Schooluitval voorkomen in Nederland

Transcriptie

1 Schooluitval voorkomen in Nederland Speerpunten huidige aanpak en doorkijk naar vervolgbeleid Resultaat schooljaar (voorlopige cijfers)

2 Overzicht RMC-regio s Nederland De Bijlage bevat kaarten op landelijk- en regionaal niveau. Bovenstaande kaart dient samen met de RMC-regiolijst als navigatie hulpmiddel bij het gebruik van de Bijlage. Alle gemeenten in Nederland moeten (potentiële) voortijdig schoolverlaters registreren en ervoor zorgen dat zij via een passend onderwijs- of arbeidstraject alsnog een startkwalificatie halen (minimaal diploma op havo-, vwo- of mbo2- niveau). Een jongere is volledig leerplichtig tot en met het schooljaar waarin hij of zij 16 jaar wordt. Daarna geldt voor alle jongeren tot 18 jaar de kwalificatieplicht. Dit is een gemeentelijke taak. De 18plussers vallen onder de RMCwetgeving, een regionale taak. Gemeenten participeren in één van de 39 RMC-regio s (Regionale Meld- en Coördinatiefunctie). Per RMC-regio is er één contactgemeente die de melding en registratie van voortijdig schoolverlaters door scholen coördineert tussen overheid, onderwijs, jeugdzorg, justitie en arbeid. RMC-regiospecifieke informatie vindt u op bij RMC-regio RMC-regio 1 Oost-Groningen Veendam Contactgemeente 2 Noord-Groningen Eemsmond Delfzijl 3 Centraal en Westelijk Groningen Groningen 4 Friesland Noord Leeuwarden 5 Zuid-West Friesland Sneek 6 De Friese Wouden Smallingerland 7 Noord- en Midden Drenthe Assen 8 Zuid-Oost Drenthe Emmen 9 Zuid-West Drenthe Hoogeveen 10 IJssel-Vecht Zwolle 11 Stedendriehoek Apeldoorn 12 Twente Enschede 13 Achterhoek Doetinchem 14 Arnhem/Nijmegen Nijmegen 15 Rivierenland Tiel 16 Eem en Vallei Amersfoort 17 Noordwest-Veluwe Harderwijk 18 Flevoland Lelystad 19 Utrecht Utrecht 20 Gooi en Vechtstreek Hilversum 21 Agglomeratie Amsterdam Amsterdam 22 West-Friesland Hoorn 23 Kop van Noord-Holland Den Helder 24 Noord-Kennemerland Alkmaar 25 West-Kennemerland Haarlem 26 Zuid-Holland-Noord Leiden 27 Zuid-Holland-Oost Gouda 28 Haaglanden Den Haag 29 Rijnmond Rotterdam 30 Zuid-Holland-Zuid Dordrecht 31 Oosterschelde regio Goes 32 Walcheren Middelburg 33 Zeeuwsch-Vlaanderen Terneuzen 34 West-Brabant Breda 35 Midden-Brabant Tilburg 36 Noord-Oost-Brabant s-hertogenbosch 37 Zuidoost-Brabant Eindhoven 38 Gewest Limburg-Noord Venlo 39 Gewest Zuid-Limburg Heerlen

3 Inhoudsopgave 1 De aanpak voor het voorkomen van schooluitval in Nederland Voorkomen van schooluitval Speerpunten om schooluitval tegen te gaan Hoe doen we dit? Voorlopige resultaten convenantjaar Doelstelling van vsv ers in Verscherpte doelstelling: vsv ers in Resultaat Nationaal perspectief De RMC-regio s De gemeenten De onderwijsinstellingen Onderwijskenmerken nieuwe vsv ers Achtergrondkenmerken nieuwe vsv ers Bronnen en berekeningswijze 31

4

5 3 1 De aanpak voor het voorkomen van schooluitval in Nederland 1.1 Voorkomen van schooluitval Sinds begin jaren 90 staat het terugdringen van voortijdige schooluitval expliciet op de politieke agenda. In die tijd stonden vooral de instituties, de systemen, de procedures en de instrumenten centraal. De jongere zélf die afhaakt, om wat voor reden dan ook, is in geen velden of wegen te bekennen. Toen kwam Lissabon, de EU-top van Eén van de Lissabon-doelstellingen was halvering van schooluitval van 15,5 % naar ca. 8% in De Europese Unie heeft inmiddels besloten om deze periode te verlengen tot De nationale doelstelling in Nederland is het halveren van het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters 1 : van ruim 5% jaarlijks in 2002 naar 2,5% in 2012, ofwel van naar voortijdig schoolverlaters per jaar. We willen de jongeren die van school gaan perspectief op blijvend werk bieden. Voor voortijdig schoolverlaters geldt: 35 % van de voortijdig schoolverlaters werkt niet (bijvoorbeeld wegens psychische en sociale problemen en zorgtaken); 65% heeft een tijdelijke en meestal eenvoudige baan. De kans van voortijdig schoolverlaters op werkloosheid is tweemaal zo hoog als van andere jongeren. Voortijdig schoolverlaters zijn vijf keer zo vaak verdacht geweest van een misdrijf als niet-voortijdig school - verlaters. Meer dan ooit daagde het besef: Schooluitval is een groot maatschappelijk en sociaal probleem én een individueel probleem. Vandaar dat we niet alleen in systemen en instituties moeten blijven denken - maar ook die jongere zélf centraal moeten stellen. Met keuze voor de benadering waarbij de jongere zelf centraal staat, kwamen we uit bij de Kafkabrigade. Dit is een door de universiteit van Leiden bedachte vorm van praktijkonderzoek, waarbij vanuit het perspectief van de burger knelpunten in het functioneren van de overheid aan de kaak worden gesteld. De Kafkabrigade luisterde aandachtig naar het verhaal van Daniël, Rabi, San, Lisa en nog meer jongeren. Hun verhalen lieten zien dat de sturing en instrumentatie in die tijd, alle goede bedoelingen ten spijt, de schooluitval eerder deed voortbestaan dan afnemen. Veel instanties met telkens verschillende methodieken bemoeiden zich met de jongeren. Hun verhalen lieten ook zien dat veel jongeren méér problemen hadden (psychische problemen, leerproblemen, problemen thuis) die sámen tot schooluitval leidden. De belangrijkste les van de Kafkabrigade was dan ook: blijf zo dicht mogelijk bij de jongeren, dring bestuurslagen en bureaucratie zoveel mogelijk terug. Lever maatwerk (het kind centraal) en zorg voor specifieke zorg waar dat nodig is. Zorg voor één casemanager die zich over de leerling ontfermt bij de intake op school. Kortom: praat niet alleen óver maar ook mét de jongeren. Met die aanbeveling in het achterhoofd startte het toenmalige kabinet in 2006 de strijd tegen de schooluitval. Belangrijke stappen zijn inmiddels gezet. Zo is de leerplicht uitgebreid van 16 tot 18 jaar en kwalificatieplicht ingevoerd, in samenhang met versterking van de zorg in en om de school. Ook de registratie van schooluitval en schoolverzuim is sterk verbeterd. In 2007 gaf het vorige kabinet hoge prioriteit aan het terugdringen van het voortijdig schoolverlaten met het programma Aanval op Schooluitval. In alle 39 RMC-regio s zijn meerjarige resultaatafspraken gemaakt met gemeenten en scholen. Deze convenanten hebben in combinatie met een prestatiesubsidie en met transparante cijfers in veel regio s geleid tot concrete resultaten. In 2010 scherpte het kabinet Rutte-Verhagen de doelstelling aan tot maximaal nieuwe voortijdig schoolverlaters in Speerpunten om schooluitval tegen te gaan De basisprincipes van het programma Aanval op schooluitval zijn: Extra aandacht voor de overgang van vmbo naar mbo; Meer en betere zorg op school; Meer ruimte voor leerlingen die liever met hun handen werken en maatwerk; 1 Een jongere is een nieuwe voortijdig schoolverlater als hij of zij op 1 oktober van een schooljaar stond ingeschreven aan een onderwijstelling en op die datum ouder dan 11 maar nog geen 22 jaar was en vervolgens op 1 oktober van het daarop volgende schooljaar niet meer bij een onderwijsinstelling staat ingeschreven en niet in het bezit is van een startkwalificatie, dat wil zeggen een havo, vwo of mbo-2,3 of 4 diploma.

