Datum :... Locatiegegevens Tijdstip :...

Transcriptie

1 Dikkedarmonderzoek Afspraak U wordt verwacht op: Datum : Locatiegegevens Tijdstip : Afdeling : Locatie Utrecht Bosboomstraat KE Utrecht Locatie : Inleiding Binnenkort wordt bij u een darmonderzoek gedaan. Met een kijkinstrument, een endoscoop, wordt de binnenkant van uw dikke darm bekeken. Het onderzoek waarbij de gehele dikke darm wordt bekeken, heet een coloscopie. Bij een sigmoïdoscopie wordt alleen het laatste deel van de dikke darm bekeken. In deze folder vindt u informatie over de gang van zaken rond het onderzoek. Het is belangrijk dat u zich realiseert dat de situatie voor u anders kan zijn dan is beschreven. Locatie Zeist Prof. Lorentzlaan HL Zeist Locatie Doorn Bergweg RB Doorn T Het onderzoek wordt uitgevoerd op de afdeling Endoscopie (locatie Utrecht of Zeist). In het geval van een coloscopie wordt u voor het onderzoek een gedeelte van de dag opgenomen op de dagbehandeling of een verpleegafdeling. Let dus goed op waar u zich moet melden. Algemeen Hoe werkt de dikke darm? De dikke darm is wijder en korter dan de dunne darm en vormt samen met de endeldarm het laatste deel van het spijsverteringskanaal. Op het moment dat de voedselbrij in de dikke darm komt, zijn vrijwel alle voedingsstoffen eruit verwijderd. In de dikke darm worden dan ook vooral water en zouten aan de Diakonessenhuis, Maag-darm-leverziekten, folder MDL7/ 004 1

2 ingedikte brij onttrokken. Het restant wordt voortgestuwd naar de endeldarm, waar het als ontlasting via de anus het lichaam verlaat. Wat is een coloscopie of sigmoïdoscopie? Bij een coloscopie bekijkt de arts met een dunne, bestuurbare en buigzame slang (de endoscoop), de binnenzijde van de dikke darm. Via de anus wordt de endoscoop in de endeldarm gebracht en voorzichtig doorgeschoven tot waar de arts de darmwand wil bekijken. Wat is het doel van dit onderzoek? Met dit onderzoek kunnen afwijkingen aan uw dikke darm worden opgespoord, zoals zweertjes, divertikels, ontstekingen, bloedingen, vernauwingen en gezwellen. Via de endoscoop kunnen ook kleine ingrepen worden gedaan. Er kan bijvoorbeeld een stukje weefsel worden weggenomen voor nader onderzoek. Dit noemen we een biopsie. Ook kunnen poliepen worden verwijderd, bloedingen gestelpt of vernauwingen opgerekt. Welke aandoeningen kunnen worden opgespoord? Hieronder volgen enkele aandoeningen die met dit onderzoek kunnen worden opgespoord. Divertikels Dit zijn kleine onschuldige uitstulpingen in de wand van de dikke darm. Meestal geven divertikels geen klachten, maar ze kunnen wel gaan ontsteken als er ontlasting en bacteriën in achterblijven. Dan spreken we van diverticulitis. Dit kan gepaard gaan met koorts, hevige buikpijn, diarree en braken. Divertikels komen vrijwel niet voor bij mensen die jonger zijn dan 30 jaar. De kans neemt toe bij het ouder worden. Poliepen Dit zijn kleine, meestal goedaardige gezwelletjes die onder andere in de dikke darm kunnen voorkomen. Ze kunnen verschillende vormen hebben: plat, bol, als een paddestoel of een knop. Ze variëren in grootte van enkele millimeters tot enkele centimeters. Kleine poliepen geven meestal geen klachten, maar als ze groter worden kan de ontlasting veranderen en kan er bloed bij zitten. Sommige poliepen kunnen op den duur kwaadaardig worden. Daarom worden deze poliepen