Profielwerkstuk Maatschappijleer Fair Trade / Eerlijke handel

Transcriptie

1 Profielwerkstuk Maatschappijleer Fair Trade / Eerlijke handel Profielwerkstuk door R woorden 26 februari ,6 55 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 1. Wat is Fair Trade? 1.1 Waar staat Fair Trade voor? Er is geen wettelijke definitie van Fair Trade, maar de meest gebruikte definitie is: Fair Trade is een handelspartnerschap, gebaseerd op dialoog, transparantie en respect, dat zich inzet voor meer gelijkheid in de internationale handel. Het draagt bij aan een duurzame ontwikkeling door betere handelsvoorwaarden te bieden en de rechten van de achtergestelde producenten en arbeiders veilig te stellen. Het betreft met name de ontwikkelingslanden. Fair Trade is geen ontwikkelingshulp, maar ontwikkelingshandel. Wat inhoudt dat het niet om het geld geven gaat, maar om het eerlijke handelen. Eerlijke handel betekent dat bijvoorbeeld koffieboeren, cacaoboeren of bananenboeren in Latijns-Amerika, Afrika en Zuidoost-Azië een eerlijke prijs krijgen voor hun exportproducten. Een prijs die in verhouding staat tot de echte productiekosten, en niet een prijs die wordt bepaald door de verhoudingen op de internationale markt. Dit zorgt ervoor dat deze boeren een degelijk inkomen krijgen en met dit inkomen ontstaat de mogelijk tot ontwikkeling. Fair Trade is een vorm van handel dat eerlijke en langdurige partnerschappen opbouwt tussen arme producenten in ontwikkelingslanden en de rijke consumenten in de welvarende landen. De consumenten bieden belangrijke ondersteuning om de internationale handelsregels te kunnen veranderen en zo een eerlijker economisch systeem te creëren. Tussenhandelaren worden bij eerlijke handel omzeild, zodat de boeren een groter deel van de winst krijgen. Fair Trade organisaties werken samen met handelspartners die vrijwillig de keuze hebben gemaakt om zich actief in te zetten voor deze ontwikkelingshandel. Deze handelspartners kunnen bijvoorbeeld boerenorganisaties, marketingen exportorganisaties of particuliere bedrijven zijn. Met deze handelspartners wordt een duurzame relatie opgebouwd om de handel te versterken. Er wordt een gepast bedrijfsontwikkelingsplan gemaakt die gericht is om de handelspartners op te leiden tot zelfstandige ondernemers. Samen met deze handelspartners wordt vervolgens gekeken waar het meeste hulp nodig is met betrekking tot de leef- en werkomstandigheden van de boeren, ambachtslieden en werknemers die de producten maken, oftewel de producenten. De deelnemende partijen beslissen samen waar het hardst aan gewerkt moet worden en dit kan Pagina 1 van 14

2 bijvoorbeeld scholing, betere huisvesting of een fonds voor het schoolgeld voor kinderen inhouden. Want eerlijke ontwikkelingshandel gaat niet alleen om het creëren van werkgelegenheid en inkomen. Ook moeten de omstandigheden waarin de boeren werken gezond en veilig zijn, dat wil zeggen dat de werkdagen niet te lang mogen zijn, er geen kinderarbeid mag zijn en dat er aandacht moet zijn voor milieuvriendelijke processen. 1.2 De 10 Fair Trade principes Wereldwijd zijn er 10 Fair Trade principes vastgesteld, die de grondbeginselen vormen waaruit Fair Trade organisaties werken: 1. Kansen bieden aan kansarme producenten 2. Capaciteitsopbouw 3. Zorg voor het milieu 4. Eerlijke handelsvoorwaarden 5. Verantwoorde prijzen en leefbare lonen 6. Geen kinderarbeid en geen gedwongen arbeid 7. Gelijke kansen 8. Verantwoorde arbeidsomstandigheden 9. Transparantie 10. Promotie van Fair Trade Kansen bieden aan kansarme producenten Fair Trade leveranciers kopen producten in van kansarme producenten en van bedrijven met een duidelijk humaan beleid waarmee zij een handelspartnerschap vormen. Hierdoor brengen zij, met hulp van Fair Trade organisaties, ontwikkeling op gang bij de kansarme producten en hun werknemers. Capaciteitsopbouw Fair Trade organisaties verwachten van hun handelspartners dat er ontwikkelingsprogramma s worden opgesteld om de capaciteit van hun producenten en leden te verbeteren. Hierbij wordt vaak de deskundigheid van lokale experts gebruikt. Deze ontwikkelingsprogramma s zijn een belangrijk deel in de ontwikkelingshandel. Doordat de productie- en handelsprestaties verbeterd worden kunnen handelspartners zich ontwikkelen tot betrouwbare leveranciers. Met deze opgedane deskundigheid worden nieuwe markten toegankelijk. Door de capaciteitsopbouw komen er verbeteringen op bedrijfseconomisch en sociaal gebied: Op bedrijfseconomisch gebied gaat het om efficiëntieverbetering, het opzetten van een kwaliteitszorgsysteem, verstrekking van marktinformatie, verbetering van de productontwikkeling, logistiek en verpakkingen, en verbetering van het management. Dit geldt voor zowel de handelspartner als voor de producenten. Op sociaal gebied gaat het om de naleving van de Fair Trade principes, zoals arbeids- en levensomstandigheden, inkomens, medezeggenschap, Pagina 2 van 14