6 4 Betere loopbaanoriëntatie, studiekeuze en begeleiding; Aantrekkelijker onderwijs, met sport en cultuur, om jongeren op school te houden; trajecten voor eerder verworven competenties en afspraken met grote werkgevers, gericht op het halen van een startkwalificatie, voor voortijdig schoolverlaters in de leeftijdscategorie van 18 tot 23 jaar. 1.3 Hoe doen we dit? Betere registratie, betere analyse Tot een aantal jaar geleden ontbrak een kwalitatieve en kwantitatieve analyse van het probleem schooluitval. Gegevens waren gebrekkig, onvolledig, verouderd. Een onderwijswethouder noemde al haar inspanningen om uitval terug te dringen schieten op bewegend wild, Ze wist niet wie de voortijdig schoolverlaters waren en waar ze zaten. Juist op dit punt is een geweldige slag gemaakt door gebruik te maken van het zogenaamde Onderwijsnummer, een systeem dat volledige en betrouwbare cijfers over schooluitval biedt: landelijk, regionaal, per gemeente, per wijk. Deze gegevens hebben we gekoppeld aan sociaal economische gegevens per regio, per stad en per wijk (o.a. bevolkingssamenstelling, autochtonen, allochtonen, werkloosheid, uitkeringsgerechtigden etc). Hiermee hebben we een schat aan informatie in handen om het beleid uit te voeren én bij te sturen als dat nodig is. Werkt iets in Amsterdam wel en in Maastricht niet? Werpt een maatregel geen of juist veel vruchten af? Dan sturen we bij. We monitoren de resultaten, houden continu bij wat wél werkt en wat niet, met feiten en cijfers, en wisselen goede voorbeelden tussen de regio s uit. Een sluitend proces rond het melden en aanpakken van verzuim is een voorwaarde om schooluitval bij de bron aan te pakken. Daarom is, naast het onderwijsnummer, een landelijk digitaal verzuimloket ingevoerd vanaf het schooljaar Dit verzuimloket maakt het melden voor scholen makkelijker én sneller, want iedereen meldt via hetzelfde loket, op één manier. Zo blijft er meer tijd over voor waar het echt om gaat: het binnen boord houden van de jongeren die dreigen uit te vallen. Inmiddels is op 1 augustus 2009 het wetsvoorstel Verzuimmelding in werking getreden. Dit houdt in dat alle scholen in het voortgezet onderwijs, beroepsonderwijs en volwasseneneducatie verplicht zijn om gebruik te maken van het verzuimloket. De regio is aan zet De inzet van professionals uit de regio (scholen, gemeenten, jeugdzorg, bedrijfsleven etc) is onmisbaar om schooluitval op maat aan te pakken. Immers juist zij weten wat er in hún regio met hún leerlingen aan de hand is. Van problemen thuis tot de plaatselijke vraag naar technici tot het voetbalveld om de hoek. OCW heeft daarom afspraken met gemeenten, regio s en scholen gemaakt voor de periode en deze vastgelegd in convenanten. Met als inzet:

7 5 Luxemburg Oostenrijk Finland Denemarken Zweden Nederland België Duitsland Ierland Frankrijk Gemiddelde EU Griekenland Verenigd koninkrijk Italie Spanje Portugal de helft minder voortijdig schoolverlaters in Per regio mogen gemeenten, scholen, zorginstellingen zelf bepalen welke maatregelen ingezet worden. De reeds genoemde of wellicht nieuwe maatregelen. Het resultaat telt. Elke school die het lukt om een vsv er minder te realiseren ten opzichte van het referentiejaar ontvangt 2.500,-. Daarnaast zijn er aanvullende middelen beschikbaar voor onderwijsprogramma s om zo het aantal vsv ers te verminderen. De inzet van deze convenanten is: Halvering van het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters per 2011/2012: oploop van 10% in 2008 naar 40% in 2011 (10% is al bereikt). Geld van de convenanten gaat alleen naar de scholen (school is vaak zowel vindplaats van problemen als werkplaats bestrijding van de schooluitval). Scholen kunnen zorginstanties, politie, justitie inschakelen via de gemeente. Regiogemeente is regisseur van de convenanten. Het ministerie van OCW steunte partijen zoveel mogelijk om de resultaatafspraken te halen % 10% 20% 30% 40% 50% Figuur 1: De ontwikkeling van het percentage van de totale groep vsv ers in Europa, 2000 en 2009 Bron: Eurostat 1.4 Wat levert het op? In het afgelopen schooljaar is het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters gedaald naar op landelijk niveau, op basis van de voorlopige cijfers. De daling is dit jaar kleiner dan vorige twee jaren. Om de doelstelling van volgend jaar te halen is een versnelling nodig: een daling van Van de nieuwe voortijdig schoolverlaters in vertrekt 75% uit het mbo, 22% uit het voortgezet onderwijs en 3% uit het vavo. Het resultaat op landelijk niveau is geboekt ondanks de demografische groei van het aantal jongeren, net als vorig jaar. Als het aantal jongeren in het voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs niet zou zijn toegenomen sinds , dan zou het aantal voortijdig schoolverlaters in lager zijn, namelijk , in plaats van (een verschil van 2.000). Met name de demografische toename van de 18- en 19-jarigen ( in de periode ) heeft een grote invloed. De groei van het aantal 18- en 19-jarigen zal landelijk naar verwachting over enkele jaren omslaan in een lichte daling. Ook op schoolniveau en regioniveau kan groei en krimp het beeld vertekenen. Nederland blijft goed scoren in Europa Nederland heeft het aandeel voortijdig schoolverlaters teruggedrongen van 15,4% in 2000 tot 10,9% in Dit is gemeten naar de Europese definitie. Deze indicator beweegt tamelijk traag omdat het de totale groep van uitgevallen jongeren betreft: (oude en nieuwe) voortijdig schoolverlaters tussen de 18 en 25 jaar. Het gemiddelde in de EU daalde van 17,6% naar 14,4%. Het Nederlandse resultaat ligt dus op een lager niveau en het aantal voortijdig schoolverlaters is sneller gedaald en kan zich meten met buurlanden. Verschillende landen hebben het afgelopen jaar belangstelling geuit voor onze integrale aanpak en nauwkeurige meetsystematiek. De Europese Commissie heeft de termijn voor het streefniveau van 10% voor de EU-gemiddeld onlangs opgeschoven van 2010 naar Daarom zal de termijn voor het oorspronke lijke Nederlandse streefniveau van 8% eveneens op 2020 gezet worden. 1.5 Doelstelling van vsv ers in 2012 De doelstelling van maximaal nieuwe voortijdig schoolverlaters in 2012 wordt haalbaar geacht. Maar alleen met ieders inzet en optimale afstemming op regionaal niveau is de benodigde versnelling in de daling te realiseren. Hieronder de uitleg over hoe dit wordt aangepakt. 1 Staff working paper, reducing early school leaving [SEC (2011)96], EU

