Over de uitstoot van roet en zeer fijnstof door scheepvaart en dieseltreinen is nog weinig bekend, in tegenstelling tot over het wegverkeer.
|
|
- Louisa Dijkstra
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Krant: Trouw Sectie: Binnenland Datum: 25/04/2012 Roetuitstoot schepen en treinen onderzocht - GGD: Emissie op de Waal vergelijkbaar met uitstoot op snelweg Quirijn Visscher Luchtmetingen langs de Waal en het Amsterdam-Rijnkanaal moeten uitwijzen hoeveel roet en ultra-fijnstof binnenvaartschepen uitstoten. In Gelderland wordt ook de emissie van dieseltreinen gemeten. Daarmee wordt volgende maand door vijf GGD's in Gelderland en Utrecht, het RIVM en Universiteit Utrecht begonnen. Over de uitstoot van roet en zeer fijnstof door scheepvaart en dieseltreinen is nog weinig bekend, in tegenstelling tot over het wegverkeer. Roet maakt een snelle opmars in de discussie over luchtverontreiniging. Politici, onderzoekers en gezondheidsorganisaties wijzen verbrande dieselbrandstoffen aan als een grote veroorzaker en stimulator van longaandoeningen en andere ziekten. Aan de kleverige roetdeeltjes hechten andere giftige stoffen zich erg makkelijk. Daarnaast groeit de aandacht voor ultra-fijnstof. Dat dringt tot diep in de longen door en veroorzaakt of verergert ziekten, stellen de GGD's. Aan de Waal bij Nijmegen moet blijken of de uitstoot van passerende en wachtende schepen op die van het wegverkeer lijkt. De GGD's vermoeden op basis van de huidige gegevens dat er veel verontreinigende stoffen boven de drukke waterwegen hangen. "Wat betreft sommige stoffen is de Waal vergelijkbaar met een snelweg", zegt Moniek Zuurbier, senior adviseur milieu en gezondheid van de drie Gelderse GGD's. Steden als Nijmegen bouwen woonwijken langs de rivier. Het onderzoek spitst zich toe op de uitstoot van roetdeeltjes en ultra-fijnstof met een doorsnee kleiner dan 0,1 micrometer. "We gaan onderzoeken welke factor de
2 scheepvaart vormt in de uitstoot van de deeltjes die het schadelijkst voor de gezondheid zijn", zegt Zuurbier. "Met die informatie zou een gemeentebestuur maatregelen kunnen treffen, zoals regels voor schepen die stilliggen en de motor stationair laten draaien." De GGD's Gelderland-Midden, Nijmegen, Gelre-IJssel, Utrecht en Midden- Nederland zien de metingen als een proef om ontbrekende kennis te vergaren en te verspreiden. Op twee plekken langs de Gelderse spoorlijnen komen eveneens meetinstrumenten. Het gaat om locaties waar veel dieseltreinen rijden. Aan de proeven wordt meebetaald door de provincie Gelderland en de gemeenten Arnhem, Nijmegen en Nieuwegein. DE VERDIEPING 'Hoe kleiner het stofdeeltje, hoe gevaarlijker' Op dit artikel rust copyright 2012 PCM, resp. de oorspronkelijke uitgever en/of de auteurs Krant: Trouw Sectie: Duurzaamheid en Natuur Datum: 25/04/2012 Auteurs: Quirijn Visscher 'Hoe kleiner het stofdeeltje, hoe gevaarlijker' Er zit veel roet en ultrafijn stof in de lucht, blijkt uit metingen. Politici worstelen daarmee: moeten er normen komen voor roet? Het Gelderse Rozendaal wachtte de discussie niet af en nam een kloek besluit. Ze houden wel van 'een goed milieu', hoor je Rozendalers soms grappen. Het leefmilieu in de chicste gemeente van Gelderland (1500 inwoners) is een belangrijke zaak. Desnoods trekt het gemeentebestuur de portemonnee. Zo steekt de gemeente bijna een miljoen euro in een extra verkeersscherm om de invloed van de lager gelegen snelweg A12 te weren. Al mocht een villawijk met dorpsschool volgens de wet ook zonder dat scherm worden gebouwd. Toch kwamen schoolouders en het Astmafonds in verzet. Nog geen driehonderd meter van de A12 moest de nieuwe dorpsschool komen. Ze vreesden
3 gezondheidsklachten bij de kinderen. Daarom liet de gemeente TNO aanvullende luchtmetingen verrichten bij de huidige en geplande schoollocatie. Rozendaal is een klein heuveldorp bij de A12: hoe groot konden de onderlinge verschillen eigenlijk zijn? De uitslag significant meer roet op de locatie bij de A12 was voor de dorpspolitiek reden om begin maart de bouw van een nieuwe school bij de A12 te schrappen. Voor roet en ultrafijne stofdeeltjes zijn nog geen Europese en Nederlandse normen of criteria. Mede dankzij Rozendaal krijgen ze nu meer aandacht in het parlement. Over de gezondheidseffecten van deze niet-genormeerde stoffen wordt steeds meer bekend. Juist nu luchtverontreiniging in Nederland lijkt te zijn beteugeld, verschuift het debat zich naar de gevolgen die microscopisch kleine deeltjes als roet kunnen hebben op de gezondheid. Kenners kijken niet op van de Rozendaalse meetuitslagen. Ook Moniek Zuurbier van GGD Gelderland-Midden niet. Ze is senior adviseur milieu en gezondheid en analyseerde de data voor Rozendaal. Haar advies strookt met de landelijke GGDrichtlijn: geen nieuwbouw voor kwetsbare groepen binnen 300 meter van snelwegen. Geen dorpspoliticus wilde nieuwe astmapatiëntjes op zijn geweten hebben, vandaar dat het bouwplan is geschrapt. Daarmee is Rozendaal de eerste gemeente die uit zichzelf een schoolbouwplan wijzigt, vanwege roet, terwijl daar nog geen strenge normen voor gelden. "Een moedig besluit", oordeelt Zuurbier. De nationale en internationale discussies over luchtkwaliteit zijn complex en lopen vaak achter de nieuwste ontwikkelingen aan. Om welke stoffen gaat het eigenlijk? Wat zijn de bronnen van het stof? Welke zeer fijne stoffen veroorzaken bij mensen welke gezondheidseffecten? Welke normen zijn realistisch? Wie is verantwoordelijk? Rozendaal bewijst dat die vragen leven. Alleen al de vraag wat fijnstof precies is, blijkt een bron van discussie. De bestaande normen zijn gericht op bescherming tegen grovere stofdeeltjes, die overigens met het oog niet waarneembaar zijn. Deskundigen spreken dan over 'PM10 deeltjes', deeltjes met een diameter tot tien micrometer. Ter vergelijking: een mensenhaar is 50 tot 100 micrometer dik. Verfijnde apparatuur kan deeltjes tot 2,5 micrometer meten. Nanotechnologie stelt onderzoekers in staat zelfs stofjes kleiner dan 0,1 micrometer te zien: een nieuwe bron van inzichten en discussiepunten.