3 organisatievorming etc. Zorg voor het milieu Van alle partijen binnen de handelsketen wordt verwacht dat zij proberen de productie en handel zo milieuvriendelijk mogelijk te houden door natuurlijke hulpbronnen verantwoord te gebruiken en het afval verantwoord te beheren. Dit draag bij aan een duurzame leef- en werkomgeving. Eerlijke handelsvoorwaarden De eerlijke handelsvoorwaarden bestaan uit 4 onderdelen: 1. Voorfinanciering: Omdat er meestal veel tijd zit tussen de bestelling en de betaling bieden Fair Trade organisaties hun handelspartners een voorschot van maximaal 60 procent van het bedrag van de bestelling aan. Hierdoor wordt de tussentijd overbrugd. 2. Lange termijn handelsrelaties: Fair Trade organisaties hebben als doelstelling relaties op te bouwen met handelspartners voor een periode van minimaal 5 jaar, deze tijd is nodig om duurzame ontwikkelingen op gang te kunnen brengen. De handelspartners moeten worden opgeleid zodat ze uiteindelijk als zelfstandig ondernemer kunnen functioneren op de internationale markt. Ook moet er rekening gehouden worden met terugslagen. 3. Orders en betalingen: Binnen de handelsketen moeten de in- en verkoopcontracten begrijpelijk en reëel zijn. De rechten en plichten van de deelnemende partijen ten opzichte van het product, de prijs en de leverdatum moeten duidelijk zijn. 4. Ontwikkelingspremie: Er wordt een ontwikkelingspremie betaald door Fair Trade organisaties voor producten die het Max Havelaar keurmerk dragen. Deze premie is bedoeld om de ontwikkeling van de handelspartners nog sneller te bevorderen. Er moet wel aan de voorwaarde voldaan worden dat er een democratisch en gemeenschappelijk systeem is die beslist over wat er met het premiegeld wordt gedaan. Verantwoorde prijzen en leefbare lonen Fair Trade organisaties betalen een eerlijke prijs voor de producten van hun handelspartners. Deze eerlijke prijs staat in verhouding tot de werkelijke productiekosten, en wordt niet bepaald door de verhoudingen op de internationale markt. De prijs moet voldoende zijn om de werknemers te kunnen voorzien van een acceptabele loon en om de kosten van de productie en de handel volledig te kunnen dekken. Op basis van een betrouwbare kostprijsberekening wordt in overleg met de handelspartners deze prijs berekend. Als de kostprijs van een product constant te hoog blijkt te zijn wordt er samen met de handelspartner gekeken naar mogelijke besparing op de productiekosten en verbeteringen in efficiëntie. Geen kinderarbeid en geen gedwongen arbeid Geen kinderarbeid: De productie van Fair Trade producten is vrij van kinderarbeid. Als er kinderen meehelpen bij de productie mag dit nooit ten koste gaan van hun scholing, gezondheid of speeltijd. De handelspartners van de Fair Trade organisaties respecteren de rechten van kinderen en kunnen bewijzen dat er geen kinderen van onder de 16 bij hun werken. Geen gedwongen arbeid : Iedere vorm van geweld, dwang of slavenarbeid wordt niet geaccepteerd door Fair Trade organisaties. Bij constatering van een van deze dingen bij een handelspartner wordt de handelsrelatie gelijk Pagina 3 van 14

4 beëindigd. Gelijke kansen Geen discriminatie: iedere producent en werknemer, man of vrouw, heeft bij gelijk werk recht op gelijke beloning, gelijke behandeling en gelijke arbeidskansen, ongeacht ras, klasse, sekse, huidskleur, geslacht, religie, politieke overtuiging en sociale en/of culturele achtergrond. Als er discriminatie wordt geconstateerd bij de handelspartner wordt er een plan voor verbetering opgesteld. Er wordt streng gecontroleerd of dit verbeterplan binnen de bepaalde termijn wordt uitgevoerd. Vrijheid van organisatievorming: Producenten en werknemers hebben het recht om zich te verenigen in vakbonden of gekozen werknemerscomités. Een gekozen werknemerscomité wordt gevormd wanneer er meer dan 50 werknemers op een werkplaats werken. Dit comité vertegenwoordigt dan alle werknemers in onderhandelingen met het management over arbeidsvoorwaarden en verbetering van arbeidsomstandigheden. Verantwoorde arbeidsomstandigheden Verantwoorde arbeidsvoorwaarden: Arbeidsvoorwaarden zoals werktijden, overuren, vakantie, ziekteverlof en pension moeten minstens voldoen aan de nationale of internationale wetgeving. Dit geldt voor fabrieken maar ook voor grote formele werkplaatsen. Ook wordt er gewerkt aan betere werk- en levensomstandigheden voor de werknemer zoals een kinderopvang, een kantine op de werkplaats, een leningsfonds of uitjes voor het personeel. De arbeidsvoorwaarden staan duidelijk beschreven in een arbeidscontract en ondertekend door alle werknemers in de fabrieken en grotere formele werkplaatsen. In de kleinere, informele werkplaatsen is er minstens een simpele personeelsadministratie met van iedere werknemer een handtekening. Veiligheid en gezondheid op de werkvloer: Het werk dat wordt gedaan moet redelijkerwijs veilig en gezond zijn, indien dit niet het geval is wordt er een plan voor verbetering opgesteld. Hierbij worden eventueel (lokale) experts ingezet. Transparantie Verantwoording: Alle deelnemende partijen binnen een handelsketen moeten helder zijn over hun administratie en daarin inzicht geven aan de andere partijen. Ze moeten elkaar inlichten over belangrijke ontwikkelingen binnen de markt en binnen hun eigen situatie. Ketenverantwoordelijkheid: Alle deelnemende partijen binnen de handelsketen zijn verantwoordelijkheid voor de herkomst van de grondstoffen, de kwaliteit van de producten en productieprocessen en moeten zorgen dat de Fair Trade principes worden nageleefd. Promotie van Fair Trade Alle partijen binnen de handelsketen worden geacht de doelstellingen en principes van Fair Trade te kennen en haar klanten en leveranciers hierover te informeren 2. Hoe is Fair Trade ontstaan? 'De drijfveer om mensen een menswaardig inkomen te bezorgen ligt aan de oorsprong van alle Fair Trade Pagina 4 van 14

