Zwitserleven Beleggingsfondsen. Halfjaarbericht

Transcriptie

1 Zwitserleven Beleggingsfondsen Halfjaarbericht

2 Algemene informatie Beheerder ACTIAM N.V. Postbus RK Utrecht website actiam.nl/fondsbeheer DIRECTIE ACTIAM N.V. J. de Wit, voorzitter E.J. van Bergen, directielid G.H.B. Coppens, directielid R.G.H. Verheul, directielid RAAD VAN TOEZICHT R.G.J. Langezaal, voorzitter W. Horstmann B. Janknegt JURIDISCH EIGENAAR Stichting Bewaarder Zwitserleven Beleggingsfondsen Croeselaan 1 Postbus RK Utrecht BEWAARDER KAS Trust & Depositary Services B.V. Nieuwezijds Voorburgwal RL Amsterdam ACCOUNTANT KPMG Accountants N.V. Postbus AA Utrecht Bankrekeningen en custodian KAS BANK N.V. Nieuwezijds Voorburgwal RL Amsterdam De algemene informatie heeft betrekking op de situatie per datum van publicatie, 26 augustus halfjaarbericht 2015 Zwitserleven Beleggingsfondsen 2

3 Inhoud 1 Profiel Profiel ACTIAM Onze beleggingsfilosofie in het kort Risicomanagement Juridische structuur DUFAS Code Vermogensbeheerders Verslaglegging en overige informatie 7 Bijlage 1 Overzicht beleggingsstrategie en de vermogensbeheerder 8 Bijlage 2 Overzicht verantwoordelijke fondsmanagers 8 Bijlage 3 Lijst van uitgesloten ondernemingen per 30 juni Bijlage 4 Lijst van uitgesloten staatsobligaties per 30 juni Algemeen Verslag van de beheerder Kerncijfers Verklaring omtrent de bedrijfsvoering Beheerontwikkelingen Marktontwikkelingen en vooruitzichten Verantwoord vermogensbeheer Zwitserleven Aandelenfonds Zwitserleven Europees Aandelenfonds Zwitserleven Obligatiefonds Zwitserleven Geldmarktfonds Zwitserleven Government Bonds 10+ Fonds Zwitserleven Credits Fonds Zwitserleven Wereld Aandelenfonds Zwitserleven Vastgoedfonds 34 3 halfjaarcijfers 2015 Zwitserleven Beleggingsfondsen Balans Winst- en verliesrekening Kasstroomoverzicht Toelichting Balans Winst- en verliesrekening Overige toelichtingen 51 4 Halfjaarcijfers 2015 Zwitserleven Beleggingsfondsen Zwitserleven Aandelenfonds Zwitserleven Europees Aandelenfonds Zwitserleven Obligatiefonds Zwitserleven Geldmarktfonds Zwitserleven Government Bonds 10+ Fonds Zwitserleven Credits Fonds Zwitserleven Wereld Aandelenfonds Zwitserleven Vastgoedfonds Overige gegevens Belangen Directie en Raad van Toezicht Statutaire winstbestemmingsregeling Gebeurtenissen na balansdatum Beoordelingsverklaring 120 halfjaarbericht 2015 Zwitserleven Beleggingsfondsen 3

4 1 Profiel halfjaarbericht 2015 Zwitserleven Beleggingsfondsen 4

5 1.1 Profiel ACTIAM ACTIAM N.V. (ACTIAM) is statutair gevestigd en houdt kantoor in Utrecht. ACTIAM is een 100% deelneming van VIVAT (handelsnaam voor REAAL N.V., vanaf 26 juli 2015 VIVAT N.V.), een dochteronderneming van SNS REAAL N.V. (SNS REAAL) te Utrecht.Op 1 februari 2013 is SNS REAAL genationaliseerd en sindsdien zijn alle aandelen (indirect) in handen van de Nederlandse Staat. Op 30 december 2013 heeft de Nederlandse Staat vervolgens alle aandelen in het kapitaal van SNS REAAL overgedragen aan de Stichting administratiekantoor beheer financiële instellingen (NLFI). NLFI is sindsdien de enige aandeelhouder van SNS REAAL. SNS REAAL heeft 26 juli 2015 bekend gemaakt dat de verkoop van VIVAT aan Anbang Group Holdings Co. Ltd., een volle dochter van Anbang Insurance Group Co. Ltd. (Anbang), een vooraanstaande Chinese verzekeringsmaatschappij, is afgerond. Alle aandelen van SNS REAAL in VIVAT zijn op 26 juli 2015 aan Anbang geleverd. De statutaire naam REAAL N.V. is gewijzigd in VIVAT N.V. De minister van Financiën, De Nederlandsche Bank (DNB) en de Chinese toezichthouder (CIRC), en de aandeelhouder van SNS REAAL (NLFI) hebben de benodigde goedkeuringen verleend. Voor de volgende beleggingsinstellingen is ACTIAM beheerder van een beleggingsinstelling (Beheerder), ook wel Alternative Investment Fund Manager genoemd (AIFM): nsns Beleggingsfondsen N.V.; nzwitserleven Beleggingsfondsen, Zwitserleven Mix Beleggingsfondsen en Zwitserleven Institutionele Beleggingsfondsen; nactiam Responsible Index Funds Equity; nactiam Institutional Microfinance Funds; nactiam-fmo SME Finance Fund I; en nactiam Beleggingsfondsen N.V. Voor de volgende beleggingsinstellingen is ACTIAM door ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. (ABB) aangesteld als Beheerder: nasn Beleggingsfondsen N.V.; nasn-novib Microkredietfonds; en nasn Groenprojectenfonds. 1.2 Onze beleggingsfilosofie in het kort Het grootste deel van Zwitserleven Beleggingsfondsen wordt actief beheerd op basis van een gematigd risicoprofiel ten opzichte van de relevante benchmark. Daarnaast zijn er fondsen met een (gedeeltelijk) passieve beheerstijl. Zowel bij de actief als passief beheerde fondsen is sprake van verantwoord vermogensbeheer. De toevertrouwde gelden worden op een professionele en verantwoorde manier beheerd. Daarvoor is specialistische beleggingsexpertise noodzakelijk. ACTIAM beoogt, rekening houdend met het beleggingsbeleid dat voor de fondsen is geformuleerd, een zo goed mogelijk resultaat te behalen. Bijlage 1 geeft een overzicht van de beleggingsfondsen van Zwitserleven, de beleggingsstrategie en de vermogensbeheerder. Bijlage 2 bevat de namen van de fondsmanager(s) die verantwoordelijk zijn voor het beleggingsbeleid. Verantwoord Vermogensbeheer ACTIAM gelooft in beleggen op de lange termijn. Duurzaamheid staat daarin centraal. Vanuit deze overtuiging wil ACTIAM naast financieel rendement oplossingen bieden voor maatschappelijke uitdagingen. Om deze doelen te bereiken, worden verschillende middelen ingezet. Bedrijven en landen worden volgens internationale criteria en volgens de eigen Fundamentele Beleggingsbeginselen beoordeeld op de mate van duurzaamheid. De ESG (Environment, Social, Governance)- criteria voor maatschappelijk verantwoord beleggen zijn volledig geïntegreerd in het beleggingsproces. Het duurzame beleid is gericht op gedragsverandering. Wanneer er twijfel is over de duurzaamheid van een onderneming of wanneer er verbetermogelijkheden zijn, wordt met het bedrijf een gesprek aangegaan. Wanneer de onderneming van koers verandert, blijft het behouden in het beleggingsuniversum. Bedrijven of landen die in strijd handelen met de beleggingsbeginselen worden uitgesloten van belegging. Door als aandeelhouder gebruik te maken van stemrecht, oefent ACTIAM ook invloed uit. Om de impact te vergroten, wordt vaak samengewerkt met andere beleggers om de krachten te bundelen. Bedrijven met veel potentie op duurzaamheidsgebied, maar die nog niet aan alle criteria voldoen, komen in aanmerking voor positieve selectie. Door met elkaar in gesprek te gaan wordt gezocht naar verbetering en krijgt het bedrijf een prominente plaats in de beleggingsportefeuille. Zo wordt geïnvesteerd in activiteiten die belangrijk zijn om te stimuleren. halfjaarbericht 2015 Zwitserleven Beleggingsfondsen 5