4 Fijnstof is een containerbegrip, verzuchten Haagse politici. Gelukkig zijn de stofbronnen bekend. De lucht boven Nederland bevat minuscule deeltjes zeezout. De bio-industrie, de varkens- en pluimveehouderijen, zorgen voor extra fijn stof. Maar vooral de verbrandingsprocessen in het verkeer en de industrie zijn een belangrijke bron van stof en roet. Daarnaast is er nog minuscuul slijtageslijpsel, afkomstig van remvoeringen en banden. In 2008 wees de Gezondheidsraad in een advies daarop. Gezondheidsorganisaties waarschuwen voor de gevaren van roet. "Roet zelf is misschien niet zo schadelijk, maar de deeltjes werken als een sticker waaraan allerlei giftige stoffen kleven", legt Zuurbier uit. "In het algemeen geldt: hoe kleiner de fijnstof, hoe schadelijker ze zijn voor onze gezondheid. De kleinste stoffen komen vrij bij verbrandingsprocessen waarvan mensen de bron zijn." Zuurbier ziet de aandacht voor roet groter worden in haar vakgebied vanwege de gezondheidsgevolgen. "Misschien moeten we ons ook focussen op slijpsel", zegt ze. "En van een aantal stoffen die vrijkomen in het verkeer, weten wij nog niet zoveel." Roet rukt ook in de landelijke politiek op. Maar het rijk en de gemeenten worden nog erg in beslag genomen door EU-regelgeving over de PM10-deeltjes en stikstofdioxide (NO2). Daarvoor gelden wel normen. Omdat diverse projecten langs snelwegen niet aan die normen voldeden, moest de bouw ervan in 2005 worden gestaakt. Inmiddels wordt er bij de planning van projecten wel rekening gehouden met die normen. Normen voor de fijnere PM2,5-deeltjes zijn in voorbereiding. Milieuwetenschappers zijn inmiddels al veel verder. Onderzoeken naar blootstelling aan roet en ultra- fijn stof (PM0,1) wijzen erop dat juist die ongezond zijn. Gezondheidsorganisaties als de Gezondheidsraad, de GGD's en het Astmafonds vragen al enkele jaren om aandacht voor die stoffen, zodat er bij bouwprojecten rekening mee kan worden gehouden. Kinderen, ouderen en zieken zijn er erg gevoelig voor. Het zijn vooral de fijnste stofdeeltjes die volgens hen hart- en vaatziekten, astma en bronchitis veroorzaken of anders verergeren. Dan is er NO2, dat voorkomt in een mengsel van stoffen. "Dat mengsel is een goede indicator voor gezondheidsklachten", zegt Zuurbier. "Welke stof in dat
5 mengsel voor welk gezondheidseffect zorgt, weten we niet. Wel weten we dat de stoffen bewerkstelligen dat mensen ziek worden en eerder overlijden. Het gaat dan vooral om hart- en vaatziekten en longaandoeningen." Hoe fijner de stofdeeltjes zijn, hoe verder ze doordringen in de longen. Ultrafijne deeltjes gaan via de longblaasjes direct de bloedbaan in. "Er kunnen ontstekingen in het lichaam ontstaan", zegt Zuurbier. "Ook in de longen gebeurt veel. Er is veel onderzoek gedaan met proefdieren en mensen die aan dieselmotoren zijn blootgesteld. Dat toont duidelijke effecten aan." Ze stelt: een norm wil nog niet zeggen dat de lucht daadwerkelijk gezond is. "Ook als er aan de normen wordt voldaan, zijn er effecten op de gezondheid. Dus hoe schoner de lucht, hoe beter." Met dat inzicht eindigde het debat in Rozendaal. De gemeente voldeed aan de wettelijke normen voor luchtkwaliteit (PM10 en NO2). Maar de schoolouders, het Astmafonds en de regionale GGD wilden verder gaan en speelden de gezondheidskaart uit. Soms ziet Zuurbier politici 'een gat in de lucht springen' als aan wettelijke luchtkwaliteitsnormen is voldaan. Een misverstand, vindt ze. "Politici staren zich te veel blind op normen. De nieuwe norm voor PM2,5 is een wassen neus. De grenswaarde is te hoog. Voldoe je aan PM10, dan voldoe je automatisch aan PM2,5." Fabrikanten, reizigers, consumenten en boeren: iedereen draagt bij aan luchtverontreiniging. De politiek moet de belangen tegen elkaar afwegen. Maar welke politici? Om luchtverontreiniging te beteugelen, gebruikt de overheid normen op basis van metingen. Er zijn inmiddels Europese normen voor PM10 en voor stikstofdioxide (NO2). In de Tweede Kamer wordt aangedrongen op afspraken op Europees niveau, omdat Nederland veel vieze lucht importeert uit het Ruhrgebied en veel (natuurlijke) zoute lucht uit de Noordzee. Maar op lokaal niveau is er soms behoefte aan strengere eisen, zoals Rozendaal laat zien. Het roet- en fijnstofdebat leeft sterk in snelweggemeenten als Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag. Gevieren willen ze dat roet een wettelijke indicator wordt voor gezondheidsklachten, zoals PM10, PM2,5 en NO2 dat al zijn. Staatssecretaris Atsma van milieu wil van roet geen hoofdindicator
6 maken, waar normen op gebaseerd worden. Hij laat gemeenten als Rozendaal graag de vrijheid om dat (wel) te doen. Zuurbier wijst er fijntjes op dat het kabinet-rutte in één klap maximumsnelheden verhoogde. Jarenlang worstelden sommige gemeenten met bouwplannen om aan de Europese luchtnormen te voldoen. Rozendaal lobbyde jaren tevergeefs voor verlaging van de snelheid op de A12 naar 80 kilometer per uur. "Alle maatregelen die gemeenten namen zijn in een klap teniet gedaan." In Rozendaal maakten de dorpspolitici een omslag in het denken. Andere kwesties bij hun bouwproject hielden hen aanvankelijk meer bezig. Naast de geplande schoollocatie lag een tennispark dat ineens failliet ging. Vier jaar eerder protesteerden tennissers nog op het raadhuis voor het behoud ervan. Over ultrafijn stof of roet hoorde je toen niemand. Wel over een goed milieu. Rozendaal bouwde geen school bij de A12 vanwege roet Kinderen zijn gevoelig voor de fijnste stofdeeltjes Op dit artikel rust copyright 2012 PCM, resp. de oorspronkelijke uitgever en/of de auteurs
