Wat leveren patiëntenportalen op voor de gezondheidszorg en de zorg voor de patiënt? Inzichten uit wetenschap en praktijk
|
|
- Theophiel Meijer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Wat leveren patiëntenportalen op voor de gezondheidszorg en de zorg voor de patiënt? Inzichten uit wetenschap en praktijk
2 Wat leveren patiëntenportalen op voor de gezondheidszorg en de zorg voor de patiënt? Inzichten uit wetenschap en praktijk Evianne Wijenberg en Marloes Versleijen, adviseurs Vilans Postbus 8228, 3503 RE Utrecht Telefoon: (030) , Website: Utrecht, oktober 2014
3 Inhoud 1. Vooraf Functionaliteiten van patiëntenportalen Wat leveren patiëntenportalen op voor de gezondheidszorg en de zorg voor de patiënt? (perspectief wetenschap) Wat zien we in de praktijk? Conclusie en kansen voor de praktijk... 7 Bronnen... 8 VILANS / Wat leveren patiëntenportalen bij op voor de gezondheidszorg en de zorg voor de patiënt? Inzichten uit wetenschap en praktijk. 3
4 1. Vooraf Patiënten raken steeds meer geïnteresseerd in ehealth. Om te communiceren met hun zorgverleners, om afspraken te maken, voor het aanvragen van (herhaal)medicatie en om hun medisch dossier in te zien (Wakefield et al. 2010; Woods et al. 2013). Een voorbeeld is de inzet van het zogenoemde patiëntenportaal in de eerste lijn: een online toegangspoort die de patiënt via meerdere functionaliteiten regie geeft bij het vergaren en delen van informatie over zijn gezondheid (Nictiz, 2011). Meestal beheert de zorgaanbieder het portaal. Als paddenstoelen Patiëntportalen schieten als paddenstoelen uit de grond. In Nederland bieden inmiddels ruim 50 ICT-leveranciers patiëntenportalen aan (Nictiz, 2011). Patiëntportalen lijken veelbelovend. Zo zou het de tevredenheid, de eigen regie en het zelfmanagement van de patiënt vergroten (Boshuizen et al. 2014). Ook implementeren steeds meer zorgorganisaties een patiëntenportaal vanuit de gedachte dat het bijdraagt aan betere gezondheidsuitkomsten en efficiëntie (Otte-Trojel e.a., 2014). Gebruik patiëntenportalen Maar wat hebben patiëntenportalen precies te bieden? En welke functionaliteiten zijn er te onderscheiden? Wat leveren patiëntenportalen op voor de zorg en de patiënt vanuit het perspectief van de wetenschap? En wat betekenen deze inzichten voor de praktijk? Daar gaat dit artikel over. We willen inzicht geven in het gebruik van patiëntenportalen, vanuit zowel de wetenschap als de praktijk. Meer weten? Wil je meer weten over ehealth in de praktijk en de inzet van patiëntenportalen? Ga dan naar het thema ehealth op het Kennisplein Chronische Zorg. Inzichten uit wetenschap en praktijk. 3
5 2. Functionaliteiten van patiëntenportalen Patiëntenportalen zijn er in verschillende soorten en maten. Ze bieden gemaksdiensten -zoals online afspraken maken -maar dienen ook als verlengstuk van het consult. Bijvoorbeeld door het inzien van (een deel van) het medisch dossier, toegang tot betrouwbare gezondheidsinformatie, e-consulten het individueel zorgplan en zelfmanagementondersteuning. Overzicht van functionaliteiten Globaal zien we acht typen functionaliteiten van patiëntenportalen. Onderstaande tabel geeft een overzicht van type functionaliteiten met voorbeelden. Tabel 1. Overzicht van type functionaliteiten van patiëntenportalen. Deze tabel is gemaakt op basis van praktijkervaring en literatuur (zie bronnen ). Type functionaliteit 1. Online praktische zaken regelen 2. Toegang/inzage in medische gegevens 3. Interactie tussen: zorgverlener-patiënt patiënt-patiënt 4. Individueel zorgplan 5. Zelfmetingen invoeren 6. Zelf een dossier bijhouden 7. Geaccordeerde gezondheidsinformatie vinden 8. Online zelfmanagement ondersteuning Voorbeelden Een (e-)afspraak maken met de huisarts / praktijkondersteuner Aanvragen van (herhaal)medicatie Toegang tot (deel van) het medisch dossier Inzage in (online) medicatiegegevens en lab-uitslagen Consult via (e-consult) Beeldverbinding tussen patiënt en zorgverlener Patiëntencommunity Patiënt stelt zelf of samen met zorgverlener doelen, bijvoorbeeld op het gebied van voeding of beweging Patiënt vult een vragenlijst in ter voorbereiding op het consult Gezondheidsgegevens bijhouden en invoeren, zoals bloeddruk en gewicht Maken van notities over ervaringen en gezondheidsklachten Links naar betrouwbare informatie over (chronische) aandoeningen en medicatie zoals thuisarts.nl Online leefstijl-coaching, bijvoorbeeld op het gebied van stoppen met roken of beweging Inzichten uit wetenschap en praktijk. 4
6 3. Wat leveren patiëntenportalen op voor de gezondheidszorg en de zorg voor de patiënt? (perspectief wetenschap) Wat zegt de wetenschap over wat patiëntenportalen opleveren voorde gezondheidszorg en de zorg voor de patiënt? Hard bewijs ontbreekt In het algemeen blijkt dat hard wetenschappelijk bewijs voor de (positieve) impact van (het gebruiken van) patiëntenportalen op de gezondheidszorg en zorg voor de patiënt ontbreekt (Ammenwerth et al., 2012). Sommige studies laten een positieve invloed van patiëntenportalen zien (bijvoorbeeld Tenforde et al. 2012) andere studies tonen geen positieve invloed aan op bepaalde uitkomstmaten (bijvoorbeeld Tuil et al. 2007; Lin et al. 2005). Positieve effecten Ondanks de behoefte aan meer en beter onderzoek, zijn er wel degelijk aanwijzingen waaruit blijkt dat patiëntenportalen een positieve invloed kunnen hebben op verschillende gezondheidsuitkomsten. Zo blijkt uit Amerikaans wetenschappelijk onderzoek (Otte-Trojel et al. 2014), dat patiëntenportalen kunnen leiden tot verbeteringen in: klinische uitkomsten therapietrouw patiënt-zorgverlener communicatie patiëntempowerment patiënttevredenheid met de gezondheidsdiensten Verbeteringen Vier mechanismen die ten grondslag liggen aan deze verbeteringen zijn: inzage van de patiënt in persoonlijke gezondheidsinformatie; activatie van informatie (nieuwe en effectieve manieren om informatie te gebruiken en te presenteren, bijvoorbeeld: de patiënt krijgt een herinnering via het patiëntenportaal); continuïteit