6 Actief beheer met gematigd risicoprofiel Het grootste deel van de beleggingsfondsen wordt actief beheerd. Met een gematigd risicoprofiel ten opzichte van de relevante benchmark en door professionele vermogensbeheerders. Daarnaast zijn er fondsen met een (gedeeltelijk) passieve beheerstijl. Zowel bij de actief als passief beheerde fondsen is sprake van verantwoord vermogensbeheer, lage kosten en transparantie. ACTIAM gelooft in de toegevoegde waarde van actief beheer. Door gedegen onderzoek en analyse wordt gezocht naar een optimale verhouding van risico en rendement. Met als doel: een beleggingsresultaat dat gemiddeld beter is dan het resultaat van de relevante benchmark en vergelijkbare fondsen. De mate waarin de fondsbeheerders risico s mogen nemen, staat duidelijk en strikt beschreven in het prospectus. Dit wordt zorgvuldig en continu bewaakt. 1.3 Risicomanagement ACTIAM bewaakt voortdurend dat de beleggingsfondsen en de beleggingsportefeuilles blijven voldoen aan de randvoorwaarden zoals die in het prospectus zijn vastgelegd, aan de wettelijke kaders en aan de interne uitvoeringsrichtlijnen. In het verslag van de beheerder wordt per beleggingsfonds inzicht gegeven in het risicomanagementbeleid, de gebruikte financiële instrumenten en de belangrijkste risico s. 1.4 Juridische structuur In de Zwitserleven Beleggingsfondsen zijn gelden ondergebracht ten behoeve van pensioensverzekeringsproducten van SRLEV N.V., dat onder de handelsnaam van Zwitserleven in de fondsen van Zwitserleven Beleggingsfondsen participeert. Op 30 juni 2015 waren Zwitserleven, KAS BANK N.V. en Zwitserleven Mix Beleggingsfondsen de enige participanten. Zwitserleven Beleggingsfondsen heeft een zogenaamde paraplustructuur. Dit houdt in dat het fondsvermogen verdeeld wordt in verschillende series participaties (gezamenlijk de subfondsen of fondsen en elk afzonderlijk een subfonds of fonds ). Voor de paraplustructuur is gekozen omdat dit leidt tot schaalvergroting als gevolg waarvan efficiencyvoordelen kunnen worden behaald. Bovendien kunnen nieuwe fondsen op betrekkelijk eenvoudige wijze worden geïntroduceerd en in een bestaande structuur worden ondergebracht. Hierdoor kan sneller en efficiënter op veranderende behoeften van klanten en marktsituaties worden ingespeeld. Beleggingsbeleid, risicoprofiel en kostenstructuur kunnen per subfonds verschillen. Voorafgaand aan de introductie van een subfonds stellen de beheerder en juridisch eigenaar van de beleggingsfondsen, met inbreng van Zwitserleven, de subfondsspecificaties vast. Vanaf de introductie van een subfonds gelden de subfondsspecificaties zoals opgenomen in het betreffende aanvullende prospectus. Het prospectus van Zwitserleven Beleggingsfondsen inclusief de Voorwaarden van Beheer en de specificaties van de subfondsen zijn kosteloos op te vragen bij de beheerder of op de internetpagina actiam.nl/fondsbeheer in te zien. Doelstelling De beleggingsfondsen van Zwitserleven Beleggingsfondsen zijn toegankelijk via producten van Zwitserleven. De beleggingsfondsen hebben tot doel het per subfonds afzonderlijk beleggen van vermogen in effecten, afgeleide producten en andere vermogenswaarden, ten behoeve van de participanten. Belegging in de beleggingsfondsen Het aan elk subfonds toe te rekenen vermogen wordt afzonderlijk belegd in de specifieke beleggingsportefeuille van het betreffende subfonds. Naast de algemene beleggingsdoelstellingen en het beleggingsbeleid heeft elk subfonds een eigen beleggingsbeleid en risicoprofiel. Voor elk subfonds wordt een aparte administratie gevoerd, zodat alle aan een subfonds toe te rekenen opbrengsten en kosten per subfonds worden verantwoord en geadministreerd op een daartoe per subfonds aangehouden rekening. Zowel de positieve als de negatieve waardeveranderingen in de beleggingsportefeuille van een subfonds komen ten gunste respectievelijk ten laste van de participanten in het betreffende subfonds. 1.5 DUFAS Code Vermogensbeheerders De Dutch Fund and Asset Management Association (DUFAS) is de branche-organisatie van de vermogensbeheersector die in Nederland actief is. DUFAS behartigt de gemeenschappelijke belangen van deze sector, zowel op het gebied van retail (consumenten) als institutioneel (professionele beleggers). De Code Vermogensbeheerders (verder, de Code ), zoals die door DUFAS is opgesteld, is per 1 oktober 2014 in werking getreden. De Code geeft antwoord op de vraag wat klanten van hun fonds- en vermogensbeheerder mogen verwachten. Als lid van DUFAS onderschrijft ACTIAM de Code. In het jaarverslag van ACTIAM wordt u geïnformeerd over de naleving van de Code Vermogensbeheerders volgens het comply and explain principe. halfjaarbericht 2015 Zwitserleven Beleggingsfondsen 6

7 1.6 Verslaglegging en overige informatie Jaarverslag en halfjaarbericht Binnen vier maanden na afloop van elk boekjaar verschijnt het jaarverslag van Zwitserleven Beleggingsfondsen. Binnen negen weken na afloop van het eerste halfjaar van elk boekjaar wordt een halfjaarbericht gepubliceerd. Verkrijgbaarheid van informatie Exemplaren van het jaarverslag, halfjaarbericht, Essentiële Beleggersinformatie en het prospectus kunt u gratis aanvragen op actiam.nl/fondsbeheer. Daar vindt u ook informatie over onder meer de maandelijkse ontwikkeling van het rendement van de beleggingsfondsen. halfjaarbericht 2015 Zwitserleven Beleggingsfondsen 7

