Samenvatting Economie Module 2 Een kwestie van ondernemen

Transcriptie

1 Samenvatting Economie Module 2 Een kwestie van ondernemen Samenvatting door een scholier 1446 woorden 14 december ,3 22 keer beoordeeld Vak Economie Economie module 2 Een kwestie van ondernemen Hoofdstuk 1 Ondernemen in Nederland 1 Ondernemen; iets voor doeners 1.1 Ondernemen een trend Er ontstaan meer ondernemingen doordat iedereen het leuk vind voor de uitdaging 1.2 Wat is ondernemen? Productiefactoren: - arbeid - kapitaal - natuur - ondernemen Productiefactoren zo combineren om een winstgevend product te verkrijgen. 1.3 De participanten in de onderneming Organisatie - een geordende groep mensen die samenwerkt om bepaalde doelen te bereiken Participanten - De deelnemers in de onderneming 1.4 Ondernemerschap als een bijzondere productiefactor Pagina 1 van 8

2 Winst moet gezien worden als de beloning voor de ondernemersactiviteiten, omdat een goede ondernemer: - weet aan welke producten de mensen behoefte hebben; - de alternatief aanwendbare productiefactoren zo combineert dat de minst-schaarse middelen worden gebruikt; - ondernemers risico s inschat en deze niet uit de weg gaat; - op basis van de voorgaande drie punten een positief verschil tussen opbrengsten en kosten realiseert. 2 De maatschappelijke betekenis van ondernemingen 2.1 Voorzien in behoeften Een ondernemer voorziet in maatschappelijke behoeften door goederen of diensten voort te brengen en deze te verkopen. 2.2 Groei van de welvaart Een ondernemer draagt bij aan de productiegroei en aan de groei van de welvaart. Productiegroei kan de leefbaarheid van de omgeving in gevaar brengen. 2.3 Werkgelegenheid Een ondernemer zorgt er ook voor dat een weknemer een inkomen krijgt, waarmee ze producten kunnen kopen om in hun behoeften te voorzien. 2.4 Inkomen Als beloning voor het gebruik van de productiefactoren krijgen de eigenaren een inkomen, de werknemers een loon en de vermogensverschaffers een deel van de winst. 2.5 Winst en allocatie van de productiefactoren Allocatie - Winst en verlies sturen de toedeling van de productiefactoren 2.6 Globalisering Door het veranderen van de locatie van de producties word men gedwongen steeds flexibeler te worden. 2.7 De onderneming en de zorg voor het milieu Ook ondernemingen hebben een verantwoordelijkheid bij het vervuilen van het milieu. Pagina 2 van 8

3 2.8 Ethiek en politiek Doordat een bedrijf in andere landen fabrieken opzet, krijgen ze te maken met de politieke omgeving van het land. 2.9 Emancipatie Bedrijven worden gestimuleerd voor positieve discriminatie. 3 Ondernemingen in Nederland: cijfers 3.1 Ondernemingsgrootte Ondernemingsgrootte: - omzet: aantal verkochte stuks vermenigvuldigd met de verkoopprijs - aantal werknemers - waarde van de aandelen - toegevoegde waarde - naar bedrijfstakken 3.2 Top-10 van Nederlandse ondernemingen De beurswaarde wordt als volgt berekend: Men vermenigvuldigd het aantal uitstaande aandelen met de beurskoers. 3.3 Toegevoegde waarde Toegevoegde waarde - Is gelijk aan de waarde van de eindproducten verminderd met de waarde van de ingekochte grondstoffen, hulpstoffen en diensten van derden Grondstoffen - Zijn in het eindproduct terug te vinden Hulpstoffen - Zijn niet in het eindproduct terug te vinden Diensten van derden - Diensten geleverd door andere bedrijven. 3.4 Bedrijfstakken Bedrijfstak - Groep ondernemingen die sterk verwante producten maakt. Een aantal bedrijfstakken vormt een economische sector. 4 Balans en resultatenrekening Pagina 3 van 8