5 initiatieven' Fair Trade is in de jaren 40 en 50 begonnen met het verkopen van producten via kerken in de Westerse wereld om hiermee geld in te zamelen voor mensen in arme landen. Steeds meer mensen bleken dit een heel goed idee te vinden, dus werd er in 1959 een Fair Trade beweging genaamd S.O.S. (het Komitee Steun Onderontwikkelde Streken) opgericht. S.O.S was van mening dat handel en economische groei veel effectiever zou zijn dan ontwikkelingshulp in de vorm van geld. S.O.S kreeg veel berichten dat boeren in ontwikkelingslanden hun producten haast niet kwijt raakten in eigen omgeving, Ook had men het idee had dat er oneerlijke concurrentie tussen de grote westerse multinationals en de kleinschalige boeren was, dus werd er gezocht naar een andere manier voor de boeren om hun producten te kunnen verkopen. Dit leidde ertoe dat S.O.S onder het motto 'Trade not Aid' het eerste Fair Trade product, een houten beeldje uit Haïti, importeerde. In 1968 werd dit Fair Trade-concept aangenomen door de UNCTAD, de conferentie van de Verenigde Naties inzake handel en ontwikkeling. Naar aanleiding hiervan werd de eerste wereldwinkel van Europa geopend in Nederland in Omdat de mensen heel positief waren tegenover het idee van wereldwinkels kwamen er steeds meer wereldwinkels in Nederland en ook in andere landen van West Europa. Maar de Fair Trade handel groeide niet uit tot grootschalige handel. Er was namelijk maar een kleine groep mensen die Fair Trade producten kocht. Toch besloot S.O.S. om kilo koffie te bestellen uit Guatemale in De verkoop van de koffie werd een succes, er werd veel koffie verkocht via wereldwinkels, kerken en acties. In 1974 wordt de eerste S.O.S. winkel opgericht in Nijmegen. 13 jaar later is de verkoop van koffie uitgegroeid tot verkoop aan de overheid, bedrijven en instellingen. Toch was dit niet genoeg en werd er gezocht naar een manier om Fair Trade producten toegankelijker te maken voor een groter publiek. Hiervoor werd in 1988 het Max Havelaar keurmerk opgericht, waarbij S.O.S. onder andere betrokken was. De criteria van het Max Havelaar keurmerk zijn gebaseerd op de werkwijze van S.O.S. Op 15 november 1988 werd het eerste pak Fair Trade koffie met het Max Havelaar keurmerk aan Prins Claus aangeboden. De koffie met het Max Havelaar keurmerk werd een groot succes en de verkoop groeide flink. In 1990 werd het assortiment van Fair Trade producten uitgebreid met steeds meer levensmiddelen zoals thee, honing en chocola. In 2006 word de naam S.O.S veranderd in Fair Trade Original. De verpakkingen van de levensmiddelen en het logo worden vernieuwd. Tegenwoordig zijn er in Nederland veel verschillende organisaties, stichtingen en ondernemingen die Fair Trade producten aanbieden. 3. Welke organisaties maken deel uit van Fair Trade in Nederland? 3.1 Max Havelaar De naam Max Havelaar is afkomstig van een roman die hetzelfde heet. Deze roman is geschreven in 1859 door Multatuli. Het verhaal gaat over de onrechtvaardige behandeling van lokale koffieboeren in de vroegere Nederlandse kolonie die tegenwoordig Indonesië heet. Vaak wordt gedacht dat Max Havelaar een Fair Trade handelsorganisatie is, maar dit is niet waar. Max Havelaar is een Nederlandse stichting en certificeringsorganisatie die controleert of Nederlandse marktpartijen voldoen aan de Pagina 5 van 14

