De rol van burgercollectieven of commons

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "De rol van burgercollectieven of commons"

Merel Bauwens
4 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 De rol van burgercollectieven of commons

3 De neoliberale periode: vanaf de jaren 1980

4 Wat als overheid én markt ons in de steek laat, juist daar waar het op aan komt?

5 Wat als overheid én markt ons in de steek laat, juist daar waar het op aan komt?

6 Wat als overheid én markt ons in de steek laat, juist daar waar het op aan komt?

7 Wat als overheid én markt ons in de steek laat, juist daar waar het op aan komt?

8 Wat als overheid én markt ons in de steek laat, juist daar waar het op aan komt? Sociologisch-Historisch twee antwoorden: - Karl Polanyi: The Great Transformation - Tine De Moor: specifieke golven van commons (burgercollectieven)

9 19 de eeuw TRANSITIE VAN LANDBOUWMAATSCHAPPIJ NAAR EEN INDUSTRIËLE Poging zelf-regulerende markt te installeren (scheiden van economie en politiek) = illusie en ramp Gevolg1 = verstoring maatschappelijk weefsel + ecologische vernietiging Gevolg 2 = als reactie hierop: dubbele beweging

Gevolg 2 = DUBBELE BEWEGING: geplande vermarkting wordt gevolgd door spontane

bedden Polanyi: dubbele beweging uit zich in twee vormen: Het democratische

met als doel Vrijheid & Zekerheid Het fascistische antwoord: herinbedding door

10 Gevolg 2 = DUBBELE BEWEGING: geplande vermarkting wordt gevolgd door spontane beweging van de samenleving om zichzelf te beschermen, om economie opnieuw in te bedden Polanyi: dubbele beweging uit zich in twee vormen: Het democratische antwoord: herinbedding van de economie in de samenleving (nieuwe regelgeving), met als doel Vrijheid & Zekerheid Het fascistische antwoord: herinbedding door autoritairen die zekerheid (veiligheid) beloven als je bereid bent je vrijheid op te geven

11 Het democratische antwoord Polanyi s democratisch antwoord: Instead of free-market self-interest or central state paternalism, it is the individual and corporate members of civil society who collectively determine the norms and institutions governing production and exchange. + geld, arbeid inclusief zorg zijn fictieve koopwaar : kan je niet overlaten aan de markt zonder grote negatieve gevolgen -> pleidooi voor gemengde economie, waar ook burgers en hun instituties belangrijke rol spelen -> Dirk Holemans: link naar de commons: vormen commons het hedendaagse democratische antwoord van een dubbele beweging?

steden, meenten op het platteland Tweede golf: industriële

12 Drie historische golven van commons, telkens bij gecombineerd markt-overheid falen Eerste golf: Middeleeuwen -> gilden in de steden, meenten op het platteland Tweede golf: industriële samenleving -> coöperaties, vakbonden, wederzijdse hulpkassen (mutualiteiten),

13 Nu: nieuwe commons golf Vlaanderen: 10x meer nieuwe initiatieven dan 10 jaar ervoor EnerGent

14 1978 burgers in Denemarken houden kerncentrale tegen en bouwen zelf het alternatief

15 Elinor Ostrom: deed decennialang onderzoek naar commons in de luwte, tot ze tijdens de financieel-economische crisis de Nobelprijs Economie krijgt

16 De grammatica van de commons Hulpmiddelen: grond, culturele expressie, Mensen: communicatie & samenwerking Regels: bepaald door groep gebruikers: ingewikkeld sociaal proces van commoning

17 Commons: ander wereldbeeld en mensbeeld -> samenwerking staat voorop: homo cooperans

18 CSA Community Supported Agriculture Consumenten verbinden zich opnieuw met boer en grond CSA Boerderijen België 18

21 Tussenstand: drie grote organisatieprincipes -en dus geen twee, of zeker geen een dat zaligmakend is -mengvormen zijn mogelijk: nu focus op PPS (publiek-private samenwerking), beter pleidooi voor PCS: publiek-civiele samenwerking - commons: doorgaans hybride samenwerkingsverbanden Commons Markt Publiek

23 Elke organisatiewijze heeft haar eigen logica en sociale relaties Commons: zorg en wederkerigheid Staat: universele rechten (en bureaucratie) Markt: winst en groei Links Rechts 23

24 De utopie van de commons? Belangrijkste argumenten pro commons - Herijking van de democratie: burgers nemen terug toekomst in handen, verhoogt betrokkenheid - Activiteiten los of bevrijd van marktwerking (fixatie op winstmaximalisatie): vaak gericht op zorg en duurzaamheid -Betrokkenheid van gebruikers leidt tot performante organisatie -Meerwaarde wordt niet afgeroomd, blijft in gemeenschap

25 Commons: minder evident dan het lijkt - hebben het moeilijk in neoliberale context - vergen specifieke ondersteuning/bescherming van overheid - ook de meeste commoners blijven veel verwachten van overheid (subsidie, ruimte of gebouw, ) Pleidooi voor commons: geen afbouw van publieke sector, wel alerte en ondersteunende overheid die ruimte creëert voor groeiende commons in kader van selectieve ontmarkting --> terugtredende overheid niet juiste term, betere term is partnerstaat (horizontale relatie)

26 Commons: een uitdaging voor Ambtenaren en beleidsmensen - Vertrouwen ze hun eigen burgers? Kennen ze het model van de commons? - Nood aan nieuw beleid dat burgercollectieven actief ondersteunt: de partnerstaat (bvb. specifieke broedplaatsen )

27 Commons: de zaden van een realistische utopie

Vergelijkbare documenten

HOMO COOPERANS INSTITUTIES VOOR COLLECTIEVE ACTIE EN DE SOLIDAIRE SAMENLEVING TINE DE MOOR

HOMO COOPERANS INSTITUTIES VOOR COLLECTIEVE ACTIE EN DE SOLIDAIRE SAMENLEVING TINE DE MOOR EEN CRISIS IN HET INTERGENERATIONELE DENKEN Betere technologie Instituties Oplossing/ resultaat Normen & waarden