van zorg (gemakkelijkere en verbeterde toegang voor patiënten om hun zorgverlener te bereiken); het gemak van de diensten (vergemakkelijken van navigeren in de gezondheidszorg). Zorggebruik als indicator De patiëntenportalen leiden nog niet tot minder zorggebruik (Otte-Trojel et al. 2014). Dat is opvallend omdat patiëntenportalen regelmatig genoemd worden in het kader van efficiency (Artsennet KNMG, 2014). Wetenschappelijk bewijs hiervoor is dun. Een groot deel van de studies uit de review die zorggebruik meenemen als indicator, laten zelfs een toename in zorggebruik zien. Slechts één van de acht geïncludeerde studies toont lager zorggebruik aan. Mogelijke verklaring is dat een patiëntenportaal nog vooral wordt ingezet als aanvulling op de huidige zorgverlening en niet zozeer als vervanging van bepaalde onderdelen van zorg. Verder benoemt Otte-Trojel et al. (2014) dat meer wetenschappelijk onderzoek nodig is naar de mechanismen en context waarin patiëntenportalen gebruikt worden en welke invloed zij hebben op verschillende uitkomsten, zoals patiëntenzorg en patiënttevredenheid. Inzichten uit wetenschap en praktijk. 5
7 4. Wat zien we in de praktijk? De wetenschappelijke inzichten bieden nog geen hard bewijs voor de positieve invloed van patiëntenportalen voor de gezondheidszorg en de zorg voor de patiënt. Ondanks dat portalen handig kunnen zijn, valt het gebruik ervan in de praktijk tegen. Toch zijn veel zorgorganisaties en gezondheidscentra volop bezig met implementeren. Praktijkinzichten We zien dat het gebruiken van portalen niet eenvoudig is. Zo heeft Vilans samen met twee zorggroepen een zogenoemd co-creatietraject doorlopen om het gebruik van twee portalen te stimuleren. Uit deze projecten (zie ook: Boshuizen & Loopik, 2014 zijn een zevental inzichten ontstaan: 1) onbekend maakt onbemind. De meeste zorgverleners en patiënten zijn onbekend met het bestaan van het portaal en de mogelijkheden hiervan. 2) door de bomen het bos niet zien. Zorgverleners en patiënten raken overweldigd door de veelheid aan functionaliteiten en mogelijkheden van een portaal. 3) geen aansluiting bij behoeften. Portalen zijn vaak ontworpen vanuit een technisch en medisch perspectief en sluiten niet aan bij de wensen en behoeften van patiënten (de gebruikersgroep). 4) kloof tussen management en praktijk. Er is weinig afstemming tussen het management en de praktijk over het implementeren van een portaal en alles wat hierbij komt kijken. 5) geen inbedding in zorgproces. Werken met een portaal is voor zorgverleners nu vaak iets dat erbij komt. 6) geen ruimte voor gewenning. Er wordt weinig ruimte vrijgemaakt voor het leren werken met een patiëntenportaal. 7) gedragsverandering blijft complex. Ondanks dat men met portalen gedragsverandering wil vergemakkelijken en/of stimuleren, is dit ook zonder ehealth lastig ). Stimuleren gebruik In dit traject hebben zorgverleners, patiënten en ontwikkelaars van het portaal samen oplossingen bedacht en uitgevoerd om het gebruik te stimuleren. Zij deden dit door middel van co-creatie: in 3 sessies bepaalden ze samen hoe ze het portal gebruiken, hoe ze het gebruik kunnen stimuleren bij de betrokken stakeholders en hoe ze dat gebruik meten. Omdat iedereen vanaf de start betrokken is en zeggenschap heeft, ontstaat veel draagvlak. Zolang je patiënten en zorgverleners de koers maar laat bepalen, aldus Boshuizen & Loopik (2014). Tips: groot denken, klein beginnen Wat werkt in de praktijk is om heel klein te beginnen en stap-voor-stap verder uit te breiden. Hieronder geven we je zeven tips om succesvol met het gebruiken van een portaal aan de slag te gaan. 1. Informeer patiënten én praktijkmedewerkers. 2. Houd het simpel. Begin met één of enkele functionaliteiten. Doe daar ervaring mee op. Als dat goed gaat, breid dan uit. 3. Sluit aan bij de behoefte. 4. Betrek praktijkmedewerkers bij de aanschaf en implementatie. 5. Bed het werken met het portaal in, in het zorgproces. 6. Neem de tijd voor gewenning. 7. Heb reële verwachtingen. Inzichten uit wetenschap en praktijk. 6
8 5. Conclusie en kansen voor de praktijk Patiëntenportalen schieten als paddenstoelen uit de grond. Ze kunnen bijdragen aan meer persoonsgerichte zorg en eigen regie van de patiënt. De portalen bieden de patiënt en de zorgverlener een grote hoeveelheid aan functionaliteiten, te onderscheiden naar gemaksdiensten (bijvoorbeeld online een afspraak maken) of als verlengstuk van het consult (bijvoorbeeld de mogelijk het medisch dossier in te zien). Zo kunnen patiënten thuis hun gegevens inzien en hun gezondheid en ziekte beter monitoren. Zorgverleners kunnen sneller en gemakkelijker zaken rond gezondheid en ziekte van de patiënt regelen. Aanwijzingen voor verbeteringen Er zijn aanwijzingen dat de portalen kunnen zorgen voor verbeteringen in zorg voor en de gezondheid van de patiënt. Wetenschappelijk onderzoek hiernaar staat nog in de kinderschoenen. Hard bewijs ontbreekt nog, dus meer onderzoek is nodig. Tegelijkertijd is de praktijk al volop bezig de portalen zo goed mogelijk te implementeren. Begin met gemaksdiensten Uit de praktijkervaringen blijkt dat de portalen kunnen zorgen voor verbeteringen in de zorg en bij de patiënt. Maar we zien ook dat het implementeren niet zonder slag of stoot gaat. Een zorgorganisatie gaat met een portaal aan de slag, maar ziet vervolgens dat het gebruik achterblijft. De ervaringen bij de zorggroepen laten zien dat succesvol werken met een portaal kan. Klein beginnen, bijvoorbeeld door het aanbieden van gemaksdiensten (e-consult, online afspraken maken) en vervolgens verder uitbreiden lijkt in de praktijk succesvol. Kansen voor de toekomst ehealth-toepassingen, zoals patiëntenportalen bieden veel kansen voor de toekomst. Zeker met het oog op de steeds langer thuis wonende ouderen. Portalen bieden patiënten de mogelijkheid om zoveel mogelijk zelfstandig hun gezondheid en ziekte te monitoren en (online) hulp te vragen wanneer dat nodig is. Waar de zorgverlener de patiënt nu met regelmaat in de praktijk ziet en controleert, gaat hij dit steeds meer online doen en springt in wanneer de patiënt aangeeft dat hij ondersteuning/advies nodig heeft. De patiënt wordt steeds meer zijn eigen gezondheidscoach en ehealth kan daar goed bij helpen. Inzichten uit wetenschap en praktijk. 7