Luchtverontreiniging en gezondheid
Luchtverontreiniging en gezondheid Dr. Ir. Moniek Zuurbier GGD Gelderland-Midden 2 Inhoud presentatie Gezondheidseffecten: longen en hart Gevoelige groepen Blootstelling in Nederland Trends Componenten
Nadere informatieBijdrage van schepen en dieseltreinen aan lokale concentraties roet en ultrafijn stof
Bijdrage van schepen en dieseltreinen aan lokale concentraties roet en ultrafijn stof Manon Vaal - GGD Gelderland-Midden Lex Groenewold- GGD Gelre-IJssel Simone Lops- GGD Regio Nijmegen Anoek Besselink-
Nadere informatieBijdrage van schepen en dieseltreinen aan lokale concentraties roet en ultrafijn stof
Bijdrage van schepen en dieseltreinen aan lokale concentraties roet en ultrafijn stof Manon Vaal - GGD Gelderland-Midden Lex Groenewold- GGD Gelre-IJssel Simone Lops- GGD Regio Nijmegen Anoek Besselink-
Nadere informatieHandreiking luchtkwaliteit gevoelige bestemmingen Noord-Brabant
Handreiking luchtkwaliteit gevoelige bestemmingen Noord-Brabant Het Bestuurlijk B5 Milieu heeft in september 2012 het Plan van Aanpak Gezonde Luchtkwaliteit vastgesteld. Eén van de acties die we daarin
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Luchtverontreiniging groot probleem gezondheid Elk jaar sterven wereldwijd zo n 6,5 miljoen mensen aan de gevolgen van luchtverontreiniging en in Nederland zorgt dit jaarlijks zeker voor 13.000 vroegtijdige
Nadere informatieLuchtkwaliteit in Zeist
Luchtkwaliteit in Zeist Inleiding In een eerder artikel is gesproken over Samen het milieu in Zeist verbeteren en de vier pijlers onder het uitvoeringsplan, zie het artikel op deze website van 7 juni en
Nadere informatieVerkeer en luchtverontreiniging
Verkeer en luchtverontreiniging gezondheidsschade Dr Ir Miriam Gerlofs-Nijland RIVM 1 Positie RIVM Onderzoeksinstituut rijksoverheid Onafhankelijk van politiek en beleid Verbindt wetenschap en beleid Maakt
Nadere informatieAanvullende informatie over luchtkwaliteit en metingen
Aanvullende informatie over luchtkwaliteit en metingen Wat doen gemeenten en GGD Amsterdam op het gebied van luchtkwaliteit? De GGD Amsterdam informeert en adviseert de inwoners en het bestuur van Amsterdam
Nadere informatieEerste kaart roetconcentraties Nederland Roet aanvullende maat voor gezondheidseffecten luchtvervuiling
Eerste kaart roetconcentraties Nederland Roet aanvullende maat voor gezondheidseffecten luchtvervuiling RIVM/DCMR, december 2013 Roet is een aanvullende maat om de gezondheidseffecten weer te geven van
Nadere informatieRoetmemo Roetkaart december 2014
Roetmemo Roetkaart december 2014 Colofon Uitgave Gemeente Utrecht, Ontwikkelorganisatie/ sector Milieu & Mobiliteit Afdeling Expertise Milieu Auteur Wiet Baggen Projectnaam Roetmemo - Roetkaart Datum 18
Nadere informatieGGD Amsterdam Afdeling Milieu en Gezondheid. Veelgestelde vragen over luchtkwaliteit en gezondheid
GGD Amsterdam Afdeling Milieu en Gezondheid Veelgestelde vragen over luchtkwaliteit en gezondheid Gezondheidseffecten 1. Kan luchtverontreiniging gezondheidsklachten veroorzaken? 2. Welke effecten kunnen
Nadere informatieHANDREIKING LUCHTKWALITEIT GEVOELIGE BESTEMMINGEN NOORD-BRABANT
GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van de gemeente Helmond Nr. 192560 3 november 2017 HANDREIKING LUCHTKWALITEIT GEVOELIGE BESTEMMINGEN NOORD-BRABANT De burgemeester en wethouders van de gemeente Helmond;
Nadere informatieVEELGESTELDE VRAGEN OVER LUCHTKWALITEIT EN GEZONDHEID
VEELGESTELDE VRAGEN OVER LUCHTKWALITEIT EN GEZONDHEID Opgesteld door: Saskia van der Zee, GGD Amsterdam, Moniek Zuurbier, HVDGM Arnhem, Marieke Dijkema, GGD Amsterdam, Natascha van Riet, Bureau GMV GGD-en
Nadere informatieDe luchtkwaliteit om ons heen. Informatie over de kwaliteit van de lucht bij u in de buurt
De luchtkwaliteit om ons heen Informatie over de kwaliteit van de lucht bij u in de buurt De luchtkwaliteit om ons heen Informatie over de kwaliteit van de lucht bij u in de buurt Inhoudsopgave 1. Onze
Nadere informatieZeg géén nee tegen emissievrije OV
Zeg géén nee tegen emissievrije OV Vanaf 2025 dienen alle nieuwe bussen emissievrij te zijn. Vanaf 2030 dienen alle bussen emissievrij te zijn. Emissievrije bussen, met ingang van de nieuwe concessie maar
Nadere informatieGesjoemel op de weg? Eric Feringa Igor van der Wal
Gesjoemel op de weg? Eric Feringa Igor van der Wal Wat kunt u verwachten? Hoe is úw kennis van luchtverontreiniging? Inzicht in normen en techniek Wat is de invloed van sjoemelsoftware? Casestudy A13 Overschie
Nadere informatieToekomstbestendig luchtkwaliteitsbeleid
Toekomstbestendig luchtkwaliteitsbeleid Presentatie schakeldag 11 juni 2013 Luchtkwaliteitsbeleid Nederland en Europa Beleidsdoel: gezondheidsschade door luchtverontreiniging zoveel mogelijk beperken.
