Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Transcriptie

1 > Retouradres Postbus EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG Directoraat-Generaal Politie en Veiligheidsregio s Turfmarkt DP Den Haag Postbus EH Den Haag Ons kenmerk Datum 12 juni 2019 Onderwerp Antwoorden Kamervragen over persconferenties van de overheid en crisiscommunicatie voor mensen met een auditieve beperking Bij beantwoording de datum en ons kenmerk vermelden. Wilt u slechts één zaak in uw brief behandelen. Hierbij bieden wij u de antwoorden aan op: De schriftelijke vragen van de leden Kerstens en Kuiken (beiden PvdA) over het bericht Alsof het journaal in het Frans wordt voorgelezen (kenmerk: 2019Z05480); De schriftelijke vragen van het lid Bergkamp (D66) over de toegankelijkheid van overheidscommunicatie voor mensen met een auditieve beperking ook in crisissituaties (kenmerk: 2019Z05746); De schriftelijke vragen van de leden Slootweg, Van der Molen en Van Dam (allen CDA) over de inzet van een gebarentolk bij crisiscommunicatie door de overheid en bij persconferenties van de overheid (kenmerk: 2019Z06277). Dit vanuit de verantwoordelijkheid van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport voor de implementatie van het VN-Verdrag Handicap en de verantwoordelijkheid van de minister van Justitie en Veiligheid voor crisiscommunicatie. We sturen u voorliggende antwoorden mede namens de ministers van Algemene Zaken, Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media. De Minister van Justitie en Veiligheid, Ferd Grapperhaus De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Hugo de Jonge Pagina 1 van 7

2 Antwoorden op Kamervragen van de Kamerleden Kerstens en Kuiken (beiden PvdA) over het bericht Alsof het journaal in het Frans wordt voorgelezen. (2019Z05480) Vraag 1 Heeft u kennisgenomen van het bericht 'Alsof het journaal in het Frans wordt voorgelezen? 1) Antwoord op vraag 1 Ja. Vraag 2 Bent u bereid ervoor te zorgen dat in crisissituaties, bijvoorbeeld bij live uitgezonden persconferenties, voortaan ook via een gebarentolk wordt gecommuniceerd? Antwoord op vraag 2 Het is belangrijk dat tijdens crisissituaties zo veel mogelijk mensen worden bereikt. Daarom gaan we samen met cliëntenorganisaties en de veiligheidspartners aan de slag om te kijken hoe we de crisiscommunicatie voor kwetsbare groepen, waaronder doven en slechthorenden, kunnen verbeteren. Dat zal onder meer de inzet van gebarentolken betekenen. Voor de concrete uitwerking maken we een plan van aanpak, conform het verzoek van de Kamer (Kamerstukken II 2018/2019, , 497, motie lid Drost c.s.), dat uw Kamer na de zomer zal ontvangen. Zie verder ook de antwoorden op de Kamervragen van de leden Slootweg, Van der Molen en Van Dam (allen CDA) en van het lid Bergkamp (D66). 1) Pagina 2 van 7

3 Antwoorden op Kamervragen van het Kamerlid Bergkamp (D66) over de toegankelijkheid van overheidsinformatie voor mensen met een auditieve beperking ook in crisissituaties. (2019Z05554) Vraag 1 Herinnert u zich de in 2016 aangenomen resolutie van het Europees Parlement over gebarentaal en tolken gebarentaal? 1) 2) Antwoord 1 Wij zijn bekend met de resolutie van het Europees Parlement over de erkenning van gebarentaal en professionele gebarentolken. Vraag 3 Herinnert u zich het, in 2007 getekende en in 2016 geratificeerde, VNverdrag inzake de rechten van personen met een handicap? 3) Antwoord 3 Ja Vraag 5 Herinnert u zich het in 2017 verschenen onderzoek in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) getiteld Het alarmeren en informeren van kwetsbare groepen bij crisissituaties? 4) Antwoord 5 Ja. Vraag 6 Welke lessen trekt u uit dit onderzoek? Antwoord 6 Wij verwijzen u naar de beleidsreactie op dit rapport (Kamerstukken II 2016/17, , nr. 122). Vraag 2 Welke stappen zijn ondernomen naar aanleiding van het aannemen van deze resolutie, met name kijkend naar artikel 17 van de resolutie? Vraag 4 Welke stappen zijn ondernomen naar aanleiding van de ratificatie van het VN-verdrag kijkend naar de toegankelijkheid van informatie voor mensen met een auditieve beperking, conform artikel 11 van het verdrag? Vraag 7 Op welke wijze is uitvoering gegeven aan de conclusie van het onderzoek dat de veiligheid van kwetsbare groepen in het kader van alarmeren en informeren bij (dreigende) calamiteiten, rampen en crises kan worden vergroot door aanpassingen en/of uitbreidingen van bestaande communicatiekanalen, [bijvoorbeeld] door het aanbieden van waarschuwingen en informatie in verschillende talen en modaliteiten? Pagina 3 van 7