verwijderd. Darmkanker Kanker van de dikke darm en de endeldarm komt veel voor, zowel bij mannen als bij vrouwen. Hierbij gaat het om kwaadaardige gezwellen in de darmwand. Klachten die kunnen optreden zijn: bloed bij de ontlasting, buikpijn en bloedarmoede. Soms zijn er echter geen klachten. Mensen waarbij dikke darmkanker in de familie voorkomt, hebben een vergrote kans op deze ziekte. Hetzelfde geldt voor mensen met een bepaald soort darmpoliepen en chronische darmontstekingen. Chronische ontsteking De ziekte van Crohn en colitis ulcerosa zijn chronische ontstekingen van de darm(en). Kleine zweertjes en abcessen in de darmwand kunnen ontstekingsreacties geven die soms hevig zijn en gepaard gaan met ernstige diarree, soms met bloed en pus. Er zijn periodes zonder klachten, tot het moment dat de ontsteking weer opvlamt. De oorzaak van deze ziekten is niet bekend. Diakonessenhuis, Maag-darm-leverziekten, folder MDL7/ 004 2

3 Voorbereidingen Voorlichting Als u rechtstreeks via de huisarts verwezen bent voor een dikkedarmonderzoek, dan krijgt u een uitnodiging voor een voorlichtingsgesprek met een MDL- / Endoscopieverpleegkundige. Zij informeert u over het onderzoek en doet een intake in verband met uw opname op de dagbehandeling en de toediening van een slaapmiddel (zie verder Het onderzoek ). Lege darmen Voor het onderzoek moet uw dikke darm helemaal leeg zijn. Uw arts geeft u daarom een recept voor het laxerende middel Moviprep. In de folder Voorbereiding dikkedarmonderzoek (moviprep) vindt u verdere instructies. Als u een stoma heeft, bepaalt uw arts wat voor u de beste voorbereiding is. Medicijnen Tijdens het onderzoek worden soms ingrepen gedaan, zoals het nemen van een biopt of het wegnemen van een poliep. Als u bloedverdunnende medicijnen gebruikt, heeft u bij deze ingrepen een verhoogd risico op een bloeding. Overleg met uw arts of u uw medicijnen kunt blijven gebruiken. In het algemeen gelden de volgende voorschriften: Bloedverdunnende medicijnen Als u bloedverdunnende medicijnen gebruikt, moet u hier in overleg met uw behandelend arts mee stoppen. Meestal wordt onderstaand schema gevolgd, tenzij u andere afspraken maakt met uw arts. - Persantin (dipyridamol) 1 dag van tevoren stoppen - Sintrom (acenocoumarol): 3 dagen van tevoren stoppen - Dabigatan, Rivaroxaben en Apixaban (NOAC's): 3 dagen van tevoren stoppen - Marcoumar (fenprocoumon): 5 dagen van tevoren stoppen - Plavix (clopidogrel): 5 dagen van tevoren stoppen De medicijnen Aspegic, Aspro (acetylsalicylzuur) en Ascal (carbasalaatcalcium) kunt u gewoon blijven gebruiken. IJzertabletten Gebruikt u ijzertabletten, dan moet u 1 week vóór het onderzoek stoppen met het innemen van deze medicijnen. Overleg dit wel met uw behandelend arts. IJzertabletten kleuren de ontlasting zwart, waardoor de darmwand moeilijker te reinigen is. Orale anticonceptie Als u orale anticonceptie gebruikt, is deze voor de rest van de cyclus onbetrouwbaar. Patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte) - Als u tabletten gebruikt Tabletten niet innemen gedurende een dag voor het onderzoek en ook niet op de ochtend van de onderzoeksdag. - Als u insuline spuit De dag voor het onderzoek volgt u het schema in de tabel (zie volgende bladzijde). Diakonessenhuis, Maag-darm-leverziekten, folder MDL7/ 004 3