8 Bijlage 1 Overzicht beleggingsstrategie en de vermogensbeheerder Beleggingsfonds Strategie Vermogensbeheerder Zwitserleven Aandelenfonds Nederlandse beursgenoteerde aandelen ACTIAM Zwitserleven Europees Aandelenfonds Europese beursgenoteerde aandelen ACTIAM Zwitserleven Wereld Aandelenfonds Wereldwijde aandelen ACTIAM en Vanguard Group Zwitserleven Vastgoedfonds Europese beursgenoteerde vastgoed aandelen ACTIAM Zwitserleven Geldmarktfonds Euro liquiditeiten ACTIAM Zwitserleven Obligatiefonds Euro obligaties ACTIAM Zwitserleven Credits Fonds Euro bedrijfsobligaties ACTIAM Zwitserleven Government Bonds 10+ Fonds Euro staatsobligaties ACTIAM Een beschrijving van de beleggingsstrategieën vindt u op Bijlage 2 Overzicht verantwoordelijke fondsmanagers Beleggingsfonds Fondsmanager(s) Verantwoordelijke voor fonds sinds Bij huidige vermogensbeheerder sinds In vermogensbeheer industrie sinds Zwitserleven Aandelenfonds Corné van Zeijl Zwitserleven Europees Aandelenfonds Hilde Veelaert Niels de Graaff Pieter-Jan Hüsken Zwitserleven Wereld Aandelenfonds Danny Wemmenhove Michiel Bekker Christine Franquin Zwitserleven Vastgoedfonds Danny Wemmenhove ACTIAM is aangesteld sinds Michiel Bekker november Zwitserleven Geldmarktfonds Johan Idema Ad Kroot Zwitserleven Obligatiefonds Johan Idema Ad Kroot Zwitserleven Credits Fonds Johan Idema Ad Kroot Zwitserleven Government Bonds 10+ Fonds Johan Idema Ad Kroot ) In diensttreding bij rechtsvoorgangers van VIVAT Een verkorte CV met relevante opleiding en werkervaring van de fondsmanagers vindt u op Kies het Zwitserleven Beleggingsfonds om het CV te bekijken. halfjaarbericht 2015 Zwitserleven Beleggingsfondsen 8

9 Bijlage 3 Lijst van uitgesloten ondernemingen per 30 juni 2015 BEDRIJF SECTOR REGIO Overtreden principe Aerojet Rocketdyne Holdings, Inc Kapitaalgoederen Noord Amerika Wapens (voorheen GenCorp Inc) * Aeroteh S.A. * Kapitaalgoederen Europa Wapens Airbus Group NV (EADS) Kapitaalgoederen Europa Wapens Alpha Natural Resources, Inc. * Energie Noord Amerika Milieu Arch Coal Inc. * Energie Noord Amerika Milieu Aryt Industries Ltd. * Kapitaalgoederen Europa Wapens Ashot Ashkelon * Kapitaalgoederen Europa Wapens Babcock & Wilcox Co * Kapitaalgoederen Noord Amerika Wapens Babcock International Group PLC Kapitaalgoederen Europa Wapens BAE Systems PLC Kapitaalgoederen Europa Wapens Barrick Gold Corp Mijnbouw Noord Amerika Milieu Boeing Co/The Kapitaalgoederen Noord Amerika Wapens Bridgestone Corp Auto's en auto-onderdelen Azië Pacific Klant- en productintegriteit en arbeidsrechten Compagnie Financière Richemont Consumentengoederen en kleding Europa Wapens CONSOL Energy Inc. Energie Noord Amerika Milieu Daicel Corporation Chemicaliën Azië Pacific Wapens Dassault Aviation SA * Kapitaalgoederen Europa Wapens Dick's Sporting Goods Retail Noord Amerika Wapens DTE Energy Nutsbedrijven Noord Amerika Milieu Exelis Inc * Kapitaalgoederen Noord Amerika Wapens Finmeccanica SpA Kapitaalgoederen Europa Wapens Fluor Corporation Kapitaalgoederen Noord Amerika Wapens Freeport-McMoRan Copper & Gold Mijnbouw Noord Amerika Milieu en mensenrechten G4S Commerciële en professionele diensten Europa Mensenrechten Gazprom OAO Energie Europa Milieu General Dynamics Corp Kapitaalgoederen Noord Amerika Wapens Hanwha Corp * Mijnbouw Azië Pacific Wapens Harris Corporation Technologische apparatuur en middelen Noord Amerika Wapens Honeywell International Inc Kapitaalgoederen Noord Amerika Wapens Integrys Energy Group Nutsbedrijven Noord Amerika Milieu Jacobs Engineering Group Inc Kapitaalgoederen Noord Amerika Wapens Larsen & Toubro * Kapitaalgoederen Azië Pacific Wapens Lockheed Martin Corp Kapitaalgoederen Noord Amerika Wapens MDU Resources Group Nutsbedrijven Noord Amerika Milieu Motovilikha Plants JSC * Kapitaalgoederen Azië Pacific Wapens Nisource Nutsbedrijven Noord Amerika Milieu Norinco International Cooperation Ltd. * Kapitaalgoederen Azië Pacific Wapens Northrop Grumman Corp Kapitaalgoederen Noord Amerika Wapens Orbital ATK Inc (voorheen Alliant Tech Kapitaalgoederen Noord Amerika Wapens Systems Inc) * Petroleos Mexicanos (PEMEX Project Olie & gas Noord Amerika Arbeidsrechten Funding Master Trust) Polska Grupa Energetyczna SA (PGE) * Nutsbedrijven Europa Milieu Poongsan Corp/New * Mijnbouw Azië Pacific Wapens Raytheon Co Kapitaalgoederen Noord Amerika Wapens Rheinmetall AG * Kapitaalgoederen Europa Wapens Rio Tinto PLC Mijnbouw Europa Milieu en mensenrechten halfjaarbericht 2015 Zwitserleven Beleggingsfondsen 9

10 BEDRIJF SECTOR REGIO Overtreden principe Rockwell Collins Inc Kapitaalgoederen Noord Amerika Wapens Rolls-Royce Group PLC Kapitaalgoederen Europa Wapens Safran SA Kapitaalgoederen Europa Wapens Serco Group PLC Commerciële en professionele diensten Europa Wapens Splav SRPA * Kapitaalgoederen Europa Wapens ST Engineering (Singapore technologies) Kapitaalgoederen Azië Pacific Wapens TEPCO Nutsbedrijven Azië Pacific Mensenrechten Textron Inc Kapitaalgoederen Noord Amerika Wapens Thales SA Kapitaalgoederen Europa Wapens Vedanta Resources PLC Mijnbouw Europa Mensenrechten en milieu Wal-Mart Stores Voedsel en basisproducten Noord Amerika Arbeidsrechten en wapens *) Hoewel dit bedrijf op dit moment niet in ons beleggingsuniversum voorkomt, hebben wij het onderzocht naar aanleiding van signalen van omstreden activiteiten. Als resultaat van dit onderzoek is besloten het bedrijf preventief uit te sluiten van investeringen. Bijlage 4 Lijst van uitgesloten staatsobligaties per 30 juni 2015 Land China Finland Griekenland Mexico Polen Turkije Verenigde Staten Zuid Korea Overtreden principe Wapens Wapens Wapens Mensenrechten Wapens Wapens Wapens Wapens halfjaarbericht 2015 Zwitserleven Beleggingsfondsen 10