8 6 Regionale analyses voor behoud en herstel van resultaat Bij de meeste scholen in het voortgezet onderwijs en bij een deel van de mbo-instellingen zijn de resultaten goed. Hen wordt gevraagd om zich structureel in te zetten voor behoud en uitbouw van het resultaat. Om de betreffende regio s in staat te stellen het verlies snel om te zetten in winst, worden regionale analyses opgesteld op basis van gegevens van DUO. Aan de hand hiervan kunnen de betrokken wethouders, de colleges van bestuur van mbo-instellingen en besturen van vo-scholen gezamenlijk de vinger op de zere plek leggen. Vervolgens moeten de convenantpartners in de regio snel en gericht actie ondernemen. Geen begrenzing aan verblijfsduur in vmbo Om jongeren in het vmbo alle kans te geven het diploma te halen en goed voorbereid in het mbo te starten, is het plan om de maximale verblijfsduur van vijf jaar in het vmbo af te schaffen. Dit helpt vmbo èn mbo uitval te voorkomen. Het wetsvoorstel is in voorbereiding. De beoogde inwerkingtreding is augustus Ondersteuning voor achterblijvende mbo-instellingen Aan de MBO-instellingen die in schooljaar goed resultaat hebben geboekt, wordt gevraagd hun aanpak te delen met andere mbo-instellingen waar resultaten achterblijven. In diezelfde geest zijn in het afgelopen jaar met twintig roc s kennisdelings bijeenkomsten georganiseerd over de aanpak van schooluitval. Samen is geconstateerd dat het cruciaal is dat iedereen werkt met goede sturingsinformatie zoals maandrapportages van DUO, dat knelpunten snel worden gesignaleerd en dat vervolgens op het juiste niveau wordt ingegrepen. Het allerbelangrijkst is natuurlijk dat de kwaliteit van onderwijs goed is. Deze kennisdelingsbijeenkomsten zullen dit schooljaar effect hebben op het resultaat. 1 Maandrapportages: DUO brengt maandelijks onder andere voor gemeenten in kaart hoeveel jongeren op dat moment (eerste van de maand) sinds 1 oktober 2010 zijn uitgeschreven zonder startkwalificatie. 2 Tweede Kamer, , nr. 73

9 7 Digitaal Verzuimloket en verbeterd verzuimbeleid Spijbelen is dé voorbode van uitval. In de evaluatie van het Digitaal Verzuimloket die op 1 februari 2011 naar de Tweede Kamer is gestuurd 2, wordt aangegeven dat sinds september 2010 nog altijd bijna de helft van de mbo-instellingen onvoldoende meldt via het Digitaal Verzuimloket. En zonder deze melding weet een gemeente (RMC en leerplicht) niet welke jongere moet worden aangesproken. Op korte termijn wordt een onderzoek uitgevoerd naar de best practices van verzuimbeleid op mbo-instellingen. Onvoldoende melden kan leiden tot sancties van de Inspectie. 1 Elke instelling heeft de wettelijke taak om spijbelgedrag van leerlingen te melden. 1.6 Verscherpte doelstelling: vsv ers in 2016 De doelstelling om maximaal voortijdig schoolverlaters in 2016 te realiseren, is ambitieus. Dichterbij de zijn de uitvallers vaker jongeren met een opeenstapeling van problemen: de harde kern. Deze uitval is niet eenvoudig te voorkomen. Er wordt alles op alles gezet om deze doelstelling te realiseren. Om de aangescherpte doelstelling te halen, wordt in de eerste plaats gerekend op de vruchten van het beleid tot nu toe. Daarom wordt vastgehouden aan het ingezette beleid. Ten tweede wordt inhoudelijk ingezet op structurele verbeteringen van het onderwijs, gezamenlijke ondersteuning vanuit zorg, veiligheid en arbeidsmarkt en op scherp toezicht en strakke handhaving. Deze drie pijlers in combinatie met een sterke coördinerende rol van de contactgemeente zorgen voor regionaal succes. Deze aanpak vraagt om meerjarig beleid en de bijbehorende zekerheid van structurele middelen. Voor de vormgeving van het beleid wordt opnieuw gekozen voor meerjarige, prestatiegerichte convenanten en transparantie in cijfers. Beter onderwijs Het onderwijs kan beter. Op de niveaus 3 en 4 in het mbo is recent de daling van het aantal voortijdig schoolverlaters gestagneerd. Het gaat om bijna jongeren. Juist op de niveaus 3 en 4 kan met goed en goedgeorganiseerd onderwijs resultaat worden behaald. Deze deelnemers worden minder gehinderd door privé-redenen en geven vaker schooloorzaken aan voor hun vertrek: verkeerde opleidingskeuze, organisatie en kwaliteit van het onderwijs. 2 Dit kabinet reserveert daarom 150 miljoen voor kwaliteitsverbetering in het mbo vanaf Door intensivering van de onderwijstijd in het eerste leerjaar, intensieve begeleiding, loopbaanoriëntatie en coaching moet de schooluitval in het mbo verder worden teruggedrongen. Tevens is structureel 30 miljoen beschikbaar om plusvoorzieningen en wijkscholen voort te zetten vanaf Plusvoorzieningen zijn gericht op intensieve begeleiding van jongeren met een opeenstapeling van problemen, maar die cognitief wel in staat zijn een startkwalificatie te behalen. 3 Een integrale aanpak voor het voortzetten van de plusvoorziening vanaf het schooljaar wordt uitgewerkt. De subsidie voor de plusvoorzieningen wordt samengevoegd met de prestatiebeloning voor scholen en de subsidie voor onderwijs programma s. Gezamenlijke ondersteuning vanuit zorg, veiligheid en arbeidsmarkt Als de jongere met zijn problemen centraal staat, is een bijdrage nodig van scholen en instellingen, het regionale bedrijfsleven, leerplicht/rmc, reclassering, jeugdzorg, schuldhulpverlening en jongerenloketten voor werk en inkomen. Het kabinet wil daarom een goede intersectorale afstemming. In de ene regio is dit nu beter georganiseerd dan in de andere. Vanuit het Rijk worden initiatieven ontplooid om de samenwerking voor deze groep jongeren in de regio te verbeteren. Vanaf 2010 ontvangen 35 grote gemeenten jaarlijks 21,7 miljoen uit de Decentralisatie-Uitkering Jeugd. Hiermee wordt sluitende zorg en hulp voor overbelaste jongeren gerealiseerd. De zorg voor de jeugd zal de komende jaren flink veranderen. De voorgenomen stelselherziening Jeugd moet de benodigde hulp en ondersteuning eerder en dichter bij de jongeren en hun ouders brengen, met name in en om de school. Zowel voor de jeugdzorg als voor het arbeidsmarktbeleid komen uitvoeringstaken bij de gemeenten te liggen. Gemeenten krijgen dus meer handvatten om de jongere centraal te stellen. Voor het verbeteren van de veiligheid op school is een wetsvoorstel in voorbereiding om scholen vanaf schooljaar te verplichten incidenten te registreren. Beter inzicht in de eigen veiligheidssituatie kan leiden tot een verdere verbetering van de veiligheid op school. Ten slotte heeft dit kabinet met Werken naar Vermogen hetzelfde doel voor ogen als met Aanval op Schooluitval. Jongeren moeten voorbereid worden om zelfstandig aan de slag te kunnen op de arbeidsmarkt. Samenwerking in de regio tussen scholen, gemeenten, werkpleinen en het bedrijfsleven is belangrijk om geen jongeren tussen de wal en het schip te laten vallen. 1 Wetsvoorstel Verzuim en Voortijdig schoolverlaten, , nr.2 2 ROA, Voortijdige schoolverlaters: aanleiding en gevolgen, september De WRR heeft in het adviesrapport Vertrouwen in de school, over de uitval van overbelaste jongeren de vorming van plusvoorzieningen voorgesteld.