4 Antwoord op vraag 2, 4 en 7. In navolging van onder meer de beleidsreactie op het WODC rapport uit 2017 (Kamerstukken II, 2016/17, , nr. 122) is in samenwerking met onder meer belangenorganisaties voor doven en slechthorende gewerkt aan de doorontwikkeling van communicatiekanalen. Zo worden voor het alarmeringsmiddel NL-Alert verschillende nieuwe communicatiekanalen ontwikkeld. Deze kanalen richten zich met name op verspreiding van NL-Alert in de publieke ruimte en specifieke communicatiemiddelen voor kwetsbare groepen. Naast het NL-Alert bericht op de mobiele telefoon, wordt NL-Alert sinds december 2018 ook getoond op veel vertrekborden bij haltes van bus, tram en metro. Sinds 3 juni 2019 wordt NL-Alert ook getoond op digitale reclamezuilen. In samenwerking met belangengroepen voor mensen met een beperking wordt een app ontwikkeld waarmee deze mensen het NL-Alert beter kunnen lezen en begrijpen. Voor ouderen wordt een nieuwe dienst aangeboden waarbij mensen zich kunnen opgeven om het NL-Alert als spraakbericht te ontvangen via de vaste telefoon. Daarnaast worden andere kanalen verkend. Vraag 8 Gezien de bovenstaande onderzoeken, verdragen en resoluties, bent u van mening dat de informatievoorziening tijdens een crisissituatie, zoals in Utrecht vorige week, voldoende toegankelijk is? Zo ja, hoe reageert u dan op de kritiek vanuit cliëntenorganisaties over de toegankelijkheid van informatie tijdens crisissituaties? 5) Zo nee, welke concrete stappen gaat u de komende tijd zetten om dit te verbeteren en bent u bereid de Kamer hierover te informeren? Antwoord 8 Het is belangrijk dat tijdens crisissituaties zo veel mogelijk mensen worden bereikt. Daarom gaan we samen met cliëntenorganisaties en de veiligheidspartners aan de slag om te kijken hoe we de crisiscommunicatie voor kwetsbare groepen, waaronder doven en slechthorenden, kunnen verbeteren. Dat zal onder meer de inzet van gebarentolken betekenen. Voor de concrete uitwerking maken we een plan van aanpak, conform het verzoek van de Kamer (Kamerstukken II 2018/19, , 497, motie lid Drost c.s.), dat uw Kamer na de zomer zal ontvangen. Zie verder ook de antwoorden op de Kamervragen van de leden Slootweg, Van der Molen en Van Dam (Allen CDA) en van de leden Kerstens en Kuiken (beiden PvdA). 1) Zie ook eerdere schriftelijke vragen 2019Z ) 2016/2952(RSP) 3) 4) 5) Pagina 4 van 7

5 Antwoorden op Kamervragen van de Kamerleden Slootweg (CDA), Van der Molen (CDA) en Van Dam (CDA) over de inzet van een gebarentolk bij crisiscommunicatie door de overheid en bij persconferenties van de overheid (2019Z06277) Vraag 1 Wat is uw reactie op de oproep van Ieder(in) om in het geval van crisiscommunicatie door de overheid gebarentolken in te zetten, zodat de informatie ook voor doven en slechthorenden goed te volgen is? 1) Vraag 3 Bent u bereid zich tot het uiterste in te spannen dat in de toekomst crisiscommunicatie ook voor doven en slechthorenden goed te volgen is? Zo ja, hoe gaat u dat doen en op welke termijn? Antwoord op vraag 1 en 3 Het is belangrijk dat tijdens crisissituaties zo veel mogelijk mensen worden bereikt. Daarom gaan we samen met cliëntenorganisaties en de veiligheidspartners aan de slag om te kijken hoe we de crisiscommunicatie voor kwetsbare groepen, waaronder doven en slechthorenden, kunnen verbeteren. Dat zal onder meer de inzet van gebarentolken betekenen. Voor de concrete uitwerking maken we een plan van aanpak, conform het verzoek van de Kamer (Kamerstukken II 2018/19, , 497, motie lid Drost c.s.), dat uw Kamer na de zomer zal ontvangen. Zie verder ook de antwoorden op de Kamervragen van het lid Bergkamp (D66) en van de leden Kerstens en Kuiken (beiden PvdA). Vraag 2 Beseft u dat ondertiteling niet altijd goed volgbaar is voor doven en slechthorenden, mede doordat gebarentaal veelal de moedertaal is waardoor de ontwikkeling van de Nederlandse taal in geschrift achterblijft? 2) Antwoord op vraag 2 Ja. Vraag 4 Op welke wijze is de inzet van gebarentolken bij crisiscommunicatie door de overheid in ons omringende landen geregeld? Antwoord op vraag 4 Navraag levert een beeld op dat in België, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk tijdens crises voornamelijk gebruik gemaakt wordt van ondertiteling van woordvoering door bestuurders, zo snel mogelijk na persconferenties. Daarnaast worden aparte communicatiekanalen geregeld voor doven en slechthorenden, zoals een speciale website, zoals ook in Nederland gebeurt. Vraag 5 Deelt u de mening dat het ontbreken van toegankelijke communicatie in strijd is met het VN-verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap? Pagina 5 van 7