6 normen voor eerlijke handel. Max Havelaar is dus niet een merk dat zelf eigen producten produceert of op de markt brengt. Ook hebben ze het Max Havelaar keurmerk opgericht. Het Max Havelaar keurmerk is het onafhankelijke keurmerk voor eerlijke handel. Het keurmerk gaat ervan uit dat hardwerkende boeren en boerinnen in ontwikkelingslanden best voor zichzelf en hun gezin kunnen zorgen en helemaal geen ontwikkelingshulp in de vorm van geld nodig hebben als ze maar tenminste een eerlijke prijs ontvangen voor hun producten. Het Max Havelaar keurmerk zorgt er daarom voor dat er een vaste minimumprijs is voor de afname van de grondstoffen voor een aantal levensmiddelen zoals bijvoorbeeld koffiebonen, sinaasappelen en druiven. Dit wordt gedaan om er zeker van te zijn dat de kosten van de duurzame productie volledig en bedrijfseconomisch-, sociaalen milieuverantwoord worden gedekt. Het Max Havelaar keurmerk garandeert dus dat de boer een eerlijke prijs voor zijn producten heeft gehad en dat die producten onder eerlijke voorwaarden (de Fair Trade principes) zijn geproduceerd en verhandeld. Er is al koffie, thee, wijn, bier, ijs, honing, rijst, chocolade, snoep, vruchtensap, fruit, koekjes en broodbeleg met het Max Havelaar keurmerk. 3.2 Efta Voor alle andere producten die het Max Havelaar keurmerk niet hebben wordt er met behulp van de EFTA, de European Fair Trade Association, beoordeelt of de werknemers en producenten een acceptabel inkomen krijgen, en of de prijzen op een eerlijke en reële manier tot stand zijn gekomen. EFTA is een vereniging van tien Fair Trade importeurs in negen Europese landen: Oostenrijk, België, Frankrijk, Duitsland, Italië, Nederland, Spanje, Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk. 3.3 Fair Trade Original Fair Trade Original is werkzaam als stichting zonder winstoogmerk en is opgericht in 1959.Met als slogan Change the World shopping maakt Fair Trade Original haar doelstelling meteen duidelijk. Het was de eerste handelsorganisatie in Nederland die eerlijke koffie inkocht die van de coöperatie Fedecocagua uit Guatemala kwam. Veertig jaar later is er een assortiment van 150 koffie- en food producten en gifts & living producten die bijna allemaal het Max Havelaar keurmerk dragen, en wordt er nog steeds gewerkt om uiteindelijk alle belangrijke levensmiddelen dit keurmerk te kunnen geven. Fair Trade Original is de licentiehouder van het keurmerk Max Havelaar en de grootste Fair Trade handelsorganisatie binnen Nederland. Het maakt deel uit van een brede beweging van organisaties in binnen- en buitenland die zich inzetten voor eerlijke handel. Met sommige organisaties werkt Fair Trade Original samen op projectbasis, en met andere is er een formele samenwerking. Fair Trade Original werkt samen met boeren en producenten uit ontwikkelingslanden. Zij krijgen workshops en Pagina 6 van 14

7 voorlichtingen over de trends en voedseleisen zodat ze hun productie hierop aan kunnen passen en zo de verkoop kunnen verhogen. Fair Trade Original koopt deze producten in voor een eerlijke prijs. Ook worden er grondstoffen ingekocht uit de ontwikkelingslanden. Met deze grondstoffen worden producten in Nederland of andere Europese landen gemaakt. Fair Trade Original verkoopt deze producten dan weer aan detailen groothandel in Nederland zoals wereldwinkels of supermarkten, en in sommige gevallen ook internationaal. 3.4 Wereldwinkels Op 1 april 1969 werd de eerste wereldwinkel geopend in Breukelen nadat de journalist Dirk Scherpenzeel op riep om de producten van derde wereldlanden een vrijere toegang te geven op de Westerse markt. Het doel van deze eerste wereldwinkel was om de wereldhandel te veranderen door de afzet van producenten in de derde wereld te vergroten, om het publiek voorlichting te geven over eerlijke handel en om politieke campagnes uit te voeren om deze doelen waar te kunnen maken. In de jaren 70 werd er veel actie gevoerd wat veel aandacht wekte, maar er werden niet veel Fair Trade producten verkocht. Het belangrijkste doel, de consumptie van Fair Trade producten te bevorderen om hiermee armoede te bestrijden in ontwikkelingslanden, verliep dus niet zo goed. Pas in de jaren 80 werd daar wat aan gedaan. Er werd een nieuw concept gebruikt en de verkoop werd geprofessionaliseerd. De doelstellingen van wereldwinkels zijn wel gewoon hetzelfde gebleven. De wereldwinkel werd een succes en er werden steeds meer wereldwinkels opgericht. Deze wereldwinkels gingen zich verenigen in de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels. Deze internationale vereniging pleit voor een rechtvaardiger wereldhandel. De vereniging controleert bedrijven die aan eerlijke handel doen of zij zich werkelijk aan de fair trade principes houden. Na 40 jaar zijn er nu bijna 400 wereldwinkels verspreid over heel Nederland en duizenden verspreid over heel West-Europa. Al deze wereldwinkels zetten zich in om de verkoop van Fair Trade producten te vergroten. Wereldwinkels verkopen alleen eerlijke, authentieke producten die ambachtelijk of soms zelfs volgens eeuwenoude tradities zijn gemaakt. De producten zoals houtsnijwerk, keramiek, sieraden en foodproducten komen bijvoorbeeld uit India, Ghana, Tibet, Bali of Thailand. Dit zijn onder andere producten van Fair Trade Original. Deze producten zijn gemaakt en verhandeld met respect voor mens en milieu en de producenten hebben een eerlijke prijs voor hun producten gehad zonder tussenhandelaren. Wereldwinkels vinden dat ze de producenten hier bovenop ook nog recht hebben op steun en advies. Door ze bijvoorbeeld informatie te geven over de wensen en verwachtingen van de consumenten, zodat ze meer producten kunnen verkopen. Of door te helpen zoeken naar nieuwe afzetmarkten voor hun producten. Door dit soort ondersteuning te geven zorgen wereldwinkels ervoor dat producenten sterker en onafhankelijker worden, en uiteindelijk kunnen uitgroeien tot een bedrijf dat ook kan verkopen buiten de Fair Trade handelsketen. Pagina 7 van 14