10 8 Een noodzakelijke grote stap om de regionale samenwerking goed van de grond te krijgen is een geharmoniseerde regio-indeling op de terreinen onderwijs, arbeidsmarkt, zorg en veiligheid. Hiervan profiteert ook de doelgroep jeugd. De bestaande verschillen in regio-indelingen met verschillende aanspreekpunten en overleggen werken inefficiëntie in de hand en hinderen het terugdringen van het voortijdig schoolverlaten. Er wordt naar gestreefd om dit met de collega-ministers van VWS, BZK en SZW op te lossen. Scherp toezicht en strakke handhaving door inspectie en gemeenten Het verder uitbouwen van het toezicht op en de handhaving van het uitvoeren van goed vsv-beleid door scholen en instellingen, heeft een lange doorlooptijd. De inzet van vandaag zal over enkele jaren bijdragen aan een goed resultaat. Met het aangenomen wetsvoorstel Verzuim en Voortijdig schoolverlaten krijgt de inspectie bij haar toezicht op het melden van verzuim en uitval op scholen ook de mogelijkheid bestuurlijke boetes op te leggen. De handhaving van de leerplicht en de begeleiding van spijbelaars en potentiële uitvallers vereist voor de mbo-sector vermelding van een locatiecode in bron. Dan wordt het voor gemeenten en de inspectie duidelijk waar en in welk gebouw een mbo-deelnemer zijn opleiding volgt en is eenvoudiger contact te leggen met de opleiding, bijvoorbeeld in geval van verzuim. Hiervoor wordt wetsvoorstel voorbereid. De beoogde inwerkingtreding is 1 augustus Tot slot breidt de inspectie haar Toezichtkader uit met een nieuwe prestatie-indicator voor voortijdig schoolverlaten, voor de mbo-sector in 2012 en voor de vo-sector op iets langere termijn. Met deze nieuwe indicator wordt het toezicht op de prestaties van scholen en instellingen met betrekking tot voortijdig schoolverlaten versterkt en geborgd in aanvulling op de huidige risicoanalyses. Doorgaan met prestatiegerichte convenanten en transparante cijfers Voor de vormgeving van het beleid wordt opnieuw gekozen voor meerjarige, prestatiegerichte convenanten en transparantie in cijfers. Voor het voortzetten van de prestatiegerichte convenanten is 80 miljoen structureel beschik baar. Het lopende schooljaar, , is het vierde en laatste jaar van de huidige vsv-convenanten. De positieve dyna-

11 9 miek bij de convenant partners wordt vast gehouden. Het lopende convenant biedt ruimte om nog één jaar langer door te gaan. Die ruimte wordt benut in het schooljaar De bijbehorende uitvoeringsregeling 1 wordt met één jaar verlengd. Deze verlenging geeft de gelegenheid om zorgvuldig een vernieuwd convenant op te stellen voor de jaren 2012 tot en met Deze convenanten zullen in ieder geval op drie punten worden vernieuwd. Ten eerste zullen de doelstelling en de resultaten geformuleerd worden op basis van een procentuele norm. Dit doet meer recht aan instellingen en regio s die een laag vsv-percentage hebben en aan groeiende scholen, instellingen en regio s. Ten tweede zal conform het advies van de commissie Oudeman 2 ook hier het mbo-1 apart in beeld worden gevracht en beoordeeld. Een deel van de deelnemers aan het mbo-1 is cognitief niet in staat een startkwalificatie te halen. Daar wordt in de toekomst rekening mee gehouden. Ten derde zal vanaf schooljaar de meetsystematiek nauwkeuriger zijn, vooral voor het voortgezet onderwijs. Op dit moment is erneen overschatting van 5 tot 10% van het aantal voortijdig schoolverlaters, vooral in het voortgezet onderwijs. Om deze overschatting met behulp van het bron te corrigeren, worden onder andere twee wetsvoorstellen voorbereid. Het eerste wetsvoorstel betreft de aansluiting op het bron van het erkende niet-bekostigde onderwijs. Dit wetsvoorstel ligt voor advies bij de Raad van State. Het tweede wetsvoorstel betreft de landelijke registratie van vrijstellingen, die op grond van de Leerplichtwet 1969 door de gemeente, worden afgegeven. Dit wetsvoorstel wordt nu vorm gegeven. U ontvangt voor de zomer meer informatie. Daarnaast wordt ook gewerkt aan de koppeling van brongegevens met SUWI-gegevens om jongeren met een mbo1- diploma en een baan in beeld te brengen. Deze jongeren worden nu ten onrechte geteld als voortijdig schoolverlater. Bij het formuleren van de doelstelling van is de aangescherpte meetsystematiek als uitgangspunt genomen. Bovenstaande wetsvoorstellen zijn dus een randvoorwaarde voor het kunnen realiseren van de doelstelling van Uitvoeringsregeling bestrijding voortijdig schoolverlaten en regionale meld- en coördinatiefunctie 2 Naar meer focus op het mbo! Advies Commissie Onderwijs en Besturing BVE, 2010