11 2 algemeen halfjaarbericht 2015 Zwitserleven Beleggingsfondsen 11

12 2.1 Verslag van de beheerder Kerncijfers Ontwikkelingen Zwitserleven Beleggingsfondsen in de eerste helft van 2015 In de eerste helft van 2015 is het eigen vermogen van Zwitserleven Beleggingsfondsen met 310 miljoen toegenomen naar 3,5 miljard, een stijging van 10% ten opzichte van 31 december De stijging van het totale fondsvermogen is voornamelijk toe te schrijven aan koersstijgingen van de beleggingen. Tabel 1: Fondsvermogen per 30 juni 2015 in duizenden euro s. Fondsvermogen per Naam fonds Zwitserleven Aandelenfonds Zwitserleven Europees Aandelenfonds Zwitserleven Obligatiefonds Zwitserleven Geldmarktfonds Zwitserleven Government Bonds 10+ Fonds Zwitserleven Credits Fonds Zwitserleven Wereld Aandelenfonds Zwitserleven Vastgoedfonds Totaal Tabel 2: Verdeling fondsvermogens naar categorie in duizenden euro s Categorie Bedrag % Van Totaal Bedrag % Van Totaal Vastrentende fondsen % % Aandelenfondsen % % Vastgoedfonds % % Totaal % % Tabel 3: Rendement eerste halfjaar 2015 op basis van intrinsieke waarde. Naam Fonds Fonds 1 Benchmark 2 Zwitserleven Aandelenfonds 13,20% 13,34% Zwitserleven Europees Aandelenfonds 16,05% 12,75% Zwitserleven Obligatiefonds -1,28% -1,22% Zwitserleven Geldmarktfonds 0,02% -0,03% Zwitserleven Government Bonds 10+ Fonds -2,76% -2,68% Zwitserleven Credits Fonds -1,47% -1,55% Zwitserleven Wereld Aandelenfonds 12,35% 12,21% Zwitserleven Vastgoedfonds 8,90% 8,33% 1) Voor zover van toepassing is het rendement inclusief herbelegging van in 2015 uitgekeerd dividend. 2) De naam van de benchmark is opgenomen in het fondsprofiel van het fonds en staat in het prospectus. Tabel 4: Rendement 3 en 5 jaar per 30 juni 2015 op basis van intrinsieke waarde en meetkundig gemiddelde. 3 jaar 5 jaar Naam fonds Fonds 1 Benchmark 2 Fonds 1 Benchmark 2 Zwitserleven Aandelenfonds 14,08% 14,37% 7,54% 8,31% Zwitserleven Europees Aandelenfonds 15,64% 14,51% 8,27% 7,67% Zwitserleven Obligatiefonds 8,52% 8,06% 6,19% 5,89% halfjaarbericht 2015 Zwitserleven Beleggingsfondsen 12

13 Naam fonds 3 jaar 5 jaar Fonds 1 Benchmark 2 Fonds 1 Benchmark 2 Zwitserleven Geldmarktfonds 0,77% 0,51% 0,77% 0,71% Zwitserleven Government Bonds 10+ Fonds 11,04% 11,74% 7,58% 8,18% Zwitserleven Credits Fonds 7,66% 7,92% 6,06% 6,01% Zwitserleven Wereld Aandelenfonds 15,26% 15,26% 12,34% 12,31% Zwitserleven Vastgoedfonds 17,96% 17,80% 7,32% 10,77% 1) Voor zover van toepassing is het rendement inclusief herbelegging van uitgekeerd dividend. 2) De naam van de benchmark is opgenomen in het fondsprofiel van het fonds en staat in het prospectus. Tabel 5: Dividend in euro per participatie Naam fonds 2014 (uitgekeerd in 2015) 2013 (uitgekeerd in 2014) Zwitserleven Aandelenfonds 2,20 0,78 Zwitserleven Europees Aandelenfonds 0,60 0,61 Zwitserleven Obligatiefonds 0,60 0,58 Zwitserleven Geldmarktfonds 0,15 0,12 Zwitserleven Government Bonds 10+ Fonds 0,35 0,30 Zwitserleven Credits Fonds 0,30 0,38 Zwitserleven Wereld Aandelenfonds 0,30 0,29 Zwitserleven Vastgoedfonds 0,55 0,51 Zowel de datum ex-dividend als betaalbaarstelling was donderdag 28 mei Verklaring omtrent de bedrijfsvoering Wij beschikken over een beschrijving van de bedrijfsvoering die voldoet aan de eisen van de Wet op het financieel toezicht (Wft) en het Besluit gedragstoezicht financiële ondernemingen (Bgfo). Wij hebben gedurende de verslagperiode verschillende aspecten van de bedrijfsvoering beoordeeld. Bij onze werkzaamheden hebben wij geen constateringen gedaan op grond waarvan wij zouden moeten concluderen dat de beschrijving van de opzet van de bedrijfsvoering als bedoeld in artikel 121 van het Bgfo niet voldoet aan de vereisten zoals opgenomen in de Wft en daaraan gerelateerde regelgeving. Op grond hiervan verklaren wij als beheerder voor Zwitserleven Beleggingsfondsen te beschikken over een beschrijving van de bedrijfsvoering zoals bedoeld in artikel 121 Bgfo, die voldoet aan de eisen van het Bgfo. Ook hebben wij geconstateerd dat de bedrijfsvoering effectief en overeenkomstig de beschrijving functioneert. Derhalve verklaren wij met een redelijke mate van zekerheid dat de bedrijfsvoering gedurende de verslagperiode effectief en overeenkomstig de beschrijving heeft gefunctioneerd Beheerontwikkelingen Securities lending Het uitlenen van effecten aan andere financiële instellingen tegen een vergoeding heet securities lending. De securities lending activiteiten zijn in het tweede halfjaar van volledig 2014 afgebouwd. Reden voor de afbouw van het gehanteerde securities lending programma is dat de toenemende risico s van deze activiteit niet langer opwogen tegen het rendement dat hiermee werd gerealiseerd. Ultimo 2014 en in 2015 werden geen effecten aan andere financiële instellingen uitgeleend. Debetstand op de geldrekeningen Beleggingen worden niet gefinancierd met vreemd vermogen. Een tijdelijke debetstand op de geldrekeningen is wel toegestaan. De totale debetstand van de geldrekeningen, uitgedrukt als percentage van het vermogen van het betreffende fonds, mag daarbij maximaal 2% zijn. ACTIAM heeft dit per 2 januari 2015 verduidelijkt in de voorwaarden. halfjaarbericht 2015 Zwitserleven Beleggingsfondsen 13