8 4. Wat zijn de doelen van Fair Trade organisaties? Fair Trade organisaties streven naar een wereld zonder armoede, waar iedereen mens kan zijn, en alle kansen benut kunnen worden. Een wereld waarin je een eerlijk inkomen krijgt voor je werk, zodat iedereen een goed bestaan kan opbouwen. Het is de bedoeling dat de bestaande vrije wereldhandel wordt veranderd in een wereldwijde eerlijke handel. Door langdurige handelsrelaties op te bouwen met kleine boeren, arbeiders en producenten waarin rechtvaardigheid, zelfstandigheid, transparantie en duurzame ontwikkeling de basis vormen van de handelsstructuren en -praktijken willen ze de armoede verminderen, en een duurzame ontwikkeling bevorderen in landen zoals Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Fair Trade organisaties moedigen kleine boeren aan om zich democratisch te gaan verenigen in boerencoöperaties. Als de kleine boeren verenigd zijn staan ze er samen sterker voor en hebben ze een betere positie om te kunnen onderhandelen. Ze kunnen samen inkopen doen, elkaars technieken verbeteren en elkaar ondersteunen. Ook hebben Fair Trade organisaties als doel Fair Trade in verband te brengen met de consument. Ze proberen door middel van informatie te geven over de noodsituatie waar boeren en arbeiders uit ontwikkelingslanden zich in bevinden mensen en instellingen in de ontwikkelde wereld over te halen tot eerlijke handel. Om het voor de consument makkkelijker te maken om te kunnen onderscheiden welke producten 'eerlijk' geproduceerd zijn en welke niet is er het Max Havelaar Keurmerk. De stichting Max Havelaar heeft het keurmerk opgericht met de '3 P's' als doel. De consument kunnen garanderen dat de mensenrechten van de producenten worden nageleefd en dat er menswaardige arbeidsomstandigheden zijn. Er is namelijk geen kans op vooruitgang voor de boeren als er geen goede gezondheid is. De consument kunnen garanderen dat de producten zijn gemaakt met respect voor het milieu. Er wordt dus goed omgegaan met de bodem, het water, de lucht en de biodiversiteit tijdens de productie van Fair Trade producten. De consument kunnen garanderen dat de producenten een eerlijke prijs voor hun producten hebben gehad. Door de verbeterde handelsvoorwaarden hebben boeren de mogelijkheid om zich te ontwikkelen en uit te groeien tot een goedlopende handelsorganisatie. Fair Trade organisaties willen dus dat de boeren zichzelf en hun gezin kunnen onderhouden en kunnen investeren in hun bedrijf doordat ze een eerlijke prijs krijgen. Hierdoor krijgt de gemeenschap ook een kans tot ontwikkeling. 5. Hoe staan de politieke partijen tegenover Fair Trade? 5.1 VVD De VVD-fractie staat positief tegenover Fair Trade en de uitgangspunten van eerlijke handel. Ze vinden het prima als Fair Trade een onderdeel gaat uitmaken van het inkoopbeleid en zijn bereid om op te treden als contactpersoon om betrokkenheid te tonen. Ze vinden het echter niet goed als er actief aan ontwikkelingshulp wordt gedaan. De VVD-fractie is er op tegen dat er subsidies zouden worden gegeven omdat er veel bezuinigingen worden gedaan in Nederland. Pagina 8 van 14