9 Bronnen Literatuur Boshuizen, D., Eikelenboom, N., Beers-van Diemen, I., Loopik, W. (2014). Zorg voor een gastvrij patiëntenportaal. Verschijnt binnenkort. Boshuizen, D., Loopik, W. (2014). Patiëntenportaal werkt niet vanzelf. Medisch Contact, 3. Lin, C.T, Wittevrongel, L., Moore, L., Beaty, B.L., Ross, S.E. (2005). An internet-based patient-provider communication system: randomized controlled trial. Journal of Medical Internet Research, 7(4): e47. Nictiz. (2011). Patiëntportalen in Nederland: Online inzage in mijn medische gegevens. Nictiz: Den Haag. Otte-Trojel, T., de Bont, A., Rundall, T.G., van de Klundert, J. (2014). How outcomes are achieved through patiënt portals: a realist view. Journal of American Medical Informatics Association, 0:1-7. Tenforde, M., Nowacki, A., Jain, A., Hickner, J. (2012). The association between personal health record use and diabetes quality measures. Journal of General Internal Medicine, 27(4): Tuil, W.S, Verhaak, C.M., Braat, D.D., de Vires Robbé, P.F., Kremer, J.A. (2007). Empowering patients undergoing in vitro fertilization by prodiving Internet acces to medical data. Fertile Steril, 88(2): Wakefield, D. S., Mehr, D., Keplinger, L., Canfield, S., Gopidi, R., Wakefield, B. J., et al. (2010). Issues and questions to consider in implementing secure electronic patient-provider web portal communications systems. International Journal Medical Informations, 79(7): Woods, S. S., Schwartz, E., Tuepker, A., Press, N. A., Nazi, K. M., Turvey, C. L., et al. (2013). Patient experiences with full electronic access to health records and clinical notes through the My HealtheVet Personal Health Record Pilot: qualitative study. Journal of Medical Internet research, 15(3), e65. Websites Artsennet KNMG. (2014). Via: Kennisplein Chronische Zorg, thema ehealth, via: Inzichten uit wetenschap en praktijk. 8
Nictiz en het NIVEL brengen jaarlijks de ehealth-monitor uit, die de stand van zaken van ehealth in Nederland in kaart brengt.
Nictiz en het NIVEL brengen jaarlijks de ehealth-monitor uit, die de stand van zaken van ehealth in Nederland in kaart brengt. Deze presentatie, gegeven op een bijeenkomst over patiëntportalen van Nictiz
Nadere informatieHet persoonlijk gezondheidsdossier. Geef mij mijn medische gegevens!
Het persoonlijk gezondheidsdossier Geef mij mijn medische gegevens! 2 Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie 3 Een persoonlijk gezondheidsdossier voor iedereen die dit wil Cijfers 68% Nederlanders
Nadere informatieOndersteuning bij implementatie zelfmanagement
Ondersteuning bij implementatie zelfmanagement Implementatie ondersteunde zelfzorg opschalen Chronische zieke mensen helpen aan hun eigen gezondheid te werken, ondersteund door de zorgverlener, ehealth,
Nadere informatieWEBINAR. Consultvoorbereiding door de patiënt. 19 mei 2015. Stephan Hulsbergen Mijn Gezondheidsplatform. Elmar Brantjes Manager Kenniscentrum
WEBINAR 19 mei 2015 Consultvoorbereiding door de patiënt Elmar Brantjes Manager Kenniscentrum Stephan Hulsbergen Mijn Gezondheidsplatform Techniek, gedurende gehele webinar kan je vragen stellen via de
Nadere informatieHoe kies ik een zelfzorgtool die bij mij past?
Hoe kies ik een zelfzorgtool die bij mij past? Een bijdrage van de werkgroep tooling, gebaseerd op de kennis, ervaring en feedback opgedaan tijdens de werkzaamheden van september 2013 t/m december 2014,
Nadere informatieWerkt Guided Care in jouw huisartsenpraktijk? Resultaten van een pilot bij vijf Nederlandse huisartsenpraktijken. multi.
Werkt Guided Care in jouw huisartsenpraktijk? Resultaten van een pilot bij vijf Nederlandse huisartsenpraktijken multi morbiditeit Nieuwe werkwijze voor mensen met meerdere chronische aandoeningen Werkt
Nadere informatieehealth & interoperabiliteit
ehealth & interoperabiliteit Doortje Boshuizen Adviseur 24 juni 2010 Congres Domotica & ehealth Wat is ehealth? Het begrip 1) ehealth is een overkoepelende term voor gebruik van internet, mobiele en ambient
Nadere informatieDe PatiëntCoach als hulpmiddel bij zelfmanagementondersteuning, een praktische toepassing
De PatiëntCoach als hulpmiddel bij zelfmanagementondersteuning, een praktische toepassing Jaap K. Sont, associate professor Afdeling Medische Besliskunde Leids Universitair Medisch Centrum j.k.sont@lumc.nl
Nadere informatieBepaal je koers met het Zelfmanagementkompas. zelf. management
Bepaal je koers met het Zelfmanagementkompas zelf management Bepaal je koers met het Zelfmanagementkompas Patiënten helpen zelf regie te voeren over hun gezondheid. Dat is waar zelfmanagementondersteuning
Nadere informatieNiet elke patiënt kan en wil de regie nemen, maar een patiënt moet wel de keuze hebben
Tekst: Annemaret Bouwman Fotografie: Ingrid Alberti NPCF beschrijft visie op persoonlijk gezondheidsdossier Niet elke patiënt kan en wil de regie nemen, maar een patiënt moet wel de keuze hebben Patiëntenfederatie
Nadere informatieDe kunst van elkaar begrijpen
De kunst van elkaar begrijpen Omgaan met beperkte gezondheidsvaardigheden in de dagelijkse praktijk Congres De patiënt aan het roer in de zorg!? Utrecht, 12 april 2019 2 Zorg op maat; beter aansluiten
Nadere informatieBetere zorg voor patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden
Betere zorg voor patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden Prof. dr. Jany Rademakers NIVEL Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg CAPHRI Care and Public Health Research Institute
Nadere informatieICT in de gezondheidszorg
pagina 1 van 6 ICT in de gezondheidszorg Met behulp van de computer is veel mogelijk. Ook in de gezondheidszorg. Voor u als patiënt kan het gebruik van computers ervoor zorgen dat u meer informatie heeft.