Nadere informatieFijn stof in Nederland: stand van zaken en beleidsimplicaties na het tweede BOP. onderzoeksprogramma
Fijn stof in Nederland: stand van zaken en beleidsimplicaties na het tweede BOP onderzoeksprogramma Fijn stof in Nederland: stand van zaken en beleidsimplicaties na het tweede BOP onderzoeksprogramma
Nadere informatieMonique Meijerink 30 maart 2009. Relatie luchtkwaliteit - gezondheidsaspecten
Monique Meijerink Relatie luchtkwaliteit - gezondheidsaspecten Krantenkoppen liegen er niet om Bewoners eisen recht op schone lucht Niks aan de hand, gewoon deuren en ramen dicht Megastal bedreiging voor
Nadere informatieGezondheidswinst door schonere lucht. Nr. 2018/01. Samenvatting
Gezondheidswinst door schonere lucht Nr. 2018/01 Gezondheidswinst door schonere lucht pagina 2 van 5 De lucht in Nederland is de afgelopen decennia een stuk schoner geworden en voldoet nu vrijwel overal
Nadere informatieBepalen van de luchtkwaliteit
Bepalen van de luchtkwaliteit Luchtkwaliteit in het kort De kwaliteit van de lucht waarin we leven is van invloed op de volksgezondheid. Zo kan een slechte luchtkwaliteit leiden tot onder andere luchtwegklachten
Nadere informatieINVLOED VAN BROMMERS EN SCOOTERS OP LUCHTKWALITEIT FIETSPADEN
INVLOED VAN BROMMERS EN SCOOTERS OP LUCHTKWALITEIT FIETSPADEN Moniek Zuurbier en Jolanda Willems Adviseurs Leefomgeving en Gezondheid GGD en Gelderland en Overijssel 7 maart 2017 Inhoud van de presentatie
Nadere informatieLuchtkwaliteit in Schiedam
Met enige regelmaat vindt er in ons land onderzoek plaats naar de luchtkwaliteit. De resultaten daarvan halen soms het nieuws. Maar of er op die resultaten ook actie wordt ondernomen? In Schiedam voert
Nadere informatiegemeente Eindhoven Raadsvragenvan het raadslid dhr. T. van den Nieuwenhuijzen (GroenLinks) over vuurwerkoverlast
gemeente Eindhoven Inboeknummer 13bst00456 Beslisdatum B&W 19 maart 2013 Dossiernummer 13.12.103 (2.3.2) Raadsvragenvan het raadslid dhr. T. van den Nieuwenhuijzen (GroenLinks) over vuurwerkoverlast Dinsdag
Nadere informatieMEMO. Onderwerp/Subject: Analyse rapport RIVM Luchtkwaliteit 2012
MEMO Aan/To: Van/From: Datum/Date: RAI Vereniging Chris van Dijk 18 september Onderwerp/Subject: Analyse rapport RIVM Luchtkwaliteit 2012 Ieder jaar publiceert het RIVM een jaaroverzicht van de meetresultaten
Nadere informatieHoe groot is fijnstof?
Luchtkwaliteit Fijnstof Gezondheid Luchtkwaliteit in Nederland Gezondheidsgevolgen Bescherming door normen? Wat te doen voor een beter leefmilieu? Presentatie F. Joester, gehouden oor GroenLinks Leiderdorp
Nadere informatieVentileren, fijn stof en gezondheid
Ventileren, fijn stof en gezondheid 1. Inleiding Dat het binnen brengen van frisse lucht belangrijk is, is meer dan duidelijk. De meest gebruikelijke manier om frisse lucht in een gebouw te krijgen is
Nadere informatieLijst veelgestelde vragen rapport Naar een gezonde lucht in Gelderland Moniek Zuurbier en Rik van de Weerdt GGD Gelderland-Midden Februari 2016
Lijst veelgestelde vragen rapport Naar een gezonde lucht in Gelderland Moniek Zuurbier en Rik van de Weerdt GGD Gelderland-Midden Februari 2016 Deze lijst is gebaseerd op resultaten uit het rapport Naar
Nadere informatieLuchtkwaliteit en gezondheid
Luchtkwaliteit en gezondheid - Bronnen van fijn stof in de Gelderse Vallei - Rik van de Weerdt, arts medische milieukunde / toxicoloog GGD Gelderland Midden Gezondheidsraad 2018 Volksgezondheid Toekomst
Nadere informatieNIEUWBOUW VAN DE DORPSSCHOOL IN ROZENDAAL. GGD-advies in relatie tot luchtkwaliteit. www.vggm.nl
NIEUWBOUW VAN DE DORPSSCHOOL IN ROZENDAAL GGD-advies in relatie tot luchtkwaliteit www.vggm.nl Datum: 28 februari 2012 Kenmerk: OS 29377 Auteurs: Ir. C. Zwerver, senior adviseur milieu & gezondheid Dr.