9 5.2 CDA Het CDA is van mening dat ook al zitten we zelf in moeilijke economische tijden, dat we ons alsnog moeten inzetten om iets tegen de armoede te doen. In vergelijking met de arme landen is Nederland namelijk een zeer welvarend land. Er is wel de voorwaarde dat het geld wel goed terecht moet komen zodat het effectiever besteed kan worden. Het is de bedoeling dat de mensen uiteindelijk zelfstandelijker worden en voor zichzelf kunnen zorgen, in plaats van dat de hulp leidt tot blijvende afhankelijkheid. Het CDA zet zich daarom in voor duurzaamheid, een onderdeel daarvan is ook het verantwoord inkopen. Ze vinden het belangrijk dat producten worden aangeschaft op basis van eerlijke handel. Ook is het de taak van de overheid om ondernemers en burgers aan te zetten om voor Fair Trade producten te kiezen en hiermee eerlijke handel te ondersteunen. 5.3 SP De SP vindt dat de wereldhandelsorganisatie (WTO) zich minder moet richten op vrijhandel en zich meer moet inzetten voor eerlijke handel. De WTO moet zich niet bezighouden met investeringen, cultuur en overheidsaankopen.vooral de armste landen moeten hun eigen markten kunnen beschermen. Op dit moment gaat er meer geld van de arme landen naar de rijke landen als andersom. De SP wil aan deze 'omgekeerde ontwikkelingshulp' een einde maken door onder andere eerlijke handel. De exportsubsidies in het Europees landbouwbeleid die eerlijke handel in de weg zitten moeten worden afgeschafd volgens de SP. Het Europese landbouwbeleid kost zelfs 3 keer zoveel als de totale ontwikkelingshulp. Ook moet de inkomstensteun aan grote multinationals worden stopgezet en aan de boeren worden gegeven als beloning voor hun diensten. Ook vind de SP dat de armste landen meer toegang moeten krijgen tot de Europese markten. Het productenpakket zou moeten worden uitgebreid en de tariefheffingen op producten zoals vis en hout moeten sterk worden verlaagd of zelfs afgeschaft worden. 5.4 D66 De D66 pleit voor betere en meer doelgerichte ontwikkelingshulp en neemt als uitgangspunt de Fair Trade principes. Ze zetten zich in voor een betere toegang tot de wereldwijde markten voor boeren. Binnen Europa moet er wat worden gedaan aan de subsidies die de eerlijke handel verstoren. Ook vinden ze dat de overheidssteun voor publiekprivate samenwerking die zorgt voor een eerlijke en duurzame toevoer van grondstoffen belangrijk. Nederland moet bewust worden gemaakt dat internationale aankopen mogelijk negatieve gevolgen hebben voor de inheemse bevolking. 5.5 Groenlinks 'Voor GroenLinks is het doel niet vrije handel, maar eerlijke handel' De globalisering heeft veel grote kansen met zich meegebracht voor ontwikkelingslanden maar op dit moment kunnen zij te weinig profiteren van de wereldhandel. Groenlinks is van mening dat ontwikkelingslanden beter moeten kunnen verdienen aan hun export. De handelsregels moeten worden veranderd om ontwikkelingslanden meer kansen te bieden. Zo zouden er niet alleen grondstoffen, maar ook bewerkte producten moeten worden geimporteerd uit die landen, vindt Groenlinks. Daar verdienen ze namelijk veel meer mee. Pagina 9 van 14

10 Lokale ondernemers moeten hun markt kunnen beschermen tegen de rijke landen om hun eigen industrie, landbouw en dienstensector te kunnen ontwikkelen. Om kinderarbeid, milieuvervuiling en dierenleed aan te pakken moet de wereldhandel eerlijker worden. Groenlinks wilt ook dat de winst die de internationale bedrijven in ontwikkelingslanden maken besteed wordt aan deze landen. De internationale bedrijven pakken nu gewoon hun winst zonder er belasting over te betalen. Die belasting die de ontwikkelingslanden nu mislopen is meer geld dan ze binnenkrijgen via ontwikkelingshulp. Hier moet verandering in komen vindt Groenlinks. Groenlinks wilt daarom dat Fair Trade producten worden vrijgesteld van BTW en importheffingen zodat de handel eerlijker wordt en de internationale bedrijven er niet met de winst van door gaan. Ook vind Groenlinks dat consumenten bedrijven mogen aanspreken op hun gedrag, daarom pleiten ze voor een Europese wet die openbaarheid van productie en ketens eist. 5.6 Partij van de Arbeid De Partij van de Arbeid geeft aan dat er moet worden geinvesteerd in ontwikkelingslanden en dat er moet worden gestreeft naar eerlijke handel met deze landen. Een sterke wereldeconomie maakt namelijk mogelijk dat iedereen een menswaardig bestaan kan hebben. Daarom vind de Partij van de Arbeid dat de internationale handel verbeterd moet worden. Er moet meer aandacht komen voor de natuur en de rechten van de mens. De internationale handel moet dus eerlijker en duurzamer worden. 5.7 Partij voor de Dieren 'De aarde heeft genoeg te bieden voor iedereen om te kunnen overleven, maar niet genoeg voor de hebzucht van sommigen.' De Westerse handel mag niet de oorzaak zijn van de problemen in de ontwikkelingslanden, vindt de Partij voor de Dieren. Nederland heeft veel landbouwgrond en importeert zeldzame bronnen uit ontwikkelingslanden. Het consumptiegedrag van Nederlanders maar ook van andere Europeanen heeft nadelen voor het leven van de inheemse bevolking. De Partij voor de Dieren vindt dat er daarom veranderingen moeten komen in het Europese beleid: Nederland moet geen producten meer importeren die zijn gemaakt onder arbeidsomstandigheden die de mensenrechten schenden of die het milieu te erg aantasten. De visserij- en landbouwindustrie in Europa moet worden verminderd zodat dit werk door ontwikkelingslanden kan worden gedaan. Er mogen geen gevaarlijke/giftige stoffen meer naar ontwikkelingslanden worden gebracht om daar te verwerken, dit is namelijk slecht voor de gezondheid van de bevolking daar, en het tast het milieu aan. Voor de Partij voor de Dieren staan mensenrechten, duurzaamheid en dierenwelzijn op de eerste plaats. Wereldvrijhandel heeft vaak grote voordelen voor de rijke landen maar de ontwikkelingslanden kunnen er niet van mee profiteren en dragen zelfs de negatieve gevolgen. Daarom wilt de Partij voor de Dieren dat de WTO tot hervorming komt. Er moeten acties ondernomen worden tegen mensenrechtschendingen zoals kinderarbeid, uitbuiting en discriminatie. Ontwikkelingslanden moeten hun markt mogen afschermen om hun eigen productie te beschermen en producten zelf te bewerken voor export. Pagina 10 van 14

