Waar komen we vandaan? Waar staan we nu? Waar gaan we naar toe?

Transcriptie

1 Waar komen we vandaan? Waar staan we nu? Waar gaan we naar toe? 8 jaar Lectoraat Beroepsonderwijs & 10 jaar Leerstoel Beroepsonderwijs 19 februari

2 We vieren twee jubilea: Lectoraat Beroepsonderwijs & Leerstoel Beroepsonderwijs We vieren twee jubilea: 8 jaar Lectoraat Beroepsonderwijs bij Hogeschool Utrecht en 10 jaar Leerstoel Beroepsonderwijs bij de Universiteit Utrecht. Het Lectoraat Beroepsonderwijs is gepositioneerd bij het Kenniscentrum Educatie, Faculteit Educatie van Hogeschool Utrecht (HU). De Leerstoel Beroepsonderwijs met als volledige titel Pedagogisch-didactische vormgeving van beroepsonderwijs, volwasseneneducatie en levenslang leren is in het leven geroepen door de Stichting Max Goote Bijzondere Leerstoelen en is gepositioneerd bij de Faculteit Sociale Wetenschappen van de Universiteit Utrecht (UU). De inhoudelijke kern van het lectoraat en de leerstoel betreft het opleiden en professionaliseren voor beroepsuitoefening. Het gaat dan om de leerprocessen die plaatsvinden en de ondersteuning daarvan door docenten en praktijkopleiders. De onderzoeksprojecten en daaraan gekoppelde kenniscirculatie- en benutting laten zich samenvatten onder de noemer: 'Over grenzen: pedagogisch-didactische aspecten van het opleiden voor beroepsuitoefening'. De belangrijkste projecten uit de afgelopen 8-10 jaar staan deze middag centraal via het flippen van ons onderzoek. Vandaaruit kijken we naar het verleden en heden en trekken lijnen naar de toekomst. #JubileaLectoraatLeerstoel 2

3 Flipping the classroom? Lectoraat & Leerstoel Beroepsonderwijs flipt het onderzoek! De afgelopen tijd is flipping the classroom een ware hype geworden in het onderwijs. Wat doe je als je je classroom flipt? Dan vervang je de klassikale kennisoverdracht door video en gebruik je de face-to-face tijd om interactief de diepte in te gaan. Wij gaan mee in deze trend en hebben het onderzoek geflipt. Sinds september zijn er filmpjes online gezet waarin een onderzoeker van het Lectoraat Beroepsonderwijs vertelt over zijn of haar onderzoek. En die interactie dan? Die is er vandaag op 19 februari Hierna is het programma te vinden voor een mooie, interactieve bijeenkomst. 3

4 Programma (globaal) 14: Ontvangst Inloop met koffie & thee. Er is de mogelijkheid om de filmpjes van de onderzoekers te bekijken voor wie hiervoor nog niet de gelegenheid heeft gehad. We hebben een aantal laptops neergezet waarop de link naar onze website klaar staat. Keuze maken voor eerste en tweede ronde in gesprek met onderzoekers. 14:30 15:15 Waar komen we vandaan? Opstarten en openingsfilmpje Elly de Bruijn Dialoogsessie - plenair onder leiding van Debatinstituut 15: Waar staan we nu? Eerste ronde in gesprek met onderzoekers - subgroepen Debat carrousel waarin een controversieel vraagstuk centraal staat - plenair o.l.v. Debatinstituut Korte pauze 16: Waar gaan we naar toe? Tweede ronde in gesprek met onderzoekers - subgroepen Interactieve stemronde over de stip op de horizon - plenair onder leiding van Debatinstituut 18:00 Feestelijke borrel 4

5 Programma (in detail) 14: Ontvangst Inloop met koffie & thee Filmpjes kijken Er is de mogelijkheid om de filmpjes van de onderzoekers te bekijken voor wie hiervoor nog niet de gelegenheid heeft gehad. We hebben een aantal laptops neergezet waarop de link naar onze website klaar staat. Kiezen Keuze maken voor eerste en tweede ronde in gesprek met onderzoekers : Er liggen toegangskaarten klaar voor deze rondes Kies een toegangskaart voor eerste ronde en een voor de tweede ronde. Op is op! 14:30 15:15 Waar komen we vandaan? Opstarten en openingsfilmpje Elly de Bruijn: 14:30 14:55 Ruimte: Kerkzaal We starten plenair met welkom heten en een korte energizer. Dan kijken we samen naar het openingsfilmpje van Lector en Hoogleraar prof. dr. Elly de Bruijn met daarin aandacht voor 8 jaar Lectoraat Beroepsonderwijs (Hogeschool Utrecht) en 10 jaar Leerstoel Beroepsonderwijs (Universiteit Utrecht). 5