Nadere informatieKennisnemen van de resultaten van de derde monitoringsronde van het Nationale Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL).
Informatienota B&W Onderwerp : Monitoring Luchtkwaliteit 2012 B&W-vergadering : 29 januari 2013 Registratienummer : BW13.00119 Registratiecode : *BW13.00119* Auteur : Gijs Gerrits Portefeuillehouder :
Nadere informatieVuiltje aan de Lucht?
Vuiltje aan de Lucht? Luchtwachters Delft Wie zijn wij? https://twitter.com/luchtwachters https://luchtwachtersdelft.nl/ info@luchtwachtersdelft.nl Outline Feiten over luchtkwaliteit Effect op gezondheid
Nadere informatieDe Legitimiteit Groep. 16 juni 2011 Corpus, Oegstgeest
De Legitimiteit Groep 16 juni 2011 Corpus, Oegstgeest Welkom Robbert Reimering Dagvoorzitter De Legitimiteit Groep Agenda 14.30 uur Welkom, Robbert Reimering 14.35 uur Introductie project, Kevin Zuidhof
Nadere informatieAchtergronddocument Luchtkwaliteit Gemeente Utrechtse Heuvelrug
Achtergronddocument Luchtkwaliteit Gemeente Utrechtse Heuvelrug Doorn, december 2013 1. Wetgeving en beleid De Wet luchtkwaliteit (verankerd in de Wet Milieubeheer hoofdstuk 5, titel 2) is een implementatie
Nadere informatieLuchtkwaliteit. Een gezonde hoeveelheid luchtvervuiling bestaat niet!!??
Luchtkwaliteit Een gezonde hoeveelheid luchtvervuiling bestaat niet!!?? Deel 1: Wat is luchtverontreiniging? Emissie, Verspreiding,Blootstelling 1952 2009 3 4 5 Van de bronnen van luchtvervuiling in Nederland
Nadere informatieSlappe normen voor luchtkwaliteit zijn gevaar voor de gezondheid
Slappe normen voor luchtkwaliteit zijn gevaar voor de gezondheid Adviesbureau Royal HaskoningDHV (RHDHV) heeft in opdracht van Milieudefensie onderzocht hoeveel bescherming verschillende normen (wettelijke
Nadere informatieRARD,w I ovx I 1000 GD Amsterdam
Gemeente Haarlemmermeer postbus 19199 RARD,w I ovx I 1000 GD Amsterdam Aan Gemeenteraad en T 020 6262 620 'em8n College van Burgemeester en Wethouders d.d.: 1 3 FEB. 2007 F 020 5507 310 Giro 18650 Betreft:
Nadere informatieS A U S R R A O E. Naar lagere lokale emissies in de stadsregio Arnhem Nijmegen
S R L G S A H R R U T Y O U A E E D R A F O R A S Naar lagere lokale emissies in de stadsregio Arnhem Nijmegen Eolus Naar lagere lokale emissies in de stadsregio Arnhem Nijmegen Het programma Eolus beantwoordt
Nadere informatieResultaten meetcampagne luchtkwaliteit in Gent bekend
Resultaten meetcampagne luchtkwaliteit in Gent bekend Na een oproep van de Stad Gent stelden vijftig Gentenaars hun gevel ter beschikking om de invloed van het verkeer op de Gentse luchtkwaliteit te onderzoeken.
Nadere informatieFactsheet luchtkwaliteit over het jaar 2014
Factsheet luchtkwaliteit over het jaar 2014 Achtergrondinformatie Fijnstof is een vorm van luchtverontreiniging die een negatief effect kan hebben op de gezondheid van de mens. Kortstondige blootstelling
Nadere informatieVeehouderij en gezondheid omwonenden
Veehouderij en gezondheid omwonenden Hebben veehouderijen effect op de gezondheid van mensen die in de omgeving wonen? Dat was de centrale vraag in het onderzoek VGO. In deze brochure vindt u de belangrijkste
Nadere informatieVliegverkeer slecht voor de gezondheid. Sara Botschuijver Leonard Beijdewellen Informatieavond Laagvliegroutes van Lelystad Airport: Berkum
Vliegverkeer slecht voor de gezondheid Sara Botschuijver Leonard Beijdewellen Informatieavond Laagvliegroutes van Lelystad Airport: Berkum 9-01-2018 Kleine deeltjes in de Lucht: Fijnstof en ultra fijnstof
Nadere informatieSheets voor 28 oktober De Speler Utrecht 19.30 uur. Milieuzone ja of nee? SSLU
Sheets voor 28 oktober De Speler Utrecht 19.30 uur. Milieuzone ja of nee? SSLU 1. Ook de automobiliteit zal de komende jaren toenemen. Op dit moment gaan dagelijks in totaal ruim 400.000 auto s de stad
Nadere informatieVerontreiniging door wegverkeer. Peter Hofschreuder
Verontreiniging door wegverkeer Peter Hofschreuder Hebben we problemen,en met de luchtkwaliteit in Nederland? Verkorting van de levensduur door blootstelling aan fijn stof Verandering van de bekorting
Nadere informatieEr moet te allen tijden sprake blijven van een aanvaardbaar- woon en leefklimaat.
Er moet te allen tijden sprake blijven van een aanvaardbaar- woon en leefklimaat. Een stelling uit de zienswijze nota van het Provinciaal Inpassingsplan Arnhemseweg & Hengelder(gemeente Zevenaar) mei 2017.
Nadere informatieLuchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest
Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest Overzicht presentatie Luchtkwaliteit getoetst aan de normen Impact van deze luchtkwaliteit op onze gezondheid Bespreking van stikstofdioxide en fijn stof De nieuwste
Nadere informatieGemeente Ridderkerk. Rapportage. Berekenen en meten: de Luchtkwaliteit in Ridderkerk 2010
Gemeente Ridderkerk Rapportage Berekenen en meten: de Luchtkwaliteit in Ridderkerk 2010 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1 Monitoring 3 1.2 Berekenen versus meten 3 1.3 NO 2 en PM 10 3 1.4 Tot slot 3 2 Berekende
Nadere informatieGemeente Ridderkerk. Rapportage. Berekenen en meten: de Luchtkwaliteit in Ridderkerk 2009
Gemeente Ridderkerk Rapportage Berekenen en meten: de Luchtkwaliteit in Ridderkerk 2009 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1 Monitoring 3 1.2 Berekenen versus meten 3 1.3 NO 2 en PM 10 3 1.4 Tot slot 3 2 Berekende
Nadere informatieKansen voor gezondheid!