11 Vrijhandel moet worden gebruikt om het welzijn en de welvaart van landen te verbeteren. Europese landen mogen alleen akkoorden sluiten met ontwikkelingslanden die de mensenrechten niet schenden en die onder humane omstandigheden producten maken. 6. Wat zijn de voordelen van Fair Trade? 6.1 Voordelen voor ontwikkelingslanden Fair Trade heeft geleid tot vele voordelen voor kleine boeren en arbeiders, consumenten en de omgeving in ontwikkelingslanden. Boeren en arbeiders Ongeveer 1.2 miljoen arbeiders en boeren in 58 ontwikkelingslanden hebben profijt van Fair Trade. Ze worden opgeleid tot zelfstandige ondernemers en krijgen hierdoor een betere rol binnen de handel. En doordat zij een eerlijke prijs krijgen voor hun producten kunnen ze zichzelf en hun gezin onderhouden. Nu hebben niet alleen de Fair Trade boeren profijt van eerlijke handel, de niet fair-trade boeren hebben ook profijt van Fair Trade. Dit komt doordat de hele omgeving er op vooruitgaat bij Fair Trade producten. Van het door de consument extra betaalde geld, komt namelijk een groot deel bij het dorp terecht, waardoor er meer geld is voor faciliteiten. 8 tot 10% wordt uitgegeven aan het dorp van de boeren. Zo kan de infrastructuur verbeterd worden, scholen gebouwd worden een waterput geslagen of elektriciteit aangelegd worden. Kortom, de mensen uit de ontwikkelingslanden waarmee samengewerkt wordt krijgen een kans om zich te ontwikkelen, dus een kans op een betere toekomst. Consumenten Fair Trade heeft er toe geleid dat de consumenten bewust zijn geraakt dat hun aankopen sociale, economische en ecologische gevolgen hebben. Consumenten hebben nu de optie om het einde van kinderarbeid, armoede en het behoud van het milieu actief aan te pakken door Fair Trade producten te kopen. Zo krijgen de welvarende mensen een gevoel van rechtvaardiging en duurzaamheid én een goed product, en de arme mensen in ontwikkelingslanden krijgen hulp en ondersteuning. Fair Trade geeft de consument dus de keus om een verschil uit te kunnen maken voor producenten in arme landen. Omgeving Fairtrade zorgt er ook voor dat de landbouw- en productietechnieken van hun handelspartners ecologisch duurzaam zijn. Producenten moeten goed zorgen voor de natuur in hun omgeving. Gebieden met natuurlijk water, oerwoud en ander belangrijk grondgebied moet worden beschermd tegen onjuist afvalbeheer en erosie.. Ook moeten de producenten zorgen dat hun landbouw- en productieprocessen zo min mogelijk verontreinigde stoffen bevatten. Dus het gebruik van bijvoorbeeld giftige bestrijdingsmiddelen wordt vermeden, het gebruik van biologische meststoffen wordt gestimuleerd en de meest gevaarlijke bestrijdingsmiddelen worden zelfs verboden om te gebruiken. Bovendien moeten de landbouwprocessen biologisch zijn. Als producenten zich houden aan deze richtlijnen wordt de omgeving in ontwikkelingslanden zo min mogelijk aangetast. 6.2 Voordelen voor Nederland Pagina 11 van 14

12 Er zijn grote voordelen voor de ontwikkelingslanden, maar er zijn ook voordelen voor Nederland. Armoedebestrijding Fair Trade is een goede manier om de armoede te bestrijden over de hele wereld. Nu wordt er nog heel veel geld besteed door Nederlandse consumenten en de Nederlandse overheid aan goede doelen, maar als we dit zouden besteden aan Fair Trade producten is het veel goedkoper op de lange termijn. Door de verkoop van Fair Trade producten verdienen de boeren namelijk een goed inkomen wat hunzelf maar ook de gemeenschap vooruit helpt. Dit wordt ook gedaan door goede doelen, maar als het via Fair Trade gaat kost het Nederland veel minder geld aan ontwikkelingshulp terwijl hetzelfde doel bereikt wordt. Namelijk de boeren uit hun armoede helpen en een bestaansmogelijkheid te bieden. Probleem van milieuvervuiling aanpakken Zoals eerder gezegd is zorgt Fair Trade ervoor dat de landbouw- en productietechnieken van hun handelspartners ecologisch duurzaam zijn. Hierdoor wordt het milieu zo min mogelijk aangetast in de ontwikkelingslanden, en dit heeft ook voordeel voor de rest van de wereld. Milieuvervuiling is namelijk een probleem wat zich over de hele wereld afspeelt. Als een klein deel van het probleem opgelost of gereduceert wordt is dat een begin voor een verandering op grote schaal. Fair Trade is daarom een goeie manier om het mondiale probleem van milieuvervuiling aan te pakken en is dus niet alleen voordelig voor ontwikkelingslanden maar ook voor de rest van de wereld 7. Wat zijn de nadelen aan Fair Trade? 7.1 Nadelen voor ontwikkelingslanden Behalve voordelen zijn er natuurlijk ook nadelen aan Fair Trade voor ontwikkelingslanden. Export Doordat Fair Trade producten duurder zijn als normale producten worden ze alleen gexporteerd naar rijke landen. Alleen rijke landen kunnen namelijk dat beetje extra betalen, arme landen hebben het al moeilijk genoeg om rond te komen. Dit betekent dat de afzetmarkt voor Fair Trade producten redelijk beperkt is. Dat is dus een nadeel voor de producenten in ontwikkelingslanden. Administratie Ook wordt er gezegt dat Fair Trade veel lastige administratie en regels met zich meebrengt waardoor de handel nogal sloom verloopt. Dit vertraagd dus de economische groei van de ontwikkelingslanden. 7.2 De nadelen voor Nederland Prijs Steeds meer producten krijgen het keurmerk voor Fair Trade. Verkade chocolade heeft bijvoorbeeld recentelijk het Pagina 12 van 14