Nadere informatieKennis en ervaringen met e-health van mensen met een chronische longziekte
Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Kennis en ervaringen met e-health van mensen met een chronische longziekte, J. Hofstede & M. Heijmans, NIVEL, november
Nadere informatieehealth en zelfmanagement Hoe worden we daar beter van?
ehealth en zelfmanagement Hoe worden we daar beter van? Bart Brandenburg 21 maart 2013 Wat is ehealth? en hoe worden we daar beter van? Er zijn 51 definities van ehealth Supporting Health by technology
Nadere informatieehealth en zelfmanagement, hoe worden we daar beter van?
Medicinfo Kennisrapport ehealth en zelfmanagement, hoe worden we daar beter van? Mensen die zelf de verantwoordelijkheid nemen voor hun gezondheid en welzijn maken de beste keuzes. november 2012 Specialist
Nadere informatietoolkit persoons gerichte zorg Bouwen aan eerstelijns zorg op maat voor mensen met een chronische ziekte
toolkit persoons gerichte zorg Bouwen aan eerstelijns zorg op maat voor mensen met een chronische ziekte Over deze toolkit Welkom in het huis van persoonsgerichte zorg! Zoals je ziet is het huis nog in
Nadere informatieBepaal je koers met het Zelfmanagementkompas. zelf. management
Bepaal je koers met het Zelfmanagementkompas zelf management Bepaal je koers met het Zelfmanagementkompas Patiënten helpen zelf regie te voeren over hun gezondheid. Dat is waar zelfmanagementondersteuning
Nadere informatieHUISARTS, KEN UW KLANT!
HUISARTS, KEN UW KLANT! Laat u inspireren door wensen en behoeften van patiënten op het gebied van uw online dienstverlening Bij veel huisartsen kun je steeds meer online regelen of gegevens inzien, vaak
Nadere informatieAan de slag met het Individueel Zorgplan!
Aan de slag met het Individueel Zorgplan! Stannie Driessen, programmaleider Chronisch Zieken, Vilans, Utrecht Mark van der Wel, Huisarts-onderzoeker, WGC Lindenholt en UMC St Radboud, Nijmegen Carel Bakx
Nadere informatieIndividueel zorgplan
Individueel zorgplan Diazon Hafank Inhoudsopgave Individueel Zorgplan 3 Stap voor stap 5 stap 1: Gezondheid & behoeften 5 stap 2: Meetwaarden 6 stap 3: Uw doel & acties 8 stap 4: Evaluatie 10 Bereid het
Nadere informatieVan Vink naar Vonk. persoonsgerichte diabeteszorg in mijn praktijk! Stannie Driessen, Vilans 26 februari 2014
Van Vink naar Vonk persoonsgerichte diabeteszorg in mijn praktijk! Stannie Driessen, Vilans 26 februari 2014 Persoonsgerichte zorg voor Ingrid Cholesterol Bloeddruk Andere Leefstijl Medicatie Angst om
Nadere informatieVRAGEN EN ANTWOORDEN over de elektronische uitwisseling van medische gegevens
VRAGEN EN ANTWOORDEN over de elektronische uitwisseling van medische gegevens Wat? In december 2011 zijn de organisaties van huisartsen(posten), apothekers en ziekenhuizen met de NPCF tot een akkoord gekomen
Nadere informatieDisclosure belangen sprekers
Disclosure belangen sprekers (potentiële) Belangenverstrengeling geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven n.v.t. Centrale zorgverlener Welke rol kan zij spelen? dr. ir. Helene Voogdt
Nadere informatieOpschalen implementatie zelfmanagement Mensen met een chronische aandoening
Opschalen implementatie zelfmanagement Mensen met een chronische aandoening Gecoördineerde implementatie en bundeling van krachten een vereiste voor succes NIA ZN KNMG NPCF Taskforce ehealth Inhoudsopgave
Nadere informatieDigitale ziekenhuiszorg en patiëntcommunicatie in Noord-Holland
Digitale ziekenhuiszorg en patiëntcommunicatie in Noord-Holland Digitale ziekenhuiszorg en patiëntcommunicatie in Noord-Holland Zorgbelang Noord-Holland voert vanaf 0 projecten uit rond het thema ehealth.
Nadere informatieDiabeteszorg en noodzaak van standaardisatie voor data uitwisseling. Henk Bilo Symposium Clinical data Ware House 11 december 2013
Diabeteszorg en noodzaak van standaardisatie voor data uitwisseling Henk Bilo Symposium Clinical data Ware House 11 december 2013 Volgordelijkheid - 1 Vaststellen, welke gegevens essentieel zijn voor het
Nadere informatieZelfmanagementondersteuning: HOE doe je dat?
Zelfmanagementondersteuning: HOE doe je dat? HGZO CONGRES Dr. Ada ter Maten-Speksnijder Dr. Susanne van Hooft Kenniscentrum Zorginnovatie Hogeschool Rotterdam Opbouw Workshop Introductie Visie op zelfmanagement
Nadere informatieONDERZOEKSRAPPORT PATIËNTPORTALEN BIJ GGZ-INSTELLINGEN
ONDERZOEKSRAPPORT PATIËNTPORTALEN BIJ GGZ-INSTELLINGEN Sparrenheuvel 32, 3708 JE Zeist (030) 2 270 500 info@mxi.nl www.mxi.nl Versie 01 / 6 juli 2017 STAND VAN ZAKEN PATIËNTPORTALEN BIJ GGZ-INSTELLINGEN
Nadere informatieImplementatie van technologische vernieuwingen in de VVT. Nienke Nijhof
Implementatie van technologische vernieuwingen in de VVT Nienke Nijhof Even voorstellen Quiz Wie is een robot? a) Allemaal (staan) b) Nummer twee en drie (zitten) Bestaat dit? a)ja (staan) b)nee (zitten)
Nadere informatieDe patiënt als partner in de zorg: gaat dat echt lukken?