14 Aanpassing uitvoering ESG-beleid Sinds 2 januari 2015 berust de formele besluitvorming over de start van een engagementtraject met een onderneming niet langer bij het ACTIAM Selectiecomité. Het Selectiecomité heeft deze verantwoordelijkheid overgedragen aan de afdeling die het ESG- (Environment, Social, Governance) beleid uitvoert. Doel is het engagementproces efficiënter in te richten zodat sneller en adequater kan worden gehandeld. Het Selectiecomité monitort onveranderd de voortgang van de lopende engagements en blijft verantwoordelijk voor het besluit een onderneming uit te sluiten of toe te laten. Aanpassing beleggingsbeleid vastrentende Fondsen Per 18 mei 2015 is het beleggingsbeleid van de volgende fondsen gewijzigd: nzwitserleven Geldmarktfonds nzwitserleven Obligatiefonds nzwitserleven Credits Fonds nzwitserleven Government Bonds 10+ Fonds De fondsen beleggen in rentedragende vermogenstitels die moeten voldoen aan minimale eisen voor de kredietkwaliteit. Bij de beoordeling van de kredietkwaliteit van vermogenstitels wordt gebruik gemaakt van de waardering van de zogenoemde credit rating agencies Standard & Poor s Credit Market Services Europe Limited ( S&P ), Moody s Investors Service Limited ( Moody s ) of Fitch Ratings Limited ( Fitch ). Deze waardering komt tot uitdrukking in een door de betreffende rating agencies toegekende rating. Op dit moment dienen zowel de individuele vermogenstitels als de beleggingsportefeuilles te voldoen aan een bepaalde minimale rating. Hiervoor werd gebruik gemaakt van de door de credit rating agencies afgegeven ratings, waarbij de laagst toegekende rating leidend was. Het beleggingsbeleid is op 18 mei 2015 gewijzigd zodat niet de laagst toegekende rating van betreffende rating agencies leidend is, maar dat gebruik wordt gemaakt van de gemiddelde rating. De gemiddelde rating wordt berekend als het gemiddelde van de door de verschillende rating agencies toegekende rating. De aanpassing heeft als doel om minder afhankelijk te zijn van de beoordeling van één rating agency. Daarnaast wordt door deze aanpassing dezelfde berekeningsmethodiek geïmplementeerd die ten behoeve van de huidige benchmark wordt gehanteerd. De beleggingsresultaten van de fondsen, kunnen zo op een meer zuivere manier worden afgezet tegen de beleggingsresultaten van de benchmark Marktontwikkelingen en vooruitzichten Economische ontwikkelingen Gedurende het eerste halfjaar van 2015 was wereldwijd sprake van aanhoudende, maar zwakke, economische groei. Het beeld in de diverse regio s was verschillend. De centrale banken handhaafden hun ruime monetaire beleid omdat de groeiverwachtingen afnamen, in combinatie met geopolitieke onzekerheid. Verenigde Staten De Amerikaanse economie had een moeilijk eerste halfjaar. De forse groeivertraging van eind 2014 ging over in een krimp in het eerste kwartaal. De dollarkoers steeg, wat een terugslag in de export veroorzaakte. Later in de verslagperiode veerde de economische activiteit weer op doordat de consumptieve bestedingen herstelden en er in diverse sectoren sterke groei plaatsvond. Europa Eind 2014 was er nog vrees voor een nieuwe recessie in de eurozone. In het eerste halfjaar van 2015 versnelde de groei echter gestaag. De lage olieprijs en de goedkope euro waren belangrijke impulsen. De meeste perifere economieën (zoals Spanje, Italië en Portugal) presteerden bovengemiddeld. De economie van het Verenigd Koninkrijk schakelde een tandje terug, maar deed nog steeds niet onder voor die van de eurozone. Wel waren er politieke spanningen rond Griekenland. De nieuwe Griekse regering wilde niet voldoen aan de bezuinigingen die Europa het land oplegde. Daardoor werd nieuwe financiële steun voor het land onzeker. Azië De Japanse economie veerde op in het eerste kwartaal. Zij kwam echter nog steeds niet over de terugslag heen die de eerdere btw-verhoging had veroorzaakt. De groeivertraging in de Chinese economie leek een gevolg van overcapaciteit. Deze is in veel delen van de economie vooral in de vastgoedsector ontstaan doordat er op grond van overspannen verwachtingen te uitbundig werd geïnvesteerd. Veel andere opkomende landen kampten eveneens met groeivertraging. Financiële markten Vastrentende markten De centrale banken handhaafden in het eerste halfjaar hun ruime monetaire beleid omdat zij er rekening mee hielden dat de groeiverwachtingen zouden afnemen. Op de obligatiemarkten vond een scherpe omslag plaats. De Duitse tienjaarsrente daalde in de eerste maanden en bereikte half april een dieptepunt van 0,07%. Daarna volgde een forse stijging. Deze stijging werd veroorzaakt door onder meer oplopende Griekse spanningen en de verwachting dat de centrale banken de rente zouden verhogen. halfjaarbericht 2015 Zwitserleven Beleggingsfondsen 14

15 Aandelenmarkten De internationale aandelenmarkten bouwden de koerswinsten van 2014 in het eerste gedeelte van het halfjaar verder uit. Europese beurzen profiteerden van de monetaire verruiming van de ECB en de bedrijfswinsten waren goed. Ook dreef veel overname- en fusienieuws de koersen omhoog. Eind april verslechterde het sentiment op de obligatiemarkten plotseling. Dat veroorzaakte een omslag op de aandelenmarkten, waardoor aandelenkoersen daalden. Over de gehele periode resteerden voor alle grote aandelenbeurzen in euro s gemeten fraaie koerswinsten. Valuta s Het beleid van de centrale banken liep uiteen: de Amerikaanse Federal Reserve neigt ernaar het ruime monetaire beleid iets eerder af te bouwen dan andere centrale banken. Dat bepaalde in hoge mate de toon op de valutamarkten. De euro verloor 8% ten opzichte van de Amerikaanse dollar en sloot eind juni op $ 1,11. Half maart was de euro $ 1,05 waard: het laagste punt sinds Tegenover het Britse pond was het verlies van de euro met 9% nog iets groter. De yen bleef in de eerste maanden stabiel tegenover de dollar, maar hervatte zijn eerdere daling in het tweede gedeelte van de verslagperiode. De koersen van diverse valuta s van opkomende landen daalden, vooral aan het begin van het jaar. Deze valutaontwikkelingen waren van invloed op het rendement in euro s van ondernemingen en de diverse beleggingsfondsen. Olie De prijs van een vat ruwe olie (Brentolie) schommelde gedurende de verslagperiode tussen $ 45 en $ 68. Per saldo steeg de prijs van een vat Brentolie van $ 57 tot $ 61. Hoewel de investeringen in schalieoliebronnen afnamen, bleef de olieproductie in de Verenigde Staten op pijl. De bewegelijkheid van de olieprijs is te verklaren door onder meer onrust in het Midden-Oosten en de opgevoerde olieproductie in Saoedi-Arabië. Vooruitzichten De wereldeconomie groeit nog altijd gestaag. De afgelopen jaren gaat dit vooral weer onder aanvoering van de Amerikaanse economie. Er zijn wel steeds meer signalen die kunnen duiden op het einde van de opgaande cyclus. Het aantal factoren dat de Amerikaanse groei drijft, neemt naar verwachting af. Bovendien stijgen de loonkosten, wat van negatieve invloed is op de winstontwikkeling van bedrijven. Daarnaast hebben geopolitieke spanningen invloed op de reële economie en het sentiment op de financiële markten, bijvoorbeeld het oplaaien van de spanningen tussen het Westen en Rusland en de onrust in Griekenland. Op de vastrentende markten kan de lange rente verder stijgen als de Europese groei aantrekt en de deflatieangst verdwijnt. Langzamerhand keert de invloed van fundamentele gronden, zoals economische groei en inflatie, terug. Tegelijkertijd blijft het monetaire beleid van de centrale banken voorlopig een belangrijke stempel drukken op de obligatiemarkten. Tabel 6: Rendement aandelenmarkten t/m AEX index 13,34% S&P 500 9,60% MSCI Europe 12,75% MSCI North America 9,55% MSCI Pacific 18,20% MSCI Emerging Markets 11,81% MSCI World 11,46% Vastgoed Europa (Global Property Research 250 Europe Index, UK 20%, UCITS) 8,33% De getoonde rendementen zijn in euro s op basis van nettoherbeleggingsindices Tabel 7: Geld- en kapitaalmarktrente Tienjaarsrente staatsobligaties Duitsland 0,76% 0,54% Nederland 0,92% 0,68% Italië 2,31% 1,88% Spanje 2,23% 1,61% halfjaarbericht 2015 Zwitserleven Beleggingsfondsen 15