Gaaf Gaaf Gezond Gelderland Gelderland Kansen voor gezondheid! Kern Omgevingsvisie & Gezondheid Bereikbaarheid Mobiliteit Wonen E-transitie Klimaat Ronde tafel Omgevingswet 10-10-2018 Grootste gezondheidswinst
Nadere informatieVeel gestelde vragen over verontreiniging van de buitenlucht
Veel gestelde vragen over verontreiniging van de buitenlucht Algemeen 1. Wat is luchtverontreiniging? 2. Wat is fijn stof en ultrafijn stof? 3. Wat is stikstofdioxide (NO2)? 4. Wat is ozon (O3)? 5. Wat
Nadere informatieVeel gestelde vragen over verontreiniging van de buitenlucht Definitieve versie 21-03-2013
GGD Amsterdam Werkgroep Lucht Veel gestelde vragen over verontreiniging van de buitenlucht Definitieve versie 21-03-2013 Algemeen 1. Wat is luchtverontreiniging? 2. Wat is fijn stof en ultrafijn stof?
Nadere informatieEen voorstel van de Commissie voor nieuwe grenswaarden voor de luchtkwaliteit
IP/97/853 Brussel, 8 oktober 1997 Een voorstel van de Commissie voor nieuwe grenswaarden voor de luchtkwaliteit De Europese Commissie heeft vandaag een voorstel goedgekeurd voor een richtlijn met nieuwe
Nadere informatieDoelstelling Voldoen aan het wettelijk kader, verbeteren van de luchtkwaliteit en daarmee de volksgezondheid.
Factsheet Onderwerp Luchtkwaliteit over het jaar 2013 Inleiding Op 16 december 2014 is de vijfde rapportage over de voortgang van het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit aan de voorzitter van
Nadere informatieVeehouderij & Gezondheid. Renske Nijdam Adviseur milieu & gezondheid
Veehouderij & Gezondheid Renske Nijdam Adviseur milieu & gezondheid 13 januari 2015 Wat ga ik vertellen? Gezondheid & veehouderij Mogelijkheden om gezondheid mee te wegen in de discussie veehouderij Casus
Nadere informatieVervolggesprekken over leefbaarheid in en om Heusden
Vervolggesprekken over leefbaarheid in en om Heusden Programma 20.00 uur inloop 20.15 uur welkom door wethouder Martens presentaties van Fred Stouthart (OZOB) en Renske Nijdam (GGD) over geur, fijnstof
Nadere informatieLuchtkwaliteit in de provincie Utrecht
Luchtkwaliteit in de provincie Utrecht Margreet van Zanten Met dank aan Jan Aben, Wilco de Vries en Rob Maas 1 Luchtkwaliteit: korte historie Jaargemiddelde NO 2 concentratie is tussen 2010 en 2015 5 microgram
Nadere informatieLinks ziet u het St Anonius Ziekenhuis. Rechts het nieuwe stadshart van Nieuwegein. In het midden woningen (rode gebouw) en langs de randen flats.
Het wegverkeer is één van de belangrijkste bronnen van luchtvervuiling waar mensen dagelijks aan worden blootgesteld. Auto's, vrachtwagens, motoren en ander verkeer stoten veel fijn stof, stikstofoxiden
Nadere informatieErvaringen met EC / Roet. Sef van den Elshout
Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout Overzicht Overzicht Waarom roet/ec Stand van zaken instrumentarium Voorbeelden van de inzet van roet voor analyses van maatregelen Bestuurlijke bruikbaarheid
Nadere informatieLuchtkwaliteit en gezondheid - vragen en antwoorden
Luchtkwaliteit en gezondheid - vragen en antwoorden RIVM Inleiding De IJmond heeft te maken met milieubelastende activiteiten zoals zware industrie, verkeer en scheepvaart. Activiteiten die behalve op
Nadere informatieVragen & Antwoorden Smog. Smog
Vragen & Antwoorden Smog Smog Wat is smog? Smog is luchtvervuiling die in bepaalde perioden opeens sterk toeneemt. Zo n periode heet een smogepisode. In Nederland wordt de term smog gebruikt als er meer
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA Den Haag
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA Den Haag Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070
Nadere informatie1. Inleiding. Rapportage Luchtkwaliteit 2012, gemeente Doetinchem 4
Rapport Luchtkwaliteit 2012 Doetinchem Oktober 2013 INHOUD 1. Inleiding... 4 2. Algemeen... 5 2.1 Wet luchtkwaliteit... 5 2.2 Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit... 5 2.3 Bronnen van luchtverontreiniging...
Nadere informatieEerste uitkomsten onderzoek luchtkwaliteit langs Nijenoord Allee Wageningen
Notitienummer Datum 3 juni 206 Onderwerp Eerste uitkomsten onderzoek luchtkwaliteit langs Nijenoord Allee Wageningen. Inleiding Buro Blauw voert in opdracht van de gemeente Wageningen luchtkwaliteitsmetingen
Nadere informatieLuchtvervuiling en de gevolgen voor onze gezondheid
Informatieblad Samen voor gezonde lucht Luchtvervuiling en de gevolgen voor onze gezondheid Iedereen haalt adem. Onze lucht is van levens belang. Daarom is het heel belangrijk om te zorgen dat de lucht
Nadere informatieAchtergronddocument Luchtnota Gemeente Bunnik DEFINITIEF Omgevingsdienst regio Utrecht Juni 2013 kenmerk/ BUN1205.S002
Achtergronddocument Luchtnota Gemeente Bunnik 2013-2017 DEFINITIEF Omgevingsdienst regio Utrecht Juni 2013 kenmerk/ BUN1205.S002 opgesteld door beoordeeld door E. Dolman D. van de Belt R. Visser akkoord
Nadere informatieLuchtkwaliteit in Nederland: cijfers en feiten. Joost Wesseling
Luchtkwaliteit in Nederland: cijfers en feiten Joost Wesseling Inhoud: Doorsneden door de luchtkwaliteit Concentraties: de laatste decennia; EU normen; Nederland in de EU. Luchtkwaliteit en gezondheid.