4 De dag van het onderzoek: spuit de helft van de normale ochtenddosering. Het is mogelijk dat ondanks deze voorzorgsmaatregelen de bloedsuikers te laag worden. Dit kunt u opvangen door het drinken van koolhydraatrijke dranken, zoals vruchtensap (zonder vruchtvlees) en limonades (zonder koolzuur) of het eten van druivensuiker. Het is handig om dit zelf mee te nemen. Let op: bepaal tijdens het dieet regelmatig uw bloedglucosewaarden. Insulineschema de dag voor het onderzoek Insulineschema Ochtend Middag Avond Voor het slapen 1x daags (ochtend) normale dosering 1x daags (voor het slapen) helft van de normale dosering 2x daags normale dosering helft van de normale dosering 4x daags normale dosering normale dosering dosering afhankelijk van Kh-inname helft van de normale dosering In geval van vragen kunt u contact opnemen met uw diabetesverpleegkundige. Vervoer Wij raden wij u af om na het onderzoek zelfstandig naar huis te rijden. Zeker als u een slaapmiddel heeft gehad, mag u niet zelfstandig deelnemen aan het verkeer. U moet dan vervoer naar huis regelen. Maakt u gebruik van het openbaar vervoer, dan adviseren we u om onder begeleiding naar huis te gaan. Meenemen naar het ziekenhuis - Neem op de dag van het onderzoek uw identiteitsbewijs, uw patiëntenpas en uw verzekeringspapieren mee naar het ziekenhuis. - Neem ook een actueel overzicht van de medicijnen die u gebruikt mee. U kunt dit opvragen bij uw apotheek of huisarts. - Trek makkelijk zittende kleding aan. Neem, als u opgenomen wordt, ook uw medicijnen, schoon ondergoed en slippers of pantoffels mee. Begeleider (partner, familie) Familie of eventuele begeleiders kunnen niet bij het onderzoek aanwezig zijn en worden verzocht in de wachtruimte plaats te nemen. Dit geldt ook voor ouders of begeleiders van kinderen. Zij mogen mee naar binnen tot aan de start van het onderzoek. Daarna worden zij verzocht in de wachtruimte plaats te nemen tot het onderzoek klaar is. Verhinderd? Bent u verhinderd op het moment van de afspraak, geef dit dan zo spoedig mogelijk (uiterlijk 24 uur van tevoren) door aan de afdeling Endoscopie. Er kan dan iemand anders in uw plaats komen. Bovendien kunt u meteen een nieuwe afspraak maken. Diakonessenhuis, Maag-darm-leverziekten, folder MDL7/ 004 4

5 Het onderzoek Melden U meldt zich op het afgesproken tijdstip. Kijk goed op welke locatie en afdeling u wordt verwacht! Voorbereidingen Poliklinische coloscopie met slaapmiddel (dagopname) De coloscopie vindt in principe plaats met een slaapmiddel (zie verderop onder kopje slaapmiddel ). U wordt ter voorbereiding opgenomen op de afdeling Dagbehandeling. Op de dag van het onderzoek meldt u zich hier op de afgesproken tijd. De darmvoorbereiding heeft u reeds thuis gedaan. Op de afdeling vinden enkele aanvullende voorbereidingen plaats. U krijgt een infuusnaald voor het toedienen van het slaapmiddel. Zo nodig krijgt u een klysma (darmspoeling). Vervolgens wordt u (in bed) naar de afdeling Endoscopie gebracht. Poliklinische coloscopie zonder slaapmiddel Wilt u geen slaapmiddel, geef dit dan tijdig door aan de afdeling Endoscopie. U wordt dan voor het onderzoek niet opgenomen op de dagbehandeling, maar gaat rechtstreeks naar de afdeling Endoscopie. Klinische coloscopie (opname) Als u voor het onderzoek op een verpleegafdeling wordt opgenomen, meldt u zich de dag voor