16 2.1.5 Verantwoord vermogensbeheer De Fundamentele Beleggingsbeginselen van ACTIAM zijn gebaseerd op internationale verdragen, conventies en best practices, zoals de UN Global Compact en Principles for Responsible Investment, en hebben betrekking op een verscheidenheid aan belangrijke maatschappelijke thema s: mensenrechten, fundamentele arbeidsrechten, corruptie, het milieu, wapens en klant- en productintegriteit. Aan de hand van deze beleggingsbeginselen en extra sectorspecifieke criteria onderzoekt een toegewijd ESG-team (Environment, Social, Governance) of een bedrijf wel of niet voldoet aan die criteria. Voldoet een bedrijf niet, dan gaat ACTIAM bij voorkeur de dialoog aan over de (mogelijk) controversiële onderwerpen of sluit het bedrijf uit van belegging. Door de invloed als aandeelhouder of leningverstrekker uit te oefenen worden bedrijven gestimuleerd om hun beleid aan te passen en gedragsverandering te laten zien. Wanneer engagement niet het gewenste resultaat oplevert, wordt het bedrijf uitgesloten. Het ACTIAM Selectiecomité besluit of een bedrijf uitgesloten of toegelaten wordt. Het ESG-team adviseert deze commissie. In de verslagperiode zijn de volgende bedrijven uitgesloten van belegging: BEDRIJF SECTOR REGIO Overtreden principe Gazprom OAO Energie Europa Milieu Polska Grupa Energetyczna SA (PGE) Nutsbedrijven Europa Milieu Petroleos Mexicanos (PEMEX Project Olie & gas Noord-Amerika Arbeidsrechten Funding Master Trust) G4S Commerciële en professionele diensten Europa Mensenrechten Compagnie Financière Richemont Consumentengoederen en kleding Europa Wapens Daicel Corporation Chemicaliën Azië Pacific Wapens Dassault Aviation SA Kapitaalgoederen Europa Wapens Dick's Sporting Goods Retail Noord-Amerika Wapens Harris Corporation Technologische apparatuur en middelen Noord-Amerika Wapens Rockwell Collins Inc Kapitaalgoederen Noord-Amerika Wapens In de verslagperiode is ook een bedrijf toegelaten. Computer Sciences Corporation was door ACTIAM uitgesloten in verband met betrokkenheid bij controversiële wapens door middel van een joint venture. Computer Sciences Corporation is niet meer bij deze joint venture betrokken en overtreedt daarmee niet langer de Fundamentele Beleggingsbeginselen. Om deze reden is het bedrijf weer toegelaten. Marktimpact uitgesloten ondernemingen Op basis van de Fundamentele Beleggingsbeginselen worden ondernemingen uitgesloten van belegging of toegelaten. In onderstaande tabel is aangegeven welk percentage van betreffende benchmark is uitgesloten. Tabel 8: Marktimpact uitgesloten ondernemingen Onderneming Sector MSCI Europe 2,6 MSCI North America 2,7 MSCI Pacific 1,3 Engagement Als uit onderzoek blijkt dat een bedrijf niet voldoende verantwoord onderneemt of hier twijfels over bestaan, start ACTIAM een dialoog of engagement met dit bedrijf. Samen met het bedrijf wordt gekeken hoe controverses konden ontstaan en/of hoe deze in de toekomst kunnen worden voorkomen. Hierbij maakt ACTIAM onderscheid tussen drie vormen van engagement: responsief of proactief engagement en positieve selectie. Bij responsief engagement wordt de dialoog aangegaan met ondernemingen die op één of meer Fundamentele Beleggingsbeginselen slecht scoren en het risico lopen van belegging te worden uitgesloten, maar waarbij op korte termijn verbetering mogelijk is. Doel is dat het ESG-beleid en de ESG-prestaties voldoen aan de Fundamentele Beleggingsbeginselen. Ondernemingen die geen of onvoldoende vooruitgang laten zien, kunnen van belegging worden uitgesloten. halfjaarbericht 2015 Zwitserleven Beleggingsfondsen 16

17 Proactief engagement richt zich op de natuurlijke hulpbronnenindustrie met de focus op ondernemingen in de volgende sectoren: nolie & gas; nmijnbouw; npapier & bosbouw; nvoeding, drank & tabak en nutsbedrijven. Met deze ondernemingen wordt proactief besproken hoe zij het beleid en de prestaties op ESG-gebied kunnen versterken. Positieve selectie, tot slot, houdt in dat ACTIAM bedrijven selecteert waarin op duurzaamheidsgebied veel potentie is, maar die nog niet aan alle criteria voldoen. Er worden bedrijven geselecteerd die een duurzame kernactiviteit hebben maar bijvoorbeeld op het gebied van transparantie of duurzaamheidsdoelstellingen kunnen verbeteren. ACTIAM gaat dan het gesprek aan om verbetering te bevorderen en het bedrijf krijgt een prominente plaats in de beleggingsportefeuille. Op deze manier wordt er geïnvesteerd in activiteiten die ACTIAM wil stimuleren. Engagement in de verslagperiode In het eerste halfjaar van 2015 rondde ACTIAM enkele engagements af omdat de doelstellingen van het traject behaald waren. Net als in 2014 was er binnen de engagements een grote focus op energie. Zo werd in het eerste kwartaal van 2015 de eerste fase van een engagementtraject op het gebied van Arctische olie afgerond. ACTIAM werkte op dit thema samen met een groep andere beleggers. Elf oliebedrijven die actief zijn in de Noordelijke Poolcirkel (Arctisch gebied) werden aangesproken. De bedrijven werd gevraagd in welke gebieden ze naar olie (willen) boren, welke veiligheidsmaatregelen worden genomen en hoe risico s beperkt worden. De volgende stap is te onderzoeken of de risico s voldoende beheerst worden en welke verbeteringen de bedrijven zouden kunnen doorvoeren. In 2015 is klimaat een belangrijk thema voor veel beleggers en bedrijven. Van de klimaattop in december 2015 in Parijs wordt verwacht dat de wereldleiders een ambitieuze overeenkomst maken. In het eerst halfjaar van 2015 heeft ACTIAM voorbereidingen getroffen om nieuwe engagementtrajecten op het gebied van klimaat op te zetten. Deze trajecten worden in aanloop naar de klimaattop opgestart. Tabel 9: Overzicht actieve engagements Europa Noord-Amerika Azië Pacific Totaal Responsief engagement Proactief engagement Positieve selectie Totaal ACTIAM kijkt naar het verloop van de dialoog en beoordeelt het succes van de inspanningen op twee onderdelen. Onder kwaliteit engagement valt de relatie met het bedrijf: stelt het zich voldoende open op en is het bereid om in gesprek te gaan met de aandeelhouders? Het onderdeel voortgang gaat over de werkelijke stappen die door het bedrijf zijn gezet tussen het bespreekbaar maken van onze zorgen en het maken van concrete verbeteringen in beleid en gedrag. Kwaliteit engagement Voortgang engagement 67% 4% 29% Slecht Gemiddeld Goed 29% 25% 8% 38% Start Engagement (0%) Milestone 1 Milestone 2 Milestone 3 Milestone 4 Milestone 5 (0%) Afgesloten Het succes van engagementinspanningen wordt onder andere beoordeeld op de kwaliteit van de relatie met het bedrijf: stelt het zich voldoende open op en is het bereid om in gesprek te gaan met aandeelhouders? Tijdens een engagement worden de volgende fases doorlopen: Milestone 0 nieuw engagement Milestone 1 eerste contact gelegd en bevestigd door het bedrijf Milestone 2 doelstellingen in detail besproken met het bedrijf Milestone 3 Bedrijf reageert met relevante engagement informatie of committeert zich aan het intern vaststellen van actiepunten Milestone 4 Bedrijf ontwikkelt en openbaart (rechtstreeks of publiekelijk) een geloofwaardige strategie of stelt duidelijke doelen om actiepunten af te handelen Milestone 5 Bedrijf toont aan dat de strategie wordt geïmplementeerd of dat de doelstellingen zijn gerealiseerd Engagement afgesloten Bedrijf wordt regulier gemonitord op voortgang en naleving van de richtlijnen halfjaarbericht 2015 Zwitserleven Beleggingsfondsen 17

