hetzelfde in de gemeente Apeldoorn zullen besteden op een dag, maar niet blijven overnachten. Er zijn weinig evenementen waarover iets bekend is over het aantal wedstrijden dat een toeschouwer bezoekt bij evenementen met meer meerdere onderdelen. Bij de Europese Jeugd Olympische Spelen (EYOF) in Utrecht kwam 61% van de bezoekers voor één onderdeel. Dit was echter een tiendaags evenement, met veel bezoekers die voor bekenden kwamen. Bij de World League Volleybalwedstrijden (2 x 2 weekenddagen) in Apeldoorn, kwamen bezoekers gemiddeld naar 1,3 wedstrijddagen. Bij Outdoor Gelderland (6-daags evenement) waren bezoekers gemiddeld 2,7 dagen aanwezig. Doordat de organisatie van de WK Beachvolleybal van plan is lage prijzen te hanteren en veel gratis kaarten weg te geven aan speciale doelgroepen verwachten we dat een groot deel (75%) van de bezoekers maar naar één sessie (van 2 of 3 wedstrijden) per dag gaat. Van het kwart dat er meer dan één bezoekt, zal ook weer 25% alle drie de sessies aandoen. Gemiddeld is een bezoeker dan bij 1,3 sessies aanwezig. Dat zou betekenen dat er in totaal sessiebezoeken worden gedaan en dagbezoeken. Schatting bezoeken WK beachvolleybal in Apeldoorn Capaciteit stadion Aantal sessie per dag 3 Aantal dagen van het evenement 6 Gemiddelde bezettingsgraad stadion 80% Aantal sessiebezoeken Gemiddeld aantal sessies per dag per persoon 1,3 Aantal dagbezoeken

11 Bezoekers: herkomst, type en additionaliteit Waar komen de bezoekers vandaan? Bij de Grand Slam beachvolleybal 2013 in Den Haag was het aandeel buitenlander 8%, waarvan meer dan de helft niet-additioneel. Die wonen dus al in Den Haag of waren vanwege een andere primaire reden in die stad. Bij EYOF was het aandeel buitenlandse bezoekers hoger, 14%. Apeldoorn lijkt niet de meest voor de hand liggende plek voor buitenlanders om het WK te bezoeken, afgezien vanwege de nabijheid voor Duitsers en in mindere mate Polen. Anderzijds is een WK meer aansprekend dan een GS. Een aandeel van 8% van de dagbezoeken uit het buitenland lijkt ons reëel, maar één en ander hangt ook af van de loting en buitenlandpromotie. Het aandeel lokale bezoekers loopt soms sterk uiteen. Bij de GS Beachvolleybal was 22% Hagenees, bij EYOF lag het aandeel van de lokale bevolking op 44% en bij de WL Volleybal kwam een kleine 30% uit Apeldoorn. Aangezien de organisatie de tribunes in Apeldoorn zo goed mogelijk wil vullen met vooral lokale bezoekers (kinderen) lijken dit te lage inschattingen. We schatten dat het aandeel lokale bezoeken rond de 50% zal liggen. Het aandeel uit de rest van Nederland komt dan op 42% uit. komt het totaal aandeel verblijfsbezoeken op 13%. ongeveer de helft van dat bij de GS Beachvolleybal (27%). Het is vergelijkbaar met de Giro-etappe in Utrecht (33.500). Van de Apeldoornse dagbezoekers zal zo n 5% additioneel zijn. Dit zijn bezoekers die anders naar één van andere locaties zouden zijn gegaan voor dit evenement, maar nu in gemeente Apeldoorn blijven. Van de buitenlandse verblijfsbezoekers zal het overgrote deel (90%) additioneel zijn. De overige 10% was anders ook in gemeente Apeldoorn geweest. Voor eendag-bezoekers ligt dit aandeel iets hoger (20%) verwachten we. Bij eendagbezoekers uit de rest van Nederland is 90% additioneel en zal een lager aandeel (70%) van de verblijfsbezoekers additioneel zijn. Een deel van de verblijfsbezoekers bezoekt het evenement in een geplande vakantie. Van de Apeldoorners is naar verwachting maar een klein deel (5%) additioneel. Bezoeken Apeldoorn NL elders Buitenland Totaal Aandeel 50% 42% 8% Dagbezoeken Verblijfsbezoek 20% 60% 13% Eéndagbezoek 100% 80% 40% 87% 11 De bezoeken kunnen we indelen in dagbezoeken en verblijfsbezoeken (overnachters). Voor Apeldoorners gaan we er vanuit dat het aandeel overnachters verwaarloosbaar is en daarom is dit aandeel op 0% gehouden. Van de overige Nederlanders schatten we dat 20% van de bezoeken een verblijfsbezoek is en voor de buitenlanders 60%. Daarmee Aantal verblijf Aantal eendagbezoeken Additioneel verblijf 70% 90% Add. eendagbezoeken 5% 90% 80% Aanzuigfactor 1,5 Add. verblijfbezoeken Add. eendagbezoeken