12 10 2 Resultaat 2.1 Nationaal perspectief De focus in Nederland ligt op het voorkómen van schooluitval. De doelstelling van kabinet Balkenende IV was het aantal nieuwe vsv ers in 10 jaar terugbrengen van in 2002 tot in 2012, gemeten over schooljaar Het kabinet Rutte heeft deze doelstelling aangescherpt: maximaal nieuwe vsv ers in Hieronder worden op landelijk niveau het vsv-percentage, het absolute aantal vsv ers en de ontwikkeling ten opzichte van schooljaar getoond. Figuur 2: nationale doelstelling en realisatie absoluut aantal nieuwe vsv ers Doelstelling Realisatie Nieuwe voortijdig schoolverlater (vsv er): leerling van 12 tot 23 jaar die zonder start kwalificatie (diploma van havo, vwo of minimaal mbo-niveau 2) in een bepaald schooljaar het onderwijs verlaat. Het vsv-percentage staat voor het aantal vsv ers als percentage van het aantal onderwijsdeelnemers aan het begin van het schooljaar Op landelijk niveau bedraagt het aantal nieuwe vsv ers dat er tussen 1 oktober 2009 en 1 oktober 2010 bij is gekomen Dit cijfer is gebaseerd op een scherper beeld dan voorheen, zie voetnoot 2. Het landelijk gemiddelde nieuwe vsv ers is in schooljaar ten opzichte van gedaald naar 3,0%. De cijfers tot en met betreffen de definitieve cijfers. Voor wordt hieronder het voorlopige cijfer weergegeven. In november 2011 wordt het definitieve cijfer verwacht. In eerdere jaren lag het definitieve cijfer enigszins lager dan het voorlopige cijfer. Tabel 1: nationale realisatie nieuwe vsv ers in aantallen en percentages Realisatie ,5% 4,6% 4,0% 3,9% 3,6% 3,2% 3,0% 1 Dit betreft het definitieve cijfer In februari 2010 is het voorlopig cijfer gemeld aan de Tweede Kamer betreffende het schooljaar (TK , nr.67). 2 De invoering van het onderwijsnummer (BRON) is bijna afgerond in het voortgezet speciaal onderwijs (vso). Op basis van de eerste onderzoeksgegevens uit BRON-vso kan een betere, statistische inschatting worden gemaakt van de doorstroom van leerlingen uit het regulier voortgezet onderwijs naar het vso voor het jaar 2009/2010. Dit resulteert in een correctie van in tot het aantal van Er zijn geen correcties mogelijk voor eerdere jaren. Zodoende ontstaat er in een kleine breuk in de tijdreeks. Het verscherpen van de meetsystematiek is onderdeel van het vsv-beleid. Deze correctie heeft geen invloed op het gegeven uit 2002 van voortijdig schoolverlaters, noch op de resultaten uit de convenanten.

13 De RMC-regio s In de convenanten Aanval op Schooluitval is met alle 39 RMC-regio s afgesproken het aantal nieuwe vsv ers in de schooljaren tot en met te verminderen met 40% t.o.v. het jaar De uitval moet jaarlijks cumulatief met 10% verminderen; 10% in schooljaar , oplopend naar 30% in en 40% reductie in regio s (8%) hebben de convenantdoelstelling van van 30% gehaald: Oost-Groningen, Zuid-West Friesland en Walcheren. Daarentegen is in 13 regio s (33%) de daling minder dan 20%. In geen enkele regio is sprake van een stijging van het aantal vsv ers; 12 regio s (31%) hebben een reductie van 25 tot 30% behaald; Het vsv-percentage ligt het hoogst in de regio s Rijnmond, Agglomeratie Amsterdam, Flevoland en Haaglanden; De regio s Rijnmond, Agglomeratie Amsterdam en Haaglanden hebben absoluut gezien het grootste aantal vsv ers; Zuid-West Friesland, Zuid-West Drenthe en Noord- en Midden Drenthe hebben procentueel de laagste uitval. Figuur 2 RMC-regio's realisatie reductie nieuwe vsv-ers in t.o.v Figuur 3: RMC-regio s, realisatie reductie nieuwe vsv ers in t.o.v Figuur 3: RMC-regio's percentage nieuwe vsv-ers in Figuur 4: RMC-regio s, percentage nieuwe vsv ers in Reductie 30 % of meer % % minder dan 20% vsv-percentage minder dan 2,6% 2,6% - 3,1% 3,1% - 3,6% 3,6% of meer

14 12 Tabel 2: RMC-regio s, ontwikkeling nieuwe vsv ers in t.o.v RMC-regio Aantal vsv Deelnemers Deelnemers Aantal vsv ontwikkeling t.o.v Oost-Groningen ,1% ,7% -34,8% 05 Zuid-West Friesland ,3% ,1% -34,0% 32 Walcheren ,7% ,2% -32,5% 04 Friesland Noord ,1% ,9% -29,5% 21 Agglomeratie Amsterdam ,3% ,5% -27,9% 28 Haaglanden ,5% ,0% -27,9% 12 Twente ,5% ,5% -27,3% 08 Zuid-Oost Drenthe ,0% ,9% -27,2% 39 Gewest Zuid-Limburg ,8% ,7% -27,1% 34 West-Brabant ,4% ,1% -27,0% 24 Noord-Kennemerland ,7% ,4% -26,9% 02 Noord-Groningen-Eemsmond ,5% ,7% -26,9% 09 Zuid-West Drenthe ,0% ,2% -26,1% 23 Kop van Noord-Holland ,7% ,5% -25,7% 25 West-Kennemerland ,0% ,6% -25,5% 36 Noord-Oost-Brabant ,7% ,7% -24,9% 35 Midden-Brabant ,0% ,7% -24,8% 13 Achterhoek ,4% ,5% -23,3% 29 Rijnmond ,8% ,5% -23,0% 27 Zuid-Holland-Oost ,8% ,0% -22,7% 26 Zuid-Holland-Noord ,9% ,1% -22,0% 11 Stedendriehoek ,0% ,2% -21,6% 19 Utrecht ,5% ,5% -20,6% 16 Eem en Vallei ,0% ,1% -20,6% 30 Zuid-Holland-Zuid ,3% ,4% -20,5% 31 Oosterschelde regio ,0% ,1% -20,4% 07 Noord- en Midden Drenthe ,0% ,3% -19,4% 06 De Friese Wouden ,5% ,8% -18,5% 22 West-Friesland ,5% ,6% -18,3% 10 IJssel-Vecht ,0% ,5% -17,1% 15 Rivierenland ,5% ,8% -16,6% 03 Centraal en Westelijk Groningen ,8% ,1% -16,1% 38 Gewest Limburg-Noord ,7% ,1% -14,4% 33 Zeeuwsch-Vlaanderen ,0% ,4% -14,4% 20 Gooi en Vechtstreek ,5% ,8% -14,2% 14 Arnhem/Nijmegen ,0% ,3% -13,5% 17 Noordwest-Veluwe ,4% ,0% -11,9% 37 Zuidoost-Brabant ,8% ,4% -9,9% 18 Flevoland ,7% ,2% -7,8%