18 Tabel 10: In 2015 geselecteerde bedrijven voor positieve selectie Onderneming Kemira Sector Chemicaliën Uitoefening stemrecht op aandeelhoudersvergaderingen Traditioneel staan tijdens Algemene Vergaderingen van Aandeelhouders (AVA s) vooral corporate governance-onderwerpen op de agenda. Een AVA is echter een goede manier om ook andere onderwerpen onder de aandacht te brengen bij het management van een bedrijf. Om deze reden belanden ook steeds vaker milieu- en sociale kwesties op de agenda. In het eerste halfjaar van 2015 vroegen aandeelhouders, waaronder ACTIAM, steeds vaker aandacht voor klimaatverandering. Vooral bij energiebedrijven is dit een relevant onderwerp. Zo ondersteunde ACTIAM een aandeelhoudersresolutie bij de vergaderingen van BP en Shell. Met deze resolutie werden de bedrijven verzocht om te gaan rapporteren over klimaatverandering. Bijzonder was dat ook het management van beide bedrijven deze aandeelhoudersresoluties ondersteunde. Het gevolg was dat ruim 98% van de aandeelhouders voor stemde en de resoluties werden aangenomen. Tabel 11: Stemoverzicht eerste halfjaar 2015 Aantal stemmen Aantal vergaderingen waar is gestemd 142 Stemmen voor het Bestuur 78 Stemmen tegen het Bestuur 64 Totaal aantal bestuursvoorstellen Stemmen voor Stemmen tegen 204 Stemonthoudingen 3 Totaal aantal aandeelhoudersvoorstellen 13 Stemmen voor 2 Stemmen tegen 11 Stemonthoudingen 0 Totaal aantal voorstellen halfjaarbericht 2015 Zwitserleven Beleggingsfondsen 18

19 2.2 Zwitserleven Aandelenfonds Fondsprofiel Zwitserleven Aandelenfonds belegt in aandelen van beursgenoteerde ondernemingen in Nederland. Minimaal 80% van de waarde van de portefeuille bestaat uit aandelen die zijn opgenomen in de AEX-index. Het fonds kan ook beleggen in afgeleide producten, uitsluitend in aandelenfutures. Het beleggingsdoel is een rendement behalen dat hoger is dan het rendement van de AEX herbeleggingsindex, de benchmark. Fonds Vermogen in 1 mln. Rendement op basis van intrinsieke waarde 1 Rendement Benchmark Dividend per PARTICIPATIE 2 Intrinsieke waarde per PARTICIPATIE Eerste helft van ,2 13,20% 13,34% 2,20 31, ,9 9,78% 8,66% 0,78 29, ,0 20,29% 20,71% 1,24 27, ,6 12,43% 14,05% 0,84 24, ,8-11,34% -8,80% 0,62 22, ,7 9,28% 9,24% 0,64 25, ,2 40,37% 42,10% 1,49 24, ,3-50,90% -50,24% 0 18,69 1) Voor zover van toepassing is het rendement inclusief herbelegging van dividend. 2) Dit is het in het betreffende jaar uitgekeerde dividend over het voorgaande boekjaar. Over het eerste halfjaar van 2015 realiseerde Zwitserleven Aandelenfonds een rendement op basis van intrinsieke waarde van 13,2%, na aftrek van kosten. Over dezelfde periode kwam het rendement van de benchmark uit op 13,3%. De performance bleef achter bij de benchmark. De performance werd in het eerste halfjaar beïnvloed door diverse specifieke gebeurtenissen bij bedrijven en door enerzijds de lage rentestand, veroorzaakt door het stimuleringspakket van de ECB en anderzijds de ontwikkelingen in Griekenland. Een aantal belangrijke voorbeelden van specifieke gebeurtenissen zijn de diverse beursintroducties, zoals GrandVision en Lucas Bols, en het openbare bod van FedEx op TNT Express en van Royal Dutch Shell op BG Group. Belangrijke positieve bijdrages aan de relatieve performance kwamen van de overwogen positie in TKH Group en de onderwogen positie in Royal Dutch Shell. De relatieve performance werd negatief beïnvloed door de onderwogen posities in ING Groep en Altice. De acquisitiemachine Altice, het van oorsprong Franse kabelbedrijf, liet in het eerste halfjaar met 89% het hoogste rendement van de AEX-index zien. Portefeuillebeleid Het beleid voor Zwitserleven Aandelenfonds is een bottom-up georiënteerd beleid. Aandelen worden geselecteerd op basis van de factoren koers- en winstmomentum, waardering en reality check (nieuwsscore) en technische factoren. Door het selectieproces heeft de factor waardering een grote overweging in de portefeuille. Daarnaast wordt nagestreefd de wegingen van bedrijven met goede scores op momentum en nieuws te verhogen. In het begin van het jaar is deelgenomen aan de beursintroducties van GrandVision en Lucas Bols. Het aantal namen buiten de AEX-index werd gedurende het jaar uitgebreid naar tien aandelen die vertegenwoordigd zijn in de AMX-index. Deze voornamelijk kleinere bedrijven profiteren van het huidige beursklimaat en hebben een relatief gunstige waardering ten opzichte van de grotere AEX-bedrijven. Technologieconcern TKH Group was op dit gebied een belangrijke naam. Het bedrijf was opgenomen in de portefeuille in verband met zijn gunstige waardering en positieve winstontwikkelingen. Deze ontwikkelingen werden beloond met een koersstijging van 52%. De grootste onderweging in de portefeuille is het aandeel Royal Dutch Shell. Het aandeel wordt als relatief duur beoordeeld. Bovendien wordt de winst op korte termijn negatief beïnvloed door de lage olieprijs. Het belang in Ahold werd in het tweede kwartaal verhoogd. De aangekondigde samensmelting tussen Ahold en Delhaize biedt mogelijkheden om de kosten verder te verlagen en de positie op de Amerikaanse markt te versterken. Gedurende het eerste halfjaar is de waardering van ING Groep opgelopen. Begin 2014 had het aandeel nog een forse onderwaardering ten opzichte van de Europese banken, nu is dat een overwaardering geworden. In het algemeen was de beheerder negatief op de bankensector door de angst voor het scenario dat Griekenland de eurozone verlaat (Grexit). De lage renteniveaus en de aantrekkelijke waarderingen blijven positief voor vastgoedaandelen. Het belang in Wereldhave is daarom gedurende de periode verder verhoogd. Op sectorniveau was het fonds ultimo juni licht overwogen in cyclische sectoren, overwogen in vastgoedaandelen en onderwogen in financiële instellingen. De grootste overwogen posities op individueel aandelenniveau waren op dat moment Wereldhave, AEGON en TKH Group. De grootste onderwogen posities werden ingenomen door ING Groep, Royal Dutch Shell en ASML. halfjaarbericht 2015 Zwitserleven Beleggingsfondsen 19