12 12 Dagbestedingen van bezoekers Met behulp van de gemiddelde bestedingen per (evenement-)bezoek, per dag dus, is nu een inschatting te maken van de totale additionele dagbestedingen van de WK Beachvolleybal in Apeldoorn. Bij de GS Beachvolleybal waren de dagbestedingen van additionele bezoekers 33 euro en bij de WL Volleybal 16 euro. Tijdens de EYOF gaven additionele Nederlanders 31 euro per dag uit en de buitenlanders 181 euro. Deze bedragen zijn exclusief overnachtingen en toegang, welke bij de organisatorische impact al terugkomt. Deze gemiddelde uitgaven van de GS lijken representatief voor de WK in Apeldoorn. Met die cijfers als basis verwachten we dat de additionele Apeldoorners het minst uitgeven, zo n 20 euro per dag. Voor de andere dagbezoekers ligt dit bedrag hoger: 30 euro voor Nederlanders en 50 euro voor buitenlandse bezoekers. Van overnachters mag worden aangenomen dat zij per dag het meest besteden. Hier rekenen we met 50 euro voor Nederlanders en 70 euro voor buitenlanders. De totale additionele dagbestedingen komen dan uit op Uitgavenpost Apeldoorn NL Buitenland elders Totaal Add. verblijfbezoeken Add. dagbezoeken dagbestedingen verblijf 50,00 70,00 dagbestedingen 1dagbez. 20,00 30,00 50,00 Totale additionele dagebestedingen Overnachtingsbestedingen van bezoekers Van de overnachtende bezoekers mag worden aangenomen dat zij gemiddeld het evenement minimaal 2 dagen en maximaal 6 dagen zullen bijwonen. Bij de GS Beachvolleybal was het gemiddelde 3,4 nacht. Dit zal mogelijk zo n drie nachten zijn voor Nederlandse overnachters en vier voor buitenlandse. Dit nemen we hier ook over. Het aantal additionele verblijfsbezoekers komt daarmee op de helft van het aantal verblijfsbezoeken. We nemen aan dat het aantal nachten dat bezoekers in gemeente Apeldoorn verblijven gelijk is aan het aantal dagbezoeken. Iemand die twee overnachtingen doet kan net zo goed op één dag het evenement bezoeken als op twee of drie dagen. Het totaal aantal additionele overnachtingen komt uit op De gemiddelde bestedingen aan overnachtingen ligt vaak rond de 30 euro bij Nederlanders en ruim 50 euro bij buitenlanders. Hiermee zou de totale economische impact door bestedingen aan overnachtingen van bezoekers uitkomen op een kleine ton. Uitgavenspost NL elders Buitenland Totaal Add. verblijfbezoeken gem. bezoeken/bezoeker 3 4 add. bezoekers Overnachtingen per bezoek 3 4 Add. overnachtingen Gemiddelde overnachtingskosten pppn 30,00 60,00 Overnachtingbestedingen