6 Dialoogsessie - plenair onder leiding van Debatinstituut: 14:55 15:15 Ruimte: Kerkzaal We gaan samen in dialoog onder leiding van het Debatinstituut. Samen gaan we 1 à 2 belangrijke inzichten uitpakken door er vanuit de verschillende perspectieven die aanwezig zijn op deze dag naar te kijken. Inzicht 1: Leerprocessen Leerprocessen binnen beroepsopleidingen kenmerken zich door integreren en verbinden: van het geleerde op verschillende plekken, van het ingroeien in een praktijk en het leggen van eigen accenten, van het conceptuele begrip en de concrete actie. In tegenstelling tot wat wel gedacht wordt zijn verschillen vaak een stimulans tot leren; verschillen hoeven niet glad gestreken te worden. Inzicht 2: Opleiders (docenten, praktijkopleiders, werkplekbegeleiders e.d.) Opleiders in het beroepsonderwijs excelleren in hun begeleiding als ze het (school)vak dat ze geven betekenis weten te geven in de context van het beroep waartoe ze opleiden (lenig van inhoud) en daarin hun studenten/leerlingen/cursisten met zich mee weten te nemen en verder te brengen (gevarieerd en adaptief begeleidingsrepertoire). Inzicht 3: Beroepskennis Een beroepspraktijk en de beoefenaren van dat beroep kenmerken zich door allerlei soorten aan elkaar gerelateerde kennis, zoals: formele kennis uit onderliggende disciplines, in handelingen of gereedschappen belichaamde kennis, procedures en gedragsregels, waarden en normen. Opvallend is dat de ontwikkeling van beroepskennis in de curricula van beroepsopleidingen nauwelijks op de kaart staat en ook dat er ook nauwelijks onderzoek is over de positionering van beroepskennis in beroepsopleidingen. 6

7 Inzicht 4: Leeromgevingen Hét onderscheidend kenmerk van beroepsopleidingen is dat leren en begeleiden van dat leren plaats vindt op school en op de werkplek. Zonder de kracht van deze twee leeromgevingen te willen bagatelliseren, zien we dat er vele variaties op ontstaan. In conceptuele zin onderscheiden we daarom vier leersituaties (kennis aanbieden, opdrachten en simulaties, learning-on-the-job en reflective practice ) die aan elkaar zijn gerelateerd en kenmerkend lijken voor goed beroepsonderwijs. 15: Waar staan we nu? Eerste ronde in gesprek met onderzoekers subgroepen: 15:15 16:00 Ruimte: sub-zalen zoals vermeld op de toegangskaarten van eerste ronde en achterin dit programma We splitsen op in subgroepen om in gesprek te gaan met de onderzoekers die zijn verbonden aan het lectoraat Beroepsonderwijs. Voor dit gesprek kunnen bijvoorbeeld de volgende vragen worden gesteld aan de onderzoeker. Kun je een korte samenvatting of inleiding geven over je onderzoek? Onderzoeksaanleiding Wat was de aanleiding om dit onderzoek te gaan doen? Welk praktijkvraag ligt er aan de basis van dit onderzoek? Onderzoeksvraag Wat is het kernthema van dit onderzoek? Op welke vraag probeer je een antwoord te vinden? 7

8 Onderzoeksmethode Hoe heb je dit onderzoek aangepakt? Waar heb je dit onderzoek uitgevoerd? Wie heb je betrokken in dit onderzoek? Welke data heb je verzameld? Onderzoeksresultaten Welke inzichten zijn er uit dit onderzoek gekomen? Ben je achter verrassende dingen gekomen? 20 jaar HU: Innoveren met de Praktijk Conclusies & Aanbevelingen Wat is de kernboodschap die je met ons wilt delen vanuit dit onderzoek? Wat kunnen we met de inzichten uit dit onderzoek in onze praktijk? Debat carrousel - plenair onder leiding van Debatinstituut: 16:00 16:30 Ruimte: Kerkzaal We gaan met elkaar in debat onder leiding van het Debatinstituut. Tijdens dit debat staat een controversieel vraagstuk centraal. We zitten in een carrousel-opstelling (drie vakken). Bij het carrouseldebat worden debat over een controversieel vraagstuk gevoerd. De zaal is opgedeeld in drie vakken die de verschillende rollen in het debat vertegenwoordigen: voorstanders, tegenstanders en rechters/waarheidsvinders. Het controversiële vraagstuk dat centraal staat is: Opleiders moeten verder professionaliseren wil het beroepsonderwijs (mbo en hbo) een kwaliteitsslag kunnen realiseren. En dan gaat het om professionalisering ten aanzien van het primaire proces: beroepsonderwijs uitvoeren, vormgeven en de leerresultaten beoordelen. 8

9 De stelling voor het tweede plenaire debat is: Om de kwaliteit van het beroepsonderwijs te verbeteren hebben opleiders vooral veel vakkennis nodig. Aanvullende toelichting Een opleider in het beroepsonderwijs beheerst het vak dat hij/zij verzorgt (voedingsleer, boekhouden, mechanica, marketing), kan dat plaatsen in relatie tot het beroep waartoe de opleiding opleidt (doorgrondt het beroep en de toekomstige ontwikkeling daarin in relatie tot zijn vakonderdeel), kan de studenten daarin meenemen en verder brengen via een variatie van werkvormen en begeleidingsstrategieën. Dit professionaliseringsvraagstuk kan niet alleen door de lerarenopleidingen worden opgelost. Lerarenopleidingen hebben bijvoorbeeld geen opleidingen beroepsgerichte vakken. Ook is het geen vraagstuk van de mbo- en hbo-instellingen alleen. Scholen kunnen niet beschikken over alle actuele bagage over het vak, het beroep en onderwijsleerwetenschappen. We hebben dus ook uitdrukkelijk de vakfaculteiten en expertisecentra nodig. Korte pauze 16:30 16:45 Ruimte: Kerkzaal, daar staat koffie & thee 9