De patiënt als partner in de zorg: gaat dat echt lukken? Prof. dr. Jany Rademakers NIVEL Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg CAPHRI Maastricht University Vakgroep Huisartsgeneeskunde,
Nadere informatieIs Jouw Omgeving een PGD?
dinsdag 13 oktober 2015 Is Jouw Omgeving een PGD? Bij Jouw Omgeving staan we op dagelijkse basis in contact met professionals in allerlei verschillende takken van de zorg. Tijdens die gesprekken en daarbuiten
Nadere informatieICT & ehealth. Programmadirecteur Innovatie & ICT. Ellen Maat. Utrecht, 09-02-2011
ICT & ehealth Programmadirecteur Innovatie & ICT Ellen Maat Utrecht, 09-02-2011 Uitdagingen voor de toekomst Behoud van kwaliteit, toegankelijkheid en beschikbaarheid van zorg 2 Increase in chronic illnesses
Nadere informatieZelfzorg & zelfdiagnose. Dianne Prinsen Programmaleider ehealth& zelfmanagement
1 Zelfzorg & zelfdiagnose Dianne Prinsen Programmaleider ehealth& zelfmanagement 2 3 Zorgt Zelfdiagnose en Zelfzorg voor eigen regie van de patiënt? Zelfzorg & zelfdiagnose kan tot (meer) eigen regie leiden
Nadere informatieehealth in de Zorg 'een aanvulling of bedreiging' Erik Zwarter Managementadvies van Erasmus MC http://about.me/erikzwarter
ehealth in de Zorg 'een aanvulling of bedreiging' Erik Zwarter Managementadvies van Erasmus MC http://about.me/erikzwarter 1 Het Erasmus MC 2012 1.200.000.000 omzet 9500 fte, 11.000 medewerkers 162 opnames/dag
Nadere informatieM E E R R E G I E O V E R G E Z O N D H E I D. V I N C E N T V A N P E L T architect Nictiz
M E E R R E G I E O V E R G E Z O N D H E I D V I N C E N T V A N P E L T architect Nictiz P E R S O O N L I J K E G E Z O N D H E I D S O M G E V I N G een PGO is een levenslang hulpmiddel om gezondheidsinformatie
Nadere informatiePROJECT E- HEALTH CAPRI
PROJECT E- HEALTH CAPRI E-health: nieuwe mogelijkheden voor gezondheid en zorg Waar staan we? Management in de zorg Reed Business / Nyenrode 23 maart 2015 Liesbeth Meijnckens E- health voor Capri E- health
Nadere informatieZorgvrager doet mee? Onderzoek!
Zorgvrager doet mee? Onderzoek! Verbeteren van de patiëntveiligheid door digitale patiënten participatie? Hersenletsel na een CVA, netwerk in beroering 20 maart 2013 Rolien de Jong MSc Programma 1. Context
Nadere informatieZelfmanagement, gedeelde zorg of ontzorgen. Congres Chronische zorg Jacques Loomans (ZB NH) Jeanny Engels (Vilans) 29 juni 2012
Zelfmanagement, gedeelde zorg of ontzorgen. Congres Chronische zorg Jacques Loomans (ZB NH) Jeanny Engels (Vilans) 29 juni 2012 Programma Inleiding Inleefoefening zelfmanagement met nabespreking Rol patiëntenverenigingen
Nadere informatieHet nieuwe patiëntenplatform voor mensen met een chronische aandoening
Het nieuwe patiëntenplatform voor mensen met een chronische aandoening Leven met een chronische aandoening is vanuit medisch oogpunt al een belasting. Zorgen dat je de zorg krijgt die je zoekt en je weg
Nadere informatieZelfmanagement: Thuis en in het ziekenhuis. Paul van der Boog Internist-nefroloog LUMC
Zelfmanagement: Thuis en in het ziekenhuis Paul van der Boog Internist-nefroloog LUMC Bespreekpunten Inleiding Rolverdeling binnen behandeling Zelfmanagement Verzamelen van meetgegevens Voorbeelden zelfmanagementsprojecten
Nadere informatieTabellenbijlage ehealth-monitor 2018
Tabellenbijlage ehealth-monitor Tabellenbijlage ehealth-monitor Myrah Wouters, Ilse Swinkels, Britt van Lettow, Judith de Jong, Judith Sinnige, Anne Brabers, Roland Friele, Lies van Gennip Dit is een uitgave
Nadere informatieDe probleemstelling voor het onderzoek is als volgt geformuleerd:
Samenvatting De opkomst van Health 2.0 en e-health zorgt ervoor dat de patiënt verandert naar zorgconsument. Health 2.0 zorgt voor een grote mate van patiënt-empowerment; zorgconsumenten nemen zelf de
Nadere informatieZelfmanagement bij mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden door verstandelijke beperkingen
Zelfmanagement bij mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden door verstandelijke beperkingen Een speciale uitdaging voor het huisartsenteam en het steunnetwerk Dr. Jany Rademakers, NIVEL Drs. Jeanny
Nadere informatieGezondheidsvaardigheden in Nederland
Gezondheidsvaardigheden in Nederland ontwikkelingen in onderzoek, beleid en praktijk Jany Rademakers NIVEL, Utrecht Gezondheidsvaardigheden op de agenda in Nederland (1) 2010 Alliantie Gezondheidsvaardigheden
Nadere informatieDoorontwikkeling kiesbeter.nl Het verbeteren van de kwaliteitsinformatie voor patiënten en burgers
Doorontwikkeling kiesbeter.nl Het verbeteren van de kwaliteitsinformatie voor patiënten en burgers Michelle Hendriks 22 september 2014 Onderzoeksforum ZiNL Kiezende patiënt: wat is er bekend? Mensen kiezen
Nadere informatieGezondheid & Innovatie. KvK Dag van de Innovatie
Gezondheid & Innovatie KvK Dag van de Innovatie Leren vragen te stellen Brug tussen zorg en technologie Picasso: Computers zijn ondingen. Ze kunnen alleen maar antwoorden geven. Center of Applied Research
Nadere informatieReuma in eigen hand Van zelfkennis tot zelf management
Reuma in eigen hand Van zelfkennis tot zelf management Drs. Femke Lamers Dr. Sanne Rongen Reumatologie Bernhoven 2 De wereld verandert Zelf-management Het individuele vermogen goed om te gaan met symptomen,
Nadere informatieJohanna van Gaalen, arts-onderzoeker Afdeling Medische Besliskunde 9 juni 2010
Implementatie van internet-based zelfmanagement: wat werkt het beste? Johanna van Gaalen, arts-onderzoeker Afdeling Medische Besliskunde 9 juni 2010 Implementatie internet-based asthma selfmanagement (IBSM)
Nadere informatieVisiedocument Zorggroep Almere 2010-2015. Goede maat en juiste toon
Visiedocument Zorggroep Almere 2010-2015 Goede maat en juiste toon 0 2015 2010 2015 2010 2015 0 2015 2010 2015 2010 2015 2010 2015 2010 2015 2010 0 2015 2010 2015 2010 2015 2010 2015 2010 2015 2010 2015
Nadere informatieInformatiebehoeften van patiënten over geneesmiddelen Liset van Dijk, Marcia Vervloet e.a.