13 Bestedingen door langer verblijf bezoekers Niet alle overnachters gaan meteen na het evenement direct naar huis, ook niet degenen die speciaal voor het evenement zijn gekomen. Van de Nederlandse verblijvers is het aannemelijk dat zij gemiddeld nog één nacht langer (vooraf/achteraf) in gemeente Apeldoorn verblijven dan het evenement duurt, van buitenlandse overnachters zal dit korter zijn, gemiddeld een halve dag. Raming totale bezoekers bestedingen In de tabel hieronder zijn alle verwachte bezoekers bestedingen nog eens samengevat. De totale economische impact vanuit bezoekers ramen we op een kleine half miljoen euro, waarvan ongeveer één derde van buitenlandse bezoekers. De dagbestedingen beslaan ongeveer driekwart van alle additionele bestedingen. Als zij op die extra dagen hetzelfde uitgeven als op de dagen van het evenement (50 en 70 euro respectievelijk), dan zullen deze bezoekers samen nog zo n euro extra besteden in gemeente Apeldoorn. Uitgavenspost NL elders Buitenland Totaal Additionele verblijvers Gem. duur langer verblijf 1 0,5 Uitgaven per dag 50,00 70,00 Totale bestedingen door langer verblijf Uitgavenspost Dagbestedingen bezoekers Apeldoorn NL elders Buitenland Totaal Overnachtingen Uitgaven langer verblijf Totaal

14 Economische impact deelnemers De bestedingen van deelnemers en hun begeleiders bij een WK beachvolleybal zijn allemaal additioneel. Deze zullen immers bij een andere locatie van het evenement zeker niet in de gemeente Apeldoorn landen. Er zullen 24 teams van twee personen in Apeldoorn spelen. Per team is er gemiddeld één begeleider. Daarnaast zijn er naar verwachting nog circa 12 officials van de FIVB. Hierdoor komt het totaal aantal personen die wij tot de deelnemers rekenen uit op 84. De verwachting is dat de teams en officials zo n acht dagen in de regio Apeldoorn zullen verblijven. Vooral omdat zij eerder in de regio zullen zijn om te trainen en te wennen aan de omstandigheden in Apeldoorn. Een deel zal al vanaf vier dagen voorafgaand aan het evenement in Apeldoorn zijn, maar dat geldt mogelijk niet voor alle teams. Ook zal de helft van de teams al uitgeschakeld zijn na de poulefase en dus niet de volle zes wedstrijddagen in Apeldoorn blijven. De eigen bestedingen van deze personen zal beperkt zijn. De organisatie van het evenement neemt namelijk de overnachtingen voor haar rekening en zorgt ook voor eten en drinken (full board). De overige bestedingen aan bijvoorbeeld materialen, sportvoeding, souvenirs, etc. moeten deze personen wel zelf betalen. We schatten deze uitgaven op vijftig euro per persoon per dag. De totale economische impact voor de gemeente Apeldoorn vanuit de deelnemers komt daarmee uit op ,-. Deelnemersbestedingen Totaal Deelnemers 48 Begeleiders 24 Officials 12 Gemiddeld aantal dagen in Apeldoorn aanwezig 6 Gemiddelde besteding per persoon per dag 50,00 Raming totale economische impact deelnemers

15 Bestedingen vanuit de media De organisatie van de WK beachvolleybal verwacht dat er 20 tot 25 personen vanuit de media in gemeente Apeldoorn gestationeerd worden tijdens het evenement. Hiervan is zo n 80% tot 100% afkomstig van buiten gemeente Apeldoorn en dus zijn er naar verwachting circa twintig journalisten additioneel. We gaan uit van een gemiddelde verblijfsduur van vier dagen en drie nachten. Voor de uitgaven van deze groep hanteren we een gemiddelde dagbesteding van 50 euro. Dit bedrag is relatief laag ten opzichte van sommige andere evenement, maar dat komt ook omdat de organisatie een groot deel van de consumpties voor haar rekening neemt (dit zit dus in de organisatorische bestedingen). In totaal komen de dagbestedingen vanuit de media uit op 4.000,-. De organisator verwacht dat van de additionele mediawerkers ongeveer de helft in gemeente Apeldoorn overnacht. De gemiddelde uitgave hiervoor zal naar verwachting honderd euro per persoon per nacht zijn. De bestedingen aan overnachtingen zijn daarmee naar verwachting 3.000,-. De economische impact van de media komt daarmee op 7.000,-. Media, totaal en additioneel Totaal Aantal media aanwezig (dagen; schatting) 25 Aandeel additionele mediawerkers 80% Aantal additionele mediawerkers 20 Gemiddeld aantal dagen aanwezig add. mediawerker 4 Gemiddelde dagbesteding 50,00 Dagbestedingen media Aandeel van additionele mediawerkers dat overnacht 50% Gemiddeld aantal overnachtingen 3 Gemiddelde besteding per nacht 100,00 Bestedingen aan overnachtingen media Totale economische impact media