15 13 2% Zuid-West Friesland Zuid-West Drenthe Noord- en Midden Drenthe IJssel-Vecht Achterhoek Twente Figuur 5: de ontwikkeling, het vsv-percentage en absolute aantal vsv ers per RMC-regio in Rivierenland Noord-Oost-Brabant Noord-Groningen-Eemsmond Oost-Groningen Zuid-Oost Drenthe Noordwest-Veluwe De Friese Wouden Oosterschelde Centraal en regio Westelijk Groningen Zuid-Holland-Oost 3% Friesland Noord Procentuele ontwikkeling 0% -5% Gewest Limburg-Noord Arnhem/Nijmegen -10% -15% Eem en Vallei -20% Zuid- Holland- Noord Stedendriehoek -25% West-Brabant -30% Walcheren -35% -40% Zuidoost-Brabant Zeeuwsch- Vlaanderen Zuid- Holland- Zuid Noord-Kennemerland Kop van Noord-Holland West-Kennemerland West-Friesland Utrecht Gewest Zuid-Limburg Midden-Brabant Gooi en Vechtstreek 4% Haaglanden Flevoland Rijnmond Agglomeratie Amsterdam vsv% 5% Toelichting figuur 5 Per RMC-regio worden voor het schooljaar drie relevante dimensies getoond: het absolute aantal nieuwe vsv ers, het vsv-percentage en de procentuele ontwikkeling van het absolute aantal vsv ers t.o.v De grootte van de cirkel geeft het aantal vsv ers weer; De horizontale positie van elke cirkel geeft de procentuele ontwikkeling weer van het aantal nieuwe vsv ers in het schooljaar t.o.v het schooljaar Regio s rechts van de as hebben het aantal vsv ers met meer dan 25% teruggedrongen. Regio s links van de as hebben een kleinere afname. De verticale positie van elke cirkel geeft het vsv-percentage weer. Het middelpunt van de grafiek ligt bij het gemiddelde van de convenantcijfers van de regio s. Regio s onder de as hebben een hoger percentage vsv ers t.o.v. het gemiddelde percentage. Regio s boven de horizontale as hebben een lager percentage vsv ers dan het gemiddeld percentage. 1 In de afgesloten vierjarige convenanten met regio's, scholen en instellingen is de reductiedoelstelling voor het jaar gelijk aan -30%. In deze grafiek wordt de grens tussen "groen" en "rood" gelegd bij -25%. Zo zijn de goede resultaten van de koplopers met een reductie van 25% of meer beter zichtbaar en wordt op globale wijze rekening gehouden met de witte vlekken. De grootte van de cirkel geeft de omvang van het aantal nieuwe vsv-ers in de RMC-regio weer. Er is t.o.v. 2005/2006 een vsv-afname van 20% of meer gerealiseerd, en het het vsv-percentage ligt lager dan Er t.o.v een vsv-afname van 25% Er is t.o.v. 2005/2006 of meer een vsv-afname van gerealiseerd, 20% of meer en het vsvgerealiseerd, en het het vsv-percentage ligt hoger dan De grootte van de cirkel geeft de omvang van het percentage aantal nieuwe vsv-ers in de RMC-regio ligt weer. lager dan het gemiddelde voor Er is t.o.v. 2005/2006 geen vsv-afname van 20% of meer gerealiseerd, en het het vsv-percentage ligt hoger dan RMC-regio s. Er is t.o.v. 2005/2006 een vsv-afname van 20% of meer gerealiseerd, en het het vsv-percentage ligt lager dan Er is t.o.v. 2005/2006 geen vsv-afname van 20% of meer gerealiseerd, en het het vsv-percentage ligt lager dan Er is t.o.v. 2005/2006 een vsv-afname van 20% of meer gerealiseerd, en het het vsv-percentage ligt hoger dan Er De grootte t.o.v. van de cirkel geeft de omvang van het een vsv-afname van aantal nieuwe vsv-ers in de RMC-regio weer. 25% Er is t.o.v. 2005/2006 of meer geen vsv-afname van gerealiseerd, 20% of meer en het vsvgerealiseerd, en het het vsv-percentage ligt hoger dan Er is t.o.v. 2005/2006 een vsv-afname van 20% of meer gerealiseerd, en het het vsv-percentage ligt lager hoger dan dan het gemiddelde Er is t.o.v. 2005/2006 geen vsv-afname van 20% of meer gerealiseerd, en het het vsv-percentage ligt lager dan voor Er is t.o.v. 2005/2006 RMC-regio s. een vsv-afname van 20% of meer gerealiseerd, en het het vsv-percentage ligt hoger dan De grootte van de cirkel geeft de omvang van het aantal nieuwe vsv-ers in de RMC-regio weer. Er is t.o.v. 2005/2006 geen vsv-afname van 20% of meer Er gerealiseerd, t.o.v. en het het vsv-percentage ligt hoger dan Er is t.o.v. 2005/2006 een vsv-afname van 20% of meer een vsv-afname van gerealiseerd, en het het vsv-percentage ligt lager dan minder Er is t.o.v. 2005/2006 dan geen vsv-afname 25% van 20% of meer gerealiseerd, en het gerealiseerd, en het het vsv-percentage ligt lager dan Er is t.o.v. 2005/2006 een vsv-afname van 20% of meer vsvgerealiseerd, en het het vsv-percentage ligt hoger dan ligt hoger dan het gemiddelde voor Er is t.o.v. 2005/2006 RMC-regio s. geen vsv-afname van 20% of meer gerealiseerd, en het het vsv-percentage ligt hoger dan Er is t.o.v. 2005/2006 geen vsv-afname van 20% of meer gerealiseerd, en het het vsv-percentage ligt lager dan Er t.o.v een vsv-afname van minder dan 25% gerealiseerd, en het vsv- percentage ligt lager dan het gemiddelde voor RMC-regio s.

16 14 Verdeling schooluitval naar 18 en 18+ per RMC-regio Jongeren tot 18 jaar zonder startkwalificatie vallen onder Amsterdam. Jongeren van 18 jaar of ouder vallen onder de de Leerplichtwet. Dit is een gemeentelijke taak. Het uitvalpercentage RMC-regelgeving. De uitval percentages onder deze doel- onder jongeren tot 18 jaar loopt uiteen van groep lopen uiteen van 5,1% in regio Zuid-West Friesland 0,5% van de deelnemers in Noord-Groningen-Eemsmond en 5,4% in Zuid-West Drenthe tot 10,1% in regio tot 1,7% in Gooi en Vechtstreek en 1,8% in Agglomeratie Agglomeratie Amsterdam en 10,2% in regio Rijnmond. Tabel 3: nieuwe vsv ers naar 18- en 18+ RMC-regio aantal 18- vsv ers % 18- vsv ers binnen populatie aantal 18+ vsv ers % 18+ vsv ers binnen populatie 01 Oost-Groningen 64 0,8% 257 6,2% 02 Noord-Groningen-Eemsmond 31 0,5% 208 6,9% 03 Centraal en Westelijk Groningen 138 1,0% 558 7,2% 04 Friesland Noord 123 0,9% 503 6,7% 05 Zuid-West Friesland 48 0,7% 173 5,1% 06 De Friese Wouden 156 1,0% 499 6,4% 07 Noord- en Midden Drenthe 75 0,7% 302 5,8% 08 Zuid-Oost Drenthe 77 0,8% 329 7,0% 09 Zuid-West Drenthe 47 0,7% 188 5,4% 10 IJssel-Vecht 189 0,8% 740 6,0% 11 Stedendriehoek 266 1,1% 821 7,3% 12 Twente 339 1,0% 947 5,6% 13 Achterhoek 178 1,0% 502 5,8% 14 Arnhem/Nijmegen 397 1,1% ,0% 15 Rivierenland 149 1,0% 432 6,7% 16 Eem en Vallei 393 1,1% ,8% 17 Noordwest-Veluwe 108 0,9% 403 7,4% 18 Flevoland 349 1,5% ,5% 19 Utrecht 522 1,2% ,8% 20 Gooi en Vechtstreek 233 1,7% 499 9,3% 21 Agglomeratie Amsterdam ,8% ,1% 22 West-Friesland 192 1,6% 437 8,1% 23 Kop van Noord-Holland 116 1,2% 366 8,3% 24 Noord-Kennemerland 203 1,3% 541 8,1% 25 West-Kennemerland 281 1,4% 742 8,8% 26 Zuid-Holland-Noord 236 1,1% 742 7,7% 27 Zuid-Holland-Oost 218 1,0% 694 7,5% 28 Haaglanden 744 1,5% ,3% 29 Rijnmond 993 1,6% ,2% 30 Zuid-Holland-Zuid 311 1,1% ,4% 31 Oosterschelde regio 132 1,4% 297 7,1% 32 Walcheren 59 1,0% 238 8,0% 33 Zeeuwsch-Vlaanderen 84 1,6% 184 7,4% 34 West-Brabant 406 1,1% ,6% 35 Midden-Brabant 231 1,1% 892 9,0% 36 Noord-Oost-Brabant 356 1,0% ,3% 37 Zuidoost-Brabant 554 1,4% ,7% 38 Gewest Limburg-Noord 379 1,5% 818 6,4% 39 Gewest Zuid-Limburg 468 1,6% ,9%