het onderzoek op de betreffende afdeling. Daar worden uw darmen met een laxerend middel voorbereid op het onderzoek. Het onderzoek vindt plaats met een slaapmiddel. Vlak voor het onderzoek krijgt u een infuusnaald voor het toedienen van dit middel. Vervolgens wordt u (in bed) naar de afdeling Endoscopie gebracht. Sigmoïdoscopie Als alleen het laatste deel van de dikke darm wordt bekeken heet dat een sigmoïdoscopie. Dit gebeurt poliklinisch en zonder toediening van een slaapmiddel. De dag van het onderzoek meldt u zich op de afgesproken tijd op de afdeling Endoscopie. Daar wordt het onderzoek uitgevoerd. Gang van zaken tijdens het onderzoek Het onderzoek wordt gedaan door een (maag-darm-lever-)arts. Soms voert een physician assistant dit onderzoek uit. Een physician assistant is iemand die na een aantal jaren werkzaam geweest te zijn in de zorg, een HBO-master heeft gevolgd. Hij/zij is opgeleid om voor een bepaalde groep patiënten medische taken (zoals een coloscopie) uit te voeren onder verantwoordelijkheid van een arts. U wordt verzocht u van onderen uit te kleden en met opgetrokken knieën op uw linkerzij op de onderzoektafel te gaan liggen. Via de anus wordt de endoscoop voorzichtig in de endeldarm gebracht. Daarna wordt het instrument geleidelijk steeds verder de dikke darm ingeschoven. Om een beter zicht te krijgen op de darmwand kan via de endoscoop lucht in de darm worden geblazen. Hierdoor gaat de darm wijder openstaan en kan het slijmvlies dat de darmwand bekleedt beter worden bekeken. Door het invoeren van de lucht kunt u wat pijnlijke darmkrampen krijgen. Waarschijnlijk moet u hierdoor ook wat winden laten. Dit is heel normaal, dus niet iets om u voor te schamen. Houd de lucht niet op, want hierdoor krijgt u meer last van pijnlijke krampen. Het is mogelijk dat u tijdens het onderzoek wordt gevraagd om op uw rug, buik of rechterzij te gaan liggen. Om de endoscoop goed te sturen, wordt deze regelmatig kleine stukjes teruggetrokken voor hij verder Diakonessenhuis, Maag-darm-leverziekten, folder MDL7/ 004 5

6 wordt ingeschoven. De arts kan ook een endoscopie-verpleegkundige vragen om met de handen op bepaalde plekken van uw buik druk uit te oefenen. Bij een coloscopie wordt de endoscoop meestal tot aan de dunne darm opgevoerd. Bij een sigmoïdoscopie wordt de endoscoop ongeveer 50 centimeter de dikke darm ingeschoven. Daarna wordt de endoscoop geleidelijk teruggetrokken, waarbij de darmwand nauwkeurig geïnspecteerd wordt. Extra ingrepen Als de arts het nodig vindt, kan hij tijdens het onderzoek een stukje weefsel (een biopt) wegnemen voor verder onderzoek of een andere handeling verrichten. U voelt hier niets van. Wordt een stukje weefsel (een biopt) weggenomen, dan wordt u dit altijd verteld. Is het onderzoek klaar, dan wordt de endoscoop weer verwijderd. Hoe lang duurt het onderzoek? De voorbereiding in de endoscopiekamer neemt ongeveer 5 tot 10 minuten in beslag. Een coloscopie duurt ongeveer 15 tot 30 minuten. Een sigmoïdoscopie duurt meestal niet langer dan 15 minuten. Als er extra handelingen worden verricht, zoals het verwijderen van poliepen, kan het onderzoek langer duren. Na afloop moet u natuurlijk ook even bijkomen. Dit duurt langer als u een slaapmiddel hebt gehad. Is het onderzoek pijnlijk? Het inbrengen van de slang in de anus is iets waar veel