13 Max Havelaar keurmerk gekregen. Dit betekent dat deze producten wat duurder worden dan andere producten. Nou kan je natuurlijk voor altijd voor een ander product kiezen maar stel dat je altijd al Verkade eet en dit wilt blijven eten dan betaal je dus ineens meer voor dezelfde chocolade als vroeger. Dit is uiteraard nadelig voor de Nederlandse consument. Afname koopkracht Door Fair Trade krijgen boeren een hoge prijs voor hun product, deze prijs ligt zelfs boven de normale marktprijs. Doordat deze prijs zo hoog ligt wordt de vraag naar Fair Trade producten minder en wordt het evenwicht tussen vraag en aanbod van deze producten verstoord. In Nederland is dit nadelig voor de welvaart want de koopkracht van de consumenten neemt af vanwege deze hoge prijzen. Maar als de vraag naar producten afneemt in Nederland heeft dit ook weer effect op de producenten in ontwikkelingslanden. 8. Conclusie Fair Trade is dus geen ontwikkelingshulp, maar ontwikkelingshandel. Wat inhoudt dat het niet om het geld geven gaat, maar om het eerlijke handelen. Deze ontwikkelingshandel gaat niet alleen om het creëren van werkgelegenheid en inkomen, ook moeten de omstandigheden waarin de boeren werken gezond en veilig zijn. Het is een vorm van handel dat eerlijke en langdurige partnerschappen opbouwt tussen arme producenten in ontwikkelingslanden en de rijke consumenten in de welvarende landen. Binnen deze partnerschappen wordt er gekeken waar het hardst aan gewerkt moet worden en wordt er een ontwikkelingsplan gemaakt. Fair Trade is ooit begonnen met kleinschalige liefdadigheidsacties via kerken. Omdat veel mensen deze acties een goede manier vonden om mensen in arme landen te helpen werd er een Fair Trade beweging opgericht die later uitgroeide tot een succesvolle handelsorganisatie genaamd Fair Trade Original. Er zijn een ook nog een heleboel andere organisaties die zich inzetten voor Fair Trade en dit ook blijven doen. Deze organisaties werken samen om Fair Trade tot een groot succes te maken. Zij hebben er voor gezorgd dat veel verschillende stichtingen, ondernemingen en organisaties Fair Trade producten aanbieden in Nederland. Het wordt voor ons steeds makkelijker om Fair Trade producten te kopen. Op dit moment zijn er zelfs al veel supermarkten die producten van Fair Trade Original aanbieden in hun assortiment. Het doel van Fair Trade is te zorgen dat boeren en arbeiders in ontwikkelingslanden een menswaardig leven kunnen leiden zonder armoede en uitbuiting. Een wereld waarin zij een eerlijke prijs voor hun producten krijgen zodat ze goed voor zichzelf en hun gezin kunnen zorgen. De politieke partijen zijn eigenlijk allemaal positief over eerlijke handel. Sommige partijen hebben een zeer uitgebreide mening met meerdere standpunten over wat er precies moet gaan gebeuren om tot eerlijke handel te komen, en sommige partijen zijn vrij kortaf. Maar toch zijn ze allemaal bereid zich in te zetten voor Fair Trade. Pagina 13 van 14

14 Er zijn voordelen en nadelen verbonden aan Fair Trade voor zowel de ontwikkelingslanden als voor Nederland: De Fair Trade boeren in ontwikkelingslanden hebben profijt van een eerlijke prijs voor hun producten. Ze krijgen een kans om zich te ontwikkelen en dus een kans op een betere toekomst. Maar ook zelfs de niet-fair Trade boeren hebben profijt van Fair Trade. Van het door de consument extra betaalde geld, komt namelijk een groot deel bij het dorp terecht. Ook worden Fair Trade producten met zoveel mogelijk zorg voor de mens en natuur gemaakt: de arbeidsomstandigheden zijn veilig en gezond en er wordt goed gezorgd voor de natuur. Het grootste voordeel voor Nederland is uiteraard de effectieve armoedebestrijding. Het kost Nederland minder geld maar we hebben toch het gewenste resultaat: namelijk de boeren en arbeiders uit hun armoede helpen en een bestaansmogelijkheid te bieden. Ook wordt het milieuprobleem aangepakt doordat Fair Trade een ecologisch duurzaam productieproces eist. Eigenlijk het enige nadeel aan Fair Trade is dat de prijs van Fair Trade producten wat hoger ligt dan normaal. Kortom, Fair Trade is dus een effectieve manier van ontwikkelingshulp met maar weinig nadelen en is nog goedkoop voor Nederland ook. Politieke partijen zijn er enthousiast over en steeds meer organisaties zetten zich in om Fair Trade nóg beter te maken. Pagina 14 van 14