16 Economische impact vanuit de organisatie Voor de raming van de economische impactberekening van de WK beachvolleybal in gemeente Apeldoorn is het van belang in kaart te brengen welke uitgaven de evenementenorganisator, in dit geval TIG Sports, gaan doen in de gemeente Apeldoorn en welke inkomsten het uit diezelfde gemeente zal genereren. Het saldo daarvan is de netto economische impact vanuit de organisatie. Voor de raming is veel afhankelijk van de keuzes die de locale organisatie doet (omvang van het evenement) en welke partijen welke verantwoordelijkheden krijgen met betrekking tot de uitvoering van de diverse activiteiten. In de eerste tabel staan de uitgaven voor het evenement door de organisatie die betrekking hebben op het Apeldoornse deel. De totalen zijn aangeleverd door de gemeente. Op basis van ervaringen bij andere evenementen en schattingen van de HAN zijn de uitgavenposten verdeeld naar binnen versus buiten de gemeente Apeldoorn. Alle kosten die met het stadion en overige delen van de sportinfrastructuur te maken hebben zullen buiten Apeldoorn worden gemaakt. Hetzelfde geldt voor de aankleding en inrichting van de faciliteiten. Van de faciliteiten voor spelers, pers en organisatie is de verwachting dat 90% lokaal neerslaat. Alle hotelovernachtingen van spelers en officials zullen naar verwachting in de gemeente Apeldoorn plaatshebben. Dit geldt volgens TIG ook voor de communicatiebestedingen. Van de overige uitgaven slaat naar verwachting de helft neer in de gemeente Apeldoorn. In totaal komen de organisatorische bestedingen specifiek voor het Apeldoornse deel van het evenement uit op ruim vier ton. Hiervan komt in Apeldoorn terecht. Dit is 39% van de totale bestedingen. In totaal zullen de aan Apeldoorn gerelateerde uitgaven hoger uitvallen, omdat ook generieke bestedingen zoals de algemene organisatorische kosten (TIG algemeen), de registratie (tv, internet) en de fee voor de internationale bond deels van toepassing zijn op het Apeldoornse deel van het evenement. Echter geen van deze bestedingen zal in Apeldoorn neerslaan is de verwachting. Daarom zijn deze bestedingen geen invloed op de berekening van de economische impact voor deze gemeente. Uitgavenspost Apeldoorn Buiten Apeldoorn Totaal Stadion en infrastructuur Faciliteiten spelers, pers, etc Aankleding en inrichting Hotels, eten en drinken Communicatie Organisatie Overig Totaal