mensen tegenop zien. De meeste patiënten geven aan dat het inbrengen raar en vervelend aanvoelt, maar niet echt pijnlijk is. Zit de slang eenmaal in uw darmen, dan kan dit wel pijnlijk zijn. U kunt buikkrampen krijgen doordat in de darm vervelende bochten kunnen zitten. Daarnaast kan het inblazen van lucht in de darmen een opgeblazen gevoel veroorzaken. Wanneer u zich tijdens het onderzoek goed ontspant, heeft u minder last van deze ongemakken. Slaapmiddel en pijnstilling In geval van een coloscopie krijgt u voorafgaand aan het onderzoek via een naaldje in uw arm of via een infuus een slaapmiddel toegediend (ook wel roesje of sedatie genoemd, het is geen narcose). Dit zorgt ervoor dat u tijdens het onderzoek slaperig bent. U krijgt ook een pijnstillend middel. In combinatie met het slaapmiddel vermindert dit de pijn en eventuele angst en spanning. Door de medicijnen bent u ook na het onderzoek nog een tijdje slaperig. Daarom vindt onderzoek met sedatie altijd plaats in dagopname. U kunt dan eerst bijkomen voordat u na het onderzoek weer naar huis gaat. Hoe lang u na moet blijven hangt af van de hoeveelheid en de soort sedatie of roesje die is gebruikt. Dit kan variëren tussen 45 minuten en 2 uur. Na het toedienen van deze medicijnen mag u 24 uur niet zelfstandig aan het verkeer deelnemen. Risico s en complicaties Een colonoscopie is een veilig onderzoek. Toch kunnen er complicaties optreden, zoals een bloeding. Ook kan er tijdens het onderzoek een scheurtje (perforatie) in de darmwand ontstaan. Als er tijdens het onderzoek aanvullende behandelingen worden uitgevoerd, zoals het verwijderen van poliepen, is de kans op complicaties groter. Deze complicaties worden tijdens het onderzoek behandeld. Diakonessenhuis, Maag-darm-leverziekten, folder MDL7/ 004 6

7 Complicaties kunnen ook thuis optreden, tot 10 dagen na het onderzoek. Neem contact met ons op als u na het onderzoek klachten krijgt, zoals heftige buikpijn, verlies van helder rood bloed of hoge koorts. Het kan zijn dat u naar de Spoedeisende hulp in Utrecht moet komen en als het nodig is, wordt u opgenomen in het ziekenhuis. Na het onderzoek Naar huis Na het uitslapen mag u weer naar huis. Hoe lang het uitslapen duurt, is afhankelijk van de sedatie of roesje dat is gebruikt. Nazorg - Na het onderzoek kunt u wat pijn hebben, meestal als gevolg van krampen door de ingeblazen lucht. Hoe sneller u de lucht kwijt raakt, hoe eerder de pijn afneemt. Warmte op de buik kan verlichting geven. Als u op de dagbehandeling of op een afdeling ligt, kunt u aan de verpleegkundige vragen om een schoorsteentje (dit is een slangetje in de anus waardoor de lucht kan ontsnappen). - U mag na het onderzoek weer eten en drinken wat u gewend bent. - Is het onderzoek met een slaapmiddel uitgevoerd, dan mag u de rest van de dag niet meer zelfstandig aan het verkeer deelnemen (geen auto, motor, bromfiets et cetera besturen, niet fietsen). Ook adviseren wij u de eerste 12 uur na het onderzoek geen alcohol te gebruiken. De combinatie van het slaapmiddel en alcohol kan een negatieve invloed hebben op uw reactievermogen en uw rijgedrag. De uitslag De arts die het onderzoek uitvoert, geeft u een voorlopige uitslag. U krijgt ook een nazorgformulier mee waar de voorlopige uitslag en de verrichte handelingen op staan vermeld. De definitieve uitslag