4 4.1 De balans Balans - Een vermogensoverzicht op een bepaald moment; het is een overzicht van bezittingen, schulden en het eigen vermogen. Bezittingen schulden = eigen vermogen OF Bezittingen = eigen vermogen + schulden OF Totaal activa = totaal passiva 4.2 De resultatenrekening Begroting - Een overzicht van de verwachte opbrengsten, kosten en winst. Resultatenrekening - Overzicht van kosten, opbrengsten en winst over een afgelopen periode. 4.3 Het nut van administratie Aan de administratie kunnen de overheid en andere instanties heel veel gegevens ontlenen van de onderneming. De ondernemer moet op de hoogte worden gehouden van ontwikkelingen, de kosten beheersen en bewaken, precies weten welke artikelen de meeste winst opleveren. Ook is de boekhouding nodig voor de belastingaangifte. Hoofdstuk 2; Kosten, opbrengsten en winst 1 Constante kosten en variabele kosten Kosten en winst Kosten - Alle noodzakelijke offers wil een onderneming goederen kunnen produceren. Constante kosten - Kosten die niet veranderen bij een verandering van de productieomvang. Variabele kosten - Kosten die veranderen bij een verandering van de productieomvang. Proportioneel variabele kosten - De kosten veranderen rechtsevenredig met de productieomvang. Totale kosten - Constante kosten en de variabele kosten opgeteld. Break-evenpoint - De totale kosten zijn gelijk aan de omzet Productiecapaciteit - Maximaal mogelijke productie bij een gegeven hoeveelheid productiemiddelen. We kunnen de totale kosten (TK), totale opbrengsten (TP) en totale winst (TW) bij de verschillende productieniveaus op drie manieren inzichtelijk maken: - met een tabel; Pagina 4 van 8

5 - met een grafiek; - met een wiskundige vergelijking Wiskundige berekening: TK =(a x q) + b Daarbij geldt: B = waarde van de totale constante kosten A = waarde van de variabele kosten per eenheid product Q = productieomvang Zie blz. 50 voor verdere aanwijzingen 2 Productievergroting bij gegeven capaciteit 2.1 Meer werknemers aannemen? Bij de te nemen beslissing voor meer personeel moet de ondernemer dit afwegen: - Wat zijn de verwachte extra opbrengsten door een extra arbeidskracht? - Wat zijn de verwachte extra kosten door een extra arbeidskracht? Zijn de verwachte extra opbrengsten groter dan de extra kosten, dan word de extra werknemer aangenomen. 2.2 Arbeidsovereenkomst en arbeidsvoorwaarden arbeidsovereenkomsten - afspraken tussen werkgever en werknemer over de wederzijdse rechten en plichten bij het werk. Primaire arbeidsvoorwaarden - afspraken over de geldelijke beloning en de wijze van betaling. Secundaire arbeidsvoorwaarden - de niet-geldelijke afspraken, zoals de werktijden, pauzes, werkomstandigheden, aard van het werk, scholing. Tertiaire arbeidsvoorwaarden - Inspraak en medezeggenschap van de werknemer. Individuele arbeidsovereenkomst - hier kunnen aanvullende afspraken worden vastgelegd. Collectieve arbeidsovereenkomst - (CAO) afspraken over arbeidsvoorwaarden voor alle werknemers in een bedrijfstak. De lonen worden regelmatig verhoogd. Daarbij kan onderscheid gemaakt worden in: - incidentele loonsverhoging; loonsverhoging voor een individuele werknemer, bijvoorbeeld na het volgen van een cursus of vanwege een hogere functie Pagina 5 van 8

