De bus-oefening. Ontwikkeld als eindopdracht van de opleiding tot autismevriendelijk coach. Autisme Academie, Zwolle. Selma Dotinga-Kransen 2018

Transcriptie

1 De bus-oefening Ontwikkeld als eindopdracht van de opleiding tot autismevriendelijk coach. Autisme Academie, Zwolle. Selma Dotinga-Kransen

2 Uitleg van de busoefening. Fijn dat je de bus-oefening wilt doen! De bus uit deze oefening staat symbool voor het proces waarin jij zit en de route die je aflegt. Het gaat dus niet om een "echte bus" of een "echte busroute". De bus in deze oefening gaat over de regie die jij hebt over je eigen proces of leven. En de busroute in deze oefening gaat over het verloop van jouw proces of leven. Samen gaan we kijken hoe het bij jou gaat: in welk proces zit jij en heb jij daar zelf regie over? Deze oefening heeft 5 afbeeldingen van een bus waar vragen bij horen. 1. De bus in jouw huidige situatie: de Nu-bus 2. De bus in jouw gewenste situatie: De Wens-bus 3. De belemmeringen in jouw bus: de Stop-bus 4. De hulpbronnen bij jouw bus: de Les-bus 5. De bus met een lekke band: de bus met een plan B Op de volgende bladzijden gaan we deze vragen beantwoorden. Ik wens je een hele fijne reis! 2

3 Afbeelding 1. Vraag 1: Huidige situatie Waar zit jij op dit moment in de bus? Zit jij aan het stuur (heb je regie over je proces/leven?) of zit jij een andere plek? Teken jezelf in de bus van afbeelding 1. En beantwoord de volgende vragen: 1. Hoe is het voor jou om op deze plek in de bus te zitten? 2. Welke mensen zitten er nog meer in jouw bus? (denk aan: mensen die belangrijk voor je zijn en jou willen helpen) En op welke plek in de bus zitten deze mensen? 3. De bus rijdt een route, weet jij welke route je aflegt? Wat is je volgende halte? En wat is je eindbestemming? 3

4 Afbeelding 2. Vraag 2: Gewenste situatie Op welke plek in de bus zou je het liefste wíllen zitten? Teken jezelf in de bus van afbeelding 2. En beantwoord de volgende vragen: 1. Wat betekent het voor jou om op déze plek in de bus te zitten? 2. Welke mensen mogen er nog meer in jouw bus zitten? En op welke plek wil jij dat zij zitten? Welke mensen mogen op een andere plek in jouw bus gaan zitten? of mogen uit jouw bus stappen, en waarom? 3. Rijdt de bus de route die je zou willen afleggen? Naar welke volgende halte zou je willen gaan? En wat is de meest ideale eindbestemming voor jou? 4

5 Afbeelding 3. Vraag 3: Belemmeringen In de bus zit een stopknop. Als je deze knop indrukt, dan stopt te bus. Je kunt dan uit de bus stappen. Je kunt een nieuwe bus zoeken. Of je kunt op een andere plaats in de bus gaan zitten. Mensen die in jouw bus zitten kunnen ook op de stopknop drukken. Zij kunnen uit jouw bus stappen. Als de bus stilstaat kunnen er weer nieuwe mensen instappen. Beantwoord de volgende vragen: 1. Zou jij - op dit moment - op de stopknop van jouw bus willen drukken? En zo ja, waarom? 2. Wie of wat houdt je tegen om op de stopknop te drukken? (wat belemmert je?) 3. Hoe vind je het dat er mensen in en uit jouw bus kunnen stappen? Hoe ga je hiermee om? 5

6 Afbeelding 4. Vraag 4: Hulpbronnen Lukt het je om zelfstandig jouw bus te besturen? Of heb je daar een beetje hulp bij nodig? Rijd jij misschien prima zelfstandig in een bekend gebied, en heb je een 'bijrijder' nodig in de onbekende gebieden? Een bijrijder kan iemand zijn die jou helpt om je route te bepalen, die af en toe het stuur kan overnemen en op de rem kan trappen. Hoe hard wil je rijden in jouw bus? En wanneer trap je op de rem? Vind jij het prettig dat jouw bus niet harder kan rijden dan bijvoorbeeld 30km per uur om te voorkomen dat je uit de bocht vliegt? Dan zou het fijn zijn wanneer er een hulpmiddel in de bus wordt geplaatst waardoor de bus niet harder kan rijden dan deze snelheid. Beantwoord de volgende vragen: 1. Lukt het jou om zelfstandig de bus te besturen? 2. Wat heb je nodig om je eindbestemming te bereiken? 3. Welke mensen of hulpmiddelen helpen jou om bij je eindbestemming te komen? 6

7 Afbeelding 5. Vraag 5: Plan B Stel het gaat anders dan je wilt. Er gebeurt iets dat je niet had verwacht. De bus krijgt bijvoorbeeld een lekke band. Of de bus rijdt een andere route dan jij wilt. Wat doe je dan? Heb je ook een alternatieve route of een 'plan b'? Wat doe je om de bus weer te laten rijden? Beantwoord de volgende vragen: 1. Stel dat jouw bus onverwacht een ongeluk krijgt en daardoor lukt het je niet om op je eindbestemming te komen. Wat is jouw alternatieve route? Wat doe je dan? 2. Heb je al eens eerder 'pech' gehad met jouw bus? Denk eens terug: Wat heeft jou toen geholpen? 3. Welke vaardigheden of kwaliteiten van jezelf ga je inzetten om je route te kunnen blijven rijden? Welke mensen laat je in jouw bus instappen om je te helpen? Ik wens je een hele mooie reis toe! 7

8 Tips voor de coach. De busoefening is een manier om in gesprek te komen met de cliënt. De oefening is ook een methode voor de cliënt om zelf de regie te houden of terug te geven over zijn/haar leven maar ook over het coachtraject. Het is ook interessant om de cliënt te vragen waar jij als coach staat in zijn/haar bus (proces). Welke afstand is er? En welke rol heb jij als coach? Zijn jullie beide tevreden met deze positie? Variatietip: Om de busoefening nog levendiger te maken, kun je ook gaan werken met grondplaten. Laat de cliënt de verschillende mensen en posities neerleggen op de grond. Waar gaat de cliënt zelf staan? Hoe voelt het voor de cliënt om op deze plek te staan? Laat de cliënt op de grondplaat bestuurder staan, geef hem/haar letterlijk een stuur in handen. Hoe voelt het om de regie te hebben? Wat gebeurt er met de cliënt (denk aan: denken, doen en voelen)? 8