10 16: Waar gaan we naar toe? 20 jaar HU: Innoveren met de Praktijk Tweede ronde in gesprek met onderzoekers subgroepen: 16:45 17:30 Ruimte: sub-zalen zoals vermeld op de toegangskaarten van tweede ronde en achterin dit programma. We splitsen op in subgroepen om in gesprek te gaan met de onderzoekers die zijn verbonden aan het lectoraat Beroepsonderwijs. Voor dit gesprek kunnen de volgende stappen worden doorlopen, hierbij zorgt de onderzoeker voor het begeleiden van dit gezamenlijke proces. Korte toelichting van deze ronde door de onderzoeker: Vraagarticulatie in het licht van Waar gaan we naar toe? Korte introductie van onderzoek door de onderzoeker. Inventariseren welke vraagstukken er leven. Ieder vraagstuk noteren op een geeltje. Vlot samen de genoemde vraagstukken ordenen. Keuze maken voor vraagstuk(ken) die sterk leven of voor gemene vraagstukken. Samen vraagstuk(ken) verhelderen en aanscherpen. Samen bespreken hoe onderzoek kan bijdragen aan betreffende vraagstuk(ken). Samenvatten en conclusie trekken. Interactieve stemronde - plenair onder leiding van Debatinstituut: 17:30 18:00 Ruimte: Kerkzaal We sluiten het programma af met een interactieve stemronde over een aantal stippen op de horizon. Hiervoor hebben we de volgende stippen bedacht, die we samen kort gaan bespreken. Ter afsluiting van deze dag gaan we samen op zoek naar Dé Stip op de Horizon van het Beroepsonderwijs. 10

11 Stip 1: Meer onderzoek naar leerprocessen en begeleiden in de context van beroepsopleidingen Stip 2: Werken aan de positionering van beroepskennis in de curricula van beroepsopleidingen Stip 3: Ontwikkelen van leerwerkgemeenschappen van opleiders en onderzoekers beroepsonderwijs om ontwikkelde kennis te (kunnen) benutten door onderwijs te vernieuwen Stip 4: Investeren in het professionaliseren van opleiders (docenten/praktijkopleiders) in het beroepsonderwijs Na een kort slotwoord van Lector/Hoogleraar Elly de Bruijn is het tijd voor de borrel. 18:00 Feestelijke Borrel Ruimte: Huiskamer 8 jaar Lectoraat en 10 jaar Leerstoel Beroepsonderwijs is niet alleen een prachtig inhoudelijk programma waard, het is een feestje! Twee jubilea die we graag met jullie vieren met een feestelijke borrel! 11

12 Zaalindeling voor subgroepen Ronde 1 en Ronde 2 Huiskamer Kerkzaal Zolder Elly de Bruijn Caroline van Leeuwen Harmen Schaap Anne Khaled Nienke Bijlsma Liesbeth Baartman Wenja Heusdens Opleiden en professionaliseren voor beroepsuitoefening Het Droste Effect! Als docent onderzoek doen naar studenten die onderzoek doen De ontwikkeling van persoonlijke werktheorieën Innovaties in hands-on simulaties voor competentieontwikkeling De ontwikkeling van beroepskennis van mbo-studenten Kwaliteit van toetsprogramma's 'Aha, nu begrijp ik het' Huiskamer (staand/zittend) Kerkzaal links voor Kerkzaal links achter Kerkzaal rechts voor Kerkzaal rechts achter Kleine zolder (tafels) Grote zolder (tafels) 12

13 Balkon Sue Ashley Enhancing conceptual understanding in international business students Balkon links voor Ilya Zitter Het ontwerpen van beroepsgerichte leeromgevingen Balkon links achter Arthur Bakker Boundary crossing Balkon rechts voor Monique van de Laarschot Docent beroepsonderwijs Balkon rechts achter Remco Coppoolse Grootschalige onderwijsverandering: Verschuivende frames en sociale interactie Balkon trappen (staand/zittend) 13

14 Jubileumuitgave Naar verwachting zal voor de zomer een jubileumuitgave van het Lectoraat Beroepsonderwijs en de Leerstoel Beroepsonderwijs verschijnen, waarin al het werk van het lectoraat en de leerstoel dat vandaag aan bod kwam nog eens de revue zal passeren. Graag een exemplaar ontvangen? De link hiervoor is te vinden op de website van het Lectoraat Beroepsonderwijs en zal ook aan jullie worden g d. 14

15 Notities 15