Informatiebehoeften van patiënten over geneesmiddelen Liset van Dijk, Marcia Vervloet e.a. De dokter geeft zo veel informatie, dat onthoud ik nooit allemaal. En de bijsluiter vind ik moeilijk te begrijpen
Nadere informatieSamenvatting voor niet-ingewijden
voor niet-ingewijden Type 2 diabetes Diabetes is een ernstige chronische ziekte, die wordt gekenmerkt door te hoge glucosespiegels (de suikers ) in het bloed. Er zijn verschillende typen diabetes, waarvan
Nadere informatieFranciscus IBD Centrum 8 mei 2019
Franciscus IBD Centrum 8 mei 2019 Franciscus IBD centrum IBD team: MDL-artsen Chirurgen Kinderarts MDL IBD verpleegkundigen Medisch psycholoog Diëtisten Partners: Gynaecoloog Medisch microbioloog Reumatoloog
Nadere informatieOndersteunen eigen regie van de zorgvrager
Ondersteunen eigen regie van de zorgvrager Tot stand gekomen in samenwerking met Jeroen Havers (CBO), Angela de Rooij- Peek (DVN) en Dennis van de Rijt en mede gebaseerd op workshop tijdens de kennissessie
Nadere informatieehealth E- health: trends en mogelijkheden voor Maastro Liesbeth Meijnckens 23 oktober 2013
ehealth E- health: trends en mogelijkheden voor Maastro Liesbeth Meijnckens 23 oktober 2013 Even voorstellen Mobiel bellen in 1999 Internet is als water uit de kraan 95% Nederlanders 75% van 65+ 30% van
Nadere informatieGezondheidsbevordering door diagnose ondersteunende technologie
Gezondheidsbevordering door diagnose ondersteunende technologie Myrah Wouters Programmaleider ehealth Monitor bij Nictiz De ehealthmonitor door de jaren heen Myrah Wouters 10 november 2017 Het expertisecentrum
Nadere informatieInzet ehealth in het UMC Utrecht. Jolanda van Blaaderen Consultant Zorgportalen UMC Utrecht
Inzet ehealth in het UMC Utrecht Jolanda van Blaaderen Consultant Zorgportalen UMC Utrecht Voorstellen Jolanda van Blaaderen 11 jaar werkzaam bij het UMC Utrecht Projectleider en Consultant zorgportalen
Nadere informatieHighlights in ehealth
Highlights in ehealth Hans C. Ossebaard KLM HEALTH SERVICES 23 JANUARI 2015 Center for ehealth Research and Disease management Kwaliteitsinstituut 1. Ontwikkeling kwaliteitstandaarden 2. Implementatie
Nadere informatieOp weg naar een generiek web- based zelfmanagement platform
Op weg naar een generiek web- based zelfmanagement platform Dr Jaap K. Sont, associate professor Afdeling Medische Besliskunde Leids Universitair Medisch Centrum j.k.sont@lumc.nl Symposium zelfmanagement
Nadere informatieZelfmanagement en ehealth. Karin Oost Senior Communicatieadviseur Nictiz Trendition 8 december
Zelfmanagement en ehealth Karin Oost Senior Communicatieadviseur Nictiz Trendition 8 december Stelling Alle zorgverleners krijgen vroeg of laat te maken met patiënten die zelf hun gezondheid (willen) managen.
Nadere informatieHoe geïntegreerde zorg voor mensen met claudicatio intermittens realiseren?