17 Aan de inkomstenkant van de organisatie zijn er ook Apeldoornse posten. Deels zijn die nog niet bekend, zo wordt er nog gezocht naar sponsors van het evenement, ook in Apeldoorn. Tot op heden zijn er echter nog geen Apeldoornse sponsoren gevonden. Wel is bekend dat de gemeente Apeldoorn en de provincie elk een ton in het evenement gaan stoppen. Hierbij zijn de bestedingen aan side-events niet meegenomen. Daarvan mag overigens worden aangenomen dat deze vrijwel in zijn geheel in Apeldoorn terechtkomen, zodat de netto economische impact van die bestedingen rond de nul euro zijn. Naast de gemeente investeert ook het ministerie van VWS in de WK Beachvolleybal. De omvang hiervan is onduidelijk, maar in principe zou dat geld niet in Apeldoorn terecht komen als het evenement elders (bijvoorbeeld Arnhem) zou worden gehouden. Vandaar dat we die inkomsten van de organisatie beschouwen als van buiten de gemeente Apeldoorn. Met dat geld worden (deels) bestedingen in Apeldoorn gedaan en dus zijn die gelden additioneel. Dit geldt dus niet voor geld dat uit Apeldoorn zelf komt. Tot slot zijn er ook inkomsten in de vorm van betaalde entree. Voor een groot deel zullen de tribunes gevuld worden door kinderen (vanuit de side-events) en vanuit sponsoren. In overleg met TIG verwachten we dat er voor de poulefases er zo n 400 betaalde kaarten per sessie worden verkocht, met een gemiddelde prijs van vijf euro. Voor de eliminatieronden zullen er waarschijnlijk dubbel zoveel kaarten worden verkocht met een gemiddelde prijs van tien euro. De totale verwachte recette voor Apeldoorn komt daarmee op ,-. De verwachting is dat ongeveer 30% van de betalende bezoekers uit Apeldoorn afkomstig zal zijn. Dit komt neer op ,-. Bij de Grand Slam Beachvolleybal in Den Haag (2013) kwam 34% uit de eigen gemeente en bij de World League Volleyball wedstrijden in Apeldoorn (2013) was dit aandeel 29%. Voor zover we nu kunnen bekijken zal de organisatie er vanuit de gemeente Apeldoorn aan inkomsten kunnen ontvangen. Bij een sluitende begroting zou dan een kleine drie ton van buiten de gemeente afkomstig zijn. Inkomstenpost Apeldoorn Buiten Apeldoorn Totaal Subsidie gemeente Subsidie Provincie Recette Subsidie Rijk en Overig Onbekend Onbekend Onbekend Sponsoring Onbekend Onbekend Onbekend Totaal Uit bovenstaande is op te maken dat de organisatie van de WK Beachvolleybal ,- besteed in Apeldoorn, terwijl het ook ,- uit de gemeente ontvangt. Dit zorg voor een kleine, maar positieve, netto economische impact van ,- vanuit de organisatie van het evenement. Economische impact organisatie Apeldoorn Inkomende geldstromen van buiten Apeldoorn Uitgaande geldstromen buiten gemeente Apeldoorn Netto Economische impact organisatie

18 Kanttekeningen (1): Multiplier In dit onderzoek is er niet gewerkt met een multiplier op de toename van de (autonome) bestedingen door de komst van de WK beachvolleybal naar Apeldoorn. De multiplier is de mate waarin een bestedingseffect verder doorwerkt in de economie, waarbij ook indirecte effecten zichtbaar worden. De multiplier maakt geen deel uit van de WESPmethodologie om de economische impact te berekenen omdat er nog veel onduidelijkheid (en tussen economen veel onenigheid) is over de omvang van de multiplier in het algemeen en bij sportevenementen in het bijzonder. Met een multiplier groter dan 1 zijn de indirecte effecten van de toegenomen bestedingen in Apeldoorn positief en betekent dit dat er een indirect effect is waardoor de totale economische impact op de langere termijn groter wordt. 18 Kanttekeningen (2): Verdringingseffecten. In de hiervoor geleverde berekeningen is er geen rekening gehouden met mogelijke verdringingseffecten. Door de organisatie van een groot sportevenement zullen ook mensen juist de provincie verlaten of op een niet naar Apeldoorn komen. Een deel daarvan zal de geplande bestedingen later (of eerder) inhalen, maar ook een deel zal deze bestedingen niet of elders doen, waardoor er een negatief effect is op de economische impact. Dit effect is nu niet meegenomen in de voorgaande berekeningen. Hetzelfde geldt overigens voor lange termijn effecten zoals terugkerende bezoekers of nieuwe toeristen die door het evenement juist naar Apeldoorn worden getrokken.