Nadere informatieCollege Luchtkwaliteit
College Luchtkwaliteit Henk Nijhuis Adviseur Luchtkwaliteit Bureau Omgevingskwaliteit PK40 Gemeente Nijmegen h.nijhuis@nijmegen.nl November 2016 Opbouw College luchtkwaliteit Normale samenstelling atmosfeer
Nadere informatieWe redden het niet en wat we doen, doen we niet goed
We redden het niet en wat we doen, doen we niet goed Niet NO2 maar zwarte rook moet bepalend zijn Met deze dreigende taal werd Nederland weer eens bij de feiten van de problemen voor luchtkwaliteit gesleept.
Nadere informatieEuropese aanpak luchtkwaliteit gewenst
Europese aanpak luchtkwaliteit gewenst VNG-IPO position paper September 2005 Samenvatting IPO en VNG zijn de koepels van alle regionale overheden in Nederland, IPO vertegenwoordigt de 12 provincies, VNG
Nadere informatieHandreiking luchtkwaliteit gevoelige bestemmingen Noord-Brabant
Handreiking luchtkwaliteit gevoelige bestemmingen Noord-Brabant Het Bestuurlijk B5 Milieu heeft in september 2012 het Plan van Aanpak Gezonde Luchtkwaliteit vastgesteld. Eén van de acties die we daarin
Nadere informatieFijn stof. Nieuwe feiten en realiteiten.
Fijn stof. Nieuwe feiten en realiteiten. Ademloos, Horta-avond. 7 feb 2012 Prof. Dirk Avonts.Universiteit Gent. dirk.avonts@ugent.be Wat is gekend? Hoe fijner het fijn stof, hoe schadelijker. Hoe verder
Nadere informatieLuchtkwaliteit in de provincie Utrecht
Luchtkwaliteit in de provincie Utrecht Margreet van Zanten Met dank aan Jan Aben, Wilco de Vries en Rob Maas 1 Luchtkwaliteit: korte historie Jaargemiddelde NO 2 concentratie is tussen 2010 en 2015 5 microgram
Nadere informatieLuchtkwaliteitmetingen in Alblasserdam. Jaarrapportage 2016
Luchtkwaliteitmetingen in Alblasserdam Jaarrapportage 2016 Colofon Raad van Accreditatie De DCMR Milieudienst Rijnmond is door de Raad voor Accreditatie geaccrediteerd voor de NEN-EN-ISO/IEC 17025:2005
Nadere informatieEen gezonde omgeving in Binnenstad
Een gezonde omgeving in Binnenstad Utrecht Gemeente en inwoners kunnen samen een gezonde leefomgeving creëren. Een gezonde leefomgeving is van belang om een gezonde leefstijl te bevorderen en risico s
Nadere informatieStaticAir. De missie van StaticAir is het creëren van een fijnstof vrije leef- en werkomgeving.
NL StaticAir Fijnstof: een materie die voor velen ongrijpbaar is, slechts door sommigen te meten is en door zeer weinig te vangen is. StaticAir biedt een revolutionaire oplossing. Het afvangen van fijnstof
Nadere informatieIntensieve veehouderij en gezondheid
Intensieve veehouderij en gezondheid Renske Nijdam Adviseur milieu & gezondheid 3 december 2015 Bureau Gezondheid, Milieu & Veiligheid Samenwerkingsverband GGD en Brabant/Zeeland Arts, toxicologen, milieugezondheidkundigen,
Nadere informatieVERSLAG LUCHTKWALITEIT 2011 GEMEENTE GRONINGEN. groningen.nl/luchtkwaliteit
VERSLAG LUCHTKWALITEIT 2011 GEMEENTE GRONINGEN groningen.nl/luchtkwaliteit Burgemeester en wethouders van Groningen 29 januari 2013 1 VERSLAG LUCHTKWALITEIT 2011 GEMEENTE GRONINGEN - SAMENVATTING - Inleiding
Nadere informatieStoken is een keuze, ademen niet
Stoken is een keuze, ademen niet Burgers en politiek overtuigen, een lastige klus De noodzaak van de Stichting Netwerk Houtrook 2014 03 14_Leefmilieu_VincentvdHeiden 1 Voorstellen Vincent van der Heiden
Nadere informatieInformatie over de huidige en verwachte geluidsoverlast in Hoevelaken en Holkerveen, vooral langs de oostkant van de A28
Informatie over de huidige en verwachte geluidsoverlast in Hoevelaken en Holkerveen, vooral langs de oostkant van de A28 Ligging van Hoevelaken, Het Hoevelakense Bos en Holkerveen Hoevelaken en Holkerveen
Nadere informatieLuchtfilters, binnenmilieu & gezondheid
ISSO-studiedag - 'Luchtfilters voor comfortinstallaties 6 oktober 2005 MediaPlaza te Utrecht Luchtfilters, binnenmilieu & gezondheid ir. Atze Boerstra BBA Boerstra Binnenmilieu Advies bba@binnenmilieu.nl
Nadere informatieBOB LUCHTKWALITEIT. Samenvatting Beeldvormingsfase
BOB LUCHTKWALITEIT Samenvatting Beeldvormingsfase INHOUDSOPGAVE IN DEZE SAMENVATTING Pre BOB Inhoudelijke basis: onderzoek RIVM Beeldvorming bijeenkomst Conclusies Waar is meer informatie te vinden Overige
Nadere informatieLuchtkwaliteit en verkeer. Huib van Essen CE Delft 8 februari 2014
Luchtkwaliteit en verkeer Huib van Essen CE Delft 8 februari 2014 Overzicht presentatie Even voorstellen Trend in verkeersemissies: veel bereikt, nog veel te doen Oplossingsrichtingen: Schonere voertuigen,
Nadere informatie: Vervolgonderzoek op basis van de Roetkaart van de Provincie Utrecht. Ontwerpbesluit pag. 4. Toelichting pag. 5
Initiatief voorstel ChristenUnie en SP DATUM 2 december 2014 NUMMER PS PS2014PS14 AFDELING ChristenUnie & SP COMMISSIE MME STELLER De Heer/ Meijer DOORKIESNUMMER - DOCUMENTUMNUMMER - PORTEFEUILLEHOUDER
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 Aanhangsel van de Handelingen Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden 215 Vragen van het lid
Nadere informatieDeeltjesvormige luchtverontreiniging: bronnen, effecten en beleid Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (
Deeltjesvormige luchtverontreiniging: bronnen, effecten en beleid Indicator 13 december 2005 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieLuchtkwaliteit en kanker: Wat vertellen we de burger?