krijgt later u via uw arts op de polikliniek of tijdens een telefonische afspraak. Problemen Als u na het onderzoek meer buikpijn en/of koorts krijgt, moet u onmiddellijk uw maag-darm-leverarts waarschuwen. Dit kan via de afdeling endoscopie. Zijn er biopten of poliepen weggenomen, dan kunt u de eerste tijd een beetje bloed verliezen via de anus. Dit is niet ernstig, tenzij het bloeden heviger wordt. In dat geval moet u ook meteen contact opnemen met uw maag-darm-leverarts. Dit kan: - binnen kantooruren via de afdeling Endoscopie; - buiten kantooruren via de Spoedeisende hulp. De telefoonnummers vindt u onder het kopje 'Telefoonnummers'. Meer informatie Vragen Heeft u vragen of zijn er dingen onduidelijk dan kunt u contact opnemen met de afdeling Endoscopie. Voorafgaand aan het onderzoek kunt u ook altijd nog vragen stellen. (Patiënten)organisaties Meer informatie vindt u op de website van de Maag Lever Darm Stichting: Diakonessenhuis, Maag-darm-leverziekten, folder MDL7/ 004 7

8 Klachten Het Diakonessenhuis streeft ernaar optimale zorg te verlenen. Toch kan het voorkomen dat u niet tevreden bent. Wij stellen het op prijs als u uw klacht of ongenoegen met ons bespreekt. U kunt zich wenden tot de direct betrokken medewerker of de leidinggevende. Als u liever een neutraal persoon inschakelt, kunt u terecht bij de klachtenfunctionaris via telefoonnummer (Utrecht), (Zeist/ Doorn), via klachten@diakhuis.nl of via het klachtenformulier op Opmerkingen over de tekst Ontbreekt er informatie of is iets onduidelijk beschreven, dan horen wij dat graag. Met medische vragen over uw behandeling kunt u bellen met de betrokken afdeling via de telefoonnummers achter in deze folder. Opmerkingen over de tekst kunt u doorgeven aan de afdeling Communicatie via telefoonnummer of via info@diakhuis.nl. Tot slot Over het Diakonessenhuis Utrecht, Zeist, Doorn Het Diakonessenhuis Utrecht, Zeist, Doorn is een vooruitstrevend algemeen ziekenhuis en het oudste Diakonessenhuis van Nederland. Onze medewerkers zetten zich iedere dag in om de beste zorg dichtbij te leveren. Dat wil zeggen dat kwalitatief hoogwaardige medische en verpleegkundige zorg en zorgzaamheid voorop staan. Het Diakonessenhuis biedt een breed scala aan uitstekende zorg en specialisaties waaronder zorg op maat voor ouderen, vrouw en kindzorg en zorg voor mensen met kanker. Locatie Utrecht, het stadsziekenhuis, huisvest één van de meest uitgebreide bevallingscentra van Nederland, een uniek kankerdagbehandelcentrum en een geavanceerd spoedzorgcentrum. Locatie Zeist is een vitaal streekziekenhuis gespecialiseerd in zorg op maat voor ouderen en chronisch zieken. In Doorn staat een goed toegankelijke buitenpolikliniek waar vrijwel alle specialismen spreekuur houden. Het Diakonessenhuis is ook gespecialiseerd in kijkoperaties van liesbreuken, de behandeling van slaap- en snurkproblemen, pijnbehandeling, keel- neus- en oorbehandelingen en in hoofd-halschirurgie. Algemene voorwaarden Op de dienstverlening van het Diakonessenhuis zijn algemene voorwaarden van toepassing. U vindt de voorwaarden op in de rubriek 'Naar het ziekenhuis'. Telefoonnummers Afdeling Endoscopie Spoedeisende hulp Utrecht Verpleegafdeling Maag, darm-, leverziekten en chirurgie (1 F) (kamer 23-26) / (kamer 15-22) Diakonessenhuis, Maag-darm-leverziekten, folder MDL7/ 004 8