17 De gemeenten Iedere RMC-regio is een verzameling van grotere en kleinere gemeenten. Met het onderwijsnummer zijn ook op gemeentelijk niveau verschillen aan te geven. Tabel 4 op pagina 16 toont de procentuele reductie van de 31 grootste gemeenten (G31), beginnend met Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht (G4). Daarnaast bevat de tabel ook cijfers per Ortega-gemeente en naar gemeentegrootte. 22% 16% Vsv in de gemeenten 31% van de gemeenten (130 gemeenten) heeft de 30% reductie behaald; 12% van de gemeenten (52 gemeenten) laten een stijging zien; Van de 31 grootste gemeenten (G31) en de 5 Ortegagemeenten heeft gemeente Haarlem een reductie behaald van meer dan 30%. Tien gemeenten hebben een reductie tussen de 25 en 30% behaald. Alleen Lelystad laat een stijging van het aantal nieuwe vsv ers zien. Gemeentegrootte Circa 10% van het totaal aantal deelnemers woont in de G4. Terwijl 16% van de vsv ers uit de G4 komt. Het vsvpercentage ligt hier boven het gemiddelde (5,3%); De grootste groep deelnemers woont in gemeenten kleiner dan inwoners. Hier komen ook de meeste vsv ers vandaan (62%). Het vsv-percentage is hier met 2,9% iets lager dan gemiddeld. Figuur 6: totale groep vsv ers naar gemeentegrootte in < inwoners inwoners G4 Overzicht G4 en G9 Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht zijn de vier grootste gemeenten van Nederland en hebben te maken met een specifieke situatie en problematiek. Samen met de gemeenten Eindhoven, Enschede, Arnhem, Groningen en Maastricht vormt de G4 de G9. Het percentage nieuwe vsv ers ligt in de 4 grootste gemeenten hoger dan het landelijk gemiddelde; Zowel Amsterdam als Den Haag laten binnen de G4 de grootste daling zien ten opzichte van Rotterdam en Utrecht hebben een daling van minder dan 25%; 14% van de deelnemers woont in de G9, terwijl 24% van alle vsv ers uit de G9 komt. De krachtwijken Het kabinet Balkenende IV heeft 40 krachtwijken benoemd. De 40 krachtwijken zijn gedefinieerd op basis van een aantal sociaaleconomische kenmerken. Het percentage vsv is daarbij buiten beschouwing gebleven. In tabel 5 is te zien wat de vsv-cijfers en ontwikkeling zijn in de 40 krachtwijken. Het percentage vsv varieert tussen de 4,5% en de 10,1% en ligt daarmee in alle krachtwijken hoger dan het landelijk gemiddelde (3,0%); 10 krachtwijken (25%) hebben een reductie van 30% of meer behaald. 3 krachtwijken laten een toename zien; 4% van de deelnemers woont in een krachtwijk, terwijl 9% van alle vsv ers uit een krachtwijk komt; Het aantal deelnemers is gemiddeld genomen met 5% afgenomen in de krachtwijken. 62%

18 16 Tabel 4: gemeenten, ontwikkeling nieuwe vsv ers in t.o.v Gemeente Aantal vsv Deelnemers Deelnemers Aantal vsv ontwikkeling t.o.v G4 Utrecht ,9% ,6% -18,9% Amsterdam ,8% ,7% -28,1% s-gravenhage ,1% ,7% -32,9% Rotterdam ,0% ,7% -22,0% G31 Groningen (G9) ,8% ,2% -9,6% Leeuwarden ,5% ,6% -12,4% Emmen ,5% ,1% -29,8% Almelo ,7% ,1% -13,3% Deventer ,1% ,5% -28,5% Enschede (G9) ,2% ,5% -29,2% Hengelo Ov ,7% ,1% -16,1% Zwolle ,2% ,7% -12,0% Arnhem (G9) ,9% ,7% -17,5% Nijmegen ,1% ,3% -17,5% Amersfoort ,6% ,6% -14,5% Alkmaar ,8% ,2% -15,1% Haarlem ,8% ,9% -31,9% Zaanstad ,6% ,8% -28,7% Dordrecht ,8% ,1% -12,4% Leiden ,1% ,4% -13,6% Schiedam ,3% ,4% -28,4% Breda ,1% ,7% -25,5% Eindhoven (G9) ,4% ,9% -8,6% Helmond ,4% ,4% -13,1% s-hertogenbosch ,2% ,1% -19,0% Tilburg ,8% ,3% -25,8% Heerlen ,3% ,7% -29,5% Maastricht (G9) ,9% ,2% -18,2% Venlo ,0% ,8% -26,6% Lelystad ,2% ,5% 4,9% Sittard-Geleen ,7% ,8% -22,2% Ortegagemeenten Almere ,1% ,5% -6,4% Apeldoorn ,4% ,5% -21,6% Ede ,7% ,1% -14,8% Haarlemmermeer ,8% ,1% -29,5% Zoetermeer ,7% ,7% -6,1% Naar gemeentegrootte minder dan inwoners ,3% ,5% -24,0% tot inwoners ,6% ,8% -22,3% tot inwoners ,7% ,6% -21,9% tot inwoners ,1% ,1% -18,9% meer dan inwoners (G4) ,2% ,3% -26,3%