Luchtkwaliteit en kanker: Wat vertellen we de burger? Ad Ragas Afdeling Milieukunde, Radboud Universiteit Nijmegen Stoffen & Kanker Benzeen Asbest PAK s 1 Hoe worden burgers geïnformeerd? De overheid reguleert
Nadere informatieLaride T.a.v. de heer M. Trower Postbus 211 5500 AE VELDHOVEN. Geachte heer Trower,
Laride T.a.v. de heer M. Trower Postbus 211 5500 AE VELDHOVEN Vestiging, datum : Nuenen, 24 december 2015 Ons kenmerk Uw kenmerk : - Behandeld door : 1509/063/MF-05 : Robert van de Voort Doorkiesnummer
Nadere informatieA28 Hoevelaken - Holkerveen
Geluid en luchtkwaliteit A28 Hoevelaken - Holkerveen Twee problemen: Geluidhinder Grotere geluidsbelasting ineens sinds de komst van het Vathorst scherm en vrees voor een grotere geluidsbelasting bij Corlaer
Nadere informatieInformatieavond Luchtkwaliteit & Schermen 29 februari 2012
Informatieavond Luchtkwaliteit & Schermen 29 februari 2012 Tijdens de meedenkbijeenkomsten die zijn georganiseerd in het kader van de planstudie Ring Utrecht A27/A12, zijn door bewoners uit de wijken die
Nadere informatieSensormetingen luchtkwaliteit in Schiedam (juli -december2017)
Sensormetingen luchtkwaliteit in Schiedam (juli -december2017) analyse Henri de Ruiter, Ernie Weijers Februari 2018 Sinds juli 2017 meten burgers met behulp van goedkope sensoren de luchtkwaliteit in Schiedam.
Nadere informatieLuchtkwaliteit t.g.v. wegverkeer. parkeren Spoorzone
Luchtkwaliteit t.g.v. wegverkeer parkeren Spoorzone te Winterswijk Versie 2 december 2008 opdrachtnummer 08-159lucht datum 2 december 2008 opdrachtgever Gemeente Winterswijk Postbus 101 7100 AC Winterswijk
Nadere informatieYerseke Engine Services BV (YES) Yerseke Engine Services is een service provider voor Caterpillar en John Deere in Nederland.
Yerseke Engine Services BV (YES) Yerseke Engine Services is een service provider voor Caterpillar en John Deere in Nederland. Wij zijn gevestigd in Yerseke, dicht bij de havens van Rotterdam en Antwerpen
Nadere informatieDUST SENTRY AAN HET WERK
DUST SENTRY AAN HET WERK Waarom fijnstof meten? DUST SENTRY De atmosfeer van de aarde bevat atmosferische deeltjes, ook wel bekend als deeltjes of fijnstof. Fijnstof wordt vaak gegeven in PM, wat staat
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 18879 13 april 2016 Regeling van de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu van 8 april 2016, nr. IENM/BSK-2016/75666,
Nadere informatieNota van Antwoord Kabinetsstandpunt Verlengen Nationaal Samenwerkingsprogramma
Nota van Antwoord Kabinetsstandpunt Verlengen Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) Reactie van de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu op de inspraakreacties Datum: september
Nadere informatieEffectiviteit van mechanische ventilatie met filtertoepassing in scholen langs drukke wegen. Dr. Maciek Strak GGD Amsterdam Afd. Milieu en Gezondheid
Effectiviteit van mechanische ventilatie met filtertoepassing in scholen langs drukke wegen Dr. Maciek Strak GGD Amsterdam Afd. Milieu en Gezondheid Inleiding Langdurige blootstelling aan luchtverontreiniging
Nadere informatieSchone Lucht: stand van zaken in Amsterdam
Meten en rekenen en de burger Schone Lucht: stand van zaken in Amsterdam CROW 15 november 2018 Harry van Bergen H.van.Bergen@amsterdam.nl 06-46168111 Een schoon en gezond Amsterdam? Waarom willen we de
Nadere informatieBijlage I. Tabel 1: Informatie rondom locaties nieuwbouw scholen. Gemeente Straat Besluit gevoelige bestemmingen van toepassing?
Bijlage I Tabel 1: Informatie rondom locaties nieuwbouw scholen Gemeente Straat Besluit gevoelige bestemmingen van toepassing? Barendrecht Dierensteinweg Ja, betreft nieuwbouw Focus academie (school voor
Nadere informatieDen Haag, 10 maart Geachte heer De Bruijn, beste Tom,
Den Haag, 10 maart 2015 Geachte heer De Bruijn, beste Tom, In de commissie Leefomgeving spraken we eerder dit jaar over de luchtkwaliteit in de stad. Dit ter voorbereiding van op het nieuwe actieplan Luchtkwaliteit
Nadere informatieLuchtkwaliteit langs de N208 bij Hillegom
CE CE Oplossingen voor Oplossingen milieu, economie voor milieu, en technologie economie en technologie Oude Delft 180 Oude Delft 180 2611 HH Delft 2611 HH Delft tel: tel: 015 015 2 150 2 150 150 150 fax:
Nadere informatie