6 Antwoord op vraag 5 Nee. Wij delen niet de mening dat er sprake is van strijdigheid met het VN Verdrag Handicap. Op grond van artikel 9 van het Verdrag, waarin onder meer is bepaald dat staten maatregelen nemen om personen met een handicap toegang te garanderen tot informatie en communicatie, zijn en worden in Nederland al maatregelen genomen. De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport zal vanuit zijn coördinerende rol voor het VN Verdrag Handicap, daar samen met de collega s in het kabinet verder aan blijven werken. Zo is er een wettelijke regeling voor ondertiteling voor doven en slechthorenden. Als het gaat om de toegankelijkheid van websites en mobiele apps die vallen onder de verantwoordelijkheid van overheidsinstanties geldt, dat in 2018 een AMvB van kracht is geworden: het Tijdelijk besluit digitale toegankelijkheid overheid. Dit besluit refereert aan een norm, die als doel heeft de toegankelijkheid te borgen van websites en mobiele apps, voor mensen met een functiebeperking. In die norm zijn ook succescriteria opgenomen die specifiek zijn bedoeld voor mensen met auditieve beperkingen, zoals doofheid. In geval websites en apps worden ingezet voor communicatie in crisissituaties, dan dient in principe uitgezonderd live gestreamde media - te worden voldaan aan de toegankelijkheidsnorm. Vraag 6 Deelt u de mening dat dit betekent dat in principe bij alle persconferenties die de overheid belegt een gebarentolk ingezet zou moeten worden? Zo nee, waarom niet? Antwoord op vraag 6 Persconferenties zijn in eerste instantie bedoeld voor journalisten. Dat geldt ook voor de persconferenties na de ministerraad. In deze persconferenties worden in de regel geen oproepen gedaan waarbij burgers meteen in actie moeten komen, zoals dat wel in geval van een crisis kan zijn. Van de persconferenties na de ministerraad en andere grote persconferenties van de rijksoverheid worden transcripties gemaakt. Deze transcripties worden vervolgens op rijksoverheid.nl geplaatst. Op deze manier kunnen doven en slechthorenden kennis nemen van de inhoud van de persconferenties. We gaan in gesprek met de belangenorganisaties van mensen met een auditieve beperking in hoeverre deze transcripties in een behoefte voorzien en hoe de bekendheid hiervan kan worden vergroot. Het maken van transcripties gebeurt niet bij alle persconferenties van de rijksoverheid. Bewindslieden houden ook persconferenties en persbriefings die niet op radio of TV worden uitgezonden. Van deze persconferenties en persbriefings worden in principe geen transcripties gemaakt. Vraag 7 Waarom is het voor de NPO wel mogelijk om een gebarentolk in te zetten in de ochtendjournaals en bij evenementen, maar niet in het geval van crisissituaties of reguliere persconferenties van de overheid? Antwoord op vraag 7 De NPO voorziet op vrijwillige basis een aantal programma s van een gebarentolk zoals de ochtendjournaals en het Sinterklaasjournaal. Daarnaast zorgt de NPO er vanuit haar eigen taakopdracht voor dat alle (live) uitzendingen op NPO1, 2 en 3 ook toegankelijk zijn voor mensen met een auditieve beperking door toepassing Pagina 6 van 7

7 van (live) geschreven ondertiteling. Los van een journalistieke verantwoordelijkheid heeft de NPO geen formele rol bij crisiscommunicatie en bij persconferenties van de rijksoverheid. Het vertalen in gebarentaal hiervan is dan ook geen taak van de NPO. Ten aanzien van veel reguliere persconferenties biedt de overheid faciliteiten (transcripties) waar ook doven en slechthorenden gebruik van kunnen maken (zie het antwoord op vraag 6). Ten aanzien van informatievoorziening tijdens crisissituaties zie ook de antwoorden op vragen 1 en 3. Vraag 8 Bent u bereid om in gesprek te gaan met de NPO en het Nederlands Gebarencentrum om afspraken te maken over de inzet van gebarentolken bij persconferenties die de overheid belegt? Zo nee, waarom niet? Antwoord op vraag 8 Persconferenties zijn in eerste instantie bedoeld voor journalisten. Door de huidige praktijk van transcripties wordt de inhoud van de persconferenties ook voor doven en slechthorenden toegankelijk. Voor informatievoorziening tijdens crises wordt dit vraagstuk, inclusief onder meer de inzet van gebarentolken, mede conform het verzoek van de Kamer (motie lid Drost c.s., Kamerstukken II 2018/19, , 497) met betrokkenheid van belanghebbende partijen, opgepakt (zie het antwoord op vraag 1 en 3). 1) NOS, Geen gebarentolk na aanslag Utrecht: 'Ik voelde me tweederangsburger', 25 maart ) Ouders Online, Waarom doven niet kunnen lezen, 24 september 2014 Pagina 7 van 7