19 17 Tabel 5: Krachtwijken, een overzicht van de nieuwe vsv ers in Aantal vsv Deelnemers Deelnemers Aantal vsv ontwikkeling t.o.v Totaal krachtwijken ,3% ,5% -25,3% Alkmaar Overdie ,7% ,3% -17,3% Amersfoort De Kruiskamp ,1% ,9% -20,0% Amsterdam Amsterdam Noord ,6% ,5% -28,0% Amsterdam Amsterdam Oost ,5% ,1% -14,5% Amsterdam Bijlmer ,6% ,4% -4,8% Amsterdam Bos en Lommer ,7% ,0% -25,8% Amsterdam Nieuw West ,2% ,1% -29,2% Arnhem Het Arnhemse Broek ,7% ,1% 12,2% Arnhem Klarendal ,1% ,4% -16,7% Arnhem Malburgen/Immerloo ,9% ,8% -41,7% Arnhem Presikhaaf ,2% ,7% -22,4% Deventer Rivierenwijk ,8% ,6% -58,8% Dordrecht Wielwijk/Crabbehof ,6% ,0% -18,8% Eindhoven Bennekel ,5% ,0% -25,3% Eindhoven Doornakkers ,1% ,4% -21,9% Eindhoven Woensel West ,4% ,3% -25,0% Enschede Velve-Lindehof ,8% ,2% -19,2% Groningen De Hoogte ,2% ,5% -46,2% Groningen Korrewegwijk ,7% ,9% -54,3% Heerlen Meezenbroek ,3% ,7% -20,6% Leeuwarden Heechterp/Schieringen ,3% ,2% -37,0% Maastricht Maastricht Noordoost ,7% ,2% -11,9% Nijmegen Hatert ,5% ,2% 15,4% Rotterdam Overschie ,1% ,3% -18,2% Rotterdam Bergpolder ,5% ,9% -4,2% Rotterdam Oud Zuid ,3% ,7% -19,3% Rotterdam Rotterdam Noord ,6% ,5% -27,2% Rotterdam Rotterdam West ,7% ,6% -28,1% Rotterdam Vreewijk ,3% ,5% -1,5% Rotterdam Zuidelijke Tuinsteden ,8% ,4% -34,0% Schiedam Nieuwland ,3% ,2% -42,6% s-gravenhage Den Haag Z-West ,6% ,4% -35,4% s-gravenhage Schilderswijk ,7% ,9% -22,3% s-gravenhage Stationsbuurt ,4% ,2% -45,7% s-gravenhage Transvaal ,9% ,2% -42,5% Utrecht Kanaleneiland ,0% ,4% 2,7% Utrecht Ondiep ,8% ,1% -27,3% Utrecht Overvecht ,5% ,6% -29,7% Utrecht Zuilen Oost ,7% ,4% -20,0% Zaanstad Poelenburg ,7% ,7% -28,3%

20 De onderwijsinstellingen In de volgende figuren en tabellen wordt aandacht besteed aan de resultaten van vo-scholen en mbo-instellingen 1. Belangrijk hierbij op te merken is dat diverse factoren van invloed kunnen zijn op het aantal vsv ers. Zo zijn er verschillende sociaaleconomische kenmerken op regioniveau die van invloed zijn op het vsv-risico van de onderwijspopulatie. Dit zijn factoren als het aandeel huishoudens met uitkeringen, lage inkomens en niet-westerse allochtonen in een regio. Ook het onderwijsniveau speelt een rol. Onderwijsinstellingen die verhoudingsgewijs meer leerlingen in niveau 1 en 2 van het mbo hebben dan andere onderwijsinstellingen kennen daardoor een hoger uitvalpercentage. Figuur 7: totaal van mbo-instellingen naar % ontwikkeling in t.o.v De uitval in het vo (gemiddeld 1,0%) is lager dan in het mbo (7,5%). In deze paragraaf wordt daarom ook uitgebreider ingegaan op de uitval in het mbo. 18% 14% -30% -25 tot -30% Tabel 6 bevat een overzicht van de vsv-cijfers van alle mboinstellingen en de procentuele ontwikkeling ten opzichte van % 8% 15% -20 tot -25% 0 tot -20% > 0% Nieuwe vsv ers op mbo-instellingen 14% van de mbo-instellingen heeft een reductie van 30% of meer behaald; 18% van de mbo-instellingen heeft een toename van het aantal vsv ers; 15% van de mbo-instellingen laten een daling van 25 tot 30% zien; 75% van het aantal nieuwe vsv ers in stroomt uit op het mbo (zie figuur 10). In het peiljaar kwam 69% van het aantal nieuwe vsv ers uit het mbo. Figuur 8: totaal van vo-scholen naar % ontwikkeling in % 48% -30% -25 tot -30% -20 tot -25% Nieuwe vsv ers naar mbo-niveau Tabel 7 geeft aan dat het aandeel mbo-1 deelnemers gering is. Per mbo-instelling loopt het aandeel mbo-1 deelnemers uiteen van 0% tot 7%; De uitval op mbo-4 niveau is het laagst en loopt op de ROC s uiteen van 1,8% tot 8,4%. Nieuwe vsv ers op vo-scholen 48% van de scholen laat een daling zien van 30% of meer; 6% van de scholen laten een daling van 25 tot 30% zien; 23% van de scholen heeft een toename van het aantal vsv ers. 0 tot -20% 19% > 0% 4% 6% 1 Onder mbo-instellingen wordt verstaan ROC's, AOC's en vakinstellingen.

21 19 Tabel 6: Totaal overzicht vsv-cijfers mbo-instellingen 1 Hoofdvestiging in Deel- Aantal Aantal Aantal vsv-reductie t.o.v Deel- ROC s RMC-regio nemers vsv nemers vsv ROC Drenthe College Zuid-Oost Drenthe ,7% ,5% ,7% ROC Koning Willem I Noord-Oost-Brabant ,8% ,4% ,8% ROC Friesland College Friesland Noord ,5% ,9% ,5% ROC Mondriaan Haaglanden ,3% ,8% ,8% ROC Arcus College Gewest Zuid-Limburg ,8% ,7% ,7% ROC van Twente Twente ,4% ,0% ,9% ROC Gilde Opleidingen Gewest Limburg-Noord ,1% ,0% ,7% ROC Menso Alting Centraal en Westelijk ,7% ,9% -6-28,6% Groningen %vsvontwikkeling t.o.v. Hoornbeeck College Eem en Vallei ,7% ,0% ,5% ROC Midden Nederland Utrecht ,3% ,7% ,2% ROC Nova College West-Kennemerland ,8% ,5% ,1% ROC Friese Poort Friesland Noord ,4% ,1% ,7% ROC Zaanstreek-Waterland Agglomeratie Amsterdam ,7% ,7% ,9% ROC Albeda College Rijnmond ,9% ,4% ,3% ROC Tilburg Midden-Brabant ,9% ,2% ,2% ROC de Leijgraaf Noord-Oost-Brabant ,5% ,9% ,1% ROC West-Brabant West-Brabant ,1% ,4% ,3% ROC Leeuwenborgh Gewest Zuid-Limburg ,0% ,2% ,6% ROC Zeeland Walcheren ,8% ,4% ,6% ROC Onderwijsgroep A12 Eem en Vallei ,9% ,5% ,3% Noorderpoort Centraal en Westelijk Groningen ,7% ,3% ,0% ROC van Amsterdam Agglomeratie Amsterdam ,2% ,0% ,8% ROC Graafschap College Achterhoek ,0% ,7% ,7% ROC Ter AA Zuidoost-Brabant ,4% ,4% ,1% ROC Horizon College Noord-Kennemerland ,0% ,3% ,6% SG De Rooi Pannen Midden-Brabant ,0% ,1% ,3% ROC AVENTUS Stedendriehoek ,0% ,5% ,9% ROC Leiden Zuid-Holland-Noord ,1% ,2% ,9% Zadkine Rijnmond ,6% ,8% ,6% ROC Nijmegen eo Arnhem/Nijmegen ,0% ,0% ,4% ROC Kop v Noord-Holland Kop van Noord-Holland ,1% ,6% -18-9,9% ROC Eindhoven Zuidoost-Brabant ,3% ,5% ,6% ROC Alfa-college Centraal en Westelijk Groningen ,1% ,9% -55-9,5% ROC Deltion College IJssel-Vecht ,1% ,9% -79-9,5% ROC Amarantis Agglomeratie Amsterdam ,6% ,7% ,5% ID College Haaglanden ,9% ,1% -82-8,9% Rijn IJssel Arnhem/Nijmegen ,2% ,5% -79-8,9% 1 Exclusief instellingen met minder dan 70 deelnemers