Hoe geïntegreerde zorg voor mensen met claudicatio intermittens realiseren? Workshop Jaarcongres ClaudicatioNet 13 maart 2014 te Den Bosch Cor Spreeuwenberg en Henk Giessen Platform Vitale Vaten / Hart
Nadere informatieOp weg naar een individueel zorgplan met... Patientgestuurd Cardiovasculair Risicomanagement. Mark van der Wel Henny Peelen Carel Bakx
Op weg naar een individueel zorgplan met... Patientgestuurd Cardiovasculair Risicomanagement Mark van der Wel Henny Peelen Carel Bakx Boodschap Durf patiënten te laten kiezen Betekent niet: u vraagt wij
Nadere informatieGrafisch werk door Roel Schenk (Nictiz) dr. Britt van Lettow (Nictiz)
Grafisch werk door Roel Schenk (Nictiz) dr. Britt van Lettow (Nictiz) lettow@nictiz.nl VRAAG Wat verstaat u onder ehealth? Het rapport Oktober 2015 Doelstellingenrapport Juni 2015 OVERZICHT VRAAG Wie heeft
Nadere informatie3 FASEN MODEL. Inhoud: - Introductie - Fase 1 - Fase 2 - Fase 3 - Verbeteren Zelfmanagement
3 FASEN MODEL Inhoud: - Introductie - Fase 1 - Fase 2 - Fase 3 - Verbeteren Zelfmanagement INTRODUCTIE Het aanmoedigen van chronisch zieke patiënten door zorgverleners in het nemen van dagelijkse beslissingen,
Nadere informatieImplementatie PersoonsGebondenDossier
Implementatie PersoonsGebondenDossier Implementatie PGD Havenziekenhuis & Sint Franciscus Gasthuis Platform: Curavista ehealth Bianka Mennema, longarts Havenziekenhuis Disclosure belangen Voor bijeenkomst
Nadere informatieICHOM en het belang voor de patiënt
DE PATIENT CENTRAAL Maarten de Wit Lent 12 oktober 2017 ICHOM en het belang voor de patiënt T2T Overarching principle B. The primary goal of treating patients with rheumatoid arthritis is to maximize long-term
Nadere informatieVisie Ehealth Longfonds
Visie Ehealth Longfonds Dit document beschrijft de visie en standpuntbepaling van het Longfonds in relatie tot E-health. En is de basis voor de ontwikkelde checklist voor toetsing van E-health initiatieven
Nadere informatieIntroductie. Introductie 3-10-2011. Kwetsbare ouderen kunnen langer zelfstandig thuis blijven wonen als op tijd ondersteuning geboden kan worden
Introductie Leefstijlmonitoring als onderdeel van zorgverlening door een thuiszorgorganisatie: resultaten van een grootschalig implementatietraject Kwetsbare ouderen kunnen langer zelfstandig thuis blijven
Nadere informatieZorginnovatie bij CZ
Zorginnovatie bij CZ Het zorglandschap verandert snel, innovatie is nodig CZ groep wil de zorg nu en op lange termijn breed toegankelijk, goed en betaalbaar houden. Wij voelen een grote verantwoordelijkheid
Nadere informatieRuimte voor duurzame innovatie in de zorg
Ruimte voor duurzame innovatie in de zorg De Doelen 22 november 2012 Kim Putters Erasmus Universiteit Rotterdam Koen Harms Achmea Programma Opening Kim Putters: Innoveren in een meervoudige omgeving Presentatie
Nadere informatiePAZIO BUSINESS CASE EERSTELIJNS GEZONDHEIDSCENTRUM. HIMMS 2012 Las Vegas. Persoonlijke uitnodiging voor workshop Dinsdag 21 februari 10.45 12.
PAZIO BUSINESS CASE EERSTELIJNS GEZONDHEIDSCENTRUM HIMMS 2012 Las Vegas Persoonlijke uitnodiging voor workshop Dinsdag 21 februari 10.45 12.00 uur Gezondheidscentrum Middenland Het Gezondheidscentrum Middenland
Nadere informatieDe toekomst van ehealth de hype voorbij?
De toekomst van ehealth de hype voorbij? GDW kennisdelingsconferentie Rolien de Jong MSc Amersfoort, 31 maart 2011 Introductie NVEH NVEH, de Nederlandse Vereninging g voor ehealth, is dé vereniging voor
Nadere informatieInternetzorg en patiëntportalen. Ron van Holland, Nictiz
Internetzorg en patiëntportalen Ron van Holland, Nictiz Architectuur in de zorg 21 juni 2012 Agenda Inleiding Context en huidige status Blik op de toekomst Activiteiten Platform Internetzorg Architectuurvraagstukken
Nadere informatieDIGID EN SMS-AUTHENTICATIE AANVRAGEN... 5 VRAGEN OVER DIGID... 5
Wat & Hoe 1 Inhoud WAT & HOE JULIUS ONLINE... 3 WAT KAN IK DOEN OP JULIUS ONLINE?... 3 HOE WERKT JULIUS ONLINE?... 3 HOE KRIJG IK TOEGANG TOT JULIUS ONLINE?... 4 HOE LOG IK IN NA HET VERWERKEN VAN MIJN
Nadere informatieUw huisarts uit de regio Berlicum, Rosmalen, Empel en Den Bosch
Het aantal patiënten met chronische zorg zoals diabetes, COPD en andere chronische ziektebeelden neemt toe. Dit vraagt om een beter gestructureerde organisatie van de gezondheidszorg. Uw huisarts uit de
Nadere informatieDisclosure. Nierpatiënt 2.0. Outline. Hoe kijkt u hiernaar? Ouderen op internet (CBS) Ervaringen met internet No conflict of interest
Disclosure Nierpatiënt 2.0 Digitale communicatie aansluitend bij vaardigheden en behoeften No conflict of interest Marco Boonstra, communicatieadviseur en PhD Outline Hoe kijkt u hiernaar? Zijn ouderen
Nadere informatieSeMaS Instrument voor
SeMaS Instrument voor zelfmanagementondersteuning op maat Jan van Lieshout IQ healthcare, Radboudumc, Nijmegen Programma Inleiding zelfmanagement en SeMaS Opzet project Resultaten: effect en proces Conclusie
Nadere informatiePresentatie Onderzoek MijnCOPD Coach
Presentatie Onderzoek MijnCOPD Coach ONLINE WERKEN AAN VERBETERD ZELFMANAGEMENT VOOR COPD PATIENTEN Chantal Hillebregt Onderzoeker Jan van Es Instituut 1 Toename ziektelast van COPD 3 de plaats ranglijst
Nadere informatieEvidence-Based Nursing. Bart Geurden, RN, MScN
Evidence-Based Nursing Bart Geurden, RN, MScN Trends in Verpleegkunde Jaren 1980: Systematisch werken Focus op proces Jaren 1990: Verpleegkundige diagnostiek Focus op taal Aandacht verschuift van proces
Nadere informatieZelfmanagement voor iedereen haalbaar?
Zelfmanagement voor iedereen haalbaar? dr. Monique Heijmans NIVEL Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg 29 juni academische werkplaats Context Groeiende zorgvraag door toename chronische
Nadere informatieTelezorgcentrum een oplossing? Luc de Witte
22-10-2015 Telezorgcentrum een oplossing? Luc de Witte Hoogleraar en Lector Technologie in de Zorg Directeur Expertisecentrum voor Innovatieve Zorg en Technologie (EIZT) TIJD 16.00 tot 16.30 Waar staan
Nadere informatieInvalshoek Waarde voor professionals
Invalshoek Waarde voor professionals serie Uitwerking Invalshoeken PGD Kader 2020 Versie 2.0 (juni 2015) 2a. Waarde voor professionals Passende zorg leveren Tijd nuttiger besteden Inzicht in context cliënt
Nadere informatieInleiding. Even voorstellen Wat is e-vita/engage?
e-vita / Engage Inleiding Even voorstellen Wat is e-vita/engage? Engage Nu nog niet! Update kwartaal 4-2018 Opvolger e-vita Functionaliteiten blijven hetzelfde Gebruikersinstellingen en data worden overgezet
Nadere informatiePersoonlijke Gezondheidsomgeving (PGO)
Persoonlijke Gezondheidsomgeving (PGO) De datakluis van de burger. Wat is een PGO? Er zijn de nodige definities van een PGO in omloop. In het kader van deze whitepaper is de volgende definitie passend:
Nadere informatieNationale en klinische ontwikkelingen in de psycho-oncologie; kunnen we online?