20 Risicobeheer Marktrisico: Door risico s van fluctuaties van de onderliggende aandelen in Zwitserleven Aandelenfonds is er sprake van marktrisico. Het relatieve risico ten opzichte van de benchmark is echter beperkt door een brede spreiding. Dit uit zich in een relatief lage tracking error en een lage active share. De tracking error van de portefeuille bedroeg ultimo van de verslagperiode op ex ante basis 0,80 terwijl de active share 9,35% bedroeg. De active share wordt uitgedrukt in een waarde tussen 0 en 100% en geeft aan in welke mate een fonds afwijkt van de benchmark. Een lage active share betekent dat de portefeuille en de benchmark sterk op elkaar lijken, een hoge active share betekent dat er weinig overeenkomsten zijn. De tracking error is een risicomaatstaf die aangeeft in welke mate het rendement van de portefeuille naar verwachting af zal wijken van het rendement van de benchmark. Valutarisico: Voor Zwitserleven Aandelenfonds wordt alleen belegd in vermogenstitels luidend in euro. Het innemen van actieve valutaposities die niet samenhangen met onderliggende beleggingen is niet toegestaan; op grond daarvan is er geen sprake van valutarisico. Renterisico: Er is geen sprake van renterisico. Kredietrisico: Er is behoudens kredietrisico op vorderingen en liquide middelen geen sprake van kredietrisico. Liquiditeitsrisico: Omdat minimaal 80% van de portefeuille belegd wordt in liquide aandelen uit de AEX-index is sprake van een beperkt liquiditeitsrisico. Sectoren Grootste belangen Unilever 14,5% Royal Dutch Shell -A 12,9% ING Groep 12,4% Asm Lithography Holding 6,9% Unibail-Rodamco 6,0% Koninklijke Philips 5,2% AEGON 4,2% Akzo Nobel 3,8% Relx 3,6% Koninklijke KPN 3,1% Geïndexeerd rendementsverloop halfjaarbericht 2015 Zwitserleven Beleggingsfondsen 20

21 2.3 Zwitserleven Europees Aandelenfonds Fondsprofiel Zwitserleven Europees Aandelenfonds belegt in aandelen van beursgenoteerde ondernemingen in lidstaten van de Europese Unie, Noorwegen en Zwitserland. Om risico s te spreiden worden beleggingen gespreid over landen, bedrijfstakken en ondernemingen. Een belegging in een onderneming mag niet meer bedragen dan 10% van het fondsvermogen. Het fonds kan ook beleggen in afgeleide producten, uitsluitend in aandelenfutures en valutatermijncontracten. Het beleggingsdoel is een rendement behalen dat hoger is dan het rendement van de MSCI Europe Index Net EUR, de benchmark. Fonds Vermogen in 1 mln. Rendement op basis van intrinsieke waarde 1 Rendement Benchmark Dividend per PARTICIPATIE 2 Intrinsieke waarde per PARTICIPATIE Eerste helft van ,2 16,05% 12,75% 0,60 19, ,4 5,32% 6,84% 0,61 16, ,7 21,62% 19,82% 0,79 16, ,6 20,73% 17,29% 0,42 14, ,2-9,83% -8,08% 0,44 12, ,5 6,70% 4,86% 0,32 14, ,2 28,98% 28,74% 0,61 13, ,4-41,69% -41,21% 0,00 11,10 1) Voor zover van toepassing is het rendement inclusief herbelegging van dividend. 2) Dit is het in het betreffende jaar uitgekeerde dividend over het voorgaande boekjaar. Rendement Over het eerste halfjaar van 2015 realiseerde Zwitserleven Europees Aandelenfonds een rendement op basis van intrinsieke waarde van 16,1%, na aftrek van kosten. Over dezelfde periode kwam het rendement van de benchmark uit op 12,8%. Het fonds realiseerde een forse outperformance ten opzichte van de benchmark. Dit is te danken aan het duurzaam beleggingsuniversum en de selectie op basis van financiële gronden. In 8 van de 10 sectoren realiseerden de duurzame geselecteerde bedrijven een outperformance. Vooral binnen de sectoren energie en financiële dienstverlening was de selectie sterk. Het Britse olie- en gasconcern BG Group stond in de belangstelling. Het bedrijf ontving van Royal Dutch Shell een overnamebod en daardoor steeg het aandeel met 35%. De koers van Royal Dutch Shell daalde in dezelfde periode met 6% en bleef daarmee sterk achter binnen de sector. British Gas Group is opgenomen in het duurzaam universum en Royal Dutch Shell juist niet. Bovendien was de overweging van British Gas Group op financiële argumenten extra aangezet. Andere actieve posities die bijdroegen aan het hogere rendement waren bijvoorbeeld SCA (+30%) en Gamesa (+87%). SCA ontwikkelt en produceert onder meer persoonlijke verzorgingsproducten. Het bedrijf profiteert van kostenbesparingen en hoge verwachtingen rond het nieuwe management. Windturbineproducent Gamesa rapporteerde goede kwartaalcijfers en verraste de markt met een grote hoeveelheid aan nieuwe orders. Negatieve bijdrages kwamen in het eerste halfjaar onder meer van de overwegingen in Nokia (-6%) en Deutsche Post (-1%). Beleggers van Nokia reageerden negatief op de overname van Alcatel. De cijfers van de margeontwikkeling in de netwerkdivisie van het bedrijf waren teleurstellend. Het aandeel Deutsche Post bleef achter als gevolg van tegenvallende eerste kwartaalcijfers, moeizaam verlopende loononderhandelingen en een mislukte uitrol van een nieuw IT-systeem. Portefeuillebeleid Het actieve beleggingsbeleid van Zwitserleven Europees Aandelenfonds is bottom-up georiënteerd, waarbij aandelen worden geselecteerd op basis van vijf factoren: momentum, waardering, reality check, neerwaarts risico en omvang van het bedrijf. Op basis van deze factoren worden beslissingen over de samenstelling van de portefeuille genomen. De pijler momentum is een combinatie van winst- en prijsmomentum. Het gebruikte winstmomentum van een aandeel is gebaseerd op de bijstelling van de winstverwachting van analisten over de afgelopen drie maanden. Het prijsmomentum is gebaseerd op het rendement op een aandeel over de afgelopen zes maanden. De pijler waardering kijkt met name naar de verwachte winst per aandeel in verhouding tot de koers. De reality check betreft een kwalitatieve analyse van aandelen waarbij wordt achterhaald of de scores op momentum en waardering betrouwbaar zijn. Deze check is gebaseerd op fundamentele ontwikkelingen bij een bedrijf, waaronder die van variabelen die bepalend zijn voor de winstontwikkeling van een bedrijf. De factor neerwaarts -risico is een kwantitatieve factor die het historisch waargenomen risico op een grote koersdaling weergeeft. De voorkeur wordt gegeven aan aandelen waarvan het risico op een grote koersdaling niet zeer groot is. De factor omvang heeft ten slotte betrekking op de marktwaarde van een bedrijf. Relatief kleine bedrijven hebben daarbij de voorkeur. De neutrale positionering tussen defensieve en cyclische sectoren ten opzichte van de benchmark is gedurende de gehele verslagperiode gehandhaafd. In vergelijking met een jaar geleden zijn er positieve effecten voor de Europese bedrijven door de lage olieprijs en vooral halfjaarbericht 2015 Zwitserleven Beleggingsfondsen 21