6 - prijscompensatie; loonsverhoging met hetzelfde percentage als de prijsstijging van consumptiegoederen, waardoor voor de werknemers de koopkracht op hetzelfde peil blijft - initiële loonstijging; (=reële loonstijging) loonsverhoging boven op de prijscompensatie, waardoor de koopkracht van de werknemers toeneemt. Met hun nieuwe loon kunnen zij meer goederen kopen dan voorheen. 3 Schaalvergroting 3.1 Investeren in nieuwe machines Innovaties - Toegepaste vernieuwingen van producten of productieprocessen. Investeren - Aanschaffen van nieuwe kapitaalgoederen Daarin maken we het volgende onderscheid: - bij breedte-investeringen blijft de verhouding tussen arbeid en kapitaal gelijk; - bij diepte-investeringen verandert de verhouding tussen arbeid en kapitaal ten gunste van kapitaal. Er is dan een stijging van de kapitaalintensiteit: de verhouding kapitaal ten opzichte van arbeid stijgt. Schaalvergroting - vergroting van de productiecapaciteit Fusie - het samengaan van voorheen zelfstandige ondernemingen. Overname - Als het ene bedrijf groter is bij een fusie dan de andere Voordelen van schaalvergroting: - Door het uitgeven van nieuwe aandelen of het aangaan van een lening heeft de grote onderneming de mogelijkheid een groot vermogen aan te trekken, waardoor uitbreiding gefinancierd kan worden. - Binnen het grote bedrijf kan nog meer interne specialisatie toegepast worden, daardoor stijgt de productiviteit. - De kosten van nieuw aangeschafte grote of geavanceerde machines zijn relatief laag, doordat zij bij deze bedrijfsgrootte beter worden benut. - Er worden grotere hoeveelheden grondstoffen en dergelijke ingekocht, waardoor kortingen bedongen kunnen worden. Ook kan de onderneming de grondstoffen en halffabrikaten zelf gaan produceren. - Er kan beter gebruik worden gemaakt van grote afzetmarkten, die zijn ontstaan door het wegvallen van de Europese grenzen. Omgekeerd krijgt de onderneming nu te maken met concurrentie van grote buitenlandse bedrijven. Er zijn ook nadelen verbonden aan schaalvergroting: - Er komt een grote afstand tussen eigenaren, leiding en uitvoerend personeel, die ieder hun eigen belangen zullen nastreven. - Grotere bedrijven zijn genoodzaakt een groter administratief apparaat op te zetten, en hebben meer Pagina 6 van 8

7 verplichtingen op het gebied van arbeidsrecht en milieu. Dit alles brengt extra kosten mee. Hoofdstuk 3 Nog meer beslissingen 1 De marketing mix 1.1 Marketing Marketing - het maken en uitvoeren van plannen voor het vergroten of behouden van de afzet. Marktsegment - Bestaat uit een aantal afnemers van een bepaald product die min of meer gelijke wensen en behoeften hebben. Doelgroep - De potentiële afnemers van een ondernemer Marketing mix: 4 P s - product - prijs - plaats - promotie 1.2 Het productbeleid Meerwaarde: - door de uitstraling wordt het product meer dan alleen een product. Productdifferentiatie - een duidelijk verschil in kwaliteit 1.3 Het prijsbeleid Kwaliteit prijs verhouding - In het algemeen is een kwalitatief beter product duurder. - Bij veel concurrentie geldt: de markt maakt de prijs, iedere producent ziet zich genoodzaakt deze prijs voor zijn product te vragen. - Soms legt de overheid een bepaalde prijs op. Zij heeft het recht minimumprijzen voor te schrijven. De producent is verplicht zich hieraan te houden. De ondernemer kan een keuze maken uit: - Het behalen van maximale omzet: de prijs x de afzet is dan zo hoog mogelijk - Het maken van maximale winst: het verschil tussen de opbrengsten en de kosten is dan zo groot mogelijk. 1.4 Het plaatsbeleid Pagina 7 van 8

8 Plaatsbeleid - Vaststellen van de optimale vestigingsplaats en van de plaats in de bedrijfskolom. Bedrijfskolom - De weg van oerproducent naar de consument. 1.5 Het promotiebeleid - Wat is mijn doelgroep? - Welke boodschap heb ik voor mijn doelgroep? - Met welk medium kan ik de boodschap het beste naar mijn doelgroep verzenden? - Wat zijn de kosten en (indirecte) opbrengsten? 2 De keuze van de ondernemingsvorm 2.1 Rechtsvorm Rechtsvorm - De ondernemingsvorm Rechtspersoon - De onderneming is zelf drager van rechten en plichten Zie voor ondernemingen het boek en/of schema 3 Sociaal verslag en milieuverslag 3.1 Het sociaal verslag Sociaal verslag - Wordt in gerapporteerd over de mensen en hun belangen in de onderneming. Ondernemingsraad - Een onderneming met meer dan 35 werknemers moet dit hebben waarvan de leden direct worden gekozen. De OR heeft als bevoegdheid o.a. bespreking van de gang van zaken in de onderneming, uitbrengen van advies, medebeslissingsrecht over arbeidsvoorwaarden, vetorecht en voordrachtsrecht bij benoemingen van commissarissen (deze zijn belast met het toezicht op de directie), recht op informatie, recht op bescherming van de OR- leden, beroepsrecht tegen beslissingen van de ondernemer. 3.2 Het milieuverslag Milieuverslag - Daarin probeert de ondernemer te becijferen welke positieve of negatieve invloeden de onderneming gedurende het verslagjaar heeft gehad op het milieu. Pagina 8 van 8