Nationale en klinische ontwikkelingen in de psycho-oncologie; kunnen we online? Mecheline van der Linden Afdeling medische oncologie VU medisch centrum 2011 1 Kanker: incidentie en prevalentie Incidentie:
Nadere informatieOnline Hulp voor ouderen. CONGRES ONLINEHULP 28-11-2014 1
Online Hulp voor ouderen. JOOP BLOM, VOORZITTER COMMISSIE ZORG EN WELZIJN EN WONEN NVOG. LID COMMISSIE ZORG EN WELZIJN EN WONEN CSO. UTRECHT 28 NOVEMBER 2014. CONGRES ONLINEHULP 28-11-2014 1 Wat is e-health?
Nadere informatieInfrastructuur van de Gezonde Wijk Samen Zelfzorg 11 december 2015
Infrastructuur van de Gezonde Wijk Samen Zelfzorg 11 december 2015 GezondNL Anja van der Aa, directeur GezondNL Karolien van den Brekel, huisarts Leidsche Rijn Julius Gezondheidscentra Website: www.gezondnl.nl
Nadere informatieOmgaan met levensvragen van ouderen. Kwaliteitsstandaard voor de langdurige zorg
Omgaan met levensvragen van ouderen Kwaliteitsstandaard voor de langdurige zorg Omgaan met levensvragen van ouderen Kwaliteitsstandaard voor de langdurige zorg Oudere mensen beoordelen de zorg die ze krijgen
Nadere informatieVan wens naar werkelijkheid
Van wens naar werkelijkheid Inventarisatie lopende (zorgpad) projecten in Nederland Bart Noort Promovendus Rijksuniversiteit Groningen Faculteit Economie en Bedrijfskunde Een inventarisatie: Wat gebeurt
Nadere informatieDe patiënt en cardiovasculair risicomanagement Koos van Staveren en Karin Idema. k.idema@hartenvaatgroep.nl
De patiënt en cardiovasculair risicomanagement Koos van Staveren en Karin Idema k.idema@hartenvaatgroep.nl Onze boodschap vandaag? Sluit aan bij de persoonlijke situatie! Dus: wie bent u & waarom bent
Nadere informatieKillerfunctionaliteiten PGO
Killerfunctionaliteiten PGO Wensen patiënt & PGO-leverancier Datum : Juli 2019 Auteur : Laurens Rijpstra Afdeling : Digitale Zorg Inleiding Vijftig kandidaat-deelnemers hebben op een leveranciersbijeenkomst
Nadere informatieHet belang van patiëntenportalen. Vlaams Patiëntenplatform Susanne Op De Beeck Marleen Van Eygen Projectverantwoordelijken ehealth
Het belang van patiëntenportalen Vlaams Patiëntenplatform Susanne Op De Beeck Marleen Van Eygen Projectverantwoordelijken ehealth Het belang van een patiëntenportaal Wie zijn wij? Hoe ervaren patiënten
Nadere informatieEen business case voor de implementatie van SNOMED CT. Dr. Ir. Ronald Cornet Dr. Nicolette de Keizer Klinische Informatiekunde AMC
Een business case voor de implementatie van SNOMED CT Dr. Ir. Ronald Cornet Dr. Nicolette de Keizer Klinische Informatiekunde AMC Stelling 1 Ik vind dat zorgverleners te veel tijd kwijt zijn aan administratie
Nadere informatiePatiëntportalen en PGD s
Patiëntportalen en PGD s Vincent van Pelt Congres Architectuur in de Zorg 18-06-2015 PGD architectuurmodellen (work in progress!) Aanleiding Afstemmen partijen - NPCF, Zelfzorg Ondersteund (ZO!), Nictiz
Nadere informatiePatient-reported outcome measures. Spreker Diana Delnoij Plaats Kwaliteitsinstituut
Patient-reported outcome measures Spreker Diana Delnoij Plaats Kwaliteitsinstituut datum Waarom PROMs Van complicaties naar toegevoegde waarde Gebruik PROMs: Wetenschappelijk, t.b.v. Klinische trials;
Nadere informatieMeer bewegen met uw Smartphone
Meer bewegen met uw Smartphone Stimuleren van meer bewegen met behulp van beweegapps, een blended interventie door de praktijkondersteuner: van de ontwikkeling van een speciale tool naar de inzet van consumenten
Nadere informatieE-health & App s in de huisartsenpraktijk
Wetenschap van E-health & App s in de huisartsenpraktijk 24-09-2015 Marissa Scherptong-Engbers Waarnemend huisarts & (oud)aiotho NIET gesponsord E-health: De mogelijkheden voor zorgverleners en patiënten
Nadere informatieErvaring met Gezondheidsmeter PGO. Simone van der Sluijs Verpleegkundig specialist i.o.
Ervaring met Gezondheidsmeter PGO Simone van der Sluijs Verpleegkundig specialist i.o. Plaats Gezondheidsmeter PGO zelf meten ontvangen delen Curavista 2016 Stelling 1 De patiënt heeft recht op een eigen
Nadere informatieehealth = Health Investeringen uit het verleden belemmeren de toekomst? Chris Flim VU PICA Kenniscentrum Patiëntenlogistiek 21 03 2011
ehealth = Health Investeringen uit het verleden belemmeren de toekomst? Chris Flim 1 ehealth is mensenwerk Bedrijfskundige informatica 10 jaar in Telecom & Media bij KPN (Call Centers, doelgroepmarketing,
Nadere informatiePatiëntenparticipatie in Diseasemanagement & Chronic Care Model. Margo Weerts
Patiëntenparticipatie in Diseasemanagement & Chronic Care Model Margo Weerts De Hart&Vaatgroep De nieuwe organisatie van en voor mensen met een hart- of vaatziekte Ontstaan uit: - Vereniging van Vaatpatiënten
Nadere informatie