19 4. Conclusie Dit onderzoek staat in het teken van de mogelijke economische impact van de WK Beachvolleybal voor de gemeente Apeldoorn. Met de economische impact van een evenement, zoals de WK Beachvolleybal, wordt bedoeld de additionele, dat wil zeggen extra, bestedingen die door dit evenement worden veroorzaakt in een afgebakend gebied. In dit geval wordt met dit gebied de gemeente Apeldoorn bedoeld. Bij een internationaal topsportevenement zoals de WK Beachvolleybal in 2015 worden verschillende economische effecten onderscheiden: bestedingen door toeschouwers, overnachtingen door deelnemers, uitgaven en inkomsten van de organisatie. Vanwege het verkennende karakter zijn nog niet alle details bekend over de mogelijke invulling van het evenement. Hierbij is uitgegaan van 50 wedstrijden, verdeeld over 6 speeldagen met elk drie sessies van twee of drie wedstrijden. Omdat de doelstelling van de organisatie is om zoveel mogelijk volle tribunes te realiseren bij het WK, gaan we uit van veel gratis kaarten en lage prijzen, met als gevolg een hoge gemiddelde bezettingsgraad van 80% in het stadion. We verwachten dat mede hierdoor Apeldoorners goed zullen zijn voor de helft van de bezoeken. Het buitenlandse aandeel ramen we op 8%. De bezoekers aan de WK Beachvolleybal in Apeldoorn zorgen voor bijna zes ton aan economische impact voor deze gemeente. Zij zijn goed voor 90% van de extra bestedingen die in de gemeente Apeldoorn neerslaan door het evenement. De deelnemende teams en officials zorgen voor een economische impact van ,- en de media zou nog kunnen zorgen voor 7.000,- aan additionele bestedingen in Apeldoorn. De netto impact vanuit de organisatie wordt nu geraamd op een klein, positief saldo van ,-. De raming van de totale economische impact van de WK Beachvolleybal voor de gemeente Apeldoorn komt daarmee uit op ,-. Hierbij wordt wel aangetekend dat er nog veel onzekerheden zijn rondom het evenement zelf en de activiteiten daaromheen, zoals side-events,, die de werkelijke impact nog sterk kunnen beïnvloeden. Categorie Raming economische impact Bezoekers Deelnemers/teams Media Organisatie Economische impact

20 Bijlage: Bronnen Geraadpleegde literatuur Boer, W. de (2011). Wereldkampioenschappen baanwielrennen economische impact, bezoekersprofiel en beleving. Nijmegen: Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Boer, W. de, E. Gerritsen, E. de Klerk, H. van de Wetering, C. Wijn (2013). Maak van je evenement een A-merk een handreiking voor het vergroten van de economische spin-off bij evenementen. Arnhem: Provincie Gelderland, BMC en Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Boer, W. de (2013). World League Volleyball Apeldoorn Economische impact en bezoekersprofiel. Nijmegen: Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Groot, M. de, S. Blom, M. van der Gugten (2012), Meer halen uit sportevenementen. Evaluatie VWS beleidskader pilots sportevenementen. Amsterdam: DSP-groep. Groot, M. de, P. Duivesteijn (2013). Handboek Meer halen uit sportevenementen. Amsterdam: DSP-groep. Breedveld, K., Hover, P., Pulles, I., Romijn, D., Verhagen, S., Smits, F., Dijk, B. & Eekeren, F. van (2014) European Youth Olympic Festival : Olympisch sportfeest onder de Dom : onderzoek EYOF Utrecht 2013 : overall rapportage. Utrecht: Mulier Instituut/ Hogeschool Utrecht/ Universiteit Utrecht Hover, P., E. Oldenboom, J. Straatmeijer, J. Kock (2013). Prognose economische impact WK Hockey Utrecht: Mulier Instituut. Klomp, M. (2013). Economische Impact Grand Slam Beachvolleybal Een onderzoek naar de economische impact die het Grand Slam Beachvolleybal 2013 teweeg brengt in de stad Den Haag. Den Haag: Haagse Hogeschool. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (2013) Beleidskader Sportevenementen. Den Haag: Rijksoverheid. Werkgroep Evaluatie Sportevenementen (2013). Richtlijnenhandboek Prognose Economische Impact 20

21 Geraadpleegde websites Met medewerking van: Jelle Schoemaker (HAN) Gitte Kloek (Haagse Hogeschool) Henk Wijnsma (gemeente Apeldoorn) Roelof de Graaf (gemeente Apeldoorn) Willem Overdiep (TIG Sports) Foto s voorpagina (v.l.n.r.) Siebe Swart Luchtfotografie Thepostonline UitinApeldoorn 21